euskera de cada dia 01 - d2fahduf2624mg.cloudfront.net
TRANSCRIPT
Euskerade cada díaEguneroko euskara
EUSKERA DE CADA DIA 01 25/3/09 16:48 Página 1
© Difusión, Centro de Investigación yPublicaciones de Idiomas, S.L., Barcelona, 2007
Autores: Asier Irizar, Javier Lorente (Gramática)Diseño de la cubierta: Nora Grosse, Enric JardíFoto de la cubierta: Jorge AragonésIlustraciones: Roger Zanni
Material auditivo (CD incluido al final del libro)Voces: David Velasco, Jon Elordi AkordarrementeriaGrabación: CYO Studios, Barcelona
ISBN: 978-84-8443-456-6Depósito legal: B-17.532-2009
Reimpresión: abril 2009Impreso en España por Tesys
Euskerade cada díaEguneroko euskara
EUSKERA DE CADA DIA 01 25/3/09 16:48 Página 2
Índice
Introducción .......................................................................... 5Algunas ideas sobre el euskera ............................................... 7Escritura ................................................................................... 8Pronunciación .......................................................................... 9Saludar (Pista 1) ...................................................................... 11Despedirse (Pista 2) ................................................................. 12Información personal ............................................................ 13Nombre (Pista 3) ...................................................................... 13Procedencia (Pista 4) ................................................................ 13Profesión (Pista 5) ..................................................................... 14Domicilio (Pista 6) ................................................................... 15Edad (Pista 7) .......................................................................... 15Presentaciones (Pista 8) ........................................................... 19Al teléfono (Pista 9) ................................................................. 22Control de la comunicación (Pista 10).................................... 24Localizar en el tiempo (Pista 11) ............................................ 26La fecha (Pista 12) .................................................................... 27La hora (Pista 13)...................................................................... 28Partes del día (Pista 14) ............................................................ 28Frecuencia y costumbres (Pista 15).......................................... 32Cantidades / Intensidad (Pista 16) .......................................... 34Posesión (Pista 17) ................................................................... 35Describir / Comparar cosas (Pista 18) .................................... 36De compras (Pista 19).............................................................. 39Describir personas (Pista 20) .................................................. 44Citas e invitaciones / Ocio (Pista 21) ..................................... 47Estados físicos y sensaciones (Pista 22) .................................. 49Tiempo meteorológico (Pista 23) ............................................ 52Gustos, intereses y preferencias (Pista 24)............................... 54Opinar / Valorar / Discutir (Pista 25) ..................................... 55Causa / Consecuencia (Pista 26).............................................. 58Grados de seguridad (Pista 27) ............................................... 59
EUSKERA DE CADA DIA 01 25/3/09 16:48 Página 3
Pedir disculpas (Pista 28) ........................................................ 60Agradecer (Pista 29) ................................................................. 61Felicitar (Pista 30) .................................................................... 62Lugar (Pista 31) ....................................................................... 63Viajes y transportes ................................................................. 69Coche (Pista 32) ....................................................................... 69Tren (Pista 33) .......................................................................... 69Aeropuerto (Pista 34) ............................................................... 70Otros (Pista 35) ........................................................................ 71Hotel (Pista 36)......................................................................... 71Bar y restaurante (Pista 37) ..................................................... 76Números ................................................................................ 80Números cardinales ................................................................. 80Números ordinales ................................................................... 81Rótulos .................................................................................... 83Gramática .............................................................................. 85El sintagma ............................................................................. 85La declinación .......................................................................... 85Sustantivos .............................................................................. 87Adjetivos .................................................................................. 87Pronombres personales ............................................................ 88Determinantes ......................................................................... 88Adverbios ................................................................................. 89Cuantificadores ........................................................................ 89El verbo ................................................................................... 90
EUSKERA DE CADA DIA 01 25/3/09 16:48 Página 4
Introducción / 5
Introducción
El manual Euskera de cada día ha sido concebido para que losestudiantes de esa lengua puedan practicar y memorizar, con rapidez ycomodidad, las expresiones y el vocabulario más habituales en lasdiversas situaciones que suelen darse en la vida cotidiana. Su objetivoprincipal es mejorar los conocimientos de quien lo utilice mediante eltrabajo en solitario.
Euskera de cada día consta de:• un CD con las expresiones y frases grabadas en español y en euskera
(tanto en archivos de audio CDA como MP3), y agrupadas en 26bloques temáticos según las situaciones en las que suelen usarse.
• un libro con las transcripciones, un vocabulario y un apéndicegramatical.
El manual puede emplearse con varias finalidades:• Para comparar expresiones. Escuche el CD con atención: verá que,
tras la frase o expresión en español, hay una pausa para que trate derecordar cómo se diría en euskera. Inmediatamente después, oiráotra equivalente que suele emplearse en la misma situación.
• Para mejorar la pronunciación. Basta con que repita las alocucionesen euskera. Para ello, puede pulsar los botones de pausa o retrocesode su reproductor.
• Para memorizar. A muchos estudiantes de idiomas les resulta útil oírlo que leen. Se trata de una buena manera de aprender.
• Para autoevaluarse. Basta con que tape con una hoja la parte de lasexpresiones en euskera e intente traducir las españolas. A medidaque lo haga, compruebe si su respuesta es correcta o no.
No obstante, hay otras muchas maneras de aprender. Si tiene la ocasiónde practicar con un nativo, olvídese de la timidez: las lenguas seaprenden leyendo y... hablando.
¡Buena suerte!
EUSKERA DE CADA DIA 01 25/3/09 16:48 Página 5
Sarrera
Euskera de cada día eskuliburua sortu dugu hizkuntza hori ikasten aridiren ikasleek praktikatu eta ikas ditzaten, azkar eta modu eroso batez,eguneroko bizimoduan gertatzen diren egoeretako esapide ohikoenak.Helburu nagusia du erabiltzaileek, bakarka lan eginez, ezagutza areagotudezaten, oinarrizko komunikazio zenbait trebetasun lortu arte.
Euskera de cada día eskuliburuak honako osagaiak:• CDa. Esaldiak grabatuta dauzka, gaztelaniaz eta euskaraz (CDA eta
MP3 fitxategietan). Gaika sailkatuta dago –26 gai, guztira–,erabilera-egoeren arabera.
• Liburua. Bertan biltzen dira transkripzioak, hiztegia eta gramatika.
Eskuliburua hainbat helburutarako erabil daiteke:• Adierazpideak alderatzeko. Entzun CDa arretaz: gaztelaniazko
esaldiaren edo adierazpidearen ondoren eten bat egiten da, gogoradezazun nola esaten den euskaraz.
• Ahoskera hobetzeko. Nahikoa da euskaraz entzun dituzun lokuzioakerrepikatzea.
• Buruz ikasteko. Hizkuntzak ikasten dituzten ikasle askorentzat osobaliagarria da irakurtzen ari direna entzutea.
• Autoebaluazioa egiteko. Nahikoa da euskaraz dauden adierazpideakorri batez estaltzea eta gaztelaniara itzultzen saiatzea. Egin ahalaegiaztatu erantzuna zuzena izan den ala ez.
Hala ere, bada beste modu asko ikasteko: euskaldun batekinpraktikatzeko aukera izanez gero, utzi lotsa alde batera, hizkuntzakikasten dira irakurriz… eta hitz eginez.
Bejondeizula!
6 / Introducción
EUSKERA DE CADA DIA 01 25/3/09 16:48 Página 6
Algunas ideas sobre el euskera / 7
Algunas ideas sobre el euskera
Denominado también vasco, vascuence o eúscaro, el euskera es una len-gua no indoeuropea que en la actualidad se habla en algunos territo-rios del norte de España, como el País Vasco y la zona central y nortede Navarra, y en el suroeste francés, concretamente en el departamen-to de Pirineos Atlánticos, si bien su ámbito lingüístico fue mucho másamplio en la Antigüedad y la Edad Media, donde llegó a alcanzar, enmuy diversos dialectos, Aquitania, La Rioja, Cantabria, Burgos,Huesca, el norte de Zaragoza, el norte de la actual Cataluña y parte delos Pirineos Centrales.
Existen numerosas variantes geográficas, si bien todas pueden agru-parse en siete, a saber: vizcaíno (bizkaiera), guipuzcoano (gipuzkera),altonavarro (nafarrera garaia), bajonavarro (nafarrera behera), roncalés(erronkariera), labortano (lapurtera) y suletino (zuberera), estos dosúltimos hablados en el País Vasco francés. A juicio de algunos lingüis-tas, estas siete variantes no pueden considerarse meros dialectos, sinolenguas en sí mismas, dadas las diferencias sintácticas y morfológicasexistentes.
Con todo, en vista del peligro de desaparición, a mediados del siglo pasa-do se inició un proceso de recuperación cuyo primer hito fue la crea-ción en 1968 de un estándar conocido como euskara batua que porprimera vez dotaba a la lengua de un registro culto unificado. A pesarde la controversia que suscitó desde la publicación de las primeras nor-mas, se lo considera la norma actual así como la lengua cooficial en lascomunidades autónomas del País Vasco y Navarra. Basado en el vizcaíno(la variedad más latinizada), adopta la conjugación verbal del guipuz-coano y el navarro a fin de dotarlo de una mayor versatilidad que per-mita la adopción de nuevo vocabulario así como de la expresión deconceptos temporales complejos.
EUSKERA DE CADA DIA 01 27/3/09 14:42 Página 7
Escritura
La ortografía del euskera se fijó a principios del siglo XX, por lo que susnormas son muy regulares y no presentan ninguna dificultad a la horade aprenderlas. El alfabeto empleado se compone de 22 letras:
A, B, D, E, F, G, H, I, J, K, L, M, N, Ñ, O, P, R, S, T, U, X, Z
Las grafías c, q, v, w e y se reservan para préstamos de otras lenguas(campus, volt, watt, yogurt).
Pronunciación
La fonética del euskera es bastante similar a la del castellano, si bienhay algunos sonidos, como los correspondientes a los dígrafos tz y ts,que revisten una cierta dificultad.
a similar a la del castellano (casa)b similar a la del castellano en posición inicial de palabra (balón)d similar a la del castellano en posición inicial de palabra (dama)e similar a la del castellano (queso)f similar a la del castellano (fiesta)g similar a la del castellano (gato, guerra)h muda, como en castellano (hoja)i similar a la del castellano (cine)j puede pronunciarse como la y (yate) o la j del castellano
(jinete), aunque es preferible la primera opciónk similar a la del castellano (kilo)l similar a la del castellano (lata), si bien, en algunos casos,
ante i, se pronuncia como llm similar a la del castellano (mesa)n similar a la del castellano (nariz)ñ similar a la del castellano (caña)o similar a la del castellano (codo)
8 / Algunas ideas sobre el euskera
EUSKERA DE CADA DIA 01 25/3/09 16:48 Página 8
p similar a la del castellano en posición inicial de palabra (pie)r similar a la del castellano en posición intervocálica (pera),
si bien en posición inicial o con el dígrafo rr, es mucho más vibrante
s similar a la del castellano en posición inicial de palabra (sopa)t similar a la del castellano en posición inicial de palabra (teja)u similar a la del castellano (uña)x similar a la sh del inglés (show)z similar a la s del inglés (soup)
Asimismo, existen algunos dígrafos que conviene tener en cuenta:
tx similar a la ch del castellano (chorizo)ts, tz consiste en pronunciar una t sin llegar a realizar la explosión
final y pasando rápidamente a la s; aunque no suenan del mismo modo, esta es una buena aproximación
Algunas ideas sobre el euskera / 9
EUSKERA DE CADA DIA 01 25/3/09 16:48 Página 9
Buenos días. Egun on.
Buenas tardes. Arratsalde on.
Buenas noches. Gabon.
¡Hola! Kaixo!
¿Qué tal? Zer moduz?
Muy bien, gracias, ¿y tú? Oso ondo, eskerrik asko, eta zu?
Muy bien, gracias, ¿y usted? Oso ondo, eskerrik asko, eta zu?
Bien, gracias, ¿y usted? Ondo, eskerrik asko, eta zu?
Dale recuerdos a tu mujer. Goraintziak emazteari.
Dele recuerdos a su mujer. Goraintziak emazteari.
Salude al señor Arriola de mi Agurtu Arriola jauna nireparte. partez.
Vocabulario: Saludar
Saludar / 11
PISTA 1
Señor (Sr.) Jauna (Jn.)
Señora (Sra.) Andrea (And.)
Saludar Agurtzea
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:18 Página 11
Adiós. Agur.
Hasta luego. Gero arte.
Hasta mañana. Bihar arte.
Hasta el martes. Asteartera arte.
Hasta la vista. Ikusi arte.
Buen viaje. Ondo joan.
Buenas noches, que descanses. Gabon, ondo lo egin.
12 / Despedirse
PISTA 2
Agur
Despedirse Agur esatea
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:18 Página 12
¿Cómo te llamas? Zein da zure izena?
Yo me llamo Pablo, ¿y tú? Ni Pablo naiz, eta zu?
¿Cómo se llama usted? Zer izen duzu?
Su nombre, por favor. Zure izena, mesedez.
¿Es usted el señor Otaño? Zu al zara Otaño jauna?
No, yo me llamo Zabala. Ez, ni Zabala deitzen naiz.
El señor Otaño soy yo. Neu naiz Otaño jauna.
Soy español. Espainiarra naiz.
Soy de Sevilla. Sevillakoa naiz.
Soy de Sevilla, pero vivo Sevillakoa naiz baina Madrilen en Madrid. bizi naiz.
¿De dónde eres? Nongoa zara?
¿De dónde es usted? Nongoa zara zu?
Usted es vasco, ¿verdad? Zu euskalduna zara, ezta?
JatorriaProcedencia
IzenaNombre
Información personal / 13
PISTA 3
PISTA 4
Informaciónpersonal
Informaziopertsonala
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:18 Página 13
¿Es usted de aquí? Hemengoa al zara?
Soy extranjero. Atzerritarra naiz.
¿De qué parte del País Vasco Euskal Herriko zein aldetakoa es usted? zara?
¿A qué se dedica usted? Zertan aritzen zara?
¿Estudias o trabajas? Ikasi ala lan egiten duzu?
¿Qué estudias? Zer ikasten duzu?
¿Dónde trabajas? Non egiten duzu lan?
Estudio en la universidad. Unibertsitatean ikasten dut.
Estudio Historia. Historia ikasten ari naiz.
Soy médico. Medikua naiz. / Sendagilea naiz.
Trabajo por mi cuenta. Nire kasa egiten dut lan.
Trabajo en un banco. Banku batean egiten dut lan.
Trabajo en una tienda. Denda batean egiten dut lan.
Trabajo en una fábrica. Lantegi batean egiten dut lan.
Estoy parado. Langabezian nago.
Estoy jubilado. Erretiratuta nago.
LanbideaProfesión
14 / Información personal
PISTA 5
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:18 Página 14
¿Dónde vive? Non bizi zara?
¿Cuál es su dirección? Zein da zure helbidea?
¿Cuál es su número de teléfono? Zein da zure telefono zenbakia?
¿En qué calle vive? Zein kaletan bizi zara?
Vivo en la calle Legazpi, Legazpi kaleko 12. zenbakian número 12. bizi naiz.
¿Qué edad tiene usted? Zenbat urte dauzkazu?
Tengo 45 años. 45 urte dauzkat.
Vocabulario: Información Personal
AdinaEdad
HelbideaDomicilio
Información personal / 15
PISTA 6
PISTA 7
PISTA 6
apellidoabizen
direcciónhelbide
domiciliohelbide
edadadin
estado civil (soltero, casado, divorciado)
egoera zibil (ezkongabea, ezkondua, dibortziatua)
estudiarikasi
extranjero/aatzerritar
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:18 Página 15
fecha de nacimientojaiotze-data
llamarsedeitu
nacionalidadnazionalitatea
número de teléfonotelefono zenbaki
n.º de pasaporte o DNIpasaporte edo nan zenbaki
profesiónlanbide
serizan
trabajarlan egin
vivirbizi
americano/aameriketar
alemán/anaalemaniar
inglés/esaingeles
español/olaespainiar
francés/esafrantziar
italiano/aitaliar
actoraktore, antzezlari
actrizaktore, antzezlari
albañiligeltsero
ama de casaetxekoandre
aprendizikastun, aprendiz
arquitecto/aarkitekto
empleado/alangile
Profesión
Nacionalidad
16 / Información personal
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:18 Página 16
artistaartista
asesor/ora fiscalzerga-aholkulari, aholkulari fiskal
auxiliar de vuelohegazkineko laguntzaile
biólogo/abiologo
camarero/azerbitzari
carnicero/aharakin
carpintero/aarotz
cartero/apostari
cocinero/asukaldari
contablekontulari
economistaekonomialari, ekonomista
electricistaargiketari
enfermero/aerizain
escritor/oraidazle
estudianteikasle
farmacéutico/abotikari, farmazialari
filólogo/afilologo
fontanero/aiturgin
funcionario/afuntzionario
guía turísticoturismo-gidari
joyero/abitxigile
jubilado/aerretiratu
Información personal / 17
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:18 Página 17
maestro/amaisu/maistra
mecánico/amekanikari
médicosendagile, mediku
obrero/alangile
panadero/aokin
parado/alangabe
peluquero/aile-apaintzaile
pescador/oraarrantzale
pilotopilotu
pintor/orapintore, margolari
policíapolizia
profesor/ora (de universidad)unibertsitateko irakasle
psicólogo/apsikologo
taxistataxi-gidari
técnico/ateknikari
vendedor/orasaltzaile
veterinario/aalbaitari
zapatero/azapatari
18 / Información personal
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:18 Página 18
Este es Tomás, un compañero Hau Tomas da, bulegokode la oficina. lankide bat.
Esta es María, mi hermana. Hau Maria da, nire ahizpa. /Hau Maria da, nire arreba.
Le presento al señor Otaño. Hau Otaño jauna da.
Hola, ¿qué tal? Kaixo, zer moduz?
Encantado. Urte askotarako.
Presentaciones / 19
PISTA 8
Hau Maria da, nire arreba
Presentaciones Aurkezpenak
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:18 Página 19
Vocabulario: Presentaciones
20 / Presentaciones
abuelaamona
abueloaitona
abuelosaitona-amonak
amigo/aadiskide
colaborador/oralaguntzaile
compañero/a (de trabajo)lankide
cuñadakoinata
cuñadokoinatu
hermanaarreba (hermana del chico)ahizpa (hermana de la chica)
hermanoanaia (hermana del chico)neba (hermana de la chica)
hijaalaba
hijoseme
hijosseme-alabak
madreama
maridosenar
mujeremazte
noviaemaztegai
noviosenargai
nueraerrain
padreaita
padresgurasoak
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:18 Página 20
parientesenitarteko
primalehengusina
primolehengusu
sobrinoiloba
suegraamaginarreba
suegroaitaginarreba
tíaizeba
tíoosaba
vecino/aauzokide
yernosuhi
Presentaciones / 21
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:18 Página 21
¿Diga? Bai, esan?
¿El señor Beitia, por favor? Beitia jauna, mesedez?
¿Está Eva? Eva hor al da?
¿De parte de quién, por favor? Noren partez, mesedez?
Soy Luis. Luis naiz.
De parte del señor González. González jaunaren partez.
Un momento, por favor. Itxaron apur bat, mesedez.
No está, ha salido. Ez dago. Atera egin da.
¿Quiere que le dé algún recado? Nahi duzu mezuren bat ematea?
Creo que se equivoca. ¿A qué Nahastu egin zarela uste dut.número llama, por favor? Zein zenbakitara deitu nahi
duzu?
¿No es el 566 77 32? Hori ez al da 566 77 32 zenbakia?
Quisiera el número de teléfono Iberiaren telefono zenbakiadede Iberia. nahi nuke.
22 / Al teléfono
PISTA 9Al teléfono Telefonoz
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:18 Página 22
Vocabulario: Al teléfono
Al teléfono / 23
cabina telefónicatelefono kabina
colgareskegi
contestador automáticoerantzungailu automatiko
cortarsedeia eten
descolgartelefonoa hartu
extensiónluzapen
faltar papelpapera falta izan
guía telefónicatelefono gida
llamada internacionalnazioarteko dei
llamada nacionalnazio barruko dei
mandar / enviarbidali
marcarmarkatu
mensajemezu
páginas amarillasorrialde horiak
prefijokode
servicio de averíasmatxurak konpontzeko zerbitzu
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:18 Página 23
¿Cómo dice? Zer esan duzu?
Perdone, no le entiendo. Barkatu, ez dizut ulertu.
¿Me lo puede repetir, por favor? Errepikatuko duzu, mesedez?
¿Puede hablar un poco más Astiroago hitz egingo duzu,despacio, por favor? mesedez?
Perdone, no le oigo bien. Barkatu, ez dizut ondo entzuten.
¿Puede hablar un poco más alto, Altuxeago hitz egingo zenuke,por favor? mesedez?
24 / Control de la comunicación
PISTA 10
Zer esan duzu?Control de lacomunicación
Komunikaziokontrola
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:18 Página 24
¿Habla usted vasco? Badakizu euskaraz?
No hablo muy bien vasco. Ez naiz ondo moldatzen euskaraz.
Vocabulario: Control de la comunicación
Control de la comunicación / 25
entenderulertu
escribiridatzi
hablarhitz egin
leerirakurri
lenguahizkuntza
oírentzun
pronunciarahoskatu
repetirerrepikatu
saberjakin
traduciritzuli
alemánaleman
español / castellanoespainiera / gaztelania
francésfrantses
inglésingeles
italianoitaliera
Idiomas
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:18 Página 25
ayer atzo
anteayer herenegun
hoy gaur
mañana bihar
pasado mañana etzi
la semana que viene datorren astean
el mes que viene datorren hilean
dentro de un par de semanas bi aste barru
hace cinco días duela bost egun
hace un rato lehenxeago
la semana pasada aurreko astean
el mes pasado joan den hilean
después del verano uda ondoren
antes del martes asteartea baino lehenago
a principios de mes hilaren hasieran
a mediados de mes hilaren erdian
26 / Localizar en el tiempo
PISTA 11
Localizar en el tiempo
Denborankokatzea
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:18 Página 26
a finales de mes hilaren bukaeran
todos los lunes astelehenero
los fines de semana asteburuetan
en agosto abuztuan
en Navidades Gabonetan
en otoño udazkenean
en las vacaciones oporretan
en 1992 mila bederatziehun eta laurogeita hamabian
tarde berandu
pronto goiz
¿Qué día es hoy? Zein egun da gaur?
¿A cuánto estamos hoy? Zein egunetan bizi gara?
Estamos a 15 de enero. Gaur urtarrilak hamabost ditu.
Hoy es viernes. Gaur ostirala da.
Hoy es 25 de diciembre. Gaur abenduaren 25a da.
DataLa fecha
Localizar en el tiempo / 27
PISTA 12
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:18 Página 27
El 12 de octubre de 1492. Mila laurehun eta laurogeitahamabiko abenduaren hamabia.
¿Qué hora es? Zer ordu da?
Perdone, ¿tiene hora? Barkatu, esango didazu zerordu den?
Es la una en punto. Ordu bata da.
Son las cinco y diez. Bostak eta hamar dira.
Son las cinco y cuarto. Bostak eta laurden dira.
Son las cinco y media. Bost eta erdiak dira.
Son las seis menos cuarto. Seiak laurden gutxi dira.
¿A qué hora empiezas a Zein ordutan hasten zaratrabajar? lanean?
¿A qué hora sales? Zer ordutan ateratzen zara?
A las ocho. Zortzietan.
Sobre las ocho. Zortziak inguruan.
por la mañana goizez / goizean
Egunaren zatiakPartes del día
OrduaLa hora
28 / Localizar en el tiempo
PISTA 13
PISTA 14
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 28
a mediodía eguerdian
por la tarde arratsaldez / arratsaldean
por la noche gauez / gauean
al anochecer iluntzean
al amanecer egunsentian
las seis de la tarde arratsaldeko seiak
las seis de la mañana goizeko seiak
Localizar en el tiempo / 29
Barkatu, esango didazu zer ordu den?
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 29
Vocabulario: Localizar en el tiempo
30 / Localizar en el tiempo
lunesastelehen
martesastearte
miércolesasteazken
juevesostegun
viernesostiral
sábadolarunbat
domingoigande
fin de semanaasteburu
enerourtarril
febrerootsail
marzomartxo
abrilapiril
mayomaiatz
junioekain
juliouztail
agostoabuztu
septiembreirail
octubreurri
noviembreazaro
diciembreabendu
Los meses
La semana
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 30
primaveraudaberri
veranouda
otoñoudazken
inviernonegu
mañanagoiz
mediodíaeguerdi
tardearratsalde
nochegau
añourte
díaegun
estaciónurtaro
horaordu
meshilabete
minutominutu
quincenahamabostaldi
segundosegundu
semanaaste
semestreseihileko
trimestrehiruhileko
trimestralhiru hilabeteko
vacacionesoporrak
Fracciones de tiempo
El día
Las estaciones
Localizar en el tiempo / 31
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 31
Todos los días me levanto Egunero jaikitzen naiza las siete. zazpietan.
Voy al gimnasio día sí, día no. Bi egunez behin gimnasiorajoaten naiz.
¿Qué haces los fines de semana? Zer egiten duzu asteburuetan?
Trabajo 40 horas por semana. Astean 40 orduko lanaldia dut.
Dos veces por semana Astean bi aldiz
Una vez al mes Hilean behin
32 / Frecuencia y costumbres
PISTA 15
Egunero jaikitzen naiz zazpietan
Frecuencia ycostumbres
Maiztasunaeta ohiturak
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 32
Tres veces al año Urtean hiru aldiz
Siempre Beti
A menudo Sarri / Sarritan
A veces Batzuetan
Casi nunca Ia inoiz ere ez
Nunca Inoiz ere ez
Vocabulario: Frecuencia y costumbres
Frecuencia y costumbres / 33
acostarseoheratu
almuerzobazkari
cenaafari
desayunogosari
empezar a trabajarlanean hasi
levantarsejaiki
meriendaaskari
regresar a casaetxera itzuli
salir de casaetxetik irten
salir del trabajolanetik irten
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 33
Come mucho. Asko jaten du.
Trabaja muy poco. Lan gutxi egiten du.
No ha hecho nada. Ez du ezer ere egin.
Muchos turistas Turista asko
Algunos extranjeros Atzerritar batzuk
No muchos ingleses Ingeles askorik ez
Ningún español Batere espainiarrik ez
Unos dos mil Bi mila bat / Bi mila inguru
La mayoría Gehienak
Todo el mundo Jende guztia
Nadie Inor ere ez
Nada Ez ere ez
Muchas casas Etxe asko
Mucho vino Ardo asko
34 / Cantidades / Intensidad
PISTA 16
Cantidades /Intensidad
Kantitateak /Intentsitatea
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 34
¿De quién es esta chaqueta? Norena da jaka hau?
¿Es suyo ese coche? Zurea al da auto hori?
Sí, es mío. Bai, nirea da.
No, no es mío. Ez, ez da nirea.
Es tuyo. Zurea da.
Es suyo. Berea da.
Es nuestro. Gurea da.
Es de ellos. Haiena da.
Es de aquella señora. Emakume harena da.
Vocabulario: Posesión
Posesión / 35
PISTA 17
míonire
tuyozure
suyo (de él)haren
suyo (de ella)haren
nuestrogure
vuestrozuen
suyo (de ellos/ellas)haien
de nadieinorena ez
Posesión Jabetza
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 35
Un coche blanco. Auto zuri bat.
Una mesa de madera. Egurrezko mahai bat.
Unas gafas de plástico. Plastikozko betaurrekoak.
¿Qué diferencia hay entre este Zer alde dago honen eta hareny ese? artean?
Son iguales. Berdinak dira.
Son parecidos. Antzekoak dira.
Son muy diferentes. Oso desberdinak dira.
Este es mejor que el otro. Hau bestea baino hobea da.
36 / Describir / Comparar cosas
PISTA 18
Hau bestea baino hobea da
Describir /Comparar cosas
Gauzakdeskribatzea/alderatzea
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 36
Este es más grande. Hau handiagoa da.
Este no es tan caro. Hau ez da hain garestia.
Vocabulario: Describir / Comparar cosas
Describir / Comparar cosas / 37
amarillohori
azulurdin
blancozuri
colorkolore
grisgris
gris clarogris argi
gris oscurogris ilun
marrónmarroi
negrobeltz
rojogorri
rosaarrosa
verdeberde
cartónkartoi
hierroburdin
maderaegur
metalmetal
Materiales
Colores
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 37
orourre
papelpaper
plásticoplastiko
platazilar
diferentedesberdin
igualberdin
mayorhandiago
mejorhobe
menortxikiago
parecidoantzeko
peorokerrago
anchozabal
baratomerke
blandobigun
carogaresti
delgadoargal
durogogor
estrechoestu
grandehandi
gruesolodi
medianoertain
pequeñotxiki
Formas y tamaños
Comparar
38 / Describir / Comparar cosas
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 38
Un kilo de patatas. Kilo bat patata.
Medio kilo de tomates. Kilo erdi tomate.
100 gramos de jamón. 100 gramo urdaiazpiko.
Quería una botella de leche y Botila bat esne eta pakete batun paquete de café. kafe nahiko nuke.
¿Cuánto es todo? Zenbat da guztira?
Quería unos pantalones tejanos. Praka bakero batzuk nahikonituzke.
Quería un jersey negro para mí. Jertse beltz bat nahiko nukeniretzat.
¿Me lo puedo probar? Probatu ahal dut? / Probatu dezaket?
¿Lo tienen en otro color? Badaukazu beste kolorekorik?
Este. Hauxe.
Aquel de allí. Hango hura.
El de la derecha. Eskuinekoa.
El grande. Handia.
El de 60 euros. Hirurogei eurokoa.
Igual pero más pequeño. Berdina, baina txikiagoa.
De compras / 39
PISTA 19De compras Erosketak egiten
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 39
Igual pero más grande. Berdina, baina handiagoa.
¿Cuánto vale? Zenbat balio du?
Me lo llevo. Hauxe hartuko dut.
¿Aceptan tarjetas? Txartel bidez ordain dezaket?
¿Tienen sellos? Badaukazu zigilurik?
Sellos para España, por favor. Espainiarako zigiluak, mesedez.
Quería algo para el dolor Zerbait nahiko nuke belarrikode oído. mina arintzeko.
40 / De compras
Txartel bidez ordain dezaket?
SALGAI
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 40
Vocabulario: De compras
De compras / 41
billetetxartel
caja (para pagar)kutxa
cambiaraldatu
cambiodiru xehe
costarkostatu
facturafaktura
monedatxanpon
pagarordaindu
reciboordainagiri
tarjeta de créditokreditu txartel
Al pagar ticket de compraerosketa tiket
bolsapoltsa
cajakutxa
congeladoizoztu
docenadozena
fecha de caducidadiraungitze data
frescofresko
gramogramo
kilokilo
lataontzi
Pesos, envoltorios y estados
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 41
libralibra
litrolitro
paquetepakete
abrigoberoki
bufandatapauka
calcetinesgaltzerdiak
calzoncillosgaltzontziloak
cazadorajaka
chalecotxaleko
chaquetajaka
faldagona
gabardinagabardina
gafasbetaurrekoak
gorrotxano
guanteseskularruak
jerseyjertse
mediasgaltzerdiak
número (de pie)oinaren neurri
pantalonesprakak
pañuelozapi
pijamapijama
Prendas de vestir
42 / De compras
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 42
probadorprobatzeko gela
sombrerokapelu, gimbail
sujetadorbularretako
tallaneurri
trajetraje
vaquerospraka bakeroak
vestidosoineko
zapatosoinetakoak
De compras / 43
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 43
¿Cómo es? Nolakoa da?
Es una chica joven. Neska gaztea da.
Es un señor mayor. Gizon heldua da.
Es muy alto. Oso altua da.
Es bajito. Txikitxoa da.
Tiene el pelo oscuro. Ile iluna du.
Tiene los ojos azules. Begi urdina da.
Es muy guapo. Oso ederra da.
Se parece a Carlos. Carlosen antza du.
Lleva bigote. Bibotea dauka.
Lleva gafas. Betaurrekoak ditu.
Lleva un vestido rojo. Soineko gorria du jantzita.
Es muy simpático. Oso atsegina da.
Es una persona un poco rara. Pertsona berezi samarra da.
Me cae muy bien. Gogoko dut.
Nos llevamos muy bien. Oso ondo konpontzen gara.
44 / Describir personas
PISTA 20
Describirpersonas
Pertsonakdeskribatzea
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 44
Vocabulario: Describir personas
Describir personas / 45
altoaltu
bajotxiki
barbabizar
bigotebibote
castañogaztaina koloreko ile
delgadoargal
feoitsusi
gordolodi
guapoeder
morenobeltzaran
ojos azulesbegi urdinak
ojos negrosbegi beltzak
ojos verdesbegi berdeak
peloile
rubioilehori
caer biengogokoa izan
caer malgogokoa ez izan
llevarse bienondo konpondu
llevarse malgaizki konpondu
parecerseantza izan
Relacionarse
Describir el físico
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 45
aburridoaspergarri
agradableatsegin
alegrealai
amableadeitsu
antipáticozakar
atractivoerakargarri
buena personaon
desagradablezakar
estúpidoergel
extrañobitxi, berezi
injustobidegabe
inteligenteburuargi
interesanteinteresgarri
mentirosogezurti
perezosonagi / alfer
raroberezi
ridículobarregarri
serioserio
simpáticoatsegin
sincerozintzo
tontotentel
Carácter
46 / Describir personas
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 46
Te invito a cenar. Afaltzera gonbidatzen zaitut.
¿Te apetece ir al cine? Nahi al duzu zinemara joan?
No tengo ganas de salir. Ez dut irteteko gogorik.
¿Por qué no damos un paseo? Zergatik ez goaz paseatzera?
¿Qué día quedamos? Zein egunetan elkartuko gara?
¿Te va bien el lunes? Ondo datorkizu astelehenean?
¿A qué hora quedamos? Zein ordutan geratuko gara?
¿Sabes jugar al tenis? Badakizu tenisean jokatzen?
¿Por qué no vamos a San Sebastián? Zergatik ez goaz Donostiara?
Vocabulario: Citas e invitaciones / Ocio
Citas e invitaciones / Ocio / 47
PISTA 21
dar un paseopaseatu
hacer deportekirola egin
invitargonbidatu
quedar (citarse)hitzordua egin
quedarse en casaetxean geratu
sacar entradassarrerak erosi
ser aficionado azalea izan
Actividades
Citas einvitaciones / Ocio
Hitzorduak etagonbiteak / Aisia
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 47
salirirten
tomar algozerbait hartu
ver la televisióntelebista ikusi
atletismoatletismo
baloncestosaskibaloi
ciclismotxirrindularitza
cinezinema
conciertokontzertu
conferenciahitzaldi
deportekirol
discotecadiskoteka
entradatxartel
esquíeski
excursióntxango
exposiciónerakusketa
fiestajai
frontónpilota joko
fútbolfutbol
museomuseo
músicamusika
nataciónigeriketa
óperaopera
restaurantejatetxe
teatroantzerki
tenistenis
Ocio
48 / Citas e invitaciones / Ocio
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 48
Tengo mucha sed. Egarriak nago.
Tengo hambre. Goseak nago.
Tengo calor. Beroak nago.
Tengo frío. Hotzak nago.
Me duele mucho la cabeza. Buruko minez nago.
No me encuentro bien. Ez nago ondo.
Estoy resfriado. Hotzeria harrapatuta nago.
Estoy mareado. Zorabiatuta nago.
Estoy muy cansado. Oso nekatuta nago.
Tengo sueño. Logureak nago.
Estados físicos y sensaciones / 49
PISTA 22
Hotzak nago
Estados físicos y sensaciones
Egoera fisikoaketa sentsazioak
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 49
Vocabulario: estados físicos y sensaciones
50 / Estados físicos y sensaciones
vientresabel
brazobeso
cabezaburu
codoukondo
espaldabizkar
estómagourdail
gargantaeztarri
manoesku
muelahagin
ojosbegiak
oídobelarri
pechobular
pieoin
piernahank
rodillabelaun
tobilloorkatila
antibióticoantibiotiko
calmantelasaigarri
inyecciónindizio
jarabejarabe
Remedios
Partes del cuerpo
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 50
pastillapilula
pomadapomada
supositoriosupositorio
tiritatirita
vendabenda
diarreabeherako
dolormin
dolor de cabezaburuko min
estar enfermogaixo egon
estornudousin, doministiku
gripegripe
náuseasgoragalea
operarebakuntza egin
ponerse enfermogaixotu
resfriadohotzeria
tener un accidenteistripua izan
toseztul
Síntomas
Estados físicos y sensaciones / 51
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 51
¡Qué calor! Hau da hau beroa!
¡Qué frío! Hau da hau hotza!
Está lloviendo. Euria ari du.
Está nevando. Elurra ari du.
Hace mucho viento. Haize handia dabil.
Hace mal tiempo. Eguraldi txarra egiten du.
Hace buen tiempo. Eguraldi ona egiten du.
Hace mucho calor. Bero handia egiten du.
Estamos a ocho grados. Zortzi gradura gaude.
Vocabulario: Tiempo meteorológico
52 / Tiempo meteorológico
PISTA 23
buen tiempoeguraldi on
calorbero
fríohotz
lluviaeuri
mal tiempoeguraldi txar
nieblabehe laino
Tiempometeorológico Eguraldia
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 52
nieveelur
nublado/ahodeitsu, lainotu
rayoizpi
relámpagotximista, oinatzura
soleado/aegukitsu
tormentaekaitz
ventolerahaize bolada
ventiscaelurbisuts, lauso
truenotrumoi
vientohaize
Tiempo meteorológico / 53
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 53
¿Te gusta el fútbol? Gustuko al duzu futbola?
Sí, me encanta. Bai, izugarri gustatzen zait.
Sí, me gusta mucho. Bai, oso gustukoa dut.
No, no me gusta mucho. Ez, ez zait askorik gustatzen.
No, no me gusta nada. Ez, ez zait batere gustatzen.
Me interesa mucho la Historia Artearen Historia askodel Arte. interesatzen zait.
No le gusta nada cocinar. Ez zaio batere gustatzen janariaprestatzea.
A mí tampoco. Niri ere ez.
A mí también. Niri ere bai.
A mí, no. Niri ez.
A mí, sí. Niri bai.
¿Cuál prefiere usted? Zein duzu nahiago?
54 / Gustos, intereses y preferencias
PISTA 24
Gustos,intereses ypreferencias
Zaletasunak,interesak etalehentasunak
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 54
Me parece muy interesante. Oso interesgarria iruditzen zait.
¡Qué maravilla! Zoragarria!
¡Qué horror! Beldurgarria!
Es precioso. Zoragarria da.
Canta muy bien. Oso ondo abesten du.
Cocina muy mal. Gaizki moldatzen da sukaldean.
Me parece muy injusto. Bidegabekeria iruditzen zait.
Eso es una tontería. Hori tontakeria hutsa da.
Me parece bien. Oso ondo iruditzen zait.
No me parece nada bien. Ez zait batere ondo iruditzen.
Yo pienso que es mejor así. Nire ustez, hobe da horrela.
Sí, de acuerdo, pero hay otro Bai, ados, baina bada beste problema. arazo bat ere.
¡Claro! Jakina!
Seguro. Bai, ziur.
Evidentemente. Noski.
Opinar / Valorar / Discutir / 55
PISTA 25
Opinar / Valorar /Discutir
Iritzia Ematea /Eztabaidatzea
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 55
Que sí. Baietz, bada.
Sí, es verdad. Bai, egia da.
Vale, de acuerdo. Ondo da, ados.
Yo estoy de acuerdo con Juan. Ni bat nator Juanekin.
Tienes razón. Zuzen zaude.
¿De verdad? Benetan?
Yo estoy totalmente de acuerdo Erabat ados nago zurekin.contigo.
Estoy seguro de que no es así. Ziur nago ez dela horrela.
En absoluto. Inondik ere ez.
Que no. Ezetz, bada.
No, eso no es cierto. Ez, hori ez da egia.
¡Qué va! Bai zera!
Yo no estoy de acuerdo contigo. Ez nator bat zurekin.
Yo no lo veo en absoluto así. Niri ez zait iruditzen horreladenik.
56 / Opinar / Valorar / Discutir
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 56
Vocabulario: Opinar / Valorar / Discutir
Opinar / Valorar / Discutir / 57
aburridoaspergarri
absurdozentzugabe
bonitopolit
extrañobitxi
fantásticozoragarri
feoitsusi
horribleizugarri
increíblesinestezin
injustobidegabe
interesanteinteresgarri
lógicologiko
normalarrunt
ridículobarregarri
dudarzalantza izan
estar a favoralde egon
estar de acuerdo conbat etorri
estar en contraaurka egon
negarukatu, ezeztatu
opinariritzia eman
pensarpentsatu
Para expresar opinión
Adjetivos
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 57
¿Por qué no ha venido? Zergatik ez da etorri?
Está enfermo. Gaixorik dago.
Llego tarde porque he tenido Berandu nator matxura batuna avería. izan dudalako.
Está enfermo. Por eso no Gaixorik dago. Horregatik ezha venido. da etorri.
58 / Causa / Consecuencia
PISTA 26
Berandu nator matxura bat izan dudalako
Causa /Consecuencia
Zergatia /Ondorioa
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 58
¿Está usted seguro? Ziur al zaude?
Seguramente es José. Seguru asko Jose izango da.
A lo mejor llueve. Euria egingo du agian.
No sé si va a llover. Ez dakit ez ote duen euria eginbehar.
Yo no creo que venga hoy. Ez dut uste gaur etorrikodenik.
Grados de seguridad / 59
PISTA 27
Grados deseguridad
Ziurtasun mailak
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 59
Perdón. Barkatu.
Lo siento. Sentitzen dut.
Disculpe. Barkatu.
Dispense. Barkatu.
60 / Pedir disculpas
PISTA 28
Sentitzen dut
Pedir disculpas
Barkamenaeskatzea
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 60
Gracias. Eskerrik asko.
De nada. Ez horregatik.
Muchas gracias. Mila esker.
Muy agradecido. Estimatuta dago.
Muy amable por su parte. Eskerrik asko. Oso atsegina zara.
No tiene ninguna importancia. Ez dauka batere garrantzirik.
Agradecer / 61
PISTA 29Agradecer Eskerrak ematea
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 61
¡Felicidades! Zorionak!
¡Feliz cumpleaños! Zorionak!
¡Feliz Navidad! Eguberri on!
Te felicito por el examen. Zorionak azterketarengatik.
62 / Felicitar
PISTA 30
Zorionak!
Felicitar Zorionak ematea
27
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 62
Por favor, ¿para ir a la catedral? Aizu, katedralera joateko?
Perdone, ¿hay una oficina de Barkatu, ba al da hemencorreos por aquí cerca? inguruan posta bulegorik?
Perdone, ¿la plaza de los Fueros? Barkatu, Foruen plaza?
¿Está cerca de aquí? Hemendik hurbil al dago?
Está bastante lejos. Urrun samar dago.
¿Se puede ir andando? Ba al da oinez joaterik? /Oinez joan al daiteke?
Está a unos diez minutos a pie Oinez, hamar minutura dago,más o menos. gutxi gorabehera.
Está a unos 500 metros. 500 [bostehun] bat metroradago.
Tiene que seguir todo recto Zuzen joan eta, kalea bukatzeny al final de la calle, girar denean, ezkerretara jo.a la izquierda.
Mire, es ahí. Begira, hortxe da.
Perdone, ¿los servicios? Barkatu, komunak?
¿Dónde está el lavabo? Non da bainugela?
delante aurrean
detrás atzean
Lugar / 63
PISTA 31Lugar Tokia
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 63
al lado ondoan
allí han
aquí hemen
arriba goian
abajo behean
en la mesa mahaian
debajo de la mesa mahai azpian
encima del armario armairu gainean
dentro del armario armairu barruan
al lado de la cocina sukalde ondoan
64 / Lugar
Barkatu, komunak?
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 64
Vocabulario: Lugar
Lugar / 65
agencia de viajesbidaia agentzia
autoservicioautozerbitzu
bartaberna
bodegaardandegi
cafeteríakafetegi
carniceríaharategi
charcuteríaurdaitegi
drogueríadrogeria
estancotabako denda
farmaciafarmazia
ferreteríaburdindegi
floristeríaloradenda
fruteríafruita denda
grandes almacenesdenda handiak
grandes superficiessaltoki handiak
joyeríabitxidenda
lavanderíagarbitegi
libreríaliburu denda
ópticaoptika
panaderíaokindegia
papeleríapapertegi
Establecimientos
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 65
pasteleríagozotegi
peluqueríaileapaindegi
perfumeríalurrin denda
pescaderíaarraindegi
quioscokioskoa
supermercadosupermerkatu
tiendadenda
tienda de artículos de deporte
kirol denda
tienda de discosdisko denda
tienda de juguetesjostailu denda
tienda de mueblesaltzari denda
tintoreríaarropa garbitegi
verduleríabarazki denda
zapateríaoinetako denda
aparcamientoaparkaleku
autopistaautobide
avenidahiribide
ayuntamientoudaletxe
barrioauzo
callekale
carreteraerrepide
Espacios públicos
66 / Lugar
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 66
casaetxe
catedralkatedral
cinezinema
comisaríapolizia etxe
correosposta bulego
crucebidegurutze
cuartelkoartel
edificioeraikin
empresaenpresa
escuelaikastetxe
esquinaizkina
estacióngeltoki
estanqueurmael
fábricalantegi
iglesiaeliza
jardínlorategi
mercadoazoka
museomuseo
oficinabulego
parqueparke
paseopasealeku
pisoetxebizitza
plazaplaza
teatroantzoki
Lugar / 67
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 67
a la derechaeskuinetara
a la izquierdaezkerretara
al lado deondoan
allíhan
aquíhemen
cercahurbil
cruzargurutzatu
delante deaurrean
después deondoren
detrás deatzean
enfrente deaurrean
frente aparean
girarjo
junto aondoan
lejosurruti
seguirjarraitu
todo rectodena zuzen
Ubicación
68 / Lugar
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 68
PISTA 33
Perdone, ¿esta carretera va Barkatu, bide hau Bilbora doa?a Bilbao?
¿Cuántos kilómetros hay? Zenbat kilometro dira?
Lleno, por favor. Bete dena, mesedez.
¿Me puede comprobar el nivel Olio maila nola dagoen de aceite? begiratuko duzu?
¿Puede cambiarme el aceite? Olioa aldatuko didazu?
¿Hay un taller por aquí cerca? Ba al da tailerrik hemen inguruan?
Quisiera alquilar un coche. Auto bat alokatu nahi nuke.
Quisiera un billete de ida Joan-etorriko txartela nahiy vuelta a Bilbao. nuke Bilbora.
¿Me puede dar un horario Trenen ordutegia emangode trenes? didazu, mesedez?
¿A qué hora sale el tren Zein ordutan aterako dade San Sebastián? Donostiarako trena?
TrenaTren
AutoaCoche
Viajes y transportes / 69
PISTA 32
Viajes ytransportes
Bidaiak etagarraioak
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 69
¿De qué andén saldrá? Zein nasatatik aterako da?
Perdone, ¿este es el tren Barkatu, hau al da Iruñekode Pamplona? trena?
Perdone, ¿este es el tren para Barkatu, hau al da Hendaya? Hendaiarako trena?
¿Está libre este asiento? Libre al dago eserleku hau?
¿Puedo abrir la ventanilla? Ireki ahal dut leihatila? /Ireki dezaket leihatila?
¿Me puede informar de qué Esango didazu, mesedez, zeinvuelos hay para Barcelona? hegaldi dagoen Bartzelonarako?
¿Tiene retraso el avión Atzeratu egin al da Madrilekode Madrid? hegaldia?
¿Ha aterrizado el avión Lurreratu al da Madrilekode Madrid? hegazkina?
He perdido mi maleta. Maleta galdu dut.
¿Dónde la puedo reclamar? Non eska dezaket?
Se ruega a los señores pasajeros Bilbora doazen 312 hegaldikodel vuelo 312 con destino bidaiariak, mesedez, joanBilbao se dirijan a la puerta daitezela 34. ontziratzede embarque número 34. atera.
AireportuaAeropuerto
70 / Viajes y transportes
PISTA 34
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 70
¿Qué autobús hay que tomar Zein autobus hartu behar dapara ir a Ibaeta? Ibaetara joateko?
Por favor, ¿dónde está la boca Mesedez, non dago metrode metro más próxima? sarrerarik hurbilena?
¿Cuál es la línea que va a Zein linea doa Operara?la Ópera?
¿Dónde tengo que bajar para Non jaitsi behar dut kairair al muelle? joateko?
¿Cuántas paradas hay hasta Zenbat geltoki geratzen diraSarriko? Sarrikora iristeko?
¿Qué es mejor: ir en autobús Zer da hobea, autobusez edoo en metro? metroz joatea?
Quisiera reservar una habitación Gela bikoitza gorde nahi nukedoble para el día 4 de mayo. maiatzaren 4rako.
¿Cuánto cuesta una habitación Zenbat balio du banakako individual? gela batek?
¿Tienen habitaciones libres? Ba al daukazu gela librerik?
¿Está incluido el desayuno? Gosaria barne dago?
Tengo reservada una habitación Gordeta daukat gela bat Lópeza nombre del señor López. jaunaren izenean.
HotelaHotel
BestelakoakOtros
Viajes y transportes / 71
PISTA 35
PISTA 36
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 71
¿Podrían despertarme a las siete? Esnatuko nauzue zazpietan?
La ducha no funciona. Dutxa ez dabil.
¿Me podría preparar la cuenta Prestatuko didazu 405 gelakode la 405, por favor? kontua, mesedez?
¿Pueden pedirme un taxi, Eskatuko didazue taxia, por favor? mesedez?
Vocabulario: Viajes y transportes
72 / Viajes y transportes
aceleradorazeleragailu
acelerarazeleratu
adelantaraurreratu
autopistaautobide
bujíabujia
cambiar de carrilbidez aldatu
cambio de marchasmartxa aldaketa
carné de conducirgidabaimen
carreteraerrepide
cartelkartel
crucebidegurutze
frenarbalaztatu
frenobalazta
En coche
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 72
gasolinagasolina
gasolina sin plomoberunik gabeko gasolina
gasolineragasolindegi
kilómetroskilometroak
millasmiliak
multaisun
peajeordainsari
puentezubi
señalseinale
tallertailer
túneltunel
velocidadabiadura
tren de alta velocidadabiadura handiko tren
andénnasa
asientoeserleku
billetetxartel
coche camaohe bagoi
conductorgidari
estacióngeltoki
literaohatze
primera claselehen maila
revisorikuskari
segunda clasebigarren maila
En tren
Viajes y transportes / 73
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 73
TalgoTalgo
taquillatxarteldegi
aterrizarlurreratu
azafata(hegazkin) zerbitzari
control de pasaportespasaporteen kontrol
control de seguridadsegurtasun kontrol
despegaraireratu
destino anora
equipajeekipajea
facturarfakturatu
llegariritsi
pasajerobidaiari
pilotopilotu
puerta de embarqueontziratze ate
recogida de equipajesekipajeen biltoki
terminalterminal
vuelos internacionalesnazioarteko hegaldiak
vuelos nacionalesnazio barruko hegaldiak
vuelo regularbidaia erregular
autobúsautobus
Otros
En avión
74 / Viajes y transportes
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 74
autocarautobus
hacer transbordoibilgailuz aldatu
horarioordutegi
línea de metrometro linea
metrometro
paradageltoki
terminal (de autobús)autobús terminal
tranvíatranbia
Viajes y transportes / 75
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 75
Un café con leche y una cerveza, Kafesne bat eta garagardo bat,por favor. mesedez.
¿Tienen bocadillos? Ba al daukazue ogitartekorik?
¿Cuánto es? Zenbat da?
Quiero reservar una mesa para Mahai bat erreserbatu nahikotres personas para esta noche nuke hiru lagunentzat, gaur a las nueve. gaueko bederatzietarako.
¿Tiene mesa para cinco personas? Ba al duzu bost lagunentzakomahairik?
¿Puede traernos la carta? Karta ekarriko diguzu, mesedez?
¿Qué me recomienda? Zer gomendatzen duzu?
Vamos a tomar el menú. Menua hartuko dugu.
Para mí, de primero, sopa Niretzat, hasteko, arrain zopa.de pescado.
Para beber, vino blanco. Edateko, ardo zuria.
Por favor, ¿nos trae más pan? Ekarriko diguzu ogi gehiago,mesedez?
Aquí tiene. Hementxe duzu.
76 / Bar y restaurante
PISTA 37
Bar yrestaurante
Taberna etajatetxea
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 76
Por favor, ¿me trae otra cerveza? Mesedez, ekarriko didazu bestegaragardo bat?
La cuenta, por favor. Kontua, mesedez.
Vocabulario: Bar y restaurante
Bar y restaurante / 77
aceiteolio
agua con gasgasdun ur
agua mineralur mineral
agua sin gasgasik gabeko ur
ajobaratxuri
arrozarroz
bocadilloogitarteko
buey (carne de)idi-haragi
cafékafe
café con lechekafesne
carneharagi
carne a la planchaplantxan egindako haragi
cebollatipula
cerdo (carne de)txerriki, txerri-haragi
cervezagaragard
cordero (carne de)arkumeki, arkume-haragi
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 77
crudogordinik
cucharakoilara
cuchilloaizto
chuletastxuletak
ensaladaentsalada
entrantehasierako platera
filetexerra
fritofrijitu
frutafruta
guarniciónhornigai
guisadogisatu
hamburguesahanburgesa
heladoizozki
huevoarrautza
lecheesne
mariscoitsaski
muy hechooso egina
panogi
pastapasta
patatas fritaspatata frijituak
pescadoarrain
pollooilasko
78 / Bar y restaurante
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 78
pollo asadooilasko erre
postrepostre
raciónano
salsasaltsa
servilletaaho-zapi
sopazopa
tartatarta
téte
tenedorsardexka
ternera (carne de)txahalki, txahal-haragi
tomatetomate
verdurabarazki
vino blancoardo zuri
vino rosadoardo gorri
vino tintoardo beltz
zumozuku
Bar y restaurante / 79
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 79
uno, dos, tres, cuatro, cinco, bat, bi, hiru, lau, bost,seis, siete, ocho, nueve, diez sei, zazpi, zortzi, bederatzi,
hamar
once, doce, trece, catorce hamaika, hamabi, hamahiru, hamalau
quince, dieciséis, diecisiete, hamabost, hamasei, hamazazpi,dieciocho, diecinueve, veinte hamazortzi, hemeretzi, hogei
veintiuno, veintidós hogeita bat, hogeita bi
treinta, treinta y uno, hogeita hamar, hogeita treinta y dos hamaika, hogeita hamabi
cuarenta, cuarenta y uno berrogei, berrogeita bat, berrogeita bi
cincuenta, sesenta berrogeita hamar, hirurogei
setenta hirurogeita hamar
ochenta laurogei
noventa laurogeita hamar
cien ehun
ciento uno, ciento dos ehun eta bat, ehun eta bi
Zenbaki kardinalakNúmeros cardinales
80 / Números
Números Zenbakiak
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 80
doscientos, trescientos berrehun, hirurehun
cuatrocientos laurehun
quinientos bostehun
seiscientos seiehun
setecientos zazpiehun
ochocientos zortziehun
novecientos bederatziehun
mil mila
un millón milioi bat
un billón bilioi bat
primero lehenengoa
segundo bigarrena
tercero hirugarrena
cuarto laugarrena
quinto bosgarrena
sexto seigarrena
Zenbaki ordinalakNúmeros ordinales
Números / 81
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 81
séptimo zazpigarrena
octavo zortzigarrena
noveno bederatzigarrena
décimo hamargarrena
82 / Números
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 82
Privado Pribatua
Tirar Tira
Empujar Bultza
Llamar al timbre Txirrina jo
Cerrado Itxita
Abierto Irekita
Prohibido fumar Debekatuta dago erretzea
Prohibido el paso Debekatuta dago pasatzea
Entrada Sarrera
Prohibida la entrada Debekatuta dago sartzea
Salida Irteera
Libre Hutsik
Ocupado Beteta
Paso de peatones Oinezkoen pasabidea
Ascensor Igogailua
Peligro Arriskua
Rótulos / 83
Rótulos Errotuluak
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 83
¡Atención! Puede provocar Kontuz!!! Sutea eragin un incendio dezakezu
Servicios Komunak
Señoras Emakumeak
Caballeros Gizonezkoak
Se alquila Alokatzen dugu
Se vende Salgai
Teléfono público Telefono publikoa
84 / Rótulos
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 84
Gramática
Desde un punto de vista tipológico, se considera que el vasco o euske-ra es una lengua aglutinante en la medida en que las palabras que con-forman su léxico son el producto de un proceso de fusión de morfemasindependientes. Por ello, a la hora de describir sus rasgos fundamenta-les, en lugar de comenzar por las categorías gramaticales habituales(sustantivo, adjetivo, verbo, etc.), es preciso fijarse en unidades mayo-res como los sintagmas.
El sintagma
Se denomina “sintagma” al grupo de palabras que se organiza en tornoa una categoría que funciona como núcleo. En castellano, suele presen-tar una estructura básica formada por un determinante, un sustantivo,un adjetivo y algún complemento. Así, una frase como “el coche nuevode Marta” es un sintagma nominal cuyo núcleo es el sustantivo “coche”.En vasco, el orden de los constituyentes es prácticamente inverso:Martaren auto berri hori (“Marta-de coche nuevo ese”). Tan sólo el adje-tivo ocupa una posición similar a la que tendría en castellano.
La declinación
Tradicionalmente se ha argumentado que el euskera es una lenguadeclinativa, es decir, una lengua en la que sus palabras adoptan unaforma distinta en función de la posición que ocupan dentro de la ora-ción. Así, en el ejemplo anterior, la persona identificada como Martaaparece como poseedora de uno de los elementos (auto, “el coche”),por lo que se declina en caso genitivo: Marta + aren se convierte enMartaren.
Gramática / 85
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 85
De acuerdo con esta descripción, en euskera habría diez casos distin-tos. Sin embargo, el comportamiento morfológico de las palabraspuede explicarse mucho mejor si se tiene en cuenta la naturaleza aglu-tinante de esta lengua ya que, en lugar de casos, se podría hablar desufijos equivalentes a las preposiciones.
Estos sufijos se clasifican en varios grupos de acuerdo con su funciónsintáctica.
• Sufijo de sujeto. Conocido como sufijo nork o ergativo, adopta laforma –k y, tal como indica su nombre, se añade a la palabra cuandodebe desempeñar la función de sujeto: Martak autoa ikusi du (“Martaha visto el coche”). Sin embargo, este sufijo sólo aparece en oracionestransitivas. Con verbos de movimiento, por ejemplo, no es necesario:Marta etorri da (“Marta ha venido”).
• Sufijo de complemento indirecto. Conocido como sufijo nori odativo, adopta la forma –i, equivalente a las preposiciones “a” y “para”del castellano: Martari autoa eskatu (“pedir el coche a Marta”).También existe el sufijo –entzat, análogo a “para” (Martarentzat, “paraMarta”).
• Sufijos de complemento circunstancial de lugar. Se distinguencinco: –n, llamado non o inesivo, equivalente a la preposición “en”(Bilbon, “en Bilbao”); –ra, conocido como nora o adlativo, equivalentea la preposición “a” cuando indica dirección (Bilbora, “a Bilbao”);–rantz, similar al “hacia” castellano (Bilborantz, “hacia Bilbao”); –raino,análogo a “hasta” (Bilboraino, “hasta Bilbao”); y –tik, denominado non-dik o ablativo y equivalente a las preposiciones “de” y “desde” (Bilbotik,“de/desde Bilbao”).
• Sufijo de complemento circunstancial de compañía. Conocidocomo sufijo norekin o asociativo, adopta la forma –ekin y equivale a lapreposición “con” (Martarekin, “con Marta”).
86 / Gramática
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 86
• Sufijo de complemento circunstancial de instrumento. Adopta laforma –z, análoga a la preposición “con” (bolalumaz, “con el bolígrafo”).
• Sufijos de complemento del nombre. También llamados genitivos,pues indican posesión. Son dos: –en, aplicado a seres animados(Marten, “de Marta”), y –ko, para lugares (Bilboko, “de Bilbao”).
El complemento directo, por su parte, no lleva ningún sufijo que indi-que su posición dentro de la oración.
Además, cabe tener en cuenta que dentro del sintagma nominal noexiste la concordancia de caso, sino que, al igual que las preposiciones,estos sufijos aparecen sólo una vez, tal como ocurre en gizon gazteak du(“el hombre joven tiene”) y no *gizonak gazteak du. Asimismo, estossufijos también pueden añadirse a adverbios, oraciones de relativo, etc.
Sustantivos
En euskera no existe la flexión de género (es decir, no existen las nocio-nes de masculino y femenino), pero sí la de número, indicada por eldeterminante. Tal como se ha visto anteriormente, el sustantivo va pre-cedido por sus complementos y seguido por el adjetivo que lo calificay el artículo o el demostrativo que lo determina (lagunaren liburua, “ellibro del compañero”).
Adjetivos
Cuando califican a un sustantivo, suelen llevar el sufijo que indica elcaso: auto berriak du (“el coche nuevo tiene”, sujeto), auto berriaz(“con el coche nuevo”, circunstancial de instrumento). También seaglutinan con el artículo determinado: auto berria (“el coche nuevo”).
Gramática / 87
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 87
Cuando no dependen de ningún sustantivo o pronombre, asumen lafunción de adverbios de modo: gizon dotorea (“hombre elegante”),dotore jantzirik (“vestido elegantemente”).
Pronombres personales
A diferencia del castellano, sólo presentan formas de primera y segun-da persona: nik (“yo”), guk (“nosotros/as”), zuk (“tú”), zuek (“vo-sotros/as”). Para la tercera persona se recurre a los demostrativos hau(“este”), hori (“ese”) y hura (“aquel”). Al igual que los sustantivos y losadjetivos, pueden unirse con los sufijos vistos anteriormente.
Determinantes
En euskera, esta categoría está constituida por el artículo y los demos-trativos. Todos ocupan siempre la última posición del sintagma nomi-nal. De hecho, el artículo tiene una función eminentemente delimita-dora, ya que indica cuándo termina el sintagma.
El artículo determinado posee una forma de singular y otra de plural.En el primer caso se trata del morfema –a, que se añade siempre al últi-mo elemento del sintagma nominal (autoa, “el coche”; auto berria, “elcoche nuevo”). Si la palabra a la que debe unirse termina en /a/, sefusiona (aita - aita, “el padre”).
La forma de plural es –ak y, al igual que ocurre con los sufijos vistosanteriormente, no existe concordancia de número dentro del sintagma:gizon gazteak (“los hombres jóvenes”).
Por lo que respecta a los demostrativos, presentan tres grados de proxi-midad, al igual que en castellano: hau, hauek (“este/esta”, “estos/estas”);hori, horiek (“ese/esa”, “esos/esas”) y hura, haiek (“aquel/aquella”,“aquellos/aquellas”).
88 / Gramática
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 88
Adverbios
Además de los sintagmas nominales con sufijo de complemento cir-cunstancial, en euskera existen adverbios propiamente dichos que pue-den clasificarse según las categorías habituales:
• Tiempo: atzo (“ayer”), gaur (“hoy”), beti (“siempre”), berandu (“tarde”). • Lugar: hemen (“aquí”), han (“allá”), hurbil (“cerca”), urrun (“lejos”).• Modo: honela (“así”), ongi (“bien”), gaizki (“mal”).• Afirmación: bai (“sí”).• Negación: ez (“no”).
Los adverbios de tiempo y de lugar pueden aglutinarse con ciertos sufi-jos, del mismo modo que, en castellano, se relacionan con preposicio-nes: gaurko (“de hoy”), hurbildik (“desde cerca”).
Los adverbios de modo que en castellano se construyen con el sufijo“–mente” tienen su equivalente en los adjetivos vascos, que puedenaparecer en posiciones de complemento circunstancial: auto lasterra(“coche veloz”), laster jan (“correr velozmente”).
Apenas hay adverbios de modo o de cantidad, ya que se emplean en sulugar adjetivos y cuantificadores. Así, asko (“mucho”) y gutxi (“poco”),cuando no se refieren a ningún sintagma nominal, funcionan comoadverbios de cantidad: asko daki (“sabe mucho”), gutxi jaten du (“comepoco”).
Cuantificadores
Dentro de esta categoría se agrupan determinantes indefinidos, pro-nombres interrogativos y numerales cardinales.
Gramática / 89
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 89
Los determinantes indefinidos más comunes son asko (“mucho”), gutxi(“poco”), edozein (“cualquier”), zenbait (“algunos”). Su presencia impi-de la aparición de cualquier otro determinante, ya que, al igual queestos, aparecen al final del sintagma: auto gorri asko (“muchos cochesrojos”). Sin embargo, edozein y zenbait se colocan siempre al principio:edozein auto gorri (“cualquier coche rojo”), zenbait auto gorri (“algunoscoches rojos”). En estos casos, tampoco puede aparecer el artículo.
Los interrogativos zer (“qué”), nor (“quién”), noiz (“cuándo”), zenbat(“cuánto”), nola (“cómo”) y zein (“cuál”) aparecen al principio delenunciado y tampoco admiten la presencia del artículo.
Los cardinales (bat, bi, hiru, lau, etc.) pueden aparecer en sintagmasnominales con o sin artículo, si bien en estos casos el significadoadquiere un matiz distinto: hiru auto (“tres coches”), hiru autoak (“lostres coches”).
El verbo
A grandes rasgos, el sistema verbal del euskera se distingue del castella-no por tres cuestiones. En su mayor parte, las formas verbales son com-puestas. Las marcas personales de sujeto u objeto (reflexivas) se inser-tan siempre en el verbo auxiliar. Y también debido a que las marcas deobjeto directo o indirecto deben aparecer siempre en el auxiliar, aun-que en la oración esté explícito su referente.
Formas sintéticas
A pesar de que el sistema verbal del euskera es mayoritariamente com-puesto, existen algunos verbos que se conjugan con formas simples. Tales el caso de izan (“ser”), egon (“estar”), etorri (“venir”) y joan (“ir”).
90 / Gramática
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 90
Otros verbos con formas simples son ibil (“andar”), izan (“tener”,“haber”), eduki (“contener”), ekarri (“traer”) o jakin (“saber”).
Formas compuestas
Se componen de dos elementos: el tema verbal, que aparece en algunade las formas no personales, y el auxiliar. El primero aporta el signifi-cado y el aspecto, mientras que el segundo indica el modo verbal, eltiempo y la persona. El tema verbal presenta tres formas principales: elradical, el participio o perfecto, y el imperfecto. Por su parte, el auxi-liar es izan (intransitivo) y edun (transitivo).
El sistema verbal del euskera es aspectual, es decir, los verbos indicanante todo si una acción se ha realizado o no, de ahí que la conjugaciónde cada tiempo (presente, pasado y futuro) sea doble.
izan egon etorri joan
ni(“yo”)
naiz(“soy”)
nago(“estoy”)
nator(“vengo”)
noa(“voy”)
zu(“tú”)
zara(“eres”)
zaude(“estás”)
zatoz(“vienes”)
zoaz(“vas”)
hura(“él/ella”)
da(“es”)
dago(“está”)
dator(“viene”)
doa(“va”)
gu(“nosotros/as”)
gara(“somos”)
gaude(“estamos”)
gatoz(“venimos”)
goaz(“vamos”)
zuek(“vosotros/as”)
zarete(“sois”)
zaudete(“estáis”)
zatozte(“venís”)
zoazte(“vais”)
haiek(“ellos/ellas”)
dira(“son”)
daude(“están”)
datoz(“vienen”)
doaz(“van”)
Gramática / 91
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 91
De este modo, la conjugación del verbo erori (“caer”) sería la siguiente:
pasado perfecto pasado imperfecto
erori nintzen (“caí”) erortzen nintzen (“caía”)
erori zinen (“caíste”) erortzen zinen (“caías”)
erori zen (“cayó”) erortzen zen (“caía”)
erori ginen (“caímos”) erortzen ginen (“caíamos”)
erori zineten (“caísteis”) erortzen zineten (“caíais”)
erori ziren (“cayeron”) erortzen ziren (“caían”)
presente perfecto presente imperfecto
erori naiz (“he caído”) erortzen naiz (“caigo”)
erori zara (“has caído”) erortzen zara (“caes”)
erori da (“ha caído”) erortzen da (“cae”)
erori gara (“hemos caído”) erortzen gara (“caemos”)
erori zarete (“habéis caído”) erortzen zarete (“caéis”)
erori dira (“han caído”) erortzen dira (“caen”)
92 / Gramática
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 92
Las formas de futuro se obtienen añadiendo el sufijo genitivo locativo–ko al auxiliar de perfecto:
Por lo que respecta a los verbos transitivos, la estructura es la misma, sibien se recurre al auxiliar edun, tal como puede verse en la conjugaciónde hartu (“coger”).
presente perfecto presente imperfecto
hartu dut (“he cogido”) hartzen dut (“cojo”)
hartu duzu (“has cogido”) hartzen duzu (“coges”)
hartu du (“ha cogido”) hartzen du (“coge”)
hartu dugu (“hemos cogido”) hartzen dugu (“cogemos”)
hartu duzue (“habéis cogido”) hartzen duzue (“cogéis”)
hartu dute (“han cogido”) hartzen dute (“cogen”)
futuro perfecto
eroriko naiz (“caeré”)
eroriko zara (“caerás”)
eroriko da (“caerá”)
eroriko gara (“caeremos”)
eroriko zarete (“caeréis”)
eroriko dira (“caerán”)
Gramática / 93
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 93
futuro perfecto
hartuko dut (“cogeré”)
hartuko duzu (“cogerás”)
hartuko du (“cogerá”)
hartuko dugu (“cogeremos”)
hartuko duzue (“cogeréis”)
hartuko dute (“cogerán”)
pasado perfecto pasado imperfecto
hartu nuen (“cogí”) hartzen nuen (“cogía”)
hartu zenuen (“cogiste”) hartzen zenuen (“cogías”)
hartu zuen (“cogió”) hartzen zuen (“cogía”)
hartu genuen (“cogimos”) hartzen genuen (“cogíamos”)
hartu zenuten (“cogisteis”) hartzen zenuten (“cogíais”)
hartu zuten (“cogieron”) hartzen zuten (“cogían”)
94 / Gramática
02 Euskera cada día5 25/3/09 12:19 Página 94