Download - A Lingua na Idade Media
![Page 1: A Lingua na Idade Media](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062308/5588a780d8b42a5c098b4698/html5/thumbnails/1.jpg)
As linguas peninsulares.Historia da Lingua Galega: a Galiza medieval.
Materia de Lingua Galega
3º ESO (2007-2008)
Román Cerqueiro Landín
(Dpto. de Lingua do CPI don Aurelio de Cuntis)
Castelo de Pambre (Palas de Rei)
![Page 2: A Lingua na Idade Media](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062308/5588a780d8b42a5c098b4698/html5/thumbnails/2.jpg)
Lingua e sociedade Unidade 1: “As linguas da Península. O plurilingüismo” (páx. 22). Unidade 2: “A lingua galega na Idade Media” (páx. 40).
O que pasou nese tempo Unidade 2: “Galiza na Idade Media” (páx. 24-25)
CONTIDOS
O noso agradecemento aos Departamentos de Lingua Galega dos IES Otero Pedrayo (Ourense) e Aquis Celenis (Caldas de Reis) por colgar na rede os seus recursos didácticos, dos que nós tiramos proveito e adaptamos para as nosas aulas:
http://centros.edu.xunta.es/iesoteropedrayo.ourense/dptos/gal/principal.htmhttp://centros.edu.xunta.es/iesaquiscelenis/
![Page 3: A Lingua na Idade Media](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062308/5588a780d8b42a5c098b4698/html5/thumbnails/3.jpg)
A EUROPA DAS LINGUASO plurilingúismo é a regra xeral en Europa. Só hai 2 estados monolingües: Portugal e Islandia. No resto coexisten máis dunha lingua.
A UE, como institución supranacional, é a organización máis políglota do mundo.
Máis de 40 millóns de cidadáns da Unión falan cada día unha lingua non oficial do Estado en que habitan.
![Page 4: A Lingua na Idade Media](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062308/5588a780d8b42a5c098b4698/html5/thumbnails/4.jpg)
As linguas pódense ser clasificadas de moitos modos: Segundo o número de falantes: LINGUAS MAIORITARIAS OU MINORITARIAS.Segundo o estatus legal: LINGUAS OFICIAIS, LINGUAS SEN ESTADO.Segundo o estatus social: LINGUAS MINORIZADAS.
As linguas oficiais dos estados teñen un réxime xurídico adecuado e específico, están lingüisticamentre codificadas e gozan dun uso amplo escrito e oral, con presenza en todos os ámbitos legais, sociais e educativos.
![Page 5: A Lingua na Idade Media](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062308/5588a780d8b42a5c098b4698/html5/thumbnails/5.jpg)
O PLURILINGÜISMO NA PENÍNSULA IBÉRICA O portugués e o español son linguas oficiais en cadanseu estado. O galego, o vasco, o catalán son linguas cooficiais nos seus territorios e o catalán tamén en Andorra. O aranés é oficial no Val d’Arán e o aragonés e o asturiano non teñen carácter oficial.
![Page 6: A Lingua na Idade Media](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062308/5588a780d8b42a5c098b4698/html5/thumbnails/6.jpg)
Para responder ás preguntas dos exercicios da páx. 22 busca información en:
– Loia, guía aberta á lingua galega.
– Galipedia, a versión galega da Wikipedia.
– Lingua Mon, unha páxina multilingüe sobre as linguas
do mundo.
QUE HAI QUE FACERa. En pequenos grupos de 2-3 persoas, recoller información sobre as linguas sen estado da Península para logo facer un mural (ou unha presentación en diapos) como se indica nos exercicios 1 e 2.
b. Responder de forma individual ao exercicio 4.
c. Unha vez posta en común a información, debateremos: Como foi vista historicamente esta pluralidade no Estado Español?ENTREGA: 9 DE NOVEMBRO.
![Page 7: A Lingua na Idade Media](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062308/5588a780d8b42a5c098b4698/html5/thumbnails/7.jpg)
O feudalismo presenta unha sociedade moi xerarquizada na que a nobreza señorial e eclesiástica posuía o poder mentres que o pobo debía pagarlles un FORO por cultivar as súas terras. Os artesáns e os comerciantes que vivián nos burgos opúñanse a estes privilexios.
GALIZA E A LINGUA GALEGA NA IDADE MEDIA
![Page 8: A Lingua na Idade Media](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062308/5588a780d8b42a5c098b4698/html5/thumbnails/8.jpg)
O poder da Igrexa: Compostela, centro da cultura cristiá europea, o Camiño de Santiago.
Os mosteiros cirtensienses, os foros, a estrutura parroquial.
A nobreza eclesiástica
Brasóns das casas nobiliares dos Traba e os Castro
![Page 9: A Lingua na Idade Media](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062308/5588a780d8b42a5c098b4698/html5/thumbnails/9.jpg)
As linguas do Estado Español
Agás o euskara, as linguas peninsulares son linguas románicas, romances ou neolatinas, é dicir, teñen a súa orixe no latín vulgar dos conquistadores romanos, ao que hai que sumar o contributo doutros pobos.
![Page 10: A Lingua na Idade Media](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062308/5588a780d8b42a5c098b4698/html5/thumbnails/10.jpg)
XÉNESE DO GALEGO
![Page 11: A Lingua na Idade Media](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062308/5588a780d8b42a5c098b4698/html5/thumbnails/11.jpg)
Durante a chamada “Reconquista”, o idioma que nace na Gallaecia vai estendéndose caa ao sul e recibe o nome de galego-portugués.
![Page 12: A Lingua na Idade Media](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062308/5588a780d8b42a5c098b4698/html5/thumbnails/12.jpg)
Afonso VI usurpa o trono dos seus irmáns Sancho, rei de León, e García, rei de Galiza, e divide o antigo reino en dous condados entre as súas irmáns Teresa e Urraca. A batalla de San Mamede (1129) coroa a Afonso Henriques como I Rei de Portugal.
![Page 13: A Lingua na Idade Media](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062308/5588a780d8b42a5c098b4698/html5/thumbnails/13.jpg)
Do latín vulgar ao galego-portugués
Lingua de reis,
lingua do pobo.
![Page 14: A Lingua na Idade Media](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062308/5588a780d8b42a5c098b4698/html5/thumbnails/14.jpg)
Do monolingüismo á substitución lingüística: factores sociopolíticos.
![Page 15: A Lingua na Idade Media](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062308/5588a780d8b42a5c098b4698/html5/thumbnails/15.jpg)
A substitución da nobreza galega (as
guerras dinásticas)...
e as Revoltas Irmandiñas (1461-1467).
Castelo de Narahío (Neda)
![Page 16: A Lingua na Idade Media](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062308/5588a780d8b42a5c098b4698/html5/thumbnails/16.jpg)
NO S. XI, A TRAVÉS DOS PEREGRINOS DO CAMIÑO DE SANTIAGO, CHEGOU DENDE
PROVENZA, NA ACTUAL OCCITANIA, A MODA DE
POETIZAR SOBRE O AMOR CORTÉS.
COMO A GUERRA CONTRA OS MOUROS XA ESTABA MOI AO
SUR, A PAZ DEIXABA Á NOBREZA MOITO
TEMPO PARA O LECER.
Os primeiros textos galego-portugueses
conservados: a cantiga “Ora faz esto senhor de
Navarra” (1198) e o documento “Noticia do Torto” (1211) e o Foro do bo burgo de Castro
Caldelas (1228
![Page 17: A Lingua na Idade Media](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062308/5588a780d8b42a5c098b4698/html5/thumbnails/17.jpg)
QUE É A LITERATURA MEDIEVAL GALEGO-PORTUGUESA?
• É o conxunto de textos literarios, en prosa e fundamentalmente en verso, producidos en galego-portugués entre finais do séc. XII e mediados do séc. XIV.
etapas
![Page 18: A Lingua na Idade Media](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062308/5588a780d8b42a5c098b4698/html5/thumbnails/18.jpg)
O esplendor medieval: lingua de trobadores, reis e vasalos.
![Page 19: A Lingua na Idade Media](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062308/5588a780d8b42a5c098b4698/html5/thumbnails/19.jpg)
As cantigas poden ser:o Relixiosas: Cantigas de Santa María o Profanas: Cantigas de Amigo, Amor e Escarnio e maldizer.
OS TROBADORES ERAN OS NOBRES QUE COMPOÑÍAN A LETRA E MÚSICA DESTAS CANCIÓNS.
OS XOGRARES PROCEDÍAN DO VULGO E INTERPRETABAN AS OS XOGRARES PROCEDÍAN DO VULGO E INTERPRETABAN AS CANTIGAS, CHEGANDO INCLUSO ALGÚN DELES A CANTIGAS, CHEGANDO INCLUSO ALGÚN DELES A
COMPOÑER.COMPOÑER.
OS MÚSICOS DENOMINÁBANSE
MENESTREIS, A QUEN PODÍAN
ACOMPAÑAR BAILANDO …
Os personaxes clave son:
… E AS SOLDADEIRAS, MULLERES QUE ÍAN COS SOLDADOS ÁS GUERRAS.
MOI FAMOSA FOI MARÍA A BALTEIRA, SATIRIZADA NAS CANTIGAS.
![Page 20: A Lingua na Idade Media](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062308/5588a780d8b42a5c098b4698/html5/thumbnails/20.jpg)
![Page 21: A Lingua na Idade Media](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062308/5588a780d8b42a5c098b4698/html5/thumbnails/21.jpg)
AS CANTIGAS ATÓPANSE EN PERGAMIÑOS COMPILADOS EN CÓDICES. HAI TRES
FUNDAMENTAIS: OS CANCIONEIROS DA AJUDA, DA VATICANA E DAVATICANA E DA BIBLIOTECA
NACIONAL DE LISBOA. OUTROS SON O PERGAMIÑO VINDEL, O PERGAMIÑO
SHARRER OU O CANCIONEIRO DA BIBLIOTECA BANCROFT. AS CANTIGAS DE SANTA MARÍA GÁRDANSE NO ESCORIAL.
Pergameu do códice da Biblioteca Nacional de Lisboa
COMO CHEGOU A NÓS ESTA LITERATURA?