PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
2.1. CAPÍTULO I. FUNDAMENTOS E FINS
2.1.1. OBXECTIVOS DA ORDENACIÓN
2.1.1.1. Obxectivos xerais da ordenación
Coa elaboración do presente plan de ordenación preténdese acadar, ademais dos obxectivos xerais da
ordenación, (persistencia, conservación e mellora da capacidade produtiva, máximo rendemento de utilidades
e constancia das rentas obtidas do monte) os seguintes obxectivos concretos:
o Produción de madeira. Establécese como un dos obxectivos preferentes, respondendo á vontade da
comunidade propietaria de maximizar as rendas derivadas da produción de madeira, mediante
actuación silvícolas que permitan un uso racional dos recursos. Do inventario forestal realizado
dedúcese que estes recursos deben de ser unha fonte de ingresos a optimizar, sendo as especies
forestais de maior importancia neste monte o eucalipto e o piñeiro bravo. É polo tanto, obxectivo
deste Proxecto de Ordenación, optimizar a produción naquelas zonas destinadas a este fin, e chegar
a unha estrutura equilibrada das masas forestais para obter un aproveitamento axeitado destes
recursos. Así mesmo, preténdese cumprir cos criterios establecidos para dispoñer da certificación
forestal PEFC para os produtos xerados no monte.
o Loita contra os incendios forestais. Un monte ben xestionado non elimina radicalmente o problema do
lume, pero pode ter influencia tanto no risco como na súa intensidade en caso de producirse.
o Protección de especies animais e vexetais. Búscase a protección e conservación da flora e fauna
presentes na zona, fomentando o mantemento da biodiversidade dos ecosistemas. Inclúese aquí, a
protección de bosquetes de frondosas en calquera zona do monte así como as presentes nas marxes
dos cursos de auga.
o Uso social ou recreativo. Cada vez cobra maior importancia a función social e de recreo que pode
proporcionar o monte, mediante a utilización das súas pistas e infraestruturas para a satisfacción da
demanda local e ocasional de excursionistas, sen que se vexan comprometidas as producións
forestais.
o Protección dos solos e regulación dos réximes hídricos. Preténdese realizar un correcto
aproveitamento do solo e dos recursos do monte que aporten riqueza material e contribúan a
mellorar a calidade do mesmo. A presenza dunha cuberta arbórea exerce unha acción positiva na
regulación do réxime hídrico, na protección dos solos fronte aos procesos erosivos, na estabilidade e
fertilidade destes e na regulación do clima e na fixación de CO2. Por outro lado, a mellora da rede de
drenaxe en pistas e infraestruturas forestais favorecerá a distribución da auga polo terreo, diminuíndo
a súa presenza nestas.
Búscase tamén a diminución de posibles efectos erosivos nas partes do terreo con escasa ou nula vexetación,
protexendo e poboando ditas partes. Desta forma, contribúense a evitar a degradación dos solos.
Tamén, de cara a conservación da calidade da auga, deberá velar porque os residuos non forestais,
producidos nas diversas actividades obxecto de planificación na unidade de xestión, xestiónanse de forma
adecuada dende o punto de vista ambiental, seguindo os requisitos establecidos na lexislación aplicable.
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
Como parámetro para controlar esa obriga, podemos estimar “a existencia dunha rede adecuada de puntos de
recollida autorizada de residuos non forestais na rexión”. A este respecto, o Concello de Culleredo (así como
todos os que limitan co mesmo) están acollidos a diversos Plans de Xestión de Residuos (SOGAMA, SOGARISA,
...) que xestionan todos os residuos non forestais.
o Protección da paisaxe. Na planificación, é preciso ter en conta unha serie de medidas e
consideracións destinadas a minimizar os impactos derivados da construción de novas
infraestruturas, buscando solucións o máis eficaces posibles, así como medidas correctoras que
mitiguen os efectos sobre o medio natural. A incidencia das operacións silvícolas sobre a paisaxe
pode considerarse non prexudicial e mesmo, en moitas ocasións, considéranse positiva para a
calidade paisaxística do monte.
o Reconstrución da cuberta vexetal. Este obxectivo implica recuperar aquelas zonas que se atopen
despoboadas de vexetación debido a incendios forestais ou outras razóns, ou que presenten unha
densidade de arborizado moi baixa. Preténdese, desta forma, asegurar a persistencia e estabilidade
das masas forestais.
o Produción de enerxía: O RD 661/2007, do 25 de maio polo que se regula a actividade de produción
de enerxía eléctrica en réxime especial define os cultivos enerxéticos forestais como biomasa de orixe
forestal, procedente do aproveitamento principal de masas forestais, orixinadas mediante actividades
de cultivo, colleita e en caso necesario, procesado das materias primas recollidas e cuxo destino final
sexa o enerxético. Tendo en conta a situación actual do mercado da madeira a comunidade
plantéxase a longo prazo establecer algunhas zonas do monte como zonas de produción enerxética
ben sexa con medios propios ou mediante subscrición de convenios con terceiros.
o Multifuncionalidade do monte. Este obxectivo é tamén moi importante para a propiedade. Est
obxectivo recolle tódolos anteriores e outros como, por exemplo, o aproveitamento d producións
complementarias do monte como poden ser a biomasa, os cogumelos, etc.
o Viabilidade económica, ambiental e social do proxecto. Os obxectivos anteriormente descrito
encádranse no marco dos obxectivos establecidos no Plan Forestal de Galicia, entre o cales se atopa
a conservación e protección dos recursos forestais, produción de materia primas renovables e a
mellora da calidade de vida da poboación.
2.1.1.2. Novos obxectivos ou condicionantes extrínsecos da ordenación
A Terceira Conferencia Ministerial Panaeuropea sobre a Protección dos Bosques en Europa, celebrada en
Lisboa en 1998 declarou o compromiso de aceptar os Seis Criterios Panaeuropeos para a Xestión Forestal
Sostible. Os criterios (que se aprobaron xunto cos Indicadores Panaeuropeos) quedan recollidos na norma
UNE 162002.1. A continuación enuméranse desglosando os indicadores de cada un deles.
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
INDICADORES DO 1º CRITERIO PANAEUROPEO PARA A XESTIÓN FORESTAL SOSTIBLE
CRITERIO CODIGO INDICADOR INDICADOR
CRITERIO 1
Mantemento e mellora dos
recursos forestais e a súa
contribución aos ciclos globais do
carbono
1.1 Superficie e estrutura
1.2 Existencias e taxas de crecemento
1.3 Fixación de carbono
1.4 Existencia de plans de xestión
1.5 Adecuación funcional da masa
INDICADORES PARA O 2º CRITERIO PANAEUROPEO PARA A XESTIÓN FORESTAL SOSTIBLE
CRITERIO CODIGO INDICADOR INDICADOR
CRITERIO 2
Mantemento da saúde e
vitalidade dos ecosistemas
forestais
2.1 Estado sanitario da cuberta vexetal
2.2 Actividade cinexética e gandeira
extensiva
2.3 Plans de defensa contra incendios
2.4 Prevención de incendios. Control do
combustible
2.5 Estado nutricional do solo
2.6 Técnicas de control de pragas e
enfermidades
2.7 Técnicas aplicadas nos traballos
forestais
2.8 Estado de rexeneración de zonas
afectadas por catástrofes
2.9 Danos orixinados por herbívoros
INDICADORES PARA O 3º CRITERIO PANAEUROPEO PARA A XESTIÓN FORESTAL SOSTIBLE
CRITERIO CODIGO INDICADOR INDICADOR
CRITERIO 3
Mantemento e potenciación das
funcións produtivas dos montes
(madeirables e non madeirables)
3.1 Seguemento e evaluación da
produción
3.2 Relación aproveitamento/crecemento
3.3 Rentabilidade económica
3.4 Accesibilidade
INDICADORES PARA O 4º CRITERIO PANAEUROPEO PARA A XESTIÓN FORESTAL SOSTIBLE
CRITERIO CODIGO INDICADOR INDICADOR
CRITERIO 4
Mantemento, conservación e
mellora
4.1 Estimación da biodiversidade
4.2 Conservación de espacios protexidos
4.3 Conservación e mellora de hábitats
singulares e ecotonos
4.4 Especies ameazadas
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
da diversidade biolóxica en
ecosistemas forestais
4.5 Árbores mortas
4.6 Espacios forestais naturais e
seminaturais
4.7 Calidade da rexeneración
INDICADORES PARA O 5º CRITERIO PANAEUROPEO PARA A XESTIÓN FORESTAL SOSTIBLE
CRITERIO CODIGO INDICADOR INDICADOR
CRITERIO 5
Mantemento e mellora apropiada
das funcións de protección na
xestión (especialmente solo e
auga)
5.1 Control da erosión
5.2 Augas
5.3 Montes protectores
5.4 Xestión de residuos non forestais
INDICADORES PARA O 6º CRITERIO PANAEUROPEO PARA A XESTIÓN FORESTAL SOSTIBLE
CRITERIO CODIGO INDICADOR INDICADOR
CRITERIO 6
Mantemento doutras funcións e
condicións socioeconómicas
6.1 Conservación de árbores e entornos
singulares
6.2 Condicións sociolaborais dos
traballadores na unidade de xestión
6.3 Formación dos traballadores en materia
de xestión forestal sostible e en riscos
laborais
6.4 Patrimonio histórico
6.5 Valores recreativos, paisaxísticos e
culturais
2.1.1.3. Estudio de usos actuais e potenciais do monte
A continuación faise unha exposición dos usos que actualmente se veñen realizando na unidade de xestión e
os potenciais que se poden dar no futuro.
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
TIPO DE USO USO ACTUAL USO POTENCIAL
USO PRODUCTOR
A producción de madeira no monte ten como
destino principal a industria de serra e
trituración no caso do piñeiro e a industria de
pasta de papel no caso do eucalipto
Mellora da produción de madeira
de piñeiro
para serra mediante a aplicación
dun modelo
silvícola multiproduto que permita
a obtención de madeira de
pequenas dimensións nas cortas
intermedias (claras) e madeira con
destino final para serra ou
desenrolo nas cortas finais.
O aproveitamento da biomasa
estará permitido sempre que se
realicen segundo a lexislación
vixente e sen danar as condicións
e ciclos naturais do monte.
No tocante a outros usos, queda
aberta a
posibilidade de realizar calquera
outra
actividade que non sexa dañina ni
prexudicial
para o monte e que se realice coas
medidas de control precisas para a
súa boa execución
como, por exemplo, a apicultura, a
produción de froitos silvestres,
novas actividades deportivas,
equitación.
USO PROTECTOR
O estado arbóreo presente na unidade de
xestión proporciona unha serie de bens
intanxibles cada vez máis coñecidos e
valorados pola sociedade. Entre otras
funcións, cumpre destacar as seguintes:
É un sumidoiro de dióxido de carbono, polo
que diminúe o efecto invernadoiro.
Regula o ciclo hidrolóxico favorecendo os solos
profundos e a infiltración da auga.
Protexe o solo da erosión
Favorece os hábitats necesarios para o
establecemento da fauna.
Proponse a creación de bandas de
protección
das principais valgadas do monte,
onde se
favorecerá a instauración de
vexetación ripícola autóctona
(freixos, salgueiros, bidueiros...)
Planifícase unha silvicultura e
aproveitamentos respectuosos coa
vexetación autóctona (carballos,
bidueiros, ...) e que, polo tanto,
permita manter e aumentar as
especies presentes no monte.
Planifícase a realización dos
tratamentos
silvícolas e os aproveitamentos de
maneira que provoquen o menor
dano no solo, evitando a
realización de cortas en épocas de
choivas así como o arrastre da
madeira.
Tódalas actuacións que se realicen
no monte
deberán seguir as indicacións do
Manual de
Boas Prácticas na Silvicultura e
nos Aproveitamentos Forestais.
USO SOCIAL
Planifícase a creación dunha zona
de recreo para aumentar a
multifuncionalidade do monte.
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
USO CINEX'ETICO
Os terreos da unidade de xestión están
incluido no TECOR C-10173 San Miguel-
Culleredo, polo tanto esta actividade está
xestionada pola sociedade de caza titular,
coas limitacións que estableza a Lai 4/1997 e
o Regulamento (Decreto 284/2001) de caza
de Galicia.
2.1.2. PRIORIDADE E COMPATIBILIDADES ENTRE OS APROVEITAMENTOS E SERVIZOS DO
MONTE
A continuación defínense os usos actuais dos montes obxecto de planificación por orde de prioridade:
Produción de madeira. É o aproveitamento máis importante do monte. A especie forestal de maior
importancia é o piñeiro.
Aproveitamento de augas. Socialmente, por tradición, o aproveitamento dos mananciais de auga
existentes no monte é de grande interés.
Caza. É unha actividade recreativa con unha importancia relativa pero que, por tradición debe terse
en conta.
Aproveitamento de leñas. É unha actividade con importancia decrecente nos últimos tempo aínda que
non desapareceu totalmente.
Uso socio-recreativo. Desenvólvese neste montes de xeito extensivo (paseos a pé, en bicicleta,
recollida de froitos, etc.), dada a inexistencia dunha área de recreo.
Ademais destes usos directos, é preciso ter en conta unha serie de funcións propias do monte como son a
protección e conservación de especies animais e vexetais e a protección de chans e regulación dos réximes
hídricos xa que manter zonas arborizadas permite a protección e conservación de moitas especies (tanto
animais como vexetais) e regula os procesos erosivos e os réximes hídricos.
Estes usos considéranse perfectamente compatibles entre si, tendo en conta certas limitacións á hora de
executar certas actividades.
A produción de madeira é compatible co uso socio-recreativo non intensivo, cos aproveitamentos tradicionais
de auga, cos aproveitamentos de leñas e coa caza. Ademais a produción de madeira realizada mediante unha
xestión forestal sostible permite asegurar as funcións de protección mencionadas.
Non obstante teranse en conta os seguintes criterios:
O uso recreativo intensivo debe estar localizado nunha área ben delimitada, no cal os outros usos
estarán restrinxidos.
A recollida de esquilmes e leñas "caidas" deberá realizarse respectando o rexenerado da especie
principal e das especies de enriquecemento que favorecen a biodiversidade.
Recoméndase non aproveitar esquílmes nos terreos repoboados recentemente ata que a altura
media das plantas non alcance os 40 cm.
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
A caza subordinarase en todo caso á produción madeireira e ao uso socio-recreativo intensivo.
No caso de que aproveitamentos actualmente secundarios como a biomasa ou os fungos alcancen un
valor económico importante, a silvicultura a aplicar na zona de produción madeireira adaptarase coa
finalidade de mellorar estes outros aproveitamentos.
A silvicultura a aplicar na zona de produción madeireira terá sempre en conta o obxectivo de loita contra
os incendios forestais.
2.1.3. CONDICIONANTES DA PROPIEDADE
Das conversacións mantidas coa propiedade ao respecto da futura xestión do monte, conclúese que entre os
seus principais obxectivos a medio prazo están:
Produción de madeira. Pretédese maximizar as capacidades do monte en canto á produción de
madeira, mantendo o piñeiro como especie principal produtora. Tamén se quere manter a produción
de madeira de eucalipto como fonte de ingreso a máis curto prazo. Todo isto sen renunciar a unha
visión conservadora dentro da comunidade de restrinxir as superficies de corta ao mínimo
tecnicamente aceptable. Tamén se pretende ir aumentando progresivamente os rodais poboados con
especies frondosas cun obxectivo global de protección fronte ao lume, produción, aumento de
biodiversidade, etc.
Uso socio-recreativo. A comunidade considera necesario a instalación no monte dunha zona para
recreo xa que se carece actualmente de infrestrutura deste tipo. Será unha forma de acercar ós
veciños ó monte buscando que esta maior vinculación sexa unha forma de protección do monte.
Producción de enerxía. Entre os obxectivos a medio-longo prazo da propiedade está tamén poder
contar cunha zona no monte dedicada a cultivos enerxéticos. A inexistencia no momento actual de
normativa que determine os condicionantes que deberán cumprir estas superficies dentro da unidade
de xestión impedirá concretar estas zonas e as actuacións necesarias dentro do plan especial, pero
sen embargo deberase ter moi en conta como obxectivo a máis longo prazo dentro das directrices do
plan xeral
Loita contra os incendios forestais. Aínda que este monte non ten sufrido lumes de importancia nos
últimos anos a comunidade propietaria é consciente da fraxilidade do monte ante unha catástrofe
deste tipo polo que se considera prioritario reforzar as medidas preventivas.
A continuación, establécese unha zonificación do monte como resultado da anterior análise de usos tendo
en conta, por un lado, os intereses da propiedade e, por outro, os resultados extraídos do inventario:
Zona de produción forestal. Ocupa a maior parte do monte con 208,07 ha, das que 195,64 ha serán
destinadas á produción de madeira de piñeiro e 12,43 ha destinaránse á produción de madeira de
eucalipto.
Nesta zona, repartida entre as dúas especies principias, o uso produtor de madeira é compatible co
resto dos usos actuais do monte.
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
Dentro desta área de produción deberá terse en conta una serie de limitacións que veñen dadas por
necesidades de protección diversas e/ou restricións legais: protección de patrimonio arqueolóxico,
protección de espazos naturais recollidos no plan xeral de ordenación municipal e a protección de
masas de frondosas autóctonas.
Zonas de uso socio-recreativo Non existe unha zona pechada para uso recreativo.
2.1.4. PRINCIPAIS LIMITACIÓNS DA ORDENACIÓN
A maior limitación ao desenvolvemento da ordenación poden ser os incendios forestais. As condicións
climáticas nesta zona favorecen o rápido desenvolvemento nestes montes de combustible con importante
carácter pirófito. Isto, xunto co elevado risco de intencionalidade de incendios en Galicia, converte estes
montes en zonas moi sensibles aos incendios, o que podería comprometer o desenvolvemento da ordenación.
Por outra banda, a obtención duns determinados ingresos derivados da venda da madeira son necesarios
para poder desenvolver correctamente a ordenación. Tendo en conta a situación actual do mercado da
madeira (baixadas de prezos ou incluso falla de demanda, problemas de restricións na comercialización por
problemas fitosanitarios, limitacións legais de diversa índole, etc.) a non consecución deses ingresos tamén
pode condicionar a evolución da ordenación.
Á marxe destes graves problemas, non existen outros motivos importantes para considerar que poida existir
algunha limitación importante ao desenvolvemento da ordenación.
2.1.5. FORMACIÓN DEFINITIVA DE CUARTEIS E SECCIÓNS EN RELACIÓN COS OBXECTIVOS
DA ORDENACIÓN
Os cuarteis son grandes unidades territoriais nas que se pode dividir un monte para facilitar a sú xestión. En
montes da dimensión e características do que nos ocupa, os cuarteis non representanunidades de inventario,
nin obrigatoriamente unidades de persistencia coma noutros casos. Tampouco sería necesario establecer un
distinto uso preferente (produción, protección, pastos, etc.) a nivel de cuartel, senón que este poderíase
establecer a nivel de cantón.
Neste monte veciñal dada a súa pequena superficie e unidade de xestión, non é necesaria unha
diferenciación de cuarteis de producción, pero sí é importante destacar o CUARTEL DE PROTECCIÓN. A división
dasocrática permanente establécese a nivel de cantón o que nos leva a considerar CUARTEL A de producción
e un CUARTEL B de protección.
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
FORMACIÓN DEFINITIVA DE CUARTEIS E CANTÓNS
CUARTEL SUPERFICIE (ha) FUNCIÓN PRINCIPAL
A 274,96 Producción de maderia de Pinus pinaster, Pinus radiata,
Eucalyptus globulus e Pseudotsuga menziesii
B 27,83 Protección (Frondosas)
FORMACIÓN DEFINITIVA DE CUARTEIS E CANTÓNS
CUARTEL CANTÓN SUP (Ha) USO DIFERENTE ESPECIE PRINCIPAL
A C.01 21,58 Produción Pinus pinaster
A C.02 4,86 Produción Eucalyptus globulus
A C.03 3,98 Produción Pinus pinaster
A C.04 1,33 Produción Eucalyptus globulus
A C.05 4,92 Produción Eucalyptus globulus
A C.07 0,15 Produción Eucalyptus globulus
A C.08 15,48 Produción Pinus radiata
A C.09 51,55 Produción Pinus radiata
A C.10 8,88 Produción raso
A C.11 32,32 Produción Pinus radiata
A C.12 13,47 Produción Pinus radiata
A C.13 0,64 Produción Pseudotsuga menziesii
A C.14 2,04 Produción Pinus pinaster
A C.15 20,24 Produción raso
A C.16 1,39 Produción Pinus pinaster
A C.17 8,27 Produción Pinus pinaster
A C.18 0,69 Produción raso
A C.19 6,54 Produción Pinus pinaster
A C.20 3,01 Produción Eucalyptus globulus
A C.21 5,27 Produción Pseudotsuga menziesii
A C.22 0,31 Produción Eucalyptus globulus
A C.23 0,28 Produción Eucalyptus globulus
A C.24 1,3 Produción Eucalyptus globulus
A C.25 13,71 Produción Eucalyptus globulus
A C.26 12,66 Produción Pinus pinaster
A C.27 8,78 Produción Pinus radiata
A C.29 17,91 Produción Pinus pinaster
A C.31 7,7 Produción Pinus radiata
A C.33 6,51 Produción Eucalyptus globulus
A C.34 1,95 Produción Pinus pinaster
A C.36 6,52 Produción Pinus radiata
A C.38 4,23 Produción Eucalyptus globulus
A C.39 0,31 Produción Eucalyptus globulus
A C.40 1,38 Produccion Mixtura
A C.41 0,43 Produccion Mixtura
B C.06 4,06 Protección Castanea sativa.
B C.28 1,77 Protección Betula alba.
B C.30 2,2 Protección Betula alba.
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
B C.32 0,71 Protección Quercus robur
B C.35 1,51 Protección Castanea sativa.
B C.37 0,21 Protección Betula alba.
INFORMACIÓN DE SUPERFICIES DISTRIBUÍDAS POR CUARTEIS
CUARTEL CABIDA TOTAL FORESTAL UTIL ARBORIZADA NON ARBORIZADA INFORESTAL
A 274,96 213,85 213,85 64,11 16
B 27,83 27,83 27,83 0 0
EXISTENCIAS INVENTARIABLES POR CUARTEIS
CUARTEL SUPERFICIE Nº PES VERDES VCC IAV
A 274,96 3.444.167 30934,29 2564,74
B 27,83 7.291 1342,76 63,01
2.2. CAPÍTULO II: PLAN XERAL
2.2.1. DECISIÓNS SILVÍCOLAS
2.2.1.1. Adecuación da masa na súa composición, estrutura, forma fundamental da masa, rexeneración á
estación. Obxectivos de xestión e directrices superiores
Para a elección de especies seguiranse varios criterios, entre os que destacan:
Especie máis abundante, tanto en número como en volume.
Abundancia, periodicidade de fructificación e facilidade de rexeneración natural.
Coidados culturais que precisa ao longo da quenda de corta.
Sensibilidade a pragas e enfermidades na zona.
Función preferente asignada a cada rodal.
Unha vez realizado o inventario e xa cun coñecemento completo do monte, levarase a cabo a elección da
especie. Seguindo este criterio, considérase como especies principais na unidade de xestión tanto o Pinus
pinaster, Pinus radiata como Eucalyptus globulus que conforman a maior parte da superficie arborizada da
unidade de xestión. En menor medida, atopámonos coa presenza de Castiñeiro, carballo americano e carballo
do país, ademáis de rodais de Pseudotsuga menziesii.
Elixíronse estas especies por ser as que mellor se adaptan ás condicións de terreo, pola súa resistencia a
pragas e enfermidades, polas súas necesidades hídricas e ambientais coincidentes coa zona e pola
importancia económica destas especies que xera un mercado con múltiples operadores que permitirán unha
mellor saída do produto. Aínda que existen rodais de Pinus radiata, e recientemente fíxose unha repoboación
desta especie, a tendencia é un cambio de especie ao Pinus pinaster, por a mellor adaptación desta especie
as diferentes características do monte (solo, altitude, exposición a ventos...)
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
Pretenderase, na medida do posible e tratando de non prexudicar a viabilidade económica das actuación
consignadas no Plan Especial, aproveitar aquelas zonas do monte con maiores profundidades de solo para
establecer plantacións de especies de frondosas que aporten o maior rendemento posible (madeira de
calidade moi valorada no mercado, produción de froitos e mesmo produción de cogomelos) ao tempo que nos
serviría para crear zonas ou áreas de defensa contra incendios forestais (cuartel de protección).
Somos conscientes de que estas eleccións de especie implican un cambio de especie nalgúns dos rodais da
unidade de xestión. Estes cambios de especie son custosos pois supoñen a eliminación do rexenerado (se
procede) e a reforestación artificial coa especie escollida. Con todo, cremos xustificada xa que significará unha
mellora da distribución e equilibrio das masas forestais nos terreos obxecto de ordenación.
Estes cambios de especie iranse aplicando a medida que as masas existentes cheguen a súa idade de
madurez, tras unha corta final a feito. Naqueles casos onde a planificación así o esixa, poderíase deixar unha
segunda quenda antes de realizar o cambio de especie.
Así mesmo, respectarase e pontenciarase a vexetación de ribeira nas canles permanentes que se atopan
dentro do monte.
Naqueles rodais onde a función principal non sexa a produtora de madeira, coma poden ser os rodais con
función principal recreativa ou función protectora, non se terá en consideración a elección dunha das especies
principais anteriormente descritas, senón que se elixirán as especies máis axeitadas en cada caso. Iso tamén
contribuirá a biodiversidade dentro do monte.
Os aspectos positivos do uso de Pinus pinaster como unha das especies principais na unidade de xestión son
crecemento relativamente rápido, unha boa rexeneración natural, moi boas aptitudes para o clima local, apta
para case todo tipo de solos, boa dispoñibilidade de planta no mercado e ampla aceptación no mercado da
madeira.
Outra especie é o Pinus radiata. Ten unha gran representación no monte, con unha superficie importante. Esta
especia forma masas coetáneas, e presentase en fase adulta no 90 % do monte. Ten un crecemento rápido,
unha boa rexeneración natural, moi boas aptitudes para o clima local, ainda que é moi exixente na calidade e
profunidade do solo.
A outra especie productora a menor escala será o Eucalyptus globulus. Trátase da terceira especie máis
estendida na actualidade no monte e presenta boas adaptacións ás condicións da zona.
Considérase necesaria a súa presenza para mellorar a rendibilidade do monte e poder garantir a súa
viabilidade económica a longo prazo. Os factores positivos que inciden no uso do Eucalyptus globulus como
unha das especies principais da unidade de xestión son o crecemento rápido, a boa rexeneración natural coa
que conta, o ser apto para o clima local e a súa aptitude para case todo tipo de solos. Como factores negativos
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
se poden considerar os riscos de redución de crecemento debido ao efecto de pragas e enfermidades e os
reducidos prezos da súa madeira.
Xestión da madeira morta
A necesidade de madeira morta xustifícase en función do uso preferente do monte, así como dos usos e
costumes da propiedade. Establécese, segundo o uso principal de cada unha dos rodais, uns criterios a seguir
na xestión da madeira morta.
No caso de que o uso principal sexa o produtor e/ou social-recreativo:
De forma xeral, deixarase unha cantidade mínima de árbores para favorecer a biodiversidade, que se
estima nun valor en torno a 2-4 árbores/ha que poderá aumentar ata supoñer un 5% do total de
árbores sen que sexa necesario unha intervención puntual de eliminación de pés mortos senón que se
realizará un aproveitamento continuado para uso doméstico en función das necesidades da
propiedade.
En casos de maior cantidade de árbores mortas, realizaranse as xestións oportunas para a súa
extracción por empresa madeireira para evitar problemas sanitarios. Puntualmente, e considerando a
biodiversidade xeral encontrada nestes montes e nos do entorno, permitirase a eliminación total de
árbores mortas no momento da corta final. Cando se realicen cortas de mellora, o número de árbores
mortas reducirase considerablemente, podendo eliminarse na súa totalidade se así se considera
necesario por motivos de sanidade e persistencia da masa. Os pés mortos de clases diamétricas
menores poderanse deixar no monte para que se descompoñan e contribúan a formar parte do humus
do solo. Este tipo de pés, en moitos casos, non adoita ser de interese nin para o madeireiro nin para
uso doméstico da propiedade.
En masas de fustal, que normalmente posúen unha porcentaxe de pés mortos elevada, senón se
observa risco de problemas sanitarios, poderanse deixar os pés mortos sen extraer á espera da corta
final do rodal.
2.2.1.2. Elección de tratamentos silvícolas (modelo de silvicultura)
Condicionantes previo
A incertidume do futuro prezo da madeira fai que as actuacións e decisións a longo prazo deba avaliarse en
función de circunstancias futuras que, na actualidade, non é posible considerar com seguras. É por iso que, á
hora de planificar os tratamentos silvícolas (modelos de silvicultura) que s aplicarán na unidade de xestión,
debemos valorar as posibilidades económicas que, no futuro, terá propiedade para poder desenvolver os
traballos.
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
Este proxecto de ordenación está elaborado considerando que, a evolución dos custos e ingresos futuros da
actividade desenvolta na unidade de xestión, serán semellantes. A experiencia di que isto non acostuma a ser
así. Dende os anos oitenta ata a actualidade, por exemplo, a evolución á alza dos custos da actividade
silvícola foi moi superior a do prezo da madeira. Isto fai que, en ocasións, os propietarios forestais non teñan
capacidade para afrontar a totalidade dos traballos planificados no seu plan de xestión.
É por iso que se considera necesario que, á hora de asegurarse unha toma de decisións correcta, se
especifique unha orde de prioridades de xeito que, se fora necesario sacrificar algunha actividade silvícola por
falla de fondos, se elimine a que menor influencia teña sobre a sostibilidade futura da explotación forestal.
Polo tanto, para cada unha das actuacións contempladas no plan especial, definirase un nivel de prioridade
seguindo as seguintes premisas:
Terán a consideración de esenciais (prioridade 1) as actuacións de mellora que garantan a
existencia da masa e que poidan ser financiadas cos ingresos previstos no plan. Aplicarase un criterio
prudente xa que, segundo a experiencia de anos pasados, o mercado da madeira evoluciona de xeito
diferente aos custos e, ao ser un mercado moi controlado como consecuencia de que hai poucos
compradores finais, as modificacións do prezo non teñen por qué responder a razóns obxectivas. A
porcentaxe de reinversión elixida supera os mínimos legais de reinversión establecidos na normativa
vixente, polo que podemos considerar isto como unha referencia da prudencia e responsabilidade da
propiedade á hora de afrontar o mantemento da sostenibilidade dos montes obxecto de ordenación.
Haberá un segundo bloque de actuacións (prioridade 2) que serán executadas en función da
variación das posibilidades económicas da propiedade.
Esta variación pode deberse a circunstancias variadas, entre as que destacan:
o Un cambio de criterio da propiedade en relación á porcentaxe dos ingresos que se queren
reinvestir no monte (ese cambio de criterio non debería afectar en ningún momento as
actuación clasificadas como de prioridade 1);
o A consecución de subvencións que non foron consideradas no momento de redacción deste
plan de ordenación e que, de recibirse, permitirían afrontar a realización dos traballos a un
menor custo para a propiedade do que se contemplou no momento de redacción do plan
especial.
o A mellora do prezo de venda da madeira que permita afrontar máis traballos dos contemplados
no momento de redacción deste plan de ordenación.
o A redución dos custos das actividades silvícolas contempladas no plan especial que permitan
afrontar novos traballos aparte dos considerados como de prioridade 1.
Por último, haberá un terceiro bloque de actuacións (prioridade 3) que serán executadas en
función das condicionantes de mercado que se dean no futuro. Considerando as largas quendas de
corta consideradas para as especies forestais, as decisións económicas (sobre todo en relación ás
inversións a realizar) deben valorarse de xeito continuado xa que inversións que, na actualidade,
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
poden resultar interesantes, poden perder ese interese no futuro por una modificación das
circunstancias de mercado. Por exemplo, na actualidade pode estar xustificada a realización dunha
poda en altura como consecuencia do incremento de prezo que vai ter a madeira resultante no caso
de facela. No futuro pode ser que ese incremento sexa moi pequeno e, polo tanto, perderíase o
interese de executar ese tipo de traballos.
2.2.1.2.1.Modelos silvícolas por especie
Nos cantóns que teñen como obxectivo principal a produción convén realizar cortas de suficiente cabida e do
maior volume por hectárea que faciliten a extracción. Pola mesma razón económica, convén aproveitar
produtos homoxéneos como os que reclama a industria.
Nas zonas dedicadas ao uso social e recreativo, a xestión débese encamiñar ao aumento do valor paisaxístico,
aumento da biodiversidade no monte e ao incentivo da cultura forestal e participación social das persoas do
entorno.
A continuación establécense os modelos de silvicultura aplicables ás principais especies forestais presentes
na unidade de xestión segundo o Decreto 52/2014 do 16 de abril, polo que se regulan as instruccións xerais
de ordenación e de xestión de montes, onde se presenta os modelos silvícolas.(DOG nº 106).
Modelo de silvicultura aplicable ao Pinus pinaster
Os modelos de silvicultura que se aplicarán ás masas de Pinus pinaster nos cantóns de produción serán os
propios do MONTE ALTO REGULAR CON CORTAS A FEITO.
Considéranse as cortas a feito como o método elixido de cortas de rexeneración conducindo a masa á
coetaneidade. Este tipo de cortas leva consigo unha serie de vantaxes como son a facilidade de xestión e o
menor custo nas operacións de saca dos produtos, mellorando a súa saída ao mercado por un menor custo no
proceso. Conseguirase, ademais, unha maior homoxeneidade na obtención dos produtos e unha maior
competencia e selección natural dos pés dende a primeira idade polo que favorecerá a rexeneración natural.
Se, de xeito adicional, os restos de corta se amorean ou se eliminan mediante trituración, estimúlase aínda
máis a rexeneración por diseminación.
Tendo en conta o temperamento heliófilo da especie principal, a masa rexenerarase de forma natural
axudándose de rexeneración artificial se fose preciso, e se a densidade obtida a través da rexeneración
natural non é aceptable. Isto é favorecido polo feito de que esta especie é pouco esixente en relación á
profundidade dos solos.
O modelo empregado para as masas de coníferas contempla unha intervención continuada nas masas
mediante a realización de varias claras e podas definidas segundo a idade da árbore, ata a quenda da
especie, momento no que se levarán a cabo as cortas de rexeneración.
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
Cando se observe que a calidade das plantas preexistentes non é suficientemente boa como para obter una
madeira de calidade no futuro, é conveniente recorrer á rexeneración con planta seleccionada e non
aproveitar o rexenerado natural. Dende o punto de vista económico, o custo desta nova plantación será
cuberto sobradamente pola mellora da calidade da madeira que suporá un incremento no seu prezo.
Nos rexenerados naturais cunha densidade de árbores elevada, a realización dun clareo (rareo) precoz é
indispensable para a mellora silvícola da masa: redución da densidade para evitar a excesiva competencia
(luz, auga e nutrientes) e favorecer o crecemento en diámetro e a saúde da masa. No caso de optar pola
rexeneración artificial por plantación, sería conveniente realizar unha reposición de marras durante os tres
anos posteriores á plantación.
A realización de clareos precoces en rexenerados naturais, feitos con rozadora de cadeas adaptada a tractor e
terminación manual con clareo selectivo de pés nas faixas non rozadas de xeito que se abran rúas ou faixas
sistemáticas (para reducir o custo), é un tratamento silvícola aconsellable entre os 3 e 4 anos de idade.
Tamén é un obxectivo dos clareos temperáns, no caso de masas de Pinus pinaster sometidas a riscos de
incendios forestais, estimular o seu carácter xenético de floración precoz e, polo tanto, a probabilidade de
frutificación. Para iso faise fundamental a apertura de copa e a posta en luz de xemas laterais.
Os clareos precoces en Pinus pinaster favorecen o adianto da primeira clara comercial (12-13 anos)
permitindo, deste modo, un rendemento económico que pode sufragar o custo da operación. Produce unha
redución de esvelteza a curto prazo (relación altura/diámetro). A maior exposición ao vento que se produce na
masa tratada vese compensada pola diminución de esvelteza co que a susceptibilidade ao vento tende a
diminuír.
Para a obtención de madeira de calidade é necesaria a execución de cortas de mellora (ou claras) que
reduzan a competencia e concentren o crecemento en menor número de pés. A idade da primeira atrasarase
o máximo posible co fin de extraer produtos de dimensións axeitadas para a súa comercialización, pois as
claras moi temperás proporcionan produtos pouco interesantes para a industria e, polo tanto, con escasa
saída comercial.
Os obxectivos a obter coas claras son os seguintes:
o Reducir a densidade dos piñeiros e, polo tanto, a competencia.
o Acadar unha selección das árbores de mellor calidade, que son os que se van deixando en pé.
o Obter un aproveitamento madeireiro intermedio, previo ás cortas finais.
Inicialmente, as claras serán mixtas, nas que se extraen tanto pés dominantes e codominantes como outros
pertencentes a clases sociolóxicas inferiores buscando a súa regularización, de modo que a relación entre o
volume extraído e o volume da masa total (Vai/V) oscile entre 0,6 e 0,9. Con posterioridade, e de xeito
preferente, faranse claras polo baixo. Con relación ao peso ou intensidade das claras, extraeranse en todas
elas entre a cuarta e a terceira parte dos pés existentes si se trata de espesura normal. Recoméndase deixar
un intervalo de tempo non inferior a seis anos entre unha e outra.
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
A selección dos pés debe corresponderse co tipo de clara que se considerou pero, calquera que sexa o estrato
ao que pertenza, existen unhas condicións que apoian a súa selección como árbore a extraer. Entre estas
condicións destacan o feito de que sexan especies prexudiciais á principal, árbores mortas ou moribundas,
árbores enfermas ou con inicio de cancros, árbores con feridas, árbores con danos de orixe abiótico (ramas
partidas, derrubamentos ou semiderrubamentos por vento, feridas no tronco, etc.), pés que, aínda non
presentando danos, teñen un porte ou vigor que non interesa para a produción que se espera obter no futuro,
presenza de gallas e deformacións, inclinación da árbore respecto da vertical, combamento ou sinuosidade do
tronco, cuadratura ou falta de cilindrez do tronco, falta de regularidade ou de desenvolvemento da copa,
elevado número ramas, etc. Nas primeiras claras obterase madeira de trituración e unha certa porcentaxe de
madeira de serra, para finalmente, na última clara e corta final, obter principalmente madeira de serra e, se
fose posible, de desenrolo.
Se durante o tempo que dura a quenda obsérvanse pés secos ou afectados por pragas ou enfermidades,
extraeranse canto antes sen esperar ao ano previsto da corta.
A madeira de Pinus pinaster sen podar caracterízase pola abundancia de nós mortos e vivos, ambos con
tendencia a alcanzar grandes diámetros. Isto deprecia considerablemente a madeira polo que as operacións
de poda son moi importantes á hora de obter madeira de calidade na corta final. O seu principal obxectivo é
conseguir a maior cantidade de madeira libre de nós, xa que as toradas podadas na base son de máis
diámetro e alcanzan maiores prezos. Ademais, as podas tamé constitúen unha ferramenta eficaz na
prevención contra os incendios forestais, posto que rompen a continuidade vertical entre as ramas e a
matogueira do sotobosque. Por outro lado, tamén facilitan a penetración dos equipos de extinción, labores de
roza e resto de coidados silvícolas ademais dun efecto favorable na aireación basal das árbores, o cal limita o
desenvolvemento de fungos que provocan enfermidades como a banda vermella.
Este tipo de actuación só interesa aplicalas nos pés que nos proporcionen madeira grosa de serra ou
desenrolo. As operacións de poda que se realizarán sobre a masa serán de dous tipos:
Poda baixa ata os 2 e 4 metros de altura, cando o diámetro medio alcanza 10 cm. Actuarase sobre 800 e
1.200 pés/ha. A altura das árbores adoita ser de 5 a 7 metros e a súa idade de 8 a 10 anos
aproximadamente.
Poda alta de 4 a 7 metros, cando as densidades oscilen entre os 400 e 600 pés/ha. So levarse a cabo
unha vez que se realizou a primeira clara mixta e, como regra xeral, a altura de poda nunca debe superar
máis da metade da altura da árbore.
Antes da poda baixa sería recomendable ir facendo podas coincidindo coas rozas da matogueira para o
control da competencia. Con estas podas (de un ou dous verticilos) conseguimos crear unha descontinuidade
vertical no combustible ademais de lograr que as próximas podas non sexan tan traumáticas para a árbore
podendo, deste xeito, facelas ata maior altura.
A época de realización das podas non ten moita relevancia cando se trata de ramas mortas. Se estas son
vivas, convén realizalas entre os meses de agosto e febreiro. Non convén superar este último mes para
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
asegurar a cicatrización das feridas antes da época de posta dos principais insectos que causan danos á
especie.
O corte da rama debe realizarse deixando intacto o coxinete de cicatrización, dando un corte limpo e sen
deixar percha, que alonga sen sentido o tamaño do no.
Os refugallos producidos polas labores de poda deben ser retirados para o seu aproveitamento como
biomasa, procurando que as follas queden no monte por supoñer un importante aporte de nutrientes. De non
ser posible este aproveitamento, é conveniente trituralos mecanicamente para a súa rápida incorporación ao
solo.
A eliminación dos restos de corta favorece a produtividade.
Nos últimos tempos está a medrar o interese polo aproveitamento da biomasa forestal para a produción de
enerxía. O mercado destes produtos aínda non está moi definido existindo variacións importantes nos prezos
que fai difícil cuantificar, dende o punto de vista económico, estes produtos. De tódolos xeitos, o mercado
existe e, polo tanto, no futuro debe terse en conta a hora de planificar os traballos.
Dende o punto de vista silvícola, os restos de corta deben ser eliminados do monte para favorecer a
rexeneración e, ao mesmo tempo, diminuír a carga de combustible que pode resultar fatal no caso dun
incendio forestal. Esta retirada da biomasa non suporía un problema dende o punto de vista silvícola xa que,
se ben os restos de corta supoñen un importante aporte de nutrientes ao solo, estes nutrientes concéntranse
nas follas e o aproveitamento da biomasa céntrase na madeira, polo que a solución óptima e deixar as follas
no monte onde podrecen de xeito rápido aportando os nutrientes ao solo e retirar os restos de ramas e
raberóns.
Este aproveitamento dos restos como biomasa sería aplicable a outros restos como poden ser os refugallos da
poda
A intervención dunha empacadora pode ser unha boa solución para a retirada dos restos de corta do monte, sempre que a pendente do
monte o permita.
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
No caso de presenza abundante de predregosidade e/ou excesiva pendente que poidan impedir aretirada dos
restos, estes deben ser tratados, non recomendando a súa queima polos efectos que mesma poida producir
sobre o solo. Óptase, nestes casos, pola colocación dos restos de corta acordoados, favorecendo os
crecementos, fertilizando o monte e reducindo a tensión hídrica en época de seca.
As rozas que se leven a cabo terán como obxectivo incrementar o crecemento e desenvolvement dos pés nos
primeiros anos de vida reducindo a competencia da vexetación adventicia, así como imitar o posible risco de
incendio.
Roza manual en rexenerado de piñeiro
No caso dos montes integrantes da unidade de xestión, recoméndase realizar unha roza nada máis levar a
cabo as cortas de rexeneración, triturando os restos de corta sempre que sexa posible para facilitar a
rexeneración natural e ata como medida preventiva de incendios. No caso de que fose posible o
aproveitamento dos restos de corta como biomasa, será preferible esta opción. Unha vez que a masa estea
rexenerada, faranse tres rozas máis ata a idade de oito anos, con apertura de faixas para evitar danar o
rexenerado.
No caso das zonas onde exista unha presenza puntual de especies invasoras (Acacia melanoxylon, etc.)
aplicarase tratamentos con fitocida para evitar a súa proliferación.
Nas seguintes táboas amósase o modelo silvícola para o Pinus pinaster tanto no caso de rexeneración
artificial como natural. Estes modelos preséntanse como unha solución recomendable para guiar a xestión
facultativa do monte, para poder cuantificar os ingresos e custos futuros da actividade ao longo do Plan
Especial e, polo tanto, para poder avaliar a viabilidade económica a longo prazo. Os modelos non teñen
carácter prescriptivo e debe ser o xestor ou proxectista das obras o que adopte a solución definitiva para cada
rodal en función das súas características particulares e o momento preciso de execución.
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
É por isto polo que será posible modificar no tempo algunha actuación ou incluso non facer a poda alta, por
exemplo, cando se valore que o ingreso futuro desa madeira podada non vai permitir recuperar o investimento
do traballo.
Á hora de decidir cal vai ser o método de rexeneración dunha masa, debe estudarse cada caso en particular
para poder valorar a conveniencia dun ou doutro. Como recomendación, para a maior parte dos casos,
proponse unha rexeneración natural por diseminado no caso do Pinus pinaster.
Modelo silvícola das masas de Pinus pinaster procedentes de rexeneración natural
ANO Nº
PES/Ha
Nº PES/Ha EXTRAÍDOS OPERACIÓNS PRIORIDADE
3 >50000 Rareo sistemático abrindo rúas no rexenerado de 3-4m deixando unha fila
de 1-2m entre rúas
1
4 6000 4000 Rareo selectivo na fila deixando unha densidade próxima a 2000pés/ha
apilando restos na rúa. Tratamento de restos
1
6 2000 800 Rareo selectivo na fila deixando unha densidade próxima a 1200pés/ha
apilando restos na rúa. Poda lixeira ata unha altura
1
9 1200 350 Rareo selectivo deixando unha densidade próxima a 850pés/ha apilando
restos na rúa. Poda baixa ata unha altura mínima de 2,5 e máx de 3,5m.
Tratamento de restos
1
16 850 300 1ª Clara e poda alta (altura mínma 4m e máxima de 6m) con poda baixa
previa sobre unha densidade máxima de 650 pés/ha e mínima de
550pés/ha. Tratamento de restos
1-2-3
23 550 150 2ª Clara e tratamento de restos 1
29 400 150 3ª Clara e tratamento de restos 1-2
35 250 250 Corta Final e tratamento de restos 1
No caso de rexeneración artificial, o modelo silvícola a aplicar é o mostrado no seguinte cadro.
Modelo silvícola das masas de pinus pinaster procedente de repoboación
ANO Nº PES/Ha Nº PES/Ha EXTRAÍDOS OPERACIÓNS PRIORIDADE
0 1100 Repoboación con Pinus pinaster a unha densidade de 1100 pés/ha
(Marco 3x3m; 3,5x3m) sen fertilización nin protectores
1
1 1100 Reposición de marras en repoboación coníferas densidade 1100pés/ha e
roza total (mecanizada/manual na rúa; manual na fila).
1
2 1100 Roza total (mecanizada/manual na rúa; manual na fila). 1
5 1100 Roza total (mecanizada/manual na rúa; manual na fila). 1-2
8 1100 Roza penetración e poda baixa (altura mínima 2,5m máxima 3,5m).
Tratamento de restos
1
12 1100 350 Rareo selectivo polo baixo e poda alta (altura poda mínima 4m e máxima
6m)sobre unha densidade máxima de 750 pés/ha e mínima de
650pés/ha. Tratamento de restos
1-2-3
17 750 250 1ª Clara e tratamento de restos 1
23 500 150 2ª Clara e tratamento de restos 1
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
29 350 100 3ª Clara e tratamento de restos 1-3
35 250 250 Corta final e tratamento de restos 1
Modelo de silvicultura aplicable ao Pinus radiata
Os modelos de silvicultura que se aplicarán ás masas de Pinus radiata nos cantóns de produción serán os
propios do MONTE ALTO REGULAR CON CORTAS A FEITO.
Considéranse as cortas a feito como o método elixido de cortas de rexeneración conducindo a masa á
coetaneidade. Este tipo de cortas leva consigo unha serie de vantaxes como son a facilidade de xestión e o
menor custo nas operacións de saca dos produtos, mellorando a súa saída ao mercado por un menor custo no
proceso. Conseguirase, ademais, unha maior homoxeneidade na obtención dos produtos e unha maior
competencia e selección natural dos pés dende a primeira idade polo que favorecerá a rexeneración natural.
Se, de xeito adicional, os restos de corta se amorean ou se eliminan mediante trituración, estimúlase aínda
máis a rexeneración por diseminación.
Tendo en conta o temperamento heliófilo da especie principal, a masa rexenerarase de forma natural
axudándose de rexeneración artificial se fose preciso, e se a densidade obtida a través da rexeneración
natural non é aceptable. Isto é favorecido polo feito de que esta especie é pouco esixente en relación á
profundidade dos solos.
O modelo empregado para as masas de coníferas contempla unha intervención continuada nas masas
mediante a realización de varias claras e podas definidas segundo a idade da árbore, ata a quenda da
especie, momento no que se levarán a cabo as cortas de rexeneración.
Cando se observe que a calidade das plantas preexistentes non é suficientemente boa como para obter una
madeira de calidade no futuro, é conveniente recorrer á rexeneración con planta seleccionada e non
aproveitar o rexenerado natural. Dende o punto de vista económico, o custo desta nova plantación será
cuberto sobradamente pola mellora da calidade da madeira que suporá un incremento no seu prezo.
Nos rexenerados naturais cunha densidade de árbores elevada, a realización dun clareo (rareo) precoz é
indispensable para a mellora silvícola da masa: redución da densidade para evitar a excesiva competencia
(luz, auga e nutrientes) e favorecer o crecemento en diámetro e a saúde da masa. No caso de optar pola
rexeneración artificial por plantación, sería conveniente realizar unha reposición de marras durante os tres
anos posteriores á plantación.
A realización de clareos precoces en rexenerados naturais, feitos con rozadora de cadeas adaptada a tractor e
terminación manual con clareo selectivo de pés nas faixas non rozadas de xeito que se abran rúas ou faixas
sistemáticas (para reducir o custo), é un tratamento silvícola aconsellable entre os 3 e 4 anos de idade.
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
Tamén é un obxectivo dos clareos temperáns, no caso de masas de Pinus radiata sometidas a riscos de
incendios forestais, estimular o seu carácter xenético de floración precoz e, polo tanto, a probabilidade de
frutificación. Para iso faise fundamental a apertura de copa e a posta en luz de xemas laterais.
Os clareos precoces en Pinus radiata favorecen o adianto da primeira clara comercial (10-15 anos)
permitindo, deste modo, un rendemento económico que pode sufragar o custo da operación. Produce unha
redución de esvelteza a curto prazo (relación altura/diámetro). A maior exposición ao vento que se produce na
masa tratada vese compensada pola diminución de esvelteza co que a susceptibilidade ao vento tende a
diminuír.
Para a obtención de madeira de calidade é necesaria a execución de cortas de mellora (ou claras) que
reduzan a competencia e concentren o crecemento en menor número de pés. A idade da primeira atrasarase
o máximo posible co fin de extraer produtos de dimensións axeitadas para a súa comercialización, pois as
claras moi temperás proporcionan produtos pouco interesantes para a industria e, polo tanto, con escasa
saída comercial.
A selección dos pés debe corresponderse co tipo de clara que se considerou pero, calquera que sexa o estrato
ao que pertenza, existen unhas condicións que apoian a súa selección como árbore a extraer. Entre estas
condicións destacan o feito de que sexan especies prexudiciais á principal, árbores mortas ou moribundas,
árbores enfermas ou con inicio de cancros, árbores con feridas, árbores con danos de orixe abiótico (ramas
partidas, derrubamentos ou semiderrubamentos por vento, feridas no tronco, etc.), pés que, aínda non
presentando danos, teñen un porte ou vigor que non interesa para a produción que se espera obter no futuro,
presenza de gallas e deformacións, inclinación da árbore respecto da vertical, combamento ou sinuosidade do
tronco, cuadratura ou falta de cilindrez do tronco, falta de regularidade ou de desenvolvemento da copa,
elevado número ramas, etc. Nas primeiras claras obterase madeira de trituración e unha certa porcentaxe de
madeira de serra, para finalmente, na última clara e corta final, obter principalmente madeira de serra e, se
fose posible, de desenrolo.
Se durante o tempo que dura a quenda obsérvanse pés secos ou afectados por pragas ou enfermidades,
extraeranse canto antes sen esperar ao ano previsto da corta.
A madeira de Pinus radiata sen podar caracterízase pola abundancia de nós mortos e vivos, ambos con
tendencia a alcanzar grandes diámetros. Isto deprecia considerablemente a madeira polo que as operacións
de poda son moi importantes á hora de obter madeira de calidade na corta final. O seu principal obxectivo é
conseguir a maior cantidade de madeira libre de nós, xa que as toradas podadas na base son de máis
diámetro e alcanzan maiores prezos. Ademais, as podas tamé constitúen unha ferramenta eficaz na
prevención contra os incendios forestais, posto que rompen a continuidade vertical entre as ramas e a
matogueira do sotobosque. Por outro lado, tamén facilitan a penetración dos equipos de extinción, labores de
roza e resto de coidados silvícolas ademais dun efecto favorable na aireación basal das árbores, o cal limita o
desenvolvemento de fungos que provocan enfermidades como a banda vermella.
Este tipo de actuación só interesa aplicalas nos pés que nos proporcionen madeira grosa de serra ou
desenrolo. As operacións de poda que se realizarán sobre a masa serán de dous tipos:
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
Poda baixa ata os 2,5 metros de altura, cando o diámetro medio alcanza 10 cm. Actuarase sobre 900 e
1.200 pés/ha. A altura das árbores adoita ser de 5 a 7 metros e a súa idade de 8 a 10 anos
aproximadamente.
Poda alta ata 6 metros, cando as densidades oscilen entre os 300 a 400 pés/ha. So levarse a cabo unha
vez que se realizou a primeira clara mixta e, como regra xeral, a altura de poda nunca debe superar máis
da metade da altura da árbore.
Antes da poda baixa sería recomendable ir facendo podas coincidindo coas rozas da matogueira para o
control da competencia. Con estas podas (de un ou dous verticilos) conseguimos crear unha descontinuidade
vertical no combustible ademais de lograr que as próximas podas non sexan tan traumáticas para a árbore
podendo, deste xeito, facelas ata maior altura.
A época de realización das podas non ten moita relevancia cando se trata de ramas mortas. Se estas son
vivas, convén realizalas entre os meses de agosto e febreiro. Non convén superar este último mes para
asegurar a cicatrización das feridas antes da época de posta dos principais insectos que causan danos á
especie.
O corte da rama debe realizarse deixando intacto o coxinete de cicatrización, dando un corte limpo e sen
deixar percha, que alonga sen sentido o tamaño do no.
Os refugallos producidos polas labores de poda deben ser retirados para o seu aproveitamento como
biomasa, procurando que as follas queden no monte por supoñer un importante aporte de nutrientes. De non
ser posible este aproveitamento, é conveniente trituralos mecanicamente para a súa rápida incorporación ao
solo.
A eliminación dos restos de corta favorece a produtividade.
Nos últimos tempos está a medrar o interese polo aproveitamento da biomasa forestal para a produción de
enerxía. O mercado destes produtos aínda non está moi definido existindo variacións importantes nos prezos
que fai difícil cuantificar, dende o punto de vista económico, estes produtos. De tódolos xeitos, o mercado
existe e, polo tanto, no futuro debe terse en conta a hora de planificar os traballos.
Dende o punto de vista silvícola, os restos de corta deben ser eliminados do monte para favorecer a
rexeneración e, ao mesmo tempo, diminuír a carga de combustible que pode resultar fatal no caso dun
incendio forestal. Esta retirada da biomasa non suporía un problema dende o punto de vista silvícola xa que,
se ben os restos de corta supoñen un importante aporte de nutrientes ao solo, estes nutrientes concéntranse
nas follas e o aproveitamento da biomasa céntrase na madeira, polo que a solución óptima e deixar as follas
no monte onde podrecen de xeito rápido aportando os nutrientes ao solo e retirar os restos de ramas e
raberóns.
Este aproveitamento dos restos como biomasa sería aplicable a outros restos como poden ser os refugallos da
poda.
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
Nas seguintes táboas amósase o modelo silvícola para o Pinus radiata tanto no caso de rexeneración artificial
como natural. Estes modelos preséntanse como unha solución recomendable para guiar a xestión facultativa
do monte, para poder cuantificar os ingresos e custos futuros da actividade ao longo do Plan Especial e, polo
tanto, para poder avaliar a viabilidade económica a longo prazo. Os modelos non teñen carácter prescriptivo e
debe ser o xestor ou proxectista das obras o que adopte a solución definitiva para cada rodal en función das
súas características particulares e o momento preciso de execución. É por isto polo que será posible modificar
no tempo algunha actuación ou incluso non facer a poda alta, por exemplo, cando se valore que o ingreso
futuro desa madeira podada non vai permitir recuperar o investimento do traballo.
Á hora de decidir cal vai ser o método de rexeneración dunha masa, debe estudarse cada caso en particular
para poder valorar a conveniencia dun ou doutro. Como recomendación, para a maior parte dos casos,
proponse unha rexeneración natural por diseminado no caso do Pinus radiata.
Modelo silvícola das masas de Pinus radiata procedentes de rexeneración natural
ANO Nº PES/Ha Nº PES/Ha EXTRAÍDOS OPERACIÓNS PRIORIDADE
3 >50000 Rareo sistemático abrindo rúas no rexenerado de 3-4m deixando unha fila
de 1-2m entre rúas
1
4 6000 4000 Rareo selectivo na fila deixando unha densidade próxima a 2000pés/ha
apilando restos na rúa. Tratamento de restos
1
6 2000 800 Rareo selectivo na fila deixando unha densidade próxima a 1200pés/ha
apilando restos na rúa. Poda lixeira ata unha altura
1
9 1200 350 Rareo selectivo deixando unha densidade próxima a 850pés/ha apilando
restos na rúa. Poda baixa ata unha altura mínima de 2,5 e máx de 3,5m.
Tratamento de restos
1
15 750 400 Primeira e única clara entre 10-15 anos, peso do 30 ao 50 % dos pés,
deixando 500-600 pés por ha, atendendo a riscos de derribo por vento,
con posibilidade de execución semisistemática.
1-2-3
30 750 750 Corta Final e tratamento de restos 1
No caso de rexeneración artificial, o modelo silvícola a aplicar é o mostrado no seguinte cadro.
Modelo silvícola das masas de Pinus radiata procedentes de repoboación
ANO Nº PES/Ha Nº PES/Ha
EXTRAÍDOS
OPERACIÓNS PRIORIDADE
0 1100 Repoboación con Pinus radiata a unha densidade de 1100 pés/ha (Marco
3x3m; 3,5x3m) sen fertilización nin protectores
1
1 1100 Reposición de marras en repoboación coníferas densidade 1100pés/ha e
roza total (mecanizada/manual na rúa; manual na fila).
1
2 1100 Roza total (mecanizada/manual na rúa; manual na fila). Fertilización
necesaria
1
5 1100 Roza total (mecanizada/manual na rúa; manual na fila). 1-2
8 1100 Roza penetración e poda baixa (altura mínima 2,5m máxima 3,5m).
Tratamento de restos
1
15 600 500 Primeira e única clara entre 10-15 anos, peso do 30 ao 50 % dos pés,
deixando 500-600 pés por ha, atendendo a riscos de derribo por vento,
con posibilidade de execución semisistemática.
1
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
30 600 600 Corta final e tratamento de restos 1
Modelo de silvicultura do Eucalyptus globulus
O modelo de silvicultura a aplicar no caso do Eucalyptus globulus será o de MONTE BAIXO CON CORTAS A
FEITO. Este tipo de cortas leva consigo unha serie de vantaxes como son a facilidade de xestión e o menor
custo nas operacións de corta e saca de produtos, o que favorecerá que se siga de xeito máis estrito o método
elixido; maior homoxeneidade na obtención de produtos e unha maior competencia e selección natural dos
pés dende as primeiras idades.
Esta especie non resulta especialmente esixente co tipo de solo, sendo capaz de crecer en substratos pobres
e ácidos. O eucalipto propágase tanto de forma sexual (por semente) como de forma asexual ou vexetativa.
Unha importante característica do eucalipto é a súa facultade para xermolar vigorosamente de cepa.
Debido, por un lado, a que o destino fundamental dos produtos obtidos será a industria papeleira e, por outro,
á aptitude desta especie para dar brotes moi vigorosos, a forma fundamental de masa será monte baixo.
No eucalipto existen tamén dúas posibilidades de rexeneración: a natural ou a procedente de repoboación. No
caso de rexeneración natural por brote de cepa, será necesaria a realización dunha selección de brotes entre
o segundo e o cuarto ano para deixar unha densidade definitiva ata a corta final. O aproveitamento do rebrote
presenta indubidables vantaxes entre as que destaca a rápida recuperación das inversións.
Non se coñece ben o número de rotacións que soportan as cepas desta especie sen mostrar sinais de
esgotamento, aínda que parece ser que depende do tamaño ou idade das mesmas, sendo máis favorables os
intervalos de renovación curtos. Neste sentido, debemos ser cautos pois diversos autores apuntan a que, a
longo prazo, estas cepas perden vitalidade non presentando as medras esperadas. Medicións feitas en Galicia
indican que con rotacións a 15 anos, a segunda quenda presenta incrementos nas medras mentres que na
terceira iguálanse a primeira. As producións diminúen nas posteriores.
Sería recomendable facer unha primeira selección de abrochos ao ano e medio de realizar a corta e, se fose
necesario, repetir a operación aos tres anos da corta para eliminar os novos abrochos. Na práctica e coa
finalidade de asemellar ó esquema silvícola que se presenta co xeito tradicional de traballar a propiedade
establécese un modelo silvícola cunha soa intervención de selección.
En función da densidade que se queira obter, seleccionaranse un ou dous brotes por pé, eliminando aqueles
que se atopen máis próximos ao chan posto que tenden a agarrarse á cortiza e non á madeira do corte.
Respectaranse os máis vigorosos evitando, se se selecciona máis dun brote, que non estean moi xuntos. A
mellor época para levar a cabo este tipo de actuacións será no inverno (outubro, novembro) evitando a
aparición de fungos e un rebrote vigoroso debido ás posibles xeadas.
No caso de recorrer a rexeneración artificial por plantación, tanto en zonas de corta como en zonas rasas,
débese ter en conta a importancia que ten tanto a planta utilizada como o modo de facela plantación. Resulta
recomendable que a planta a utilizar proceda de semente xeneticamente superior (existen novos clons con
maior resistencia ao ataque da Mycosphaerella e á seca) e, a hora de executar os traballos de plantación,
deberíanse aplicar as técnicas que permitan a preparación do terreo de xeito mecanizado (subsolado lineal,
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
principalmente). Será necesario facer unha roza previa resultando conveniente a realización dun abonado,
sempre que o terreo sexa probe en elementos nutritivos, para impulsar un bo desenvolvemento nas primeiras
idades. No caso de ser necesario, sería conveniente realizar unha reposición de marras durante os tres anos
posteriores á plantación.
A fertilización no momento da plantación é esencial para mellorar o desenvolvemento e medra dos primeiros
anos e, no caso de especies como o eucalipto, este tirón inicial tradúcese nun menor tempo de quenda ou en
máis madeira ao final da mesma. De xeito habitual,
empregaremos fertilizantes sólidos granulados de
Nitróxeno (N), fósforo (P) e potasio (K) como, por
exemplo, o 8:24:16. É importante non excederse do
nitróxeno polo que non se recomendan abonos ricos nel
como o triple 15Téñense realizado experiencias de
fertilización adicional no cuarto ano ou posteriores con
resultados moi interesantes, polo que non debemos
desbotar esta posibilidade, sobre todo naquelas
parcelas onde se aproveite a capacidade de rebrote
desta especie, pois os solos vanse empobrecendo e os
rendementos disminúe.
Debido a que o destino final é a produción de madeira de eucalipto para trituración non se realizarán claras.
No referente á eliminación dos restos de corta, un bo tratamento dos mesmos favorece a produtividade.
Nos últimos tempos está a medrar o interese polo aproveitamento da biomasa forestal para a produción de
enerxía. O mercado destes produtos aínda non está moi definido existindo fluctuacións importantes nos
prezos que fai difícil cuantificar, dende o punto de vista económico, os ingresos que no futuro reportarán estes
produtos. Si é claro que o mercado existe para eles e, polo tanto, débese aproveitar. Este aproveitamento dos
restos de cortas como biomasa vese apoiado por un factor positivo dende o punto de vista silvícola xa que os
restos de corta deben ser eliminados do monte para favorecer a rexeneración e, ao mesmo tempo, diminuír a
carga de combustible que pode resultar fatal no caso dun incendio forestal. Tamén é certo que os restos de
corta supoñen un importante de nutrientes ao solo pero a maioría deles concéntranse nas follas polo que se o
método de extracción permite que a maioría das follas quede no monte, o aproveitamento da biomasa non
terá unha incidencia especial sobre o nivel de nutrientes no solo.
No caso de presenza abundante de predregosidade e/ou excesiva pendente que poidan impedir a retirada
dos restos, estes deben ser tratados, non recomendando a súa queima polos efectos que a mesma poida
producir sobre o solo. Óptase, nestes casos, pola colocación dos restos de corta aliñados, favorecendo os
crecementos, fertilizando o monte e reducindo a tensión hídrica en época de seca.
Por último, realizaranse unha ou dúas rozas ao longo da quenda, coa función de axudar ao eucalipto a
competir polo espazo físico do chan e reducir o risco de incendio.
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
Nas seguintes táboas amósanse os modelos silvícolas para o Eucalyptus globulus tanto no caso de
rexeneración natural como artificial. Estes dous modelos preséntanse como unha solución recomendable para
guiar a xestión facultativa do monte, para poder cuantificar os ingresos e custos futuros da actividade ao
longo do Plan Especial e, polo tanto, para poder avaliar a viabilidade económica a longo prazo. Non teñen
carácter prescriptivo e debe ser o xestor ou proxectista das obras o que adopte a solución definitiva para cada
rodal en función das súas características particulares e o momento preciso de execución. É por isto polo que
será posible modificar no tempo algunha actuación ou incluso non facela.
Á hora de decidir cal vai ser o método de rexeneración dunha masa, debe estudarse cada caso en particular
para poder valorar a conveniencia dun ou doutro. Como recomendación para a maior parte dos casos de
Eucalyptus globulus en tratamento de monte regular ou coetáneo, proponse unha rexeneración a partir dos
brotes de cepa ata a terceira corta (despois da terceira corta proponse unha rexeneración artificial).
ANO Nº PES/Ha Nº PES/Ha EXTRAÍDOS OPERACIÓNS PRIORIDADE
3-4 5000 3900 Roza total, selección de brotes de eucalipto, deixando de 2 a 3
gromos por cepa, cunha idade entre 2 e 4 anos, e realizando a
operación con machada. Tratamento dos restos
1
7 1100 Roza total mediante rozadora de cadeas acoplada a tractor e/ou
manual
1-2
15 1100 1100 Corta final e tratameno de restos de corta 1
No caso de repoboación, o modelo silvícola modifícase lixeiramente.
ANO Nº PES/Ha Nº PES/Ha EXTRAÍDOS OPERACIÓNS PRIORIDADE
0 800-1100 - Repoboación con Eucalyptus globulus a unha densidade de 800-
1100 pes/ha (Marco 3x3m; 3,5x3m) sen fertilización nin protectores
1
1 800-1100 Reposición de marras en repoboación eucalipto densidade 1100p/ha
e roza total (mecanizada/manual na rúa; manual na fila).
1
2 800-1100 - Roza total mediante rozadora de cadeas acoplada a tractor e/ou
manual
1-2
5 800-1100 - Roza total mediante rozadora de cadeas acoplada a tractor e/ou
manual
1-2
15 800-1100 800-1100 Corta final e tratamentos dos restos de corta 1
Modelo de silvicultura aplicable a Pseudotsuga menziesii
Os modelos de silvicultura que se aplicarán ás masas de Pseudotsuga menziesii nos cantóns de produción
serán os propios do MONTE ALTO REGULAR CON CORTAS A FEITO OU A FEITO EN DOS TEMPOS.
Dado a pouca experiencia de estas especie nos montes colindantes, ademáis do elvado turno de corta,
indicaremos a grandes rasgos os modelos silvícolas desta especie, aínda que na planificación do plan especial
non contemple ningunha corta a un futuro inmediato.
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
Considéranse as cortas a feito como o método elixido de cortas de rexeneración conducindo a masa á
coetaneidade. Este tipo de cortas leva consigo unha serie de vantaxes como son a facilidade de xestión e o
menor custo nas operacións de saca dos produtos, mellorando a súa saída ao mercado por un menor custo no
proceso. Conseguirase, ademais, unha maior homoxeneidade na obtención dos produtos e unha maior
competencia e selección natural dos pés dende a primeira idade polo que favorecerá a rexeneración natural.
Se, de xeito adicional, os restos de corta se amorean ou se eliminan mediante trituración, estimúlase aínda
máis a rexeneración por diseminación.
Tendo en conta o temperamento heliófilo da especie principal, a masa rexenerarase de forma natural
axudándose de rexeneración artificial se fose preciso, e se a densidade obtida a través da rexeneración
natural non é aceptable. Isto é favorecido polo feito de que esta especie é pouco exixente en relación á
profundidade dos solos.
O modelo empregado para as masas de coníferas contempla unha intervención continuada nas masas
mediante a realización de varias claras e podas definidas segundo a idade da árbore, ata a quenda da
especie, momento no que se levarán a cabo as cortas de rexeneración.
Cando se observe que a calidade das plantas preexistentes non é suficientemente boa como para obter una
madeira de calidade no futuro, é conveniente recorrer á rexeneración con planta seleccionada e non
aproveitar o rexenerado natural. Dende o punto de vista económico, o custo desta nova plantación será
cuberto sobradamente pola mellora da calidade da madeira que suporá un incremento no seu prezo.
Nos rexenerados naturais cunha densidade de árbores elevada, a realización dun clareo (rareo) precoz é
indispensable para a mellora silvícola da masa: redución da densidade para evitar a excesiva competencia
(luz, auga e nutrientes) e favorecer o crecemento en diámetro e a saúde da masa. No caso de optar pola
rexeneración artificial por plantación, sería conveniente realizar unha reposición de marras durante os tres
anos posteriores á plantación.
A realización de clareos precoces en rexenerados naturais, feitos con rozadora de cadeas adaptada a tractor e
terminación manual con clareo selectivo de pés nas faixas non rozadas de xeito que se abran rúas ou faixas
sistemáticas (para reducir o custo), é un tratamento silvícola aconsellable entre os 3 e 4 anos de idade.
Tamén é un obxectivo dos clareos temperáns, no caso de masas de Pinus radiata sometidas a riscos de
incendios forestais, estimular o seu carácter xenético de floración precoz e, polo tanto, a probabilidade de
frutificación. Para iso faise fundamental a apertura de copa e a posta en luz de xemas laterais.
Os clareos en Pseudotsuga menziesii favorecen o adianto da primeira clara comercial (18-22 anos)
permitindo, deste modo, un rendemento económico que pode sufragar o custo da operación. Produce unha
redución de esvelteza a curto prazo (relación altura/diámetro). A maior exposición ao vento que se produce na
masa tratada vese compensada pola diminución de esvelteza co que a susceptibilidade ao vento tende a
diminuír.
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
Para a obtención de madeira de calidade é necesaria a execución de cortas de mellora (ou claras) que
reduzan a competencia e concentren o crecemento en menor número de pés. A idade da primeira atrasarase
o máximo posible co fin de extraer produtos de dimensións axeitadas para a súa comercialización, pois as
claras moi temperás proporcionan produtos pouco interesantes para a industria e, polo tanto, con escasa
saída comercial.
Se durante o tempo que dura a quenda obsérvanse pés secos ou afectados por pragas ou enfermidades,
extraeranse canto antes sen esperar ao ano previsto da corta.
A madeira de Pseudotsuga menziesii sen podar caracterízase pola abundancia de nós mortos e vivos, ambos
con tendencia a alcanzar grandes diámetros. Isto deprecia considerablemente a madeira polo que as
operacións de poda son moi importantes á hora de obter madeira de calidade na corta final. O seu principal
obxectivo é conseguir a maior cantidade de madeira libre de nós, xa que as toradas podadas na base son de
máis diámetro e alcanzan maiores prezos. Ademais, as podas tamé constitúen unha ferramenta eficaz na
prevención contra os incendios forestais, posto que rompen a continuidade vertical entre as ramas e a
matogueira do sotobosque. Por outro lado, tamén facilitan a penetración dos equipos de extinción, labores de
roza e resto de coidados silvícolas ademais dun efecto favorable na aireación basal das árbores, o cal limita o
desenvolvemento de fungos que provocan enfermidades como a banda vermella.
Este tipo de actuación só interesa aplicalas nos pés que nos proporcionen madeira grosa de serra ou
desenrolo. As operacións de poda que se realizarán sobre a masa serán de dous tipos:
Poda baixa entre 2- 2,5 metros de altura, cando as árbores alcancen os 6 metros de altura. Actuarase
sobre 100-0-1600 pés/ha.
Poda alta ata 6 metros, cando as árbores alcancen uns 12 metros de altura e podando os mellores pés
que oscilen entre os 300 a 400 pés/ha. Terceira poda opcional, chegando aos 8 metros se é
económincamente viable.
Antes da poda baixa sería recomendable ir facendo podas coincidindo coas rozas da matogueira para o
control da competencia. Con estas podas (de un ou dous verticilos) conseguimos crear unha descontinuidade
vertical no combustible ademais de lograr que as próximas podas non sexan tan traumáticas para a árbore
podendo, deste xeito, facelas ata maior altura.
A época de realización das podas non ten moita relevancia cando se trata de ramas mortas. Se estas son
vivas, convén realizalas entre os meses de agosto e febreiro. Non convén superar este último mes para
asegurar a cicatrización das feridas antes da época de posta dos principais insectos que causan danos á
especie.
O corte da rama debe realizarse deixando intacto o coxinete de cicatrización, dando un corte limpo e sen
deixar percha, que alonga sen sentido o tamaño do no.
Os refugallos producidos polas labores de poda deben ser retirados para o seu aproveitamento como
biomasa, procurando que as follas queden no monte por supoñer un importante aporte de nutrientes. De non
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
ser posible este aproveitamento, é conveniente trituralos mecanicamente para a súa rápida incorporación ao
solo.
A eliminación dos restos de corta favorece a produtividade.
Nos últimos tempos está a medrar o interese polo aproveitamento da biomasa forestal para a produción de
enerxía. O mercado destes produtos aínda non está moi definido existindo variacións importantes nos prezos
que fai difícil cuantificar, dende o punto de vista económico, estes produtos. De tódolos xeitos, o mercado
existe e, polo tanto, no futuro debe terse en conta a hora de planificar os traballos.
Dende o punto de vista silvícola, os restos de corta deben ser eliminados do monte para favorecer a
rexeneración e, ao mesmo tempo, diminuír a carga de combustible que pode resultar fatal no caso dun
incendio forestal. Esta retirada da biomasa non suporía un problema dende o punto de vista silvícola xa que,
se ben os restos de corta supoñen un importante aporte de nutrientes ao solo, estes nutrientes concéntranse
nas follas e o aproveitamento da biomasa céntrase na madeira, polo que a solución óptima e deixar as follas
no monte onde podrecen de xeito rápido aportando os nutrientes ao solo e retirar os restos de ramas e
raberóns.
Este aproveitamento dos restos como biomasa sería aplicable a outros restos como poden ser os refugallos da
poda.
Nas seguintes táboas amósase o modelo silvícola para a Pseudotsuga menziesii tanto no caso de
rexeneración artificial como natural. Estes modelos preséntanse como unha solución recomendable para guiar
a xestión facultativa do monte, para poder cuantificar os ingresos e custos futuros da actividade ao longo do
Plan Especial e, polo tanto, para poder avaliar a viabilidade económica a longo prazo. Os modelos non teñen
carácter prescriptivo e debe ser o xestor ou proxectista das obras o que adopte a solución definitiva para cada
rodal en función das súas características particulares e o momento preciso de execución.
É por isto polo que será posible modificar no tempo algunha actuación ou incluso non facer a poda alta, por
exemplo, cando se valore que o ingreso futuro desa madeira podada non vai permitir recuperar o investimento
do traballo.
Á hora de decidir cal vai ser o método de rexeneración dunha masa, debe estudarse cada caso en particular
para poder valorar a conveniencia dun ou doutro. Como recomendación, para a maior parte dos casos,
proponse unha rexeneración natural por repoboación no caso da Pseudotsuga menziesii.
Modelo silvícola das masas de Pseudotsuga menziesii procedentes de repoboación
ANO Nº PES/Ha Nº PES/Ha
EXTRAÍDOS
OPERACIÓNS PRIORIDADE
0 1100-
1600
Repoboación con Pseudotsuga menziesii a unha densidade de 1100-
1600 pés/ha (Marco 3x3m; 3,5x3m)
1
1 1100-
1600
Reposición de marras en repoboación coníferas densidade 1100-1600
pés/ha e roza total (mecanizada/manual na rúa; manual na fila).
1
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
Fertilización
6 1100-
1600
Poda baixa 2 ou 2,5 m e roza mecanizada nas rúas 1
12 >2000 400 Eliminación do 20% dos pés existentes. 1
18 1600 800 Primeira clara ata deixar 700-800 pes/ha 1
25 800 350 Segunda clara, deixando uns 400-500 pes/ha
1-2
35-
40
350 50 Terceira clara, deixando uns 300 pes/ha
1-2
45 300 100 Cuarta clara opcional para deixar 200 pés/ha
1
60 200 - Corta final e tratamento dos restos
1
Modelo de silvicultura para especies frondosas
O modelo de silvicultura a aplicar nesta especies será o de MONTE ALTO REGULAR OU SEMIREGULAR CON
CORTAS A FEITO LOCALIZADAS POR BOSQUETES.
Dada a función protectora e/ou produtora dos rodais poboados con especies frondosas, a execución de claras
obedecerá principalmente a necesidades sanitarias e estarán subordinadas ás esixencias paisaxísticas ou de
recreo. Darase prioridade ás extraccións de árbores mortas ou moribundas, árbores enfermas ou con inicio de
cancros, árbores con feridas, árbores con danos de orixe abiótico (ramas partidas, derrubamentos ou
semiderrubamentos por vento, feridas no tronco, etc.).
Para a obtención de madeira de calidade será necesaria a execución de cortas de mellora ou claras que
reduzan a competencia e concentren o crecemento en menor número de pés. A idade da primeira atrasarase
o máximo posible, co fin de extraer produtos de dimensións axeitadas para a súa comercialización, pois as
claras moi temperás proporcionan produtos pouco interesantes para a industria.
Deben realizarse as podas de formación para salvagardar a rectitude e potencia da guía principal,
recomendando as intervencións no final de primavera ou no verán.
Na seguinte táboa amósase o modelo silvícola para as masas de frondosas. Este modelo preséntanse como
unha solución recomendable para guiar a xestión facultativa do monte, para poder cuantificar os ingresos e
custos futuros da actividade ao longo do Plan Especial e, polo tanto, para poder avaliar a viabilidade
económica a longo prazo. Non ten carácter prescriptivo e debe ser o xestor ou proxectista das obras o que
adopte a solución definitiva para cada rodal en función das súas características particulares e o momento
preciso de execución. É por isto polo que será posible modificar no tempo algunha actuación ou incluso non
facer a poda alta, por exemplo, cando se valore que a madeira de porvir non vai permitir recuperar o
investimento.
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
MODELO SILVÍCOLA DAS MASAS DE FRONDOSAS PROCEDENTES DE REPOBOACIÓN
ANO Nº PES/Ha Nº PES/Ha EXTRAÍDOS OPERACIÓNS PRIORIDADE
0 850-625 Repoboación 1
1 850-625 Reposición de marras 1
2 850-625 Roza e talla de formación
sobre 400-600 pés/ha
1
4 850-625 Roza e talla de formación
sobre 400-600 pés/ha
1-2-3
9 850-625 Roza e última talla de
formación
1
15 850-625 Poda baixa sobre os
mellores 200 pés/ha
1
20 850-625 300-0 Clara e poda alta ata 6 m
dos 100 mellores pés
1-2-3
30 550-625 150-225 Clara 1
40 400 150 Clara 1
50 250 100 Clara 1
60 150 150 Corta final 1
2.2.1.2.2. Consideracións xerais a hora de aplicar os diferentes modelos de silvicultura na unidade de
xestión
Orixe da planta no caso de rexeneración artificial A modo de resume, debemos indicar que para todas as
especies mencionadas, no caso de recorrer á rexeneración artificial, empregaranse plantas procedentes de
semente mellorada dende o punto de vista xenético, aplicando as técnicas modernas que permiten a
preparación do terreo de xeito mecanizado (subsolado lineal, principalmente), roza (un previo e un ou máis
posteriores ata que as plantas dominen a matogueira) e aboado, sempre que o terreo sexa pobre en
elementos nutritivos, para impulsar un bo desenvolvemento nas primeiras idades.
Prescríbese a utilización da planta certificada que garanta a orixe do material vexetal. O tipo de planta a
utilizar en repoboacións debe ser de calidade e cumprir coa normativa vixente: Real Decreto 289/2003, do 7
de marzo, sobre comercialización dos materiais forestais de reprodución e o Decreto 220/2007, do 15 de
novembro, polo que se crea o sistema oficial para ou control dá produción e comercialización dos materiais
forestais de reprodución.
Rozas
Tódalas masas en idade de rexenerado ou monte bravo requiren rozas para eliminar a vexetación natural que
compite coas pequenas árbores. A frecuencia das rozas dependerá do desenvolvemento que alcance a
vexetación competidora e do risco de incendio do cantón.
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
Restos de corta
É conveniente eliminar os restos de corta, ramas e raberóns, tanto para permitir os traballos de preparación
coma para evitar problemas sanitarios. Nas zonas en que a pendente e as condicións do terreo o permitan, a
forma de eliminación deste material leñoso será mediante rozadora de cadeas adaptada ao tractor. Deste
modo contribúese á fertilización do monte e redúcese o estrés hídrico nas épocas secas (menor evaporación
do chan), ademais de impedir a aparición de malas herbas causantes da competencia sobre as plantas. Nun
futuro próximo, coa instalación de plantas de aproveitamento de biomasa para fins enerxéticos, os restos de
corta pasarán a ter un carácter de subproduto, e dependendo dos custos de extracción e da política
enerxética do momento, pode chegar mesmo a cubrir os gastos da súa retirada do monte.
2.2.2. DECISIÓNS DASOCRÁTICAS
2.2.2.1. Elección do método de ordenación
Antes da discusión de quendas ou idades de madureza, e antes tamén de iniciar a organización da silvicultura
no tempo e no espazo, é necesario, seguindo as Instrucións de Ordenación de Montes Arborizados vixentes,
proceder a elección do método de ordenación.
Nesta elección tivéronse en conta os seguintes factores:
o Estrutura actual da masa
o Características da produción
o Especies existentes
o Requerimentos da propiedade
A estrutura das masas arborizadas dos montes incluídos na unidade de xestión está formada por rodais, tanto
regulares como irregulares, cunha superficie media de 1,95 ha, aínda que existe un rango de variación que
oscila entre as 0,2 ha e as 12,4 ha.
A variedade de especies (Pinus pinaster, Pinus radiata, Eucalyptus globulus, Quercus rubra, etc.), en distintas
fases de crecemento, contribúe a este mosaico de rodais de pequena superficie. A xestión do monte céntrase
en formar masas regulares sendo a produción madeirable potencial moi alta.
Un aspecto fundamental que se corresponde cunha particularidade que presentan as propiedades veciñais en
Galicia, é a proximidade dos comuneiros ao monte. Ademais, débese ter presente a existencia de certa
desconfianza sobre as planificacións a longo prazo e que unha das esixencias veciñais é o mantemento dunha
actitude flexible á hora de executar os aproveitamentos.
Pese á superficie do monte, os seus xestores atenden dunha forma precisa os requirimentos das masas en
canto ao momento da súa corta e a súa rexeneración. Ademáis este monte estivo xa ordenado con este
método obténdose un resultado satisfactorio na xestión do monte.
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
Por todo o exposto anteriormente, elixiuse para esta ordenación o método de ordenación por rodais, seguindo
a actualización proposta de Alberto Madrigal Collazo (Ordenación de Montes Arbolados, MAPA ICONA,
colección técnica, 1994) que denominaremos MÉTODO DE ORDENACIÓN POR CANTÓNS.
Como principal característica deste método de ordenación destaca a flexibilidade silvícola, espacial e
temporal. Con frecuencia enténdese que a flexibilidade deste método refírese só á adaptación da planificación
ás condicións estacionais e usos preferentes do monte, permitindo pormenorizar para diferentes rodais
diferentes quendas e propostas de xestión. Pero, en realidade, a súa flexibilidade vai máis alá xa que permite
adaptar a intensidade de xestión aos medios dispoñibles e/ou obxectivos sinalados polo propietario ou o
responsable da xestión.
A confusión (moi xeneralizada) de que a ordenación por rodais vai unida a unha maior intensidade de xestión
derívase do maior esforzo de planificación que pode conlevar a redacción do proxecto. O maior esforzo na
planificación tradúcese, sen embargo, nunha maior calidade da mesma e nun seguimento posterior máis
sinxelo que evitará que, como tantas veces sucedeu, o plan de ordenación quede reducido a un mero exercicio
teórico de difícil aplicación práctica. E isto é consecuencia de que, na realidade, a planificación non se realiza
en función das necesidades silvícolas de cada rodal en sentido abstracto, senón en función de obxectivos,
intereses e posibilidades reais acoutados polos responsables da xestión. Isto é posible xa que non se intenta
transformar o monte a un modelo predeterminado (que obrigaría a cumprir uns prazos de intervención) senón
que se limita a manter un equilibrio de clases de idade e un mantemento da capacidade de xerar os bens e
servizos demandados. A flexibilidade é total podéndose graduar a intensidade da xestión que se desexa. Esta
intensidade, ademais, pode variarse sen demasiadas complicacións nas seguintes revisións. Por último, este
método de ordenación permite, sen excesiva dificultade, integrar calquera vicisitude acaecida (catástrofes,
enriquecemento de especies, cambio de uso, cambio de obxectivos, etc.) sen que se trastoque o método.
2.2.2.2. Discusión sobre quendas, idades de madurez ou diámetro de cortabilidade
Ao elixir como método de ordenación a ORDENACIÓN POR CANTÓNS, non ten sentido falar de quendas, senón
de idades de madureza. É condición propia deste método que cada cantón teña a súa propia idade de
madurez, que virá ditada por motivos silvícolas e de máximo rendemento en especie. A pesares disto,
establecerase un rango de idades orientativo para as especies principais que se aplicará aos cantóns de
produción co obxectivo de lograr unha distribución de idades equilibrada no conxunto do monte.
RANGO DE IDADES DE MADUREZ ORIENTATIVO
ESPECIE RANGO DE IDADE
Pinus pinaster 35-40
Pinus radiata 25-30
Eucalyptus globulus 15-20
Pseudotsuga menziesii 55-60
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
2.2.2.3. Organización no tempo das actividades silvícolas
O Plan Xeral terá unha duración media igual ao período de rexeneración dos rodais de corta inmediata,
atendendo ás características propias do método de ordenación por cantóns.
O período para a rexeneración do primeiro grupo de cantóns de corta inmediata establécese en 10 anos.
Considérase este un período suficiente xa que se espera unha rexeneración natural rápida despois das cortas.
En calquera caso, se houbese dificultades na rexeneración natural utilizaríase a rexeneración artificial para
que esta teña lugar dentro do período de dez anos fixado.
Buscarase no desenvolvemento da ordenación unha normalización das masas e unha distribución de idades
equilibrada, buscando lograr unha regularidade no tempo dos aproveitamentos e dos traballos de mellora.
Para ter unha referencia teórica que permita acadar este obxectivo, calcúlase a continuación a superficie a
rexenerar de equilibrio, entendendo por equilibrio dunha serie continua de clases de idade dunha masa
forestal, o momento no que todas ocupan superficies iguais.
1.- Cantóns produtores de Pinus pinaster.
A superficie a rexenerar de equilibro para o conxunto de cantóns produtores pertencentes a este cuartel será a
seguinte:
= 18 Ha
Onde:
S = Superficie dos cantóns produtores de cada especie descontando a superficie ocupada por frondosas que se van manter, cortalumes, instalacións eléctricas, superficie inforestal e
instalacións.
S .eq. = Superficie de equilibrio
P= Período de rexeneración
E= Idade de madurez
2.- Cantóns produtores de Pinus radiata.
A superficie a rexenerar de equilibro para o conxunto de cantóns produtores pertencentes a este cuartel será a
seguinte:
= 44,54Ha
Onde:
S = Superficie dos cantóns produtores de cada especie descontando a superficie ocupada por frondosas que se van manter, cortalumes, instalacións eléctricas, superficie inforestal e
instalacións.
S .eq. = Superficie de equilibrio
P= Período de rexeneración
E= Idade de madurez
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
3.- Cantóns produtores de Eucalyptus globulus.
A superficie a rexenerar de equilibro para o conxunto de cantóns produtores pertencentes a este cuartel será a
seguinte:
= 7,10 Ha.
Onde:
S = Superficie dos cantóns produtores de cada especie descontando a superficie ocupada por frondosas que se van manter, cortalumes, instalacións eléctricas, superficie inforestal e
instalacións.
S .eq. = Superficie de equilibrio
P= Período de rexeneración
E= Idade de madurez
4.- Cantóns produtores de Pseudotsuga menziseii
A superficie a rexenerar de equilibro para o conxunto de cantóns produtores pertencentes a este cuartel será a
seguinte:
= 1 Ha.
Onde:
S = Superficie dos cantóns produtores de cada especie descontando a superficie ocupada por frondosas que se van manter, cortalumes, instalacións eléctricas, superficie inforestal e
instalacións.
S .eq. = Superficie de equilibrio
P= Período de rexeneración
E= Idade de madurez
2.2.2.4. Análise de sensibilidade e análise de risco dos principais obxectivos e limitacións
No epígrafe 2.2.1 do proxecto foron estudados xa os obxectivos da planificación e as limitacións do presente
proxecto.
A produción de madeira será o uso principal de boa parte do monte, aínda que prioritarios a este uso serán a
protección do solo, da fauna e dos réximes hidrolóxicos. Nas zonas de produción, o uso social extensivo está
supeditado á produción forestal.
O uso social intensivo ten tamén asignada unha superficie e, nesta zona, primará este aproveitamento sobre a
produción forestal.
Seguindo estas directrices, non se esperan dificultades para o cumprimento dos obxectivos da ordenación.
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
2.2.2.5. Estudo comparativo do esquema de ordenación e organización do Plan Xeral fronte ao Plan Forestal
de Galicia
Na planificación da ordenación tivéronse en conta os obxectivos xerais do Plan Forestal de Galicia en canto á
conservación e protección dos recursos forestais, produción de materias primas renovables e a mellora da
calidade de vida da poboación. Por outra parte, estudáronse as especies índice establecidas para esta
bisbarra xeoforestal e, entre elas, seleccionáronse as principais especies para a repoboación.
2.3. CAPÍTULO III: PLAN ESPECIAL
Neste Plan Especial tanto se desenvolven como se concretan as directrices xerais da organización dasocrática
expresadas no Plan Xeral. A vixencia do Plan Especial é de 10 anos, duración que coincide co intervalo
establecido polas Instrucións Xerais de Ordenación de Montes Arborizados.
Neste capítulo preséntanse de forma ordenada para cada cantón os traballos a realizar, a súa localización e
os seus custos orientativos.
Na programación dos traballos considérase un período para a realización dos mesmos. Sobre este período,
presentado a modo de referencia, poderán producirse adiantos ou atrasos de un ano sen necesidade de
xustificación previa nin revisión do plan especial.
O obxectivo principal desta planificación é seguir os principios da estratexia forestal española para acadar o
cumprimento dos criterios de xestión forestal sostible.
(...) “Además, la estructura del Proyecto de Ordenación deberá contener la programación anual y las
revisiones a realizar. A lo largo del tiempo, aunque variase lo que se pretendía obtener de los montes
en cada momento, el espíritu de la Ordenación ha estado presidido por la máxima: conservar
aprovechando mediante el principio de persistencia sostenida”.
O Plan Especial divídese en tres seccións:
1. Plan de aproveitamentos
2. Plan de melloras
3. Balance económico e financeiro
2.3.1. PLAN DE APROVEITAMENTOS
Este plan de aproveitamentos subdivídese, a súa vez, en plans menores que tratarán de racionalizar o
aproveitamento dos posibles recursos que se poidan obter do monte. Entre eses, destácanse a continuación
os máis comúns:
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
Plan de cortas ou de aproveitamentos madeireiros
Plan de aproveitamentos de pastos
Plan de aproveitamento cinexético
Plan de aproveitamento de cogumelos
2.3.1.1. Plan de cortas
No seguinte plan de cortas analízase con detalle os aproveitamentos de madeira a realizar ao longo do
período 2016-2025. A aplicación de tratamentos de masa regular permite facer a seguinte clasificación de
cortas:
CORTAS DE REXENERACIÓN: Aplicadas aos rodais que acadaron a idade de madurez co obxectivo
de obter produtos finais e rexenerar a masa de forma natural ou artificial. Serán cortas a feito nos
cantóns destinados á produción.
CORTAS DE MELLORA: Aplicadas co obxectivo de favorecer a produción de madeira de calidade.
Permite, ademais, a obtención de produtos intermedios. Aplicaranse soamente nas masas de
piñeiro e frondosas, non estando planificadas no caso do eucalipto.
Os criterios xerais que se deben seguir para a selección de rodais ou cantóns de corta inmediata son os
seguintes:
Rodais de corta obrigada por razón de voo deteriorado
Neste momento non existe ningún rodal que deba por este criterio.
Rodais con voo maduro (superior aos 13 anos no caso do Eucalyptus globulus, 30 anos no caso do
Pinus pinaster e 60 anos no caso de frondosas).
Segundo os datos que se poden extraer do estado forestal actual do monte, na seguinte táboa
preséntanse os rodais que deberán cortarse por ter o voo maduro.
RODAIS A CORTAR SEGUNDO O CRITERIO DE VOO MADURO
20a 20b 41a 2b 2c 5d 7a 3a
8p 26d 2a 2d 2e 34a parte 34b parte 5b
5c 5e 9b 5d 19a 19b 19c 19e
11a 11h 8a 8b 8e 8f 29a parte 29b parte
8k 8l 8q parte
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
Rodais con abundante rexeneración ou subpiso de clase de idade nova.
Neste momento non existe ningún rodal que deba cortarse por este criterio.
Rodais incluídos en cantóns cunha especie distinta a que ten destinada o cantón (corta por
substitución de especie)
Segundo os datos que se poden extraer do estado forestal actual do monte, preténdese facer un
cambio de especie en algunas zonas, pero poderemolo ver na planificación de melloras no monte.
2.3.1.1.1. Cálculo da posibilidade
A partir da selección silvícola de rodais para a súa corta inmediata, calcúlase a posibilidade anual de
rexeneración.
No caso desta unidade de xestión, a POSIBILIDADE ANUAL DE REXENERACIÓN no método de cantóns quedará
determinada e será executiva si se fixan os rodais de corta inmediata sendo:
Onde:
Prex: é a posibilidade de rexeneración
Vci: volume madeirable dos rodais de corta inmediata que previsiblemente vanse rexenerar durante o primeiro período de aplicación.
Cci: crecemento corrente anual dos cantóns que van a entrar en rexeneración.
p: duración do período de rexeneración que ten un valor igual a 5 anos para eucalipto e 10 anos para o piñeiro.
Aplicando esta fórmula, na seguinte táboa
Cantón /Rodal Sup (Ha) Idade actual Idade corta Vci(m3) Cci (m3/año)
20a 1,85 17 17 134,5 43,2345
20b 1,15 17 17 83,6 26,8755
41a 0,38 17 17 27,6 0,4256
.
= 27,6 m3/ano
= 218,1 m3/ano.
Os rodais nos que será necesario realizar cortas de mellora durante a duración do Plan Especial serán os
pertencentes aos estratos 34a, 34b,29a, 29b e 8q
As claras que se propoñen neste apartado son de tipo mixto, nas cales se extraen tanto pés dominantes e
codominantes como outros pertencentes as clases sociolóxicas inferiores. A relación entre o volume medio da
árbore extraída e o volume medio da árbore da masa total (Ve/V) debe oscilar entre 0'6 e 0'9. Con este tipo de
claras conséguese unha redución da competencia entre os pés da masa, así como unha maior calidade dos
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
produtos obtidos. No momento no que se realice a clara, extraeranse os pés que presenten algunha
deformidade ou debilidade por calquera causa.
2.3.1.1.2. Localización do plan de cortas
Nas seguinte táboas preséntase a localización das cortas anuais (tanto se son de rexeneración como se son
de mellora) a realizar durante o Plan Especial. Diferencianse as superficies según en zona conveniada ou non
conveniada, según solicitude expresa do promotor. Na taboa refléxase o plan de cortas na unidade de xestión:
SUPERFICIE CONVENIADA
PERÍODO RODAL ESTRATO SUP(Ha) TIPO DE ACTUACIÓN PRIORIDADE TIPO DE CORTA VOL.CORTA
2016-2018 20a XII 1,85 Corta final a feito 1 Rexeneración 134,50
2016-2018 20b XII 1,15 Corta final a feito 1 Rexeneración 83,61
2016-2018 2b III 1,07 Corta final a feito 1 Rexeneración 525,69
2016-2018 2c III 0,62 Corta final a feito 1 Rexeneración 304,60
2016-2018 5d IV 0,05 Corta final a feito 1 Rexeneración 11,10
2016-2018 7a IV 0,12 Corta final a feito 1 Rexeneración 26,63
2016-2018 3a I 3,87 Corta final a feito 1 Rexeneración 1169,84
2016-2018 8p I 2,02 Corta final a feito 1 Rexeneración 610,61
2016-2018 31f VI 0,72 Clara 1 Mellora 38,25
2016-2018 31g VI 0,81 Clara 1 Mellora 43,03
2016-2018 31h VI 0,48 Clara 1 Mellora 25,50
2016-2018 31j VI 0,44 Clara 1 Mellora 23,38
2016-2018 31k VI 0,21 Clara 1 Mellora 11,16
2016-2018 36e VI 0,42 Clara 1 Mellora 22,31
2016-2018 36f VI 0,66 Clara 1 Mellora 35,06
2016-2018 31f VI 0,72 Clara 1 Mellora 38,25
2016-2018 31g VI 0,81 Clara 1 Mellora 43,03
2016-2018 31h VI 0,48 Clara 1 Mellora 25,50
2016-2018 26d III 1,68 Corta final a feito 1 Rexeneración 825,38
2016-2018 2a IV 1,29 Corta final a feito 1 Rexeneración 286,26
2016-2018 2d IV 0,84 Corta final a feito 1 Rexeneración 186,40
2016-2018 2e IV 0,85 Corta final a feito 1 Rexeneración 188,62
2016-2018 5b I 2,35 Corta final a feito 1 Rexeneración 710,37
2016-2018 5c VI 0,52 Corta final a feito 1 Rexeneración 138,13
2016-2018 5e VI 0,095 Corta final a feito 1 Rexeneración 25,24
2019-2021 19a I 0,9 Corta final a feito 1 Rexeneración 272,06
2019-2021 19b I 2 Corta final a feito 1 Rexeneración 604,57
2019-2021 19c I 1,73 Corta final a feito 1 Rexeneración 522,95
2019-2021 19d I 1,28 Corta final a feito 1 Rexeneración 386,92
2019-2021 19e I 0,11 Corta final a feito 1 Rexeneración 33,25
2019-2021 11a VI 11,08 Corta final a feito 1 Rexeneración 2943,20
2019-2021 11h VI 0,3 Corta final a feito 1 Rexeneración 79,69
2022-2025 22a IV 0,59 Corta final a feito 1 Rexeneración 130,92
2022-2025 22b IV 0,25 Corta final a feito 1 Rexeneración 55,48
2022-2025 23a IV 0,05 Corta final a feito 1 Rexeneración 11,10
2022-2025 24a IV 0,21 Corta final a feito 1 Rexeneración 46,60
2022-2025 33a IV 0,59 Corta final a feito 1 Rexeneración 130,92
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
2022-2025 36a IV 0,62 Corta final a feito 1 Rexeneración 137,58
2022-2025 8a VI 2,33 Corta final a feito 1 Rexeneración 618,92
2022-2025 8b VI 0,7 Corta final a feito 1 Rexeneración 185,94
2022-2025 8e VI 1,47 Corta final a feito 1 Rexeneración 390,48
2022-2025 8f VI 1,39 Corta final a feito 1 Rexeneración 369,23
2022-2025 29a XI 4,13 Clara 3 Mellora 90,08
2022-2025 29b XI 1,72 Clara 3 Mellora 37,52
2022-2025 8k VI 2,83 Corta final a feito 1 Rexeneración 751,74
2022-2025 8l VI 0,46 Corta final a feito 1 Rexeneración 122,19
2022-2025 8q VI 0,93 Clara 1 Mellora 84,34
TOTAL VOLUME 13.538,13 m3
Prioridade: Os traballos calificados como de prioridade 1 son considerados esenciais para unha xestión sostible dos montes obxecto de ordenación. Polo tanto, salvo que teñan unha
xustificación técnica posterior, deberían executarse en tódolos casos.
SUPERFICIE NON CONVENIADA
PERÍODO RODAL ESTRATO SUP(Ha) TIPO DE ACTUACIÓN PRIORIDADE TIPO DE CORTA VOL.CORTA
2016-2018 41a XII 0,38 Corta final a feito 1 Rexeneración 27,63
2019-2021 9b I 1,67 Corta final a feito 1 Rexeneración 443,61
TOTAL VOLUME 471,24 m3
Para os próximos dez anos, polo tanto, prevense en total a corta de 14.452,9 m3, 13538,13 m3 da superficie
conveniada e 471,24 m3 na superficie non conveniada. procedentes de corta de rexeneración. Isto supón
unha media anual en cortas de rexeneración de 1.440,06 m3/ano, cantidade acorde coa posibilidade media
anual calculada.
Decidiuse por parte da dirección técnica por parte da Administración (Técnico de Distrito Forestal) e a parte
técnica redactora do proxecto de estipular períodos anuais en vez de fixar un período de un só ano, é dicir, a
planificación de corta é para un periodo de 3 anos, puidendo atrasar ou adiantar, según se planteen as
condicións (puxas, subastas desertas, cortas de policía, danos por ventos, etc...).
Cortas extraordinarias
Para calquera especie, as cortas extraordinarias serán as non previstas no Plan de cortas, que corresponden
ás baixas producidas por morte natural ou accidental dos pés, a danos catastróficos, necesidades perentorias
da propiedade, etc. Debido precisamente ao seu carácter de imprevistas, resulta imposible incluír este tipo de
cortas na planificación, polo que deberán considerarse á hora de sinalar a posibilidade nos Plans anuais.
Existe tamén un erro considerable na estimación do volume de cortas e especies nas unidades silvícolas,
maior canto máis reducida sexa a superficie de corta e cantos máis estratos implique o aproveitamento. Este
erro é inherente a todo inventario por mostraxe, pois é inviable economicamente a medición pé a pé de todas
as árbores e especies presentes no monte. Este tipo de cortas escapan ao detalle de planificación dun
documento deste tipo, e deberán ir avaliándose coa xestión diaria das masas forestais. Por este motivo, debe
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
existir certa flexibilidade e permisividade na localización e corta de determinados pés illados ou agrupados en
pequenos bosquetes, que se pretendan cortar por considerarse especies que non cumpren con obxectivos
fixados para o cantón ou para o monte en xeral.
2.3.1.1.3. Ingresos previsibles durante o Plan Especial
En base á previsión de cortas de rexeneración e de mellora establecidas no punto anterior, a continuación
cuantifícanse os ingresos que se esperan por corta de madeira ao longo do desenvolvemento do Plan Especial
agrupadas en función do seu nivel de prioridade.
CORTAS A REALIZAR NO PERÍODO 2016-2025 (prioridade 1)
PERÍODO TIPO DE CORTA RODAL SUP(Ha) ESPECIE VOL.CORTA PREZO M3 INGRESO (€)
2016-2018 Rexeneración 20a 1,85 Pinus pinaster+ Eg 134,50 29 4.035,00 €
2016-2018 Rexeneración 20b 1,15 Pinus pinaster+ Eg 83,61 29 2.508,00 €
2016-2018 Rexeneración 41a 0,38 Pinus pinaster+ Eg 28,06 29 829,00 €
2016-2018 Rexeneración 2b 1,07 Eucalyptus globulus 526,52 30 16.428,00 €
2016-2018 Rexeneración 2c 0,62 Eucalyptus globulus 305,08 30 9.519,00 €
2016-2018 Rexeneración 5d 0,05 Eucalyptus globulus 11,14 30 347,00 €
2016-2018 Rexeneración 7a 0,12 Eucalyptus globulus 26,72 30 832,00 €
2016-2018 Rexeneración 3a 3,87 Pinus pinaster 1248,13 29 34.510,00 €
2016-2018 Rexeneración 8p 2,02 Pinus pinaster 651,47 29 18.013,00 €
2016-2019 Mellora 31f 0,72
Pinus radiata 38,25 25 1.128,00 €
2016-2020 Mellora 31g 0,81
Pinus radiata 43,03 25 1.269,00 €
2016-2021 Mellora 31h 0,48
Pinus radiata 25,50 25 752,00 €
2016-2022 Mellora 31j 0,44
Pinus radiata 23,38 25 690,00 €
2016-2023 Mellora 31k 0,21
Pinus radiata 11,16 25 329,00 €
2016-2024 Mellora 36e 0,42
Pinus radiata 22,31 25 658,00 €
2016-2025 Mellora 36f 0,66
Pinus radiata 35,06 25 1.034,00 €
2016-2018 Rexeneración 26d 1,68 Eucalyptus globulus 825,38 30 25.793,00 €
2016-2018 Rexeneración 2a 1,29 Eucalyptus globulus 333,18 30 8.946,00 €
2016-2018 Rexeneración 2d 0,84 Eucalyptus globulus 216,95 30 5.825,00 €
2016-2018 Rexeneración 2e 0,85 Eucalyptus globulus 219,53 30 5.894,00 €
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
2016-2018 Rexeneración 5b 2,35 Pinus radiata 725,83 29 20.956,00 €
2016-2018 Rexeneración 5c 0,52 Pinus radiata 141,55 29 4.075,00 €
2016-2018 Rexeneración 5e 0,095 Pinus radiata 25,87 29 744,00 €
2019-2021 Rexeneración 9b 1,67 Pinus radiata 465,59 29 13.086,00 €
2019-2021 Rexeneración 19a 0,9 Pinus radiata 277,98 29 8.026,00 €
2019-2021 Rexeneración 19b 2 Pinus radiata 617,73 29 17.835,00 €
2019-2021 Rexeneración 19c 1,73 Pinus radiata 534,33 29 15.427,00 €
2019-2021 Rexeneración 19d 1,28 Pinus radiata 395,34 29 11.414,00 €
2019-2021 Rexeneración 19e 0,11 Pinus radiata 33,97 29 981,00 €
2019-2021 Rexeneración 11a 11,08 Pinus radiata 3016,11 29 86.824,00 €
2019-2021 Rexeneración 11h 0,3 Pinus radiata 81,66 29 2.351,00 €
2022-2025 Rexeneración 22a 0,59 Eucalyptus globulus 345,50 30 1.734,00 €
2022-2025 Rexeneración 22b 0,25 Eucalyptus globulus 146,41 30 347,00 €
2022-2025 Rexeneración 23a 0,05 Eucalyptus globulus 29,29 30 1.387,00 €
2022-2025 Rexeneración 24a 0,21 Eucalyptus globulus 122,98 30 4.091,00 €
2022-2025 Rexeneración 33a 0,59 Eucalyptus globulus 345,50 30 4.091,00 €
2022-2025 Rexeneración 36a 0,62 Pinus radiata 468,99 29 4.299,00 €
2022-2025 Rexeneración 8a 2,33 Pinus radiata 825,14 29 18.258,00 €
2022-2025 Rexeneración 8b 0,7 Pinus radiata 381,44 29 5.485,00 €
2022-2025 Rexeneración 8e 1,47 Pinus radiata 591,04 29 11.519,00 €
2022-2025 Rexeneración 8f 1,39 Pinus radiata 569,27 29 10.892,00 €
2022-2025 Rexeneración 8k 2,83 Pinus radiata 961,25 29 22.176,00 €
2022-2025 Rexeneración 8l 0,46 Pinus radiata 316,11 29 3.605,00 €
2022-2025 Mellora 29a 4,13 Pinus radiata 90,08 29 2.657,00 €
2022-2025 Mellora 29b 1,72 Pinus radiata 37,52 29 1.107,00 €
2022-2025 Mellora 8q 0,93 Pinus pinaster 280,71 29 2.488,00 €
TOTAL 415.194,00 €
----------------- SUPERFICIE NON CONVENIADA
INGRESO TOTAL PROCEDENTES DE CORTA DURANTE O PERÍODO 415.194 €
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
DISTRIBUCIÓN DOS INGRESOS PROCEDENTES DAS CORTAS AO LONGO DO PERÍODO 2016-2025 (prioridade 1)
SEGUNDO ESPECIE SEGUNDO TIPO DE CORTA (en€)
CORTAS A REALIZAR NO PERÍODO 2022-2025 (prioridade 3)
PERÍODO TIPO DE CORTA RODAL SUP(Ha) ESPECIE VOL.CORTA PREZO M3 INGRESO (€)
2016-2019 Mellora 31f 0,72 Pinus radiata 38,25 25 1.128,00 €
2016-2020 Mellora 31g 0,81 Pinus radiata 43,03 25 1.269,00 €
2016-2021 Mellora 31h 0,48 Pinus radiata 25,50 25 752,00 €
2016-2022 Mellora 31j 0,44 Pinus radiata 23,38 25 690,00 €
2016-2023 Mellora 31k 0,21 Pinus radiata 11,16 25 329,00 €
2016-2024 Mellora 36e 0,42 Pinus radiata 22,31 25 658,00 €
2016-2025 Mellora 36f 4,13 Pinus radiata 35,06 25 1.034,00 €
2022-2025 Mellora 29a 1,72 Pinus radiata 90,08 29 2.657,00 €
2022-2025 Mellora 29b 0,93 Pinus radiata 37,52 29 1.107,00 €
2022-2025 Mellora 8q 4,13 Pinus pinaster 280,71 29 2.488,00 €
TOTAL
12.112,00 €
INGRESO TOTAL PROCEDENTES DE CORTA DURANTE O PERÍODO 12.112,00 €
No caso das cortas asignadas con prioridade 3, están planificadas cortas de mellora dunha soa especie (Pinus
radiata). Faise necesario recordar que os volumes calculados son só aproximacións, derivadas dos traballos
de inventario realizados para a elaboración deste plan de ordenación. O erro estimado na mostra coa que se
calculou os volumes sitúase nun 16,03 % ao que habería que engadirlle a desviación que se producirá no
futuro ao calcular un crecemento que, se ben é aproximado ao real, non ten por qué coincidir con exactitude.
Esa desviación aumentará na medida que o momento de corta se alonxe do momento no que se fixeron os
traballos de inventario. A variación do volume final que se vai obter terá un impacto importante sobre a conta
de resultados. Procurouse, na medida do posible, manter un diferencial importante entre os ingresos a obter
polos aproveitamentos considerados e os custos dos traballos planificados para, dese xeito, compensar
posibles desviacións nos volumes de corta ou ben nos prezos de venda estimados.
Tamén debemos ter en conta que o prezo de venda depende directamente do destino da madeira que se
obteña do aproveitamento. Para o cálculo dese prezo o do volume de madeira a obter segundo destino,
estimouse a porcentaxe da árbore que se aproveitará para cada un deses destinos dependendo da tipoloxía
da mesma. Recalcamos o carácter subxectivo desta distribución, derivado da experiencia do equipo técnico
PINUS
PINASTER;
58.283 €; 14%
EUCALYPTUS
GLOBULUS;
88.920 €; 21%
PINUS
RADIATA;
267.992 €;
65%
CORTA DE
REXENERACI
ÓN; 403.082
€; 97%
CORTA DE
MELLORA;
12.112 €;
3%
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
redactor deste plan de ordenación e dos resultados obtidos durante a realización do inventario. Que esas
porcentaxes sexan máis ou menos acertadas depende de moitos factores externos. Destaca, sobre todos eles,
a capacidade do mercado local para un aproveitamento adecuado da madeira. Pode darse o caso de que
aínda que certa cantidade de madeira podería aproveitarse para un destino con maior prezo de venda, non
poida facerse polas características do mercado local. Considerouse, para iso, a situación actual do mercado
local, pero débese ter en conta que isto, ao longo da período de execución do plan especial, pode sufrir
modificacións. Tamén débese facer referencia a capacidade técnica da entidade que se encargue do
aproveitamento do lote. A maquinaria da que dispoña o comprador final da madeira pode ter unha influencia
directa na distribución desa madeira segundo destinos.
Por úlitmo, a modo de resume, preséntanse gráficos coa distribución dos ingresos segundo especie e tipo de
corta sen distinguir a prioridade adxudicada a cada actuación. Como se observa na gráfica anterior, o 84% do
volume que se espera obter das diferentes intervencións a realizar na unidade de xestión procede das cortas
de rexeneración. O total de ingresos que se espera obter ao longo do período do plan especial ascende a
427.306 euros.
Na seguinte táboa amósase a distribución do volume de corta en función do destino considerando os
diferentes tipos de aproveitamentos planificados na unidade de xestión.
TIPO DE APROVEITAMENTO IDADE* %TRITURACIÓN %SERRA 1º %SERRA 2º %SERRA 3º PASTA
Corta final de eucalipto para pasta Fustal - - - - 100
1ª clara en masas de Pinus pinaster Latizal 100 - - - -
2ª clara en masas de Pinus pinaster Latizal 75 25 - - -
1ª Clara en masas de Pinus pinaster Latizal 70 30 - - -
2ª Clara en masas de Pinus pinaster Alto latizal 20 50 30 - -
Corta final de Pinus pinaster Alto latizal 20 30 40 10 -
1ª clara en masas de Pinus radiata Latizal 100 - - - -
2ª clara en masas de Pinus radiata Latizal 75 25 - - -
1ª Clara en masas de Pinus radiata Latizal 70 30 - - -
2ª Clara en masas de Pinus radiata Alto latizal 20 50 30 - -
Corta final de Pinus pinaster Alto latizal 20 30 40 10 -
Clara en masas de Pinus pinaster Fustal novo 60 35 5 - -
Corta final de Pinus pinaster Fustal novo 5 15 40 40
Clara en masas de Pinus pinaster Fustal 60 35 5 - -
Corta final de Pinus pinaster Fustal 10 15 30 45 -
Corta final de Pinus radiata Fustal novo 5 15 40 40
Clara en masas de Pinus radiata Fustal 60 35 5 - -
Corta final de Pinus radiata Fustal 10 15 30 45 -
* Idade: correspóndese coa idade que tiña a masa no momento en que se fixo o inventario.
A partir da distribución indicada na táboa anterior, pode calcularse o volume total de madeira que está
planificado obter na unidade de xestión en función do destino.
Como se pode observar, o importe aquí calculado é superior ao que, no seu momento, se considerou como
ingresos a obter na unidade de xestión ao longo do período 2016-2025. Iso débese a que os prezos aquí
considerados (en €/m3) correspóndense co prezo que se podería cobrar pola madeira en pé segundo destino
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
nunha corta final. Como foron planificadas cortas de mellora, os custos de corta e saca increméntanse de
xeito que se reduce os ingresos pola madeira en pé. Polo tanto, a diferencia correspóndese co sobre custo dos
traballos de corta e saca nas cortas de mellora con respecto ao que correspondería de tratarse dunha corta
final.
Os prezos son referentes a cada un dos tipos de produto obtido dunha corta final. Como unha parte dos
traballos de corta a realizar son de mellora, a suma dos ingresos que se van obter será inferior como
consecuencia dun previsible incremento dos custos de corta e saca de madeira.A hora de cuantificar o
resultado que se espera obter do desenvolvemento deste plan de xestión, xa se tivo en conta este incremento
nos custos de corta e saca.
2.3.1.2. Plan de aproveitamento de pasto
NON PROCEDE
Na actualidade non existe no monte ningunha zona dedicada ao aproveitamento de prados ou pastos e a
propiedade non ten previsto a creación de ningunha.
2.3.1.3. Plan cinexético
O aproveitamento cinexético nos montes da unidade de xestión rexerase pola lexislación vixente en temas de
caza (Lei 4/1997 de Caza de Galicia e Decreto 284/2001, polo que se aproba o Regulamento de Caza de
Galicia). Segundo a mencionada Lei, os terreos de carácter cinexético poden estar suxeitos a un Réxime
Cinexético Común ou Especial.
Os terreos que compoñen a unidade de xestión pertencen ao Tecor C-10173 San Miguel- Culleredo .
Se estima que NON PROCEDE a redacción do plan de aproveitamento cinexético para a unidade de xestión xa
que o TECOR xa conta con un onde se regula dito aproveitamento nos terreos que conforman a unidade de
xestión.
2.3.1.4. Plan de aproveitamento de cogomelos
O aproveitamento de cogomelos non era, ata hai pouco tempo, unha actividade de grande importancia nos
montes que conforman a unidade de xestión.
Este tipo de plantacións poden ter dúas vertentes: por unha parte como aproveitamento comercial
complementario e pola outra como atractivo para realizar un aproveitamento turístico do monte como podería
ser a creación dun Couto Micolóxico e zonas de recolección abertas ao público.
Dado que se trata dunha iniciativa moi nova, pouco estudada aínda pola propiedade e que precisa dun
estudio técnico e económico mais exhaustivo que excede o ámbito deste proxecto, é polo que se considera
que NON PROCEDE a redacción dun Plan de aproveitamentos de cogomelos.
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
2.3.1.5. Outros
2.3.1.5.1. Plan de aproveitamento de biomasa forestal primaria
O aproveitamento da biomasa forestal primaria pode ser unha oportunidade para valorizar o monte como
recurso enerxético renovable de gran futuro en Galicia. Pero para un bo aproveitamento do recurso é
necesario estudar en detalle as posibilidades de produción do monte, as infraestruturas que serían necesarias
e outros factores que poden ter relevancia de cara a viabilidade deste aproveitamento. Tamén se considera
moi importante poder actuar de forma activa no mercado destes produtos para o cal a agrupación dos
propietarios se considera un aspecto fundamental.
Para o cálculo dos recursos de biomasa existentes nos terreos integrados na unidade de xestión, farase unha
estimación tanto da biomasa que proceda dos traballos de silvicultura previstos no Plan Especial (que
consistirán principalmente en podas, rareos e selección de brotes de eucalipto) como da biomasa que
proceda dos restos procedentes das cortas que se apliquen durante o mesmo que poidan ser obxecto de
aproveitamento para biomasa
Biomasa procedente de tratamentos silvícolas
Os datos de producións medias tras aplicación de tratamentos silvícolas foron extraídos dun Proxecto
integrado no programa INTERREG IIIB “ESPACIO ATLÁNTICO” denominado BIORREGFLORESTA.
Dentro dese proxecto, fíxose un inventario de produción de biomasa en parcelas distribuídas por toda Galicia
onde se realizaron diferentes traballos silvícolas. Como resultado destes estudios, foi posible cuantificar as
toneladas secas de biomasa que poderían obterse por hectárea de diferentes traballos a realizar nas masas
forestais. Na táboa seguinte preséntanse eses valores.
POSIBILIDADE DE BIOMASA A PARTIR DOS DIFERENTES TRABALLOS SILVÍCOLAS
TIPO DE TRABALLO BIOMASA SECA (t/ha)
Selección de brotes de eucalipto 7,36
Traballos de poda 1,88
Rareos en masas de piñeiro 9,12
Nas seguintes táboas preséntanse os valores de superficie total onde se desenvolverán os traballos de
selección de abrochos en masas de eucalipto, podas e rareos en masas de piñeiro e de frondosas. Como un
factor importante á hora da viabilidade do aproveitamento da biomasa existente no monte é o nivel de
mecanización, diferenciouse a superficie de actuación en función do nivel de mecanización considerado á
hora da planificación das actuacións de mellora.
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
SUPERFICIE ONDE SE DESENVOLVERÁN TRABALLOS DE SELECCIÓN DE ABROCHOS SEGUNDO NIVEL DE MECANIZACIÓN
TIPO DE ACTUACIÓN %mec<50% 50%<mec<75% 75<%mec total sup
Roza total, selección de abrochos e tratamento de restos 12 4,35 0 16,35
SUPERFICIE TOTAL 12 4,35 0 16,35
%mec: porcentaxe de mecanización do rodal onde se desenvolven os traballos de selección de abrochos
TIPO DE ACTUACIÓN %mec<50% 50%<mec<75% 75<%mec total sup
Poda baixa (máx 3 m) con trituración de restos e roza 5,16 21,23 42,14 68,53
SUPERFICIE TOTAL 5,16 21,23 42,14 68,53
%mec: porcentaxe de mecanización do rodal onde se desenvolven os traballos de poda
Na seguinte táboa amósase o nivel de mecanización a partir do cal se considera económicamente viable o
aproveitamento para biomasa dos restos derivados dos traballos que se indican.
SUPERFICIE DE ACTUACIÓN NIVEL DE MECANIZACIÓN (%)
Selección de brotes de eucalipto 75
Traballos de poda 50
Tendo en conta os valores anteriores, pódese estimar o total de biomasa seca que se espera obter dos
traballos de selección de abrochos en masas de eucalipto e dos traballos de poda.Os resultados globais
preséntanse na seguinte táboa.
TONELADAS DE BIOMASA SECA A EXTRAER POLA REALIZACIÓN DOS TRABALLOS DE SELECCIÓN DE ABROCHOS DE EUCALIPTO
E PODAS , SEGUNDO NIVEL DE MECANIZACIÓN
TIPO DE TRABALLO BIOMASA SECA (t/ha) %mec<50% 50%<mec<75% 75<%mec
Selección de brotes de eucalipto 7,36 88,32 32,016 0 120,33
Traballos de poda 1,88 9,70 39,91 79,22 242,21
TOTAL tn BIOMASA 98,02 71,92 79,22 362,54
%mec: porcentaxe de mecanización do rodal onde se desenvolven os traballos de poda
t.seca: tonelada de biomasa seca
En total, son 264,52 as toneladas de biomasa das que se pode facer un aproveitamento enerxético tendo en
conta as condicións físicas da unidade de xestión. 98,02 t quedarían sen aproveitar por non ter viabilidade
económica o seu aproveitamento
Por outra parte, os restos procedentes das cortas que se executen ao longo do período que cubre o Plan
Especial tamén poden ser obxecto de aproveitamento para biomasa. Para calcular o volumen deses restos de
corta para cada un dos estratos que se van a someter a cortas finais durante este plan especial,
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
empregáronse as ecuacións propostas na publicación realizada pola unidade de Xestión Forestal Sostible
(UXFS) da Escola Politécnica Superior de Lugo, “Herramientas silvícolas para la xestión forestal sostenible en
Galicia”. (2009. U. Diéguez-Aranda e outros). Na seguinte táboa móstranse as ecuacións de estimación de
biomasa de cada árbore individual para cada unha das especies. En tódalas ecuacións, a biomasa expresase
como o peso seco (kg) de cada fracción da árbore, e a biomasa total da árbore pódese calcular como a suma
da biomasa das diferentes fraccións que o compoñen.
FRACCIÓNS UTILIZADAS PARA A CUANTIFICACIÓN DA BIOMASA PROCEDENTE DE CORTAS DE REXENERACIÓN
ESPECIE FRACCIÓN
Pinus pinaster
Ww+Wb7 = 0,3882+(0,01149×d2×h)
Wb = 0,007900×d2,098×h0,4660
Wb2-7 = 3,202-(0,01484×d2)-(0,4228×h)+(0,00279×d2×h)
Wb0,5-2 = 0,09781×d2,288×h-0,9648
Wb0,5 = 0,001880×d2,154
ESPECIE FRACCIÓN
Eucaliptus globulus
Wl = 0,005000×d2,383
Ww+Wb7 = 0,01308×d1,870×h1,172
Wb = 0,01010×d2,484
Wb2-7+ Wb0,5-2 = 0,003685×d2,654
Wb0,5 = 0,001880×d2,154
ESPECIE FRACCIÓN
Pinus radiata
Ww+Wb7 = 0,0.01230.d1.604 h1.413
Wb = 0,003600.d2.656
Wb2-7 = 1.938+0.001065xd2xh
Wb0,5-2 = 0,09781×d2,609×h-0,9417
Wb0,5 = 0,001880×d2.144
Ww+Wb7 = Biomasa de madeira no fuste (kg); Wb = Biomasa de casca no fuste (kg); Wb7 = Biomasa de madeira e casca de ramas con diámetro mínimo en punta delgada de 7 cm
(kg); Wb2-7 = Biomasa de madeira e casca de ramas con diámetro máximo en punta grosa de 7 cm (kg); Wb0,5-2 = Biomasa de madeira e casca de ramas con diámetro máximo 2 cm.
en punta grosa e mínimo 0,5 cm en punta delgada (kg); Wb0,5 = Biomasa de madeira e casca de ramas con diámetro máximo en punta grosa de 0,5 cm (kg); Wl = Biomasa de follas; W
= Biomasa aérea total.
Fonte: Herramientas silvícolas para la xestión forestal sostenible en Galicia. U. Diéguez Aranda y otros.
Aplicando estas fórmulas aos estratos onde se planifican cortas, e considerando que a biomasa forestal
primaria dispoñible é a suma das fraccións Wb, Wb2-7, Wb0,5-2 e Wb0,5 e que a venda de madeira farase
normalmente con casca (polo que non se terá en conta a casca nas valoracións) obtense un valor total de 845
tn de madeira seca. A esta cantidade aplícaselle un factor de minoración de 0,65 en función da pendente do
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
terreo e do factor técnico de recollida de restos segundo o tipo de actuación, neste caso aproveitamento.
Obtense así un valor de 549,25 tn de materia seca. Na táboa seguinte preséntanse os valores totais de
biomasa forestal primaria que se obterían das cortas a realizar segundo o estrato ao que pertence o rodal que
de corta.
2.3.2. PLAN DE MELLORAS
No presente epígrafe faise unha descrición das obras e traballos que executaranse ao longo do período
establecido para a execución do Plan Especial.
O obxectivo principal do presente Plan de Melloras é garantir a consecución do modelo de monte atendendo
ás prescricións do Plan Xeral no que corresponda ao intervalo de tempo establecido.
Por outra banda, tanto os traballos silvícolas previstos como as obras de creación e conservación de
infraestruturas, deben responder á dobre esixencia xeral de optimizar os recursos do monte e conseguir a súa
axeitada estruturación de forma que permita xestionalo con sinxeleza e eficacia. As técnicas a empregar e os
materiais a utilizar, especialmente o vexetal, deben incorporar os avances incorporados na silvicultura e
prever as necesidades que no futuro vai ter unha explotación forestal moderna.
O Plan de Melloras contempla as actuacións a desenvolver durante dez anos, especificando os traballos de
rexeneración da masa así como os coidados silvícolas a realizar nos distintos rodais. Tamén se inclúen as
obras de infraestrutura, os traballos de conservación e os gastos xerais.
En todos os plans incluídos neste Plan de Melloras se expoñen as condicións técnicas a que deben someterse
os traballos e o prezo estimado das operacións a realizar. Na descrición de traballos indícase o rodal onde se
realizará e o período aconsellado para executalo, tendo presente que poden producirse adiantos ou atrasos
dun ano por dificultades na xestión ou pola dependencia de axudas públicas.
2.3.2.1. Plan de traballos silvícolas
2.3.2.1.1. Plan de tratamentos silvícolas
Nesta capítulo do Plan Especial recóllense as labores de mellora silvícola a aplicar durante estes próximos dez
anos. Todos os traballos indicados deberán realizarse seguindo os ditados das boas prácticas silvícolas.
Na seguinte táboa indícanse os rodais nos que se realizarán estes traballos e o período aconsellado para
executalos, tendo presente que, como se indicou anteriormente, poden producirse adiantos ou atrasos dun
ano sobre dito período.
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
SUPERFICIE NON CONVENIADA
PERÍODO RODAL SUP.
(ha)
ACTUACIÓN PRIORIDADE CUSTO
UNITARIO
(€)
CUSTO
TOTAL (€)
2016-
2019
9a 17,00 Roza mecanizada mediante tractor con rozadora de cadeas 1 290,00 4.930,00
2016-
2019
9b 23,40 Roza mecanizada mediante tractor con rozadora de cadeas 1 290,00 6.786,00
2016-
2019
9e 1,20 Roza mecanizada mediante tractor con rozadora de cadeas 1 290,00 348,00
2016-
2019
9d 0,54 Roza mecanizada mediante tractor con rozadora de cadeas 1 290,00 156,60
2020-
2025
9a 17,00 Roza de penetración previa as podas 1 250,00 4.250,00
2020-
2025
9b 23,40 Roza de penetración previa as podas 1 250,00 5.850,00
2020-
2025
9e 1,20 Roza de penetración previa as podas 1 250,00 300,00
2020-
2025
9d 0,54 Roza de penetración previa as podas 1 250,00 135,00
2020-
2025
9a 17,00 Poda baixa ata 2 m en masa de coniferas (dens máxima
1100 pés/ha)
1 680,00 11.560,00
2020-
2025
9b 23,40 Poda baixa ata 2 m en masa de coniferas (dens máxima
1100 pés/ha)
1 680,00 15.912,00
2020-
2025
9e 1,20 Poda baixa ata 2 m en masa de coniferas (dens máxima
1100 pés/ha)
1 680,00 816,00
2020-
2025
9d 0,54 Poda baixa ata 2 m en masa de coniferas (dens máxima
1100 pés/ha)
1 680,00 367,20
2020-
2025
9a 17,00 Trituración de restos mediante tractor con rozadora de
martelos
1 474,00 8.058,00
2020-
2025
9b 23,40 Trituración de restos mediante tractor con rozadora de
martelos
1 474,00 11.091,60
2020-
2025
9e 1,20 Trituración de restos mediante tractor con rozadora de
martelos
1 474,00 568,80
2020-
2025
9d 0,54 Trituración de restos mediante tractor con rozadora de
martelos
1 474,00 255,96
2020-
2025
9a 17,00 Roza mecanizada mediante tractor con rozadora de cadeas 1 290,00 4.930,00
2020-
2025
9b 23,40 Roza mecanizada mediante tractor con rozadora de cadeas 1 290,00 6.786,00
2020-
2025
9e 1,20 Roza mecanizada mediante tractor con rozadora de cadeas 1 290,00 348,00
2020-
2025
9d 0,54 Roza mecanizada mediante tractor con rozadora de cadeas 1 290,00 156,60
TOTAL GASTOS EN TRATAMENTOS SILVÍCOLAS EN SUPERFICIE FORA DO CONVENIO : 83.605,70 €
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
SUPERFICIE CONVENIADA
PERÍODO RODAL SUP.
(ha)
ACTUACIÓN PRIORIDADE CUSTO
UNITARIO
(€)
CUSTO
TOTAL (€)
2016-
2019
33c 0,35 Selección de abrochos 1 749,00 262,15
2016-
2019
33c 0,35 Selección de abrochos 1 749,00 262,15
2016-
2019
33e 3,74 Selección de abrochos 1 749,00 2.801,26
2016-
2019
33g 0,48 Selección de abrochos 1 749,00 359,52
2016-
2019
33c 0,35 Apilado de restos de selección ou poda 2 215,00 75,25
2016-
2019
33c 0,35 Apilado de restos de selección ou poda 2 215,00 75,25
2016-
2019
33e 3,74 Apilado de restos de selección ou poda 2 215,00 804,10
2016-
2019
33g 0,48 Apilado de restos de selección ou poda 2 215,00 103,20
2016-
2019
19c 1.63 Roza, clareo e poda dos pés restantes (1100 pés/ha) 1 1.450,00 2363,5
2016-
2019
19d 1.26 Roza, clareo e poda dos pés restantes (1100 pés/ha) 1 1.450,00 1827,00
2016-
2019
17c 0,43 Roza, clareo e poda dos pés restantes (1100 pés/ha) 1 1.450,00 623,50
2016-
2019
1a 13,20 Roza mecanizada mediante tractor con rozadora de cadeas 2 290,00 3.828,00
2016-
2019
1b 2,35 Roza mecanizada mediante tractor con rozadora de cadeas 2 290,00 681,50
2016-
2019
1c 1,50 Roza mecanizada mediante tractor con rozadora de cadeas 2 290,00 435,00
2016-
2019
17a 0,45 Roza mecanizada mediante tractor con rozadora de cadeas 2 290,00 130,50
2016-
2019
17b 2,20 Roza mecanizada mediante tractor con rozadora de cadeas 2 290,00 638,00
2016-
2019
31f 0,72 Roza manual+poda alta ata 5 m 1 1.749,00 1.259,28
2016-
2019
31g 0,81 Roza manual+poda alta ata 5 m 1 1.749,00 1.416,69
2016-
2019
31h 0,48 Roza manual+poda alta ata 5 m 1 1.749,00 839,52
2016-
2019
31j 0,44 Roza manual+poda alta ata 5 m 1 1.749,00 769,56
2016-
2019
31k 0,22 Roza manual+poda alta ata 5 m 1 1.749,00 384,78
2016-
2019
36e 0,42 Roza manual+poda alta ata 5 m 1 1.749,00 734,58
2016-
2019
36f 0,66 Roza manual+poda alta ata 5 m 1 1.749,00 1.154,34
2016-
2019
31f 0,72 Picado de restos manuais mediante
motoserra/motorrozadora
1 450,00 324,00
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
2016-
2019
31g 0,81 Picado de restos manuais mediante
motoserra/motorrozadora
1 450,00 364,50
2016-
2019
31h 0,48 Picado de restos manuais mediante
motoserra/motorrozadora
1 450,00 216,00
2016-
2019
31j 0,44 Picado de restos manuais mediante
motoserra/motorrozadora
1 450,00 198,00
2016-
2019
31k 0,22 Picado de restos manuais mediante
motoserra/motorrozadora
1 450,00 99,00
2016-
2019
36e 0,42 Picado de restos manuais mediante
motoserra/motorrozadora
1 450,00 189,00
2016-
2019
36f 0,66 Picado de restos manuais mediante
motoserra/motorrozadora
1 450,00 297,00
2016-
2019
27d 2,34 Roza manual+poda alta ata 5 m 1 1.749,00 4.092,66
2016-
2019
27f 1,27 Roza manual+poda alta ata 5 m 1 1.749,00 2.221,23
2016-
2019
27g 0,82 Roza manual+poda alta ata 5 m 1 1.749,00 1.434,18
2016-
2019
27d 2,34 Picado de restos manuais mediante
motoserra/motorrozadora
1 450,00 1.053,00
2016-
2019
27f 1,27 Picado de restos manuais mediante
motoserra/motorrozadora
1 450,00 571,50
2016-
2019
27g 0,82 Picado de restos manuais mediante
motoserra/motorrozadora
1 450,00 369,00
2016-
2019
14a 1,28 Clareo e poda densidade media 1 1.195,00 1.529,60
2016-
2019
14b 0,59 Clareo e poda densidade media 1 1.195,00 705,05
2016-
2019
14a 1,28 Trituración de restos mediante tractor con rozadora de
martelos
2 474,00 606,72
2016-
2019
14b 0,59 Trituración de restos mediante tractor con rozadora de
martelos
2 474,00 279,66
2020-
2025
17c 0,43 Roza mecanizada mediante tractor con rozadora de cadeas 1 290,00 124,70
2020-
2025
1a 13,20 Roza mecanizada mediante tractor con rozadora de cadeas 1 290,00 3.828,00
2020-
2025
1b 2,35 Roza mecanizada mediante tractor con rozadora de cadeas 1 290,00 681,50
2020-
2025
1c 1,50 Roza mecanizada mediante tractor con rozadora de cadeas 1 290,00 435,00
2020-
2025
17a 0,45 Roza mecanizada mediante tractor con rozadora de cadeas 1 290,00 130,50
2020-
2025
17b 2,20 Roza mecanizada mediante tractor con rozadora de cadeas 1 290,00 638,00
2020-
2025
14a 1,28 Roza mecanizada mediante tractor con rozadora de cadeas 1 290,00 371,20
2020-
2025
14b 0,59 Roza mecanizada mediante tractor con rozadora de cadeas 1 290,00 171,10
2020-
2025
26c 6,24 Roza manual 1 1.250,00 7.800,00
2020-
2025
26c 6,24 Reposición de marras (20% da superficie) 2 350,00 2.184,00
2020-
2025
26c 6,24 Roza manual 1 1.250,00 7.800,00
TOTAL GASTOS EN TRATAMENTOS SILVÍCOLAS EN SUPERFICIE DENTRO DO CONVENIO : 56.352,23 €
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
Ascende o gasto de tratamentos silvícolas durante o Plan Especial do proxecto (10 anos) a: 139.957,99 €
A continuación amósanse os gastos a executar no cuartel en función da súa prioridade e a súa distribución
anual ao longo de todo o plan especial.
GASTO SEGUNDO PRIORIDADE GASTO POR ANO
Traballos silvícolas extraordinarios
Segundo as circunstancias, poderán realizarse traballos silvícolas (incluíndo repoboacións) non planificadas,
de carácter extraordinario e urxente, debido a incendios forestais, danos bióticos ou abióticos, construción de
infraestruturas ou outros imprevistos. Tamén se existen novas fontes de financiamento (ingresos por
arrendamentos, expropiacións, subvencións...) poderanse acometer outros traballos silvícolas considerados
nos modelos de silvicultura do Plan Xeral.
2.3.2.1.2. Plan de repoboacións
Nas novas plantacións deberanse seguir as normas de boas prácticas forestais. O material vexetal que se
empregue nas repoboacións será planta ou semente con certificado de calidade xenética e calidade exterior
segundo a regulamentación existente.
Sempre que a pendente e a pedregosidade do terreo o permitan, a preparación do terreo realizarase de xeito
mecanizado con emprego de tractores de rodas forestais ou tractor eiruga tipo bulldozer, con rozadora de
cadeas e ripper. A labra do chan realizarase, sempre que se poida, por medio dun subsolado lineal profundo,
con interrupcións se a pendente é excesiva. En zonas con pendentes moi elevadas (a maioria da superficie do
monte) ou abundante pedregosidade, ou en plantacións con emprego de frondosas, a plantación realizarase
por aburatado, manual ou mecanizado. As densidades de plantación recomendadas son: 1142 pés/ha (3,5 m
93%
7%
PRIORIDADE 1
PRIORIDADE 2
0,00 10.000,00 20.000,00 30.000,00 40.000,00 50.000,00 60.000,00
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
2025
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
ou) para piñeiros, ou 625 pés/ha (4x4) en plantacións de frondosas caducifolias o franxas lindantes a pistas
que se queira protexer con frondosas.
En canto ao emprego de fertilizantes , deberá estar xustificado tecnicamente, aplicándose sempre de forma
localizada e en pequenas doses. Todas estas repoboacións planificadas queren acadar a consolidación da
especie principal que se elexiu (Pinus pinaster) e ademáis preténdese realizar un cambio de especie (rodais
2a,2b,2c,2d,2e,20a e 20b) na zona baixa do monte onde hai eucalipto onde se pretende realizala corta e non
deixar que rexenere, optando por unha repoboación nova de piñeiro.
REPOBOACIÓNS A REALIZAR NA UNIDADE DE XESTIÓN AO LONGO DO PERÍODO 2016-2025
SUPERFICIE NON CONVENIADA
PERÍODO RODAL SUP.
(ha)
ACTUACIÓN PRIORIDADE CUSTO
UNITARIO
(€)
CUSTO
TOTAL (€)
2016-
2019
10a 0,06 Repoboación con pinus pinaster en envase forestal
(marco de 1142 pés/ha 3x2,5), franxa de frondosas
(castiñeiro ou roble americano) e fertilización.
Mecanizado
1 1.550,00 93,00
2016-
2019
10b 0,86 Repoboación con pinus pinaster en envase forestal
(marco de 1142 pés/ha 3x2,5), franxa de frondosas
(castiñeiro ou roble americano) e fertilización.
Mecanizado
1 1.550,00 1.333,00
2016-
2019
10c 6,12 Repoboación con pinus pinaster en envase forestal
(marco de 1142 pés/ha 3x2,5), franxa de frondosas
(castiñeiro ou roble americano) e fertilización.
Mecanizado
1 1.550,00 9.486,00
2016-
2019
5a 1,00 Repoboación con pinus pinaster en envase forestal
(marco de 1142 pés/ha 3x2,5), franxa de frondosas
(castiñeiro ou roble americano) e fertilización.Manual
2 2.475,00 2.475,00
TOTAL GASTOS EN REPOBOACIÓNS FORESTAIS EN SUPERFICIE NON CONVENIADA: 13.387,00 €
SUPERFICIE CONVENIADA
PERÍODO RODAL SUP.
(ha)
ACTUACIÓN PRIORIDADE CUSTO
UNITARIO
(€)
CUSTO
TOTAL (€)
2016-
2019
26c 6,24 Repoboación con pinus pinaster en envase forestal
(marco de 1142 pés/ha 3x2,5), franxa de frondosas
(castiñeiro ou roble americano) e fertilización.Manual
1 2.475,00 15.444,00
2016-
2019
2b 1,00 Repoboación con pinus pinaster en envase forestal
(marco de 1142 pés/ha 3x2,5), franxa de frondosas
(castiñeiro ou roble americano) e fertilización.Manual
1 2.475,00 2.475,00
2016-
2019
2c 0,59 Repoboación con pinus pinaster en envase forestal
(marco de 1142 pés/ha 3x2,5), franxa de frondosas
(castiñeiro ou roble americano) e fertilización.Manual
1 2.475,00 1.460,25
2016-
2019
3a 3,78 Repoboación con pinus pinaster en envase forestal
(marco de 1142 pés/ha 3x2,5), franxa de frondosas
(castiñeiro ou roble americano) e fertilización.Manual
1 2.475,00 9.355,50
2021-
2025
11a 10,56 Repoboación con pinus pinaster en envase forestal
(marco de 1142 pés/ha 3x2,5), franxa de frondosas
(castiñeiro ou roble americano) e fertilización. Mecanizado
1 1.550,00 16.368,00
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
2021-
2025
11h 0,3 Repoboación con pinus pinaster en envase forestal
(marco de 1142 pés/ha 3x2,5), franxa de frondosas
(castiñeiro ou roble americano) e fertilización. Mecanizado
1 1.550,00 465,00
2021-
2025
20a 1,85 Repoboación con pinus pinaster en envase forestal
(marco de 1142 pés/ha 3x2,5), franxa de frondosas
(castiñeiro ou roble americano) e fertilización.Manual
1 2.475,00 4.578,75
2021-
2025
20b 1,43 Repoboación con pinus pinaster en envase forestal
(marco de 1142 pés/ha 3x2,5), franxa de frondosas
(castiñeiro ou roble americano) e fertilización.Manual
1 2.475,00 3.539,25
2021-
2025
2a 1,29 Repoboación con pinus pinaster en envase forestal
(marco de 1142 pés/ha 3x2,5), franxa de frondosas
(castiñeiro ou roble americano) e fertilización.Manual
1 2.475,00 3.192,75
2021-
2025
2d 0,84 Repoboación con pinus pinaster en envase forestal
(marco de 1142 pés/ha 3x2,5), franxa de frondosas
(castiñeiro ou roble americano) e fertilización.Manual
1 2.475,00 2.079,00
2021-
2025
2e 0,85 Repoboación con pinus pinaster en envase forestal
(marco de 1142 pés/ha 3x2,5), franxa de frondosas
(castiñeiro ou roble americano) e fertilización.Manual
1 2.475,00 2.103,75
2021-
2025
5b 2,19 Repoboación con pinus pinaster en envase forestal
(marco de 1142 pés/ha 3x2,5), franxa de frondosas
(castiñeiro ou roble americano) e fertilización.Manual
1 2.475,00 5.420,25
2021-
2025
5c 0,53 Repoboación con pinus pinaster en envase forestal
(marco de 1142 pés/ha 3x2,5), franxa de frondosas
(castiñeiro ou roble americano) e fertilización.Manual
1 2.475,00 1.311,75
2021-
2025
5e 0,09 Repoboación con pinus pinaster en envase forestal
(marco de 1142 pés/ha 3x2,5), franxa de frondosas
(castiñeiro ou roble americano) e fertilización.Manual
1 2.475,00 222,75
TOTAL GASTOS EN REPOBOACIÓNS FORESTAIS EN SUPERFICIE CONVENIADA: 68.016,00 €
Ascende o total dos gastos derivados de repoboacións forestais en : 81.403,00 €
GASTO SEGUNDO PRIORIDADE GASTO POR ANO
97%
3%
PRIORIDADE 1
PRIORIDADE 2
0,00 5.000,00 10.000,00 15.000,00 20.000,00 25.000,00 30.000,00
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
2025
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
2.3.2.2. Plan de defensa e prevención contra incendios forestais e medidas de control de combustible
As condicións climáticas nesta zona fan que o desenvolvemento do mato pirófito sexa moi rápido sendo moi
frecuente nestes montes a acumulación de grandes cantidades de combustible nos meses de verán. Ademais,
a presenza de visitantes ao monte pode aumentar tamén o perigo por tirar cabichas mal apagadas, facer
cacharelas, etc. Atopámonos pois nunha zona de alto risco de incendio forestal, polo que é de vital
importancia para protexer as masas forestais tomar medidas preventivas que sirvan de freo ao lume.
Por todo o anterior, o control do combustible vexetal existente no monte, tanto verde como seco, é unha
medida moi necesaria para unha adecuada protección e prevención dos incendios forestais por dificultar a
posible propagación do mesmo tanto en superficie como en altura.
Por iso é necesario, sempre que sexa posible, realizar traballos de roza de matogueira e trituración de restos
vexetais das operacións silvícolas das cortas. Na medida do posible, débense aplicar as seguintes medidas:
Realización de rozas de matogueira con tractor provistos de desbrozadoras de cadeas arrastradas
que á vez que rozan, trituren os restos leñosos da matogueira.
Trituración dos restos de operacións silvícolas que non sexan extraídos do monte: ramas de podas,
copas de árbores procedentes de clareos, troncos de pés sen valor comercial...
Tratamento de restos de cortas tanto de mellora como de rexeneración que non sexan extraídos do
monte.
Estas medidas non se orzamentan por separado por estar incluídas xa como custo en cada unha das
operacións.
Considerando o reglamentado na Lei 7/2012 de Montes de Galicia, nas estradas provinciais, en vías e
camiños manterase limpo de matogueira 2 metros dende a aresta exterior do límite do camiño. Así mesmo,
nas liñas eléctricas limparase unha faixa de 5 metros dende as instalacións.
Hai que ter en conta a prohibición de plantar en chan urbano ou núcleo rural e en zonas dedicadas ao
labadrío, cultivos, prados ou pastos. Así mesmo, deben de respectarse as seguintes distancias dende a
plantación:
10 metros en predios dedicados a labradíos, cultivos, prados ou pastos.
30 metros en vivendas, edificacións e instalacións, se a repoboación é de piñeiros, eucaliptos ou
acacias.
15 metros en vivendas, edificacións e instalacións se a repoboación é de frondosas caducifolias.
25 metros en instalacións de actividades perigosas e 50 m se a repoboación é de piñeiros, eucaliptos
ou acacias.
A lei de montes de Galicia establece que debe de levarse a cabo unha silvicultura preventiva contra incendios
forestais. Esta silvicultura debe garantir a descontinuidade horizontal e vertical.
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
A descontinuidade horizontal consiste en alternar os cultivos e masas forestais, separando ou creando
teselas. Para isto haberá que manter limpos os bordes de vías e estradas, alternar outros cultivos e usos
gandeiros, construír devasas, respectar a vexetación de ribeira e plantar frondosas sempre que se poida. O
tamaño das teselas non pode ser superior a 20 ha nas zonas de alto risco, e de 50 ha nas demais zonas.
A descontinuidade vertical consiste en evitar o contacto da matogueira coas ramas das árbores.
Para isto haberá que manter o terreo limpo de matogueira e podar as árbores a unha altura axeitada (1/3 da
altura nas árbores novas e ata 4 metros nas árbores adultas). Tamén é preciso evitar que as ramas das
árbores superen o límite da aresta das vías e camiños, impedindo así o efecto túnel.
Nas novas edificacións de uso residencial, comercial, industrial ou servizos, instalacións agrogandeiras ou
forestais, manterase unha faixa limpa ou rareada de 50 metros.
Nunha visión xeral para todo o monte, recoméndase acometer as seguintes actuacións específicas de
prevención de incendios:
Roza mecanizada de 14 ha cada 2 anos, que equivale a 7 ha/ano, de 2,5 m a ámbolos dous lados
de todas as pistas asfaltadas e principais do monte, a 350 €/ha.
Construción doutro punto de auga para carga de motobomba cun custo estimado de 12.000€.
TRABALLOS DE PREVENCIÓN NA SUPERFICIE CONVENIADAPERÍODO PERÍODO
PERÍODO SUP.
(ha)
ACTUACIÓN PRIORIDADE CUSTO
UNITARIO
(€)
CUSTO
TOTAL (€)
2016-
2018
14,00 Roza lateral nas beiras das pistas (2,5 m a cada lado) 1 350,00 4.900,00
2019-
2021
14,00 Roza lateral nas beiras das pistas (2,5 m a cada lado) 1 350,00 4.900,00
2021-
2023
14,00 Roza lateral nas beiras das pistas (2,5 m a cada lado) 1 350,00 4.900,00
2023-
2025
14,00 Roza lateral nas beiras das pistas (2,5 m a cada lado) 1 350,00 4.900,00
2016-
2018
1,00 Construcción dun punto de auga para motobomba 1 12.000,00 12.000,00
totalsdfasdfasdfasd
TOTAL : 31.600,00€
TRABALLOS DE PREVENCIÓN NA SUPERFICIE NON CONVENIADAPERÍODO
PERÍODO SUP.
(ha)
ACTUACIÓN PRIORIDADE CUSTO
UNITARIO
(€)
CUSTO
TOTAL
(€)
2016-
2018
5,00 Roza lateral nas beiras das pistas (2,5 m a cada lado) 1 350,00 1.750,00
2019-
2021
5,00 Roza lateral nas beiras das pistas (2,5 m a cada lado) 1 350,00 1.750,00
2021-
2023
5,00 Roza lateral nas beiras das pistas (2,5 m a cada lado) 1 350,00 1.750,00
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
2023-
2025
5,00 Roza lateral nas beiras das pistas (2,5 m a cada lado) 1 350,00 1.750,00
TOTAL : 7.000,00€
TOTAL DE CUSTO DE ACTUACIÓNS DE PREVENCIÓN DE INCENDIOS DURANTE O PLAN ESPECIAL: 38.600,00€
2.3.2.3. Plan de melloras piscícolas e cinexéticas
Considérase que NON PROCEDE realizar un plan de melloras piscícolas e cinexéticas ao darse a
circunstancias seguintes:
Non existir gandería extensiva da propiedade que paste no monte.
Atoparse os montes obxecto de ordenación integrados no Tecor C-10173 que ten contemplado este
tipo de melloras nos seus plans de aproveitamentos, todos eles supeditados a planificación do monte
para o seu uso forestal.
Durante a vixencia do PLAN ESPECIAL non se prevé ningunha mellora de tipo piscícola ou cinexética.
No caso de habelas, deben estar recollidas no correspondente plan de ordenación piscícola ou plan
de aproveitamento cinexético, polo que NON PROCEDE a realización de ningún plan de melloras deste
tipo na actualidade.
2.3.2.4. Plan de traballos de creación e mantemento de infraestruturas durante o Plan Especial
A densidade e distribución das infraestruturas viarias considérase máis que suficiente, para o
desenvolvemento normal da actividade forestal. O seu estado de conservación é máis irregular existindo
algúns tramos pouco transitables.
En tódolos camiños forestais, será necesario acometer labores de mantemento dalgunhas vías de terra que
adoitan sufrir danos importantes despois de cada inverno. As labores de conservación consistirán
basicamente no perfilado de cunetas, acabado, rozas e nivelacións de plataforma.
Resulta moi complicado predicir cál deberá ser a periodicidade nos traballos de mantemento de pistas xa que
depende, de forma primordial, do uso que se lle dea á pista, da climatoloxía, etc.
Por este motivo, o orzamento mínimo que se debe destinar ao mantemento da rede de pistas de terra
permanentes (25 km), estimouse como unha partida anual, a tanto alzado, de 1.909,00 €/ano. Isto supón un
gasto de 19.095 € nos dez anos.
2.3.2.5. Plan de protección fronte a pragas e doenzas
Durante os traballos de campo, non se apreciaron danos graves no arboredo producidos por pragas ou por
enfermidades que sexa preciso salientar. En moitos casos, os propios tratamentos silvícolas propostos
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
servirán para renovar e mellorar as masas forestais reducíndose así a incidencia das posibles pragas e
enfermidades.
Polo tanto, mentres o estado sanitario siga sendo correcto, NON PROCEDE redactar ningún plan de protección
fronte a pragas ou enfermidades. Se no futuro se observase unha maior incidencia dalgún axente biótico,
deberase redactar o devandito plan para definir as medidas culturais, preventivas ou químicas máis axeitadas
para minimizar os danos do ataque.
Complementariamente, recoméndase colocar trampas con atraentes específicos ou feromonas a razón de 1
trampa por hectárea en masas adultas. Este método tamén se recomenda aplicar para a prevención da praga
da procesionaria.
2.3.2.6. Plan de mellora do estado nutricional
A evolución da calidade do solo (pH, nutrientes, horizontes, microorganismos, estrutura, etc.) é fundamental xa
que é o sustento do ecosistema forestal. No caso dos terreos que forman a unidade de xestión non se
detectaron indicios de carencias importantes de nutrientes no solo. As fertilizacións que sexan necesarias
realizar decidiranse nos proxectos de obra, ou, baixo xustificación técnica, en calquera momento durante a
aplicación do Plan Especial.
En xeral, os adubos serán complexos NPK para non descompensar un elemento con respecto aos demais. A
aplicación farase de forma localizada en cada árbore co fin de evitar o forte estímulo das malas herbas,
diminuír a perda de fertilizante por arrastre da chuvia e tamén para rebaixar os custos da operación ao utilizar
menos produto.
Debido á secuencia temporal do crecemento da planta, é mellor utilizar adubos de liberación gradual (cunha
duración aproximada dun ano). A fertilización é máis eficiente se se fai a principios da primavera cando a
planta inicia o seu desenvolvemento. Fertilizar en inverno leva consigo dous efectos negativos: a planta non o
aproveita e pérdese produto arrastrado polas augas de chuvia. Se a aplicación do adubo se fai despois da
plantación, practicaranse uns buratos ao lado da planta cunha barra de ferro, introducindo o adubo polo oco.
Non se ten coñecemento de variacións de pH nin de nutrientes en montes como este que estean arborados
con densidades adecuadas e idades medias e altas. Por iso considérase que, se se mantén o arborado e
realízanse as actuacións silvícolas que se proxectan para adecuar as masas en densidade e calidade ao seu
óptimo silvícola, os aportes de materia orgánica e a súa descomposición así como a formación do chan
mellorarán a estrutura edáfica do chan e aumentará a fertilidade do mesmo.
Con isto, non sería necesaria ningunha achega de fertilizante ao chan e, polo tanto, non é necesario planificar
actuación específicas de mellora de nutrientes nestes solos de montes arborados maduros.
2.3.2.7. Plan de conservación e mellora de espazos naturais, seminaturais, hábitats naturais e ecotonos
Non existen espazos naturais, hábitats ou ecotonos que precisen dun plan de conservación específico, senón
que a propia xestión do monte, que se ten levado a cabo ata agora e que se seguirá no futuro, é totalmente
compatible e incluso favorecedora da conservación de estes lugares polo que se considera que NON
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
PROCEDE a redacción dun Plan de conservación e de mellora de espazos naturais, seminaturais, hábitats
naturais e ecotonos.
2.3.2.8. Plan de protección de espacios ameazados
Non existen no monte, que se coñeza, especies ameazadas polo que se considera que NON PROCEDE a
redacción dun plan de protección de especies ameazadas. De existir, debería tomarse as medidas de
protección dentro dun programa global máis alá da escala do monte.
En todo caso, estarase ao disposto pola lexislación vixente respecto á aparición eventual dalgunha especie
ameazada ocasional.
2.3.2.9. Plan de control da erosión
Na elaboración do inventario, tense cuantificado que a porcentaxe de superficie arborizada representa máis
do 79% do total. As cortas finais que se planifican deixarán o terreo nu durante un período de tempo moi longo
no caso dunhas especies como o piñeiro (que non presenta rexeneración). Polo que é importante seguilas
pautas establecidas no presente proxecto para evitala escorrentía producida polos chans valeiros, ademáis de
que o monte Xalo comprende unhas diferencias de pendentes pronunciadas, favorables para corrementos de
terra, etc...
As medidas encamiñadas á redución do risco de incendios forestais contribuirán, así mesmo, a reducir
posibles perdas de solo no monte. Desaconséllase o emprego do lume para a eliminación de restos vexetais,
salvo causas moi xustificadas e aplicando sempre técnicas de lume prescrito.
2.3.2.10. Plan de protección de bosques de ribeira e canles fluviais
Non existen na unidade de xestión bosques de ribeira nin canles fluviais de relevancia. Nas áreas vinculadas
aos regatos de entidade que cruzan os terreos que compoñen a unidade de xestión, teranse en conta as
restricións en materia de medio ambiente e augas, potenciando a protección e mellora destes contornos de
acordo coa lexislación vixente.
2.3.2.11. Plan de xestión de residuos non forestais
Os residuos non forestais xerados por calquera actividade non forestal no monte, serán debidamente
xestionados, de forma que non incidan negativamente no medio físico.
En canto aos residuos non forestais que poidan xerar no monte as empresas que contrate a comunidade para
a realización de traballos (latas de combustibles, aceites de engraxe, pneumáticos, repostos e ferramentas
mecánicas e de vehículos ou maquinaria, restos de cables, pezas de vestiario, restos de envases de bebidas,
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
alimentos, etc.) serán debidamente xestionados polas devanditas empresas, aspecto que deberá quedar
debidamente reflectido no contrato que a comunidade asine con cada empresa.
2.3.2.12. Plan de conservación de árbores, contornas e paisaxes singulares(Senlleiras)
Non existen árbores, contornas e paisaxes singulares que precisen dun plan de conservación específico,
senón que a propia xestión do monte, que se ten levado a cabo ata agora e que se seguirá no futuro, é
totalmente compatible e incluso favorecedora da conservación de estes lugares polo que se considera que
NON PROCEDE a redacción dun Plan de conservación de árbores, contornas e paisaxes singulares.
2.3.2.13. Plan de formación e incentivo laboral
Para acometer os diferentes traballos a realizar no monte a propiedade poderá optar por contratar ela
directamente ao persoal necesario ou contratar a realización dos mesmos a empresas do sector forestal
especializadas.
Neste último caso deberase esixir, ou favorecer, a formación continuada do seu persoal tanto nas disciplinas
propias do seu traballo como nas xerais e, en particular, nas de Seguridade e Hixiene nos traballos forestais
así como no manexo da maquinaria forestal habitual.
Con iso, conséguese fomentar a formación dos traballadores forestais así como a estabilidade no emprego e a
especialización profesional dos traballadores, redundando con iso en beneficio da sociedade.
Por regra xeral, nos contratos que estableza a comunidade de montes coas empresas de traballos forestais
incluirase unha cláusula na que se indique que o persoal que traballe nos montes que conforman a unidade
de xestión deberá dispoñer de cursos formativos adecuados en materia de prevención de riscos laborais.
Para o persoal contratado directamente pola propiedade, levaranse a cabo as seguintes actuacións:
Formación básica en Seguridade e Saúde no traballo para tódolos traballadores.
Formación no uso, manexo e mantemento das ferramentas forestais.
Formación en tarefas de extinción de incendios.
2.3.2.14. Plan de seguridade e hixiene
En caso dunha obra concreta, redactarase, se fora preceptivo, un estudo de Seguridade e Saúde. O estudo
básico de seguridade e saúde (EBSS) formará parte de cada un dos proxectos concretos e será coherente co
contido dos mesmos, recollendo as medidas preventivas axeitadas aos riscos que conleva a realización da
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
obra, segundo o disposto no Real Decreto 1627/1997 de 24 de outubro, en materia de seguridade e saúde
nas obras de construción
[Real Decreto 1627/1997, de 24 de octubre, por el que se establecen disposiciones mínimas de seguridad y
de salud en las obras de construcción]
Artículo 4. Obligatoriedad del estudio de seguridad y salud o del estudio básico de seguridad y salud en las
obras.
1. El promotor estará obligado a que en la fase de redacción del proyecto se elabore un estudio de seguridad
y salud en los proyectos de obras en que se den alguno de los supuestos siguientes:
a. Que el presupuesto de ejecución por contrata incluido en el proyecto sea igual o superior a 75 millones de
pesetas.
b. Que la duración estimada sea superior a 30 días laborables, empleándose en algún momento a más de 20
trabajadores simultáneamente.
c. Que el volumen de mano de obra estimada, entendiendo por tal la suma de los días de trabajo del total de
los trabajadores en la obra, sea superior a 500.
d. Las obras de túneles, galerías, conducciones subterráneas y presas.
2. En los proyectos de obras no incluidos en ninguno de los supuestos previstos en el apartado anterior, el
promotor estará obligado a que en la fase de redacción del proyecto se elabore un estudio básico de
seguridad y salud.]
Por ser este un plan de ordenación que recolle unha ampla gama de traballos distintos e porque quedaría fora
do seu cometido a elaboración dun documento deste tipo, considérase que NON PROCEDE a redacción dun
plan de Seguridade e Hixiene no traballo para a C.M.V.M.C. de XALO.
2.3.2.15. Plan de protección do patrimonio histórico
Nos terreos incluídos na unidade de xestión non se atopan ningún resto arqueolóxico ou cultural catalogado
ou coñecido,polo que se considera que NON PROCEDE redactar un Plan de protección do patrimonio histórico.
2.3.2.16. Plan de incentivo de valores recreativos, paisaxísticos e culturais
A función recreativa e de lecer social resulta importante na mellora da calidade da vida da poboación. As
paisaxes, a diversidade de especies vexetais e as instalacións recreativas actúan como atractivo para posibles
visitantes.
As medidas xerais encamiñadas a incentivar os valores recreativos, paisaxísticos e culturais radican en
potenciar a biodiversidade específica, mediante a utilización de diferentes especies, principalmente de
frondosas.
Así mesmo, neste proxecto xa se sinalou que a comunidade veciñal de Peiro (monte Xalo) engloba toda a súa
superficie como área recreativa, é dicir, polos distintos sendeiros, lugares de interese, acapara toda a
superficie prácticamente.
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
Proxectouse para este ano 2016 a creación de dous miradoiros nas zonas de Castelo da Veiga e Pedra do
Empoladoiro, xa que coincide cun sendeiro e prétendese fomentalo uso, así como aproveitar as vistas que
ofrece o lugar.
A modo de resumo indicamos cales van ser as obras a realizar e unha estimación do seu custo:
Miradoiro- Balcón: Para facilitar as vistas panorámicas que o monte ofrece construirase un miradoiro
tipo balcón. A base do balcón irá anclada na pedra da zona de Castelo da Veiga, e poderase instalar
outro na Pedra do Empoladoiro,O miradoiro será construido con madeira tratada en autoclave .A obra
terá un custo estimado de 12.000 €.
ACTUACIÓNS PARA O INCENTIVO DO VALOR RECREATIVO A REALIZAR NA UNIDADE DE XESTIÓN AO LONGO DO PERÍODO 2016-2025
PERÍODO rodal ACTUACIÓN PRIORIDADE CUSTO
UNITARIO (€)
CUSTO
TOTAL (€)
2016-2019 15c Construcción de miradoiro e sinalización 1 12.000 12.000
2.3.2.17. Plan de cumprimento de disposicións legais ou de carácter financeiro
As actuacións están supeditadas a toda a lexislación sectorial relacionada cos montes e os seus recursos: Lei
7/2012 de Montes de Galicia, Lei de Augas, Lei de Ordenación do territorio de Galicia, etc.
En cumprimento do disposto na Lei 7/2012 de Montes de Galicia,según o artigo 125 a porcentaxe de
investimento no monte dos ingresos obtidos por venda de madeira nunca será inferior ao 45%. Ademais, as
comunidades de montes veciñais en man común están obrigadas a tributar polo Imposto sobre Sociedades a
raíz da inclusión das comunidades de montes dentro deste imposto consecuencia da Lei 50/1998 que incluíu
un novo artigo (135 bis) polo que se aproba un réxime específico para as comunidades de montes dentro do
Imposto de Sociedades.
2.3.2.18. Outros gastos de mellora a realizar no monte durante o Plan Especial
Neste apartado de gastos de mellora a realizar no monte durante o Plan Especial (2016-2025) considéranse
os gastos mínimos que leva aparellada a xestión forestal do monte. Na asistencia técnica forestal inclúese a
realización dos plans anuais de aproveitamentos e melloras e a supervisión das actuacións neles descritos. A
asistencia administrativa circunscríbese aos servizos básicos de contabilidade e asistencia laboral.
PERÍODO ACTUACIÓN PRIORIDADE CUSTO
UNITARIO (€)
CUSTO
TOTAL (€)
2016-2025 Outros Gastos no monte (reparacións, servizos de
profesionais (avogados, notarios,...), servizo contable e
laboral, subministro de carburante e luz, material de
1 85.000 85.000
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
oficina, teléfono, fotocopias, comisións de banco, etc.
En definitiva, tódolos gastos vinculados co monte pero
que non son propiamente no monte)
2.3.2.19. Cadro resumo de gastos do plan de melloras
No seguinte cadro amósase o total de gastos a soportar para o desenvolvemento do plan especial.
DISTRIBUCIÓN DOS GASTOS DO PLAN DE MELLORAS
RESUMO
RESUMO GASTOS PLAN DE
MELLORAS
IMPORTE
TRATAMENTOS SILVÍCOLAS 139.957,99 €
REPOBOACIÓNS 81.403,00 €
PREVENCION E DEFENSA CONTRA
INCENDIOS
38.600,00 €
INFRAESTRUCTURAS 19.095,00 €
RECREO 12.000,00 €
OUTROS GASTOS 85.000,00 €
TOTAL 356.960,99 €
2.3.3. BALANCE DINERARIO E FINANCEIRO
2.3.3.1. Balance económico
Un dos fins fundamentais para realizar este plan de ordenación é a de garantir a viabilidade económico-
financeira da unidade de xestión. Polo tanto, faise necesario evaluar se o obxectivo de persistencia da
actividade económica e viabilidade das inversións a realizar se garante coas actuacións diseñadas tanto no
plan de aproveitamentos como nos diferentes plans de inversión.
Unha vez que se planificaron tódolas actuacións a desenvolver ao longo do plan especial, chegados a este
momento, faise necesario cuantificar as mesmas de xeito que se poida coñecer o resultado que é previsible
obter da aplicación das mesmas.
No momento da planificación das actuacións a desenvolver ao longo do plan especial, establecéronse 3 niveis
de prioridade para permitir adecuar a planificación ás circunstancias futuras que acontenzan na unidade de
xestión.
Tódas aquelas actuacións que garanten unha xestión forestal sostible están englobadas dentro da prioridade
1. Polo tanto, a decisión de incluir certas actividades nas prioridades 2 depende só dun criterio estrictamente
económico. É por iso que, chegados ao momento de facer unha análise económica do plan de actuacións
37%
22%
10%
5%
3%
23%
TRATAMENTOS SILVÍCOLAS
REPOBOACIÓNS
PREVENCION E DEFENSA
CONTRA INCENDIOS
INFRAESTRUCTURAS
RECREO
OUTROS GASTOS
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
establecido, faise necesario distinguir entre os diferentes niveis de prioridade para poder comprobar a
viabilidade económica das actuación establecidas na prioridade 1.
BALANCE ECONÓMICO DO PLAN ESPECIAL.
GASTOS
ANO INGRESOS MELLORAS SILVÍCOLAS REPOBOACIÓNS INFRAESTRUCTURAS
E DEFENSA
RECREO XERAIS
2016 7372,22 0,00 0,00
8500,00
2017 61635,76 25209,73 26356,00 6650,00
8500,00
2018 70332,56 9457,53 2475,00 12000,00 12000,00 8500,00
2019 38861,45 9741,57 13290,75
8500,00
2020 53682,69 22204,60 0,00 6650,00 8500,00
2021 89175,27 0,00 15493,50 0,00
8500,00
2022 15949,46 6380,00 6954,75 6650,00
8500,00
2023 46154,86 0,00 16833,00
8500,00
2024 3764,08 59164,56 0,00 0,00
8500,00
2025 28268,85 7800,00 0,00 6650,00
8500,00
TOTAL 415197,19 139957,99 81403,00 38600,00 12000,00 85.000
Os valores consignados na anterior táboa preséntanse no seguinte gráfico agrupando os gastos de xeito que
poida apreciarse de mellor xeito o resultado final de cada un dos anos ao longo dos cales se desenvolve o
plan especial.
INGRESOS E GASTOS PREVISTO AO LONGO DO DESENVOLVEMENTO DO PLAN ESPECIAL
0,00
10000,00
20000,00
30000,00
40000,00
50000,00
60000,00
70000,00
80000,00
90000,00
100000,00
2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025
INGRESOS
GASTOS
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
Por último, no seguinte gráfico amósanse os montantes (acumulados) tanto de ingresos como de gastos ao
longo de todo o plan especial.
Considerando estes datos, no seguinte cadro amósase o resultado que se espera da aplicación do Plan
Especial.
TOTAL INGRESOS 415.197,19 €
TOTAL GASTOS 356.960,99 €
TOTAL A FAVOR: 58.236,20 €
2.3.3.2. Estudio de viabilidade económica
Dos datos do epígrafe anterior pódese afirmar que parece garantida, salvo imprevistos, a viabilidade
económica do plan técnico se se seguen as indicacións da planificación que aquí se expoñen.
É necesario indicar que este balance económico está calculado para os próximos dez anos en euros
constantes. Se a evolución dos prezos da madeira segue a traxectoria dos últimos anos, é de esperar que os
ingresos obtidos pola venda de madeira non crezan a igual ritmo co dos custos dos traballos forestais.
Ademais disto, feitos non previstos como incendios forestais, litixios pola propiedade do monte, etc, poden ter
un forte impacto sobre a viabilidade económica da unidade de xestión.
A viabilidade da planificación faise supoñendo que a propiedade conta unicamente cos ingresos que orixina o
propio monte, sen depender de ingresos externos procedentes de subvencións, terreos expropiados,
beneficios financeiros do capital monetario invertido, etc. Polo tanto, a planificación está feita baixo uns
supostos que fan que sexa relativamente doada a consecución dos obxectivos.
7372,22
61635,76
70332,56
38861,45
53682,69
89175,27
15949,46
46154,86 3764,08
28268,85
0,00
20000,00
40000,00
60000,00
80000,00
100000,00
120000,00
140000,00
2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025
INGRESOS
GASTOS
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
Así pois, sendo a viabilidade económica positiva, non serán os recursos económicos un factor limitativo para o
cumprimento íntegro das disposicións recollidas na presente planificación. Ademáis cabe destacar que a
Comunidade de montes de Xalo solicita periódicamente subvencións, polo que ese diñeiro formaría parte do
activo e os gastos reduciríanse bastante nese período.
ANO INGRESOS GASTOS FLUXO (€)
2016 7372,22 8500,00 -1127,78
2017 61635,76 66715,73 -5079,97
2018 70332,56 44432,53 25900,03
2019 38861,45 31532,32 7329,13
2020 53682,69 37354,60 16328,09
2021 89175,27 23993,50 65181,77
2022 15949,46 28484,75 -12535,29
2023 46154,86 25333,00 20821,86
2024 3764,08 67664,56 -63900,48
2025 28268,85 22950,00 5318,85
TOTAL 415197,19 356960,99 58236,20
O cálculo do valor de actualización neto (VAN) do fluxo de caixa deducido do balance económico anterior a
unha taxa de interese do 4% é de 51.342,32 €.
Non obstante, consideramos que este valor resulta pouco significativo da rendibilidade da explotación do
monte tanto porque os gastos en silvicultura se restrinxiron como porque non se analiza a rendibilidade do
investimento nunha masa concreta (por especie e tratamento) ao longo do seu ciclo de produción e tampouco
se ten en conta a inflación monetaria.
A aplicación deste programa de cortas e melloras supón unha reinversión no monte de máis do 85% dos
ingresos esperados pola comercialización da madeira, polo que cumpre o artigo 125 da Lei de montes de
Galicia e cumpre coa inversión estipulada nos estatutos da Comunidade.
2.3.4. INTEGRIDADE CO PLAN XERAL
2.3.4.1. Discusión de cómo o Plan Especial é consistente con Plan Xeral e plans superiores
O Plan Especial desenvolve e concreta as directrices xerais da organización dasocrática expresadas no Plan
Xeral. Subdivídese en dúas seccións principais: Plan de Aproveitamentos e Plan de Melloras.
No Plan de Cortas presentado no presente proxecto cúmprense sempre as especificacións establecidas no
Plan Xeral en canto a tratamentos silvícolas a aplicar, idade de madurez das masas, etc.
PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO
O Plan de cortas realizouse de forma prudente xa que o volume de corta planificado para os próximos dez
anos está axustado á posibilidade estimada o que garante a persistencia das masas e é indicador do
desenvolvemento dunha xestión sostible do monte.
O Plan Especial deseñado é totalmente coherente cos obxectivo do Plan Xeral o buscar a minimización dos
sacrificios de cortabilidade ao tempo que busca lograr a constancia da renda, o obxectivo de obter unha
distribución regular de ingresos e gastos que permita eliminar a presión fiscal do monte e o reinvestimento
dos beneficios da xestión no monte e na parroquia.
En resumo, pódese afirmar que existe unha grande compatibilidade entre as directrices xerais expostas no
Plan Xeral e as actuacións concretas que se detallan no Plan Especial.
Caldas de Reis, Outubro de 2016
Alejandro A. Rodríguez Martínez
Enxeñeiro Técnico Forestal
Colexiado nº 902 do COETFG