espainiako erliebea ii
TRANSCRIPT
HARRIAK ETA ERLIEBE MOTAK
BATXILERGOA 2. MAILA
ESPAINIAKO GEOGRAFIA
IES MUNGIA BHI – Irakaslea: Marije AGUILLO
1.2.3 HARRIAK ETA ERLIEBE MOTAK
1.2.3 HARRIAK ETA ERLIEBE MOTAK
• Silizea Erliebe granitikoa
• Kare-harria Erliebe karstikoa
• Buztina Buztinezkoa edo
higadura ezberdineko
Erliebea
• Silizea Erliebe granitikoa
• Kare-harria Erliebe karstikoa
• Buztina Buztinezkoa edo
higadura ezberdineko
Erliebea
HARRIAK ETA ERLIEBE MOTAK
•Silizea : Erliebe granitikoa•Kare-harria: Erliebe karstikoa•Buztina: Buztinezkoa edo higadura ezberdineko Erliebea
a) Silizezko eremua
• Material kristalino eta zurruna: granitoa– Aro aurrekanbriarreko eta aro primarioko materialak
• Nondik?
• Modelaketa:• Mendi garaietan: ura arrakaletan sartzen da
• Arrailduren edo Diaklasen bitartez :
– (perpendikularrak) hartxingadiak, bolak, torrak
– (horizontalak) granitoa ezkatatzen edo disgregatzen da
– Paisai biribildua
– Torrak, harritzak, granitoen kaosa
ERLIEBE GRANITIKOA
Harri zalduna
Harritzak
ERLIEBE GRANITIKOA / RELIEVE GRANÍTICO
HARRI ZALDUNAK
Azalera eskatatua
Erliebe granitikoa: Domo
Erliebe granitikoko paisajea
Azalera eskatatuak eta ganbilak
Erliebe granitikoko paisajea
Erliebe granitikoko paisajea:Hare arre-horiak
Granitoko mikaren zatiak
b) Kare-harrizko eremua
• NOIZKO MATERIALAK? Bigarren Aroan pilatutako materialak
• NOIZ ERATUTA? Hirugarren Aroan tolestuak:• NONDIK AURKITUTA?
- Kantabriar mendikatean, Pirinioetan, Iberiar sisteman, Kataluniako kostaldeko mendikatean, Subbetikoan
• Eratzen diren formazioak:– Lenarrak – Arroila edo zintzurrak, trokarteak (ibar ireki eta sakonak)– Poljeak: Ibar txikiak hondo horizontalekoa, ura isurbide batetik
(ponor) galtzen da– Dolina edo torkak: (leizearen sarrerak urak eginda)– Haitzuloak– Leizeak
Karst sistema
Dolina
Leizeak eta
Lur azpiko ibaiak
LENARRA - POLJEA DOLINA
ERLIEBE KARSTIKOA
GORBEIAKO MENDISERRAN
Kareharrizko erliebea: Lenarra
Urak egindako ildaxka eta zuloak harrian,harria ia laua eta biluzik: itxaso-harria
LENAR: Harri-itsasoa
ERLIEBE KARSTIKOA
LENARRA BERTIKALA
Kareharrizko paisajeaArroila
Kareharrizko modelaketa: ibaiak eratutako zintzurra
Kareharrizko eta konglomeratuzko paisajea Ibaiak induskatutako
ArroilaKonglomeratuak
Konglomeratuen erliebea. Mendizerra aurrealpetarreen hegoaldean (Ebro sakonunearen ertzean)
KONGLOMERATUAK
Konglomeratuak: harri detritikoa
c) Buztinezko eremua
• Hirugarren Aroa-ren amaieran eta Laugarrenean jalkitako sedimentazio biguna:
• Buztina• Tuparria Materialak• Igeltsua
• Ipar eta Hegoaldeko meseetako sakonuneetan eta mediterranear itsas ertzean eratutako zabaldi alubialak
• Erliebe horizontala funtsean• Higadurak eratzen dituen erliebe formak:
» Badland edo karkabak» Mahai izeneko muinoak» Muino bakartua edo lekukoa» Aldapak
Relieve arcilloso / Buztinezko erliebea
karkabak
Mesetako Paisajea: eremu buztintsua
Mesetako Paisajea: buztin eremua
Mesetako Paisajea: eremu buztintsua
ERLIEBE BOLKANIKOAK
Campo de Calatrava: Volcán Cerro Gordo (Granátula).
Bulkanismoko
Adibide Onenak
Penintsulan
HIGADURA DIFERENTZIALAK SORTUTAKO ERLIEBEA
• Eremu litologiko bakoitzean aurki daiteke:– Geruza horizontalekin:
– Mahiak– Paramoak– Muino lekukoak edo muino-aurreak– Landazabalak
– Geruza inklinatuak direnean:– Aldapa erliebea
– Geruzak tolestuak direnean:– Erliebe apalachiense– Erliebe jurasikoa
Formación del relieve tabular/ Erliebe horizontalaren eraketa
HIGADURA DIFERENTZIALAK SORTUTAKO ERLIEBEA: Erliebe horizontala
Mesetako paisajea: paramoak eta landazalak
GERUZA INKLINATUAKAldapa Erliebea
Aldaparen Muino
Aurrea bizkarra bakartia
Harri bigunean higadurak industu duen sakonunea
CRESTAS / GANDORRAK
VALDEREJO
ERLIEBE ALDAPADUN: Aldaparen bizkarra
Estratuak tolestuta
• Erliebe apalachiensea – Mendigune hertziniar zaharretan– Gailur paraleloan eta garaia antzekoak– Gailurretan cluseak eta haran antiklinalak
sortzen dira
• Erliebe jurasikoa– Txandaka tolestura ganbilak (antiklinalak) eta ahurrak
(sinklinalak)– Haran antiklinalak edo combeak (haran esekia)– Mendikate gazteetan– cluseak
RELIEVE APALACHIENSE
Granito
Erliebe jurasikoa: mendikate gazteetan
Sinklinal Esekia: Goi zapalune
Haran antiklinala, (antiklinal hustua)