Download - IZAKI BIZIDUNAK
IZAKI BIZIDUNAK
AURKIBIDEA
- Izaki bizidunok nolakoak garen- Zelula eta zelula motak- Zelulen aurkikuntza
IZAKI BIZIDUNAK NOLAKOAK GAREN
-5 Erreinu: moneroak, protoktistoak,onddoak,landareak eta animaliak.
-Hiru ezaugarri komun: -Antzeko osaera kimikoa: -Konposatu ez-organikoa: molekula bakunak
dituzte. Adib: ura, gatz mineralak… --Konposatu organikoa: molekula konplexuak.
Adib: ADNa, proteinak…
-Hiru bizi funtzio:
-Elikadura: izaki bizidunak substantziak eta energia trukatzen dugu ingurunearekin.
-Erlazioa:izaki bizidunak inguruneko aldaketak hauteman eta erantzun egokia ematen dute.
-Ugalketa:izaki bizidunok gure ezaugarri bereko ondorengoak sortzen dtugu
-Zelulaz osaturik gaude:
-Zelula: izaki bizidunek duten eta hiru bizi funtzioak bete ditzakeen unitaterik txikiena da.
-Bi izaki bizidun mota: -Zelula bakarra -Zelula anitzekoak
ZELULAK ETA ZELULA MOTAK
Mikroskopioa: zelula ikusteko beharrezkoa da, zelulak mikroskopioak direlako.
Zelula guztien oinarrizko egiturak -Mintz plasmatikoa: zelula inguratu
eta kanpoarekiko substantzia trukea erregulatzen duen hodi oso mehea da.
-Zitoplasma: zelularen barrua betetzen duen likido lodia da.
-Material genetikoa(ADNa):zuntz itxurako substantzia da eta zelularen jarduera kontrolatzen du.
Zelula motak: - Prokariotoa: zitoplasman
dute ADNa. Zelula horma zurruna izaten dute, finbriak edo frageloak harizpiak ere izaten dituzte. Zelula horien organulu bakarra erribosomak dira.
- Eukariotoak: ADNa nukleoan dute.Proktotistoen, onddoen, landareen eta animalien zelulak dira. Mota askotako organuluak dituzte: erribosomak(proteinak sortu) edo mitokondrioak(zelulek behar duten energia sortu).
- Landareen zelulak: kloropastoak dituzte eta ura erabiltzen duten bakuolo handiak ere zelula horma zurruna.
- Animalien zelula: zentriolo( parte hartzen dut
zelulak zatitzen direnean) izeneko organuluakdituzte eta zilioak eta frageloak eratzen
direneanere bai.
ZELULEN AURKIKUNTZA
XIX.Mendean Matthias Schliden, Theodor Schwann eta Rudolf Virchow teoria zelularra bildu zuten.
-Gertaera historiko nagusiak:
ROBERT BROWN- Noiz jaio zen? -1773ko abenduaren 21ean jaio zen
Montrosse, Escosian.
-Zer ikasi zuen? -Medikuntza ikasi nuen Edinburgoko
unibertsitatean, zirujau gisa aurkeztu zen Fenables Erregimentuan.
- Zer aurkitu zuen? -1831an landareen zelulen
nukleo eukariotoa identifikatu zuen.
-Hori aurkitu eta 28 urte geroago hil zen 83 urterekin.
MARCELLO MALPHIGHI-Noiz jaio zen? - 1628ko martxoaren 10ean
Crevacoren, Boloniatik gertu jaio zen.
-Noiz hasi zen unibertsitatean? -17 urterekin hasi zen, Boloniako
unibertsitatean medikuntza ikasten pixka bat geroago laga behar izan nuen familiaren arazoengatik eta geroago berriro bueltatu.
-Zein aurkikuntza egin zituen? -Landareen ebaketarako globuluei
behatu nien.
-1691an Erromara bidaiatu zuen Inocencio XII. Izendatu zutelako. Hiru urte geroago Palacio del Quirialen hil zen 66 urterekin.
MIKROSKOPIO OPTIKOA
-Begi hutsez ikusi ezin daitezkeen gauza txikiak begiratu eta astertzeko balio duen tresna optikoa da. Anton van Leeuwnhoek mikroskopio optiko sinplea asmatu zuen 1674.
-7 atal ditu: - Zati optikoa - Objetiboa - Zati mekanikoa - Okularra - Diafragma - Lagina - Kondentsadorea
MIKROSKOPIO ELEKTRONIKOA
Argi izpiak erabili ordez elektroi izpiak erabiltzen dituen tresna elektrikoa da. Mikroskopio honetan gauza optikoan baino 200 aldiz handiago ikusten dira.
-3 atal ditu: - Elektroi zanoia - Elektroi izpia - Lagina
EGILEAK:
ANNE BENITEZ&
JULENE OLALLA