Download - 7. andoni
![Page 1: 7. andoni](https://reader030.vdocumento.com/reader030/viewer/2022012310/55d6ba0cbb61eb863e8b465b/html5/thumbnails/1.jpg)
EKOSISTEMAK
![Page 2: 7. andoni](https://reader030.vdocumento.com/reader030/viewer/2022012310/55d6ba0cbb61eb863e8b465b/html5/thumbnails/2.jpg)
OSAGAIAK
EKOSISTEMA:Leku edo ingurune fisiko batek bertan bizi diran izaki bizidun guztiek eta horren arteko erlazinoek osotzen daben multzoa da.
INGURUNE FISIKOA: Ekosistema bateko izaki bizidunak bizi diran inguruari ingurune fisikoa esaten jako,eta urak aireak ,argiak tenperatureak eta organismoak mogitzen diran gainazalez osotuta dago.
ORGANISMO BIZIDUNAK: Ekosistema baten, era askotako izaki bizidunak bizi dira , eta espezietan populinazinotan eta komunitatetan banatzen dira.
ESPEZIEA:Ezaugarri berberak daukiezan izaki bizidunen multzoa da eta ezpezie berbereko izaki bizidunak euren artean ugaldu daitezke.
POPULIZAZINOA:Ekosistema berberean bizi diran espezie berbereko banakoen multzoa da. KOMUNITATEA: Ekosistema bateko populazino guztien multzoa da.
![Page 3: 7. andoni](https://reader030.vdocumento.com/reader030/viewer/2022012310/55d6ba0cbb61eb863e8b465b/html5/thumbnails/3.jpg)
ELIKADURAREN ARABERAKO ERLAZINOA
Ekosistema baten elikagaia lortzeko erlazioek garrantzi handia daukie eta elika katea
adierazoten dira. Hainbat taldeetan salkaltzen dira
LEHENENGO MAILAKO EKOIZLEAK : Berdajaleak dira. Organismo ekoizlez elikatzen diranak.
BIGARREN MAILAKO KOTSUMITZAILEAK: Okelajaleak eta orojaleak.
DESKONPOSATZAILEAK:Beste izaki bizidun batzuen hondarrez elikatzen dira : ( Onddoak , bakterioak ).
ELIKA KATEAK: EKOSISTEMEN BARRUKO OINARRIZKO ERLAZINOAK ADIE-
RAZOTEN DAUZ.
![Page 4: 7. andoni](https://reader030.vdocumento.com/reader030/viewer/2022012310/55d6ba0cbb61eb863e8b465b/html5/thumbnails/4.jpg)
EKOSISTEMEN BARRUKO ERLAZINOAK ESPEZIE BERBEREKO BANAKOEN ARTEKO ERLAZINOAK Populazino berbereko organismoen arteko hartuemonak lehian zein laguntzan
oinarritutako erlazinoak daukiez
LEHIAN : Oinarritutako erlazinoak espezie berbereko banakoak janaria, bikotekidea
edo argia lortzeko.
LAGUNTZAN: Oinarritutako erlazionoak populazino berbereko organismoak ehizarako. Ugaltzeko edo alkar babesteko alkartzen dira. * Elikagaia:Taldeak osotzen dabez ehizan * Ugaltzeko:Bikotekidea topatu behar dabe familia osatzeko * Babesteko: Animali batzuk talde handitan nahiz txikitan batzen dira: Saldotan, ardrak edo sardak.
![Page 5: 7. andoni](https://reader030.vdocumento.com/reader030/viewer/2022012310/55d6ba0cbb61eb863e8b465b/html5/thumbnails/5.jpg)
ESPEZIE ARTEKO ERLAZINOAK Espezie desbardinetako banakoen arteko erlazinoak
HARRAPARITZAN: Espezie batentzat onugarria da eta bestearentzat kaltegarria.
LEHIAN: Espezie bientzat oinarritutako erlazinoak kaltegarriak dira
MUTUALISMOAN: Oinarritutako erlazinoak onugarriak dira espezie bientzat.
BIZKARROITASUNEAN: Oinarritutako erlazinoak ostalariarentzat kaltegarria da.
KOMENTSALISMOAN: Espezie batentzat onugarria da eta bestean es deutso ez kalterik ez mesederik egiten.
![Page 6: 7. andoni](https://reader030.vdocumento.com/reader030/viewer/2022012310/55d6ba0cbb61eb863e8b465b/html5/thumbnails/6.jpg)
EKOSISTEMAK NAGUSIAKLEHARREKO EKOSISTEMAK
Urtean zehar daukiezan tenperatura eta ur nahiz argi kantitatea kontuan hartuta.
OIHANETAN: Bero handia eta euri asko egiten dau urte osoan.Mundua izaki aniztasun handieneko ekosistemea da.
BASO EPELA : Urtaro batetik bestera tenperatura eta hezotasun alde handiak daukiezan inguruen berezko ekosistema da.
BASAMORTUA: Euri gitxi .Basamortu batzuk beroak dira: bero handia egiten dauz egunez eta hotz handia gauez.Basamortu hotzetan: hotz handia egiten dau egunez zein gauez.
BEDARKARETAN: Bedarrak dira nagusi eta zuhaitz gitxi dagoz. * LARRAK: Tenperatura gozoa eta eura ugari. * SABANAK. Tenperatura beroa eta euria urtaro bakarrean. * ESTEPAK: Udan bero handia eta neguan hotz handia,Euri gutxi urte osoan
![Page 7: 7. andoni](https://reader030.vdocumento.com/reader030/viewer/2022012310/55d6ba0cbb61eb863e8b465b/html5/thumbnails/7.jpg)
URETAKO EKOSISTEMAK
Uretako ekosistematan ibaietan , aintziretan, itsasoetan eta ozeanoetan, azalera osoa urez estalita dago.
UR GEZA: Ibaiak, aintzirak eta urmaelak ur gezako ekosistem dira. Besteak beste ,landark, arrainak, anfibioak eta ornobakoak bizi dira ekosistema horretan.
UR GAZIKO: Ozeanoak eta itsasoak. Algak, arrainak, ugaztunak eta ornobakoak bizi dira.sasoak dira.
![Page 8: 7. andoni](https://reader030.vdocumento.com/reader030/viewer/2022012310/55d6ba0cbb61eb863e8b465b/html5/thumbnails/8.jpg)
MEHATXUPEAN DAGOZAN EKOSISTEMAK
GIZAKIEK ARRISKUAN JARTEN DABE EKOSISTEMAK
Giza jarduera batzuk eta gizakien jarrera ardurabako askok arrisu handia ekartzen deutsee planetako ekosistemei.
Basoetako suteek eta deforestazinoak: Basoak eta basoetako izaki bizidunak suntsitzen dabez.Suak basoa suntsitu ezkero, ehunka urte behar izaten dira erretako eremua lehengoratzeko.
Ekosistemetan espezie arrotzak: Hauek txertatzea oso kaltegarria izan daiteke aurrez ekosistema horretan bizi ziran espezieentzat. ( EUKALIPTOAK)
Urmaelak erabilteko: Urmaelak nekazaritzan , abeltzaintzan edo eraikuntzan erabilteko lehorteak hondatu egiten dauz ekosistemak.
Lurpeko urak neurri barik aterateak: ureztatzeko edo etxebizitzetan erabilteko.
Herri Beharrek: Hiri handiak eta autobideak.
KUTSATU: Keak eta zaborrak.
![Page 9: 7. andoni](https://reader030.vdocumento.com/reader030/viewer/2022012310/55d6ba0cbb61eb863e8b465b/html5/thumbnails/9.jpg)
GIZAKIEK NATUREA BABESTEN DABE
Ekosistema babesteko premina asko neurriak hartzea beharrezkoa da.
Parke naturala edo Nazionala : Lege bereziak babestutako guneak dira. Gune honetan adituen zaintzapean gelditzen dira paisaia, animaliak eta
landarak.Debekatuta dago ezer eraikitzea eta mugak dagoz.
Neurriak babesteko: Animali edo landar espezie bat desagertzeko arriskuan dagoenean (ez ehizatzea eta ez ebaitzea ).
Pasaia berregiteko: Meatxe bat itxi eta gero ingurunea ahal dan neurrian lehengoratzeko.
Basobarritzeko: Sutea gertatu edo basoa batu eta gero espezie berberak landatzen dabez ingurunea lehengoratzeko.
OHITURA ONAK : Mendian zaborik ez botatea Papera eta plastikoa aurreztea
![Page 10: 7. andoni](https://reader030.vdocumento.com/reader030/viewer/2022012310/55d6ba0cbb61eb863e8b465b/html5/thumbnails/10.jpg)