Download - Arnas-aparatua 2016/2017
![Page 1: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/1.jpg)
ARNAS-APARATUA
![Page 2: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/2.jpg)
ARNAS-APARATUAREN ANATOMIA
![Page 3: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/3.jpg)
SARRERAFUNTZIOA : Zelulek beraien prozesuetarako behar duten O2 eta prozesu hauetatik sortutako CO2 –aren garraioa.
ATALAK : - Sudurra - Faringea - Laringea - Trakea - Bronkio nagusiak - Bronkio lobarrak - Bronkioloak - Albeoloen hodiak - Albeoloak - Birikak
![Page 4: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/4.jpg)
ARNASKETA• Arnasketa sudurretik hobeto ahotik baino. Sudurrean airea berotu eta
hezetu. Hauts-partikulak eta gorputz arrotzak bertan geratu (ileei esker).
EGITURA• Kanpoaldea = osteokartilaginosoa• Barrualdea = - 2 zati sudur-trenkadaren bidez zatituta. - Hezurrak ( irudian lauki zurietan ). - Epitelioz osatuta.
SUDURRA
![Page 5: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/5.jpg)
Sudur-trenkada
Albo-kartilagoa
Sudur-hegaletakokartilago handia
Sudur-hegaletakokartilago txikia
Sudur-hezurra
SUDURRAREN KANPOALDEA
![Page 6: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/6.jpg)
Sudur trenkada
ETMOIDEA
BOMERHEZURRA
PALATINO HEZURRA
ESFENOIDEA
![Page 7: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/7.jpg)
• KORNETEAK = Sudur barrunbean dauden hezurrak (3) ( hegal itxurako tolesdurak ).
• MEATUAK = Korneteek mugatzen dituzten hutsuneak (3).• SINU PARANASALAK = Sudurreko hezurrek barruan dituzten hutsuneak.
![Page 8: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/8.jpg)
• Sudur-zuloen goialdean nerbio-bukaerak daude. Airearekin sartzen diren gai-kimikoek usain-mukosa estimulatu (usaina).
![Page 9: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/9.jpg)
• KOANAK (2) = Sudur-hasieratik faringerako bideak.
KOANA
![Page 10: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/10.jpg)
• 12cm-ko hodia.• Muskulu eskeletikoz eta mukosaz osatua.• Aurrealdea laringearekin komunikatuta• Atzealdea hestegorriarekin.
FARINGEA
![Page 11: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/11.jpg)
ATALAK
• NASOFARINGEA = Sudur-barrunbearen atzean kokatu. Atzealdean ehun linfoideak ( amigdalak / tonsilla faringeak). Alboko aldean Eustakioren tronpak (belarriarekin komunikatuta).
• OROFARINGEA = Ahoaren atzealdean. Amigdalak / tonsilla palatinoak ere bai.
• LARINGOFARINGEA = Beheko atala. Aurrealdean laringea.
![Page 12: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/12.jpg)
edotonsilla palatinoak
![Page 13: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/13.jpg)
LARINGEA• Faringea eta trakea lotzen dituen hodia.• Hezur hioideen azpian kokatu.• Kartilaginosoa da.• Aire irteera kontrolatzen du soinua eta ahotsa ekoizteko.
![Page 14: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/14.jpg)
KARTILAGO MOTAK (3)
• TIROIDE-KARTILAGOA : Handiena. Gorgoila eratu ( gizonezkoetan handiagoa).
• KRIKOIDE-KARTILAGOA : Tiroidearen azpian. Eraztun forma.
• EPIGLOTISA : Hosto itxura. Bertikalki jarrita dago mihiaren oinarrian eta laringearen gainean. Funtzioa : Irenstean laringea aurrerantz mugitu eta epligotisak bidea itxi.• ARITENOIDE-KARTILAGOA : Krikoidearen gainean
![Page 15: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/15.jpg)
Krikoidearen itxura
Aritenoidekartilagoak
![Page 16: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/16.jpg)
LARINGE TOLESDURAKLaringeak bi tolesdura ditu albo bakoitzean.
• AHOTS-KORDA IZUNAK : Goialdekoak. Ez dute parte hartzen soinua sortzean.
• BENETAKO AHOTS KORDAK : Behealdekoak. Glotis izeneko irekigune bat uzten dute.
![Page 17: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/17.jpg)
• 13cm-ko hodia eta 2cm-tako diametroa.• Laringea bronkioekin lotu.• Hestegorriaren aurrealdean kokatu.• Luzapen amaieran bi zatitan banatu : bronkio nagusiak ( eskuma eta
ezkerrekoa ). Banaketa lekuari karina trakeala deritzo.
TRAKEA
Bronkio nagusiak
![Page 18: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/18.jpg)
• Trakea eraztun kartilaginosoz osatua.• Atzealdean muskulu leuna.• Ehun epitelial ziliatua eta guruin jariatzaileak (zelula kaliziformeek mukia
jariatu) ditu barnean.
![Page 19: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/19.jpg)
BRONKIOAK
● Bi adar: ezkerrekoa eta eskuinekoa (bronkio nagusiak). Erdiko geruzan C formako eraztun kartilaginosoak.
● Barne-geruza muki-epitelioz osatuta.● Kanpo-geruza ehun konektiboz.
![Page 20: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/20.jpg)
![Page 21: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/21.jpg)
BIRIKAK
![Page 22: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/22.jpg)
● Elastikotasun eta sendotasun handia.● PLEURA mintz serosoaz inguratuta● MEDIASTINO deituriko espazioaz
banaturik.● Azpialdean DIAFRAGMA
![Page 23: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/23.jpg)
Diafragmaren jokaera:
![Page 24: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/24.jpg)
● Eskuineko birikak (hiru lobulu): goialdekoa, erdialdekoa eta behealdekoa.
● Ezkerreko birikak (bi lobulu): goialdekoa eta behealdekoa.
● Birikek bi aurpegi dituzte: MEDIASTINIKOA (hilioa kokatzen da) eta SAIHETSEZURREZKOA.
● Goialdeko atalari: BIRIKA-ERPIN● Behealdeko atala edo OINARRIA diafragmaren goiko
aurpegiarekin kontaktuan.
![Page 25: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/25.jpg)
● Bronkio nagusiak birikan sartzean banatu, BRONKIO LOBARRAK osatuz. Eskuineko birikak hiru LOBULU ditu, beraz hiru bronkio lobarretan banatuko da; ezkerrekoak berriz bi ditu beraz, bi bronkio lobarretan banatzen da.
● Bronkio lobarrak BRONKIO SEGMENTARIOetan banatzen dira eta lobuluak SEGMENTUetan.
● Gero eta adar txikiagotan (BRONKIOLOAK) banatzen da zuhaitz tronkala.
![Page 26: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/26.jpg)
● Segmentu bakoitza LOBULUTXOtan banatzen da.● Bronkio segmentarioa lobulutxo batean sartzen denean, banatu,
BRONKIO TERMINALAK sortuz.● Bronkio terminal bakoitza adar askotan banatu: ARNAS-
BRONKIOLOAK. Bakoitzak aireztatzen duen birika atalari AZINIA deritzo.
● Azinia bakoitza HODI ALBEOLAR-etan banatu eta ondoren ALBEOLOetan.
● Arnas-bronkioloetatik aurrerako geruza: ARNAS-GERUZA.
![Page 27: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/27.jpg)
ALBEOLOAK
● 14 milioi hodi albeolar eta 700 milioi albeolo >>> Arnas-geruzaren azalera handia (50-100m2)
● PNEUMOZITOek albeolo geruza eratu.● Peumozito motak: - I pneumozitoak: kopuru handia
eta gasen trukean. - II pneumozitoak: gutxiago eta surfaktantea jariatu.● SURFAKTANTEA: fosfolipidoz osatutako gai
tentsoaktiboa.● MAKROGAFO ALBEOLARRAK: gorputz arrotzak
fagozitatu.● Mintz albeolo-kapilarra
![Page 28: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/28.jpg)
![Page 29: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/29.jpg)
![Page 30: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/30.jpg)
BIRIKA-ZIRKULAZIOA
![Page 31: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/31.jpg)
Birikara eskuineko bentrikulutik irteten den odol-emaria heldu.
Birika-arteria: bihotzeko eskuineko bentrikulutik irten eta bi adarretan banatu>>ezkerrekoa eta eskuinekoa. Albeoloetara odol ez-oxigenatua eraman.
Kapilarrak batu>> birika-bena: kapilarretatik bihotzera odol oxigenatua garraiatu.
FUNTZIO GARRANTZITSUENA: bihotzetik irteten den odol ez-oxigenatu guztia, biriketako albeoloetan dagoen gas oxigenatuarekin kontaktuan jartzea.
![Page 32: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/32.jpg)
![Page 33: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/33.jpg)
BIDEOAK: (birika-zirkulazioa)
https://www.youtube.com/watch?v=mkVLAkHExLU
![Page 34: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/34.jpg)
PLEURAMintz serosoa bi geruza:
1. Parietala: Toraxeko hormatara eta diafragmaren goiko aurpegira itsatsita
2. Biszerala: Estuki lotuta biriketara, hauek guztiz estaltzen, hilioa izan ezik.
Bi geruza hauen artean sortzen den barrunbe txikiaBarrunbe pleurala
![Page 35: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/35.jpg)
ARNAS-MUSKULUAK
Inspirazio normal batean: diafragma eta saihetsarteko muskuluak.
BARRUKO SAIHETSARTEKO MUSKULUAK
KANPOKO SAIHETSARTEKO MUSKULUAK DIAFRAGMA
![Page 36: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/36.jpg)
● Diafragma:
○ Toraxeko beheko atalei lotuta○ Aurrealdean esternoia, atzealdean bizkarrezurra eta alboetan saihetsezurrak○ Muskuluz eta ehun fibrosoz osatuta.○ Egitura batzuk toraxetik abdomenera igaro daitezen, zulo batzuk.○ Inspirazioan, uzkurtu eta beherantz doa, toraxaren barrunbea luzatzeko.
Kaba bena Hestegorria
Aorta arteria
![Page 37: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/37.jpg)
● Saihetsarteko muskuluak:
○ Kanpokoak:
■ Saihetsezurren artean
■ Inspirazioan hauek hurbildu
Barrukoak:
Muskulu abdominalekin batera espirazioan parte hartu
![Page 38: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/38.jpg)
ARNAS-APARATUAREN FISIOLOGIA
![Page 39: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/39.jpg)
ARNAS-MUGIMENDUA
Zer da aireztapena? Albeoloetako etengabeko aireberritzea.
Inspirazioa edo arnasa hartzea Espirazioa edo arnasa botatzea
Birikak ez dira berez mugitzen, arnas mugimenduak egiteko:● Birikek eta kaxa torazikoak dituzten ezaugarriak ezinbestekoak● Arnas-muskuluak
Inspirazioan biriken bolumena Espirazioan gutxitzen handitzen
Beharrezko indarra sortzen
![Page 40: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/40.jpg)
Diafragma= aire sartzearen %70-ren arduraduna
1. Diafragma uzkurtzean, beherantz, kaxa torazikoa luzatuz eta airea sartuz2. Kanpoko saihetsarteko muskuluak saihetsak gorantz eta aurrerantz eramaten,
aurreko diametroa eta laterala handituz.
Arnasketa normal batean, espirazioa=prozesu pasiboa:● Ez du inolako muskulurik uzkurtzen.● Diafragma lasaitu, eta gorantz doa, kaxa torazikoaren
luzera gutxituz, airea biriketatik irteten.● Kanpoko muskuluak lasaitzean toraxa behera eta
diametroa txikitu
![Page 41: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/41.jpg)
Espirazioan hurrengo hauek parte hartzen:● Muskulu abdominalek● Barruko saihetsarteko muskuluak
1. Muskulu abdominalak: hauek uzkurtzean, presioa handitzen, honek diafragma toraxerantz bultzatzen 2. Barruko saihetsartekoak: hauek uzkurtzean, saihetsezurrak beherantz eta barrurantz, toraxaren bolumena murriztuz.
![Page 42: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/42.jpg)
AIRE FLUXUA ETA PRESIOA
● Birikak elastikotasunagatik, uzkurtu● Torax kontrako jarrera
● Biriken barruko presioa presio atmosferikoaren berdina● Barrunbe pleurala presio atmosferikoa baino txikiagoa
Birikak toraxaren hormetara itsatsita hormaren mugimendua jarraitu
![Page 43: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/43.jpg)
Birikak=Toraxaren mugimendua
Inspirazioan
● Horma torazikoa handitu● Biriken bolumena handituz ● Arnasa hartzera bultzatuz
Espirazioan
● Ez du inolako funtziorik betetzen● Hala ere, birikak uzkurtu
![Page 44: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/44.jpg)
AZALEKO TENTSIOA
ur-molekulak batu gasa aldaratu
II Pneumatozitoak: surfaktantea jariatu.
Interfasean(gas/likido artean)
AZALEKOTENTSIOA
Albeoloen kolapsoa
Agente tentsoaktiboa
Azaleko tentsioa gutxitu eta albeoloak puztuta mantentzen
dira.
FISIOLOGIA
![Page 45: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/45.jpg)
- Albeoloak likidoz inguratuta- Molekulak beraien artean batu- Albeolo pareta barrurantz
KOLAPSATU
- Albeoloko zelulek molekula surfaktantea jariatu
- Gainerako molekulen kohesioa gutxitu
ALBEOLOAK PUZTUTA, AIREA PASATU
![Page 46: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/46.jpg)
HEDAKUNTZA
Gasak albeolotik odolera pasatzeko mintzak zeharkatu
Gasak kontzentrazio handitik txikira
O2 albeoloetatik odolera
CO2 odoletik albeoloetara
Gasek hainbat geruza zeharkatu behar
Pneumozitoa
Interstizioa
Endotelioa
Plasma
Eritrozitoak/zelula gorriak
odoletik albeolora HEDAPENA
FISIOLOGIA
![Page 47: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/47.jpg)
![Page 48: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/48.jpg)
PERFUSIOA
Odolaren sarrera astiroa organoetara
Biriketako odol-hodiek erresistentzia txikia dute presio txikia
Guztia berez erregulatzeko gaitasuna du gorputzak
ADIBIDEA: Kirola egitean
Ponpaketa batean, odola gorputzeko zelula guztietara
Odol ekarpen handiagoa behar denean, bihotzaren lana handitu
FISIOLOGIA
![Page 49: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/49.jpg)
BI GARRAIO:
A)O2-aren garraioa: - O2 solugarritasuna odolean baxua OXIHEMOGLOBINA
- OXIHEMOGLOBINA Hemoglobina + oxigenoa- Odoleko 100ml-tik 20ml oxigeno garraiatu- Odolak oxihemoglobina ehunetako zeluletara garraiatu
eran garraiatu
Oxigenoaren presioa odolaren oxigenoarena baino baxuagoa
Odoletik oxigenoa hartu
![Page 50: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/50.jpg)
B) CO2-aren garraioa HIRU ERA
● Bikarbonato-eran:CO2 urarekin erreakzionatu, bikarbonato ioiak emanez. Bikarbonato-kopurua altuagoa eritrozitoetan odol-plasman baino, eritrozitoek entzima bat dutelako erreakzioa katalizatzeko. %75 era honetan garraiatu.
● Hemoglobinaren amino-taldeekin konbinatuz:
Karboxihemoglobina eratzen du. %20a era honetan garraiatu
● Disolbatua:%10a odol-plasman disolbatua garraiatu.
https://www.youtube.com/watch?v=qDrV33rZlyA
![Page 51: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/51.jpg)
ARNASKETA ZELULARRA
Zelulek arnasketaren bidez energia lortu
ERREGAIAK: Glukosa, gantz-azidoak eta aminoazidoak.
Neuronek oxigenoa beharrezkoa duteMuskulu-zelulek arnasketa aerobikoa edo anaerobikoa
C6H12O6 + 6 O2 6 CO2 + 6 H2O + ENERGIA
GLUKOSA-MOLEKULAREN ARNASKETAREN EKUAZIO OROKORRA
![Page 52: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/52.jpg)
A) Arnasketa aerobioaOxigenoaren presentzia ezinbestekoa
GLUKOSA
AZIDO PIRUBIKOA AZIDO PIRUBIKOA
AZIDO AZETIKOA AZIDO AZETIKOA
2ATPZITOPLA
SMAN
MITOKONDRIO
AN
KREBS-en ZIKLOACO2 kanporatu
H+
e-
ATP
H+
e- + O2 H2O
![Page 53: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/53.jpg)
![Page 54: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/54.jpg)
B) Arnasketa anaerobioa: hartzidurak
Oxigeno gabe
Zitoplasman gertatzen da
Erreakzioak entzimen bidez katalizatuakGLUKOSA
AZIDO PIRUBIKOA AZIDO PIRUBIKOA
AZIDO LAKTIKOA AZIDO LAKTIKOA
ATP
https://www.youtube.com/watch?v=00jbG_cfGuQ
![Page 55: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/55.jpg)
![Page 56: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/56.jpg)
![Page 57: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/57.jpg)
ARNAS-APARATUAREN PATOLOGIA
![Page 58: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/58.jpg)
1.GAIXOTASUN OBSTRUKTIBOAK
Arnas-bideen obstrukzioa.
Normalean kronikoak.
Eztul kronikoak.
Kirola egiteko zailtasun handiak.
Gasen trukaketan arazoak.
Gaixotasun aipagarrienak:
1)Biriketako gaixotasun buxatzaile kronikoa:
a) Bronkitis kronikoa.
b) Enfisema.
2)Asma
![Page 59: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/59.jpg)
1)Biriketako gaixotasun buxatzaile kronikoa (BGBK)
Bronkitis kronikoa: muki jariaketaren ugaritze patologikoa agertzen da, airearen igarobidea oztopatuz.
Enfisema: birika- albeoloak handitu egiten dira, mintz albeolo-kapilarra apurtuz, honela gasen trukaketa oztopatzen da.
![Page 60: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/60.jpg)
BGBK gehienbat tabakoa erretzen duten pertsonengan agertzen da.
Erretzen duten pertsonen artean %15-ek BGBK bat garatzen dute.
Prebenitzeko bide garrantzitsuena, erretzeari uztea edo ez erretzea da.
![Page 61: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/61.jpg)
Tabakoaren eraginak:
1. Neutrofiloak batu jarduera elastikoa bultzatu
albeoloen zuntz elastikoa apurtu.
2. Oxidazioa.
3. Muki- guruinen hipertrofia, bronkokonstrikzioa eta zilioen mugimenduen eragozpena aireari erresistentzia.
![Page 62: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/62.jpg)
Bronkokonstrikzioa
![Page 63: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/63.jpg)
2) Asma
Zenbait estimuluren ondoren muskulu leunaren gehiegizko uzkurdura gertatzen da, airearen sarrera eta irteera oztopatuz.
![Page 64: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/64.jpg)
Asma estimulu desberdinek eragiten dute, bronkokonstrikzioa garatuz.
Asma gaixotasun alergikoa da.
Estimuluak infekzio biralak dira ( etxeko hautsa, polena, kirola, aire hotza, zenbait janari…).
![Page 65: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/65.jpg)
2. BIRIKAKO MINBIZIA
Hilkortasun tumoralaren lehen kausa emakumeetan zein gizonetan.
Gehienbat gizonengan agertzen da.
Gaixoen artean % 90a erretzaileak dira eta ez- erretzaileetatik %25a pasiboak dira.
Prebentzioa erretzeari uztea arriskua %50a murriztu
arriskua ez- erretzaileena bestekoa.
Beste arrisku- faktoreak: erradona, asbestoa, artsenikoa...
Normalean, sintomak agertzen direnerako, birikak hondatuta daude.
10-15 urte buruan
1 urte buruan
![Page 66: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/66.jpg)
![Page 68: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/68.jpg)
3.GAIXOTASUN INFEKZIOSOAKa) Tuberkulosia b) Pneumonia
![Page 69: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/69.jpg)
a)Tuberkulosia
Microbacterium tuberculosis izeneko bakterioak sortzen duen gaixotasun granulomatosoa da.
Biriketan eta beste organo batzuetan.
Tuberkulosia duten %70a gizonak dira, gazteak.
Gero eta gehiago ikusten da, HIESA-aren eraginez.
Airearen bidez transmititzen da.
Osasun zentroetan prebentzio teknikak erabiltzen dira airea tratatzeko: filtrazioa, izpi ultramoreak, aireztapena...
![Page 70: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/70.jpg)
Zainketa epidemiologikoak beharrezkoak dira; tuberkulosia duen pertsona batekin kontaktuan egotean, tuberkulinaren proba egiten da.
Gaixotasuna garatu daiteke, edo ez.
Kimioprofilaxiarekin tratatzen da, gaixotasuna garatu ez dadin.
Bestalde, tuberkulosia izatean, tuberkulosiaren tratamendua ezarri behar da.
EAEko jaio berriei tuberkulosiaren kontrako txertoa jartzen zaie.
![Page 71: Arnas-aparatua 2016/2017](https://reader033.vdocumento.com/reader033/viewer/2022061520/58d180581a28ab29318b4613/html5/thumbnails/71.jpg)
b) Pneumonia
Bakterio askok sor dezakete gaixotasun hau, arruntena
Biriken inflamazioa.
Airearen bidez trasmititzen da prebentzioak tuberkulosiaren berberak.
Streptococcus pneumonie