Download - ENERGIA(Patxi, Laia,Marco eta Sara 1. zatia)
ENERGIA MOTAK
Mekanikoa hiru zatitan bana daiteke…
Potenziala Lurrak bero itxuran gordetzen duen energia da. Gizakiak antzinatik erabiltzen du. Hori lortzeko, ura zorupeanjartzen da, barnealdeko berotasuna oso handia den tokietan. Ur hori berotzean, ur-lurrun bihurtu, eta ur-lurrunaelektrizitatea sortzeko erabiliko da.
Zinetikoa Lurrak bero itxuran gordetzen duen energia da. Gizakiak antzinatik erabiltzen du. Hori lortzeko, ura zorupeanjartzen da, barnealdeko berotasuna oso handia den tokietan. Ur hori berotzean, ur-lurrun bihurtu, eta ur-lurrunaelektrizitatea sortzeko erabiliko da.
Hidraulikoa Ibaietako ura da energia honen sortzailea. Ura
urtegi batean bilduko da, eta gero, altuera handi batetik
erortzen utziko da turbina baten gainera, eta turbina horrek,
jiratzean, elektrizitatea sortuko du. Zentral hidraulikoak
jartzeko lekurik aproposenak presetako ur-jauziak dira
Itsas-energia Energia lortzeko balio duten hiru itsas
fenomeno daude: olatuak, mareak eta sakontasunaren
araberako tenperatura-aldaketak eta horiek aprobetxatzen
dira elektrizitatea lortzeko… Itsas-zentralak soilik mareak
asko mugitzen diren tokietan daude.
Geotermikoa Lurrak bero itxuran gordetzen duen energia da.
Gizakiak antzinatik erabiltzen du. Hori lortzeko, ura zorupean
jartzen da, barnealdeko berotasuna oso handia den tokietan.
Ur hori berotzean, ur-lurrun bihurtu, eta ur-lurruna
elektrizitatea sortzeko erabiliko da.
Kimikoa naturako konposatu guztiek dutena da, barneko
loturen energiaren kausaz. Bai materia bizigabean eta bai
materia bizidunean gertatzen diren erreakzio kimikoetan
agertzen da, hau da, naturako substantzia guztiek duten
energia mota hau atomoak biltzeko indarraren ondorioz.
Erradiazio-energia erradiazio elektromagnetikoak duena da,
adibide argiena argiak duena, beraz, eguzki-energia da
garrantzitsuena, izan ere azpimarratzekoa da, Lurrean dugun
energia gehiena Eguzkitik datorrela.
Herri ez-garatuetan energia gutxiago
gastatzenda beraz beraiek gutxiago
erabiltzen dute energia
Herri garatuetan energia askoz gehiago
gastatzen da beraz beraiek energia
askoz gehiago erabiltzen dute
ENERGIA
BERRIZTAGARRIAKBERRIZTAGARRIAK:
Berriztagarriak[Ingurumenaren degradazioa, garapen-bidean dauden herrialdeen eta herrialde garatuen arteko desoreka energetikoa, eta baliabide erregaien ahitzea, energiaberriztagarrien garapena bultzatu duten faktoreak dira.
Energia berriztagarriek komunean dituzte hainbat ezaugarri:
Energia tradizionalek ingurumenari egiten diotena baino kalte txikiagoa edo batere kalterikez dute eragiten.
Inbertsio handiak eskatzen dituzte normalean.
Agortezinak edo oso ugariak dira.
Baliabide naturalen aprobetxamendua suposatzen dute.
Erabili ahala inoiz agortuko ez diren energiak dira.Ingurumenarekin errespetutsuak dira eta inguruan eskuratu daitezke.
ENERGIA BERRIZTAGARRIA
Eguzki energia Honako hau, eguzkitik Lurrera erradiazioelektromagnetiko itxuran iristen den energia mota da. Eguzkiaiturri agortezina da, eta energia termikoa edo elektrizitateasortzeko erabiltzen dugu.
Biomasa Prozesu naturalek eraturiko konposatu organikoetatiklortzen da. Esate baterako, hondakinen hartziduraren ondoriozsortutako biogasa edo azukreen eraldaketa bidez lortutakoalkohola energia-iturri biomasikoak dira. Naturatik zeharka edozuzenean ateratzen den energia-erregaia da biomasa.
Eolikoa Haizeak eragiten edo sortzen duen energia da. Gizakiak erabili zuen lehenengoetarikoa izan zen errotak eta abar mugitzeko, eta gaur egun ere erabiltzen da errotaindustrialei, bonbei…energia eman edo eta mugiarazteko.
ENERGIA EZ-
BERRIZTAGARRIA
Erabili ahala agortzen diren energia-iturrietako energiak dira.
Ikatza errekuntzatik sortutakoa. Substantzia erregai gaseosoennahastea da: metanoa, etanoa, propanoa, butano nitrogenoa, karbono dioxidoa, hidrogeno sulfuroa, helioa eta argona.
Gas naturala errekuntzatik sortutakoa. Ikatza erregai fosilada, Aro primarioaren aldi Karboniferoan metatutako landarehondarrek jasandako eraldaketen azken emaitza. Lau ikatz-mota daude: antrazita, harrikatz, lignito eta zohikatza.
Petroleoa errekuntzatik sortutakoa. Petrolioa erregai fosilada, kolore ilunekoa eta likidoa. Bere osagaiak hidrokarburo-nahasketa bat sufrea, oxigenoa eta nitrogenoa dira, neurrialdakorretan.