Download - CanZine 2011
maio 2011 � exemplar de balde
acción!Arranca o VIII Festival de Curtas de Cans, benvidos e benvidas á
rodaxe dunha nova entrega. De novo o baile de chimpíns, das proxec-
cións interesantes e novidosas, das estreas, dos concertos polas
esquinas e onde moran as galiñas. Ti es un dos miles de visitantes,
sabes ben do que estamos a falar.
Este ano o Festival de Cans inaugura publicación oficial, a que tes
nas mans: CanZine. Unha revista que nace coa intención de quedarse,
de medrar e de ser o reflexo en papel, por los siglos de los siglos, da
programación desenvolvida no Festival. A dirección e a Asociación
Cultural Arela apostamos, como sabedes,
por seguir consolidando o certame ano
tras ano, curta a curta, clip a clip, concer-
to a concerto, e a iniciativa “CanZine” é un
paso máis.
Queremos agradecer dende aquí a
toda a xente que tivo a ben participar
neste novo proxecto: os productores
Antón Reixa e Emma Lustres, os actores
Carlos Blanco, Luis Zahera, Roberto Vilar,
X.A. Touriñán, Monti Castiñeiras e María
Bouzas, os realizadores Jorge Coira e Gustavo Balza, os críticos Xurxo
González, Xosé González Filloy e Ana González Chouciño, os escritores
Yolanda Castaño e Suso de Toro, xornalistas como Lucía Campos,
Moisés Álvarez, Fernando González “Gonzo” e Quique Alvarellos, os
músicos Nicolás Pastoriza e Eladio Santos, os guionistas Carlos Ares e
Araceli Gonda, os fotógrafos Xurxo Lobato e Pablo Gallego e o debuxan-
te David Rubín. Por suposto, a todas a veciñas e veciños de Cans, que,
coma sempre, acollen con xenerosidade cada unha das nosas propos-
tas e aos entrevistados María Pujalte, Fernando León, El Gran
Wyoming, Isabel Coixet e Roberto Vilar polo seu tempo.
Estes días Cans é un novo planeta e xira arredor voso. Nós poñe-
mos o mecanismo, vós a vosa presenza. Nós suxerimos propostas, vós
as consumides e as disfrutades. Exprimide ata ao final este novo ano
de Festival, hai alternativas dabodondo. Benvidos e benvidas ao VIII
Festival de Curtametraxes de Cans. É todo voso. Acción!
2 revista oficial do festival de Cans maio 2011
De novo o baile de chimpíns,das proxeccións interesantese novidosas, das estreas, dosconcertos polas esquinas eonde moran as galiñas. Ti esun dos miles de visitantes,
sabes ben do que estamos a falar.
3revista oficial do festival de Cans maio 2011
grella04. as curtas
05. os clips
06. mecanismo fino
07. entrevista a maría pujalte
08. o cid protector
10. serafín campos, chimpín de prata
11. entrevista a roberto vilar
12-13. doentes: retranca e ternura
14. consellos dunha veterana a un principante
15. can campus, reinventando o videoclip
16-17. a vida corre coma un can (a comida 19)
18. se cans fose...
19. entrevista a fernando león de aranoa
20. cans a través dos ollos de...
21. o manifesto bizarro can car oddisey
22. tres preguntas a isabel coixet
23. conversando co xuíz garzón
24. gonzo que estás en los cielos
25. a faciana máis salvaxe do gran wyoming
26. batidora musical
27. té con nicolás
28-29. sinistro no torreiro!!
30. programa festival de cans 2011
31. quen dá máis?
4 revista oficial do festival de Cans maio 2011
FICCIÓN
IN MEMORIAM
2011/10'/galego
DIRECCIÓN E GUIÓN:
Cristina Bodelón
REPARTO: Silvana C.
Sestelo, Isabel Naveira
VAI DE: En 2210, o desenvolvemento científico logrou
frenar a vellez, convertendo a morte nun fenómeno
illado... pero existente. pero alguén ten recordarlle á
Humanidade que, a pesar de todo, a morte segue
sendo algo natural.
AMISTAD
2010/18'/castelán
DIRECCIÓN: Alejandro
Marzoa
GUIÓN: Miguel Ángel
Blanca e Alejandro Marzoa
REPARTO: Xúlio Abonjo, Miguel de Lira
VAI DE: Catro compañeiros de traballo quedan no bar
de sempre. Entre bromas e copas, un deles confesa
que ten problemas coa muller. Os catro probarán o
sabor acedo da falsa amizade.
EL SHOW DE
2010/13'/galego
DIRECCIÓN E GUIÓN:
Samuel Lema
REPARTO: Vicente de
Souza, Nuria Sanz
VAI DE: A vida de Mario é un cóctel explosivo. Para
prender, só lle falta a mecha de O Show de... unha
mestura entre reality e talk show que, coa excusa de
facer unha broma á persoa elixida, aproveita para
sacar á luz as súas miserias.
EL GRIFO
2010/16'/castelán
DIRECCIÓN: Denis Rovira
Van Boekholt
GUIÓN: Diego Soto
REPARTO: Celso Bugallo, Ana Fernández
VAI DE: Un ancián queda só na casa cando a familia
marcha de vacacións. É un ser vulnerable no moder-
no chalet e un pequeno problema doméstico acaba
por se converter nun pesadelo.
ILLA PEDRA
2010/18'/galego
DIRECCIÓN E GUIÓN:
Adriana Páramo
REPARTO: Maria Tasen -
de, Nerea Barros
VAI DE: A poesía é o nexo de unión entre Iria e Antía.
Cando Antía marcha a Londres decátase de que
tamén é a áncora que a une á terra e ás amigas.
FATUM!
2010/9'/galego
DIRECCIÓN E GUIÓN: Pablo
Millán
REPARTO: Luis Iglesias
VAI DE: Fatum é a forza infinita contra a libre vontade...
Para explicalo presenciamos a un home que, tras ler
o xornal, se convirte nun xoguete dos seus medos.
DE QUE SE RIEN LAS HIENAS
2010/15'/galego
DIRECCIÓN E GUIÓN:
Javier Veiga
REPARTO: Toni Acosta,
Javier Veiga
VAI DE: Por moito que se empeñe a natureza en dicir-
nos que a reprodución é a única maneira de sobrevi-
vir como especie, a paternidade, co que ten que ver é
co amor.
A SEÑORA CARME
2010/8'/galego
DIRECCIÓN E IDEA ORIXINAL:
Marcos Gª Romero
REPARTO: Fely
Manzano, Mundo Villalustre
VAI DE: Pasan os anos e a señora Carme acumula
mensaxes no contestador, ceas de Nadal en soidade
e queixas dos veciños pegadas na porta.
A RESIDENCIA
2010/11'/galego
DIRECCIÓN E GUIÓN: Alex
Sampayo
REPARTO: Rosa Álvarez,
Guillermo Carbajo
VAI DE: A propietaria dunha pensión recibe a un novo
inquilino: un estudante de medicina extremadamente
respectuoso coas normas da dona da casa.
TOURETTES
2010/15'/galego
DIRECCIÓN: Martin
Fiallega
REPARTO: Marcos Co -
rrea, Isabel Risco
VAI DE: Max e Noe padecen un transtorno psicolóxico,
a sindrome de Tourette. Soñan con viaxar ao Xapón e
para conseguilo deciden atracar un banco.
XOEL Y LOS X MEN
2010/20'/galego
DIRECCIÓN: Eusebio
Pastrana
GUIÓN: Eusebio
Pastrana, María Brea
REPARTO: J.C. Vellido, Farruco Castromán
VAI DE: Xoel morre e déixalles aos amigos unha última
mensaxe que deben ler xuntos, bebendo unhas cerve-
xas á súa saúde.
ESTEREOSCOPÍA
2011/12'/galego
DIRECCIÓN E GUIÓN: Xacio
Baño
REPARTO: Vicente de
Souza, Alfonso Ramírez
VAI DE: Cando Emilio sofre un atropelo e perde a visión
dun ollo, os médicos transplántanlle o doutra persoa.
A partir de aí comeza a ver a vida do doador.
ANIMACIÓN
CHECKOUT
2010/7'/galego
DIRECCIÓN: Iker García e
Salvador Rubio
GUIÓN: Salvador Rubio
VAI DE: Un supermercado pouco antes de pechar, un
rapaz co seu carro cheo, e unha caixeira irritable que
devece por marchar para a casa. O amor tamén pode
xurdir na situación menos favorable.
GATO ENCERRADO
2010/12'/galego
DIRECCIÓN, GUIÓN E ANIMA-
CIÓN: Peque Varela
VAI DE: Dous gatos
viven no paradoxo de Schrödinger, un mundo múltiple
de universos paralelos no que cada situación vivida os
leva a outra vida posible. E morren tantas veces que
todas as curtas...
5revista oficial do festival de Cans maio 2011
chega o momento no que xa non recordan cantas vidas
lles quedan.
VICENTA
2010/22'/castelán
DIRECCIÓN, GUIÓN, FOTOGRA-
FÍA E MÚSICA: Sam
VAI DE: Alfredo morre
sen revelarlle á súa muller onde escondeu a fortuna
que gañaron na lotaría. Vicenta busca en todos os
recunchos até asumir que a única maneira de saber
onde está é preguntándolle ao seu defunto esposo.
3KG
2010/8'/galego
DIRECCIÓN: Iván
Fernández
GUIÓN: José Ramón
Puente e Iván Fernández
VAI DE: Todos os galos da granxa son levados á cidade
en canto superan os tres quilos de peso. Máximo leva
moitos anos evitando a situación, sabe moi ben qué
facer para evitar ser sacrificado, e intenta explicarllo ao
un compañeiro afortunado que se librou da última criba
por pura casualidade.
BIRDBOY
2010/15'/castelán
DIRECCIÓN: Pedro Rivero
e Alberto Vázquez
GUIÓN: Alberto Vázquez e
Pedro Rivero. Baseada na novela gráfica Psiconautas,
de Alberto Vázquez.
VAI DE: Un terrible accidente industrial cambia a vida da
pequena Dinki para sempre. Despois da catástrofe, non
hai cor, nin vida, nin amor. Birdboy, un mozo introverti-
do e desarraigado que se oculta no bosque, observa
ese mundo alienante e gris dende unha póla.
...e os clipsOS VIDEOCLIPS ESTÁN DEFESTA. Os convidados bailanbébedos no xardín, saltan no cuartodos xoguetes ou desinhíbense nabacanal verbeneira. Celebran quexogan en primeira. Os sons deascendencia foránea adúbanse conprebe visual do país. Os directoresmergullarse no tépedo novo popgalego, se tal cousa existe. Nonescatiman en créditos, que prolon-gan a metraxe das pezas destexénero xa ex-menor. Asínanos osque nos últimos anos presentabanas súas curtas nos jalpóns deCans. Hai vídeos que se tomandemasiado en serio e hainos quevoan moi por riba das cancións.Hainos superficiais e hainos queprenden. Hai moitos: a colleitadeste ano superou en número á decurtas. Cinco ou seis levantan aman para pedir a palabra. Hai valo-res seguros, como AlbertoBaamon de ou os clips de El Cubo.Hai enerxía mórbida en todo o quetoca Javi Camino, aquí con TAB eSrasrsra. Hai amores posibles con-densados que rascan na gorxa:Etcheverry bótase aos lobos;Manos de Topo practica o estraña-mento sentimental. Haique velos, escoitalos eesperar a que aca-ben de pasar oscréditos.
Moisés Álvarez (xornalista)
Videoclips:a hora doscréditos
VIDEOCLIPS
LA CRUZ
INTÉRPRETE: Eladio y Los Seres
Queridos
DIRECTOR: Alberto Baam onde
AMIGOS DEL GÉNERO
HUMANO
INTÉRPRETE: Triángulo de
amor bizarro
DIRECTOR: Javi Camino
DECEMBER DESCENDT
INTÉRPRETE: Colectivo Oruga
DIRECTOR: Toño Chouza
BE REAL
INTÉRPRETE: Moon Cresta
DIRECTOR: Iván Mena
GGAAL-EGO
INTÉRPRETE: El Puto Coke
DIRECTOR: Juan Salgueiro
DOS SEMANAS
INTÉRPRETE: Misterioso Viaje a
Holanda
DIRECTOR: J. Pablo Etcheverry
LA MARCHA DE LAS HOR-
MIGAS
INTÉRPRETE: El Cubo
DIRECTORES: Andrés Monte-
ne gro e Belén Mendaña
MIS MOVIMIENTOS
INTÉRPRETE: Fon Román
COMEBOLSAS
INTÉRPRETE: Srasrsra
DIRECTOR: Javi Camino
CIENCIAS EXACTAS
INTÉRPRETE: Manos de Topo
DIRECTOR: Miguel Angel
Blanca
THE MAN WHO LIVED IN
DEATH
INTÉRPRETE: Patricia Moon
DIRECTOR: Duplo Studio
TODOS SE VAN
INTÉRPRETE: Nefta
DIRECTOR: Pachi Baranda
QUEEN BITCH
INTÉRPRETE: Silvia Superstar
DIRECTORES: M.A. Fer nández
e José Ballesta
PARPADEO
INTÉRPRETE: Faino Ti
DIRECTORA: Noelia López
VOLVER
INTÉRPRETE: Di Elas
DIRECTOR: Jorge Coira
CANS, DICES?Los modernos yendo a la aldea, neno! Mola!Musica en los alpendres... cortos...Porque los hai que van a ver los cortos, no te pien-ses...Y andan por alli los de la tele todos, el Tosar, el delPadre Casares, y la otra que también es gallega, larubia la de las tetas sin paraiso, no sabes?...
Maria Pujalte.No la otra, la rubia, que es de Vigo....Hostiá lo tengo en la punta de la lengua...Me ha de salir, ya verás...Pero Cans, si, Cans...Está bien, yo ya fui hace dos años y lo pasé de putamadre, allí un pirao, un tal Tony Lomba...el puto amo, cantando alli a Alfredo Landa...
muchas fotos hiciéramos, con el de los Tonechos, conel bajito no sabes?..Y lo de los chimpines esta bien, tambien,hay un ambiente que te pasas.Si. Yo, a ver, pero igual voy alli a chu-parle los cubatas a la zona VIP.Hostiá, si puedes...Para Lois Pereiro
Carlos Blanco (actor)Cans, dices?
6 revista oficial do festival de Cans maio 2011
Mecanismo finoAlfonso Pato, Arela e os que traballan para os miles
DIEGO GIRÁLDEZ
Todos os que traballan na organi-
zación do Festival rematarán as súas
vidas ocupando un lugar nalgún dic-
cionario académico logo do concepto
“precisión”. Xuntos conforman o
plantel indefinido dunha factoría de
soños que saben alcanzables. Ten
que ser antinatural. Si ou que?. Non
se pode traballar a contrarreloxo e
loitando contra os elementos con-
querindo ao final tan bos resultados.
É satánico, joder. Que fagan pública a
súa pócima do traballo e bendigamos
con ela as oficinas do INEM.
Foi Mick Jagger o que dixo -non
sei en que estado- que prefería un
vicio cómodo a unha virtude fatigan-
te. Non coñezo os seus vicios pero si
sei que posúen unha virtude que fati-
ga: creatividade. Comprobeino hai
tres sábados cando subín a tirarlle
unhas fotos mentres traballaban.
Algúns estaban no Jalpón Friki,
outros na de Bugarín. O Multiusos
estaba a punto. Carlos, Pao, dúas
Marías, Andrea, Maxi, Beli, Rubén,
Serafín... Pato marca unhas directri-
ces e marcha sabe-dios-a-que. Os
días previos ao Festival, Pato, o direc-
tor, é tamén alcalde pedáneo de
Cans e concelleiro de Vías e Obras,
entre outras aptitudes.
Comezan a baixar caixas dun
chimpín. Aparece Ángeles, logo Sesi.
Voume con eles e con Beli ata o gal-
pón de Bugarín. Mentres camiño vou
lendo os slogans da propaganda
electoral que, como nunca, inunda a
parroquia: chámalle parvos... Sesi
cóntalle a Beli non sei que dunha
explosión dentro dun túnel. Ao final
chegamos. Vivos.
Alí están Keka -presidenta de
Arela- e Corinne pintando cans de
madeira. E aparecen máis caixas,
máis tablóns, transportados no chim-
pín de Serafín. Hai que baixalos. Todo
encaixa, como o mecanismo fino dun
reloxio suizo. Mentres traballan van
pechando infraestruturas do certa-
me deste ano e cóntanme anécdotas
de festivais dos anos pasados. Falan
de tribus urbanas.
A xente de producción, os encar-
gados da infraestructura musical, os
responsables do bar, prensa, admi-
nistración,... son pezas fundamentais
dunha maquinaria abofé engraxada.
A todo isto, engádeselle un comple-
mento indispensable: veciños de
Cans, voluntarios, amigos, colabora-
dores ocasionais...
A mañá remata na de Moncho.
Sesión vermú. Eles saben que lles
quedan por diante moitos días de
montaxe, de creatividade fatigante e
dun único vicio: ver, como sempre,
que o resultado foi bo, que os miles
de visitantes marchan con fantásti-
cas sensacións no padal.
Así dá gusto.
Que os quetraballan para os
miles faganpública a súa
pócima dotraballo e
bendigamos conela as oficinas do
INEM
HAI ACTRICES QUE DEIXAN PEGADA. María Pujalte,Mariquiña para mín, é sen dúbida unha delas. Teñocomprobado como atrapa ao espectador, coas súas deli-ciosas creacións en teatro, cine ou TV, tanto en comediacomo en drama, e como lle teñen moita estima os equi-pos cos que traballa.E é que María évos moi grande: como profesional versá-til, atrevida, xenerosa… e como persoa… ¡Non vos
quero nin contar!A primeira imaxe que me ven á cabeza ao pensar nela éa de Pujalte ao volante dun Golf vermello cargado, aduras penas, cun biombo de cabaré atravesado na cabi-na. Deste xeito percorríamos autoestradas e corredoirascomo “Compañía Marías”. Porque María, ademáisdunha inmensa actriz, tamén vos é unha descomunal“trupera”.
Dende sempre quixo ser faranduleira; e, como talentonunca lle faltou e, ademáis, é moi disci-plinada (traballadoriña sempre vos foi),chegou a onde tiña merecido chegar:ao teatro, cine e TV con maiúsculas.Agora tamén vai deixar a súa pega-da en Cans. Disfrutade dela, ¡pagaa pena!
María Bouzas (actriz)Mariquiña
7revista oficial do festival de Cans maio 2011
María Pujalte, Premio Pedigree'11
‘Veño disfrutar do misterio dofestival de Cans’
María Pujalte recibirá nesta edición o Premio Pedigree. 20 anos a separan
do seu axuntamento con María Bouzas na mítica Compañía de Marías, dúas
décadas de traballo continuado que a converteron nun dos rostros máis
recoñecibles da interpretación nas últimas décadas.
MANRIQUE FERNÁNDEZ
-Despois de máis de 20 anos no cine, a televisión
e o teatro, ¿que queda da María Pujalte que
reinventou o cabaré á súa maneira na Compañía de
Marías?
-A mesma ilusión polo traballo, é dicir, a actuación.
En min queda a mesma paixón e a mesma entrega.
-Un dos personaxes que lle deu maior
popularidade foi o de Mamen na serie de televisión
"Periodistas". ¿Atreveríase a darnos un titular sobre o
festival de Cans?
-E que eu era secretaria...
-Ha, ha, ha... Certo! Como pasou da redacción
do"Crónica" ao "Kasi Ke No", o bar de "Siete vidas"?
¿Tan mal anda o xornalismo?
-Xa sabedes, cousa deste oficio. Nunca se sabe o
que vai vir.
-O seu último traballo cinematográfico foi "Que se
mueran los feos". ¿Está preparando algo novo?
- No cine, polo de agora, non. Agora mesmo estou
traballando na serie televisiva “Los Quién”.
-Agora compite consigo mesma en dúas series
de televisión que se emiten ao mesmo tempo: "Los
misterios de Laura" e "Los Quien". ¿Non resulta algo
bipolar esa competición?
-O bó desta competición é que sempre gaño eu! O
certo é que isto pasa moi poucas veces. Estou suman-
do audiencias!
-Como Laura, o seu personaxe televisivo, ¿vén
resolver o misterio do éxito do festival de Cans?
-Máis que resolver, vou disfrutar do misterio do
Festival. Téñenme falado con moito cariño do Festival,
do seu encanto... Tiña moitas ganas de estar aquí!
8 revista oficial do festival de Cans maio 2011
SON LUCÍA CAMPO E ESTE É O MEU PRI-MEIRO ANO COMO ESTUDANTE DE XOR-NALISMO e comunicación audiovisual enMadrid. A miña familia é de Cans e colaborono festival desde hai catro anos.Os galpóns, o torreiro, os "chimpibuses"…Cans agarda impaciente a volta desa auracultural, artística e cinematográfica, que acaracterizou nos últimos anos. Chegadasestas datas son a envexa de todos os meuscompañeiros. Directores de cine, actores, xor-nalistas… integran a paisaxe dun municipiorevestido do "agroglamour" que define aoFestival de Cans, a larpeirada máis cobizadapor calquera que sinta vocación polo mundodas artes audiovisuais. Na universidade nondeixan de facerme preguntas e sempre rema-tan a "enquisa" coa mesma frase: "Quesorte!"Entristéceme non poder seguir tan de preto ofestival nesta ocasión, tanto pola perda dopouso de experiencias que isto conleva comopor ese apego especial que sinto por Cans, omeu segundo fogar.Curioso, divertido, orixinal, enxebre… son sóalgúns dos adxectivos que empregaron xor-nalistas galegos para describir o que agora étodo un acontecemento cultural que transcen-de as fronteiras da localidade.Espero que este sexa ocomezo dun gran futuropara o festival e poderseguir sendo a envexa detantos por moitos anos.Iso si, envexa sana.
Lucía Campo (estudante)
Cando todosme envexan
AMPARO RODRÍGUEZ
Como non podía ser doutro xeito un
can de pedra saúda aos visitantes nada
máis entrar en Cans, unha estatua que
inmortaliza a importancia que o Festival
de Cans ten para os veciños e para a vila
do Porriño.
Aí está, estático, espectante, lem-
brándolle a todos os que pasan que está
a pisar un terreo fértil, participativo, inque-
do e acolledor.
Non pasa desapercibido nin para os
conductores nin para os peóns, tampou-
co para os veciños que comparten o seu
día a día co can de pedra que simboliza
unha festividade, un encontro e un com-
promiso co audiovisual.
Pero para algúns veciños como
Manolo Cid Díaz, representa tamén unha
responsabilidade, a de ser o garda do
CAN con maiúsculas.
Dende hai anos, Manolo Cid e a súa
familia poñen á disposición do festival a
súa casa na Droza para convertela na
zona vip, nos camerinos dos actores e
actrices e no punto de descanso dos pro-
fesionais.
A organización instala na casa dos
Cid unha carpa baixo a que se dan conver-
sas, risas e complicidades pero tamén
Manolo aproveita para citarse cos seus
amigos e coñecidos e compartir o viño da
casa e gozar do festival.
Para Manolo Cid, encargado de cus-
todiar a estatua do can, é todo un orgullo
porque “o festival é unha promoción para
a parroquia estupenda, dálle vida, é un
progreso, unha alegría...”
Tan só o monte Castelo e os Cid
teñen a responsabilidade de gardar o can
de pedra realizado por Godoy, un compro-
miso que implica unha adicación aínda
que de poucos esforzos, confesa Manolo
entre risas “porque non da moito traballo,
non pide nin de comer nin de beber e está
caladiño, así que eu estou encantado co
Can e co festival, tamén con Alfonso Pato
por encomendarnos este traballo”.
O Cid ProtectorManuel Cid Díaz non só é o dono da
Casa Vip onde están os convidados do
certame, é tamén o garda do Can de
Pedra que recibe aos visitantes na
rotonda de entrada á parroquia
Manuel Cid, protector do can de pedra.
9revista oficial do festival de Cans maio 2011
LANCÉMONOS AOS GALPÓNS, PECHADE AOFICINA. Guindémonos ás cortes, abandonadeas vosas butacas.Cando nos perden creto os que se amarran ássúas cadeiras, nós bulimos por facer a arte depé contra as mallas dos corrais, acobadarnosnos palleiros sen que cheguen a coller as nosasformas e manchar as botas coa única terra quenon nos ha pedir contas.Cando nos cae a cara ollando para os que seaferran ás súas cátedras, nós devecemos porcambiar a comodidade dos cús pola liberdadedas nosas ansias, campando coma tolas polashortas de Cans, mostrándolle ás leitugas o brillodos fotogramas e ensinándolle ás berzas unhamontaxe inmortal.Cando deixamos de confiar nos que se agarrancon unllas e dentes aos seus postos, nós asal-tamos con ollos e corazóns as nosas leiras.Recuperamos os auténticos espazos onde selabrou o noso mundo, e sementamos ilusiónsonde onte sementaron millo.Os nosos froitos proxectan luces e sombras ensalas de cuxos teitos non penden lámpadas dearaña, senon patas de xamón. Non arremuíñansorrisos expectantes previos aos canapés,senon a rentes da desbrozadora. Enlámansecoma nós co fragor da vida e nos cortellos, nonaguantan impolutos coma quen nunca baixou áaldea. Pero por deus que sempre nosqueden os galpóns, que tome-mos a vida por man propia.Que rebenten as oficinas, quenos queda moita leira.Guindémonos ás cortes, aban-donade as vosas butacas.
Yolanda Castaño (poeta)
Lancémonos aosgalpóns
10 revista oficial do festival de Cans maio 2011
A.R.
“Algún mérito terei”, dí Serafín
Campos Bargiela cando lle preguntamos
por que o Festival lle outorga o Chimpín
de Prata.
A pregunta sobra porque de todos é
sabido que hai oito anos que Serafín cola-
bora co certame levando no seu chimpín
aos visitantes, premiados e participan-
tes.
Un traballo que Serafín fai sen esfor-
zo porque sabe que para a súa parroquia
o festival foi o mellor xeito de promoción,
de distración e de punto de encontro non
só cos profesonais do audiovisual se non
tamén cos propios veciños.
“Con este festival a parroquia de
Cans é máis coñecida, dalle vida”.
Cando lle preguntas por algunha
anécdota ten que facer un esforzo impor-
tante para elixir unha porque despois de
tantos anos de ir e vir co tractor xa no
pode discernir entre o festival e a súa
traxectoria personal.
Chegado o día un de maio, Serafín
Campos rescata do faiado os dous cans
amarelos para colgalos nos laterais da
súa casa.
Ao igual que él, o resto dos veciños,
polo que é xa unha estampa usual ver os
fogares de Cans engalanados co can
amarelo.
Pero tamén un mes antes hai que
preparar o tractor, levalo ao taller e
comezar a visitar aos veciños para pedir-
lle flores. Chegado o festival, cada día hai
que renovar o atrezzo do tractor con flo-
res frescas.
“Isto non é cousa da muller, é cousa
miña. Falo vos veciños, pídolles flores e
preparo o tractor”.
Serafín Campos ten 74 anos e vive
no barrio da Graña aínda que é natural
do barrio de Cabo do Eido. Naceu e vivíu
sempre en Cans e nunca se lle pasara
pola cabeza que na súa parroquia habe-
ría un festival que faría do audiovisual
unha festa.
“¿A quen se lle ía pasar pola cabeza
que en Cans habería unha cousa así?
Tan só a Alfonso Pato que se rompe o
peito traballando para isto”
Ao igual que Serafín o resto dos veci-
ños saben recoñecer o esforzo que fai
Alfonso Pato e a asociación Arela para
que o Festival de Cans sexa, ano tras
ano, un referente do audiovisual, do tra-
ballo en equipo e da implicación veciñal.
Se cadra, é isto último o que máis
admiración esperta. ¿Estarán feitos
dunha madeira especial os veciños de
Cans? Parabéns Serafín!!
Serafín Campos, Chimpín de prata
“Algún méritoterei...”
Serafín Campos ten74 anos e vive no
barrio da Graña aíndaque é natural do
barrio de Cabo doEido. Naceu e vivíusempre en Cans e
nunca se lle pasarapola cabeza que na
súa parroquia haberíaun festival que faríado audiovisual unha
festa.
Roberto Vilar asaltou a TVG vestido de Tonecho. Dende entón non
deixou o tubo catódico e agora presenta con enorme éxito o seu
propio programa. Que o seu é o humor é evidente: non hai máis que
velo levando Land Rober e rindo a cachón, un “gag” si e outro tamén,
improvisando saídas inxeniosas e contaxiando sorrisos ao público do
plató e ao que o mira do outro lado da pantalla... “O grande valor de
Land Rober e a xente que o ve, tanto na súa casa coma os
3.220 santos que agardan lista de espera para velo en
directo no plató. Non podo imaxinar maior fortuna…”
Roberto Vilar, “Chimpín de Prata”
‘Cans é unha marabillosabrincadeira da normalidade’
ESTEVO FORTES
-Xa eres Chimpín de Prata do Festival de
Cans. Costouche moitas horas de torreiro
chegar ata aquí?
-Se por torreiros fose non cheghaba
toda a prata do Porriño, que mira que hai,
para faser chimpíns... Se de algo pode presu-
mir Cans e da xente que alí se xunta. Eu son
un menos, que non un máis. Iso sí, sempre
que poda promocionarei esa marabillosa
brincadeira da normalidade que é o Festival
de Cans.
-Cal é o recordo que tes da primeira vez
que pisaches esta parroquia?
-Moitas palabras me veñen a cabeza
chamadas polas primeiras
imaxes que teño de
Cans: aldea, festa,
cine, creación,
ghalpón, xente,
máis xente, pato,
asterix, francia,
camisetas, máis
camisetas, carrete-
ra, costa arriba,
costa abaixo,
proximidade, tosar,
máis pato, cor amarela… E sobre todo: CHIM-
PÍN!!!
-Cóntanos algunha anécdota que che
acontecera durante o teu paso por este
certame?
-Todo o que rodea ao desfile de chimpíns
é tremendo, non coñezo mellor maneira de
achegarse á xente e, sobre todo, de ache-
garse a un mesmo. Grasias mestres do
ralentín!!!
-Os catro días do festival os veciños
codéanse coas caras máis coñecidas do
audiovisual galego. É certo que cando eres
famoso perdes a conexión coa realidade?
-O que non se emocione, pero
emocione de verdade, de
corasón, cando
alguén o recoñeza e o
pare na rúa, é un
completo igno-
rante. As emo-
cións non se
deben disimular,
grave erro, e en
Cans podo ver clara-
mente as emocións desas
“caras coñecidas”…
Gústame.
-Land Rober está a ser un
éxito imparable. O formato é moi
novidoso dentro do que se viña
facendo na Galega. Albiscabas,
cando o puñéchedes en marcha,
a boa reper cusión que está a ter de
crítica e esta acollida social?
-A marabilla e que ti fagas un pro-
grama de televisión, e que a xente na
súa casa, tendo un mando con 50
canais e 50 posibilidades, decida
ver a túa proposta… Sen palabras
me quedo! O grande valor de Land
Rober é a xente que o ve, tanto na
súa casa coma os 3.220 santos que
agardan lista de espera para velo en direc-
to no plató. Non podo imaxinar maior fortu-
na… Grazas, e a traballar, non hai outra!
-Estaste a facer famoso fóra de Galicia!
Ao final farás un cameo en Torrente 5…
-Ha ha ha! Non estaría mal. O outro día
din que entrou Vicente Aranda nun restau-
rante, viu a Santiago Segura, dixo:
“Torrente”, e marchou… que lástima!!!!!
-En que momento cres ti que está o
audiovisual galego?
-Esta maldita crise veu a cortar unha
magnifica progresión da nosa industria e da
nosa creación. De todas maneiras Galicia
está chamada a ser a grande potencia do
audiovisual en España, co talento que hai
aquí, non pode ser de outra maneira. Estou
convencido.
Todo o que rodea aodesfile de chimpíns
é tremendo, noncoñezo mellor
maneira deachegarse á xente.
Grasias, mestres doralentín!!!
11revista oficial do festival de Cans maio 2011
12 revista oficial do festival de Cans maio 2011
retranca e tenruraPOR GUSTAVO BALZA (DIRECTOR DE CINE)
13revista oficial do festival de Cans maio 2011
Para ninguén é un segredo
a enorme relevancia que
ten Roberto Vidal Bolaño
na construción e consolidación do
teatro galego contemporáneo.
Cunha obra prolífica e fondamen-
te comprometida con Galicia e a
súa lingua, é un autor de culto
que aínda non fora adaptado ao
cine... ata que un venezolano afin-
cado na terra e cun mono consi-
derable por rodar, decidiuse a
facelo. Esta é a orixe de “Doentes”,
a película: a necesidade vital de
dirixir actores, de pór en escea
unha boa historia... En definitiva:
de facer cine.
“Doentes”, a obra de teatro,
tíñao todo para ser levada á gran
pantalla: dous protagonistas cara-
lludos, unha trama áxil e con
transfondo, bos diálogos e un
gran final. Ademais, todo aconte-
cía nunha soa noite en Santiago
de Compostela! Lembro que ao
remate da primeira lectura tiven a
sensación de topar un tesouro e a
certeza de que faría unha película.
Propúxenlle a idea a Antón
Reixa e deixeille a obra. Aos pou-
cos días chamoume para dicirme:
“Isto temos que facelo”.
Suxeriume a Roberto G. Méndez
para que traballásemos no guión
e fue un gran acerto. Robert, que
é como eu lle chamo, foi capaz de
interiorizar a voz e mailo espírito
que Vidal Bolaño creara para a
súa obra de teatro e escribiu un
guión que nos cautivou a todos
por igual. De feito, o proxecto
ergueuse relativamente rápido e
en pouco máis dun ano xa estaba-
mos en preproducción...
Película de época con casi
unha trintena de actores e actri-
ces. Máis de 40 decorados dife-
rentes entre Santiago, Ferrol,
Ares e Pontedeume. o 90% da
acción acontece de noche e sen
un só exterior día sen iluminación.
Una cámara que nunca ata
daquela se usara para facer unha
longametraxe... e só catro sema-
nas para rodar! Carallo, xa hai que
estar doente para intentalo...
Pero se tienes grandes intér-
pretes, un bo equipo técnico, o
apoio de produción e a certeza de
que a historia que contas ten
alma, o camiño xa está medio
feito: só resta traballar duro e per-
severar. Home, unha pouca de
sorte tamén che fai falla... e tivé-
mola. Un feito clave foi poder estu-
dar o guión e ensaiar con todos os
actores. Gustaríame nomealos a
todos un por un, pero son moitos
e non teño espazo, así que a miña
gratitude para o bo facer de
tod@s el@s. “Pico” e “Morris”
(Valeriano e Cañete) teñen un
lugar destacado por seren os
dous protagonistas absolutos.
Chea de retranca e tenrura,
“Doentes” es una traxicomedia
que nos deixa un regusto amargo
na boca pero coa sensación de
ternos divertido. Xa teño o “mono”
outra vez, xa estou doente.
DIRECTOR Gustavo BalzaGUIÓN Roberto G. Méndez, Gustavo Balza (sobre un texto de Roberto Vidal Bolaño)REPARTO Xosé Antonio Durán “Morris”, Xosé Manuel Olveira “Pico”, Rosa Álvarez, Evaristo
Calvo, Laura Ponte, Farruco Castromán, Ernesto Chao, María Vázquez, Xan CejudoMÚSICA Bieito RomeroFOTOGRAFÍA Suso BelloXÉNERO DramaPRODUTORA Filmanova Invest / ZircozineGALARDÓNS Nomeada á “Biznaga de Ouro” no Festival de MálagaSINOPSE Valeriano e Cañete son dúas personaxes marcadas na Compostela dos anos 50. O
desmantelamiento do Hospital Real para transformalo nun hotel de luxo, enche as rúasde enfermos, peregrinos, pobres e doentes. Unha noite calquera convértese nunhacarreira pola supervivencia de dous estranos unidos pola dor e que, por non podercambiar o mundo, loitan, polo menos, por poder velo ao outro día.
ficha técnica
Gustavo Balza e Suso Bello durante a rodaxe.
PÍDENME QUE DESCRIBA O QUE É VIVIR o Festivalde Cans… non podo. Non se pode explicar con pala-bras o que sintes, o que transmite, o que dá Cans (digoCans referíndome sobre todo as persoas)… PorqueCans non é só un lugar e uns veciños, Cans é un esta-do de ánimo: unha mestura de ledicia, bo rollo, balbor-do, festa, amigos, música, cine, xente, xoldra, … e moibo rollo. En Cans estás cómodo, estás coma na casa,coma nas festas do teu pobo… Cans é unha romeríaaudiovisual e sonora. Eu podo contarvos cousas que eu vin en Cans, ou quemirei, porque en Cans mírase, cousas que non xuroque pasasen, nin que fosen reais, cousas que benpoderían estar sacadas dun conto de Cunqueiro, por-
que teñen máis que ver co realismo máxico que coapropia realidade… pero eu vinas e mireinas, en Cans:Vin e mirei un home que se viste de muller no Luararranxando unha billa de cervexa para dar de beberaos "veraneantes" e aos ilustrados…Mirei e vin unha caravanas de chimpíns facendo unhatractorada, e derriba deles unha chea de narcotrafican-tes, piratas, curas, presidiarios e cantantes, moitoscantantes…Vin e mirei mil músicos tocando nun galiñeiro…Mirei e vin agroglamour…Vin e mirei estrelas do cine en alpendres e pendellos,sentadas en tablóns…Mirei e vin alfombras vermellas sobre camiños de
pedra…Vin e mirei a un actor famoso axeonllarse e meter asmans na masa, igual que un albanel…Mirei e vin un Dj pinchando para 2000 persoas subidono remolque dun "Pascualín"…Vin e mirei roupa branca tendida para que o xuradoteña claro o veredicto…Vin cousas que nunca tiña visto eque non volverei ver… pero omellor é que volverei a Cans, emirarei… Grazas á xente de Cans pordeixarnos estar, ver emirar!
X.A. Touriñán (actor)Cans: ver e mirar
A.R.
Quenta o sol e estamos na terraza do bar Fortes en
Cans, a rolda de prensa da VIII edición do Festival de
Cans xa rematou e aproveitamos para conversar con
algúns dos presentes.
Ao noso carón o actor Luis Zahera e Divina Campos.
Facémoslle un par de fotos xuntos e sentamos para ten-
tar sacar unha entrevista. Cousa inútil e, menos mal, que
non o intentamos porque a conversa entre estes dous
membros do xurado comeza a ser xugosa e unha entre-
vista tería sido todo un erro.
Para anima-la conversa comezan a chegar as tapas
de tortilla quentiña e a empanada acompañadas dun par
de Estrellas Galicia. Luis non dubida en destacar o boa
que está a empanada mentras Divina prefire agardar a
chegar á casa e toma-lo peixe que xa deixara preparado
“esta comida esta moi boa pero non hai como a comida
feito por unha”.
Moi boa vista
Por primeira vez Luis Zahera esquécese das cáma-
ras para formar parte do xurado, algo que Divina xa
domina porque é a segunda vez que o fai. Zahera lembra
que o ano pasado coincidiron no veredicto o xurado ofi-
cial e o xurado formado polo público.
“Tivemos moi boa vista” asegura Divina, “moi boa
vista, efectivamente, a vista do público que é a vista
importante, nos vivimos do público “, matiza Zahera.
Punto por punto
- “Eu valoro a película en conxunto, sempre me gusta
que teña unha base da que poida aprender”
- “Claro, que che digan algo”
- “As que non me din nada non me gustan”.
Así explica Divina a Luis o seu xeito de valorar as cur-
tametraxes pero a lista de consellos continúa ao igual
que continúan a chegar as tapas recén cociñadas.
“Se contas a verdade e o fas con gracia tes o camiño
andado”, dille Divina.
Luis toma boa nota disto e, por suposto do que
segue:
-Como veño vestido? ¿de traxe?
-“Sí, de traxe, así estarás moi bonito”
-Ah! tampouco esquezas que non debes falar cos fina-
listas, ten que ir todo secreto porque se non pensarán
que estas comprado”
-Divina, !que boa esta a empanada!
-Sí, ten boa pinta pero atende. Primeiro ve-los cortos
todos e a cada un daslle un valor, sen falar cos do lado e
ao rematar tes que dicir o que máis che gustou.
O sol xa non quenta, apreta e Divina mais Luis seguen
co seu decálogo de bo xurado.
-E que pasa en caso de empate? pregúntolle a Divina
-“Ah! o xurado oficial que o discuta”
Así de tranquila resposta Divina deixando a responsa-
bilidade no xurado oficial.
Aparece en escena Anxo Quintanilla, presidente do
Consorcio Audiovisual de Galicia que recomenda a Luis
seguir as recomendacións de veterana veciña.
Apuran a conversa porque Luis e Anxo marchan para
Santiago pero antes Divina acláralle a Luis, “non traias
nada xa che dan eles boli pero non custa nada traer cada
un o seu claro”.
Entre risos despídense e nos apagamos a gravadora
para recrearnos no espectáculo de Cans, no escenario
natural e veciñal que se traslada ata esta terraza do bar
Fortes. Un pracer traballar así, rodeados de profesionais,
de voluntarios, de veciños, de aprendices e de veteranos
que queren aportar a Cans o seu gran de area pero
tamén levarse de recordo terse empapado de arte.
14 revista oficial do festival de Cans maio 2011
Consellos dunha veteranaa un principianteEntre tapa e tapa,
Divina, membro doxurado, ofrece un
par de consellos aoactor Luis Zahera
-Como veñovestido? De traxe?,pregunta Zahera.
-“Sí, de traxe, asíestarás moi
bonito”, recomendaDivina.
UNHA EVIDENCIA DE QUE O CINEMA foi a arte doséculo XX e polo de agora aínda lle reina á xente é acapacidade de fabricar "estrelas", homes e mulleresque resplandecen na pantalla cun brillo que nontemos a xente común. A pantalla fai desas persoasfantasmas escintilantes, xente sen a encarnaduraque temos os mortais mais cunha aura de eternida-de. A imaxe cinematográfica ten moito de maxia, debe
de ser cousa perigosa pois esperta un fascinio peri-goso na xente e por iso a xente procura achegarseaos astros diversos que crean as pantallas. A xenteachégase por ver de levar algo da súa aura, do seuresplandor, e non dubido que eses pequenos furtosde enerxía debilitan a esas estrelas do cinema e a tv. En Cans, cousas do Pato, as cousas son un chiscodiferentes. Esas figuras da pantalla andan soltaspolas corredoiras e semella que os cheiros do campo
e a natureza do val os alimenta, véselles alí subidosnos rústicos chimpíns, como moi contentos e lucidos,ben mantidos e bebidos. Cans é un lugar paradóxico,onde se encontra a xente e as fan-tasmas da pantalla e ninguén saemalparado, mesmo se divirtentodos. O glamour é pouco mais a diver-sión é abonda.
Suso de Toro (escritor)De cans, patos, e outros animaliños 15revista oficial do festival de Cans maio 2011
A.R.
Amanece en Cans, unha
brétema misteriosa baila arre-
dor das casas. De súpeto, apa-
rece un chimpín cargado cunha
porta. É a banda Sinestesia.
Baixan e colócana no medio das
leiras.
Os veciños, atrapados pola
curiosidade, achéganse. Os
máis atrevidos tentan abri-la
porta pero un máxico poder
impide cruzala. A banda
Sinestesia posúe as chaves e
estranos poderes que fan des-
aparecer a xente...
Sara, Eloy, Laura,Alba,
Rubén, Antía e Pablo son os cul-
pables. Eles son o equipo res-
ponsable de “Las Mentiras”, un
dos videoclips que este ano
inaugura o Can Campus, un
punto de encontro coa
Facultade de Ciencias sociais e
da Comunicación de
Pontevedra para fomentar o
xénero dos videoclips.
Ademais de contribuir á for-
mación do alumnado, o Can
Campus pretende promover
novos grupos de música.
Coordinado por Oswaldo García
e Alfonso Pato, o Can Campus
arrancou no mes de decembro
e nel implicáronse máis de cin-
cuenta persoas entre estudan-
tes, veciños e músicos.
Os realizadores Juan Lesta
e Belén Montero foron os
encargados de titorizar o pro-
xecto que deu de sí, un videoclip
e un making off de todo o proce-
so creativo.
Coma de costume, todo o
barrio participou nesta nova ini-
ciativa, mesmo o párroco Victor
Bargiela cedu o campanario da
igrexa para unha parte da roda-
xe e sae na escena final do vide-
oclip.
O xoves 19 de maio no bar
Tubulart de Porriño, o equipo
técnico porase “de tiros largos”
para a estrea de “Las
Mentiras”. Un videoclip que pre-
tende, sempre en ton de humor,
desenmascarar a inutilidade
das mentiras, da hipocresía e
dun mundo rápido que vive afas-
tado dos pormenores.
Las Mentiras recolle a sabi-
duría popular e amosa a unión
como forza contra a adversida-
de.
En palabras da productora
do videoclip, Laura Pedreira,
fronte a seriedade e austerida-
de de Sinestesia érguese o
pobo de Cans co seu corido
capaz de vencer calquera
imprevisto.
Armados con cámaras P2 e
moita ilusión, os alumnos da
facultade de Ciencias Sociais
conseguiron facer dunha leira e
unha porta todo un espectáculo
no que os actores-veciños tive-
ron que bailar, camuflarse coa
vexetación e argallar todo tipo
de artimañas para cruzar unha
porta que agocha un mundo
duro e cruel pero tamén ensina
o xeito de salvar tódolos obstá-
culos: A unión fai a forza. Parte do story board da rodaxe.
Can Campus:reinventando
o videoclip
16 revista oficial do festival de Cans maio 2011
A vida corre coma un can(a comida 19)
POR JORGE COIRA (DIRECTOR DE CINE) Avida corre coma un can.
Parece que foi onte, pero
hai xa dous anos que,
nestas datas, viña eu de rematar
a rodaxe da película 18 comidas
e, como acordara con Pato -alma
mater e centro espiritual desta
bendita festa-, preparei unha peza
duns poucos minutos a modo de
tráiler. Naquela peza que se exhi-
biu, se non lembro mal, no baixo
de Moncho, resumíase o material
que eu esperaba que se converte-
se, en poucos meses, nunha pelí-
cula feita e dereita.
Pero en 18 comidas sempre
se xogou ao inesperado. Cando
me puxen realmente a montar o
material todo, a propia película
mostroume o seu camiño. E nese
camiño moitos momentos mara-
billosos da rodaxe quedaban fóra
da metraxe final. Tamén é certo
que rodando 90 horas de brutos,
como nós fixemos, era fácil que
tal cousa sucedese. O caso é que
quedaron fóra moitas das imaxes
que eu presentara aquí en Cans:
conversas vehementes, abrazos,
miradas, bicos…
A montaxe da película -oito
meses de traballo ás veces duro,
ás veces divertido, ás veces des-
esperante- pareceuse máis ao
labor dun escultor ou dun alqui-
mista ca ao traballo habitual do
montador dun filme, porque tras
poñer en pé a estructura inicial,
vimos que a criatura duraba nada
máis e nada menos que cinco
horas e media. Así que a partir de
aí o proceso converteuse nunha
poda suave e coidadosa, algo así
como o traballo do escultor que
vai pouco a pouco picando na
pedra e buscando a obra que
está agochada entre a enorme
masa mineral; ou o daquel que vai
destilando o perfume ata chegar
á esencia mínima do que busca.
Foron uns meses de loitas e
de buscas, de encontros e de per-
das; a montaxe máis longa da
miña vida e, probablemente, a
que máis recorde durante o que
me quede de vida.
En definitiva, aquel tráiler pri-
mitivo non reflectiu con tino o que
finalmente foi a película. Pero,
como un can que corre tras un
pao lanzado ao aire e logo volve
xunto ao seu amo, o calendario
volve levarnos a un novo mes de
maio. E con el lévanos ao festival
que, desta volta, me ofrece a
oportunidade de amosar o resul-
tado final, esa montaxe definitiva
da película 18 comidas.
E non só iso, senón que, para
acabar de pechar o círculo arran-
cado por aquelas imaxes que só
se viron en Cans e que nunca che-
garon ás pantallas de cine, Pato
propúxome agora amosar o que
demos en chamar A Comida 19,
unha escolma dese material
inédito. E nestes días ando niso,
preparando de novo unha peciña
duns poucos minutos coa que
poder devolver a este festival
unha pequena parte do moito que
me deu a min nos últimos anos;
porque este festival ten o bo cos-
tume de coidar con mimo da súa
manada e regalarnos uns días de
festa, cine e sentidiño universal a
todos os que, coma min, nos sen-
timos auténticos fillos de Cans.
17revista oficial do festival de Cans maio 2011
A vida corre coma un can(a comida 19)
POR JORGE COIRA (DIRECTOR DE CINE)
“Este festival ten o bocostume de coidar con mimoda súa manada e regalarnos
uns días de festa, cine esentidiño universal a todos osque, coma min, nos sentimos
auténticos fillos de Cans”
se cans fose...unha peli, unha obra de arte, unha canción e un libro?
“Fai un sol de carallo”Eladio Santos, cantante
“Un tema xenial e cachondo que foi capaz de unir vellos e novos , modernos e tra-
dicionais ,o agro e o glamour,o folck e o pop , o dixital e o analoxico, un monton de cou-
sas que creiamos antagónicas.Eso é o que consegue cada ano Cans ...derrubar un
monton de prexuicios e fronteiras pasandolo de puta madre! "
Moitos libros...Quique Alvarellos, editor, xornalista e escritor
“Nas oito liñas que se me piden colle máis dun. Colle, por exemplo, o humor-
contra-todo do húngaro Frigyes Karinthy na súa Viaje en torno de mi cráneo;
tamén o manifesto da arte máis subversiva do artista portugués Leonel Moura
na novela 30 gramos; colle a Teoría de Lola de Francisco Umbral onde afirma
que o relato breve, máis preto como está da poesía que da novela, é o cumio da
creación. Colle a definición de Resistencia que Lois Pereiro elabora no seu primei-
ro libro Poemas 1981-1991: "O galego Recoñécese na terra, na lenta vitalidade
da arbre, na invencible resignación da herba", e colle, por fin, o dereito de todos
a soñar por riba das vellas sombras, o dereito que deixou escrito Cunqueiro na
derradeira Herba aquí ou acolá. ”.
18 revista oficial do festival de Cans maio 2011
Non debería gustarme o festival de Cans. Dio a lóxi-
ca, a razón... a natureza. E quitade esa cara, que se vós
tamén fósedes un gato habíades pensar o mesmo.
Empezando xa polo nome: Cans. Mira que non hai aldeas
en Galicia onde montar un festival. Se fose unha festa
gastronómica igual estaba máis petada a cousa, pero
sendo de cine, sitios sobran. Como Morgadáns, que sona
parecido e está aí ó lado, a unha carreiriña de can...
merda! Vedes? De tanto repetir a palabra estoume con-
denando en vida. Sorte que me quedan outras seis.
Aínda que para min que en todas hei volver. Gústanme
as curtas máis ca un nobelo de lá. E soño con que un día
unha das protas me deixe subir ó colo e me rañe na calu-
ga toda a proxección. Ou mellor: que me poñan nunha
camiseta! Ai, canto lle quero a este festival... aínda que a
escultura da rotonda é unha provocación para a miña
raza. Por suposto xa me desquitei
botándolle unha mexada. Pedíamo
a lóxica, a razón... a natureza.
Que o festival será de Cans,
pero a marca de gato aí
queda. E déixovos que xa se
oen os chimpíns: isto
empeza!
Araceli Gonda (xornalista e guionista)Un festival contra natura
“Aldea terremota”Ana González Chouciño, crítica de arte
“Con 400 habitantes, Cans é unha pequena aldea como tantas outras que
quedan en Galicia, eses paraísos aos que desexabamos chegar cando eramos
nenos, que nos facían esquecer a televisión,e onde as estradas se convertían en
corredoiras nas que non había que mirar antes de cruzar. Pero estes oasis que
nos axudaron a medrar e que todavía nos dan aire cando a cidade asfixia non
están illados do mundo: chegaron os coches, os postes da luz, o ladrillo, e tamén
o cine... Se nos esquecemos da idea romántica da paisaxe, é unha evolución inte-
resante. Cans énchese de xente nova durante uns días, as misas coordínanse
coas proxeccións, e os galpóns convértense en salas de cine. Pablo Gallego e
Xurxo Souto reflectiron este novo concepto de vila na Aldea terremota, fotogra-
fías e texto que nos falan desta nova aldea, de casas que medran conforme ás
necesidades dos seus habitantes, de galpóns de ladrillos e fachadas sen recebar,
síntoma quizáis da falla de lexislación, pero tamén da imaxinación das nosas xen-
tes que permiten combinacions imposibles, nas que as galiñas se cruzan coas
estrelas de cine”.
“O Mago de Oz”Carlos Ares, guionista
“Primeiro plano, abrimos sobre moitas caras de xente feliz, que o está pasan-
do moi ben. Comeza o festival de Cans. Asistimos a unha mistura de moitos
xéneros, películas do Oeste (falla unha cousa, todos en Cans son bos, non hai
malos) misterio, suspense (porque nunca sabes o que vai pasar) e comedia,
moita comedia. De ter que decidirme por unha película diría o Mago de Oz. Estás
no mundo normal e por un tornado (ou similar) veste atrapado nun mundo onde
todo é posible e vives momentos máis que memorables, boas películas, boa músi-
ca, boa conversación. Ultimo plano, a noite remata, case é de día. Pechamos
cunha morea de xente feliz, que o está pasando moi ben. Cartel de "Non hai The
End. O ano que vén, máis e mellor"
19revista oficial do festival de Cans maio 2011
O MELLOR QUE TEN O CINEMA é a xente que o disfru-ta. O peor son as estupideces que arrodean esta indus-tria inflaccionada dun superávit inmenso de pantasmaspor cada minuto filmado: o puñeteiro "glamour" dos fo -cos, as "premieres", os "Photo Calls" e toda canta bazo-fia ateiga os contidos da información rosa. Cómpre vaci-narse contra esa infamia mediocre, pero mellor non face-lo con solemnidade, senón con ironía e festa de verdade.Pero sobre todo que non falte a creatividade e a humilda-de orgullosa de contármonos historias a nós mesmos. Non hai mellor experiencia de contraste que acudir a
Cans despois de pasar algúns días no Festival deCannes en Francia. Os smokings absurdos e limusinasque enchen ese horror urbanístico da Costa Azul a partirdas seis da tarde, substitúense aquí por camisetas(alguén coñece algunha máis intelixente ca histórica "YesWe Cans"?), cervexa en vasos de plástico e os "chim-píns" soberbiamente agopecuarios.A felicidade que revelan os rostros dos asistentes a Cansmentres pasean pola estrada liberada e tomada á sordi-dez do tráfico e entraen e saen dos "jalpóns" enchidosde imaxinación cinematográfica debería estar incluída no
estado de benestar como dose irrenunciable de terapiacolectiva. Que non nos falte nunca Cans. Digóvolo euque nunca gañarei un premio máis importante, vaiacomo vaia a miña traxectoria profesional, có "Pedigrí".Como nos festivais máis asentados dopanorama internacional os especta-dores e asistentes son os que vali-dan este tipo de citas, porque omellor que ten o cinema é a xenteque o disfruta. E en Cans haiben dela. E feliz e divertida.
Antón Reixa (productor)Boas razóns para vir todos os anos ao Festival de Cans
XURXO GONZÁLEZ
-En Familia, a súa primeira película, fala da
representación que é propia da natureza do cine. Que
mediación exerce o cinema entre a realidade e a ficción?
-Discutir as fronteiras entre realidade e ficción é unha
das tarefas máis agradables para un escritor pois, en última
instancia, non é máis ca reflexionar sobre o seu oficio. Tal
mediación pode ter moitas funcións, e a min interésame a
de interpretación desa realidade. Chejov dicía que o autor
non debería contar as cousas como son, senón como el as
ve. A ficción axúdanos a organizar a realidade, a estruturala
en actos, a darlle un sentido... Para os que cremos nela,
cumpre a mesma función que a fe para os crentes: a de
explicar a vida.
-Ao longo da súa filmografía combina historias propias,
de forte contido social, con documentais militantes. Cal é o
compromiso moral e ideolóxico que o move a poñerse tras
da cámara?
-Estou interesado en explorar a natureza humana, o ser
humano e a súa interacción cos outros: somos un material
marabilloso para contadores de historias, e tento poñer iso
por riba de calquera forma de militancia. Un dos problemas
do cine militante é que acaba falando só para o convencido,
e falar con persoas que pensan coma ti é máis aburrido que
facelo cos que discordan. Coido que o cine está para cues-
tionar, non para expoñer; que a emoción debe preceder ao
discurso.
-No cine, o traballo acostuma a presentarse a través de
historias de corte decimonónico e burgués, ou da teoriza-
ción militante. Como contempla a problemática laboral nas
súas películas? Asina o que Godard dixo de que “o operador
non se quere ver no cine traballando”?
-O bo sobre traballar coa realidade é que podes partir
dela sen adscribirte a ningunha escola e dar a túa visión. O
meu filme que trata máis directamente da importancia do
traballo é Os luns ao sol, e tentei facelo dende a cuestión da
identidade. Os da miña xeración e os nosos maiores teñen
crecido nun ambiente de traballo que nos define. Diso fala
Os luns ao sol, das diferentes incidencias do desemprego na
nosa identidade. A película intenta explorar os límites
morais, ata onde estariamos dispostos a chegar por man-
ter un salario, un traballo, por pequeno que sexa. Neste sen-
tido está máis preto do que os irmáns Dardenne fixeron en
Roseta, aínda que sexan películas moi distintas. Quizais
Godard tiña razón, pero eran outros tempos: a conversión
da empresa que produce en sociedade de servizos, a des-
trución de emprego, a desintegración da clase obreira como
tal, están facendo que en breve, o operador teña que ir ao
cine se se quere ver traballar.
-O cinema, ademais de arte, é industria. Que opina da
xerarquía gremial que profesa e da subordinación ao capital
para facerlle fronte a proxectos de envergadura?
-Os que facemos películas vemos con preocupación a
desvalorización do cine. Consúmese nos centros comer-
ciais, regálano con xornais... Vas con cinco euros a un quios-
co e volves con tres películas extraordinarias. A xerarquía
gremial é relativa, non tan importante como pode parecer
dende fóra. Os custos son moi altos e impoñen moitas res-
tricións sobre o director. É unh traballo creativo feito baixo
presión, e iso fai que sexa difícil... pero tamén moi estimulan-
te. Coido que, a súa natureza artística e industrial, e tamén
o feito de que é unha obra de creación colectiva, é o que fai
da película un traballo moi especial. Obrígache a ter dúas
capacidades, case dúas almas: unha para inventar, crear, e
outra cáseque oposta, máis como un xestor capaz de dirixir
un equipo de 70 ou 100 persoas. Normalmente tes só unha
das dúas e a outra tela que inventar. Así foi no meu caso.
-Os luns ao sol foi o seu filme “galego”. Que atopou en
Vigo para decidirse a filmar alí? Volvería rodar en Galicia?
-O proxecto naceu en Vigo a partir de algo que pasou alí:
un grupo de traballadores dos estaleiros detiveron o trans-
bordador no medio da ría para facer valer as súas reclama-
cións. Despois fixemos un longo proceso de documentación
en Xixón arredor do despedimento de 80 traballadores dun
estaleiros e a resistencia dos seus compañeiros, pero a his-
toria levábanos sempre de volta a Vigo. Precisabamos do
seu contorno, do perfil industrial da cidade, do tempo gris e
a choiva (aínda que eu creo que foi o inverno máis soleado
na historia de Galicia), e tamén da ría e do seu transborda-
dor. Pero atopamos moito máis que iso: unha cidade inspira-
dora, moi cinematográfica, o mellor recibimento posible das
súas xentes e o pouso necesario na súa historia recente
para comprender o que estabamos contando. Nunca unha
rodaxe foi tan benvida. A experiencia tamén nos deu gran-
des amigos: Luis Tosar, Celso Bugallo, Morris... E outros que
xa o eran, como Ricardo Llovo, a quen debo moito da miña
proximidade con esta terra. Compartín con eles marabillo-
sas experiencias profesionais e persoais. Por iso, a Galicia
volvería sempre, a rodar ou ao que fose. Este lugar conser-
va a lembranza da mellor rodaxe que nunca riven.
Por estas terras é lembrado como director da película Os luns ao sol, (cinco “Goyas” e unha “Concha de ouro”), pero
Fernando León de Aranoa é moito máis: Familia, Princesas, Barrio, Camiñantes... En Cans presenta tres pezas reunidas
para a ocasión baixo o título Afectos secundarios e vai participar nun dos nosos “coloquios na leira”, o venres á tardiña,
no Baixo de Bugarín. Pero antes quixemos falar con el.
Fernando León de Aranoa, director
‘A Galicia volvería sempre,a rodar ou ao que fose’
Coido que o cine está paracuestionar, non para
expoñer; que a emocióndebe preceder ao discurso.
20 revista oficial do festival de Cans maio 2011
Cans a través dos ollos de...
Cando lle pedimos ao recoñecido fotógrafo Xurxo Lobato unha imaxe do festival de
Cans que considerase representativa, acudiu ao seu arquivo e enviounos esta, na que
podemos ver a un dos veciños máis coñecidos da parroquia, Moncho Fortes, xunto a dúas
das súas “mascotas”. O seu baixo é o lugar no que arranca o certame o “Día dos veciños”,
polo que se converteu nun das salas máis emblemáticas do festival.
X u r x o L o b a t o (fotógrafo)
21revista oficial do festival de Cans maio 2011
D.G.
“David, escríbolle, pásote cinco pregun-
tas para desenvolver un repor sobre o teu
traballo en Cans”. Envíollas. Aos dez minutos
xa están de volta e cumpridamente contes-
tadas. Joder, é un tipo efectivo. Afórrame o
traballo de gravar, de redactar, aplícome ao
vicio-moda do copypaste. E iso que Rubín
anda en movemento (o seu ritmo frenético
é comprobable grazas aos seus estados de
facebook), anda a presentar pola península
o seu último traballo “O Heróe”, colleitando
críticas moi amables. Si.
O debuxante David Rubín, un dos mello-
res do panorama actual a nivel interplaneta-
rio -dígovolo eu- aterra en Cans cun mani-
festo bizarro para encher unha sección do
programa: “Miradas de Cans”. Eu non me
mato, mirade:
Primeira: “Que é Can Car Oddisey?”. - “É
unha curtametraxe que o mesmo tempo é
un manifesto de intencións con respecto o
audiovisual galego, é unha patada no cú dos
que gobernan, fan e desfán no audiovisual, é
un canto de esperanza polas novas xera-
cións de cineastas galegos, polas creacións
humildes en medios pero cheas de forza e
creatividade, é unha homenaxe a festivais
coma Cans, ó seu espíritu aberto, anarqui-
co, caótico, festivo e enriquecedor. É un
poema sucio, un experimento audiovisual
feito sen un só peso de diñeiro público, un
arrebato liberador, é coma botar un polvo
no baño dun pub; rápido, divertido, directo e
nervoso”.
Segunda: “E nace...?”. “Por encargo do
propio festival de Cans, a través de Pato,
para unha sección que se chama "Miradas
de Cans" acudín o ano pasado, era a segun-
da vez que ía a Cans, empapeime do espíri-
tu do festival e de todo iso saíu esta peciña
audiovisual, xa que penso que o ser Cans un
festival de curtametraxes, o mellor modo de
homenaxealo coa miña "Mirada de Cans"
era facelo mediante unha curtametraxe”.
Terceira: “Cans inspira..?”. “Si, aínda que
a miña intención era rodar algúns planos da
curta na propia localidade de Cans, final-
mente foime imposible por temas de tempo
e dispoñibilidade, tentei mediante as imaxes
e a realización reflectir o espíritu do festival,
ainda que finalmente rodamos todo nun par
de días a cabalo entre A Coruña e Ourense,
de todos os xeitos, tal como está prantexa-
da a narrativa da peza, non se chega a albis-
car onde está rodada, podería ser en Cans,
Ourense ou Milwakee, o importante é trans-
mitir o espíritu do festival, alomenos o que
simboliza para min, mediante a narrativa
cinematográfica”.
Cuarta: “A que andas...?”-. “Principal-
mente ando metido no tema dos tebeos,
que é a miña gran paixón, e é un medio que
amo incluso mais que o audiovisual, estou
traballando no tomo dous e final da miña
nova obra: "O Heroe", e facendo, de cando
en vez algúnha cousiña para o audiovisual,
como a miña recente colaboración na longa-
metraxe "Sinbad" de Ficción roducciones,
pero os cómics son o que de verdade me
ocupan profesionalemnte case por comple-
to, aínda que despois de facer "Can Car
Oddisey" e do ben que o pasamos facéndoo
non descarto facer nun futuro próximo
outras curtametraxes, non se me caen os
aneis por pasar de dirixir películas de seis
millóns de euros con mais de 100 persoas
no equipo a facer con catro amigos e 40
euros unha curta, de feito casi prefiro o
cambio, a lo menos fago o que me ven en
gana, o paso ben e non teño porque aturar
neuras e paranoias de xente que se cre
Spielberg e non chega a chachi”
Quen dixo estrés?
Can Car OddiseyDavid Rubín e o seu manifesto bizarro
para “Miradas de Cans”
22 revista oficial do festival de Cans maio 2011
3preguntas a...
XOSÉ GONZÁLEZ FILLOY
1. - Como poderás ver ao longo dos próximos días, galpóns e
tractores de xardín no noso festival están lonxe da alfombra
vermella e as limusinas do outro Cannes, pero aquí tamén
se respira cine en cada recuncho do cine. Cal é o seu lugar
favorito para gozar da sétima arte ... ou ao final o importante é
só o que acontece dentro da pantalla e o de menos é onde?
Gústanme os cines, o sofá o avión, o autocine... E ata a pan-
talla ao aire libre na praza do pobo. Se a película me engan-
cha, engánchame en calquera lugar; e se me aburre, pois o
mesmiño.
2.- En Cans, a curtametraxe é o eixo do festival.
Vostede, que ten traballado dende o spot
publicitario á longametraxe, por que pensa que
resulta tan difícil para os creadores de curtas expoñer o
seu traballo?
Neste intre, coido que se alguén quere acceder ás curtametra-
xes pode facelo sen problemas, a web é o sitio perfecto.
3.- Non vai ser a primeira vez que visite a Galicia e incluso
demostrou que sabe mirar para nós con ollos diferentes cando
rodou por estas terras. Xogando co título dun dos seus filmes,
atreveríase a trazar con palabras o mapa dos sons de Galicia?
Coido que xa o fixo Manolo Rivas con moito talento e delicadeza, pero se
tivese que facer un mapa persoal tería que misturar os paxariños, as
ondas do mar e as nécoras que se parten... E tamén algún percebe...
isabel coixet
revista oficial do festival de Cans maio 2011
MANRIQUE FERNÁNDEZ
Isabel Coixet chega a Cans
coa misión de abrir debate no
espazo máis apto para a reflexión
de Cans: a leira de Alicia. Pero non
chega só para debater, xa que
trae debaixo do brazo unha das
cintas máis esperadas do
momento: Escoitando ao xuíz
Garzón, un documental-entrevista
ao maxistrado máis polémico e
máis perseguido dos últimos
anos.
A autora ten confesado que a
idea naceu como un empeño per-
soal por apoiar ao xuíz fronte aos
procesos xudiciais abertos na súa
contra. No mes de xullo do ano
pasado xa lle andaba dando voltas
á idea: “Fai tempo que quería
facer algo sobre el porque me
sinto moi indignada co que está
acontecendo, cuns procesos xudi-
ciais que non teñen sentido e que
só pretenden acabar cunha per-
soa que fai ben o seu traballo”
Para darlle a forma xornalísti-
ca que definitivamente tomou o
proxecto, contou coa colabora-
ción do escritor e xornalista
Manuel Rivas (que visitará Cans
xunto a Coixet). Rivas mantivo co
protagonista unha longa conversa
de seis horas que o documental
resume en 87 minutos, nos que o
maxistrado fai un repaso da súa
traxectoria profesional, sen eludir
ningunha pregunta.
En palabras da directora, na
conversa afloran os temas defini-
torios do momento que estamos
a vivir, entre eles, “o poder da
corrupción institucional, que calou
de tal maneira que o problema xa
non é a corrupción, senón que
non te pillen”.
A cinta, estreada na sección
Eventos Especiais da última edi-
ción do Festival de Berlín, gravou-
se o pasado mes de decembro en
Madrid, nunha casa particular
prestada para a ocasión, en for-
mato dixital e en branco e negro.
Nin se empregaron recursos
documentais nin material de
arquivo: o documental recolle uni-
camente a conversa entre Rivas e
Garzón, sen artificios nin engadi-
dos.
A conversa percorre lugares
propios, como os devanditos pro-
cesos xudiciais ou os pasos segui-
dos no xuízo a Augusto Pinochet,
pero tamén espazos comúns,
coma o concepto de xusticia uni-
versal ou o desenvolvemento do
proceso de transición seguido en
España. “O máis valioso”, asegura
Coixet, “é escoitar a Garzón expli-
car por todo o que está pasando
dunha maneira moi coloquial”.
O traballo non oculta a defen-
sa do maxistrado fronte aos pro-
cesos xudiciais en curso:
“Preocúpanme esas calumnias
que, por repetidas, vanse conver-
tindo en verdades. Esas opinións
que aparecen en webs misterio-
sas e que acaban adquirindo rele-
vancia”.
Esta non é a primeira ocasión
na que a directora catalana se
achega ao documental, xa que
tamén tocou este xénero na cinta
Viaje ao corazón da tortura, filma-
da en Sarajevo durante a guerra
dos Balcáns.
Conversandocon GarzónIsabel Coixet presenta en Cansun documental-entrevista entre oxuíz e o xornalista Manuel Rivas
A autora tenconfesado que a
idea naceu como unempeño persoal por
apoiar ao xuízfronte aos
procesos xudiciaisabertos na súa
contra.
DIEGO GIRÁLDEZ
Gonzo é unha bendición, santificado sea o seu nome.
Pedímoslle un favor: queriamos que convencera a Wyoming
para facer un paripé. Tratábase de gravar unha conversa
entre os dous na que o galego lle explicaba o que se ía atopar
en Cans. Ademais, abusando, enviámoslle un par de camiso-
las do certame do ano pasado para que apareceran no video.
Dito e feito. Aos poucos días tiñamos no noso correo a foto e
unha ligazón para descargar o video.
Todo comeza nun camerino de La Sexta. Wyoming está
diante do espello mentres.Aparece Gonzo:
-Tío, dixéronme que vas tocar a Cans, ao
Festival, ao de Galicia…
Ti sabes onde te
metes?
-Non exactamente, por que, que pasa é un sitio…
-Ti sabes o que é un chimpín?
-Nin idea, pero soa fatal…
-Un tractor estilo galaico… Prepárate para viaxar en chim-
pín, ver películas en cortillos, tocar diante do audiovisual gale-
go…
-E as limusinas…? A ver, estas-
me a aconsellar que o pense
mellor?
-Non, é para que vaias
con todas as
c o n -
secuencias.
-E que as consecuencias e os danos colaterais son impre-
visibles. Fai pouco comín un cocido en Lalín e por pouco
palmo…
Gonzo vai buscar as camisolas, as poñen e anuncian o
concerto do venres no Torreiro. O video utilizouse como
promo nas redes sociais e deu tamén para
facer unha nota de prensa.
Se alguén coñece cales son os
trámites necesarios para iniciar a
beatificación de Gonzo que se
poña en contacto, por favor, coa
organización do certa-
me.
24 revista oficial do festival de Cans maio 2011
Gonzo que estás en los cielos...(a la derecha del Padre)
25revista oficial do festival de Cans maio 2011
A. PEDREIRA
Dicía un coñecido que o Gran
Wyoming gustáballe cada vez
menos como presentador, pero
que apreciaba moito o seu traba-
llo como músico. É cuestión de
gustos, evidentemente, pero o
que non se lle pode negar é perse-
verancia.
Porque José Manuel Monzón,
popularmente coñecido como
“Gran Wyoming”, non é, precisa-
mente, un novato nesto da músi-
ca. De feito, e malia ser ben coñe-
cida a súa faciana como show-
man e como presentador de tele-
visión, foi abrazado a unha guita-
rra onde deu os seus primeiros
pasos no mundo do espectáculo.
Remataban os anos 70 e
entraba en escena a movida
madrileña, as cancións irreveren-
tes e os sofisticados peiteados de
cores imposibles, cando o amigo
Monzón, daquela estudiante de
Medicina, saltaba ao escenario á
fronte dunha banda chamada
Paracelso. Para a arqueloxía
musical deixou un tema tan vaci-
lón e pegadizo como “La titi del
Rastro”, coreado en calquera
festa de rocanrol que se celebra-
se no foro madrileño e arredores.
Logo viría un afortunado axun-
tamento co seu auténtico alter
ego, o Maestro Re -
verendo, para dar-
lle vida a unha
curiosa banda
que se movía con
certa soltura entre
o surrealismo e o dadaísmo, e que
tamén nos deixou unha presa de
cancións que, de seguro, fican na
memoria de moitos: “Tramperos
de Connecticut”, “Por qué potan
los niños”, “Con la mano entre las
piernas” e outras lindezas tan irre-
verentes coma divertidas.
Pero a época de Wyoming &
Reverendo finou e o distanciamen-
to de dúas personaxes tan sor-
prendentes deixou a Monzón sen
banda, pero non por iso alonxado
da música: aí están as colabora-
cións con Ilegales, Raimundo
Amador ou Pablo Carbonell.
Cóntase nos mintideiros do
foro que iso rematou durante
unha noite de troula na que o
Wyoming foi caer na sala Honky
Tonk, onde esa noite actuaba un
grupo. E din que se entusiasmou
tanto con eles que lles propuxo
actuar xuntos. E que así, por puro
azar, foi como naceu “Wyoming &
Los Insolventes”, unha banda de
versións que o mesmo interpreta
aos Beatles que a Chuck Berry ou
Los Salvajes.
Se estivo atinado ou non na
elección poderemos comprobalo
a noite do venres no torreiro de
Cans. Cita ineludible para aman-
tes do rocanrol. Pasamos lista!
A faciana salvaxedo Gran WyomingO popular músico e showman presenta o seu novogrupo, Wyoming & Los Insolventes, no Torreiro
26 revista oficial do festival de Cans maio 2011
A xornada do venres, musical por excelencia, comeza a primeira hora
da tarde coa proxección e posterior coloquio do documental Brasil somos
nós, protagonizada por Carlos Núñez. A carón do noso gaiteiro máis inter-
nacional estará o director da cinta Robert Bellsola.
En Brasil somos nós, Núñez pescuda o
pasado do seu bisavó, José María Núñez,
que emigrou ao Brasil 1904 e desapare-
ceu, supostamente asasinado por outro
músico.
Nesa viaxe o gaiteiro non só atopa
noticias de quen parece ser o seu
bisavó en Río de Janeiro, senón
que se mergulla na cultura do
país e o seu incrible patrimonio
musical da man de músicos da
talla de Carlinhos Brown ou
Lenine. Descobre así que a
música brasileira aínda con-
serva a vella cultura galai-
co-portuguesa, revitaliza-
da polo contacto con
outras, especialmente a
africana.
O filme amosa tamén os segre-
dos da gravación do seu último
disco, Alborada do Brasil.
ESTAMOS DIANTE DUN FESTIVAL orixinal e moiacertado. Un festival honesto, que conseguiu terun nome, un recoñecmento e un sentido, case deforma fugaz. Nun momento no que sobran festi-vais, o de Cans afiánzase coma poucos. É orixinal porque non existe ningún festival comaCans. Cans é único. Coa súa formulación desenfa-dada, irreverente e sen complexos, conseguiu isoque é tan difícil alcanzar: ter un verdadeiro selo deidentidade. E supón, ademais, un punto de infle-xión dentro do panorama de festivais en España,moi rico, pero igualmente moi homoxéneo. E é queCans non é só unha mostra de curtametraxes: éunha verdadeira festa. Unha plataforma paranovos talentos, unha auténtica explosión cultural,onde cine e música van da man, e tamén unhareunión social entre os que estamos aquí e os queveñen de alá para gozar de tan peculiar evento. O talento que organiza Cans acertou, porque “utili-zando” a coincidencia en datas co seu case homó-logo francés, Cans conseguiu unha enorme popu-laridade, xogando coas comparacións, sempredende o humor e a retranca. Pero sobre todo, omérito está en conseguir achegar ocine a todos, logrou que mozos emaiores gocen xuntos cada maioduns días irrepetibles. Que a esta 8ª edición lle siganmoitas máis.
Enma Lustres(produtora)
Un festivalorixinal A hora do Disco Chimpín
A sección Dj xa é un dos grandes clásicos do festival de
Cans. E non sen razón, porque polos pratos do Disco
Chimpín teñen pasado nomes de primeira liña. Discjockeys,
músicos, actores e ata humoristas teñen amosado as súas
habilidades cos vinilos na man.
Este ano non vai ser menos. Para abrir boca, na Noite
VClips, contaremos coa presencia de Charlie Fabber, locu-
tor de radio e presentador de Sateli3, de Radio3. A
sesión promete un abano entre o funk
e o rock máis auténticos, cheo de
fortes contrastes e co eclecticis-
mo como bandeira. Unha bate-
dora sonora de música baila-
ble de todas as épocas, esti-
los e latitudes, sen conce-
sións de ningún tipo.
E despois, o Disco
Chimpín seguirá animan-
do as noites, comenzando
coa presenza, a noite do
venres, de Jorge Mar -
tínez, incom-
bustible front-man de Los Ilegales, grupo de referencia do
rocanrol hispano. El será o encargado de iniciar a sesión,
logo do concerto de Wyoming & Los Insolventes. Despois
será relevado pola actriz Isabel Risco fronte á Escola Vella,
que amosará as xoias da súa colección de vinilos dos anos
60 e 70.
O sábado serán os celebrados mestres do “cutrelux”
Os Fabulosos Cubata Focking Brothers, os que suban ao
Disco Chimpín, para darlle paso despois ao
actor Ricardo de Barreiro, que ofrecerá
unha sesión de música indie fronte á
Escola Vella.
A festa chámase‘Descarja Jaiteira’
A música sempre tivo un espazo propio no festival de Cans e os organizadores non paran de argallar
ideas novas coas que sorprender aos visitantes. Se o ano pasado a novidade foi o Jaliñeiro Unplugged, este
ano presentan outra novidade que definen como “o experimento musical definitivo” e que bautizaron co con-
tundente nome de “Descarja Gaiteira”.
E para inaugurala contarán coa presencia de Veraneantes e Lajaretas. Que en qué consiste?
Basicamente en animar a festa: unha “descarja” musical de tintes folclórico-festivos, un concerto colectivo
na estrada de Cans “ao que poderá sumarse quen queira... e saiba!”
Carlos Núñezno Brasil
27revista oficial do festival de Cans maio 2011
A última tolemia de Nicolás
Pastoriza (polo de agora!) tamén
chega ao festival de Cans. Este vete-
rano músico, fundador de grupos tan
emblemáticos da movida viguesa
como Bromea o que?, e de proxec-
tos máis achegados a nós no tempo
como La Marabunta ou Ectoplasma,
andáballe dando voltas a facer algo
distinto. E de súpeto atopou a inspira-
ción nun vello documental protagoni-
zado polos Beatles, que ofrecían o
seu derradeiro concerto como grupo
dende unha azotea.
E decidiu abrir a súa a vellos ami-
gos para compartir música e viven-
cias nunha iniciativa que naceu co
nome de Te con Nicolas. Agora é a
súa terraza a que se traslada á Sala
Multiusos e ao Jaliñeiro (unpluged, xa
sabedes). Estade atentos que haberá
sorpresas!
GUSTOUME A IDEA DE TOCAR nunha terra-za ou azotea desde que vin aos Beatles facero seu último bolo logo de percorrer o mundoentre milleiros de fans histéricas, cuns pul-móns que cubrían aos seus pobres amplifica-dores, enchendo de berros e de asentos ocu-pados estadios enteiros de béisbol, candoaínda era imposible imaxinar que un acontece-mento que non fose o estritamente deportivopodería facelo. Facer historia, rodear o mundoe rebozalo coas túas cancións... OK: misióncumprida. Pero o realmente grande é saberonde deixalo todo ou onde retomalo despopisde lograr chegar tan lonxe, logo de romper acabeza imaxinando onde darás o seguinte e,posiblemente, último gran bolo… Un anfiteatrogrego? O Coliseum romano? Non: a putaterraza da súa oficina.Hai algo mais decadentemente glorioso? Moilonxe das tentacións dos sold-outs que fai ábanda de Liverpool máis popular que XesúsCristo... onde se despedirán do mundo candoeste xa se lles quedou pequeno? “Poisss...Podemos subir á terraza”. Os Beatles pasaron pouco despois a mellorvida, pero dese bolo acórdase todo deus,inmortalizando, paradoxalmente, a agonía dabanda nun documental digno do Festival deCans chamado, atinadamente, “Déixao así”.
Fai un ano, ou máis, Amaro Ferreiro veu ámiña casa a tomar o gin-tonic perfecto de atar-decer, armado coa súa acústica Gibson parazurdos. Tocamos temas propios e alleos edescubrimos as posibilidades da miña terrazacomo escenario perfecto para apoiar a webque empezaba a perfilar, onde agora colgotodos os contidos que quero publicar... Tomaro té nunha terraza mentres tocas e soltalocunha web-cam pola rede coma se se tratasede porno caseiro paréceme moi cool. Veñenos teus amigos, tocas con eles e logo a xentegózao nas súas casas… És como o a túa pro-motora, a túa tv e ti mesmo a un tempo...Pero, ademais, queda bonito e é moi valoradopolo público, pois isto achega bastante e iso éimportante. A industria musical como a enten-diamos vaise á merda e xa case superei aqui-lo de ler e escoitar un vinilo en casa de ami-gos ou en tendas habituais como auga pasa-da. Así que isto non é mais que ganas detocar e de que che vexan tocar, aínda que seafunda o barco mercante de cancións. Non haimais remedio que buscar novas fór-mulas en tempos de afundimento epaus de cego. Ou seica non segui-ron tocando os músicos do Titanicna xeada cuberta mentres obuque ía a pique...? Pois iso.
Nicolás Pastoriza (músico)Déixao así
Iván Ferreiro (esq.) e Nicolás Pastoriza nunha sesión de Terraza.
Son Nicolás.Tomamos un te?
28 revista oficial do festival de Cans maio 2011
A. PEDREIRA
Tiñan que ser eles e tiña que ser
en Cans. Non había outra. Siniestro
Total chegan ao torreiro disposto a
convertilo nunha festa memorable.
Porque se de memoria falamos non
debemos esquecer que a banda leva
xa máis de 30 anos pisando escena-
rios e creando e recreando a festa.
Dende aquel mítico ¿Cuando se
come aquí? ata agora cambiaron
moito as tornas, pero Siniestro Total
seguen fieis ao seu estilo, facendo
bandeira daquela vella consigna que
popularizaron nos 80: “Más vale ser
punkie que maricón de playa”.
O sábado tocarán no torreiro
para presentar o seu último traballo,
Country & Western, publicado fai
arrador de medio ano. Coma sem-
pre, Siniestro Total seguen xogando
ao despiste e, a pesares do seu títu-
lo, din que nada ten que ver con ese
estilo musical e que é o seu disco
máis galego: un país, e ao oeste, din
que só pode ser Galicia. Será porque
ata se atreven a cantar en galego
(misturado co inglés! Cousas do trilin-
güísmo) o tema Quen me dera na
casiño, na cara B do disco.
Si, lestes ben: na cara B. porque
este disco foi concebido ao estilo dos
vellos vinilos (outravolta coa memo-
ria!): con cara A e cara B. Son
Siniestro Total e o seu é sorprender,
xa o diciamos.
E seguen xogando ao despiste
tamén no contido deste traballo, por-
que por moito que xuren e perxuren,
non resulta difícil atopar no disco
unha manchea de distintas influen-
cias musicais alonxadas diametral-
mente do noso folclore nacional.
Logo caemos na conta de que o
“disco galego” é máis de sentimento
que de ambientación musical. Si,
Siniestro sorprenden, pero non tolea-
ron, non.
NINGUÉN PODÍA IMAXINAR, alá polo ano2004, que o que comezaba como unha expe-riencia máis ou menos local, nun curruncho docálido rural galego, se ía converter nun tingladocon repercusión internacional. Eu tampouco,por suposto.Non lembro ben quen me falou por primeiravez de Cans e do seu festival. Pero atrapoumeaxiña a gana de vistar aquel insólito lugar, noque dicían que ían proxectar películas en pen-dellos e que habían levar a xente enriba damaquinaria agrícola. Debín de aterrar en Canspor primeira vez, na segunda edición, e namo-roume de contado. Faltei a poucas citas, dasoito que levamos. Nunca falta o convite deAlfonso Pato, ese visionario, que, xunto coaAsociación Arela, converteron Cans e o seufestival, nun fenómeno case global. Adoito achegarme cada ano, aínda que nonparticipe en ningunha produción das exhibidas.Sempre é un pracer visitar Cans, ver algo decinema, alternar cos colegas de profesión,comer unhas boas tapas caseiras e mesmobotar unha bailadela no torreiro.Lembro especialmente a edición do ano 2006.Ese ano competiamos coa curta "Quérote mal",que foi premiada polo público, así coma a estu-penda Isabel Naveira. A miña admirada EnmaSuárez mantiña o equilibrio con dificultade no
chimpín que antecedía o meu. Sostiña no coloo seu bebé de poucos meses e non paraba deestrañarse daquela calor abrasadora que anun-ciaba un verán incipiente e que a ela non lleparecía propia de Galicia. Debiamos de estar amáis de 40º ao sol. Foi unha fin de semanaespectacular. Era a miña entrada triunfal no"mondo cane". A miña primeira viaxe en chim-pin-bús, e o comezo do meu compromiso senti-mental con este fermoso festival. No 2009 pre-sentamos "O Nordés", con todo o equipo daserie. Mesmo se gravaron secuencias duncapítulo cos actores mesturados entre actorese visitantes. Mágoa que a maxia de Cans noncontaxiara as mentes de San Marcos e nonpuidésemos compracer a selecta audiencia danosa televisión, cunha segunda tempada.En fin, non pasa nada. Habemos seguirmedrando, igual ca este acontecemento cultu-ral. Só teño un medo: que non se colla un día,de tanta xente que haxa. Posiblemente ocorre-rá. Tamén será un prezo (xusto) que pagar.Bulide! Antes de que sexa tarde. E senon...Dicímoslle a Pato queamplíe o local.Agardamos e devecemospola oitava cita. Sempre nosha quedar Cans. Vémonosno ghalpón.
Monti Castiñeiras (actor)Sempre nos ha quedar Cans Sinistro…
29revista oficial do festival de Cans maio 2011
Que atopamos entón? Pois unha presa de
cancións que, sen chegar a adentrarse plena-
mente no terreo do chamado country & wes-
tern, si se achegan perigosamente á súa bisba-
rra: rocanrol clásico, unhas pinceladas de funk,
moito blues, o espírito negro do soul, un pouqui-
ño de country, pingas de rockabilly, algunhas
olladas cáseque de esguello a J.J. Cale, a John
Fogerty, a ZZ Top... Que esperábades? Son
Siniestro.
Non pensedes que a referen-
cia a ZZ Top é de balde, xa que os
nosos gurús do punk-rock gale-
go, malia que comezaron gravan-
do algunhas cousiñas
nos estudios Casa de
Tolos, de Segundo
Grandío, un día colle-
ron as maletas e
marcharon a Texas
para rematar o
disco nos estudios
de Billy Gibbons, un
dos integrantes
do trío máis bar-
budo da música,
e traballaron co productor habitual de ZZ Top,
Joe Harly. E iso, queiras que non queiras, tense
que notar...
O caso é que a banda máis exitosa da movi-
da galega dos anos 80 (maldita memoria!
Empezas a cansar!), regresou de Texas e deci-
diron facer parada en Cans. E prometen que,
aínda que o concerto sirva para presentar a un
público tan entregado coma este o seu novo
traballo, non van faltar
os clásicos de toda
a vida: dende
Bailaré sobre
tu tumba
ata Camino de la cama, Ayatolah no me toques
la pirola, ou a imprescindible Miña terra galega.
Porque aseguran que están a preparar un
concerto moi especial, especificamente pensa-
do para o festival, como non podía ser menos.
Que o torreiro se vote a temblar! Siniestro
Total están de volta na casa e traen disco baixo
o brazo e moitas gañas de deixar unha profun-
da pegada en Cans.
no torreiro!!Siniestro Total
xogan ao despistee, a pesares do
título do seuúltimo traballo,
Country &Western, din que
é o seu disco máisgalego: ¿un país, eao oeste? Din que
só pode serGalicia.
30 revista oficial do festival de Cans maio 2011
Mércores 18 de maio:
Rotonda de Adroza (Cans)• 20.00 h. Acto de apertura no Can de Pedra.
Baixo do Moncho (Cans)• 21.00h. Serán dos Veciños de Cans
� Presentación de CanZine, revista do Festival.
� Presentación do xurado dos veciños
� Avance do making of de Cans 2010 Un festival na estrada
e do making of de Can Campus Algo terás que facer.
� Actuación das pandereteiras de Cans, Feiticeiras e Anxo e
a súa banda.
Xoves 19 de maio:
Círculo Recreativo e Cultural do Porriño• 18.00h. Estrea de 19 comidas. Filme 18 comidas + escea
inédita. Coloquio co director, Jorge Coira. Presenza dos
actores Federico Pérez e Víctor Fábregas.
• 20.30h. Desfile de chimpíns con actores e equipo técnico de
Doentes.
• 21.00h. Estrea de Doentes, dirixida por Gustavo Balza e pro-
tagonizada por Xose Manuel Olveira "Pico" e Antonio Durán
"Morris". Guión de Roberto G. Méndez e Gustavo Balza e
producida por Filmanova e Zircozine.
Bar Tubulart (O Porriño)• 23.30h. Noite Vclips. Coa participación de Belén Montero,
Charlie Fabber, Jorge Ilegal e Luis Pardo, condutor do pro-
grama Control V en Vtelevisión, que exercerá como mestre
de cerimonias.
• 0.30h. Sesión dj con Charlie Faber, Dj de funk, soul... e con-
dutor do ecléctico Sateli3 de Radio3.
Venres 20 de maio:
Baixo do Moncho (Cans)• 10.30h. Cans de Futuro. Escolares do Concello do Porriño
asisten a proxeccións no Festival de Cans coa presenza do
director Jorge Coira.
• 16.30h. Proxección do documental Brasil somos nós e colo-
quio co protagonista Carlos Núñez e do director Robert
Bellsola.
• 18.30h. Fillos de Cans, presentacións das primeiras imaxes
inéditas das longametraxes Nacional VI, de Pela del Álamo;
Tralas luces, de Sandra Sánchez; Engurras, de Paco Roca;
e Rosario, de Mario Iglesias.
• 21.30h. Procesión de chimpíns acompañada de The Turre’s
band.
Baixo de Bugarín20.00h. Coloquio con Fernando León e proxección de tres
pezas inéditas baixo o nome Afectos Secundarios, presen-
tado por Antonio Durán Morris.
Torreiro de Cans• 22.00h. Noite de estrea: Presentación dos xurados do fes-
tival, das primeiras imaxes inéditas de Querida Gina, do
making of da edición 2010 Un festival na estrada e de Can
Campus Algo terás que facer.
• 22.30h. Entrega de premios do concurso de videoclips e
proxección dos videoclips gañadores e do videoclip de Can
Campus Las mentiras.
• 23.15h. Entrega dos Chimpíns de Prata a Roberto Vilar e
Serafín Campos.
• 23.30h. Entrega do Premio de honra Pedigree'2011 a
María Pujalte e colocación da súa estrela no Torreiro das
Estrelas.
• 0.00h. Concerto de Wyoming y los Insolventes.
• 1.30h. Sesión DiscoChimpín, con Jorge de Ilegal.
• 3.00h. Sesión DiscoChimpín no Bar A Escola Vella, con DJ
Risco no Disco (Isabel Risco).
Sábado 21 de maio:
Cans (torreiro, salas, leiras e camiños)• 9.00h. Ruta da hitoria das inscricións polos camiños de
Cans.
• 10.30h. Estrea de Escuchando al juez Garzón, no Jalpón
Friki, de Isabel Coixet.
• 12.00h. Coloquio na leira con Isabel Coixet. Presentado por
Manuel Rivas.
• 13.15h. Fernando León e Isabel Coixet coloca a súa estrela
no Torreiro das Estrelas.
• 13.30h. Sesión vermú coa Banda Municipal de Música
• 15.30h. Procesión de chimpibuses, amenizada por Os
Veraneantes.
• 16.00h. Chegada da procesión ao torreiro de Cans
• 16.15h. Miradas de Cans: Proxección do documental de
Marcos Nine Radiografía de un autor de tebeos e da mira-
da de Cans de David Rubín. Introdución de Manuel Rivas. Na
Sala Multiusos
• 16.30h. Inicio das proxeccións das curtas a concurso.
• 17.00h. O realizador Alberto Baamonde presenta o seu pro-
xecto Light Sessions, unha iniciativa singular entre a frescu-
ra do directo e a improvisación. Baamonde grava clips nos
lugares mais insospeitados, incluso a grupos de talla inter-
nacional, que van de Divine Comedy a Fanfarlo. En Cans
mostrará o seu proxecto e fará unha “light session” en
tempo real, con Eladio y los Seres queridos. Sala Multiusos
e Jaliñeiro Unplugged.
• 17.30h. Eladio y los Seres queridos tocarán no Jaliñeiro
Unplugged temas do seu novo disco Están ustedes unidos.
• 18.30h. María Reimóndez e Farruco Castromán presentan
o documental Cambia de papel, gravado na India coa ONG
Implicadas polo Desenvolvemento. Sala Multiusos.
• 18.30h. Descarja Jaiteira no bar da casa da maestra.
• 19.00h. Descanso das proxeccións. Antón Reixa colocan a
súa estrela no Torreiro das Estrelas
• 19.30h. Concerto de Os Tres Trebóns, con Xurxo Souto.
• 20.30h. Reinicio das proxeccións.
• 20.30h. Descarja Jaiteira no bar da casa da maestra.
• 21.00h. Estrea mundial do videoclip en 3D de La paz mun-
dial, de Siniestro Total. Tamén presentarán o making of do
seu disco Country & western, chamado Making Country &
western e dirixido por Mikel Clemente. Sala Multiusos.
• 22.00h. Nicolás Pastoriza presenta o seu último proxecto,
Té con Nicolás. Fundador de grupos como Los Buzos, La
Marabunta, Bromea o qué? ou Ectoplasma, agora
Pastoriza presenta unha iniciativa singular: convidar a músi-
cos a tocar na terraza da súa casa. Sala Multiusos e
Jaliñeiro.
• 23.00h. Fin das proxeccións
• 23.30h. Entrega de premios no torreiro
• 0.00h. Concerto de Siniestro Total.
• 1.30h. Sesión DiscoChimpín con os Fabulosos Cubata
Focking Brothers
• 3.00h. Sesión DiscoChimpín co actor Ricardo de Barreiro
Mércores 25 de maio:
Bar Liceum• 22.00h. Proxección das curtas gañadoras no Bar Liceum
do Porriño
Programa de actividades
31revista oficial do festival de Cans maio 2011
Ao igual que o ano pasado, grazas á colaboración con Autocares Iglesias, ofrecemos un servizo de balde de auto-
buses entre Cans e O Porriño.
Paradas:
* O Porriño (Avda de Galicia - Cota 7)
* Pavillón (Instituto Pino Manso)
* Restaurante Guanabara
* Rotonda Cans
quen d
á+
? Fillos deCans
Venres 20 | Baixo deMoncho | 18.00 h.
Aqueles que antes pasaron polo
festival coas súas curtas e
outros proxectos, presentan
agora as primeiras imaxes das
súas longas:
N-VI2011 / 75'/ galego e castelán
Dirección, guión e produción: Pela
del Álamo
TRALAS LUCES2011 / duración / galego
Dirección: Sandra Sánchez
Guión: Sandra Sánchez
ENGURRAS2010 / 80' / galego
Dirección: Ignacio Ferreras
Guión: Ángel de la Cruz, Paco
Roca, Ignacio Ferreras e
Rosanna Cecchini, baseado no
cómic Engurras de Paco Roca
ROSARIO2011 / 90' / galego
Dirección: Mario Iglesias
Guión: Mario Iglesias
Reparto: Concepción González,
Miguel de Lira, Yago Presa, María
Salgueiro, Ruth Sabucedo, Diego
Varela, Juan Dacosta e Ángeles
Estévez.
Coloquios naleira(e arredores)
Isabel Coixet
Sábado 21
Leira de Alicia
12.00 h.
Fernando León de
Aranoa
Venres 20
Baixo de Bugarín
20.00 h.
Jorge Coira
Xoves 19
Círculo Recreativo
Cultural (O Porriño)
18.00 h.
Vén en bus
(servizo de ida e volta, cada 20 minutos)
Venres 20 de maio: de 20:00 h. a 4.00 h.
Sábado 21 de maio: de 15.00 a 20:00 h. e de 21:00 h. a 4:00 h.
Dirixen: Diego Giráldez e Amparo Rodríguez (Massefecto Comunicación). Deseña: Manrique Fernández. Publicidade: Arela. Edita: Asociación Cultural Arela. Colaboran: Antón Reixa, Moisés Álvarez,
Xurxo Lobato, María Bouzas, Carlos Blanco, Jorge Coira, Monti Castiñeiras, Gustavo Balza, Gonzo, Isabel Coixet, Suso de Toro, Carlos Ares, Xurxo González, Roberto Vilar, Ana González Chouciño, Nicolás
Pastoriza, Sesi Lourido, Enma Lustres, Keka Losada, Fernando León, Manuel Cid, Keko RN, Luis Zahera, Araceli Gonda, Yolanda Castaño, Serafín, X.A. Touriñán, Abel Gallego, Xosé González Filloy,
David Rubín, Divina, Eladio Santos, Lucía Campo, Pablo Gallego, Quique Alvarellos. Dep. Legal: VG 424-2011 [email protected] / festivaldecans.com