Download - El Cuaderno de Trabajo 1
El Cuaderno de Trabajo 1, Matemáticas de Sexto grado de Educación Básica, es
propiedad de la Secretaría de Estado en el Despacho de Educación, fue elaborado
por docentes de las Direcciones Departamentales de Educación, en el marco de la
emergencia nacional COVID-19, en respuesta a las necesidades de seguimiento al
proceso enseñanza aprendizaje en centros educativos gubernamentales de
Honduras, C. A.
Presidencia de la República
Secretaría de Estado en el Despacho de Educación
Subsecretaría de Asuntos Administrativos y Financieros
Subsecretaría de Asuntos Técnico Pedagógicos
Dirección General de Currículo y Evaluación
Subdirección General de Educación Básica
Dirección Departamental de Educación de Cortés
Dirección General de Modalidades Educativas
Subdirección General de Educación para Pueblos Indígenas y Afrohondureños
Adaptación
Dirección Departamental de Educación de Cortés
Centro Regional de Formación Permanente Valle de Sula
Estephany Paola Gutiérrez Yanes
Revisión Curricular
Subdirección General de Educación Básica
Lilian Elizabeth Gradiz Sánchez
Riccy Barrientos
Revisión técnico-gráfica y pedagógica
Dirección General de Innovación Tecnológica y Educativa
Traductor productor:
Cheryl Andrea Mena
Diseño y Diagramación
Yadira Yaneth Figueroa Alvarenga
Eleazar Tomé Escobar
©Secretaría de Educación
1ª calle, entre 2ª y 4ª avenida de Comayagüela, M.D.C.,
Honduras, C.A.
www.se.gob.hn
Cuaderno de Trabajo 1 - Matemáticas, Sexto grado
Edición única 2020
DISTRIBUCIÓN GRATUITA – PROHIBIDA SU VENTA
Abelagülei
Irahüñü ,nibureitiña agübürigu laganagua maluru le ya Huligati luagu Covid-
19, Secretaría de Educación, rutumutu idemuei to lanina atuiyahani luma
yabu lun furumieti ,libiama luma lürüwa iñuni lanina furendei (1° a 9°grado)
lun gayaralan wasigiru lau watuiyahan lidan dan gawara lamuga
werederun munada ani gayara ligieme babihinein subudin le yubei woun lun
bafaragaduni bisubudin tidan matemátikasi.
Uguchi,Uguchuru, luma Meistu hideragubadibu lun larihin bifurendei lida ka
aban lidagien dasi furangudahamamugei sun le herenguti woun. Aniha
yabu le lun bafaragadagüni sun buri katei le luma durumadi le ichugübei
tidan yugumeru to lau arumani, wendeñu ani aban larigi aban ñeigienme
aban barufuduni houn meistugu dame wagiribudun tidoun luban furendei.
Secretaría de Estado en el Despacho de Educación
1
Matemátika/ Sexto Grado
Iyawadinaü:
Saini Lila saini
Lila lun Subusi le furendeiwamali.
Lila lun difansewamani dasi le ichuguti woun.
Siñati wasügürun lau aban furende lau larufu.
Pakügurawama woungua lidan aban fulasu lun dasi.
Lichuguniwa luma lafurenderuniwa lila ka dimurei.
Daraboun diccionariu o garüdia lun badeirun lila dimurei.
Arudalumuti lisudini aban lila dimurei.
2
Matemátika/ Sexto Grado
SILEISI 1: LAFARINWAGUNIWA
Le wabuserubei lun ladügüniwa:
✓ Handilihamutu lilurudun afariñeraguni lidan 2,3,5,9,10 luma 11
✓ Ladeiruniwa M.C.D luma m.c.m.
Lila le lumbei wadügüni:
• Arufudahani 1: Lilurudun lafariñewa 9 y 11.
• Arufudahani 2: M.C.D luma m.c.m lanina sügü lau bian numeru
Katei le lumbei layusurun:
kuadernu, abürügülei luma agululudagulei.
LE LUNBEI WADÜGÜNIN LIDAN WAWADIGIMARI
Lun wadeiruni lanichigun wafurendei tidan gasibu tó lunti wadügünei le :
✓ Adügabei sun dasi le uwagubei lariñewagua.
✓ Wichigun wadaani lun warihini lisuuni wafurendei.
Goubaina wamá luma irahü lidan ladügüniwa dasi, lun warihinin ahein.
buidulubei ladügüniva.
✓ Aguyuguuwagudabei dasi ahein uwalubei gufarandelani irahü.
✓ Alihani lé; daraguwabei lau busiñeti idumuei hamagiñe gürigia
weinamuhaña gayaralamuga gufarandawalá.
3
Matemátika/ Sexto Grado
ARUFUDAHANI 1:
Lilurudun afariñeraguni lanina 9 luma 11
ISUUNI : Wahandilihani lilurudun afariñeraguni lanina 9 luma 11
Dariwamei Lilurudun Afariñeraguni lanina 9 luma 11.
• Wadeirali lilurudun afariñeraguni lanina 9
1. ¿Atiriñei igaruguti lidagiñe 413÷9?
DASI #1
• Wadeirali lilurudun afariñeraguni lanina11.
Eweridihani: Adugabei fiu dasi le bikuadernurugu.
Amurieha ba luma Irahu lun:
Adugahumei lilurudun afariñeraguni lanina 2, 3, 5, 9,10 y 11.
¿Maküba ka lan lidagien numeru le gayarabei lafarienguniwa lidan 3?
214 325 208 4527 3002
4
Matemátika/ Sexto Grado
FEGEBEI BAGU DAN ME BALIIHAN
DAN ME BARIHIN DIMUREI DISIDAYARUTI TIDAN LIBURU TO,
LUAGUÑADIWA DECIMALES.
DANME BARIHIN AGULURUDAGUAGÜLEI LUAGUÑADIWA
BORRADOR., anahbu ariha karioka luaguñadiwa
rectángulo
DASI # 2
Eweridihani: Adügabei fiu dasi le bikuadernurugu.
Labadünagua fiu numeu le: 2827, 576, 396, 48719, 6588, 5192, 783.
Daribei ka la lidagiñ divisores lanina de 9 y 11
ARUFUDAHANI 2: Amisurahawamei M.C.D luma m.c.m
ISUUNI: Daribei M.C.D luma m.c.m le gaunti sügü luwei biama numeru.
• Amisurahabei M.C.D.
6
Matemátika/ Sexto Grado
DASI # 1
Eweridihani: Adügabei fiu dasi le bikuadernurugu.
Daribei Máximo Común Divisor luma mínimo común múltiplo.
(1) 15, 21 y 63 (2) 12, 56 y 84 (3) 9, 14 y 55
(4) 21, 22 y 45 (5) 6, 15, 21 y 33
SILEISI 2: SUPEISI
Le babuserunbei lagunfuliruniwa:
✓ Bunaba aban bisectriz le lanina supeisi
Lila le lumbei wadügüni:
Arufudahani 1: bunawama aban bisectriz le lanina supeisi.
KATEI LE LUMBEI LAYUSURUN:
kuadernu, abürügülei luma agulurudagulei/borrador.
LE LUNBEI WADÜGÜNEI LIDAN WAWADIGIMARI
Lun wadeiruni lanichigu wafurendei tidan liburu to lunti wadügünei le:
✓ Wadügünei sun dasi le igirubei woun.
✓ Wichigun wadani lun warihini lisuni wafurendei.
✓ Goubaina wamá luma irahü lidan ladügüniwa dasi, Lun warihini ahein
buidulubei ladügüniwa.
7
Matemátika/ Sexto Grado
✓ Aguyuguwaguda wamei dasi ahein uwa lubei gufarandalani irahü.
✓ Alihani lé daruwaguwabei lau, busiñeti idemuei hamagie gürigia
weinamuhaña gayaralamuga gufarandawala.
Arufudahani 1: Bunaguawamei bisectriz le lanina supeisi.
ISUUNI:
- Wasubudiruni ka lan minilan bisectriz.
- Wabunaguni bisectriz le lani supeisi yusuwamei transportadoru luma
conpási.
Haritaguawama.
Regüla: Amisuragülei
surubeleti lun
ladügüniwa laini le
suruti graduada en
centímetros y
milímetros.
Compási: Lamisuragülei
rounuguati o lamidan
rounuguati le lanina
dayaruti.
Transportadoru:
Amisuragulei lánina
ladügün supeisi lánina
güraü.
Supeisi: Lewegerun
biama segmentu o laini
le ganiti aban meme
puntu le komunti o
üwaraguati vértice liribei.
8
Matemátika/ Sexto Grado
Haritaguawamei le warihibei ligadürün gürou lun wabunagu supeisi.
¿Kaburi liribei fiu supeisi le?
Amisurahabei fiu supeisi.
¡MUY BIEN! Ya construimos el ángulo de 50°
9
Matemátika/ Sexto Grado
DASI #1
Aweridihani: Adügabei fiu dasi le tidan bikuadernu.
1. Iridaguabei sun liri luma lidasin ka bitulun lun labunabagun lasetiru ani
arufuduwaligiyame lau aba dibuhu: amisuragulei suruti, compási luma
transportadoru
2. Lau lidaha aba transportadoru bunaba aban supeisi le suruti, aba gagiriti
luma obtuso.
3. Bunabei supeisi le 45°, 110°, 130°, 80° y 30° yusubei transportadoru.
Busienti ladügün aban laini le suruti kalaamuga
lumégegu tichügü amisurahei lamidan angulu le
lidanti sun tábulugu muna.
Samina wamá idaluba lá wadügüni laini suruti lé.
¿idaliña line lé labuserubei ladügün?
Aban rekta o surutu le afarindagubalin angulu
lidan biama üboü.
Bisectris tiribei surutu to.
To surutu OC tugia bisectriz tani AOB angulo.
Ladüguñoun Osvaldo tidiñeburi luban lilügün ounli. sunha ladibuhani
touba ani gumeseli adibuhei tabulugu.
Adügabei bisectriz le lánina supeisi tanina garada.
10
Matemátika/ Sexto Grado
Guenleti bunawamei bisectriz le lánina supeisi, yusuwamei compási
Adügabei supeisi
DOE ani lueigien
louba supeisi
adügaba aban
arku/lamidan
gararati lidan vértice
O lun wadeiruni puntu
F luma G.
Lau ligiyameme hurenti
le lanina lamida
dayaruti ubaaraugienti
adügaba bian arku,
aban lidagien puntu G
le ti aban lidagien puntu
F lun wadeiruni puntu H.
Adügawamei laini
lumagien O lumoun
H itara luba
wabihinin bisectriz
OH lanina adaaruni
DOE.
Amisurahabei
supeisi.
Daribei lafidirun
supeisi AOB.
Amisurahabei
adasupeisi AOB.
Trasarbei
bisectriz OC.
Guenleti adügawama aban bisectriz le lanina supeisi abame
wayusuni transportadoru
11
Matemátika/ Sexto Grado
DASI#2
Eweridihani: Adügabei fiu dasi le bikuadernurugu.
1. Ariñagabei ka lan minilan bisectrisi.
2. Bunabei supeisi 100° luma 70°. Lau lidemuei aban compási daribei
bisectrises.
3. Daribei bisectriz le lanina supeisiburi le yusubei transportadoru
85°, 40° y 160°.
4. Bunabei supeisi 140°. Daribei bisectrizi ayususereina transportadoru luma
compási.
5. Dibuba tidan bikuadernu aban triángulo ani bunaba lau compási
libisectrisi kara supeisi.
SILEISI 3: NÚMERO DISIDAYARUTI
Le wabuserubei wagañerun:
✓ Asansira numeru disi dayaruti lidan gafarenwaguleti ani bisebersa.
✓ Adügaba ehersisiu le lanina ubari le ñein lumuti lagibedaguagudawa
numeru disidayaruti .
✓ Yusutiña Kalkuladora o komputadora lun houchaguni agibedaguaguduti
lau númeru disi dayaruti.
12
Matemátika/ Sexto Grado
Le lunbei ladügüniwa:
✓ Arufudahani 1: Adügawamá asansihani lau amusuhouti luma númeru disi
dayaruti.
✓ Arufudahani 2: ibehabu luagu númeru disidayaruti.
Katei le lunbei layusuruniwa:
kuadernu, abürügulei luma agulurudagülei/Borrador.
LE LUNBEI WADüGüNI LIDAN WAWADIGIMARI
Lun wadeiruni lanichigu wafurendei tidan gasibu to lunti wadügüni le:
✓ Wadügünei sun dasi le igirubei woun.
✓ Wichigun wadaani lun warihini wawaserun lidan wafurendei.
✓ Goubaina wama luma irahu lidan ladügüniwa dasi lun warihini ahein
buidulubei ladügüniwa.
✓ Aguyuguagüdawamei dasi ahein uwa lubei gufarandalani irahü.
✓ Alihani le daruwaguabei lau busiñeti idemuei hamagie gürigia
weinamuhaña gayaralamuga gufarandawalá.
ARUFUDAHANI 1: Sansi wamei amurusuhouti luma numeru disidayaruti.
ISUUNI:
- Wadeiruni relación labadünagua disi dayaruti luma amusuhouti.
- Lasansiruniwa numeu disidayaruti lun amusuhouti ani bisebersa.
13
Matemátika/ Sexto Grado
Sun decimalesi dei sentésimas o milésimas gayarati laroüdiniwa kei
fracciones ganiti divisores le 100 o 1000 santi o muluguati
HARITAGUWAMEI:
1. Sansibei numeu lidisidayaruti lidoun amusuhouti ani le amusuhouti
lidoun numeu disidayaruti.
Arufudabei numeru disidayaruti lidan amusuhouti .
Ka uwagu lafarenraguwa aban lidan 100 murusun
lidan ligiameme ani aba larügüdünüwa aba lidagie.
Ka uwagu laferenraguwa aban lidan 1000 murusun
lidan ligiameme ani aba larügüdünüwa aba.
farenguwabei numeradoru keisi denominadoru lidan 4
lun wañüroüguduni lun mínima expresió o le
sinpilitimabei ilitabei
Siempre expresemos las fracciones en
su mínima expresión
14
Matemátika/ Sexto Grado
Arufudabei fiu amusuhouti le lidan lidisidayaruti.
DASI #3
Eweridihani: adugabei fiu dasi le tidan bikuadernu o biyugumeirun.
1. Sansibei fiu lidisidayaruti le lun amusuhouti:
a) 0.23 b) 0.35 c) 0.275 d) 2.48 e) 0.584
2. Sansibei fiu amusuhouti le lun numeru disidayaruti:
a) 3
4 b)
23
50 c) 3
307
500 d)1
33
40 e) 4
71
125
ounabuni:
a) 0.75 b) 0.46 c) 3.614 d) 1.825 e) 4.568
ounabuni:
a) 23
100 b)
7
20 c)
11
40 d) 2
12
25 e)
73
125
15
Matemátika/ Sexto Grado
ARUFUDAHANI 2: Gibedaguagüdawama luagu lidisidayaruti
ISUUNI:
- Wasubudiruni lisuni wagibedaguagüdün numeru luagu disidayarutiy luma
ida luba lan wadeiruni producto.
- Lagibedaguagüdünüwa númeru disidayaruti luagu disi dayaruti.
- ladeiruniawa área lani rectángulu lanina númeru disidayaruti adügabei lau
formula.
✓ 𝑃𝑂: 2 𝑥 3 = 6
1. Amisuhabei.(daribei)
2. Daribei feru le uwaraguwabei lani resultou
HARITAGUAWAMEI:
Ladügüña laini lamidagua üma. Yusuwati 2 𝑙 fendira lun ladügün 1 m
laini.
1. 1. ¿Atiribei lituru fendira ayusuruti lun ladügüniwa 3 meturu laun? 2.
2. ¿Atiri ñein lituru fendira anuadaruti lun badugun aban laini le lanina
2.3 metuu?
16
Matemátika/ Sexto Grado
✓ 𝑃𝑂: 2 𝑥 2.3
#2 kompararubei/difansebei saminau le lun badeirunil resultou.
#1 bürübei PO.
Porque se trata de encontrar la cantidad total
sabiendo la cantidad para una unidad de 1 metro.
María: fihatina luagun libe fendira la ouserubei lun 0.1 m lidan laini.
Carlos: konsiderarnumuti libe fendira le lunei louseruniwa lun 23 m lidan laini.
Difansewamei ligaburi
lisamina Carlos
17
Matemátika/ Sexto Grado
Itarouguñei konbertirwama multiplicación o agibedaguagüdüni lani
númeru decimal lidan multiplicación o agibedaguagüdüni luagu aban
número naturaliti.
Ahein ayusuruwa 2.1 𝑙 fendira lun ladügüniwa 1m laini. ¿Atiriñein lituru
fendira lun layusuruniwa lun ladügüniwa 2.3 m laini?
#1 burubei PO.
#2 Daribei lounabagüle abürüdeina numeru le ligiyabei lidan karioka.
#3 Wasaminara luagun kalculu bertical de 2.1 x 2.3
18
Matemátika/ Sexto Grado
Kalkulu bertikali de 2.1 x 2.
Kalkularwati kei si númeru naturali sin
badügün gasu lua buri puntos decimalesi.
(1) Difiwati puntu desimal lidan resultadu
itaralamuga ñein lan besafu sifras lidoun
lounweren punto desimal kei suma lani buri
kantidades lan sifras desismales le lani multiplikando luma multiplicador.
DASI #4
Eweridihani: adugabei fiu lagibedaguagüdüniwa disidayaruti
le:
a) 2.6 𝑥 3.1 b) 1.2 𝑥 3.2 c) 23.4 𝑥 1.8 d) 4.7 𝑥 2.6
2. ¿Atiriñein centímetru cuadradu lidan de 1 𝑚𝑚2?
Daribei área le lani suruguati itara:
1. ¿Atiriñei Karioka , atiri suruguati lanina 1 mm x 1 mm lidan suruguati le?
PO: 23 x 21 = 483 R: Anihein 483
cuadrados
0.01 〖cm〗^2 lidan ladüga10 x 10 = 100 cuadradu lani 1 〖mm〗
^2 área lidan cuadradu de 1 〖cm〗^2 de área. 0.01 𝑐𝑚2 lidan ladüga10 x 10 = 100 cuadradu lani 1 𝑚𝑚2 área
lidan cuadradu de 1 𝑐𝑚2 de área.
19
Matemátika/ Sexto Grado
3. Ariñagabei área lani rectángulu lidan 𝑐𝑚2
Sundei bei área lanina rectángulo rubei liformula
PO : Ebuu x Liñu 5.3 cm x 2.8 cm
5 . 3 x 2 . 8 4 2 4 1 0 6 1 4. 8 4
Fórmula lun
ladeiruniwa área
rectángular
𝑬𝒃𝒖𝒖 𝒙 𝒍𝒊ñ𝒖 Ebuu = 5.3 cm Liñu = 2.8 cm
5.3 cm
2.8 cm
R: El área del rectángulo es de
14.84𝑐𝑚2.
Gayarati kalkularwalan área le lanibei rectángulo karioka
lua guanrü fórmula “base x altura” unabuti x liñu lau sun lau
lan numeru decimales larouduwa sun louba.
483 𝑐𝑚2
20
Matemátika/ Sexto Grado
DASI #6
Eweridihani: Adügabei ehersisiu lanina aplicasión tidan biyugumerun.
1. Sagu weyu ladewehan nuguchi Lps 8.50 ¿Atiribei sensu numa lidan 15
weyu? Ounabuni Lps 127.50
2. Saminati Camilo lagñeihan aban fulasu suruguati le 12.3 m limigife y 15.8
m lidabuberen . ¿Atirñeinfuna lubururu fulasu le? ounabuni Lps 194.34 𝑚2
3. Aba teibagun aban durugu 8.5 km lidan aba hora. ¿atiriñei kilometuru
teibagun lidan 6 hora? Ounabuni 51 kmTeibagun.
ARUFUDAHANI 3: farenguawama labadünagua numeru
disidayaruti
ISUUNI:
DASI #5
Eweridihani: adugabei fiu dasi le bikuadernurugu biyugumeirun.
1) Sundi bei área lanina rectángulos.
21
Matemátika/ Sexto Grado
- Lasubusirun lisuuni afarenhani labadinagua numeru disidayaruti luma
lasetirun ladeiruniwa cociente.
AFARENHAWAMA LIDAN NUMERU DISIDAYARUTI
• Haritaguawamei lani afarenwaguni parute (Aguyuguagudabei
bikuadernurugun)
• Haritaguawama ka la asugurubei lidan wagibedaguagudun númeru disi
dayaruti luagu 10 luma 100.
23.5 × 10 = 235
46.91 × 10 = 469.1
37.8 × 10 = 378
45.961 × 100 = 4596.1
651.23 × 100 = 65123
*Dan multipulikarwama aban númeru desimal o disidayarüti luagu 10 o
luagu 100, aban me lahingichúniwa aban puntu decimal luagu biama puntu
decimal luogun bounweren, según lagibedagun cero.
22
Matemátika/ Sexto Grado
• Idaluba lan wafarenha numeru disidayaruti.
1. Adugabei fiu afarenhani le ( mosu bouseruni divisor lun konwertirlan lidan
aban numero natural o entero multiplulicandolo por 10 ò 100 aban me ti
beibaguagüdüni lidan aban o biama posiciones lidoun puntu decimal le
lani dividendo mosu gien multipulikarbani luogu 10 ò por 100 (este
procedimiento es mental.))
• Ahein anihin lubei lebegi disidayaruti lidan divisoru, aban
wagibedaguagüdüni luwagu 10 (biamagubei ebegi)
• Ahein anihein lubei biama ebegi disidayaruti , aban wagawounguduni
luagu 100 (biamagubei ebegi)
1.
2.
3.
Makübei lipuntu disidayarüti le lani divisor, lila
lira mosu lan basanseruni divisor lidoun aban
numeru naturaliti lun bagibedaguagüdüni
luagu 10.
Lidan dividiendo aban lichuguniwa puntu le
lani disidayarüti lidoun bounweren itara kei
gibegubeirigülan sifurasi disidayarüguati le
lani divisor, lila lira mosu lan
gabibedaguagüdüni dividiendo luagu 10.
Kalkulauwati itara kei hamuga divisor lan
aban numeru naturaliti. Lidan hamuga
lasügürun lidoun puntu decimali, o
disidayorüti aban lichugun lipuntu lidan
23
Matemátika/ Sexto Grado
ISUUNI:
- Afarenhani lidan numeru disidayaruti lidan gayara lá que donde hay q
wasigiruni afarienha dei larederun lidan nikata.
• Afarenhani lanina disidayaruti dei lerederun nikatame.
• Afarenhani le lanina disi dayaruti.Weitimati Divisoru luei diwidendu
1. Haritaguawama lun lan wafarenhani disi dayaruti hafu
wagibedaguagüdn luagu 10 (lidan wasamina, dividendo luma divisor)
lun naturalilan divisoru.
DASI #1
EWERIDIHANI: Adugabei fiu dasi le tidan bikuadernun (biyugumeirun)
1. Res olver las siguientes divisiones, ha
2. e el residuo se haga
0
•
ACTIVIDAD #1
1. Describa el equipo de geometría para construir figuras y represéntelo mediante un dibujo
• Regla
• Compás
• Trasportador
24
Matemátika/ Sexto Grado
2. Dan le weirilan divisour lue dividendu lau aban 0 wagumesera lidan
cociente larigieme puntu disidayarutil.
• Afarenhani le lanina disidayaruti lun michigunwama nikata lidoun
igiraguti.
Haritaguawama dan la le lagumuchun lebegi dividendo gawaralamuga
wareiragüdüni, ahein nikata lubei residuo gayarati wichigun nikata lun
wasigirun afarenha aban waguyuguagüdüni le dei migiragunlá.
DASI #1
Eweridihani: Adugabei fiu dasi le bikuadernurugu.
1. Afarenhaba (en todo el cociente)
empieza con 0)
3. Res olver las siguientes divisiones, hasta que el residuo se haga 0
•
ACTIVIDAD #1
2. Describa el equipo de geometría para construir figuras y represéntelo
mediante un dibujo
• Regla
• Compás
• Trasportador
25
Matemátika/ Sexto Grado
Lafarenhoun aban número natural lidan aban disidayaruti
1. Arihawama lidan la lafarenhun aba numeru natural o le dayaruti lidan
aba le disi dayaruti, suwandan wagaounguduni luagu 10 o luagu100 dan
le wagumeserun
Lidan henpulu le aban lagibedaguagudunuwa dividendo luma divisor
luagu100, laduga biamañein la disi dayaruti lanugun 1.25 .
DASI #1
Eweridihani: Adügabei fiu dasi le bikuadernurugu o biyugumerun.
1. Adügabei:
4. Res olver las siguientes divisiones, hasta que el residuo se haga 0
•
ACTIVIDAD #1
3. Describa el equipo de geometría para construir figuras y represéntelo
mediante un dibujo
• Regla
• Compás
• Trasportador
26
Matemátika/ Sexto Grado
SILEISI 4: ÁREA.
Lewabuserubei wabihin:
✓ Aplican los conceptos de área del circulo y de polígonos regulares para resolver
situaciones de la vida real
Le lunbei wadügürunei:
✓ Arufudahani 1:
Kalkularuwamei área lani polígonos regulares
✓ Arufudahani 2:
Sundeiwamei área le lanina rounuguati.
DASI #1
Eweridihani: Adügabei dasi le bikuadernurugu.
1. Adugabei Afarenhani
5. Res olver las siguientes divisiones, hasta que el residuo se haga 0
•
ACTIVIDAD #1
4. Describa el equipo de geometría para construir figuras y represéntelo mediante
un dibujo
• Regla
• Compás
• Trasportador
27
Matemátika/ Sexto Grado
Katei le lunbei wayusuruni:
Kuadernu, aburugulei luma agululudagulei.
Le lunbei wadugunin lidan wawadigimari
Lun wadeiruni lanichigu wafurendei tidan gasibu to lun ti wadügüni le:
✓ Wadügünei sun dasi le igirubei woun..
✓ Wichigun wadani lun warigini wawanserun lidan wafurendei.
✓ Gobaina wama luma irahü lidan ladügüniwa dasi, lun warihinin ahein
buidu lubai ladügüniwa.
✓ Aguyuguagudawamei dasi ahein uwalubei gufarandalani irahü.
✓ Alihani le daruwagüwabei lau, busiñeti idemuei hamagie gurigia
weinamuhaña gayaralamuga gufarandawala.
ARUFUDAHANI 1: Sundei wamei l área le lanina polígonos regulares
ISUUNI:
- Lasundeirunina área le lanina sisilígirigua regular.
Louba
Üwaraguati sun louba
Sun lani angulu üwaraguati
Supeasi
28
Matemátika/ Sexto Grado
• Kalkularü wamá área lanina polígonu regular
• Dibubei lumegegun o poligono regular
• Ruba wanini lun le lariñagubei meisturu.
• aguyuguagüdabei formula lun kalkularuwa la area le lanina poligonos
regulares
• Chorubei kalkularuwalá area lidan Hempulu lé, subusibei kara louba,
limedida apotema ani atiriñein lá louba poligonu.
Lun giarabei lan badeiruni lamisuahan
aban exagonu ABCDEF, hafu bouserni
saisi CD luma OG. Centro liribei budun
le 0/ni kata, anhei ti OG apotema liribei.
APOTEMIA: ligia liñunbei ka aban
lidangie üruwa touba le abanbei abu,
le ichugubei lere lau louba laramalu
luagu polígono.
29
Matemátika/ Sexto Grado
DASI #1
Eweridihani: Adügabei fiu dasi le bikuadernurugu.
1. Calcular el área de los siguientes polígonos regulares
6. Res olver las siguientes divisiones, hasta qu e el resid
7. 8.
9. uo se haga 0
•
ACTIVIDAD #1
5. Describa el equipo de geometría para construir figuras y represéntelo
mediante un dibujo
• Regla
• Compás
• Trasportador
DASI#2
Eweridihani: Adugabei fiu dasi le bikuadernurugu.
1. Sundei bei área
30
Matemátika/ Sexto Grado
ARUFUDAHANI 2:
Sundeiwamei área le lani rounuguati
ISUUNI:
- Dariwamei área le lanina rounuguati ani adugawameime lani formula.
• Rounuguati labu sun lumegegun.
1. ariha bei lasansiha rounaguati le
Radio luma diámetro
Radio: ligia lidisebei
lamidangien lun
larugu
Diametru: tarurugu lataria
munadagien, aban
lasügürun tamidagien lidoun
le aban üboü
31
Matemátika/ Sexto Grado
2. Adugabei formula lun lasundeiruniwa area le lanina rounuguati
3. Haritaguabei lebegi pi 𝝅 = 𝟑. 𝟏𝟒𝟏𝟓, pero aniharügúbei wousera 3.14
danme le kalkularwamani larugu aban gararati.
4. Haritaguawamei luagu lamidan lan diametru radio, ani ti aban diametru
bian weiyasu radiu.
5. Kopiebei ani memorizarbeime sun dimurei buri le.
Anuha formula lun ladeiruniwa
tamisura/longitud tamidan rounuguatu:
Danter
Anuha formula lun wadeiruni
lamisura rounuguati
32
Matemátika/ Sexto Grado
DASI #1
Eweridihani: Adugabei fiu dasi le tidan bikuadernu.
1. Sundeibei área le lanina rounuguati (dibubei tidan bikuadernu)
DASI #2
Eweridahani: Adügabei fiu dasi le bikuadernurugu.
1. Aunababei fiu alugüdahani le
✓ Da le gaoun la radio 4 weyasu ¿Atiri ñein weiyasu gaoun la larounuru?
✓ Da le gaoun la radio 4 weiyasu ¿Atiriñein weiyasu gaoun la área?
33
Matemátika/ Sexto Grado
• Sundeibei/kalkulu sector le lanina rounuguati
DASI #1
Eweridihani: adugabei fiu dasi le bikuadernurugu.
34
Matemátika/ Sexto Grado
• Arufudabei le furendeibalibei.
DASI
Eweridihani: Adügabei fiu dasi le tidan bikuadernu.
1. sundibei área le lanina polígonos
2. Sundibei área le lanina rounuguati
3. Adügabei turobuli le.
10. Res olver las siguientes divisiones, hasta qu e el resid
11.
12.
13. uo se haga 0
•
ACTIVIDAD #1
6. Describa el equipo de geometría para construir figuras y represéntelo mediante un
35
Matemátika/ Sexto Grado
SILEISI 4: LAGAUNDUN LUMA LADUÑUAGUN AMUSUHOUTI
Le hamuga wabuserubei:
✓ Adügüwati agaunduni luma aduñuaguni le lanina amusuhouti le lanina
ibagari
✓ Adügaba trobuli le lanina ubagari le arufuduti lanina la amusuhouti.
Le Lumbei wadügüni:
✓ Arufudahani 1: Gaungüdawamei amusuhouti
✓ Arufudahani 2: Duñuguawama amusuhouti
✓ Arufudahani 3: Propiedades lamina la adición
Katei le lumbei layusurunia:
Kuadernu, abürügulei luma agululudagülei.
Idaluba lan wadugun lidan wawadigimari
Lun wadeiruni lanichigu wafurendei tidan gasibu to lunti wadügünei le:
✓ Wadügüni sun dasi le igirubei woun.
✓ Wichigun wadani lun warihini wawanseru lidan wafurendei.
✓ Goubaina wama luma irahu lidan laduguniwa dasi lun warihini ahein
buidulubei laduguniwa.
✓ Aguyuguaguda wamei dasi ahein uwa lubei gufarandalani irahu.
✓ Alihani le darugubei lau, busiñeti idemuei hamagie weinamuhaña
gayaralamuga gufarandawala..
36
Matemátika/ Sexto Grado
LUYERIGU FRACCIONES
Dan le iñoroülan número le iñubei luei le ünabubei
Fansewati lau aban numeru dayarüti luma aban
fracción.
Dan le weitilan numeru le iñubei o üwaragualan luma
denominador
37
Matemátika/ Sexto Grado
ARUFUDAHANI 1:
Lagaundun amurusuhouti
ISUUNI:
- Afansehawama amusuhouti ligieguti lau amuñeguenarügü
denominadoru
• Lagarungüdüniwa amusuhouti lau amuñeguenarügü denominador.
1. Aguyuguagüdabei trobuli ani idaluba la ladügüniwa.
Kei le muwaragunla denominadores (4 y 6) aba:
Furumieti hafu wasundeiruni minimo comun multiplo lani buri
denominadores: 12 (o gayarati productu lan lbadinagua 24)
Gueleti wagibedaguagudali denominadores luagu numeu le lunbei lasansiru
12 , aba megie bagibehabuduni numerador luagu ligiameme numeru. (Le
38
Matemátika/ Sexto Grado
wabuserubei lun ligiameme la denominadores ) (le furumieti amusuhouwati
tres cuartos aba lagibedaguaguduniwa luagu 3 iñugie luma unabugie le ti
libiama amusuhouti un sexto aba bag luagugaunguduni 2 iñugien luma
unabugie)
3
4+
1
6=
3 × 3
4 × 3+
1 × 2
6 × 2=
Gueleti wadügali agibedaguaguduti (larigien ligiameme)
3 × 3
4 × 3+
1 × 2
6 × 2=
9
12+
2
12=
Lagumuhoun dan hafu wichuguni lilurudun lagaungudunuwa amusuhoti lau
ligiyameme denominador
9
12+
2
12=
9 + 2
12=
11
12
Haritaguaba da la le basuun hafu la bañuradaguduni amusuhouti da le
gayarala.
2. Haritaguawama ligiameme lan wadugubei lun ladiñuagun,
gamalumoun ahein migisi lubei amusuhouti aba wawadigimarini le
dayarubei labuguarügü.
DASI #1
Eweridihani: Adügabei fiu dasi le tidan bikuadernu.
1. Adügabei fiu lagaundun amusuhouti le.
39
Matemátika/ Sexto Grado
• Lagaundun amusuhou ti migisi
1. Arihabei lafansehuniwa lagaundun amusuhouti migisi le.
3 5
9+ 4
2
7= 3 + 4 = 7
5
9+
2
7=
5 × 7
9 × 7+
2 × 9
7 × 9=
35
63+
18
63=
35 + 18
63=
53
63
7 53
63
DASI #1
Eweridihani: Adügabei fiu dasi le bikuadernurugu.
1. Adügabei fiu lagaundun amusuhouti migisi le.
ARUFUDAHANI 2: ladiñuagun Amusuhouti GidawamLlidaggafarenwaguleti
ISUUNI:
- Bagidahan fracciones propias lau amuñegueinarügülan lani
denominadores (número le (ünbabubei).
• Lagidarun lidagien gafarenwaguleti
1. Chorubei laduñuagun amusuhouti le adugabei ligiameme keisi
laduguniwa lidan londarun
Keiburi:
El mcm de 9 y 6 es 18
7
9−
3
6=
7 × 2
9 × 2−
3 × 3
6 × 3=
14
18−
9
18=
5
18
40
Matemátika/ Sexto Grado
DASI #1
Eweridihani: adügabei fiu dasi le tidan bikuadernu.
1. Duñuguabei fiu amusohouti le.
DASI #2
1. Gidaba lidagiñen amusuhouti le.
ARUFUDAHANI 3:
Propiedades de la adición
ISUUNI:
Chorubei sun lan aniduoü conmutativas luma asociativa validulan lau buri
fracciones lun basubudirnuni ligaburia adición o asumahani lau cero/ni
kata.
41
Matemátika/ Sexto Grado
• Aniduoü lanina adició/ lafansehouniwa adicion
1. shoruwamei lun la wagawoungudun amusuhouwati mebereseguti ida
liña la lesetirun.
2. Kopiebei propiedades leburi validasibei lau suma lani fracciones
a) Propiedad conmutativa
b) Propiedad asociativa
c) Elemento neutro 0.
DASI #1
Eweridihani: Adügabei fiu dasi le tidan bikuadernu
1. Resolver las siguientes sumas con fracciones, primero en un orden y luego
intercambiando las cantidades
a) 3
5+
4
7 =
4
7+
3
5
b) 6
10+
3
8 =
3
8+
6
10
42
Matemátika/ Sexto Grado
• Lagaundun Luma ladiñuagun amusuhouti lau ligiyameme denominador
1. Lun basumaha o bagidahan fracciones lau lüwaragun
denominadoru(numeru le ünabubei) aban me
basumahani o bagidahani numeradoresi (numeru le
iñubei) aban me ti bigiruni denominador anhei
uwagualubei
2. Haritagua wamei amusuhouti la le gaganati, aba londaguaguduniwa
o wagidarun lidagiñe le dayarubei ñingia larigieme gafarenwagulela
itara
𝟐𝟑
𝟏𝟎+ 𝟒
𝟒
𝟏𝟎= 𝟐 + 𝟒 (
𝟑 + 𝟒
𝟏𝟎) = 𝟔
𝟕
𝟏𝟎
DASI #1
Eweridihani: adugabei fiu dasi le bikuadernurugu.
43
Matemátika/ Sexto Grado
DASI
Eweridihani: Adügabei fiu dasi le tidan bikuaderno.
1. Adügahumei londarun amusuhouti le
2. Adügahumei laduñowagun lidagiñe amusuhouti le
3. Adugahumei fiu trobuli to.
Cuaderno de Trabajo 1 - Matemáticas
Sexto grado de Educación Básica
Impreso y publicado por la Secretaría de Educación
en el marco de la emergencia nacional COVID-19
Tegucigalpa, M.D.C., Honduras, C.A. 2020