![Page 1: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/1.jpg)
Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica
Rafael Bisquerra www.rafaelbisquerra.com/es/
universodeemociones.com/
![Page 2: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/2.jpg)
Ansietat, estrés, burn out
![Page 3: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/3.jpg)
Ira
(ràbia, enfado, odi)
Violència
![Page 4: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/4.jpg)
Tristesa depressió
![Page 5: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/5.jpg)
![Page 6: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/6.jpg)
6
![Page 7: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/7.jpg)
![Page 8: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/8.jpg)
Conceptos básicos
• Inteligencia emocional (IE)
• Educación emocional (Formación en IE)
• Competencias emocionales
![Page 9: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/9.jpg)
Modelo de competencias emocionales del GROP
COMPETENCIAS
EMOCIONALES
![Page 10: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/10.jpg)
IE y bienestar psicológico
![Page 11: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/11.jpg)
![Page 12: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/12.jpg)
OMS
• 1948: salud = un estado de bienestar físico, mental y social, y no solamente la ausencia de afecciones o enfermedades.
![Page 13: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/13.jpg)
IE y salud mental en pob. Clínica
![Page 14: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/14.jpg)
IE y salud mental
![Page 15: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/15.jpg)
Jon Kabat-Zinn Remind Relajación Respiración Meditación Mindfulness
![Page 16: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/16.jpg)
![Page 17: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/17.jpg)
17
Richard Davidson
• Laboratory for Affective Neuroscience and the Center for Investigating Healthy Minds, at the University of Wisconsin-Madison
• The brain and conscious mind in healing
![Page 18: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/18.jpg)
Neurociencia
• Substratos neuronales de las emociones.
• Importancia de la amígdala y el lóbulo prefrontal
• Davidson – Ricard Mathieu
• Mindfulness
![Page 19: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/19.jpg)
19
Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis
Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis
![Page 20: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/20.jpg)
Emoción y enfermedad
• Un gran número de investigaciones han relacionado causalmente diversas emociones con la presentación de enfermedades
![Page 21: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/21.jpg)
Emoción enfermedad
• Trastornos cardiovasculares: enfermedad coronaria, hipertensión.
• Trastornos respiratorios: asma, síndrome de hiperventilación.
• Trastornos gastrointestinales: dispepsia funcional, úlcera péptica (gástrica o duodenal), síndrome de colón irritable, síndrome de intestino irritable, colitis ulcerosa, esofaguitis.
• Trastornos endocrinos: hipertiroidismo, hipotiroidismo, hipoglucemia, diabetes, enfermedad de Addison.
• Trastornos dermatológicos: prurito, hiperhidrosis, urticaria, eccema, dermatitis atópica, psoriasis, alopecia areata.
• Trastornos musculares: tics, temblores musculares, contracturas, lumbalgias, cefalea, dolor miofacial, bruxismo.
• Alternaciones del sistema inmunológico: cáncer, síndrome de inmunodeficiencia adquirida, artritis reumatoide, etc.
![Page 22: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/22.jpg)
Emociones negativas
• Niveles crónicos altos de ansiedad, ira y depresión, están asociados a conductas adversas para la salud
• Fumar.
• Consumo de alcohol
• Alta masa corporal
• Baja actividad física
• Comportamiento alimentario desordenado
• …
![Page 23: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/23.jpg)
Emociones positivas
• Relación positiva con salud.
• Las emociones positivas pueden prevenir enfermedades, reducir su intensidad y duración.
• También contribuyen a alcanzar niveles elevados de bienestar subjetivo.
• Se asocian a estilos de vida saludables:
• No fumar, no consumir alcohol, actividad física, alimentación saludable, etc.
![Page 24: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/24.jpg)
• Relación entre las emociones positivas y la longevidad de las monjas (Danner et al., 2001)
• Danner, D., Snowdon, D., y Friesen. W. (2001). Positive emotion in early life and longevity: findings from the nun study. Journal of Personality and Social Psychology, 80, 5, 804-813.
![Page 25: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/25.jpg)
• Las emociones positivas pueden prevenir enfermedades, reducir su intensidad y duración
• También contribuyen a alcanzar niveles elevados de bienestar subjetivo (Martín Díaz, 2009).
• Martín Díaz, M. D. (2009). Emociones positivas y salud. En E. G. Fernández-Abascal (Coord.), Emociones positivas (pp. 393-420). Madrid: Pirámide.
![Page 26: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/26.jpg)
![Page 27: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/27.jpg)
N = 19.815, r = .34; con salud mental r = .50
![Page 28: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/28.jpg)
IE y salud física (Diabetes Tipo1)
![Page 29: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/29.jpg)
Diabetes Tipo 1 (ins.dep.) y Tipo 2 (adulta)
![Page 30: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/30.jpg)
IE y salud física (Diabetes Tipo1)
![Page 31: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/31.jpg)
IE y salud autoinformada
![Page 32: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/32.jpg)
IE y salud autoinformada
![Page 33: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/33.jpg)
IE y salud física “objetiva”
![Page 34: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/34.jpg)
IE y salud física
![Page 35: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/35.jpg)
Costes económicos
• Un informe del Instituto de Medicina de los Estados Unidos señala que los costes anuales cuantificables de los desórdenes mentales, emocionales y comportamentales entre los jóvenes se estiman en 247 billones de dólares anuales.
• Este mismo estudio señala que la prevención es la estrategia esencial para reducir la prevalencia de estos trastornos.
• O’Connell, M. E., Boat, T., y Warner, K. E. (Edes.). (2009). Preventing mental, emotional, and behavioral disorders among young people: Progress and possibilities. Washington, DC: National Academic Press.
35
![Page 36: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/36.jpg)
• Lo más importante: muchos de estos problemas pueden prevenirse a través de educación emocional.
• Estudio longitudinal: Seattle Social Development Project.
• Reducción significativa en depresión, ansiedad, estrés post-traumático y fobia social.
• 12 y 15 años después (con 24 y 27 años)
• Mejor rendimiento académico mejores sueldos. • Hawkins, J. D., Kosterman, R., Catalano, R. F., Hill, K. G., y Abbot, R. D. (2008). Effects os a social
development intervention in childhood 15 years later. Archives of Pediatric and Adolescent Medicine, 162, 1133-1141.
36
![Page 37: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/37.jpg)
IE en Medicina
![Page 38: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/38.jpg)
...en procesos de selección, la evaluación explícita de la inteligencia emocional de los médicos en formación para garantizar sus habilidades de comunicación clínica.
... el desafío para los próximos años será diseñar programas eficaces para que los médicos del siglo XXI tengan a partes iguales los conocimientos técnicos más evolucionados sobre las enfermedades, así como la inteligencia emocional necesaria para establecer una comunicación clínica efectiva y positiva con sus pacientes.
![Page 39: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/39.jpg)
Prevención de enfermedades cardiovasculares
• Alimentación
• Ectividad física
• Emociones
Dr. Valentí Fuster • Santos-Beneit, G., Sotos-Prieto, M., Bodega, P., Rodríguez C., Orrit, X., Pérez-Escoda, N., Bisquerra, R.,
Fuster, V. & Peñalvo, J.L. (2015) Development and validation of a questionnaire to evaluate lifestyle-related behaviors in elementary school children. BMC Public Healt, 15, 901. Doi:10.1186/s12889-015-2248-6
![Page 40: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/40.jpg)
• Fundación Faros de Sant Joan de Deu
• Eduard Punset
• Francisco Mora
• Rafael Bisquerra
universodeemociones.com/
![Page 41: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/41.jpg)
universodeemociones.com
![Page 42: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/42.jpg)
![Page 43: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/43.jpg)
• PEEB Postgrado en Educación Emocional y Bienestar
• Semipresencial
• Julio 2018: del 2 al 13
![Page 44: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/44.jpg)
![Page 45: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/45.jpg)
![Page 46: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/46.jpg)
![Page 47: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/47.jpg)
![Page 48: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/48.jpg)
![Page 49: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/49.jpg)
![Page 50: Salut i emoció: aplicacions per a la pràctica...2018/08/01 · Neuroplasticidad Epigenética Neurogénesis Emoción y enfermedad •Un gran número de investigaciones han relacionado](https://reader034.vdocumento.com/reader034/viewer/2022050221/5f667d3ad9a9db2a6d03034b/html5/thumbnails/50.jpg)
50
Rafael Bisquerra www.rafaelbisquerra.com/es/
universodeemociones.com/