didáctica de la escritura-lucy mccormick

Upload: ukimix-gordillo

Post on 11-Jul-2015

1.482 views

Category:

Documents


33 download

TRANSCRIPT

  • 5/11/2018 Didctica de la escritura-Lucy Mccormick

    1/12

    ()D< B A ~ t l ! ! liaac, teade iaescrituraE n la e sc ue la p rim a riy secundariaL uc y M cC orm ic k C alkin s

    AlQUE

  • 5/11/2018 Didctica de la escritura-Lucy Mccormick

    2/12

    3Cuandolao 00/Investlgacloninfortna laimuztica

    E n e l c am po d ~ l~ e sc ritu .ra , la s c osa s e sta n c am bia nd o.D ura nte lo s iiltirn os q um ce a rie s, h a c re cid o e sp ec ta -c u~ arm en te ~ l i ~te re s e n la e nsc fia nz a d e la e sc ritu ra : e n to da s p arte se .x I. st en s em m an os d e v er an o, t all er es y c urso s para d ocentes en ac-tiv id ad. A fo rtu nada mente,e se creciente intcrcs e n Ia escritu ra va

    "aco mp afiad o de u na m ultip licacio n d e la s inv estiga cio ne s d e b ase., Du ra n te 1.0S iiltim os tres q uin qu en io s, h em os co ntad o, p or p rirnerav ez, co n importanrcs cstud io s so bre el d esarro llo d e lae sc ri tu ra e nlo s n i~ os , y a. d iferencia de la m ayoria de las investigaciones enm ateria ed ucativ a, cso s estu dio s csran tcn icn do u n im pacto d irccto yp od ero so so bre la e ns cria nz a c otid ia na e n la s a ula s. E n e ste c ap itu lo ,e s p~ r o pO.der ~ r an sm il ir cl cspfriiu y el m en saje cen tral d e las actua-l~ s In ve stIg ac IO ne s s ob rc la e sc ri lu ra y m os tra r c om o e sa s in ve stig a-c ro nes p ued en co nectarse co n 1 a p ractica del aula.

    Un cambio de paradigrna: de los producprocesosC ua nd o y o ib a a 1 a es cu ela , ra ra me nte s e e

    escribir un texto : se 10 encargaba y luego se 10 co rrea lg un a e ns efia nz a, e l e je se p on fa e n la c la sific ac io n d eescrito s. M is m aestro s e nu mcrab an lo s rasg os de 1 a c icl relata fantastico , el cucnto breve, el haiku a lo s smostraban ejemplo s de cada fo rma. E n la escucla seensenaban las caractcrfsticas de los discurso sa rg ume n ta ti vo , d e sc ri pt iv e y n arrative. E 1 en fasis estalo s pro ducto s finales y no en los pro cesos que lo s precuerdo que un so lo m aestro haya o bservado siquierae sc rib ie nd o u n t cx to , h ay a e sc uc ha do , m is id ea s s ob re 1 0bien 0 haya hablado conm igo acerca de m is eco mp osicio n. E 11 0s n u nca su piero n co mo p asaba yo mv fsp cra d e la en trcga de un escrito .

    Y o recuerdo b ien cso s ata rdcce res. S olcmrra ba la p uerta de m i cuarto , aco rno daba la silla ju ntoy allf m e qucdaba scntada. M irando la pagina en blanh ue ca y c xp cc ta ntc , O rd cn ab a la h ab ita cio n, c orn fa , lc sa lo s la pic es h as ta d eja rlo s m oc ho s.F in alm en te v olv fas6 10 p ara d em orar o tro po co . P or 10 g e ne ra l m u ch o t iecuando m is herm ano s ya se habian ido a la cama y 1aq ue da do si1 cn cio sa , y o lo gra ba p on er a lg o s ob re e lp aptu ra s ie mp re m e p are cfa p are tic a. M ira nd ola , y o te nfa cm icn to d e desesperan za q ue a ho ra te ng o cu and o dibu joti cn cn u n a sp cc to e nf er miz o. P er o u na c os a e s p ro du cir ditr os os y o tra p ro du cir p ala bra s c su ip id as , id ea s e sn ip id as

    . r efle j a da e n lo s g asta do s lu ga rc s c orn un es y c lic he s d equ e ap arecfan en m i p agina . E stab a lcjo s de l id eal dete nIa en m en te, y le jo s de lo s m odelo s q ue m is m aestrcmo strado , pero no sabia como aco rtar esa distancia.'

    M is e xp eric nc ia s n o e ra n s 6lo m fa s; e ra n cparte de lo s estudiantes. E l m ctodo dorninante para lala co mpo sici6n h a co nsistid o, dcsdc fin es d el sig lo X IXY d ife re nc ia r lo s d is tin to s m od os d e d isc urs o y m os tra

  • 5/11/2018 Didctica de la escritura-Lucy Mccormick

    3/12

    II'II

    I I I Ii !

    ! I . ~~ s"

    en este terrene. A ho ra,en vcz de preguntar so lamcnte "l,cuales sonlas fo rm a s d e la b ue na c sc ritu ra ?" , m uc ho s m ae stro s e in ves tig ad ore sprcguntan " l,que pro ceso s siguen lo s escrito res?", "l,que haccn lo snifio s cuando escriben y como cambian esos compo rtam ientos am edida q ue crcccn?" y "l,en que difieren lo s co rnpo rtam icn to s de lo sescrito res cxpcrim cntado s de aqucllo s que no 10 son?". E l eje se haco rrido de lo s pro ducto s a lo s pro ceso s.

    Ahora nos damos cucnta de que era erronco co locar lafo rm a por eneima del contenido . Lo s cscrito res no inician un texto,c om o m uc ho s cu rric ula su gie ren , d icien do : " Yo y a esc rib ir u n e nsa yop ers ua siv o d e tre s parrafos". S e dicen en cambio cosas com o "Dcboconvencer a la gente de que scintcrcse por las salinas" o "Quieroex plo ra r la rc la cio n en tre: lcc tu ra crftica y re visio n" . Nuevamcnte,en to nc cs , n o c xistcn en la v id a-rea l d istin cio ne s c la ra s e ntre lo s tip osd e discurso . E I escrito r pucdc em p czar co n la idea de escribir un textodescriptive para u n d iario perso nal y term inar escri b ien do un p oem a,u n c ns ay o 0 u n artfc ulo p erio dfstico . L a esc ritu ra d csc rip tiv a su eleestar cntrctcjida co n la narrativa; la p crsuasiva p ucd c formar parted e r cla to s, y a sf s uc es iv am cn te .

    Tarnbicn no s damos cucnta ahora d e que gran parte de lcurriculumdc lcngua se basa en la prirn itiva noci6n de que a darnombre a algo ejcrcernos d om in ic so bre el (Moffet , 1968). Po r clcontrario , muchos invcstigadores sostiencn que conocer lascaractcnsticas de pro ducio s term inado s idcalcs ticne muy pocarc la cio n co n d es arro llar las ic cn ic as p ara p ro du ei r c so s p ro du eto s. L osestud ianics pueden ser cap aces d e recitar las caractcrfsticas de unafabula, pero esto no quicre deeir que puedan cscribir una. Laco rnposicion es una tccnica qcc pucde ser aprcndida, mas que unco nte nid o q ue d eb a scr eubierto. Enscriar lc ng ua y , sin duda, enscfiar

    ,escrilu ra, deben co nvertirse en algo m as pareeid o a cntrcnar para und cp ortc y m en os p arc cid o a tran sm itir in fo rm ac io ne s.

    M ucho s de nucstro s alum no s saben que sus texto s estilllejos del ideal, pero pueden no saber com o accrcar m as sus textosre ales a lo s idcalcs. Del mismo modo , yo sicmpre supe que m i tenisesta m uy lcjo s de ser ideal, pero si mi pro fcso r de tcnis se lim itara aobscrvar ado ndc v a mi pclota y a dccirmc " co ntra la re d" 0 " afu era ",eso no scrvirfa de nada; para mejo rar mi jucgo , 10 que necesito esque me ayudcn con el proccso , y no que simplcmcntc cvahicn misp ro du cto s. A s! q ue m i p ro fe so r o bse rv a como ju eg o, fija nd ose e n q ue

    \.

    cosas van bien y que co sas no.i''Tc estas d ista nc ia nd o_di . "Trata d e c am inar hacia ella". S i n oso tro s, enme Ice. . .de escritura, o bservam os co mo nuestro s alum no s vantarca d e escribir, p odrem os ay udarlo s a desarro llarco rnpo sicio n m as cfcctivas. A l haccrlo , po dem os trabg ra nd es a re as de tnvesugacion:

    E s tu di os s ob re cl pro-ceso de eseritura en

    los es tudiantes

    E s tu di os s ob rceso de escr

    e s cr it o rc s~

    Los maestros como investigadores: Inprlminvcstlgaclon

    D es de lo s p ri me ro s escalones de la invemo s que cada uno de noso tros y cada uno de nuestr~sun pro ccso de co mp osicio n. C ada uno de no so tro s tl.estratcgias para escribir y sus propios ritm os de tracada vez que eseribe. Pero algunos de esos ritrnos ydisfuncio nales. Y o tilule m i prim er libro Lessons[ Le cc io nes d e u n n in o], (1983) cuando pcrcibf qu e 1te que podfa decir a lo s m aestros era que debem osi nv es ti ga do rc s, o bs er va nd o c om o n ue st ro s a lu m n oscon la lectura y escritura y com o podem os ayudarlo s

    o

    M i e sp e ra n za e s q ue m e di an te f a o b s er va c ic im i en to e sc ri tu ra ri o d e - un n in o a p re n da mrespetar el creclmicnto de cada chico en su es ie m pr e e sta m os e ns ei ia n do a c hi eo s u n ic oalumnos s on c a so s particulares.1 . 0 e n r ea li da d e s a l r ev es ? I. E s el n in o e l qtr os lo s qu e a pr en de mo s? L a p ara do ja d

  • 5/11/2018 Didctica de la escritura-Lucy Mccormick

    4/12

    y fascinanies, cuando ellos seconvierten en casos unicos paranuestra inves tigacion, entonces ellos se convier ten en nues-tros maestros, almostrarnos como es que aprenden. (Calkins,1983).Entre Ia.investigacion y la cnsenanza, la lfnea divisoria

    es muy delgada. Podemos ayudar mejo r a cada uno de nuestrosalumnos de escri tura siobservarnos que funciona y que no funcionaen cllos como cscritores,

    En la mayor par te de los cases , cuando ha escr ito [ respalabras, un cscri tor no expcrirncnrado dcscubre que ya ha cometidoun pr:'0r(Perl, 1979). Los n o va to s c on ti nu ar nc nt c s e interrumpen con,cue~lIODesortograficas, rcleen y retocan, ocasionando un "tartarnudeode laescritura" que enrarece lasintaxis y destruye la fluidcz. Se tratade una estrategia disfuncional, que impide la escri tura cfcct iva, y elmaestro que se de cuenta de esto es ta ra en condiciones de ayudar alos alumnos a desarrollar mctodos mas eficaccs.

    Muchos alumnos de los grados superiores de la cscuelaelemental ticncn estrategias problcmaticas para escribir ficciones.Quizas porque creen que un cuento s610sera intcrcsanre si contiene,; t dp s asesina tos, un robe y algi in suic idio, muehos jovenes autores

    )::',enhebran juntos todos los acontecimicntos traurnaticos que puedenrccordar de los relates de la televis ion. Empiezan a escribir l lenos deenergia, pero pron to qu ieren que el relato se termine. Tambien, noso.t~os queremos que se t ermine; pero e llos siguen escr ibiendo yescribicndoa 1a espcra de arribar a un buen final para su trama

    narrativa. Sinosotros, como docentes, comprendemos 10que estos:,alumnos estan hac iendo y por que 10haccn, podremos ayudarlos.'.jMll~hos alumnos de cscuclas secundarias realmcntecreen que c lmodo de rcdac ta r un ensayo es sentarse a l cscrit or io ,tornar una lapice,ra y escribir una idea, seguida por tres parrafos queIa fundamenten! Sin duda, estes chicos producen una escri tura dcbile.insustancial. Estan usando una cstratcgia disfuncional para escri -bir , No sedan cuenta de que s610mediante la reflcxion, la redaccionde borradores, la revis ion, la conversaci6n y una nueva reflexion escomo l~mayorfa de los cscritores l legan a saber que es 10que quie-ren decir, '

    Los directivos se han ganado tambien fama de tcnerest ra tcgi as de escritura disfuncional es. Cuando los directores de

    30

    esc~elas, por ejemplo, escriben cartas a los padres,est an escr ibiendo para un publico vasto y crf ti coescriben en un est ilo oscuro, impersonal, l leno depas iva enlas cuales no hay suje to que haga n~ngude que nadie sea el culpable de nada. Su proposito evago. El li bro de Zinsser est a I leno de e jemel mejor de los cuales corresponde quizas al presiuniversidad, que escr ibi6 a losa lumnos en los adecada del 60: "ustedes probablemente esten a l t aestado experimentando considerables expresionespotencialmente explosivas referidas a cuestionesrelacionadas" (Zinsser, 1980). Los directivos harfcomo para un iinico y amistoso lector y reescribir,para sus lectores menos amistosos.

    Enserianza del proceso de escritura: lade investigacionLa primera linea de investigaci6n, en

    invita a convertimos en investigadores, observandnuestros alumnos en 1aescritura y ayudandolos ano s irve . La segunda zona de inves tigaci6n nos orente de invitacion, A parti r del t rabajo de invescos como Murray, Macrorie y Elbow, y de 10 quforman acerca de sus procesos de compos ic i6n,reconocer quemuchos escritores siguen un determsutrabajo, de un modo analogo aldel cientffico qpara sus investigaciones. Cuando entendemos elfa, podemos ayudar a nuest ros a lumnos a invenestrategias efectivas de composicion de textos. Lben el proceso de escri tura de diferentes manerasra, escritura y reescritura; como espirales superplecci6n y conexion. En particular, yo me inclinode Donald Murray: preparac ion, bor rador, revredacci6n de la version definitiva.

    o

  • 5/11/2018 Didctica de la escritura-Lucy Mccormick

    5/12

    I, ,

    I,I!I I

    II

    L a p rcp aracio n es, sab re to do , u n m odo d e vid a. L a g en tequ e escribc regu larm entev iv e ca n u n se ntido d e "yo so y alguien qu ee sc rib e" , y e sa c on cic nc ia e ng cn dra u na s usc ep tib ilid ad e sp ec ia l, u nal uc i dez apart e . "Las h is to r ia s l cs o cur rcn a q ui cn es las cu cn tan" , d cc faTucfdides. As f co mo lo s fotografos s ie mp re c sta n v ic nd o potcncia-lcs tom as, tam bien los escrito rcs ven histo rias po r to das partes. E neso consiste la prcparacion, Un bo rrado r puede tener su punto de

    , p artida en una imagen, una oracion que da vucltas en la m ente, unr cc u cr do . F au lk n er corncnzo El sonido y lajuria con la imagen deu na n in a cn bo mb ach as, sen tada ju nto a u n arb ol. M i cn sa yo p ara c stel I b r a comenzo hace dos ano s, cuando po r prirncra vcz hable condocenres ace rca d e Ia cnser ianza de la e sc ritu ra . L a p rc pa ra cio n, e n!T Ii caso, no tuvo lugaren las sem anas que preccdieron am i prirncraoracion, s in o q ue la s sernillas de cstc libro estaban ya scmbradas desdem ucho ticm po an tes. P ara m uc ho s cscrito rcs, la p rcp aracio n in clu yetam bicn la reco pilaclo n d e "rn atcrias en b ru te ": perc ib ir lo s m alicesde una pucsra d e so lo cl tim bre de una VOl, encontrar c o ne x i o n esentre ideas. Asf com o a lo s esculto rcs lcs complace decir que handcscubicrto su lem a en el bloquc de marmot, tambicn lo s cscrirorcscornicnzan a scruir que su tcma cobra f or ma c ua nd o c xp lo ra n y reti-ncn sus m atcrias prim as. Q uizas surge una vision que se superpo ne alas o tras, o un m od o d e em pczar, 0 la sc ns ac io n d e u n p osib Ie le cto r.Algunas voces durante la ctapa d e p rc pa ra cio n, lo s cscritores trazanp os ib le s lin ea s d e d es arro llo p ara s us tc xro s, 0 d is cr ia n un r cc o rr id op ar a s us i de as . F re cu cn tcm cn to I a p r cp ar ac io n s c p ro du ce cu an do u noc on ve rs a, o bs cr va 0 lee. D uran te to do s cso s p aso s, e l escrito r cx pe-r im en ta u n c re cie nt e desco de poner sus ideas po r escrito .

    Para el paso siguiente del pro ceso de cornposicion pre-fiero la cx prcsio n "h accr b orrad ores" an tes q ue Ia d e "cscribir", yaqu e ella d a una idea de 10 tentative de n uestro s esfu erzo s. Ig ual qu eun artista q ue v a h acicn do b oc cto s, n oso tro s em peza mo s a enc on trar

    ,lo s. co nto rn os de n uestro tem a. T raz arn os lfn eas liv ian as y Iigeras;. na da es p crm an ente. C ada cscrito r ticn e su [an na. A lg un os se ex tien -

    de n rapidamcnte po r I a pag ina d es plc ga nd o su s fu erz as , dirigiendosu lap iz en d ireccio ncs in esp crad as, O tro s trab ajan en u nid ad es m asp cq ucrias, jug uctcan do co n su s c om ien zo s, pro ban do en u na d irec-cion y luego en la co ntraria, accrcandose a la escritura y luego dis-tan cia nd oso pa ra v cr 10 que han dicho . "Ponga manes a la obra",escribc Fau lk ner. "A pro vcch e las o po rtun idad es. L o q ue sa lg a p ue-

    . 0 es la unica manera de que puedade se r malo, per '"mente bueno"..1 L a c on fecc io n de b orrad ores pro nto se

    .. , R evisio n sig nifica ex actam en te eso : re-v er,revisron. " "ML labras se convierten en una especie de lente (as pa ",d a v er c om o van surgiendo nues tr os t e rnas y comoayu.a if ados Y o par ejem plo , em piezo un texto tralo s srgru JC ". .a1 bras el resp eto q ue sien to po r mr madre.En men p a a~ di 'd v cu en ta de que ha surgido una contra ICCIna, m e 0./ "QReleo 10 escrito, re-veo 10 que he dicho : 1a escnturau na le nt e. R ev is o, y a l d esp lazar las pa lab ras en la ptraves de ellas como se va desplegando mi tema, expl1 0 q ue ten go p ara dec ir, M urray d escribe el pro ceso

    El texto escrito se colocafrente al escritor, yactua con el , primero para averiguar quetiene para decir y luego para ayudarlo a dcon claridad y gracia. (Murray, 1982 a).E1 e se rito r s e c on vie rte e n le cto r, y l ue g

    en esc rito r. Tac ha un a seccio n, in se rta u na lin ea, camd etalle, tran sfo nn a un tex to perso nal en u n e ~sayo 0

    L a p al ab ra e di ta r 1 tiene connotacionesnegam in e e vo ca p ag in as c on m od ific ac io ne s y m arg en esles en ro jo . Pero para m t, 1 a co rreccio n final es unap arte s d e 1 a e sc ritu ra . L as g ra nd es d ec isio ne s ya ! l a nal m eno s p or el m om en to , y a fil o l a p un ta del la pi z- Cd os y p reciso s, reco rto , pu lo y en lazo m is o raeio nes,trla s s en sa cio ne s q ue s urg en d e m i m ate ria l. V eo .la f0 rIla bra s s ob re la p ag in a, E sc uc ho s u s on id o. " Ca mm a? ate" se co nvierte e n "se deslizaba" 0 "bastante eno jadrn a en "irritado", R ee mp la zo u na l is ta d e e je m plo sp oma s vtvido detalle. Mi texto co mienza a afirmarse yL o e sc rib o a m aq uin a, d eja nd o trip le e sp ac io . A pa re c

    11 - < .ficie nuevas cuestio nes. Nuevam ente, tom o e apiztra ba ja r: a ju sta nd o, lig an do , a cla ra nd o. A ho ra , 1 is tateto ques, m e aparto de la pagina y sim ulo . ser o traptex to o bje tiv am en te, co n o jo crftico . C am bio un a p a

  • 5/11/2018 Didctica de la escritura-Lucy Mccormick

    6/12

    , , I,' I I

    .. '/

    I c,I I ~~.

    "II " ' i t 'I I > . "

    Ya sea que escribamos un poema sobre la sombra 0 unartfculo sobre una cxpedicion geologica , todos atravesamos esasctapas, Algunos de nosotrosdedicamos mas ticmpo a la preparacion,otros a la rcvisi6n. Algunas rcvisiones asumen las caracterfsticas deun nuevo borrador, otras reclaman una serie de borradores. Puede serque corrijamos mucho cuando estamos trabajando en un ensayoexpositivo y que no corrijamos nada cuando escribimos una carta. Ytambien puede ocurri r 10contrario . A su propio modo y a su propioritmo, la mayorfa de los escritores siguen un cicIo en la escritura desus textos: preparaci6n, borrador, revisi6n y edici6n. Hace algunosanos, Susan Sowers, Donald Graves y yo descubrimos que.ai in losnifios mas pequcfios sigucn cse proceso cuando trabajan.

    Cuando hablo con los maestros, suelo plantearles 1asiguiente prcgunta : "Si los chicos cmpiezan un texto el Junes y 10terminan elvicmes, l,enque parte del proceso de escritura estima ustedque estaran el lunes? l,Y e1martes?, l,y el micrcoles?" y asf sucesiva-mente. Mientras me desp1azo por e1-salon, oigo c6mo los maestroshacen conjeturas sobre sila preparaci6n tornara un dfa 0 dos, 0 sobresi es esperable que los nifios revisen. Por 10general hay consenso enque: lunes, preparacion; martes, borrador; micrcoles y jueves,borrador y revisi6n; y viemes, edici6n.

    Desde Iuego mi pregunta es una excusa; no existe talsecueneia difercnciada. El paso de la prcparacion al borrador, delborrador a 1arevision y dc csta a la versi6n final se va produciendominuto a minuto, segundo a segundo, a 10largo de todo cl procesode escritura. EI escritor picnsa en un tcma, garabatea unas lfneas, lasrelee. Insatisfecho, pucdc que tache una lfnca y vuclva a copiar eltextorestante, con pequcnas modificaciones. EI resu1tado todavfa le pare-ce dcbil . Probando nuevamente, se pregunta "l,Que es 10que quierodeci r?" y esta vez escribe a1gunas notas. Las notas estan enrcdadas,asf que las vucJve a copiar, EI escritor ya ha pasado de lapreparaci6naIborrador, del borrador ala revision y de csta a 1acdicion, para volvcruna vez mas ala preparaci6n y de all f nucvamente ala edic i6n .

    Entre tanto, siuna clase csta habitada por treintaj6venesautores , todos estaran en etapas muy diferentes de su escritura. Encualquier dfa dado, puede que uno 0 dos chicos esten corrigiendo yrecopiandoun texto, mient ras 10dcmas ya estan empezando unonuevo. Y tambicn puede ser que haya a1guno todavta sumergido ensu borrador. Algunos necesiraran una entrevista con compafieros;

    , u cuenta. Algunos haran pruebasotros proeederan por s otra vez su frase daltemativos, Y otros rcto~aran una YY habra quien este detcnido. . , no se amolda a u1 'so~e~nrurn_ .~ /roce r c l maestro y e standarizado paraensenanza dirigido po , " 1 ' . 0 tipo de enfoe lamentablemente, esc sea e, umc 'aunqu , .que muehos mae~tros eonoce~~ntador interpretar las et

    ~s cicrto que a~ssosdiseretos y lineales. Enceso de escntura c~mo ,p ~i(jeado cuando toda la c1amaestro puede ~entIrse JUs, Los lunes to do el musincronfa, trabaJando a1untson~. la mCJor alternatsumario de posib1es temas,. SUt~:y~uecro todos releelibremente dur~nle doce m~nufra~e p:l1~a~sarla comoeserito y selecciOnan la mejor para decir:, t ido lcvanta su mano .al(Tunjovenct to a rev" b ador?" se le"', 'b' .Pucdo empezarun orr.que q utcro escn ir, ~ , " Los micrco1es son palos bOITadoresse~a.cen los ma~~e~'borrador, 10necesitetodos deben escribir un segu e n muchosf rma como se desarrollan las cosas eesa 0 , ion"eseritura "basada en la invesugaclh . rizados una vLos investigadores, orro . "El pro.' han apresurado a corregirse. ,' .propia cnatura, se diseretos y lineales, sin.tura no esta formado por pasos '., e l os tcrmino"idi n Muchos sU(Tlerenqusuperpuestos , Ice. " '" . y reeomi-borrador, revisi6n Y edicion ya no sirvcn,mctaforas, , . 1 ' .ritura comoA mf me es util pensar a esc

    " ' -csv r e emerge. Nos codialogo entre cl escntor ye l texto qu , t ITO'ITarnue, . tvcmos : tras para 11 1 e '"escribir, y luego vo vemos a '.' " ez nos la-hacemcs las mismas pregunlas una y o.ra v , y .. . . 'omo un tcxto exp. estamos escribicndo un poei1l

  • 5/11/2018 Didctica de la escritura-Lucy Mccormick

    7/12

    e (,Quepensara mi lecto r cuando lea esto? (,Que.pregurltas se had? i.Quecosas pcrcibira? (,0 pcnsara7(,0 scntira?:'

    i,Q uc vo y a h ac cr a c on tin ua cio n?

    E n su irnportantc articulo "Teaching the Other Se lf : TheW r it er 's F ir st Reader", [Enscfiando al otro yo : cl prim er lecto r de une sc ri to r] , M u rr ay (1982) c or np ar a la c sc ritu ra c on u na e on ve rs ac i6 ncntredosobreros q ue m urm ura n e ntre sr cn cl b an co d e tr ab ajo . "Elyo habla.iel.otro yo cscucha y considcra. El yo propene, el o tro yo'juzga.El.yohacc, el otro yo cvalua. L os d os y o c ola bo ra n". C erc an fay d is ta n ci a, a p ro x imac i6n y dcspcgue, creaci6n y c rftica: es estacombinacion de fucrzas Ia que haec de la escritura un arma deaprendizajc 'tan poderosa, Allf dondc las palabras habladas sed esv an cce n, 1 ~ csc ritu ra n os p cn nitc fija r n ue stro s p en sa mic nto s e nel papcl. Podernos so sre ne r n ucs tra s id eas c on las m an es . P od em osIlevarlas en los bo lsillo s. Podemos pcnsar aeerea de nuestropcnsarnienro. Mediante Ia cscritura, podcrnos "re-ver", remodclar yp ulir nuesrro s pcnsam icnto s .. Frank S mith explica: "L a escriturasepara nucstras ideas de no so rro s m ism os en fo rm a tal que no s resultama s facil e xa rn in ar la s, e xp lo ra rla s y d es ar ro lla rla s." ( Sm ith , 1982).

    Siernpre he pcnsado qu e la revision es esencial para elp ro ces o d e es eritu ra; q ue la e sc rir ura n os a yu da a d cs arro llar n ue str opcnsam iento prccisarncnte po rque no s pcrm ite rcvisitar nucstrasprim cras ideas. Pero rccicntcm cntc he crnpezado a darm c cucnta deque nucstro s bo rrado rcs no so n cl gcrm cn de nuestra escritura sinoel resultado de ella. E l germ cn de nucsrra e sc ri tu ra e s l a i ni cr ac ci onentre cl c sc ri io r y e l t cx to e n d es ar ro ll o. EI cscritor s c p re gu nt a " i, qu ecstoy irarando de dccir?", " i, c6 m o s ue na csio?", " i, a d6nde me Ilcva?".

    E n mi invcsrigacion, he encontradoque cuando losm ae stro s h acc n cs ta s p rc gu nr as a lo s nines e n l as c nt re vi st as , l os n if io sl as i n tcmal izan y s e la s fo rm ula n u no s a o tro s en la s e ntr cv ista s e ntr eco mparlero s. Co n (:1 ricmpo, I le gan a p la ntc ars ela s ello s m is mo sd ur an te s u e sc ri tu ra . "Y o p ue do c ru cv is ta rm e a m f m is rn a", m e d ijouna manana Becky, de nueve anos. "Me leo mi rcxto a mf misrna yes com o si hubiera ahf o tra persona. Picnso cosas para mf. M e digoco sas que o tro s m e po drtan prcgunrar". La niriita h izo u na p au sa ." Co nv ers o c on rn ig o m is ma , M e h ag o p rc gu nta s".

    36

    Scot t ticne scis a no s, y 6 1 t am b ie n d ia l~. 11"r mientras rclce su libra d e ta bn ca cr onJ 0 vco mascu " "; ue nt o d cb er fa if a1 tacho de la basura", murmura.

    v an a q uc da r m uch as p rc gu nta s" .VI LAS COLECCIONES DE ?vi IPAPA.FUIMOS."Y oy d em asia do rapido. Los chico

    . d. en). que es 10 que viS LC?". L a vo'co lecclOncs e q u . /., . ,Ic . d ' cd ida que cmpicza a ano tar palabdesvancclen 0 am. ,de sus paginas. M e lee 10 q ue m s cr to .VIMOS BOTONES, MONEDAS, ESOTRAS COSAS."Los chicos todav ia tcndr an p re gu nt

    " era por 1 0 mcnos ya n o s eran iantas",p Durante el t aller de cscritura. Maria sed I crit "2 T od av fa n o h a llc ('a . do cl m om en to .e es("n o r . c. . ..se re un en p ara u na se si6 n d e in Le rc am bio d e tc xtono ticne a nadie frcnte a ella. La m aestra de M a~a,. " . Q 6 estas hacicndo en el a re ave y le pregunta. c uahora?". "Me hago la que estoy hablandorespo nde M arfa. Intrigada, 1 a m aestra M ontero

    , d ''1'queres celL ."Estey pcnsando qu e cs 10 que me. . '1 -cnd i e om poch ico s s i y o a har a l cs es tuvtcra cycn 0 m .e l cu cn to a s u m ac sira :

    I HAY FUN WIF MY UBWALA.3I GO EVRY SATRDA.Luczo M ar fa d ic e: "M e p are ce q ue' " ,(,que haccs co n ella? aSI q ue ahora yoy a haceruna

    se gu id a, M arfa v uc lv e a s u b an co y cscribc:BEMOS TON Y JERRY Y COMEJUGAMOS AL DOMNO.(VemosTom y Jerry y comemos buhuelos y

  • 5/11/2018 Didctica de la escritura-Lucy Mccormick

    8/12

    I,I! I

    Scott, B ecky, Marfa y suscompaneros de clase hana pre nd id o a in te ra ctu ar c on su s re xto s h ac ie nd ole s p re gu nta s p orq uea nt es h an te ni do e nt re vis ta s 0 co nferenc ias co n su s m aestro s y co m-p aftero s a p ro p6 sito d el d esarro llo d e su s trab ajo s. Po r esa ra zo n, elenfoquede ensenanza de la escritura basado en el proceso escritu-rario es tarnbien lla ma do " en fo qu e c on fe re nc ia l" . L as e ntre vis ta s 0confe r enc ia s r naes tr o -a lumno 4 so n u n elem en to d ecisivo d e la ense-fian za de la escritura ; es a trav cs d e ell a s q ue lo s alum no s ap ren den ain te ra ctu ar c on s u propia escritura.

    Notas.~~,1 .E Ilc rm in o in glc s "e ditin g", c om o se v e m as a de la nto e n la s ec ci6 n'I V yotras, i mpl ic a n o s 61 0 c o r re c ci 6n d e e rr or es sintaciicos u ortograficos, sinod iv e rs as o p er ac io n es c omo l a d i vi si 6n d e c a p ft ul o s, l a n umer ac io n d e p a gi na s,la titulacion, etcetera, es decir , t od o 1 0que impl ic a l a rcdaccion d e u na versiondefinitiva, El icrrnino "ediiar", cuando sercficre a estas operaciones, es una ng lic is mo b as ta nt e u su al y a e n e sp an o l p o r l a i nf lu cn ci a d el p er io d is mo ,

    " lo s m ed io s a ud io v is ua le s y e l u so d e c or np uta do ra s. P or c on sig uic nt e h em o so p ta do p o r u sa rlo e n e st a tr ad uc ci on , a lte rn an do a v cc es c on la e xp re sio n, " ve rs io n d ef in it iv a" 0 " ve rs io n f in al "; ( N. d el T.)2 .' E I s en ti do d e e s ta e xp rc sio n s e a c Ia ra c on l a lc ct ur a d el c ap itu lo 4 . (N. de lE.)'3 . E n e l c a so d e e st e y o tr os t ex to s e sc rit os c on o rt og ra ff a n o c on ve nc io na l,s e h a o p ta d o p o r r no s tr ar lo e n s u i di oma d e o r ig e n y a qu e e st e t ip o d e e sc ri tu ran o p ue de t ra sla da rs e d e u n i di om a a o tr o: lo s n in es d e h ab la i ng le sa , c ua nd oe sc ri be n c o n o r to g ra ff as i nv c nt ad a s 0 n o c o nv c nc io n al es , s uc lc n h ac e rl o c o np re do min io d e c on so na nte s y lo s d e h ab la e sp an ola , c on p re do min io dev oc ale s. E I c o nte nid o d el tc xto es: "M e d iv ic rto c on m i abucla. V o y to d osl o s s a b ad o s" . Ob sc rv c se qu e l a g r a na UBW ALA qu is o s er I a r c pr es cn ta ci ond e l a p a la b ra e sp an o la abuela, y n o d e la in gle sa grandmother. ( N. d el E .)4. Donald Gmves en la mayorfa d e s us lib ro s d es arro lla c 6m o p on er e np ra c ti ca e st a e st ra tc g ia . P a ra mayo r i nf o rma ci 6n v c an se d e e st e a u to r : Est ruc-turar unaula donde se lea y escriba y Exploraciones en clase: los dlscursosde la no-ficcion, a mb os p ub lic ad os p or A iq ue G ru po E dito r (1 99 2). (N.d e l E . )

    Arnbientes deaula que 'nos~perrnltanescuchar

    E 1enfoque procesal d e l a e S~, ri tu ra e xig, e.estructura y u n ritm o rad ica l m ente dusu ales en n uestras e scu elas. Para qu e lo s a lu mn osp ro fun dam en te en su escritu ra. y p ar a .q ue r ed aci nte rc am bi an do s us 'te xt os u no s c on o tr os mientras e s~d isp on er d e u n tie mp o e xte ns o. P ara q ue te ng an la p OS10 mcjor que saben y de seguirlo m ejo rando, npro lo ngado s dedicados a la escritura. E l esfuerzoa dq uis ic i6 n d e te cn ic as so n e se nc ia le s p ara u na b ue nas ue le n c on tr ap on erse al "e stilo a me ric an o". V iv im osd e un so lo b orrado r un a tierra d e d ietas insta ntan eacongelados y a fe it ;d o ra s d es ca rt ab le s. E le gi m? ssoluciones rapidasyfaciles. Nuestra sociedad d eja pel esfuerzo sostenido , para el co nocim iento de queu no p ued e hac er y para el perfeccio nam iento . A vesi m i h ija stra K ira y sus am igas han Ilegado a saberes e rnp cn arsc a fo nd o en algo . L im pian u na hab itac i6e l m e di o y ap un tand oIa asp irad ora h asta d on de alc

  • 5/11/2018 Didctica de la escritura-Lucy Mccormick

    9/12

    que 'a " ,(, ,I uruca area en la que los adelesIgmficado de lapalab ra rev isio scen te,s realmente conocen elatraviesan el borrador uno ell~ es~nsuspemados, que rapidamente, rra or dos, e1 borrador tresIgual que nuestra sociedad "tado una mentalidad deun sol b d' ,~uestras escuelas han adoplo orra orc'Su 1nemos" y "sigamos adelante" Q 1 ' e,m~parece ser "terrni-da" It enga una durac i6n de doc ue, a 1ec tura ' sI lenc iosa y sosteni.r .t iempos, Toda lajomada escola~ ~~~~os parece ser ~n signo de losbrtografia, seis de dicrado.out , ragmentada: diez minutos de, ' qumce mmutos para d b",Iresmmutos para copiar del izarro ' ,u~ e ate de aula,'culurn cha-cha-cha MUChoP , ~' Graves denomma a esto el curri--lajornada escolar e~tatan seSg:~~~~:a~bresestacan que , dado queta por ci ento promedio de su ti a, ~~docentes pasan el cuaren--mos de una - " I . rempo en coreograf fas" . Nos rna",', case a otra, de una acti id d ' " ' ve-vengan aqu 1" " b ' VI a a otra: Slcntense aquf", , a ran este libro" '" , 'cosa"; "guardenlas" ".fj " ~:er.:c? aquel", "tomen tal y tal"h .' ,onnen filas sienrensc'' "hagan 10 otro"... ' I;:; se, agan esto",

    La jornada escolar esta ial d 'hacen casi imposible abocars J ona a de mterrupciones quey se los saca de las aulas a~aa~l: pr~yecto., ~ los nirios se los entracomprobaciones y clases dP ses .de musrca, lectura remediale computacl6n C 'esta el sistema de mensaje . "S _ . om,o SI eso fuera poco,secretana. No es de apuro" ~inora Jones" tr en e u n paqucte ende". "EI partido en Frantie; ha_~i~~u~ObusesI?, y 9 llegaran mas tar-eI~roblema de los "especiales" S' b.ancelado . Sumado a esto, estapolJcfas, abti elos , a rboles 0 r~l ' . 1 l~~ yo no t~ngo nada contra loscomo el dfa de "Arna I' e aciones mternac lOnales, "especia les ", ar a os abuelos"o 1d "Hconcursos como el de "PI' e e onrar a Ia policfa" y, ante un arbol'~,comun, i,Cwmdo, en el agitado ritm s~esti ll volvicnJo un lugar

    '!a pr:ueba, Ia experimentaci6n ~ld~,~~aescolar, hay t iernpo para~ontnbuyen a un genuino a rend r , , .,Ia ogo y :a rcflexi6n quehemos puesto demasl'adas p dizaje' Me da 1a Impresi6n de quecosas en lajon dcursos de fi10sof{a pe' ta aescolar, Ahora tenernos, . ' nsarmemo crftic al d " ,~decisiones orientaci6n . 0, s u , vrvienda, toma de, vocacional y d ~ hrondas de program as ext. erec 0, Tenemos rondas yracumculares 'C ' dque sehaga activista de Ia . c u~n 0va a aparecer alguienl.,Cuando alguien se va a pporotesft~ontra 1 a mflaci6n del curriculum?ner irrne? .

    , Adernas, el mito de Ia :: b "comnbuye a hacer rn,(s f " co ertura del curricu lumct renetico todavr I .VIa e ntmo escoiar. "L,He

    40 ---_._------

    I

    cubierto las dieciseis causas de la guerra civil?" "treinta usos de l a coma?" Nospreocupamos por cubcomo S 1 creyerarnos que haber cubier to un temachicos 10han aprendido. No nos detenemos 10sufidarnos cuenta de que "cubrirnos" los treinta usos degrade, y denuevo encuarto, enquinto, en sexto y asy que p es e a todo nuestros alumnos t odavfa nopunniaEl enfoque procesa l de 1a escr ituraradicalmente diferente .del acostumbrado en .nuesrel tiempo es nuestro reeu rso mas "escaso . Lospreguntamte "l,c6mo hago para meter a la escri tura10dermis?" Mi sugereneia es simple: no 10haga. Euna cosa mas en e l a ti borrado cur riculum, sugie ronosotros eche una mirada cuestionadora sobre nuestpara detenninar que es 10presc indible de todo esonos mudamos rec ient emente de una localidad a ome sorprendio de lamudanza fue 1acant idad debasaeumulada. Nos hieieron fal ta quince viajes en auAlgunas veees pienso que s i nosotros , como doavanzar, tambien necesitarnos varios viajes al vacparte de nuestros curricula conservan cosas que yaque yano sentimos como propias, S610arrojando fuviejas podremos dar tiempo y espacio a o tras nuevYo exhorto a lo s maestro s a apartardia para el taller de escritura. Con el afio ya ade lantatiernpo de taller se usara paratrabajaren informes dsobre temas de las areas curriculares.Y siempre eLseguira incluyendo todas las artesdel Ienguaje.entonces , ver par que l a escrit ura merece una hora

    Algunas veces eso no es posible. La1aescuela secundaria tiene una duraci6n de s610diaries , y este t iempo debe dividirse entre l iterlenguaje. (En el capitulo 11,dare sugerencias mas alidiar con estas lamentables restricciones). Los mainfantes par 10 general tienen a sus alumnos duraeada dfa . Los docentes de otros grades pueden notodavfa para dar a la escri tura e l mismo t iempo qPermftaserne advertir, sin embargo, qble crear un tal ler de escri tura efect ivo si los alum

  • 5/11/2018 Didctica de la escritura-Lucy Mccormick

    10/12

    u na 0 d os vo ces ala sernana. S i e l l u nc s E ma nu el e mp ez o u n te xtosobre co mo se qued6 a do rm ir en 1 0 de un am igo que vive en unacasa de cam po , y no retorna e sc tc xto h as ta e l v ie me s, le resulrarad if fc il m an te ne r e l i ntc re s e n e I , y m as d if fc il to d av fa r ec or da r l asp re gu nt as q ue s us cornpaficros I e h ic ie ro n d ur an te la e nt re vi sta . E sc om o c ua lq uie r d ep or te : s i s 61 0 s a lim o s a c or re r u na v ez p o r s em a na ,s er a d if fc il r ompe rl a i ne rc ia d e s ei s d fa s d e no c o rr er . P e ro s i c o r remo st od o s l os d fa s, s er ac ad a v ez ma s Iacil; e nt ra re rr io s e n r itmo e n co n -' ,t ra re mo s' nu es tr o p as o. L o m is mo v al e p ar a la e sc ri tu ra .

    M i s ug er en cr a p OI '1 0 t an to , a e so s m a es tr os q ue du -d an e n d e st in ar u na h or a d ia 9a a la e sc rit ur a e s q ue tO fu ~f fe l! tie m poq ue t en ga n, C ua lq uie ra s ea , y Io p on ga nt od o ju nt o:'E n v ez d e e sc ri -b ir u nd fa a la s em an a d ura nte u n' a fio , p u ed en p ro ba r e sc rib ir tre sd fa s a l a s er ,n a n~ ' du ra n te m~di o a fi o. R e com ie nd o 'tarn bien que e1t iempodeeS9ri ,! t- ir a f o rr i1epar te~ ie l a p r ogr amac i 6n r egu l ar ; de modoque i o s ch ico s ;pu ,edan pr eve r! 'o . 'S i s aben que cada maf ianaempezar a

    co n un a ho ra d e escritu ra 0 q ue la s ta rdes d el m arte s, m ierco les yv ie me s e sta ra n d ed ic ad as a e sa a div id ad , v an a v en ir a 1 a e sc ue lap re pa ra do s p ar a e sc ri bi r. " An o ch e, e n l a c am a, e st ab a p cn sa nd o e nu'ri cuento" 9 0S d ir an , a a nu nc ia ra n : " H e d ec id id o e m pe za r rni textode- u n m o dO ~.i fe re nte ". L o s lninbs, c om o c ua lq ui er a d e n os ot ro s," c's cr ib ir an " c ua nd o n o e st an j; es cr ib ie nd o s i l a e sc ri lu ra s e h a c on -v er ti qo e n u na pane r eg u la r y 'j Jr ec u en te d e s us v id a s. (G ra ve s) .

    ,' " D e st in ar i ln ti empo p re d ec ib kpa ra la e sc ri lu ra 't amb ie ne s i rn p or ta n te p o r o tr a r az o n: d a a l o s c h ic o s c l c o n tr o l s o br e s us p ro p iop ro c es o 'd e e sc ri tu ra , C u and o e l n in o c o no c e l os p a ramet ro s s o br e l o sc ua le s e st a- tr ab aja nd o, p uc de d es ar ro ll ar e st ra te gi as y p la ne ar s ue sc ritu ra . S i sa be q ue h ab ra e sc ritu ra m an an a, p ue de d ec irs e a sfm is mo : " Vo y a e sc ri bi r u n b o sq ue jo a ho ra , y m an an a r ee sc rib ir e l ass ec ci on es q ue m e p ar ez ca n f lo ja s" . P ue de ta m b ie n p la ni fi ca r q ue v aa e ht re vi~ ta rs e c an u n c om p an er o, 0 d ej ar u n te xt o p ar a m as a de la n-t eo P er o s i el h or ar io d el ta ll er d e e sc ri tu ra e sta c am bi an do p er rn a-

    n en te me nte 0 q ue da li br ad o alos a za re s d el d fa , l os n if io s e st ar anc om o p eo ne s d e a je dre z a la e sp er a d e q ue su m ae stro d ec id a.P or e st a y o tr as r az on es , c re o q ue e s,_m p or ta nt e q ue eft al le r d e c ad a d fa t en g a t in a estrucrura c la ra y s imp lK Lo s c h i co s t ie n enq ue s ab er q ue p ue de n e sp er ar , E st o l es p er mi re e nc ar ar l a a ct iv id ad

    p or s f m i sm o s, li be ra a 1 m ae str o d e c or eo g ra ff as y le d a t ie m po p ar aescuchar. Como estructuramos el taller e s m c no s i mp or ta nte q ue el

    42

    lc ' e ro m uc ho s d e l ohecho =-:de es!ructurar i ~i ~a r s us t al le re s c oq ue h e r ra ba ja do t Ie nd enc: ftu lo s 1 8 y 1 9). D espcuatro 0 cinco mmuto s (~ fcridas a la b- .- d l' s tn str uc ct on cs r el ll os r un os 0 ar c '" ibir revisar y tener em ae stro lo s, m an da a e sc n d es ' la za p or la c la se ,c ompa fi er os . E l ,ma es tr o s e P 't a d ir ig ie nd' 1 sobre su e scn ur ,alum no en particu a,r icndose inform alm enel pro ceso de traba J? y reuru "6 d e intercamhico s E l taller term i na c on una sesi n. ,c '_ ue se lecn sus escnto s.o co n pequeno s grupos q , pro blem as teoPocos maestros nencn , coniff 'I d i c re pa r e n t eo r iar a, de e sto s p as os : e s d i ICI IS sar co n ca d1 a16n 0 de converdesplazarse po r e s teo rico s sin, Pc lo s p ro ble ma s n o so nescntura. ero ,_ , ~ hacen l o sh bl an d o c o n un r un o , ( ,q u l; ;tras estamos a , " d lo s chicosS 6 lo c ua nd ~,l a m a Y~ :: n:o h ay u nate in te re sa do s e n s u e sc ntu ra .y ..d tc ne r la p oc la ra y c o he re nte , lo s m ae stro s p ue ~ n 's E s e se1 di stinto s escnto rc ,se y c onversar con o s ,I . 'I. Ycada may l a s expec ta t ivas scan s~mpl esy c ia r as ,s us p ro pi as r eg la s ,y r uu na s, , m e r cs ul ta i it il c om

    P o~ e Je mp lo ~~ :a 1 m as q ue c on u nun toque de quietud y c rincipio d(a d anizada Po r 10 tanto , a pencrgia esorg " hi conozcan' ara h r que lo s c ICOScierto nempo para ac~ imos para nucst' , 1 S I no s r eummom ed ia nte m im e a se s. I" s u l u ga' ran y que e ijansuelo , les pi do que no cor d n sus silla' 1 digo que acomo ede reumones, y es los a lum, ' "1 'es se h acen conbanco s. S I las rmruc as _, Tamd ' an tes d e e mp ezar.les pido que lo s espejen "6 ntre l a m ini' r la transici n etrar fo rm as d e s uavlza, , trab ai c mo s en silcnescritu ra, P ued o sug en r ~ ue d J do d e q ue c, de la escntura e momeros rninutos d fa E x is te n oa h acer esc I ,centrarse en 1 0 ~ue va P do poner unl iz ar l as o p er ac lO ne : d ~ c la se . d ~e qu e l as d e a llas carpetas d e escn tura d e m o '. para q ue n ou na so lap a a~u l,y las d e o tro s, :~ !a:~ ber c ual esbu sc ar en tre trem ta carp etas p im nles tam bT ene r r eg la s c 1 ar as y s imp

  • 5/11/2018 Didctica de la escritura-Lucy Mccormick

    11/12

    I III

    1' 1 I,

    t al le r d e e sc rit ur a. E n 1a c iu da d d e N ue va Y ork , la s clases s on ta nnume ro s as q u e a lg una s veces el h ech o de qu e un n ino se en tr evi st ec on o tro d e b a nc o a b an co s e c o nv ie rte e n u n f ac to r d e d e so rd en . "E ne sa s c 1 as es l os al umno s s ab e n qu e la s c o nf er en c ia s e n tr e p a re s d e be nr eal iza rs e en la s o ri ll as d e l s al 6n . P o r 1 0 g e n er al " la s o ri 1 1a s" c o n s is -te n n a da m as q ue e n u n e s tre ch o b ord e d e p is o, p ero lo s n ifio s y a h a n

    bautizado esto c omo e l " e s pa ci o d e e nt re v is ta s" , y a l o s f i ne s d e l t a ll ere so b as ta .' T ai nb ie n p ed im 'o s a lo s c hie os q ue n o lie ve n h ip ic es n il ap ie er as a I as co n fe re n ci as e n tr e p ar es . Esto pu ed e p a re ce r t ri vi al ,pero s i 1 1e va n , la pi ee s, 0 b ie n e sc li be n e n lo s b or ra do re s d el o tr o 0

    ibien el e sc ri to r se p a s a el t iempo d e 1 a em re v is ta h a ci en d o p e qu e fi asmodi fi cac iones en su texto , E s o ha c e qu e l as e n tr ev is ta s s e p r o lo n gu e n. e xc es iv am en t'e , q ue n o s 61 0 s ep la nte en e n e li as l os p ro bl em as s in o. q ue tarnbien se l os r es ue lv a, y q ue lo s c hi eo s s alg an de allf s in n ad a) m as q ue h ac~r. i '

    , ~' ~ n 1 a m ay or fa d e e sta s a ul as , e l t ie rn po d e e sc ri tu ra t er -m in a c on unaseston de i n te r ca IY!b i o , dur an t e l a cual el g ru po t ota l d eIaclase se reune para co no cere1 estad o del trabajo de d os 0 tres,a lu mn os , T all? bie n p ara la s se sio ne s d e in te rc am bio h ay ru tin as y, r eg la s.P or 1 0 ,' ge ne ra l, e l a ut or s e s ie nta e n u na silla especial, la s i l l a ,d e a ut d} ( Gr iv es y H an se n, 19~3)y 1 a c1 ase se reun e a su s p ies. E l

    : ( a ~ t? r Y ll 1p iy za 'pore JC p li ca tp d r q ti eh a venmo e n bu sc a d ea yud a; l ue g o' l ~ e : ~ : 'P i Q e 2 r l o '; ; Y b j l ;; '; 'q ~ efO}mU!ensus p r e g u n t a S y hagan' susI :_,,:; ;,. /comentanos;" -:,j" No s e h a ce a bu rr id o r ep et ir t od os l os d fa s 1 0 m is mo ?"p re gu nta n l os m ae str os . Y o n o 1 0 c re o. N o n o s p r eo cu pa q ue un pintorq ue tra ba ja e n s u estudio se aburra. N o n os in qu ie ta q ue u n e sc rit ors ea bur ra p o r t ra b aj ar to d o s l os dias e n s u e s c ri to r io . Mucho s ma es tr o se fe ctu an alg un os c am bio s e n e l c urso d el a no , y m as a de la nte v oy a

    ocuparm- d e e sa s e str at eg ia s. A lg un os m a es tr os d e l os g ra do s s up e-.riores d ela e sc ue la e le me nt al y a lg uno s p ro f es o re s d e s ec und al iasu prim en lo s in te rc am bio s c ole c;tiv os d e to da la c 1a se e n fa vo r d ep eq ue fio s g ru po s d e 1 ec tu ra y c om en ta rio . A lg un os d oc en te s d ep rimar ia i de an o t ra s f o rm a s d e c ompa rt ir 1 a e sc ri t u ra t al es c omo pe di ra lo s c hie os q ue s e b us qu en c om pa fie ro s y se le an m utu am en te lo st ex to s, E n e I c as o d e los n in os d e c in co y s eis arios, e so s d uo s a v ec esf un ci on an m ej or q ue la s c 1a se s d e to do e I c o nj un to .

    L o s m ae str os t am b ie n h an d es cu bi en o q ue , d ad o q ue lo sma te ri al es d e e sc ri tu ra i nf lu ye n s ig n if ic at iv amen te s o br e qu e y c omo

    44 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

    . ., r rm a y. " 1 lec am blO dc lalo .iribcn l o s ChICOS,n sm _ p , 1 n in e s nu ev o se ~~a r ed ac ci 6n pu ed c abnrlC;o~ s~~l cn cmpcza r cp ado s d e p rim ana, los m a~st , rl cs y lam inas~ ~ h oja s d e p ap el b la nc o s m .n ;n ga ~a nd ib U ja ry e scl er a e n la s c ua le s h ay e sp ~c lOb ~o ch an dO d o s 0 t red' .nino s v maes tr o s c st ar an a , I 1 . i e l a o tr a plas, J do u a hoja a . p IC cIibros 0 pegan 0 un d cl phaccr I, , 1 cngrampa 0 yr ol lo s . Du ra nt e u n t Iempo : e r" ca y concrctamcntun m odo de fcstejar lS I , an ddo s, so~ , hicos. Po stcriormcnte, cude crccimicnto de lo s c , di das d e t icmpo, l o sa se r basicamcntc per I. "oml'enzapasan , S la cncrgia c .'suminis t rar l ibros ya hC~h~,S, Ide introducir n ue v

    ucdc q ue l os m ae st ro s t t . ..len iardm d e i nf an te s~ on ni e N o rg re n, u ~a ~ ae str ~d er ~~ a p ap cl cr a d e qB ro o kl yn , c on ve nc io a u n,a e 1 ~ n s u c la sc , lo s c hme s h o ja s c u ad r. ad a s d e p a pe ,' e le ~ d e s pa rr amado sescribfan en cl PIS O,co n su s ~ ap , a de esc d istritC a ro l S e lt ze r, o tr a ,mae st ra ~ ~~d l~ ~ ;a b as te c c d e mhojas de cornputacion; tam len a r z a s t ir as d e made di ez c en tf rn etr os c ua dr ad os , ~ a g lo s j ar din eslas hojas enho jas de o ficio . Dado que. des suele ocum ero s g ra do s s ue le n s er ~ uy ~ ra na lm ~n te g ra ndn e ce si ta n c ar pe ta s d e e sc n tu r, ~ 19~ a cl dcbajolas l os ma es tr os c u el ga n b o ls as d P c oP n l' ec ci on' , , E n o tras,l o s t ra b aj os e n confcccion. "ara que lo s ch"buzones pde cartulina 0 ponen 'I mentes d e e sc rite sc ri to s . P o r s upu es to , 1 0~I~~ e de i n fa ~t es y p rimtantes c om o e l p ap el. E n J ar 11 1 y rnarcadorcsmaestros dan a los nifios crayonesla pices d e g ro so r h abitual. . d u pe rio res qL os m aestro s d e g ra o s s l eral rmenos a tcnc i6n a l o s ma te ri al e~ ,: ~~ c~ ~~~a l as rr ill o p ar a l os b or ra do re s y p ap e .in cm bargorcgunto, S1I1 c,y s e l im it an a eso . Yo me p ntado qu e l ou n e rr or . ~ Po r q u e h em o s d ~d ~ ~ ~~ :;t ir se e sc ri bi eg rad o ya estan gran des para c u ad eminiatura? Yo , p e rs o na lment e me cO s~~~i r un diac om o m od o d e a se gu ra r q ue v ,o y a e t uv ie ra n m a' ' lo s chico s esn clase a ctu o co mo S I

  • 5/11/2018 Didctica de la escritura-Lucy Mccormick

    12/12

    'I I

    lo s m ate ria le s y h er ra mie nt as n ue vo s. U lti rn am en te , h e e mp ez ad o aa co nsc jar a lo s m ae stro s d e to do s lo s g ra do s q ue p ro ve an un a g ra nv ar ie da d d e p ap el cs . M i u ni ca a dv cr tc nc ia e s q u e s i l o s n in o s e sc ri bc np rim cro s b orra do res en p ris tin as h oja s d e p ap el b la nc o p ue de n n ovisualizar clc a ra c tc r t e nt at iv e , p r o vi so r io y expe r imen ta l.d el bo rr ado r .L o s m a te ri al cs d eb en a le nt ar l a c xp lo ra ci on . E s to t am b ie n s ig n if ic aq ue lo s a no ta do re s c on e sp ir al 0 lo s c ua de mo s c os ld os d is ta n d e s er1 0 i de al p ar a b orr ad ore s, d ad o q ue l os c hic os e nc or ur ar an d if fc il ir yv en ir d e u n b or ra do r a otro 0 prolongar y reco rta r paginas . '. .

    L as c arp eta s s on t an im po rt an te s p ar a lo s n in os d e g ra -d os su perio re s c om o p ara lo s m as p cq ue rio s, y lo s m ae stro s p or 10g en era l llev an d os c arp eta s p ara c ad a a lu mn o: u na d ia ria p ara lo stra ba jo s e n c urs o, la lista d e c on tro l d e c orrec cio ne s y ta l v eza no ta ci on es s ob re p os ib Je s r er na s: e n o tr a c ar pc ta a cu mu la tiv a s ea rc hiv an l os t ra ba jo s t crm in ad os , a ll ( s e c olo ca ra n lo s b or ra do re sc ui da do sam en te n umc ra do s y a br oc ha do s , j un to c o n l a v er si on f in al .E n algu nas aulas, la funcio n de carp ctas de arch ivo s la cumpleng ra nd es s ob re s, e n c uy o f re nt e s e e s cr ib e u na s ue rt e d e t ab la d e c on -tenidos:

    TiTULO1 .2 .3 -

    FECHA DE TERMINACION. , .

    . .

    .................................................S e p od ria c on tin ua r. E l m aes tro d e cs critu ra ta m b ie nt ie ne q ue s ur nin is tr ar h er ra rn ic nt as p ar a la r ev is io n: ti je ra s, c in ta. a d h es iv a, a br oc ha do r es , q u it ab ro c hc s. T a rn bi cn s o n i mp o rt an te s l os

    rnateriales y p ro ce dim icn to s d e c orre ccio n, ta les c om o lista s d ec o nt ro l, d ic ci on ar io s , l ap ic cs r oj os y a lg un as n o rm a s p ar a l a v er si onf in a l. T o do s e st os e lem en to s a pa rc ce ra n e n l os c ap ft ul os q u e s ig u en ;p or a ho ra 10 q ue m e in tc re sa d es ta ca r e s q ue , d et ra s d e Ia a pa re nterutina de u n taller de escritura ex uo so deb e ex istir un a eno rm ec an ti da d d e p la ni fi ca ci on , C o m o m a es tr os d e c sc ri tu ra , n ec es it ar no su na e stru ctu ra c uid ad osa d e lo s a rn bic ntc s d e au la , d e m od o d e p o-d er e sc uc ha r a l os j 6v en es e sc ri to rc s y d e p od er a yu da rlo s a q ue see sc uc he n m u tu ar ne nt e. E s as i nt er ac ci on es s on u n e lem en to e se nc ia ld el t alle r d e e sc rit ur a, y s er an e l t e ma d e l os c ap ft ul os 1 2 a 1 6. A ha ran os oc up ar em o s d e u n t em a a ii n m as i rn po rt an te : 1 a ev olu ci on d elo sn in es c o mo e sc ri to re s.

    46

    No~s .. . ., . desi\Tnad. romover la tectum, iarnbicn ".1 Estratcg1a para p . < d: n u es tr o 'm e di o. C o ns lsb~st an t e conocida y p r~ c uc a a C ~ ne ra lm e nt e al c o m ie n zoda nte a l< Tu no Sminutes y g I' ma t edias, Uf. d" lar l ee s i lenci osament e cua qUierlac om un ld a e sc o

    (N del E .). I' ., de estaII una exp Icaelon .2 T am bicn G rav es d esarro a . 2 de l c ap itulO 3 d e elos tftulo s meneio nados en la no ta c