Evolución do latín.As linguas romances
Álvaro P. Vilariñov.1.7 (febreiro 2013)
http://en.wikipedia.org/wiki/File:Akihitum-et-michikam.jpg
4º ESO1
Index
Nacemento do latín
Latín literario ou culto
Etapas do latín culto: introdución
Latín vulgar
Expansión do latín vulgar
Fragmentación do latín
As linguas romances
☝
☞2
Nacemento do latínIndoeuropeos en Italia (1.200-1.100 a.C.)
Intercambio lingüístico e cultural
Diversidade de pobos e linguas
Hexemonía de Roma, pequena aldea do Lacio:
Dominio militar (509 a.C., Roma domina o Lacio)
Imposición da súa lingua e costumes aos demais pobos itálicos (272 a.C. toma de Tarento, Roma domina Italia)
O latín: lingua de Roma
☜ ☞
☝
3
Latín literario ou latín cultoNacemento da literatura latina (s. III-II a.C.)
Perfeccionamento do idioma
Loubanza das victorias de Roma
Grecia, modelo a seguir:
Canon literario
Préstamos léxicos e sintácticos
Xéneros literarios:
Historiografía, Épica, Lírica, Teatro, Filosofía, Epistolografía, Oratoria
☜ ☞
☝
Cicerónhttp://www.flickr.com/photos/
mharrsch/9941947/
4
Etapas do latín culto: introduciónEvolución co paso do tempo
Latín literario: lingua uniforme, estable dende o III a.C. (inicio latín literario) ata o V d.C. (caída do Imperio romano)
A aparición das linguas romances (s. IX) e a súa utilización posterior como lingua literaria supuxo un progresivo abandono do latín
Na idade media foi unha lingua franca en toda Europa (políticos, intelectuais)
No renacemento os homes de letras usan tanto as linguas romances como o latín (Nebrija, Petrarca, etc.)
O latín, como lingua escrita, seguiu moitos séculos sendo lingua de prestixio, de obras literarias e científicas (s. XVII, XVIII)
Descartes, Spinoza, Linneo (clasificación seres vivos), etc.
O latín está vivo no século XXI☜ ☞
☝
5
Latín contemporáneo s.XXI
Novo latín(Neolatín)
Continuación da tradición anterior como lingua franca na comunidade científica:Medicina, Dereito, Filoloxía, Química, etc.Códigos Internacionais de nomenclatura científica en bioloxíaNomenclatura planetariaNomenclatura anatómica internacionalLatinismos ou aforismos latinosTáboa periódica
Continuación da tradición anterior como lingua franca na comunidade
Códigos Internacionais de nomenclatura científica en bioloxía
Latín vivo(Latín falado)
Un pasatempo ou unha nova lingua franca?VicipaediaFacebook lingua latinaGoogle en latínNuntii Latini (yLe Radio1)Noticias en latín (Ivoox, Radio Torcal)Libros en latín (Harry Potter)Graduatio latina
Latín eclesiástico
Lingua oficial da igrexa católica (publicacións en latín, misa en latín, etc.)Lexicon recentis latinitatisLingua oficial da igrexa católica (publicacións en latín, misa en latín, etc.)
☜ ☞
☝
Latín contemporáneo na wikipedia inglesa
Etapas do latín culto III
6
Pachygnatha zappa
Reino Animalia
Phylum Arthropoda
Clase Arachnida
Orde Aranea
Familia Tetragnathidae
Xénero Pachygnatha
Especie Pachygnatha zappa
"Etymology. Zappa is a noun in apposition. This species epithet is given in honor of the twentieth century composer Frank Zappa (1941-1993), well known for both his serious and commercial music. The dark grey mark on the ventral side of the abdomen of the female of this species strikingly resembles the artist's legendary moustache (Fig. 69)"
☜ ☞
☝
http://homepage.ntlworld.com/andymurkin/Resources/MusicRes/ZapRes/spider.html
Sistema de Clasificación en Bioloxía
7
Equus ferus atlanticus
Cuadrúpedo de pelo espeso pendente de ser recoñecieo como subespecie equinadesde hai uns meses, trala proposta de Felipe Bárcena, o maior estudioso deste poni que habita os montes de Galicia e tamén algunhas zonas de Portugal. (Fonte: El País 10/10/2012)
Quercus Robur
Carballo: imaxes wikipedia(do latín quercus, "carballo" + robur "forte, de madeira resistente").
8
Nomenclatura planetaria: Sistema para identificar accidentes xeográficos en planetas e satélites usando termos latinos
Termos descriptoresTermos descriptores
Catena, catenae Cadea de crateres
Dorsum, dorsa Cadea de outeiros
Flexus, flexus Crestas curvilíneas
Fossa, fossae Depresión do terreo
Lacus Lago ou chaira
Mare, maria Mar ou chaira circular
Vallis, valles Vales Mare Erythraeum(rexión de Marte)
Mars
☜ ☞
☝
9
Nomenclatura anatómica internacional: Acordo internacional para uniformar un vocabulario científico no que cada parte teña un so nome,
o máis simple e descritivo posible. Por suposto, en latín.
http://wiki.medpedia.com/Anatomical_Nomenclature
☜ ☞
☝
Regio Frontalis(rexión frontal)
Fossa iugularis(fosa iugular)
10
☜ ☞
☝
http://books.google.com/books?id=UnMBKPalTeoC&printsec=frontcover&hl=es#v=onepage&q&f=false
11
habeas corpus
sine die
dura lex, sed lex
in dubio pro reo
honoris causa
cum laude
numerus clausus
campus
sui generis
lapsus
curriculum vitae
ipso facto
No dereito
Na universidade
Na vida cotiáLatinismos
☜ ☞
☝
12
Radio en latín!
Novelas en latín!
Música en latín!
13
Na rede!
14
http://ephemeris.alcuinus.net/ http://www.elionline.com/sites/default/files/adulescens.pdf
Períodicos e revistas en latín!
15
http://pinterest.com/latinategua/lingua-latina-undique/http://pinterest.com/latinategua/lingua-latina-undique/
16
http://pinterest.com/latinategua/lingua-latina-undique/
17
Latín eclesiástico
http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=aKBqRECoEwM
18
Latín vulgarVulgus: “pobo”: Fala dos soldados, labregos, comerciantes, escravos
Tamén chamado: sermo plebeius, sermo cotidianus, sermo rusticus
Distanciamento progresivo entre o latín culto e o vulgar
Latín vulgar: lingua non fixada pola gramática
Evolución libre e rápida
Abundancia de neoloxismos
Poucos testemuños escritos (a diferencia do latín culto)
Graffitis de Pompeia
Pegadas no latín literario (novela “O Satiricón”, de Petronio)
Comparación das linguas romances (lingüística comparada)☜ ☞
☝
19
Graffiti pompeianos
Imaxe: http://terraeantiqvae.blogia.com/2005/010902-graffiti-la-permanencia-de-lo-efimero.-pompeya-en-un-grito-mudo.php
Imaxe: http://www.proel.org
☜
☝
http://www.historiaclasica.com/2007/09/graffittis-en-pompeya.html
☞20
Graffiti romano
☜
☝
☞http://www.youtube.com/watch?v=oECn_LyD8hM&noredirect=1
22
Expansión do latín vulgar
Definición de romanización
Desprazamento das linguas vernáculas > triunfo do latín
Latín: lingua dunha cultura moi superior
Lingua de prestixio
Facilidade nas relacións comerciais, culturais e sociais
Fases da adopción do latín:
1ª fase: cidades (centros administración, milicia e comercio)
2ª fase: esténdese a zonas rurais, bilingüismo
3ª fase: latín en tódolos ámbitos
☜ ☞
☝
23
Fragmentación do latín vulgar
Unidade política e latín como lingua oficial
Separación xeográfica > variantes dialectais (acento, léxico, etc)
A caída do Imperio romano: s. III-V (invasións bárbaras)
Ruptura de comunicacións entre provincias
Crise na escola > libre evolución da lingua (sen normas nin correcións)
Fragmentación en dialectos do latín
Influenza das linguas das tribus xermánicas invasoras
Disgregación política > fragmentación lingüística
☜ ☞
☝
24
As linguas romances
Introdución
Linguas romances
Castelá e variantes dialectais
Galego e portugués
Catalán
Francés
Occitano
☜ ☞
☝
Retorromano
Italiano
Sardo
Rumano
25
Introdución
813: Concilio de Tours. Autorización de sermóns na rustica romana lingua. Van aparecendo as novas linguas.
Lingua latina: herdanza máis importante de Roma.
Linguas procedentes do latín: romances ou neolatinas
Resultado da fragmentación do latín en dialectos.
Co paso do tempo os dialectos convértense en linguas.
☜ ☞
☝
26
Linguas romancesPortugués, galego, castelá, catalá, occitano, francés, sardo, italiano, rumano e retorromano.
☜ ☞
☝
LatínVulgar
Galego-portugués Castelán Catalán Provenzal Francés Sardo Italiano Rumano
*septe sete siete set set sept sette sette sapte
*vacca vaca vaca vaca vaca vache bakka vacca vaca
*forte forte fuerte fort fort fort forte forte foarte
*herba herva hierva herba erba herbe erva erba iarba
*porcu porco puerco porc porc porc porcu porco porc
27