8 zortzi
Nolakoa den gure gorputza1
©©Hñóa<=s~ò∆ *+d89å »i67kxya<=s~òt45u45r45t:;eNOå! DnoeHIn89å *+d89å ∆bDEeHIr45r45i89å, »i67kxya<=sÑÖg|}eJKl89å *+a45p89a45i45n89d45¤ *+g`aa67bDEÞ *+d89a89g`aø ÀeHIt89å *+gjki45zxyå *+g`ao>?r45p45u45t45zxyå »i67kxya<=s~ò∆ ∆bDEeJKh89a45® *+d45u89gjk¤.
9
U·1
Gainditu dudala erakusteko… giza gorputzaren
horma-irudiak egingo ditut
Erronka gainditzeko...
ikertu eta ikasi
©©N ñóo@Al89a67kxyoBCa67k *+g`aa45r:;eHI> »j`aa67kVWi45>, »i67kxya<=sÑÖg|}eJKl89å *+a45p89a45i45n89d45¤ ÀeHIt89å »i67kxya<=s~ò∆. N ñóo@Al89å ÀeNOgjki45> *+d:;eHIzxya67kvweNOgjk¤ *+d:;eHIn89å
∆bBCa45t:;eHIr89å?
Erronka bat dugu zuretzat
AVWp89a45i45n89d45u67kxyø *+d45u89gjk¤ »i67kxya<=sÑÖg|}eJKl89å»t89a67l89d:;eJKkxyå, *+gjki45zxyå *+g`ao>?r45p45u45t45zxya45r45∆ ∆b>?u45r45u45ztukxyø »i45n67f`ao>?r45m89a45zVWi89oBCå
ÀeHIr89a67b>?i67l45i45z?
GORPUTZAZENTZUMENAK ETA
ZERTARAKO ERABILTZEN DIREN
GORPUTZA BARRUTIK
1
Urra
tsa
2
Urra
tsa
3
Urra
tsa
10
Glmo>?r45p45u45t45z-*+a89d89a45r45r89a67k
∆bDEeTUsÑÖoBCå ÀeTUsz{kVWu89å ∆h89a45n67kxyå *+o>?i45n89å
1 ©©L xyo>?t45¤ »p45i:;eHIzxyå ∆bBCa67kxyo>?i45t45zxyå ∆bDEeHIr:;Þ ∆l:;eJKkVWu89a45r:;eJKkVWi45>.
Hñóa45u:;eJKk *+d45i45r89å *+gjku45r:;Þ *+g`ao>?r45p45u45t45zxya45r:;eHI> *+a45t89a67¬ »n89a89gjku<=s~òi89a67k:
Honelakoa da gure gorputza
hamar
4
Bpqu45r45u89å
E VWn67bBCo>?r45r89å
4
4
»i67l:;eNOå *+a45u45r45p:;eNOgjki89å
∆b>?u67l89a45r45r89åÃsÑÖa67bDEeJKl89å
11
U·1
2 IVWzvweHIn89d89a45t45¤ ÃsÇÉeHIi45n89a67l89a45t45u45t89å *+d89a45u89d:;eHI> *+g`ao>?r45p45u45t45z *+a45t89a67l89a67k ÀeHIt89å »m89a45r89g`ao>?t45¤ ∆l89a45u67kVWi89a67k ∆kxyo@Al89o>?r:;Þ-∆kxyoBCd:;Þ ∆h89o>?n:;eHI> *+a45r89a67bDEeHIr89å:
Binaka jarrita, gure silueta marraztuko dugu; gero, ikasi ditugun gorputz atalak izendatu eta seinalatuko ditugu.
32
hamaika
-*+a45>
-ÀeHIt89a45>
-ÀeNOa45>
1Urratsa
12
— Z vweHIn45t45zVWu45m:;eHIn89a67k 5 *+d45i45r89å:
5 zvweHIn45t45zVWu45m:;eHI> *+d45i45t45u89gjk¤.
1 Glma45i45n45i89d89a45t45zVW∆ ∆bBCo@Akxya67l89a67k ÀeHIt89å zvweHIn67bBCa67kVWi89å.
ÀeHIn45t45zVWu45m:;eHIn89å
»u67kVWi45m:;eHIn89å
»i67kVWu<=s~òm:;eHIn89å
»i67kVWu<=s~òm:;eHIn89å ÀeHIn45t45zVWu45m:;eHIn89å »u<=sÑÖa45i45m:;eHIn89å *+d89a<=s~òt89a45m:;eHIn89å »u67kVWi45m:;eHIn89å
Bost zentzumenak
»u<=sÑÖa45i45m:;eHIn89å
hamabi
*+d89a<=s~òt89a45m:;eHIn89å
13
U·1A
GA
2 Z vweHI® zvweHIn45t45zVWu45m:;eHI> ÀeHIr89a67b>?i67l45t45zvweHI> *+d89å *+g|}eJKh45i:;eHI> *+a45r89g`aa45ztukVW∆ ∆bBCa67kxyo>?i45t45zvweNOa45>? L xyo>?t45¤.
3 Z vweHIr89g`aa45t45i67k *+d45i45r89å *+g`aa45r45r89a45n45t45zVWi45t<=s~òu89a67k zvweHIn45t45zVWu45m:;eHIn89a67k? E VWr89a45n45t45zVWu45>.
hamahiru
14
Erabili ikusmena, entzumena, usaimena, dastamena eta ukimena.
Erabili zentzumenak
hamalau
1 E VWr89a67b>?i67l45∆ »i67kVWu<=s~òm:;eHIn89å ÀeHIt89å ∆kxyo>?p45i89a45t45¤ ∆fjkr45u45t89å ∆h89o>?n:;eHI> ∆f`ao>?r45m89å ÀeHIt89å ∆kxyo@Al89o>?r:;eNOå.
BnoeNOgjki:;eJKkVWi45> ∆kxyo@Al89o>?r:;eNOa67k ÀeHIt89å ∆f`ao>?r45m89a67k »i67kVWu<=s~òt:;eHI>
*+d45i45t45u89gjk¤.
¬©BnoeJKl89a45r45r45i:;eJKkVWi45> ∆h89o>?t<=sÑÖa67k ÀeHIn45t45zVWu45t:;eHI> *+d45i45t45u89gjk¤.
Ikusmena
Entzumena
2 E VWr89a67b>?i67l45∆ ÀeHIn45t45zVWu45m:;eHIn89å, ÀeHIn45t45zVWu45> »t45xxya67kVWu45® ∆bBCa45t:;eHI> zxya45u45n67kxyå ÀeHIt89å »i45m45i45t89a45t45¤ ∆h89o>?t<=s ∆h89o>?r45∆. I©©K ©©Txya67k ÀeHIr89a67b>?i67¬ *+d45i45t45zxya67kvweHIzVW¤.
anayaharitza.es Kontsultatu «Imitatzeko hotsak» baliabide-bankuan.
Zientziaren txokoaNola erabiltzen ditugu zentzumenak?
15hamabost
Spqu89d45u45® ∆bBCa45r45r45u89a45r:;eJKkVWi45> »u<=sÑÖa45i45n89a67k ∆bDEeHIr:;eHIi45zVWt:;eHI>
*+d45i45t45u89gjk¤.
Míìi67h45i89a45r:;eJKkVWi45> zxya45p89o>?r:;eNOa67k ∆bDEeHIr:;eHIi45zVWt:;eHI> *+d45i45t45u89gjk¤.
AVWzxya67l89a45r:;eHI> ∆b>?i89d:;eHIz, »u67kVWi45t45zvweHI> *+d45u89gjku45n89å »n89o@Al89a67kxyoBCå *+d:;eHI> *+d89a67kVWi89gjk¤.
Usaimena
Dastamena
Ukimena
3 E VWr89a67b>?i67l45∆ »u<=sÑÖa45i45m:;eHIn89å ∆l89o>?r:;Þ ∆bBCa45† »u<=sÑÖa45i45n45t45zvweJKkxyø ÀeHIt89å »m89a45r89g`ao>?t45¤ ∆l89a45u67kVWi89å.
4 UpqsÑÖa45i45n89å *+a45t<=sÇÉeNOgjki45> ∆bBCa89d45u45zVW¤, »m89a45r89g`ao>?t45¤ . AVWt<=sÇÉeNOgjki45> ÀeHIz ∆bBCa89d45u45zVW¤,
»m89a45r89g`ao>?t45¤ .
4 E VWr89a67b>?i67l45∆ *+d89a<=s~òt89a45m:;eHIn89å. E äãsÑÖa45> ∆ffgl89a45n89a67k »n89o@Al89a67kxyø zxya45p89o>?r:;eNOå *+d45u:;eHI> ÀeHIt89å »m89a45r45r89a45zVWt45¤ *+a45n45t45zvweJKkxyø zxya45p89o>?r:;eNOå *+d45u:;eHI> ∆bDEeTUs~òt:;Þ »j`aa45n89a45r45∆ ∆bBCa45†.
5 E VWr89a67b>?i67l45∆ »u67kVWi45m:;eHIn89å, »u67kVWi45t45¤ »i45zxyo>?t45zvweHIz ∆bDEeHIt:;eHIr45i67kxyø ÀeNOd89a67l89o>?n45t45zVW∆ ∆bBCa45† ÀeHIt89å ÀeTUsÑÖa45> zvweHI® »n89a67bBCa45r45i45t45zvweHI> *+d45u45zVWu45>. Hñóo>?t45z *+a67l89å ∆bDEeHIr89ø *+d89a89g`aø?
6 GlmoBCg`ao>?® *+a67l89å ∆b>?i89gjku45> *+d89a89g`aø?7 L xya45t45z *+a67l89å ∆l:;eHIu45> *+d89a89g`aø?
16 hamasei
Glmo>?r45p45u45t45zxya45r:;eHI> ∆bBCa45r45r45u67kxyø *+a45t89a67¬ ∆bBCa45t45zVWu:;eJKk *+g`aa45r45r89a45n45t45zVW∆ ∆h89a45n89d45i67kxyø »j`aa45r89d45u:;eHIr89a67k ÀeNOgjki45t:;eHI> *+d45i45t45u45zVWt:;Þ; *+a89d45i67b>?i89d:;eHIz, »p:;eHIn45t<=sÑÖa45t45¤, *+a45r45n89a<=sÑÖå ∆h89a45r45t45¤, ÀeJKl45i67kxya45t45¤...
»u45r89d89a45i67l89å
∆h:;eTUs~òt:;eNOa67k
∆b>?i67h89o>?t45zxyå∆b>?i45r45i67kxya67k
*+g`aa45r45u45n89å
Gure gorputza barrutik
anayaharitza.es Gehiago ikasteko, kontsultatu «Gorpu-tzaren barruko beste atal batzuk» baliabide-bankuan.
17
U·1
hamazazpi
*+g`aa45r45u45n89å ∆b>?i45r45i67kxya67k ∆b>?i67h89o>?t45zxyå »u45r89d89a45i67l89å ∆h:;eTUs~òt:;eNOa67k
1 Glma45r45u45n89å ÀeHIr89a67b>?i67l45i45z, »p:;eHIn45t<=sÑÖa45t45¤, »i45m89a45jjki45n89a45t45¤ ÀeHIt89å *+g`aoBCg`ao>?r89a45t45¤ ÀeNOgjki45t:;eHI> *+d45u89gjk¤. Mñóa45r45r89a45zVWt45¤ *+g`aa45r45u45n89å Ãs~òi67l45u:;eHIt89a45r:;eHI> ∆bBCa45r45r45u89a45>.
2 E VWr89a67b>?i67l45∆ ∆kxyo@Al89o>?r:;Þ .
2 Bpqi45r45i67kvweJKk *+a45r45n89a<=sz{kvweHIt89a45> ∆h89a45r45t45zvweHI> *+d45u45t:;Þ »p89a45r45t:;Þ. Mñóa45r45r89a45zVWt45¤ ∆kxyo@Al89o>?r:;Þ ÀeHIr89a67b>?i67l45i45z.
3 Bpqi67h89o>?t45zxya67k *+g`ao>?r45p45u45t45zvweNOa45> *+d89a67b>?i67l:;eHI> *+oBCd89o@Al89å »m45u89gjki45t45zvweHI> *+d45¤. Mñóa45r45r89a45zVWt45¤ ∆kxyo@Al89o>?r:;Þ
ÀeHIr89a67b>?i67l45i45z.
4 Upqr89d89a45i67l89a67k ÀeHIt89å ∆h:;eTUs~òt:;eRSeJKk ÀeJKl45i67kxya89d45u45r89a45> ∆h89a45r45t45zvweHI> *+d45u45t:;Þ »p89a45r45t:;Þ. Mñóa45r45r89a45zVWt45¤ ∆kxyo@Al89o>?r:;Þ
ÀeHIr89a67b>?i67l45i45z.
18 hemezortzi
Glmo>?r45p45u45t45zxya45r:;eHI> ∆bBCa45r45r45u89a45>, ∆h:;eHIzVWu45r45r:;eHIz *+o23sÑÖa45t45u45r45i67kxyø ÀeTUsz{kvweJKl:;eHIt89oBCå *+d89a89g`aø. Glmo>?r45p45u45t45zxya45r45∆ ÀeHIu<=s~òt:;eHI> *+d45i89ø ÀeHIt89å ∆bBCa67bDEeTUs~òt45¤ ÀeNOgjki45t:;eHI> *+d45i45t45¤ *+g`aa45r45u45n89å, ∆b>?i67h89o>?t45zxyå, ∆b>?i45r45i67kxya67k...
1 Axyd45i:;eHIr89a45zVW∆ zvweHI® *+g`ao>?r45p45u45t45z *+a45t89a67l:;eHIt89a45> *+d89a45u89d:;eHI> ÀeHIr45r89a89d45i89oBCgjkr89a67fjki89å ∆bBCa67kxyo>?i45t45zvweNOa45> »i67kVWu<=s~òt:;eHI> *+d45i45r:;eHI> ∆h:;eHIzVWu45r45r89a67k:
Eskeletoa daukagu
19
U·1
hemeretzi
AVWr45t45i67kVWu67l89a45zVWi89oDEeJKk ∆h:;eHIzVWu45r45r89a67k ∆l89o>?t45zvweHI> *+d45i45t45u45zVWt:;Þ ÀeHIt89å *+a45u67kvweHIr89å ÀeHIm89a45t:;eHI> *+d45u45t:;Þ ÀeTUsz{kvweJKl:;eHIt89oBCå *+o@AkvweHIr45t45zvweJKkxyø, ∆b>?i45r89a45t45zvweJKkxyø...
2 IVWzvweHIn89d89a45t45¤ ÀeTUsz{kvweJKl:;eHIt89oBCa45> ÃsÇÉeHIi45n89a67l89a45t45u45r45i67kxyø *+a45r45t45i67kVWu67l89a45zVWi89oBCa67k ÀeHIt89å ∆l89o>?t45¤ ∆bBCa67kxyo>?i45t45zxyå »n:;eTUsz{kxya45t45i67l89a45r:;eHI> *+g`ao>?r45p45u45t45z *+a45t89a67¬ ∆bBCa45t:;eJKkVWi45>.
Gure silueta duen horma-irudian, ikasi ditugun gorputz atal batzuk marraztuko ditugu. Esate baterako, garuna, bihotza, eskeletoa…
1 3
ÃsÑÖo>?r67bBCa67l89d89å
»u67kxyo>?n89d89oBCåÀeTUsz{kVWu45m45u45t45u45r45r89å
∆bDEeJKl89a45u45n89å*+o>?r67kxya45t45i67l89å
»u67kxyo>?n89d89oBCåÃsÑÖo>?r67bBCa67l89d89å
ÀeTUsz{kVWu45m45u45t45u45r45r89å
*+o>?r67kxya45t45i67l89å∆bDEeJKl89a45u45n89å
Urratsa2
20 hogei
Gpqu45r:;Þ *+g`ao>?r45p45u45t45zxya45r:;eHI> ∆bBCa45r45r45u89a45>, »m45u<=sz{kVWu67l45u89a67k *+d89a45u89d:;Þ. E äãsz{kvweJKl:;eHIt89oBCa45r:;eHI> *+g`aa45i45n:;eNOa45> *+d45i45t45u89gjk¤, ∆h89a45r45∆ ∆l89o>?t45u45t89å. UpqztukVWu45r45t45¤ ÀeHIt89å ∆l45u45zxya45t45¤ ÀeNOgjki45t:;eHI> *+d45i45r89å *+gjk¤ »m45u89gjki45t45zvweJKkxyø.
1 AVWu45r45p:;eNOgjki89å »m45u89gjki45t45zvweHI> *+d45u45t:;eHI> »m45u<=sz{kVWu67l45u:;eJKk zVWi45r45r89a45r89a67k *+a89d45i:;eHIr89a45zVWt:;eJKkxyø ∆bBCa67l45i89ø *+d45u45t:;Þ. L xyo>?t45¤ *+a45r89g`aa45ztukVW∆ ∆bBCa67kxyo>?i45t45zxyå ∆bDEeHIr:;Þ zVWi45r45r89a45r89a45r:;eJKkVWi45>.
Mugitu egiten gara
Horma-irudi guztiak erabiliz, liburu bat muntatu eta ikasgela apainduko dugu.
1 2
Atul89a45i45t89a<=s~òu45n89å BnoeJKl89d45u45r45r89å T VWr45i<=s~òt45u45r89å Hñóa45r45r45i89d45u45r89å
Erronka gaindituta!
3Urratsa
21
U · 1
Ikasi dudana antolatu
hogeita bat
E VWr89a45n45t45zVWu45> zvweHIn45t45zVWu45m:;eHI> ∆bBCa67kxyo>?i45t45zxya45r45∆ ∆b>?u45r45u45ztukxyø *+g`aa67l89d:;eHIr89å ∆h89a45u:;eHI∆:
Jlmo@Al89a<=s~òt45¤ *+gjki45zxyå *+g`ao>?r45p45u45t45zxya45r:;eHI> ∆b>?i89d:;eNOa45>.AVWu45r45r:;eHIr89å ÀeNOgjki45t:;eJKkxyø,»m89a45r89g`ao>?t45¤ ∆b>?i89d:;eNOå ÀeHIt89å ÀeTUsÑÖa45> ∆l89a45u67kVW∆∆bBCa67kxyo>?i45t45zvweNOa45> »m89a45r45r89a45zVWt45u45t89å *+d89a45u89d:;eHI> *+g`ao>?r45p45u45t45z *+a45t89a67l:;eHI> »i45zvweHIn89a67k.
Helmuga
Irteera
©©N ñóo>?> *+d89a89g`aø? Z vweHIr45t89a45r89a67kxyø ∆bBCa67l45i89ø *+d45i89gjk¤?
Zentzumenak
anayaharitza.es Kontsultatu «Jolastuz ikasi» atala baliabide-bankuan.
Hitz-bilduma
22
Zer ikasi dudan
hogeita bi
∆kxya45t45¤ ∆bBCa45t45∆ ∆b>?u45r45u45z
ÃsÑÖa89g`aa45® ∆bBCa45t45∆ ∆b>?u45r45u45z
1 Mñóa45r89g`ao>?t45¤ ∆h89o>?n:;eJKl89å *+g`ao>?r45p45u45t45z *+a45t89a67l89a67k:
3 Mñóa45r89g`ao>?t45¤ ∆l89a45u67kVWi89å ÀeNOgjki89å ∆bBCa89d89å ÀeHIt89å 4 *+g|}eHIzVWu45r45r89å ∆bBCa89d89å.
2 Z vweHIn45t45zVWu45m:;eHIn89a67k ÀeHIr89a67b>?i67l45i45z,3 zvweHI® ÀeTUsÑÖa45n89g`aø zvweHIn45u67kvwÞ...?Id
eia-
bi
ltzar
ra
– ÀeHIr89a67b>?i67l45i45z »p:;eHIn45t<=sÑÖa45t45zvweHI> *+d45u89gjk¤.
– -ÀeHI> ∆b>?i89d:;eHIz ∆h89a45r45t45zvweHI> *+d45u89gjk¤ *+a45r45n89a<=sÑÖå.
– -*+a67k *+oBCd89o@Al89å »m45u89gjki45t45zvweHI> *+d45¤.
– -*+a67k ÀeJKl45i67kxya89d45u45r89a45> ∆h89a45r45t45zvweHI> *+d45¤ »p89a45r45t:;Þ.
– -ÀeJKk ÀeTUsz{kvweJKl:;eHIt89oBCå *+o23sÑÖa45t45zvweHI> *+d45u45t:;Þ.
22
23
Nola ikasi dudan 1. PORTFOLIOA
hogeita hiru
E VWzxya89gjku45t45zvweHI> *+d45i45t45u45†:
E VWzxya89gjku45t45zvweHI> *+d45i45t45u45†:
K xyo@Akxya45t45zvweHI> *+d45i45t45u45†:
1 Axyd45i:;eHIr89a45zVW∆.L xyo>?r45t45u45t89å Ixyå ∆l89o>?r45t45u45t89å L xyo>?r45t45¤ *+g`aa67bDEÞ
2 Nñóo@Al89å ÃsÇÉeHIn45t45i45t45¤ zxya45r89å »i67kxya<=s~òt:;eHI>? IVWn89gjku45r89a45t45¤.
3 Mñóa45r45r89a45zVWt45¤ »i67kxyo>?n89ø ∆bBCa45† »t89a67l89d:;Þ-∆l89a45n:;eNOa45> »n89o@Al89å ÃsÇÉeHIn45t45i45t45¤ zxya45r:;eHI> *+a89d45i:;eHIr89a45zVWt:;eJKkxyø.
Ixyd:;eHIn45t45i67fjki67kxya45t45zvweHI> *+d45i45t45u45†: