Download - Oñatiko Aditz-taulak
Atarikoa 1Deba ibarreko aditz-taulak (2)Oñati, Debagoiena
Esku artian dakozun lan hau Oñatiko UdalEuskaltegixan egin da, bertako maisu etabeste zenbait herrittarren laguntasunari esker.
Lantxo honetan Oñatiko aditz ezagun etaebalixenak batu gura izan dittugu modu praktiko etalabur batian danon eskura ifintteko.
Hemen agerketan diran aditz formak idaztekoorduan erabilttekuak dira. Danok dakigu esatetikidaztera zelako aldaketak emuten diran eta pertsonatikpertsonara be zelako aldiak dagozen; horregatik ba,gure lan honetan oñatieraz eskribitten dogunianbalixoko doskun proposamena egin gura izan dogu.
Eskribittiak berak dakon legietara makurketiaeskaketan dau, hau da, forma borobillak eta osuakidatzi bihar dira; horretarako zenbait errekonstrukziñoegin bihar izan dittugu, paradigmen batasunari etalogikari kasu egiñaz, eta euskera batuari begira; azkenfiñian euskera bat dala erakutsi eta herrikua etabatuaren arteko zubi lana egitteko asmuaz sortu dogu-eta lan hau.
Aditz forma batzuetan parentesixak ikusikodittuzue, horrek esan gura dau bi modutaraesan/entzuten dala aditz hori: parentesi barrukua beesanda edo esan barik. Beste batzuetan bi aditz-formabe ifini dittugu, forma bixak entzuten diralako bardinsamar eta horregaittik bata zein bestia ontzat emundittugu. Adizkixak kolore argixagua dakoiñian, eztiralaoso ebalixak esan gura dau.
Lan hau irakurri ondoren ikusten badozu zurebelarrirako ezezagunak diran edota zure inguruanbeste modu baten esaten diran formak agerketan dirala,gustura hartuko dittugu zure komentarixo, iritzi etaproposamen danak. Ia ba, gura dozun arte!
Oñatiko Udal Euskaltegixa
Badihardugu Euskara Elkartiak Deba ibarreko 17herrixetako aditz-taulak osatu eta kaleratzeko proiektubat jarri dau martxan 2005. urtian. Proiektu honi ezgontsan ekingo, ziurrenik, Oñatiko Udal Euskaltegixakegindako lan hau eskura izan ez bagendu. Hau dala-ta,ZORIONAK eta ESKERRIK beruenak emon nahigontsezen lan honetan parte hartu daben daneri!
Badihardugu Euskara Elkartia
Aurkibidea
Atarikoa ...........................................................................1
Oharrak .............................................................................2
Indikatiboa .......................................................................3
Baldintza ..........................................................................6
Ahalera .............................................................................9
Subjuntiboa eta Agintera ..............................................10
Aditz trinkoak ................................................................11
Adibideak ........................................................................15
Atarikoa
�
Oharrak2 Deba ibarreko aditz-taulak (2)Oñati, Debagoiena
naiz
naiz
nauk
naun
Erabillera neutrua
Euskara batuko ordaiña
Hikako formia, gizonezkuendako
Hikako formia, andrazkuendako
Nola irakurri aditz taulak�
Goguan hartzeko oharrak
1) Kuadruetan ebalten dittugun izenordain pertsonalezgain, beste honeik be entzuten dira: hak, haik, zuei-ri eta hairi.
2) NOR-NORI-NORKen indikatibuan eta baldintzanEUTSI bada be aditz-laguntzailliaren errua, guk tz-rekin idatziko dogu, orain arteko testuak hola idatzidiralako eta tz bakarrik entzuten dalako.
3) Danok konturatuta egongo gara honezkero ezbardi-ñak dirala berba egittia eta eskribittia, hau da, ezto-gula bardin berba egitten eta eskribitten. Ikusi dagi-gun ba, batetik bestera pasaitterakuan emutendiran aldaketa nagusixenak:
Esan Idatzi
�� BBookkaall aarrtteekkoo --rr-- bbiigguunnaa ggaalldduu::
Nunguak zaai? Araozguak gaa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .{zarai/gara}
Gure seme-alabak etxian geatu dia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .{geratu dira}
Zuen iritzixak ondo etorriko liake . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .{lirake}
�� BBookkaall aarrtteekkoo --gg-- bbiigguunnaa ggaalldduu::
Nun eon haiz orain arte? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .{egon}
Hori baxakixau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .{baxakixagu}
Umiari zapatatxo batzuk ekarri xauu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .{xaugu}
Orainddiok lanian xiharduau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .{xiharduagu}
�� BBookkaall aarrtteekkoo --gg-- bbiigguunnaa ggaalldduu eettaa ssoorrttzzeenn ddaann ddiippttoonngguuaa iittxxii::
Erosi doten karteriakin gustora nau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . {nago}Kaletar danak bakaziñotan dauz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . {dagoz}Zeri begira zeuzen/zeuntzen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . {zegozen/zegontzen}
�� BBookkaall aarrtteekkoo --dd-- bbiigguunnaa ggaalldduu::
(Nik hi) Atzo plaza inguruan ikusi hindduan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . {hinddudan}Zabaldu egizu bentaniori keia fan dein . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . {dedin}Andriari diar egin otzan lagunketara etorri zein . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . {zedin}
�� UUKKAANN aaddiittzziiaann --ddii-- ssiillaabbiiaa jjaann::
Etxeko lan danak egin ttut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . {dittut}Gure Mikeltxok liburu danak bota ttu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . {dittu}Hareik egin ttue egittekuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . {dittue}Bihar ziran papelak zuzendu txuagu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . {ditxuagu}
�� IIBBIILLLLII aaddiittzziiaann -- LL -- lleettrriiaa ggaalldduu::
Ze zabitz hor illunetan? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . {zabiltz}Etxia dotoreketan gabitz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . {gabiltz}Aittajaun-amandriak oso ondo dabitz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . {dabiltz}Ondo gabitzak? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . {gabiltzak}
�� --nn-- lleettrriiaa ggaalldduu::
Domekan enitzan fan haren entierrora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . {enintzan}Izan hitzan bersuetan? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . {hintzan}Gaztetan bizikletan onak gitzuan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . {gintzuan}
�� dd>>rr aalltteerrnnaannttzziiaa::
Fan hari aguro! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . {hadi}Ezkutau hari hemetik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . {hadi}
�� ““rr”” ggooggoorrrraa zziihhaarroo iixxiilldddduu::
Nok abixau xok juntia daguela? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . {nork}Zek billurketan zau? Gerriak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . {zerk}Ze dakatzu amantalian? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . {zer/dakartzu}
Indikatiboa 3Deba ibarreko aditz-taulak (2)Oñati, Debagoiena
NOR-NORI / Indikatiboa - Oraina
NOR / Indikatiboa
NERI HIRI (g) HIRI (a) HARI GURI ZURI ZUEI HAREIRI
HA xat xak xan xako xaku xatzu xatzue xatezait zaik zain zaio zaigu zaizu zaizue zaie
xatak xakok xakuk xatekxatan xakon xakun xaten
HAREIK xat xak xan xako xaku xatzu xatzue xatezaizkit zaizkik zaizkin zaizkio zaizkigu zaizkizu zaizkizue zaizkie
xatak xakok xakuk xatekxatan xakon xakun xaten
NOR-NORI / Indikatiboa - Lehena
NERI HIRI (g) HIRI (a) HARI GURI ZURI ZUEI HAREIRI
HA xaten xaken xanan xakon xakun xatzun xatzuen xaten (1)zitzaidan zitzaian zitzainan zitzaion zitzaigun zitzaizun zitzaizuen zitzaien
xatian xakuan xakuan xatianxatanan xakonan xakunan xatanan
HAREIK xaten xaken xanan xakon xakun xatzun xatzuen xaten (1)zitzaizkidan zitzaizkian zitzaizkinan zitzaizkion zitzaizkigun zitzaizkizun zitzaizkizuen zitzaizkien
xatian xakuan xakuan xatianxatanan xakonan xakunan xatanan
naiz nintzannaiz nintzen
nauk nintzuannaun nintzonan
haiz hintzanhaiz hintzen
haiz hintzan(an) haiz hintzen
da zanda zen
dok zuandon zonan
gara giñan/gintzangara ginen
gaittuk gintzuangaittun gintzonan
zara ziñan/zintzanzara zinen
zarai ziñain/zintzainzarete zineten
dira zirandira ziren
dittuk zittuandittun zittunan
NI
HI (g)
HI (a)
HA
GU
ZU
ZUEK
HAREIK
OORRAAIINNAA LLEEHHEENNAA
Aditz forma berberak ebalten dira singularrian eta pluralian: bidian otsua(k) agertu xat/xaten(1) Beste aditz-forma hau be entzuten da: xatein
Indikatiboa4 Deba ibarreko aditz-taulak (2)Oñati, Debagoiena
NOR-NORK / Indikatiboa - OrainaNIK HIK (g) HIK (a) HAREK GUK ZUK ZUEK HAREIK
NI nauk naun nau naizu naizue naue nauk naun nau nauzu nauzue naute
naixok naixuai naixon naixonai
HI (g) haut hau haugu hauehaut hau haugu haute
HI (a) hau(na)t hau haugu haue haut hau haugu haute
HA dot dok don dau dogu dozu dozue daue dut duk dun du dugu duzu duzue dute
xuat xok xuagu xuai xonat xon xonagu xonai
GU gauk gaun gau gaizu gaizue gaue gaituk gaitun gaitu gaituzu gaituzue gaituzte
gaixok gaixuai gaixon gaixonai
ZU zaut zau zaugu zauezaitut zaitu zaitugu zaituzte
ZUEK zauet zaue zauegu zaueizaituztet zaituzte zaituztegu zaituztete
HAREIK dittut dittuk dittun dittu dittugu dittuzu dittuzue dittue ditut dituk ditun ditu ditugu dituzu dituzue dituzte
ditxuat ditxuk ditxuagu ditxuaiditxunat ditxun ditxunagu ditxunai
NOR-NORK / Indikatiboa - LehenaNIK HIK (g) HIK (a) HAREK GUK ZUK ZUEK HAREIK
NI nindduan ninddunan nindduen nindduzun nindduzuen ninddueinninduan nindunan ninduen ninduzun ninduzuen ninduten
nindduan nindduainninddunan ninddunain
HI (g) hinddu(d)an hindduan hinddugun hinddueinhindudan hinduen hindugun hinduten
HI (a) hinddu(d)an* hindduan* hinddugun hindduein*hindudan hinduen hindugun hinduten
HA neben hian/huan hian/huan* eben geben zeben zeuen euennuen huen huen zuen genuen zenuen zenuten zuten
ñuan xuan giñuan xuainñonan xonan giñonan xonain
GU gindduan ginddunan gindduen gindduzun gindduzuen ginddueingintuan gintunan gintuen gintuzun gintuzuen gintuzten
gindduan gindduainginddunan ginddunain
ZU zinddu(d)an zindduan zinddugun zindduainzintudan zintuen zintugun zintuzten
ZUEK zindduten zindduain zindduegun zinddueinzintuztedan zintuzten zintuztegun zintuzteten
HAREIK nittuan hittuan hittu(n)an zittuan gittuan zittuen* zittuein* zittuainnituen hituen hituen zituen genituen zenituen zenituzten zituzten
nitxuan (zi)txuan gitxuan (zi)txuainnitxunan (zi)txunan gitxunan (zi)txunain
Nork=guk danian, bokal arteko -g- askotan ezta entzuten; nor=3. p. pl. danian, ezta esaten hasierako di- : ttut, ttuzu...
(*) Forma pleonastikuak ebalten dira askotan hikako emakumiendako adizkixetan: hinddu(d)anan, hianan/hunan, hinddunan, hinddu-nain... Eta baitta 2. pertsonako adizki batzuetan be: zittuzun, zittuzuen
Indikatiboa 5Deba ibarreko aditz-taulak (2)Oñati, Debagoiena
NOR-NORI-NORK / Indikatiboa - Oraina (singularra eta plurala)NERI HIRI (g) HIRI (a) HARI GURI ZURI ZUEI HAREIRI
NIK dostat donat xat dotzut dotzuet dostetdiat dinat diot dizut dizuet diet
txat xostiattxanat xostenat
HIK (g) dostak xak doskuk dostekdidak diok diguk diek
HIK (a) dostan xan doskun dostendidan dion digun dien
HAREK dost dosk don xau/xao dosku dotzu dotzue dostedit dik din dio digu dizu dizue die
xostak txak xoskuk xostekxostan txan xoskun xosten
GUK dosta(g)u dona(g)u xau(g)u dotzu(g)u dotzue(g)u doste(g)udiagu dinagu diogu dizugu dizuegu diegu
txaugu xostiagutxanagu xostenagu
ZUK dostazu xatzu doskuzu dostezudidazu diozu diguzu diezu
ZUEK dostazue xatzue doskuzue dostezuedidazue diozue diguzue diezue
HAREIK dostei dostai donai xaue doskue dotzue dotzuei doste didate diate dinate diote digute dizute dizuete diete
xostai txai xoskuai xostiaixostanai txanai xoskunai xostenai
NOR-NORI-NORK / Indikatiboa - Lehena (singularra eta plurala)NERI HIRI (g) HIRI (a) HARI GURI ZURI ZUEI HAREIRI
NIK nostan (1) nonan (2) notzan notzun notzuen nostennian ninan nion nizun nizuen nien
nitxan ñostiannitxanan ñostenan
HIK (g) hostan hotzan/hitxan hoskun hostianhidan hion higun hien
HIK (a) hostan (4) hotzan/hitxan (4) hoskun (4) hosten (4)
hidan hion higun hien
HAREK nostan ostan onan otzan oskun otzun otzuen ostenzidan zian zinan zion zigun zizun zizuen zien
xostan txan xoskuan xostianxostanan txanan xoskunan xostenan
GUK ostagun onagun gotzan gotzun gotzuen gosten (3)
genian geninan genion genizun genizuen genien
gitxan gistiangitxanan gistinan
ZUK nostazun zotzan zoskun (4) zosten (4)
zenidan zenion zenigun zenien
ZUEK nostazuen zotzain zoskuein (4) zostiein (4)
zenidaten zenioten zeniguten zenieten
HAREIK nostain ostain onain otzain oskuein otzuen otzuein ostenzidaten ziaten zinaten zioten ziguten zizuten zizueten zieten
xostain txain xoskuain xosteinxostanain txanain xoskunain xostenain
Aditz forma berberak ebalten dira singularrian eta pluralian: harek neri sagarra(k) emun dost/nostan.
Beste aditz-forma honeik be entzuten dira: (1) nistan; (2) nistanan; (3) gisten. Baitta forma pleonastiko (4) honeik be: hostanan, hotzanan/hitxanan, hoskunan,hostenan, oskuzun, oskuzuein, ostezun eta ostezuein.
Baldintza6 Deba ibarreko aditz-taulak (2)Oñati, Debagoiena
NOR / Baldintza eta Ondorioa
banintz/banintza nintzakebanintz nintzateke
banintzuk nintzukekbanintzun nintzuken(an)
bahintz/bahintza hintzakebahintz hintzateke
bahintz/bahintza(n) hintzakebahintz hintzateke
balitz/balitza litzakebalitz litzateke
balitzuk litzukekbalitzun litzuken
bagiña/bagintza giñakebagina ginateke
bagintzuk gintzukekbagintzun(an) gintzuken(an)
baziña/bazintza ziñakebazina zinateke
baziñai/bazintzai ziñakieibazinete zinatekete
balira lirake (1)balira lirateke
balittuzak littuzkekbalittuzan littuzken
NI
HI (g)
HI (a)
HA
GU
ZU
ZUEK
HAREIK
BALDINTZA ONDORIOA
NOR-NORI / Baldintza
NERI HIRI (g) HIRI (a) HARI GURI ZURI ZUEI HAREIRI
HA ballat ballak ballan ballako ballaku ballatzu ballatzue ballakuebalitzait balitzaik balitzain balitzaio balitzaigu balitzaizu balitzaizue balitzaie
ballatak ballakok ballakuk ballakuekballatan ballakon ballakun ballakuen
HAREIK ballat ballak ballan ballako ballaku ballatzu ballatzue ballakuebalitzaizkit balitzaizkik balitzaizkin balitzaizkio balitzaizkigu balitzaizkizu balitzaizkizue balitzaizkie
ballatak ballakok ballakuk ballakuekballatan ballakon ballakun ballakuen
NOR-NORI / Ondorioa
NERI HIRI (g) HIRI (a) HARI GURI ZURI ZUEIRI HAREIRI
HA litxakit litxakik litxakin litxakixo litxakigu litxakizu litxakizue litxakixelitzaidake litzaiake litzainake litzaioke litzaiguke litzaizuke litzaizueke litzaieke
litxakitek litxakixok litxakiguk litxakixeklitxakiten litxakixon litxakigun litxakixen
HAREIK litxakit litxakik litxakin litxakixo litxakigu litxakizu litxakizue litxakixelitzaizkidake litzaizkiake litzaizkinake litzaizkioke litzaizkiguke litzaizkizuke litzaizkizueke litzaizkieke
litxakitek litxakixok litxakiguk litxakixeklitxakiten litxakixon litxakigun litxakixen
Forma honeikin batera behin baiño gehixagotan entzun leike beste honeik be: bali(t)xat, bali(t)xak, bali(t)xan, bali(t)xako, bali(t)xaku,bali(t)xatzu, bali(t)xatzue, bali(t)xakue edo ballate.Aditz forma berberak ebalten dira singularrian eta pluralian.
Aditz forma berberak ebalten dira singularrian eta pluralian.
Aldaera: (1) lizkiez
Baldintza 7Deba ibarreko aditz-taulak (2)Oñati, Debagoiena
NOR-NORK / Baldintza
NIK HIK (g) HIK (a) HAREK GUK ZUK ZUEK HAREIK
NI banindduk baninddun baninddu banindduzu banindduzue baninddue baninduk banindun banindu baninduzu baninduzue banindute
HI (g) bahinddut bahinddu bahinddugu bahindduebahindut bahindu bahindugu bahindute
HI (a) bahinddut bahinddu bahinddugu bahindduebahindut bahindu bahindugu bahindute
HA baneu baheu baheu(n) baleu bageu bazeu bazeue baleue banu bahu bahu balu bagenu bazenu bazenute balute
bañuk balluk bagiñuk balluai bañun ballun bagiñun ballunai
GU baginttuk baginttun baginttu baginttuzu baginttuzue baginttue bagintuk bagintun bagintu bagintuzu bagintuzue bagintuzte
ZU bazinttut bazinttu bazinttugu bazinttuebazintut bazintu bazintugu bazintuzte
ZUEK bazinttuet bazinttue bazinttuegu bazittueibazitunztet bazintuzte bazintuztegu bazintuztete
HAREIK banittu bahittu bahittu balittu bagittu bazittu bazittuei balittue banitu bahitu bahitu balitu bagenitu bazenitu bazenituzte balituzte
banitxuk balitxuk bagitxuk balitxuaibanitxun balitxun bagitxun balitxunai
NOR-NORK / Ondorioa
NIK HIK (g) HIK (a) HAREK GUK ZUK ZUEK HAREIK
NI ninddukek nindduken nindduke ninddukezu* ninddukezue* ninddukeinindukek ninduken ninduke nindukezu nindukezue nindukete
niñukek niñukeikniñuken niñukein
HI (g) hindduket hindduke hinddukegu hinddukeihinduket hinduke hindukegu hindukete
HI (a) hindduket hindduke hinddukegu hinddukeihinduket hinduke hindukegu hindukete
HA neuke heuke heuke(nan) leuke geuke zeuke zeukei leukeinuke huen huen luke genuke zenuke zenukete lukete
ñukek llukek giñukek lleukeiñuken lluken giñuken lleukein
GU ginttukek ginttuken ginttuke ginttukezu ginttukezue ginttukeigintuzkek gintuzken gintuzke gintuzkezu gintuzkezue gintuzkete
gintxukek gintxukeigintxuken gintxukein
ZU zinttuket zinttuke zinttukegu zinttukeizintuzket zintuzke zintuzkegu zintuzkete
ZUEK zinttukiet zinttukei zinttukiegu zinttukieizintuzketet zintuzkete zintuzketegu zintuzketete
HAREIK nittuke hittuke hittuke littuke gittuke zittuke zittukei littukeinituzke hituzke hituzke lituzke genituzke zenituzke zenituzten lituzkete
nitxukek litxukek gitxukek litxukeiknitxuken litxuken gitxuken litxukein
Nor=ni danian, aditz-formak hola entzuten dira: niñukek, niñuken, niñuke; nor=ha danian, berriz, neke, leke, geke... entzuten da.(*) nindduzuke eta nindduzukei be entzuten dira.
Nor=ni danian, aditz-formak hola entzuten dira: baniñuk, baniñun, baniñu, baniñuzu, baniñuzue, baniñue.
Baldintza8 Deba ibarreko aditz-taulak (2)Oñati, Debagoiena
NOR-NORI-NORK / Baldintza (singularra eta plurala)
NERI HIRI (g) HIRI (a) HARI GURI ZURI ZUEI HAREIRI
NIK banosta banona banotza banotzu banotzue banostebanik banin banio banizu banizue banie
banitxa bañostekbanitxan bañosten
HIK (g) bahosta bahotza bahosku bahostebahit bahio bahigu bahie
HIK (a) bahostan bahotza bahoskun bahostenbahit bahio bahigu bahie
HAREK banosta baosta baona balotza balosku balotzu balotzue balostebalit balik balin balio baligu balizu balizue balie
ballostak balitxak balloskuk ballostekballostan balitxan balloskun ballosten
GUK baostagu baonagu bagotza bagotzu bagotzue bagostebagenik bagenin bagenio bagenizu bagenizue bagenie
bagitxak bagistekbagitxan bagisten
ZUK banostazu bazotza bazosku bazostebazenit bazenio bazenigu bazenie
ZUEK banostazue bazotzai bazoskue bazosteibazenidate bazeniote bazenigute bazeniete
HAREIK banostai baostai baonai balotzai baloskue balotzue balotzuei balosteibalidate baliate balinate baliote baligute balizute balizuete baliete
ballostai ballotxai balloskuek ballosteiballostanai ballotxanain balloskuen ballostenai
NOR-NORI-NORK / Ondorioa (singularra eta plurala)NERI HIRI (g) HIRI (a) HARI GURI ZURI ZUEI HAREIRI
NIK nostakek nonake notzake notzuke notzueke nostekeniake ninake nioke nizuke nizueke nieke
nitxake ñostekeknitxaken ñosteken
HIK (g) hostake hotzake hoskuke hostekehidake hioke higuke hieke
HIK (a) hostaken hotzake hoskuke hostekehidake hioke higuke hieken
HAREK nostake ostake onake lotzake loskuke lotzuke lotzueke lostekelidake liake linake lioke liguke lizuke lizueke lieke
lostakek litxake loskukek lostekeklostaken litxaken loskuken losteken
GUK gonstake gonstaken gotzake gotzuke gotzueke gostekegeniake geninake genioke genizuke genizueke genieke
gitxake gistekekgitxaken gisteken
ZUK nostazuke zotzake zoskuke zostekezenidake zenioke zeniguke zenieke
ZUEK nostazueke zotzakei zoskukei zostekeizenidakete zeniokete zenigukete zeniekete
HAREIK nostakei ostakei o(sta)kenai lotzakei loskukei lotzukei lotzukei lostekeilidakete liakete linakete liokete ligukete lizukete lizuekete liekete
llostakei lotxakei lloskukei llostekeillostakenai lotxakenain lloskukein llostekenai
Beste aditz-sail hau be entzuten da nori=3.p. danian: noskio, hoskio, loskio, gonskio, zonskio, zonskiei, loskie, noskie, loskie, gonskie... Aldaera honeik be entzuten dira (nori=hi): nistakek/n, ginstakek/n.
9Deba ibarreko aditz-taulak (2)Oñati, Debagoiena
Ahalera
NOR / Ahalera
neike neikiennaiteke/ninteke nintekeen
ñekek ñeikianñeken ñeikenan
heike heikianhaiteke/hinteke hintekeen
heiken heikenanhaiteke/hinteke hintekeen
leike zeikendaiteke/liteke zitekeen
llekek xeikianlleken xeikenan
geike geikiengaitezke/gintezke gintezkeen
gekek geikiengeken geikenan
zeike zeinkienzaitezke/zintezke zintezkeen
zeikiei zeinkieinzaitezkete/zintezkete zintezketen
leikiei zeikieindaitezke/litezke zitezkeen
llekiei xe(i)kieinllekiein xe(i)keñain
NI
HI (g)
HI (a)
HA
GU
ZU
ZUEK
HAREIK
ORAINA / HIPOTETIKOA LEHENA
NOR-NORK / Ahalera
neike neikiendezaket/nezake nezakeen
ñekek ñeikianñeken ñeikenan
heike heikiandezakek/hezake hezakeen
heiken heikenandezaken/hezake hezakenan
leike zeikendezake/lezake zezakeen
llekek xeikianlleken xeikenan
geike geikiendezakegu/genezake genezakeen
gekek geikiengeken geikenan
zeike zeinkiendezakezu/zenezake zenezakeen
zeikiei zeinkieindezakezue/zenezakete zenezaketen
leikiei zeikieindezakete/lezakete zezaketen
llekiei xe(i)kieinllekiein xe(i)keñain
NIK
HIK (g)
HIK (a)
HAREK
GUK
ZUK
ZUEK
HAREIK
ORAINA / HIPOTETIKOA LEHENA
NOR-NORI / Ahalera
NI HARI neikixonakioke/nenkioke
neikixokneikixon
HI HARI heikixohakioke/henkioke
HA HARI leikixo/leixodakioke/lekioke
leikixokleikixon
GU HARI gei(n)kixogakizkioke/genkizkioke
geikixokgeikixon
ZU HARI zei(n)kixozakizkioke/zenkizkioke
ZUEK HARI zei(n)kixuezakizkiokete/zenkizkiokete
HAREIK HARI leikixuedakizkioke/lekizkioke
leikixuekleikixuen
NOR-NORI-NORK / Ahalera
NIK HARI neikixodiezaioket/niezaioke
neikixokneikixon
HIK HARI heikixodiezaiokek-n/hiezaioke
HAREK HARI leikixo/leixodiezaioke/liezaioke
leikixokleikixon
GUK HARI gei(n)kixodiezaiokegu/geniezaioke
geikixokgeikixon
ZUK HARI zei(n)kixodiezaiokezu/zeniezaioke
ZUEK HARI zei(n)kixuediezaiokezue/zeniezaiokete
HAREIK HARI leikixuediezaiokete/liezaiokete
leikixuekleikixuen
Subjuntiboa eta agintera10 Deba ibarreko aditz-taulak (2)Oñati, Debagoiena
NI nadin nedinnadin nendin
HI hadin hedinhadin hendin
HA dedin zedindadin zedin
GU gaittezen* gatezangaitezen gintezen
ZU zatezen* zatezanzaitezen zintezen
ZUEK zatezain zatezeinzaitezten zintezten
HAREIK dittezen* zittezendaitezen zitezen
NOR / Subjuntiboa
NI
HI hadi
HA bedi / de(d)illa
GU
ZU zatez
ZUEK zatezai
HAREIK bittez / dittezela
NOR / Agintera
NOR-NORK / Agintera
NOR-NORI / Agintera
HIK (g) HIK (a) ZUK ZUEK
NI nagik nagin nagizu nagizue
HA egik egin egizu egizue
HAREIK egik egin egizu egizue
NERI HARI GURI HAREIRI
HI (g) hakit hakixo hakigu hakixue
HI (a) hakit hakixo hakigu hakixue
ZU zakit zakixo zakigu zakixue
ZUEK zakitte zakixue zakigue zakixue
NOR-NORI-NORK / Agintera
NERI HIRI (g) HIRI (a) HARI GURI ZURI ZUEI HAREIRI
NIK
HIK (g) egidak egixok egiguk egixek
HIK (a) egidan egixon egigun egixen
HAREK
GUK
ZUK egidazu egixotzu egiguzu egixetzu
ZUEK egidazue egixotzue egiguzue egixetzue
HAREIK
NOR-NORI / Subjuntiboa (Nor 3. singularra)Apuntaittera noia, ahaztu ez DAKIDAN (Hori neri)Apuntau egik hori, ahaztu ez DAKIAN (Hori hiri, mutilla)Apuntau egin hori, ahaztu ez DAKIÑAN (Hori hiri, neskia)Apuntau dagixela, ahaztu ez DAKIXON (hori hari)Apuntau dagigun, ahaztu ez DAKIGUN (Hori guri)Apuntau egizu, ahaztu ez DAKIZUN (Hori zuri)Apuntau egizue, ahaztu ez DAKIZUEN (Hori zuei)Apuntau degixeilla, ahaztu ez DAKIXEN (Hori hareiri)
NOR-NORK / Subjuntiboa (Nor 3. singularra) Nik ha ikusi DAGIDAN dezadan NEGIXEN nezan
Hik (mutilla) ha ikusi DAGIAN dezaan HEGIAN hezan
Hik (neskia) ha ikusi DAGIÑAN dezanan HEGIÑAN hezanan
Harek ha ikusi DAGIXEN dezan EGIXEN zezan
Guk ha ikusi DAGIGUN dezagun GEGIXEN genezan
Zuk ha ikusi DAGIZUN dezazun ZEGIZUN zenezan
Zuek ha ikusi DAGIZUEN dezazuen ZEGIZUEN zenezaten
Hareik ha ikusi DEGIXEIN dezaten EGIXEIN zezaten
NOR-NORI-NORK / Subjuntiboa (Nor 3. singularra) Nik hari obatu DAGIXODAN diezaiodan
Hik, mutilla, hari obatu DAGIXUAN diezaioan
Hik, neskia, hari obatu DAGIXONAN diezaionan
Harek hari obatu DAGIXON diezaion
Guk hari obatu DAGIXOGUN diezaiogun
Zuk hari obatu DAGIXOZUN diezaiozun
Zuek hari obatu DAGIXOZUEN diezaiozuen
Hareik hari obatu DAGIXUEN diezaioten
Bokal arteko -g- ezta entzuten, ez NOR-NORK -en eta ez NOR-NORI -NORK -en.
Bokal arteko -g- ezta entzuten.
Bokal arteko -g- ezta entzuten.
Bokal arteko -d- dakoin formetan -d- hori eztaentzuten.(*) Forma honeik be entzuten dira: gaittian, zai-ttian, diezen.
ORAINA LEHENA
Aditz trinkoak 11
ETORRIOraina
Lehena
natorñatokñaton
hator
datorxatokxaton
gatozgatozakgatozan
zatoz
zatozai
datozxatozakxatozan
NI
HI
HA
GU
ZU
ZUEK
HAREIK
netorrenñatorranñatonan
hatorren (1)
etorrenxetorranxetonan
getozengetozan (2)
getozanan
zetozen
zetozain
etozenxetozanxetozanan
NI
HI
HA
GU
ZU
ZUEK
HAREIK
FANOraina
Lehena
ninddoiannixoiannixoianan
hinddoian(an)
oianzixoianzixoianan
ginddoiazengixoiazangixoiazanan
zinddoiazen
zinddoiazain
oiazenzixoiazanzixoiazanan
NI
HI
HA
GU
ZU
ZUEK
HAREIK
noiañoiakñoian
hoia
doiaxoiakxoian
goiazgoiazakgoiazan
zoiaz
zoiazai
doiazxoiazakxoiazan
NI
HI
HA
GU
ZU
ZUEK
HAREIK
IBILLIOraina
Lehena
nebillenñabillanñabiñan
hebillan
ebillenxabillanxabiñan
gebiltzengebiltzangebiltzanan
zebiltzen
zebiltzain
ebiltzenxabiltzanxabiltzanan
NI
HI
HA
GU
ZU
ZUEK
HAREIK
nabilñabikñabin
habil
dabilxabikxabin
gabiltzgabiltzakgabiltzan
zabiltz
zabiltzai
dabiltz (1)
xabiltzak (2)
xabiltzan
NI
HI
HA
GU
ZU
ZUEK
HAREIK
Baldintza Baldintza Baldintza
(1) dabixe, (2) xabitzek, xabillai;lehenaldixan aldaerak: nabillen,gabiltzen, zabiltzen...
Berba egitterakuan tz aurreko -l-ezta esaten gehixenetan: gabitz,zabitzai, bagebitz...
baninddoiabanixoiabanixoian
bahinddoia
balixoiabalixoiakbalixoian
baginddoiazbagixoiakbagixoian
bazinddoiaz
bazinddoiazai
balixoiazbalixoiazakbalixoiazan
NI
HI
HA
GU
ZU
ZUEK
HAREIK
banetorbañetokbañeton
bahetor
baletorballetokballeton
bagetozbagetozakbagetozan
bazetoz
bazetozai
baletozballetozakballletozan
NI
HI
HA
GU
ZU
ZUEK
HAREIK
banebilbañebikbañebin
bahebil
balebilballebikballebin
bagebiltzbagebiltzakbagebiltzan
bazebiltz
bazebiltzai
balebitzballebiltzakballebiltzan
NI
HI
HA
GU
ZU
ZUEK
HAREIK
(1) hatorranan, (2) gendozanformak be entzuten dira.
Esan: niñoian, hiñoian...
Deba ibarreko aditz-taulak (2)Oñati, Debagoiena
12 Deba ibarreko aditz-taulak (2)Oñati, Debagoiena
Aditz trinkoak
EUKIOraina
Lehena
Baldintza
dakotxakuatxakonat
dakok/n
dakoxakokxakon
dakoguxakuaguxakonagu
dakozu
dakozue
dakoixakuaixakonai
NIK
HIK
HAREK
GUK
ZUK
ZUEK
HAREIK
neukanñakuanñakonan
heukan
eukanxakuanxakonan
geukangiñakuangiñakonan
zeukan
zeukain
eukainxakuainxakonain
NIK
HIK
HAREK
GUK
ZUK
ZUEK
HAREIK
JAKINOraina
Lehena
nekixenñakixanñakiñan
hekixen
ekixenxakixanxakiñan
gekixengekixangekiñan
zekixen
zekixein
ekixeinxakixainxakiñain
NIK
HIK
HAREK
GUK
ZUK
ZUEK
HAREIK
banekibañekikbañekin
baheki
balekiballekikballekin
bagekibageñekikbageñekin
bazeki (*)
bazekiei (*)
balekixeiballekixekballekiñain
NIK
HIK
HAREK
GUK
ZUK
ZUEK
HAREIK
dakitxakixatxakiñat
dakik/n
dakixakikxakin
dakiguxakixaguxakiñagu
dakitzu
dakitzue
dakixeixakixaixakiñai
NIK
HIK
HAREK
GUK
ZUK
ZUEK
HAREIK
Baldintza
nekuan, hekuan/hekonan, ekuan,gekuan, zekuan, zekuain,ekuain/ekuein formak be entzutendira
(1) baheukan, (2) bazeukai eta (3)baleukai formak be ebalten dira
baneukobañekokbañekon
baheuko (1)
baleukoballekokballekon
bageukobagekokbagekon
bazeuko
bazeukoi (2)
baleukoi (3)
ballekoiballekonai
NIK
HIK
HAREK
GUK
ZUK
ZUEK
HAREIK
(*) bazekitzu eta bazekitzue beentzuten dira
EGONOraina
Lehena
Baldintza
nagoñagokñagon
hago
dagoxagokxagon
gagozgagozakgagozan
zagoz
zagozai
dagozxagozakxagozan
NI
HI
HA
GUK
ZUK
ZUEK
HAREIK
banengobañegokbañegon
bahengo
balegoballegokballegon
bagego(nt)zbagegozakbagegozan
bazego(nt)z
bazego(nt)zai
balegozballegozakballegozan
NI
HI
HA
GU
ZU
ZUEK
HAREIK
ne(n)guenñaguanñagonan
he(n)guen
eguenxaguanxagonan
gego(nt)zengegontzangegontzanan
zego(nt)zen
zego(nt)zein
egozenxagozanxagozanan
NI
HI
HA
GU
ZU
ZUEK
HAREIK
Lehenaldirako bi aldaera dittugu etabixak nahikua indartsu: neguen/nen-guen, gegozen/gegontzen...
Egon-en erroko -g- ezta esaten bokalartian, eta forma laburraguak ebal-ten dira: nau, gauz, zauzai, xauk,baheo, baleo...
13Deba ibarreko aditz-taulak (2)Oñati, Debagoiena
Aditz trinkoak
EBALIOraina
Lehena
dabittxabillatxabiñat
dabik/n
da(ra)bilxabikxabin
dabiguxabillaguxabiñagu
dabitzu
dabitzue
dabixexabillaixabiñai
NIK
HIK
HAREK
GUK
ZUK
ZUEK
HAREIK
Ibilli eta erabilli aditzen formaknahastu egitten dira Oñatiko euska-ran, askotan forma berberak dirata. Gaiñera, sarrittan ibilli esaten daerabilli-ren ordez.
nebillannabillannabiñan
hebillan
ebillenxabillanxabiñan
gebillangebillaangebiñaan
zebillan
zebillain
ebilleinxabillainxabiñain
NIK
HIK
HAREK
GUK
ZUK
ZUEK
HAREIK
ERUANOraina
Lehena
doiatxoiatxoianat
doiak/n
doiaxoiakxoian
doiaguxoiaguxoianagu
doiazu
doiazue
doiaixoiaixoianai
NIK
HIK
HAREK
GUK
ZUK
ZUEK
HAREIK
neroianñeroianñeroianan
heroian
eroianxiroianxiroianan
geroiangiroiangiroianan
zeroian
zeroien
eroienxiroienxiroienen
NIK
HIK
HAREK
GUK
ZUK
ZUEK
HAREIK
EKARRIOraina
Lehena
dakartxakarratxakarnat
dakark/n
dakarxakarkxakarn
dakarguxakarraguxakarnagu
dakartzu
dakartzue
dakarreixakarraixakarnai
NIK
HIK
HAREK
GUK
ZUK
ZUEK
HAREIK
nekarrenñakarranñakarnan
hekarren
ekarrenxakarranxakarnan
gekarrengeñekarrangeñekarnan
zekarren
zekarrein
ekarreinxakarrainxakarnain
NIK
HIK
HAREK
GUK
ZUK
ZUEK
HAREIK
Oñatieraz Ekarri aditzak eztako pluralik.Erroko -r- batzutan ezta entzuten:dakat, dakak, xakak, xakanau...
Baldintza
banekarbañekarrekbañekarren
bahekar
balekarballekarrekballekarren
bagekarbageñekarrekbageñekarren
bazekar
bazekarrei
balekarreiballekarreiballekarnai
NIK
HIK
HAREK
GUK
ZUK
ZUEK
HAREIK
Baldintza
baneroiabañeroiakbañeroian
baheroia
baleroiabalixiroiakbalixiroian
bageroiabagiroiakbagiroian
bazeroia
bazeroie
baleroiebalixiroiekbalixiroien
NIK
HIK
HAREK
GUK
ZUK
ZUEK
HAREIK
Lehenaldiko formetan eta baldintzan -er- ezta entzuten
14 Deba ibarreko aditz-taulak (2)Oñati, Debagoiena
Aditz trinkoak
JARDUNOraina
Lehena
dihardutxiharduatxihardunat
diharduk/n
diharduxihardukxihardun
diharduguxiharduaguxihardunagu
diharduzu
diharduzue
diharduexiharduaixihardunai
NIK
HIK
HAREK
GUK
ZUK
ZUEK
HAREIK
niharduenñiharduanñihardunan
hiardu(n)an
ziharduenxiharduanxihardunan
geniharduengiñarduangiñardunan
zeniharduen
zeniharduein
zihardueinxiharduainxihardunain
NIK
HIK
HAREK
GUK
ZUK
ZUEK
HAREIK
Baldintza
banihardubañihardukbañihardun
bahiardu(n)
baliharduballiardukballihardun
bagenihardubagiñardukbagiñardun
bazenihardu
bazenihardue
balihardueballiharduaiballihardunai
NIK
HIK
HAREK
GUK
ZUK
ZUEK
HAREIK
ESAN (*iño)Oraina
Lehena
diotdixuatdixonat
diok/n
dixodixokdixon
diogudixuagudixonagu
diozu
diozue
dixuedixuaidixonai
NIK
HIK
HAREK
GUK
ZUK
ZUEK
HAREIK
niuannixuannixonan
hiuan/hionan
ziuanzixuanzixonan
geniuangixuangixunan
zeniuan
zeniuen
ziuenzixuainzixoñain
NIK
HIK
HAREK
GUK
ZUK
ZUEK
HAREIK
IRUDITTUOraina
Lehena
NIK
HIK
HAREK
GUK
ZUK
ZUEK
HAREIK
dirudi
NIK
HIK
HAREK
GUK
ZUK
ZUEK
HAREIK
Gaur egun eztira ohikuak esan-enadizki trinkuak. Lehenaldiko formakeztira entzuten; oraiñaldikuetandixo eta dixue dira ebalixenak.
Adiz honen ordez beste aditz-perifrasi batzuk ebalten dittugu,esate baterako:
- Horrek lelua emuten xok- Gizon harek kanpokua emuteneben- Harek xakuan itxuria eukitte-kua!- Oraintxe dakok aittajun itxuriaoso-osorik!- Kontu honi etxat itxura onikhartzen- Amak zer itxura eukan?
Adibideak 15Deba ibarreko aditz-taulak (2)Oñati, Debagoiena
ERABILLERA ADIBIDIAKIndikatibua / NOR oraiña
• Mutil fiña da.• Nunguak zarai?• Berandu samar etorri dira.
Indikatibua / NOR lehena• Atzo gabian noiz etxeratu hintzan?• Gaberdixan baten bat bazan telefono joka.• Plazan egozen ijittuak Hungriakuak ei ziran.
Indikatibua / NOR-NORI oraiña• Burutik pasau xat baiña eztot egin.• Kuadrua gustau xako eta gero eruango dauela esan dosku.• Negua pasaitteko ondo etorriko xate arropa honeik.
Indikatibua / NOR-NORI lehena• Kalian lagun bat hurreratu xaten diru eske.• Lanian ebillela frakak apurtu xakon.• Holako lanak hartzeko gogua fan xatzun.
Indikatibua / NOR-NORK oraiña• Plazan itxoin eta ordu bittan nik eruango zaut eskolaraiño.• Bentanan gegozela ikusi zauegu pasaitten eskutik helduta zeu eta nobixia.• Ze lagunek ekarri zau honaiño?
Indikatibua / NOR-NORK lehena• Soldadutzan ezagutu nittuan andaluzak• Urriñera ikusi zinddugun pauso onian etorten.• Etxe haretan oso maitte nindduein
Indikatibua / NOR-NORI-NORK oraiña• Nere billa ez hasteko esan dostet gurasuairi.• Zuek tiari zeozer eskatu xatzue?• Aitta, Donostiatik zer ekarriko doskuzu?
Indikatibua / NOR-NORI-NORK lehena• Aguazillak losa gaiñian ez aparkaitteko esan otzuen.• Umiairi bokadillo bana emun gosten.• Maisu-maistrak eskolako atiak zabaldu osten umiairi.
Baldintzia / NOR• Formalagua izango baziña, zinera fango ziñake.• Argi egon balira, asmauko leukei• Lehentxuago etorriko baziñai, afari-meriendia egingo geuke.
Baldintza aurrekua / NOR-NORI • Semia etorriko ballat/balixat, buelta bat egittera urten ahal izango neuke.• Zartagin hori lurrera jausiko ballatzu/balixatzu, dana erreko zindduke.• Etxian sartuko lirake, giltzak agertuko ballakue/balixakue
Adibideak16 Deba ibarreko aditz-taulak (2)Oñati, Debagoiena
Baldintza ondorixua / NOR-NORI • Diar egin ezkero, medikua etorriko litxakixo bertara.• Noiz fan jakingo baleue, seme-alabak billa fango litxakixe.• Elitxakit gustauko lan hori hartzeia.
Baldintza aurrekua / NOR-NORK • Berba erdi esan baleu, dana argittuta egongo zan.• Jakingo bazeue zer pasau dan bart!• Euronak kontauko balittue, geuriak entzuten egon barik, zerbaittekin enterauko
giñake.
Baldintza ondorixua / NOR-NORK • Zeuk hartuko zeuke lan hori?• Orain etorri diranak be hartuko leukei lan hori, ahal izan ezkero.• Hainbeste dirurekin neuk be eztakit zer erosiko neuken.• Gaurko gaztiak asmauko leukei bizi izaten geuk bizi izan giñan moduan?
Baldintza aurrekua / NOR- NORI-NORK • Bankukuari preguntauko banotza, argibideren bat emungo nostake.• Lagunak motorra eskatuko balotzu, itxiko zotzake?• Baloia itxiko baloskue, futbolian egingo geuke.
Baldintza ondorixua / NOR-NORI-NORK• Barkatu, esango nostazuke nun daguen anbulatorixua?• Enkargu hori zeuk ekarri ezian, errekadistiak ekarriko loskuke.• Holako konpromisuak eurei emungo nosteke.• Honeik edozein lanari helduko lotzakei.
Ahaleria / NOR• Etorri zeike lagunketara?• Hori ezin leike sinistu.• Bizikleta hau konpondu leike eta eztau merezi botaterik.• Gure ama, Jainkoari eskerrak orainddiok, bera bakarrik ingiratu leike.• Ibilli geike zuekin?
Ahaleria / NOR-NORK• Euro batekin ezin zeike gauza haundirik erosi.• Aberixa hori guk geuk be konpondu geike.• Eztakit zeiñek egin leiken lan hori.
Ahaleria / NOR-NORI• Bergaratik bueltan gatozela fan geinkixo lagun egittera.• Anttoniri pasau xakona edozeiñeri pasau leikixo / leixo• Gura dozunian etorri zeinkixo bisittan. Gustora ikusiko zau!
Ahaleria/ NOR-NORI-NORK• Bixar arratsaldian, gura izan ezkero, sartu-urten bat egin geinkixo.• Gure aittajaunari iñork ezin leikixo/ leixo holakorik esan.• Zu gaztia zara eta butanua jaso zeinkixo amandriari.
Adibidiak 17Deba ibarreko aditz-taulak (2)Oñati, Debagoiena
Subjuntibua / NOR• Etorri zatez aguro etxera, aitta lanera fan dedin.• Sagarrak kamarara jaso dittut, sikatu dittezen.• Eziña bidian da eta, gertatu gaittezen.
Subjuntibua / NOR-NORI• Apuntaittera noia hori, ahaztu eztakidan.• Ontzi hori kendu egizu sutatik, olixua erre eztakizun.• Eskaeria egin daue semia etxera etorri dakixen.
Subjuntibua / NOR-NORK oraiña• Ekarri jenerua, bazkari on bat ifiñi dagidan.• Diru hau emuten dotzuet, errekaduak egin dagizuen.• Diar egin xat Pedrori, baserrittik babia ekarri dagixen.
Subjuntibua / NOR-NORK lehena• Amak legatz freskua erosi eben aittak soziedadera eruan egixen.• Maisuak liburu hau itxi nostan, irakurri negixen.• Beka bat emun otzuein zueiri, Bilboko unibersidadian ikasi zegixen.
Subjuntibua / NOR-NORI-NORK• Bere ofizinara noia, erregalu hau eskura emun dagixodan.• Zorra ordainddu dagixon, zer egin biharko leuke?• Eztakit zer egin bihar dogun ikasle honeik bestiairi lagundu dagixuen.
Aginddueria / NOR• Etorri hadi gura duanian, broma aldi ederra pasauko xuagu-eta!• Kontuz ibilli zatezai!• Argi ibilli dittezela!• Gizon onak eta fiñak izan bittez/ dittezela!
Aginddueria / NOR-NORK• Ikara egin egik ba, egun danian lotan egon barik!• Alde (egin) egik hemendik!• Tareia akabo egizue eta gero errekreua.• Kalian gora, kalian behera kantzau be egin naiz, eta eruan nagizu etxera.
Aginddueria / NOR-NORI• Etorri hakit aguro!• Fan hakixo berihela!• Ezkutau hakigu begi bistatik!
Aginddueria / NOR-NORI-NORK• Mesede hori egin egidazu, akordaitten bazara.• Erakutsi egiguzu lan hori, begiratu bat emuteko.• Atia joten daueñian, zabaldu egixetzu.