depósito legal: vg 636-2013 guía de boas prácticas...

64
i Guía de boas prácticas preventivas en procesos de internacionalización no sector do metal Depósito Legal: VG 636-2013

Upload: others

Post on 02-Jun-2020

8 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

i

Guía de boasprácticas preventivasen procesos de internacionalizaciónno sector do metal

Depó

sito

Lega

l: VG

636

-201

3

i

Presentación 3

Introdución 4

Experiencias Internacionais 5ALFER METAL, SL / Exportando e instalando en Angola 6

ARDORA, SA / Mariños no sector do comercio de metal 11

CTAG / Innovando tamén se traspasan fronteiras 16

G.O.C. SA / Facendo fácil a internacionalización 21

UTINGAL / Exportando para a automoción e a aeronáutica 26

Análise Normativa 31

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

3

Nos últimos anos, a busca de novas oportunidades de negocio no estranxeiro fíxose cada vez máis frecuente.Tal é o caso do sector do metal na provincia de Pontevedra, que está a apostar pola internacionalización.

Estes procesos afectan a distintas áreas da xestión empresarial, xa que se produce unha mobilidade de capital, tecno-loxía, servizos e persoas. A xestión dos riscos laborais non é allea a estes procesos.Esta situación fai que as empresas teñan que coñecer a normativa específica de prevención de riscos laborais do país no que está a realizar traballos no estranxeiro, para desta forma garantir as condicións de seguridade e saúde dos traballadores desprazados.

Conscientes desta situación, a Confederación de Empresarios de Pontevedra presenta esta “Guía de boas prácticas preventivas en procesos de internacionalización no sector do metal”. Con ela preténdese expoñer a experiencia dalgunhas empresas do sector en canto a xestión preventiva nos procesos de internacionalización, ademais de orien-tar sobre os aspectos a ter en conta en materia preventiva nalgúns dos países nos que as empresas metalúrxicas da provincia están a realizar traballos.

A Confederación de Empresarios de Pontevedra, como axente social comprometido co fomento da Prevención de Riscos Laborais, apoia e colabora coa pequena e mediana empresa a través do seu Departamento de Prevención. É a nosa intención contribuír na difusión dunha cultura preventiva, desenvolvendo actividades que propicien instrumentos e ferramentas de utilidade para as empresas no ámbito da Seguridade e Saúde Laboral, exemplo de elo é esta guía, que mantén o carácter innovador habitual nas propostas da Confederación.

Luis Novoa Díaz

Presidente da CEP

Presentación

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

4

Nunha situación económica como a actual o mercado nacional queda pequeno para moitas empresas que, por ese motivo, deciden saír ao mercado exterior co obxecti-vo principal de conseguir un maior e mellor desenvolve-mento do seu negocio.

Ao iniciar un proceso de internacionalización é necesario analizar con moita atención os cambios que son necesa-rios implementar, entre eles atópanse os requirimentos legais en materia de prevención de riscos laborais.

As empresas poden comezar a desenvolver os seus traballos fóra das nosas fronteiras de diferentes formas, aínda que unha das principais dificultades xorde co desprazamento de traballadores de empresas españolas a outros países.

Unha empresa española pode establecerse como filial, como nova empresa, como socio local, etc. no país de destino. Nestes supostos a empresa contratará traballa-dores directamente no país e a normativa aplicable será a do país na que se formalicen os contratos de traballo. Nestas situacións, que tamén resultan complexas, o máis habitual é recorrer a consultoras do país, que son as encargadas de informar e asesorar sobre a normativa que hai que aplicar.

No caso de desprazar os traballadores a outros países temos que ter en conta que sempre se van ver implicadas:

■ A lexislación española. Os trámites administrativos do desprazamento realízanse segundo a normativa española e así se debe ter presente no relativo á Seguridade Social, a asistencia sanitaria, as adua-nas, os visados, as vacinacións, etc. Pero ademais, tamén é de obrigado cumprimento a lexislación española de prevención de riscos laborais antes, durante e despois do desprazamento dos traballa-dores en aspectos como: a avaliación de riscos, a formación específica dos traballadores, a vixilancia da saúde, a coordinación de actividades empresa-riais, etc.

■ A lexislación do país de destino. Para traballadores desprazados tamén pode ser necesario cumprir a normativa do país de destino, xa que se debe aplicar a norma máis beneficiosa entre a española e a do estado de acollida.

Co obxectivo de proporcionar unha primeira visión da xes-tión de prevención de riscos laborais a aquelas empresas que inician un proceso de internacionalización ponse á disposición dos empresarios a “Guía de boas prácticas preventivas en procesos de internacionalización no sector do metal”. Esta Guía divídese en dúas partes, por unha banda as experiencias das empresas participantes no proxecto e por outra banda, unha análise normativa da prevención de riscos laborais en países como Angola, Senegal, Francia, Perú, Marrocos, México e Brasil.

Introdución

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

5

ExperienciasInternacionais

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

6

Experiencias Internacionais

Experiencia internacionalActividade

As principais actividades que realiza Alfer Metal son de asesoramento técnico, deseño e montaxe de portos.

Para realizar a montaxe das diferentes estruturas de aluminio e madeira, estas son transportadas ao destino en barco ou camións (xunto aos flotadores, pilotes e demais elementos). Alí, o equipo técnico encárgase da ensamblaxe das pezas, da pilotaxe, xuntanza e axuste de todo o equipamento.

ALFER METAL, SL / Exportando e instalando en Angola

Ano de constitución: 1993Dirección: Pol. Ind. de Mirallos, parcela 1A - 36660 Moraña - Pontevedra Teléfono: 986 553 830Páxina web: http://www.alfermetal.comActividade: deseño, fabricación e instalación de pantaláns flotantes e pasarelas para portos deportivos e profesionais, incluído pilotaxe. Persoal medio: 20Breve historiaDesde a súa fundación en 1993, Alfer Metal desenvolveu proxectos innovadores coa tecnoloxía requirida para cada zona, dotando así mesmo os portos de todos os elementos e accesorios necesarios para o uso que motivou a súa construción.Están avalados polos máis de 35.000 metros lineais de pantaláns instalados en diferentes continentes, co seu correspondente equipamento de fingers, armarios de servizos e cámaras de vixilancia, entre outros.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

7

Experiencias Internacionais

Os portos e mariñas que confeccionan posúen unha garantía de dous anos e unha vida útil de aproximada-mente vinte anos.

Con todo, a excelencia dos materiais que se utilizan fan que na práctica este tempo se eleve aínda máis.

Por ese motivo, o mantemento dos portos que deseñan é mínimo e require moi pouco persoal, o que converte a obra nun investimento máis rendible se cabe e contribúe así ao crecemento económico sustentable.

Todo iso fai que outros países comecen a confiar no tra-ballo de Alfer Metal, e que cada vez sexa máis frecuente operar no exterior e ter que desprazar traballadores para os labores de montaxe.

Países

Os principais países aos que se desprazan os traballado-res desta empresa son Angola, Xibraltar e Portugal.

Xestión preventiva A xestión da prevención nos procesos de internacionali-zación comeza mesmo antes de que se orixine o despra-zamento dos traballadores (principalmente con trámites administrativos) e finaliza unha vez que os traballadores regresan a España.

A fase de retorno dos traballadores non se tivo en conta xa que os desprazamentos teñen unha duración, na maioría dos casos inferior a un mes, e sempre se realiza con traballadores de persoal, que son conscientes de

que unha vez finalizado o traballo se reincorporarán ao seu centro de traballo sen ningunha outra consecuencia. Unha vez que o traballador volveu séguese coa dinámica habitual de vixilancia da saúde e formación en preven-ción de riscos laborais.

Antes do desprazamento

Os apartados que imos ter en conta para a boa práctica nos aspectos de seguridade durante o proceso de inter-nacionalización, que están relacionados coas actividades previas que se deben realizar antes do desprazamento dos traballadores, son (*):

Lexislaciónaplicable

Avaliaciónde riscos

Trámitesadministrativos

Informacióntraballadores

Coordinaciónde actividades

Asistenciasanitaria

Vixilanciada saúde

*Non implica que non sinaladas non se realicen as actividades

Trámites administrativos. O habitual é realizar o desprazamento de tres a cinco traballadores (entre os que sempre está un encargado de obra que actúa como recurso preventivo, dúas persoas de apoio e en ocasións un enxeñeiro).

Ademais dos trámites habituais de comunicación do desprazamento dos traballadores á seguridade social e á mutua de accidentes de traballo, tamén é necesario realizar as xestións relativas aos visados.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

8

Experiencias Internacionais

En Angola atopáronse con dous tipos de visados: o visa-do ordinario (cuxa xestión require dunha invitación das empresas ás que se vai visitar) e o visado de traballo (que require unha implicación da empresa para a que se vai traballar).

Asistencia Sanitaria. En todos os casos o que se fai é concertar un seguro de accidentes adicional.

Coordinación de actividades. En Xibraltar, antes de comezar a realizar os traballos solicítase adhesión ao PSS, información aos traballadores e autorización para o uso de maquinaria.

Nos países nos que non existe ese intercambio de infor-mación é Alfer Metal quen elabora internamente, a través do seu responsable de produción, o plan de seguridade co que se informa aos traballadores das condicións particulares da obra.

Durante o desprazamento

Os apartados que imos ter en conta para a boa práctica nos aspectos de seguridade durante o proceso de inter-nacionalización, que están relacionados coas actividades realizadas no país, son (*):

Aspectos culturais do país

Actualización de avaliación de riscos

Asistencia sanitaria e vixilancia da saúde

Formación periódica traballadores

Coordinación de actividades

Notificación de accidentes

Aspectos de prevención propios do país

*Non implica que as actividades non sinaladas non se realicen

Modalidade organizativa EspañaConcerto da seguridade, hixiene, ergonomía e vixilancia da saúde cun servizo de prevención alleo. Implantado e certificado sistema de xestión OHSAS 18000.Xestión preventiva internacionalXestión Administrativa realizada desde España e desprazamento de traballadores formados como recursos preventivos.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

9

Experiencias Internacionais

Aspectos de prevención propios do país

Maquinaria. Toda a maquinaria que se vai utilizar no país trasládase desde España. En ningún caso se ato-paron con problemas para utilizar a maquinaria (máquina de pilotar, máquina de soldar, etc.) pero si é necesario ter especial coidado no seu desprazamento, xa que os requisitos administrativos nas aduanas son elevados (mesmo en Angola ademais dunha listaxe de maquinaria solicitan a factura de compra).

Equipos de Protección Individual. Debido a que as compras de calquera material/equipo no país de destino son complexas e a que moitas veces se descoñece a normativa que deben cumprir, os Equipos de Protección Individual adóitanse desprazar desde España.

Comunicación de incidentes. Ao ter implantado un sistema de xestión con base en estándares OHSAS, é o encargado de obra quen comunica calquera incidencia na xestión da seguridade no país de destino para que se poida rexistrar no sistema como corresponda.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

10

Experiencias Internacionais

Mónica Sabarís RomaResponsable de sistemas de xestión- Como xestionades o proceso de internacionalización da empresa?Por unha banda temos o persoal que se despraza directamente ao país, xa sexa para realizar labores comerciais ou para realizar operacións de montaxe/mantemento (principalmente de pantaláns).Non obstante toda a empresa é consciente da importancia do proceso de internacionalización e por iso, tamén o persoal que non se despraza participa activamente. Tanto produción como administración teñen contacto directo coas obras do exterior; en produción para coñecer perfectamente as necesidades do cliente e poder satisfacelas e desde administración para realizar toda a xestión administrativa que implica (seguridade social, asistencia sanitaria, visados, requisitos do cliente, etc.).- Son elevados os requisitos do cliente en materia de seguridade e saúde nos países aos que vos desprazades?En Xibraltar os requisitos do cliente son moi similares aos que podemos atopar en calquera cliente en España. En Angola non nos atopamos con requisitos por parte do cliente polo que somos nós quen imos marcando as pautas.

- Que transmiten os traballadores da seguridade laboral nos países nos que traballades?En Xibraltar as diferenzas con España son mínimas, pero en Angola si perciben que non hai un seguimento das condicións de traballo como existe en España. No entanto para evitar problemas, como pode ser o non dispor de Equipos de Protección Individual, envíaselles desde España e ademais sempre se despraza un responsable de obra que actúa como recurso preventivo e que ten coñecemento do sistema de xestión OHSAS da empresa.En todo caso, o que máis lles preocupa son os aspectos relacionados coa seguridade cidadá, por exemplo sorpréndelles que mesmo nalgunha das obras conten con persoal de seguridade específico para estes aspectos.

Entrevista con:

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

11

Experiencias Internacionais

Ano de constitución: 1975Dirección: Tomás A. Alonso, 15236208 VIGO - PontevedraTeléfono: 986 213 238Páxina web: http://www.ardora.netActividade: Venda de maquinaria naval e industrial. Asistencia técnica, mantemento preventivo e reparación de motores mariños e industriais. Taqueado de máquinas e resinado de bucinas. Venda e asesoramento de recambios.Persoal medio: 9Breve historiaDesde o principio a actividade foi a de comercialización de motores diesel, (fundamentalmente mariños) así como a venda dos seus recambios, do seu mantemento e das súas reparacións. Desde 1994, ano en que apareceron leis que favorecen a instalación de motores diesel en coxeración, Ardora SA introduciuse tamén neste campo.

ARDORA, SA / Mariños no sector do comercio de metal

Experiencia internacional

Actividade

A actividade de Ardora, SA está orientada ao sector na-val e terrestre e desenvolve traballos principalmente en:

■ estaleiros

■ armadores de pesca: baixura, altura, conxeladores, factorías e atuneiros

■ buques de guerra, mercantes, transportes frigorífi-cos, oceanográficos e supply

■ coxeración e xeración continua.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

12

Experiencias Internacionais

Coa súa presenza inicial en Vigo, cidade que posúe a maior concentración de estaleiros privados de España e que constrúe os máis variados tipos de buques de pequeno e mediano porte (pesqueiros, cargueiros, ocea-nográficos, remolcadores -tanto en aceiro como en fibra de vidro-), conseguiu un elevado número de clientes aos que prestaba os seus servizos.

Co paso dos anos as necesidades dos seus clientes foron cambiando, así Ardora pasa de desenvolver a súa actividade principalmente en España a obter demandas para que os traballadores se despracen a diferentes países, tanto para reparar motores como para realizar mantementos.

Países

Os principais países aos que se desprazan os traballa-dores desta empresa son: Senegal, Seychelles, Mada-gascar, Cabo Verde e Costa do Marfil.

Xestión preventiva A xestión da prevención nos procesos de internacionali-zación comeza mesmo antes de que se orixine o despra-zamento dos traballadores (principalmente con trámites administrativos) e finaliza unha vez que os traballadores regresan a España.

A fase de retorno dos traballadores non se tivo en conta en Ardora xa que os desprazamentos teñen unha duración, na maioría dos casos inferior a un mes e sempre se realiza con traballadores de persoal, que son

conscientes de que unha vez finalizado o traballo se reincorporarán ao seu centro de traballo sen ningunha outra consecuencia. Unha vez que o traballador regresou continúa coa dinámica habitual de vixilancia da saúde e formación en prevención de riscos laborais.

Antes do desprazamento

Os apartados que imos ter en conta para a boa práctica nos aspectos de seguridade durante o proceso de inter-nacionalización, que están relacionados coas actividades previas que se deben realizar antes do desprazamento dos traballadores, son (*):

Lexislaciónaplicable

Avaliaciónde riscos

Trámitesadministrativos

Informacióntraballadores

Coordinaciónde actividades

Asistenciasanitaria

Vixilanciada saúde

*Non implica que as actividades non sinaladas non se realicen

Trámites administrativos. Ardora xestiona o despra-zamento dos traballadores (que pode ter unha duración variable entre 15 días e 3 meses) segundo os protocolos que establece a Seguridade Social (Modelo TA 300).

En Costa do Marfil necesitaron o visado de traballo, e para xestionalo foi necesario entregar o libro de vacina-ción do traballador (actualizado coas vacinas necesarias para o desprazamento).

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

13

Experiencias Internacionais

Asistencia Sanitaria. En todos os casos o que se fai é concertar un seguro de accidentes, e ademais ter en conta tamén os seguros que ofrecen as compañías coas que se xestionan as viaxes. Para facilitarlle ao traba-llador a información sobre como debe actuar en caso de necesitar asistencia sanitaria, facilítaselle un cartón específico no que se indica o teléfono co que debe contactar.

Coordinación de actividades. A pesar de realizar traballos en sectores onde tradicionalmente en España existe unha elevada coordinación de actividades (polo menos intercambio de información), nos países aos que viaxa Ardora non se lles solicitou nunca ningún tipo de documentación (incluso traballando directamente en estaleiros).

Lexislación aplicable. Os traballadores de Ardora via-xan sempre co caderno de inscrición marítima en vigor. O caderno de inscrición marítima é un documento oficial que ten unha dobre función, por unha banda é o docu-mento de identidade do mariño (aceptado internacional-mente), e por outro, mantén un rexistro de embarques e desembarques do seu posuidor.

A fotografía do titular do caderno marítimo, que está na cuberta, ten que ser renovada cada cinco anos. Sempre que se teña a fotografía actualizada, o caderno marítimo é válido como documento acreditativo dos enroles do seu titular, mentres teña follas en branco dispoñibles para tal efecto.

Para poder embarcar nun buque, os tripulantes de nacionalidade española teñen que estar en posesión do caderno marítimo; os tripulantes doutras nacionalidades poderán embarcar co caderno marítimo emitido polo seu país, ou na súa falta, co certificado de embarque.

Modalidade organizativa EspañaConcerto da seguridade, hixiene, ergonomía e vixilancia da saúde cun servizo de prevención alleo. Implantado e certificado sistema de xestión OHSAS 18000.Xestión preventiva internacionalXestión Administrativa realizada desde España e desprazamento de traballadores formados como recursos preventivos.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

14

Experiencias Internacionais

Durante o desprazamento

Os apartados que imos ter en conta para a boa práctica nos aspectos de seguridade durante o proceso de inter-nacionalización, que están relacionados coas actividades realizadas no país, son (*):

Aspectos culturais do país

Actualización de avaliación de riscos

Asistencia sanitaria e vixilancia da saúde

Formación periódica traballadores

Coordinación de actividades

Notificación de accidentes

Aspectos de prevención propios do país

*Non implica que as actividades non sinaladas non se realicen

Aspectos de prevención propios do país

O desprazamento dos traballadores realízase a países onde, na maioría dos casos, a cultura preventiva é es-casa ou nula. No entanto sempre se desprazan traballa-dores expertos que ademais dispoñen dunha formación específica en prevención impartida en España, ademais calquera dos mecánicos desprazados posúe un nivel bá-sico de formación en prevención de riscos laborais que lles permitiría, en caso necesario, ser recurso preventivo ou similar.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

15

Experiencias Internacionais

Entrevista con:

Leticia CerviñoResponsable de sistemas de xestión- Como xestionan o proceso global de internacionalización da empresa?Enténdese como un proceso multi-departamental, no que están implicados os departamentos de taller, almacén e administración.Todos os traballadores de Ardora son conscientes de que os traballos a nivel internacional supoñen na actualidade unha vantaxe competitiva elevada, por iso se implican en darlles solucións continuamente aos traballadores que deben desprazarse para prestar o servizo.Por outra banda dispomos dun sistema de xestión integrado de calidade, medio ambiente e prevención de riscos laborais que tratamos de actualizar continuamente para adaptarnos ao que supón o proceso de internacionalización.- Cales son os principais retos en prevención de riscos laborais a nivel internacional?O noso sistema de xestión de seguridade e saúde, que temos certificado con base nun estándar de OHSAS 18000, está a adaptarse principalmente nos procedementos de identificación e avaliación de requisitos legais e avaliación de riscos e control operacional, para que a xestión da seguridade dos traballadores desprazados siga un patrón común.

- Cales son as principais dificultades que atopan os traballadores nos desprazamentos?Por outra banda, desprazámonos a países conflitivos desde o punto de vista da seguridade cidadá. Segundo comentan os traballadores, a presenza doutros compañeiros españois (aínda que sexan doutras empresas) aumenta, en moitas ocasións, a sensación de seguridade.En materia de prevención de riscos laborais, o que nos transmiten os traballadores é que son eles mesmos os que deben preocuparse pola súa seguridade laboral.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

16

Experiencias Internacionais

CTAG / Innovando tamén se traspasan fronteiras

Experiencia internacionalActividade

Os servizos que ofrece o Centro Tecnolóxico de Auto-moción de Galicia (CTAG) consisten na investigación e desenvolvemento experimental de novos produtos (xa sexa un compoñente concreto ou sistemas completos) relacionados co sector da automoción.

O equipo técnico do CTAG conta cunha ampla experien-cia no desenvolvemento de cada unha das fases do ciclo de vida dun produto; desde o seu deseño e concepción pasando pola fabricación de prototipos e pre-series, ata a realización de ensaios de validación ou o desenvol-vemento da súa industrialización; tamén levar a cabo proxectos orientados á optimización de procesos.

Ano de constitución: 2002Dirección: Polígono Industrial A GranxaRúa A, parcelas 249-250E-36400 Porriño (Pontevedra)Teléfono: 986900300Páxina web: http://www.ctag.comActividade: Investigación e desenvolvemento experimental en Ciencias Naturais e TécnicasPersoal medio: 293Breve historiaEn Porriño dispón dun Edificio central que alberga as áreas de Enxeñería, Desenvolvemento, Innovación e Ensaios, así como os servizos xerais, salón de actos, biblioteca e aulas de formación. Ademais dispoñen dun edificio anexo onde se atopan as instalacións de seguridade pasiva. Na actualidade está na última fase de construción do Centro de Excelencia en Electrónica para Vehículos Intelixentes.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

17

Experiencias Internacionais

A capacidade e coñecemento dos profesionais de CTAG nun sector tan competitivo e en continuo cambio, fai que cada vez máis empresas demanden a súa colaboración en proxectos e fases de desenvolvemento directamente nas súas instalacións e por iso, cada vez é máis habitual desprazarse fóra de España.

CTAG ofrece outros servizos de información, poten-ciando o seu papel como antena tecnolóxica a través de actividades de divulgación, en materia de I+D+i e anti-cipándose ás necesidades das empresas do sector.

Países

CTAG realizou apertura de delegacións en Romanía e Francia ademais de desprazar a traballadores a Alema-ña, Eslovaquia, Inglaterra, Irlanda e Portugal.

Xestión preventivaA xestión da prevención nos procesos de internacionali-zación comeza mesmo antes de que se orixine o despra-zamento dos traballadores (principalmente con trámites administrativos) e finaliza unha vez que os traballadores regresan a España.

Na fase de retorno dos traballadores, estes, reincorpó-ranse a un proxecto novo ou a un xa existente nas insta-lacións centrais da empresa en Porriño (Pontevedra).

Antes do desprazamento

Os apartados que imos ter en conta para a boa práctica nos aspectos de seguridade durante o proceso de inter-nacionalización, que están relacionados coas actividades previas que se deben realizar antes do desprazamento dos traballadores, son (*):

Lexislaciónaplicable

Avaliaciónde riscos

Trámitesadministrativos

Informacióntraballadores

Coordinaciónde actividades

Asistenciasanitaria

Vixilanciada saúde

*Non implica que as actividades non sinaladas non se realicen

Trámites administrativos. Todos os desprazamentos de traballadores están a realizarse a países da Unión Europea, por iso se realiza unha comunicación á Seguridade Social do desprazamento inicial utilizando o

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

18

Experiencias Internacionais

Modelo TA.300. Con esta acción garántese, entre outras cousas, que os seus traballadores ao realizar a activida-de temporalmente noutros países poidan ter a cobertura da lexislación española de Seguridade Social.

Asistencia sanitaria. Ademais da tarxeta sanitaria europea, coa que viaxan todos os traballadores, CTAG realiza un seguro médico específico privado con cober-tura 24 horas do día e outros seguros adicionais. Nesta mesma liña a Mutua de Accidentes de Traballo tamén xoga un papel relevante, no caso de ser necesario.

Coordinación de actividades. Ao traballar en países da Unión Europea tense a vantaxe de que todos seguen as mesmas directivas que en España, e así sucede tamén co relativo á realización de coordinación de actividades. Por ese motivo con todos os clientes se produce, dunha ou doutra forma, un intercambio de información sobre os riscos do centro de traballo e os consellos que se deben seguir no caso dunha situación de emerxencia. Está información entrégaselle directamente ao traballador desprazado.

Avaliación de riscos. CTAG realiza avaliacións especí-ficas para o traballador desprazado; actualiza así a que tiña o traballador no seu posto de traballo en España cos riscos/factores de risco que vai atopar no seu posto de traballo na empresa e no país de destino

Vixilancia da saúde. Os recoñecementos médicos que realizan os traballadores en España son válidos para todos os países aos que se desprazan.

Durante o desprazamento

Os apartados que imos ter en conta para a boa práctica nos aspectos de seguridade durante o proceso de inter-nacionalización, que están relacionados coas actividades realizadas no país, son (*):

Aspectos culturais do país

Actualización de avaliación de riscos

Asistencia sanitaria e vixilancia da saúde

Formación periódica traballadores

Coordinación de actividades

Notificación de accidentes

Aspectos de prevención propios do país

*Non implica que as actividades non sinaladas non se realicen

Modalidade organizativa EspañaConcerto de seguridade, hixiene, ergonomía e vixilancia da saúde cun servizo de prevención alleo.Implantado sistema de xestión OHSAS 18000.Responsable de PRL na empresa.Xestión preventiva internacionalXestión Administrativa realizada desde España e contratación de consultorías externas nos países de destino.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

19

Experiencias Internacionais

Aspectos de prevención propios do país. A apertura dunha sucursal nun país supón que a empresa debe aplicar a normativa dese país, polo que o máis habitual é contratar consultoras locais e/ou servizos de prevención alleos que axudan a empresa a identificar os requisitos legais aplicabes e a elaborar a documentación necesa-ria, así como a impartir a formación específica esixida no país.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

20

Experiencias Internacionais

Entrevista con:

Susana Casal MayoResponsable de Recursos Humanos e Formación- Recentemente abriron unha oficina en Francia é ese o modelo de internacionalización de CTAG? contaron con algún tipo de axuda?CTAG traballa desde hai varios anos para clientes franceses, e por iso demos o paso de establecer unha oficina en Francia; desta forma estaremos máis preto dos centros de decisión da automoción francesa. Nun primeiro momento, as actividades desenvolvidas pola oficina francesa serán a promoción das actividades de I+D e servizos tecnolóxicos ofrecidos desde Galicia á industria de automoción francesa, así como o seguimento de negocios en marcha.Igualmente, CTAG reforza o seu equipo coa incorporación dun Promotor na nova oficina que lle axudará á empresa a coñecer mellor o mercado francés, achegarlles o sector automóbil de Galicia aos seus clientes franceses, realizar novos contactos e atender mellor as necesidades dos nosos clientes da contorna.A apertura desta nova oficina representa un fito importante para CTAG. Parte de este proxecto está subvencionado dentro das bases reguladoras das axudas do IGAPE á internacionalización das empresas galegas, cofinanciadas

polo Fondo Europeo de Desenvolvemento Rexional, no marco do Programa Operativo FEDER Galicia 2007-2013.- A pesar de dispor dunha sucursal nalgún país, tamén realizan desprazamentos de traballadores. Como teñen en conta os aspectos de prevención nos supostos de desprazamentos de traballadores?CTAG ten definidas as súas propias liñas de investigación, buscando adiantarse ás necesidades do mercado e ofrecer un mellor servizo aos seus Clientes e neste sentido calquera profesional de CTAG pode ter que realizar un desprazamento nun momento determinado tanto para prestar servizos na casa do cliente, asistir a reunións, congresos, accións comerciais, etc. En todo caso os nosos traballos sempre están relacionados con pantallas de visualización de datos, o que facemos é realizar unha avaliación específica do posto de traballo do traballador desprazado e realizar unha adecuada coordinación de actividades empresariais co cliente, de forma que o traballador se despraza ao país de destino con toda a información necesaria sobre cal vai ser a súa a actividade a desenvolver.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

21

Experiencias Internacionais

G.O.C. SA / Facendo fácil a internacionalización

Experiencia internacionalActividade

G.O.C. é unha empresa versátil que ofrece gran varieda-de de servizos de consultoría e enxeñería de construción e medio ambiente en case todos os campos da activida-de: aeroportos, ferrocarrís, estradas, medio ambiente, hospitais, edificación para uso público, etc.

Como empresa vinculada á sociedade atoparon a ma-neira de transferir o coñecemento que xeraron mediante a creación da Cátedra G.O.C., en colaboración coa Universidade de Vigo. A Cátedra acolle hoxe en día un Máster en Enxeñería da Edificación xa consolidado na oferta educativa en España, e que está a dar os seus primeiros pasos de cooperación con universidades de América Latina.

Ano de constitución: 1986Dirección: C/ Doutor Canoa, 5 baixo 36206 Vigo - Pontevedra Teléfono: 986 377 111Páxina web: http://www.gocsa.esActividade: Consultoría, Enxeñaría e Servizos integrados da construción e o medio ambiente no ámbito da edificación e as infraestruturas do transporte.Persoal medio: 70Breve historiaG.O.C. nace como empresa dedicada á asistencia técnica e ao control de calidade na construción da edificación e as infraestruturas. Da experiencia como asistencia técnica xurdiu unha enxeñaría fundada no coñecemento profundo da realidade da obra e de como se constrúe. A consultoría técnica foi un paso máis aló ao incorporar conceptos como o deseño óptimo ou a eficiencia enerxética.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

22

Experiencias Internacionais

Países

G.O.C. está en pleno desenvolvemento internacional con atención preferente a América Latina (xa están implanta-dos en Colombia e Perú) e tamén a Oriente Medio (con cabeceira en Arabia Saudita). Ademais ten prevista a próxima implantación en África (sede en Camerún).

Algúns dos últimos contratos adxudicados son:

Colombia: “Rehabilitación, reconstrución, prevención e/ou mitigación da infraestrutura do sector de auga potable e saneamento básico afectado polo fenómeno da Nena en todo o territorio nacional”.

Perú: Supervisión da obra “Fortalecemento da Atención dos Servizos de Emerxencias e Servizos Especializados - Novo Hospital de Lima Este - Ate Vitarte”.

Xestión preventivaA xestión da prevención nos procesos de internacionali-zación comeza mesmo antes de que se orixine o despra-zamento dos traballadores (principalmente con trámites administrativos) e finaliza unha vez que os traballadores regresan a España.

Para a fase de retorno dos traballadores, G.O.C. ten en conta se o desprazamento é inferior a un mes ou se a idea é establecerse de forma definitiva no país. Para a implan-tación no país posúe unha clara vantaxe pois, dentro da propia empresa, conta con persoal que, cunha longa etapa de formación profesional e cunha clara implicación na cultura de empresa, xa residiu ou naceu no país no que están establecidos. Deste xeito bríndanlles a posibilidade de desenvolver o seu traballo no seu propio país de orixe, de forma que ese persoal ao cabo de poucos meses pase a realizar labores de xerencia da sucursal.

As vantaxes para a empresa e o traballador son sig-nificativas dado que os propios desprazados posúen coñecemento suficiente da cultura e das oportunidades comerciais do país. Ademais o traballador desenvolve a súa carreira profesional no seu propio país e obtén unha categoría superior, cos beneficios que iso supón.

Antes do desprazamento

Os apartados que imos ter en conta para a boa práctica nos aspectos de seguridade durante o proceso de inter-nacionalización, que están relacionados coas actividades

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

23

Experiencias Internacionais

previas que se deben realizar antes do desprazamento dos traballadores, son (*):

Lexislaciónaplicable

Avaliaciónde riscos

Trámitesadministrativos

Informacióntraballadores

Coordinaciónde actividades

Asistenciasanitaria

Vixilanciada saúde

*Non implica que as actividades non sinaladas non se realicen

Trámites administrativos. Tanto con Colombia como con Perú, España ten asinados convenios internacionais de seguridade social que, xestionados adecuadamente, permí-tenlle ao traballador e á empresa cotizar no país de orixe (xa que os desprazamentos son inferiores a doces meses).

Unha vez que G.O.C. realiza a apertura dunha sucursal, ao traballador ofréceselle a opción de residir no país (con todo o que implica).

No caso de Colombia e Perú a empresa xestionou o desprazamento con comunicación á Seguridade Social a través do Modelo TA. 300 e dos formularios correspon-dentes a cada país.

Asistencia sanitaria. Ademais da asistencia sanita-ria que corresponde por traballador desprazado, aos traballadores fáiselles un seguro privado para que, en caso necesario, poida sufragar os custos de medicación, a asistencia hospitalaria e a repatriación en caso de necesidade.

Durante o desprazamento

Os apartados que imos ter en conta para a boa práctica nos aspectos de seguridade durante o proceso de inter-nacionalización, que están relacionados coas actividades realizadas no país, son (*):

Aspectos culturais do país

Actualización de avaliación de riscos

Asistencia sanitaria e vixilancia da saúde

Formación periódica traballadores

Coordinación de actividades

Notificación de accidentes

Aspectos de prevención propios do país

*Non implica que as actividades non sinaladas non se realicen

Modalidade organizativa EspañaConcerto da vixilancia da saúde e traballador designado para o resto de especialidades.Implantando sistema de xestión OHSAS 18000 (posible certificación antes de fin de 2013).Xestión preventiva internacionalXestión administrativa realizada desde España e desprazamento de traballadores formados para actuar como xerentes no país de destino. Alí contrátase con consultorías externas.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

24

Experiencias Internacionais

Aspectos de prevención propios do país

Para G.O.C. establecerse como empresa no país de destino implica que aos traballadores desprazados ofré-ceselles a posibilidade de ser contratados pola empresa nese país.

Nese caso a normativa que deben cumprir é a do país no que se establecen e por iso desde alí xestiónase todo o relacionado coa asistencia sanitaria/vixilancia da saúde, notificación de accidentes, actualización de avaliación de risco e formación de traballadores.

Neste punto é necesario facer un breve inciso sobre os aspectos de prevención propios do país (lexislación), e principalmente no relacionado co asesoramento externo.

En Perú non se atopa aínda regulado quen pode actuar como servizo de prevención externo nin que requisitos debe cumprir. Con todo, en Colombia está establecido que debe ser a través das entidades administradoras de riscos profesionais, as cales teñen entre as súas funcións a de realizarlles actividades de prevención e promoción dos riscos profesionais ás empresas afiliadas.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

25

Experiencias Internacionais

Entrevista con:

Carlos Palmero SilvaResponsable de Recursos Humanos- Que pode vender unha enxeñería noutro país diferente a España? Quen son os principais clientes fóra de España para os vosos servizos? Como enxeñería en España no período do 2000 ao 2007 xeramos unha base importante de coñecemento en aspectos diversos da enxeñería (infraestruturas de estradas, saneamento, hospitais, aeroportos, etc.) co desenvolvemento das últimas tecnoloxías. O que G.O.C. lles achega aos países estranxeiros é: estándares tecnolóxicos e as mellores prácticas de deseño realizadas no mundo nos últimos anos. Os nosos clientes, do mesmo xeito que en España, pasan por ser as entidades administrativas oficiais de cada país.G.O.C. busca implantarse e crear riqueza no propio país, e que toda a nosa formación e experiencia tecnolóxica sexa aproveitable alí onde chegamos. - Como é a vosa xestión en prevención de riscos laborais no relativo aos traballos a nivel internacional?Inicialmente para todos os aspectos administrativos contactamos cunha consultora externa que nos axudou neses primeiros pasos.

Actualmente estamos en pleno proceso de implantación dun sistema de xestión de seguridade e saúde con base en estándares OHSAS 18000 que son mundialmente recoñecidos. O motivo da implantación e certificación deste sistema ten un dobre obxectivo:

• Por unha banda, que os nosos clientes nos identifiquen como unha empresa comprometida coa seguridade e saúde no traballo.

• Por outra banda, ter estandarizados todos os nosos procedementos de prevención de riscos laborais, e por tanto dispor de ferramentas que nos permitan asegurar que o desprazamento de traballadores e a apertura de sucursais se realiza seguindo as pautas que desexamos establecer.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

26

Experiencias Internacionais

UTINGAL / Exportando para a automoción e a aeronáutica

Experiencia internacionalActividade

Utingal leva anos desenvolvendo traballos a nivel inter-nacional, principalmente no sector da automoción. Nos próximos anos espera empezar a desenvolver estes tra-ballos de forma intensa no sector da aeronáutica (sector que actualmente realiza a maior demanda dos produtos que fabrican).

As principais actividades realizadas cando traballa fóra de España son:

■ venda de máquinas e ferramentas para a automo-ción e a aeronáutica.

■ instalación e posta en marcha da maquinaria fabricada.

Ano de constitución: 1995Dirección: Polígono Industrial Areas, 63 - 36700 Tui - PontevedraTeléfono: 986 607 273Email: http://www.utingal.esActividade: Ofrecerlles aos seus clientes solucións integrais ás súas necesidades de novas máquinas/ferramentas, ofrecéndolles deseño propio, construción das ferramentas necesarias, produción e posta do produto nas instalacións dos clientesPersoal medio: 42Breve historiaNo ano 1999 pasa a ser controlada polos actuais socios que implantan unha política de innovación e desenvolvemento en todas as súas áreas. No ano 2006 trasládase ás súas novas instalacións dotadas con 1800 m2, o que permite agrupar e orixinar sinerxías entre as funcións de fabricación, enxeñería, montaxe e laboratorio de metroloxía.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

27

Experiencias Internacionais

Países

Sen ter presente os aspectos de exportación de maqui-naria (proceso máis sinxelo no ámbito da internacionali-zación), os países aos que ata o momento Utingal des-prazou a traballadores son: República Checa, Francia, Portugal e Marrocos (Tánxer).

O proceso de internacionalización dunha empresa nun inicio pode resultar custoso e tiveron axuda dunha sub-vención do IGAPE.

Xestión preventivaA xestión da prevención nos procesos de internacionali-zación comeza mesmo antes de que se orixine o despra-zamento dos traballadores (principalmente con trámites

administrativos) e finaliza unha vez que os traballadores regresan a España.

Para explicar a xestión da prevención en Utingal non se tivo en conta a fase de retorno xa que os desprazamen-tos teñen unha duración, na maioría dos casos, inferior a un mes e sempre se realiza con traballadores de persoal (os cales son conscientes de que unha vez finalizado o traballo se reincorporarán ao seu centro de traballo sen ningunha outra consecuencia).

Unha vez que o traballador regresou a España conti-núase coa dinámica habitual de vixilancia da saúde e formación en prevención de riscos laborais.

Antes do desprazamento

Os apartados que imos ter en conta para a boa prácti-ca nos aspectos de seguridade durante o proceso de internacionalización, e que están relacionados coas actividades previas que se deben realizar antes do des-prazamento dos traballadores, son (*):

Lexislaciónaplicable

Avaliaciónde riscos

Trámitesadministrativos

Informacióntraballadores

Coordinaciónde actividades

Asistenciasanitaria

Vixilanciada saúde

* Non implica que as actividades non sinaladas non se realicen

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

28

Experiencias Internacionais

Trámites administrativos. A maioría dos traballos reali-zados por Utingal a nivel internacional teñen o seu inicio en clientes españois que os contratan para realizar un traballo noutro país. O máis habitual é que sexa o propio cliente quen indique todos os trámites administrativos que se deben realizar, e sexa directamente a eles a quen deban remitir a documentación (comunicación á seguri-dade social, pasaportes dos traballadores no caso de ser necesario, etc.) unha vez xestionada adecuadamente. O período medio de permanencia fóra é dunha semana (máximo dun mes).

Asistencia Sanitaria. En Tánxer realizouse unha cobertura adicional cun seguro médico. Nos países da Unión Europea utilízase o cartón sanitario europeo, cuxa validez é de 2 anos.

Información traballadores. A empresa-cliente que contrata a Utingal para realizar un traballo é a que facilita a información para que llela trasladen aos traballadores. Esta información está relacionada directamente coas condicións especiais que van atopar nos diferentes países e as normas de seguridade elementais a ter en conta.

Nos casos en que o contrato de Utingal se realice directamente cunha empresa no país de destino, é o Técnico de prevención de Utingal quen realiza a procura de información (principalmente a través de Internet) para logo facilitarlle ao traballador un informe que lle permita dispor dunha primeira aproximación ao que vai a atopar no país.

Durante o desprazamento

Os apartados que imos ter en conta para a boa práctica nos aspectos de seguridade durante o proceso de inter-nacionalización, e que están relacionados coas activida-des desenvolvidas no país son (*):

Aspectos culturais do país

Actualización de avaliación de riscos

Asistencia sanitaria e vixilancia da saúde

Formación periódica traballadores

Coordinación de actividades

Notificación de accidentes

Aspectos de prevención propios do país

*Non implica que as actividades non sinaladas non se realicen

Modalidad organizativa EspañaRepresentante legal de traballadores, que coincide coa figura de delegado de PRL.Servizo de prevención mancomunado de ASIME (Asociación de Industriais Metalúrxicos de Galicia).Xestión preventiva internacionalXestión administrativa realizada desde España e desprazamento de traballadores formados como recursos preventivos.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

29

Experiencias Internacionais

Aspectos culturais do país. Respecto do horario laboral, os traballadores comentaron que na República Checa traballan 8 horas estritamente. Este aspecto é especialmente importante de cara á entrega e prazos dos traballos.

En Tánxer tamén se respecta o horario, pero os traballa-dores auséntanse do posto para rezar; por iso atoparon persoal de seguridade para evitar que se alongen estas paradas máis tempo do establecido.

Aspectos de prevención propios do país

Maquinaria. Todos os trámites de aduana xestiónanse directamente a través das empresas de transporte, o que facilita todo o proceso. Respecto da normativa que cumpren as máquinas que exportan; toda a maquinaria que fabrica dispón de marcado CE, co cal para a Unión Europea cumpren cos estándares necesarios e para o resto de países que non son da Unión Europea non requiriren trámites adicionais.

Os manuais das máquinas sempre se inclúen no idioma do país de destino. No caso da República Checa teñen que traducilo coa intermediación dunha consultora.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

30

Experiencias Internacionais

Entrevista con:

Jesús González LópezDirector Xerente de UTINGAL , SL.- Como foron os inicios de Utingal no desenvolvemento de traballos a nivel internacional?A nosa calidade en todo o que facemos sempre foi o principal valor, o cal tamén nos permitiu traballar a nivel internacional. O sistema de calidade, que ademais temos certificado de forma específica para os sectores de automoción e aeronáutica, así o ratifica. Aplícase o mesmo sistema de xestión tanto para os nosos traballos nacionais como a nivel internacional.Ademais temos implantados sistemas de xestión do medio ambiente e da seguridade no traballo, que de forma similar se lles aplican aos traballos internacionais. - Para o proceso de internacionalización contaron con colaboración externa nalgún momento?A maior dificultade que atopamos nos desprazamentos son os idiomas, por outra banda a complexa normativa e a documentación que nos esixen en materia de PRL no país de destino.A forma de cubrir estas necesidades é variada, así en ocasións liquídase coa axuda de ASIME, noutras coa colaboración do cliente para o cal traballamos (se é

español) ou tamén a través de consultoras comerciais (Chequia) que facilitan a información e os trámites que hai que realizar (consultora española con sede en Chequia). Todos eles infórmannos das obrigacións a nivel documental en materia preventiva, laboral, etc.- Desde o punto de vista da seguridade e saúde no traballo como valoran os traballadores desprazados a súa experiencia laboral en países cunha menor implantación de medidas de seguridade?Debemos ter presente que en Utingal todos os departamentos se implican no proceso de internacionalización (enxeñería, produción, coordinación e administración) o que facilita que un traballador desprazado non se atope “abandonado” en ningún momento. Por outra banda, nin República Checa nin Marrocos (países dos últimos desprazamentos) foron destinos complicados en canto á seguridade cidadá. Soamente destacar o caos viario, circulatorio e de aeroportos.Mesmo en Marrocos atopamos un especial bo trato e predilección polos traballadores españois.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

31

AnáliseNormativa

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

32

Análise Normativa

ANGOLA: Lexislación e organismos de referencia

Débese ter presente que entre a norma española e a do estado de acollida sempre se aplicará a norma máis beneficio-sa para o traballador, polo que é necesario coñecer algúns aspectos básicos da normativa do país de destino. Por iso indicamos a continuación cal é a normativa básica de referencia en materia de prevención de riscos laborais, neste caso concreto de Angola; facemos referencia aos organismos aos que se lles pode consultar calquera dúbida respecto diso e especificamos algúns aspectos básicos das obrigacións empresariais nese país.

Normativa básica de referencia

A normativa básica en prevención de riscos laborais en Angola atópase recollida nas seguintes regulacións:

Xestión preventiva

Lei núm. 2/2000 de 11 de febreiro Capítulo V Lei xeral de traballo de Angola Decreto núm. 31/94, que regula o sistema de seguridade e saúde no traballoDecreto núm. 6/96, que regula o Regulamento de servizos de seguridade e saúde no traballo sobre as empresas. (RGI)Decreto núm. 53/05 que regula o Réxime xurídico dos accidentes de traballo e enfermidades profesionais

Seguridade, Hixiene, Ergonomía e Vixilancia da Saúde

Decreto núm. 128/98 Aproba o Regulamento xeral sinais de seguridade e saúde no traballoDecreto executivo núm. 13/07 de 26 de febreiro. Regulamento xeral de edificios urbanos.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

33

Análise Normativa

Ministerio de Saúde

Funcións: define as medidas relacionadas co medicamento e saúde persoal e inclúe as destinadas á detección temperá das enfermidades e á rehabilitación dos traballadores.

Web: http://www.minsa.gov.ao/

Ministerio de Administración Pública, Emprego e Seguridade Social

Funcións: define, desenvolve e dirixe a política en materia de seguridade, hixiene e saúde no traballo e propónllelo ás autoridades superiores para a súa aprobación; Supervisa a aplicación do conxunto de políticas e fai cumprir as leis e regulamentos en materia de seguridade, hixiene e saúde.Web: http://www.mapess.gov.ao

Centro de seguridade e saúde no traballo (CSST)

Funcións: realiza exames médicos co obxecto de anticiparse aos factores de risco e ao tratamento das enfermidades profesionais.Web: http://csst-ao.org/

Instituto Nacional da seguridade social (INSS)

Funcións: xestiona e avalía o emprego e a formación profesional.Web: http://mapess.gv.ao/temas/inefop.htm

Organismos de referencia

Os principais organismos de referencia en Angola en materia de Seguridade e Saúde Ocupacional son os que se deta-llan no seguinte esquema:

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

34

Análise Normativa

Obrigacións xerais en prevención de riscos laboraisAs empresas teñen, entre outras as seguintes obrigacións en materia de prevención de riscos laborais:

España Angola

Organización preventiva

Art. 10, RD 39/97. O empresario debe organizar a xestión preventiva dalgunha das seguintes formas:• asumindo persoalmente a actividade (en

empresas de ata 10 traballadores que non realicen actividades de risco).

• designando un ou varios traballadores (válido cando non estea obrigado a constituír servizo propio).

• constituíndo un servizo de prevención propio (obrigatorio en empresas de máis de 250 traballadores que realicen actividades de risco ou de máis de 500 traballadores no resto de actividades).

• contratando un servizo de prevención alleo (válido cando non estea obrigado a constituír servizo propio).

En obras de construción requírese cumprir requisitos adicionais en función de diferentes aspectos (coordinador de obra, nomeamento de recursos preventivos, etc.).

Art.18, Decreto núm. 31/94A organización da seguridade debe basearse na xestión que permita a distribución da responsabilidade, ben definida e ordenada, co obxectivo de atraer e reter o esforzo combinado de todos os elementos da empresa para a previr accidentes de traballo e enfermidades profesionais. Todas as empresas que empregan a un número igual ou maior de 50 empregados ou os que teñen un alto nivel de risco, deben crear e organizar o servizo de saúde e seguridade no traballo que comprenda:• A seguridade e a hixiene no traballo, • Os servizos de saúde no traballo• Ou os dous servizos xuntos.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

35

Análise Normativa

España Angola

Técnico de prevención

Art. 34, RD 39/97Só poden actuar como técnicos de prevención as persoas capacitadas por entidades homologadas como técnicos de prevención de nivel básico, intermedio ou superior.

Capítulo IV, art. 16,17 Regulamento de servizos xerais de seguridade e saúde no traballo sobre as empresas (RGI) Os técnicos de seguridade deberán estar rexistrados no Ministerio de Administración Emprego e Seguridade Social para poder exercer como técnicos de prevención.Para o rexistro deberán encher un formulario que irá acompañado por un dos seguintes documentos:• certificados dun curso de seguridade,

hixiene ou saúde no traballo.• declaración da empresa ou doutra entidade

acreditada que certifique a experiencia práctica dos técnicos sobre a seguridade, hixiene e saúde no traballo.

Avaliación de Riscos -

Planificación Preventiva

Art. 16, Lei 31/95 O empresario debe realizar unha avaliación inicial de riscos e actualizala con motivo da elección de novos equipos de traballo, das substancias ou preparados químicos e do acondicionamento dos lugares de traballo, así como cando se produzan danos á saúde.

Art. 9, Decreto núm. 31/94O empresario deberá identificar e, de ser o caso, minimizar os factores de riscos nas instalacións e nos procesos de traballo, para iso elaborase un programa de prevención e unhas medidas específicas que lle sirvan para reducir ou eliminar os efectos adversos detectados.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

36

Análise Normativa

España Angola

Formación e información

Arts. 18 e 19, Lei 31/95O empresario debe garantir que cada traballador reciba unha formación teórica e práctica, suficiente e adecuada, en materia preventiva. Esta debe impartirse tanto no momento da contratación, como cando se produzan cambios nas funcións que desempeñe ou se introduzan novas tecnoloxías ou cambios nos equipos de traballo.A formación debe ser impartida pola empresa mediante medios propios ou concertándoa con servizos alleos.

Art. 11, Decreto núm. 31/94Os empregadores deben asegurarse de que os traballadores reciban información e instrucións adecuadas en canto a seguridade, a hixiene e a saúde no traballo con motivo de:• o seu emprego• o cambio de posto de traballo, de técnica

ou de proceso produtivo• o uso de substancias cuxa manipulación

implique riscos.• ao volver ao traballo despois dunha

ausencia de 6 meses.

Vixilancia da Saúde

Art. 22, Lei 31/95 O recoñecemento realizarase cando o traballo preste o seu consentimento agás cando o estado de saúde do traballador poida constituír un perigo para el ou para os demais. As medidas de vixilancia e control de saúde dos traballadores realizaranse por persoal sanitario con competencia técnica, formación e capacidade acreditada.

Art. 95, Lei xeral de traballo Os exames médicos dos empregados fanse polos servizos saúde.Os traballadores empregados en traballos: perigosos, insalubres, manipulación de cargas, elaboración ou envasado de produtos alimenticios para o consumo humano deberán realizar periodicamente a revisión médica.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

37

Análise Normativa

Débese ter presente que, entre a norma española e a do estado de acollida, sempre se aplicará a norma máis be-neficiosa para o traballador, por iso é necesario coñecer algúns aspectos básicos da normativa do país de destino. A continuación indicamos cal é a normativa básica de referencia en materia de prevención de riscos laborais, neste caso concreto de Marrocos. Faremos referencia aos organismos aos que se lles pode consultar calquera dúbida respecto diso e sinalaremos algúns aspectos básicos das obrigacións empresariais nese país.

Normativa básica de referencia

A normativa básica en prevención de riscos laborais en Marrocos está recollida nas seguintes regulacións:

MARROCOS: Lexislación e organismos de referencia

Xestión preventiva

Código traballo. Art 281-344

Seguridade, Hixiene, Ergonomía e Vixilancia da Saúde

NM005.801 Sistema de seguridade e saúde no traballo (adaptación OHSAS ao ámbito marroquí)Proxecto de regulamento xeral da construción

Organismos de referencia

Os principais organismos de referencia en Marrocos en materia de seguridade e saúde ocupacional son os que se detallan no seguinte esquema:

Ministerio de Emprego e Formación Profesional

Funcións: Lexislar aspectos relacionados coa seguridade e saúde no traballo.Web: www.emploi.gov.ma

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

38

Análise Normativa

Obrigacións xerais en prevención de riscos laborais As empresas teñen, entre outras, as seguintes obrigacións en materia de prevención de riscos laborais:

España Marrocos

Organización preventiva

Art. 10, RD 39/97O empresario debe organizar a xestión preventiva dalgunha das seguintes formas:• asumindo persoalmente a actividade (en

empresas de ata 10 traballadores que non realicen actividades de risco).

• designando un ou varios traballadores (válido cando non estea obrigado a constituír un servizo propio).

• constituíndo un servizo de prevención propio (obrigatorio en empresas de máis de 250 traballadores que realicen actividades de risco ou de máis de 500 traballadores no resto de actividades).

• contratando un servizo de prevención alleo (válido cando non estea obrigado a constituír un servizo propio).

En obras de construción requírese cumprir requisitos adicionais en función de diferentes aspectos (coordinador de obra, nomeamento de recursos preventivos…).

En Marrocos non existe como tal, o que en España denominamos Servizos de Prevención Alleos. No Código de traballo tampouco se fai referencia á maneira en que o empresario pode xestionar a prevención, exceptuando a figura do médico de traballo e os servizos médicos propios ou interempresariales.O labor que desempeña un Servizo de Prevención Alleo (SPA) en España entra dentro dos servizos que ofertan as compañías de seguros de Marrocos ou enxeñerías expertas en sistemas de calidade, seguridade e medio ambiente (ISO e OHSAS).

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

39

Análise Normativa

España Marrocos

Técnico de prevención

Art. 34, RD 39/97Só poden actuar como técnicos de prevención as persoas capacitadas e acreditadas por entidades homologadas como técnicos de prevención de nivel básico, intermedio ou superior.

No Código de traballo non se fala en ningún momento de técnicos de prevención senón de médicos do traballo (figura empresarial encargada non só da vixilancia da saúde, senón do resto de aspectos técnicos).

Avaliación de Riscos -

Planificación Preventiva

Art. 16, Lei 31/95O empresario debe realizar unha avaliación inicial de riscos e actualizala con motivo da elección de novos equipos de traballo, das substancias ou preparados químicos e do acondicionamento dos lugares de traballo, así como cando se produzan danos á saúde.

A xestión da prevención de riscos laborais está recollida no Código de Traballo e nas recomendacións da OIT. A obrigación de detectar os riscos profesionais aos que se atopan expostos os traballadores e a súa correspondente valoración é obrigación do comité de empresa.

Formación e información

Arts. 18 e 19, Lei 31/95O empresario debe garantir que cada traballador reciba unha formación teórica e práctica, suficiente e adecuada en materia preventiva. Esta debe impartirse tanto no momento da contratación como cando se produzan cambios nas funcións que desempeñe ou se introduzan novas tecnoloxías ou cambios nos equipos de traballo.A formación debe ser impartida pola empresa mediante medios propios ou concertándoa con servizos alleos.

Existe moi pouca referencia á formación na lexislación marroquí, e a principal atópase no Código de traballo. O devandito Código refírese principalmente á información aos traballadores no relativo aos perigos para a saúde que ocorren no lugar de traballo, incluídas as normas de conduta en caso de emerxencia, as medidas de prevención e protección que se deben adoptar e os traballadores designados en temas de primeiros auxilios e emerxencias.Unha das funcións do Comité de Empresa, segundo o Código de traballo, é a de asegurar “un adestramento para a aprendizaxe, a formación e a integración do traballador na empresa”, pero en ningún caso especifíca cando debe formarse, con que periodicidade, con que contidos ou como rexistrala.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

40

Análise Normativa

España Marrocos

Vixilancia da Saúde

Art. 22, Lei 31/95O recoñecemento realizarase cando o traballador preste o seu consentimento, agás cando o estado de saúde do traballador poida constituír un perigo para el ou para os demais.As medidas de vixilancia e control de saúde dos traballadores realizaranse por persoal sanitario con competencia técnica, formación e capacidade acreditada.

Os recoñecementos médicos realízanse a través dos servizos de Medicina do Traballo que se deben contratar nos ámbitos produtivos de maior risco. Servizos médicos propiosA normativa recolle a necesidade de crear un “servizo médico do traballo independente” naquelas empresas do sector industrial, comercial, artesanía ou explotación agraria e forestal que teñan máis de 50 traballadores e, ou cando, aínda tendo menos de 50 traballadores, exista risco de enfermidade Servizos médicos colectivosDeben crearse servizos médicos “colectivos” ou interempresariais, en termos idénticos aos servizos propios.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

41

Análise Normativa

SENEGAL: Lexislación e organismos de referencia

Débese ter presente que entre a norma española e a do estado de acollida sempre se aplicará a norma máis beneficio-sa para o traballador, por iso é necesario coñecer algúns aspectos básicos da normativa do país de destino. A continua-ción indicamos cal é a normativa básica de referencia en materia de prevención de riscos laborais, neste caso concreto de Senegal, facemos referencia a cales son os organismos aos que se pode consultar calquera dúbida respecto diso e detallamos algúns aspectos básicos das obrigacións empresariais neste país.

Normativa básica de referencia

A normativa básica en prevención de riscos laborais en Dakar atópase recollida nas seguintes regulacións:

Xestión preventiva

Código de traballo (última versión 1/12/1997).O Decreto núm. 2006-1254, pola que se establecen as obrigacións dos empregadores en materia de seguridade. Decreto núm. 2006-1259, do 15 de novembro de 2006, sobre medidas de seguridade no traballo.Decreto núm. 2006-1258, do 15 de novembro 2006, do establecemento das misións e das normas de organización e funcionamento dos servizos de medicamento do traballo.

Seguridade, Hixiene, Ergonomía e Vixilancia da Saúde

Decreto núm. 2006-1251, do 15 de novembro de 2006, relativa aos equipos de traballo.Decreto núm. 2006-1254, do 15 de novembro de 2006, relativa á manipulación manual de cargas. Decreto núm. 2006-1252, do 15 de novembro de 2006, polo que se establecen requisitos mínimos para a prevención de certos factores ambientais. Decreto núm. 2006-1256, do 15 de novembro 2006, que establece as obrigacións dos empregadores en materia de seguridade.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

42

Análise Normativa

Organismos de referencia

Os principais organismos de referencia en Senegal en materia de seguridade e saúde ocupacional son os que se deta-llan no seguinte esquema:

Ministerio de Traballo e Seguridade Social en Senegal

Funcións: Deseña, articula e executa as políticas e programas de xeración e mellora do emprego. A través da concertación laboral, vixilancia do cumprimento da normatividad, prevención.Web: www.gob.es/es/mundo/consejerias/senegal

Institution de prevoyance Maladie (IPM)

Funcións: Garante cobertura médica en caso de enfermidades non profesionais.Web: http://www.fonctionpublique.gouv.sn

Portal oficial do Goberno de Senegal

Funcións: Dita, dirixe, executa, organiza a política xeral do estado. Propón proxectos de lei e coordina ministerios.Web: www.gouv.sn

Caixa de Seguro Social

Funcións: Cobre, a través das cotizacións exclusivas a cargo dos empregadores, os accidentes de traballo e as enfermidades profesionais.Web: http://www.secusociale.sn

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

43

Análise Normativa

Obrigacións xerais en prevención de riscos laboraisAs empresas teñen, entre outras, as seguintes obrigacións en materia de prevención de riscos laborais:

España Senegal

Organización preventiva

Art. 10, RD 39/97 O empresario debe organizar a xestión preventiva dalgunha das seguintes formas:• asumindo persoalmente a actividade (en

empresas de ata 10 traballadores que non realicen actividades de risco)

• designando un ou varios traballadores (válido cando non estea obrigado a constituír servizo propio)

• constituíndo un servizo de prevención propio (obrigatorio en empresas de máis de 250 traballadores que realicen actividades de risco ou de máis de 500 traballadores no resto de actividades)

• contratando un servizo de prevención alleo (válido cando non estea obrigado a constituír servizo propio)

En obras de construción requírese cumprir requisitos adicionais en función de diferentes aspectos (coordinador de obra, nomeamento de recursos preventivos…).

Decreto núm. 2006-1254, Capítulo II art. 5O empresario deberá garantir a seguridade e a saúde dos traballadores en todos os aspectos, para ese efecto, poderá, baixo a súa responsabilidade, utilizar servizos de persoas ou entidades externas á institución. A utilización de expertos externos na propiedade non exime o empregador das súas responsabilidades na materia. Os empregadores están obrigados a organizar unha seguridade laboral e saúde no traballo e o comité de seguridade. O servizo de seguridade asiste e asesora o empresario e, de ser o caso, os traballadores ou os seus representantes para que elaboren e executen un programa de saúde e seguridade. Este servizo pode ser específico para unha empresa ou comúns a varios ou ser proporcionado por unha axencia externa. Os delegados de seguridade dos traballadores, a saúde das articulacións e o comité de seguridade cooperarán no desenvolvemento deste programa.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

44

Análise Normativa

España Senegal

Técnico de prevención

Art. 34, RD 39/97Só poden actuar como técnicos de prevención as persoas capacitadas por entidades homologadas como técnicos de prevención de nivel básico, intermedio ou superior.

Avaliación de Riscos -

Planificación Preventiva

Art. 16, Lei 31/95O empresario debe realizar unha avaliación inicial de riscos e actualizala con motivo da elección de novos equipos de traballo, das substancias ou preparados químicos e do acondicionamento dos lugares de traballo, así como cando se produzan danos á saúde.

Decreto núm. 2006-1254, art. 9O empregador debe:• Dispor dunha avaliación de riscos para a

seguridade e saúde no traballo, incluídos os dos grupos de traballadores expostos a riscos especiais.

• Determinar as medidas de protección que deben adoptarse e, se é necesario, o equipo de protección.

Formación e información

Arts. 18 e 19, Lei 31/95O empresario debe garantir que cada traballador reciba unha formación teórica e práctica, suficiente e adecuada, en materia preventiva e esta debe impartirse tanto no momento da contratación, como cando se produzan cambios nas funcións que desempeñe ou se introduzan novas tecnoloxías ou cambios nos equipos de traballo.A formación debe ser impartida pola empresa mediante medios propios ou concertándoa con servizos alleos.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

45

Análise Normativa

España Senegal

Vixilancia da Saúde

Art. 22, Lei 31/95 O recoñecemento levarase a cabo cando o traballo preste o seu consentimento agás cando o estado de saúde do traballador poida constituír un perigo para el ou para os demais. As medidas de vixilancia e control de saúde dos traballadores realizaranse por persoal sanitario con competencia técnica, formación e capacidade acreditada.

Decreto núm. 2006-1258, do 15 de novembro de 2006.Art 40.Vixilancia controlada periodicamente polo empregador sen custo algún para e traballador. Polo menos unha vez ao ano. Especifica se o requiren os riscos, o médico do traballo determina a frecuencia e a natureza dos exames, nos casos que non se fixen polo Ministerio de Traballo.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

46

Análise Normativa

A normativa básica brasileira de prevención de riscos laborais ten a súa orixe no capítulo V, título II, da Codificación das leis do traballo (CLT) que dispón tamén dunha serie de normas reguladoras que a desenvolven. As principais normas son:

Normativa básica de referencia

A normativa básica en prevención de riscos laborais en Brasil atópase recollida nas seguintes regulacións:

BRASIL: Lexislación e organismos de referencia

Xestión preventiva

Disposicións xerais. Establece o campo de aplicación de todas as normas reguladoras (NR) de seguridade e medicina no Traballo, cos dereitos e obrigacións do goberno, empresarios e traballadores. NR1- 2009Servizos Especializados de Enxeñaría, Seguridade e Medicina no Traballo (SESMT). Establece a obrigación das empresas públicas ou privadas que teñan empregados rexidos pola CLT, de constituír un SESMT. NR4-2009

Seguridade, Hixiene, Ergonomía e Vixilancia da Saúde

Comisión Interna de Prevención de Accidentes (CIPA). Establece a obrigación das empresas públicas ou privadas de constituír unha CIPA. NR5- 2011Programa de Control Médico de Saúde Ocupacional (PCMSO). Establece a obrigación das empresas, públicas ou privadas, que admitan traballadores como empregados, de ter un PCMSO.NR7 - 2011Protección contra incendios. NR23- 2011

Organismos de referencia

Os organismos de referencia máis relevantes en Brasil, en materia de seguridade e saúde ocupacional son:

Instituto Nacional do Seguro Social (INSS)

Funcións: promociona os servizos e accións sociais, a formación profesional e a atención aos traballadores. Web: www.mpas.gov.br

Ministerio de Traballo e Emprego de Brasil

Funcións: deseña e executa as políticas e programas de xeración e mellora do emprego, vixilancia no cumprimento da normativa de prevención e mellora das condicións de traballo.Web: www.trabalho.gov.br

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

47

Análise Normativa

Obrigacións xerais en prevención de riscos laboraisAs empresas teñen, entre outras, as seguintes obrigacións en materia de prevención de riscos laborais:

España Brasil

Organización preventiva

Art. 10, RD 39/97 O empresario debe organizar a xestión preventiva dalgunha das seguintes formas:• asumindo persoalmente a actividade (en

empresas de ata 10 traballadores que non realicen actividades de risco).

• designando un ou varios traballadores (válido cando non estea obrigado a constituír un servizo propio).

• constituíndo un servizo de prevención propio (obrigatorio en empresas de máis de 250 traballadores que realicen actividades de risco, ou de máis de 500 traballadores no resto de actividades).

• contratando un servizo de prevención alleo (válido cando non estea obrigado a constituír un servizo propio).

En obras de construción requírese cumprir uns requisitos adicionais en función de diferentes aspectos (coordinador de obra, nomeamento de recursos preventivos, etc.).

NR- 4En función do número de traballadores e do risco, as empresas poden contratar un Servizo Especializado en Enxeñaría de Seguridade e Medicina Laboral común ou deben dispor dun Servizo Especializado en Enxeñería de Seguridade e Medicina do Traballo. Nas empresas nas que, conforme á norma, non sexa preciso formar un Servizo Especializado de Enxeñaría, Seguridade e Medicina no Traballo (SESMT), poderase contratar un Servizo Especializado en Enxeñería de Seguridade e Medicina Laboral común.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

48

Análise Normativa

España Brasil

Técnico de prevención

Art. 34, RD 39/97Só poden actuar como técnicos de prevención as persoas capacitadas e acreditadas por entidades homologadas como técnicos de prevención de nivel básico, intermedio ou superior.

Lei núm. 7410Para exercer como técnico de seguridade no traballo débese ter unha “formación profesional para a educación secundaria” para o que existe un rango superior que é o de enxeñeiro de seguridade (enxeñeiro ou arquitecto que ten o curso de especialización de enxeñería de seguridade no traballo).

Avaliación de Riscos -

Planificación Preventiva

Art. 16, Lei 31/95O empresario debe realizar unha avaliación inicial de riscos e actualizala con motivo da elección de novos equipos de traballo, das substancias ou preparados químicos e do acondicionamento dos lugares de traballo, así como cando se produzan danos á saúde.

NR-9Todas as empresas deben desenvolver e implementar o Programa de Prevención de Risco Ambiental (PPRA) que deberá conter polo menos: a avaliación dos riscos; a planificación anual co establecemento de obxectivos, prioridades e o calendario; a estratexia e a metodoloxía da acción; a forma de rexistro, mantemento e difusión de datos, así como os prazos e a forma de avaliación do desenvolvemento do PPRA.O deseño, execución, seguimento e avaliación do PPRA pode ser realizado por un Servizo Especializado de Enxeñaría de Seguridade e Medicina do Traballo (SESMT), ou pola persoa ou equipo de persoas que designe o empregador.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

49

Análise Normativa

España Brasil

Formación e información

Arts. 18 e 19, Lei 31/95O empresario debe garantir que cada traballador reciba unha formación teórica e práctica, suficiente e adecuada en materia preventiva. Esta debe impartirse tanto no momento da contratación como cando se produzan cambios nas funcións que desempeñe ou se introduzan novas tecnoloxías ou cambios nos equipos de traballo.A formación debe ser impartida pola empresa mediante medios propios ou concertándoa con servizos alleos.

NR-9,10O empresario debe formar os traballadores sobre os procedementos establecidos no PPRA para garantir a súa eficacia. Existen normas que establecen a necesidade de impartir cursos en prevención de riscos específicos aos traballadores. A duración da formación cada dous anos debe ser como mínimo de oito horas.

Vixilancia da Saúde

Art. 22, Lei 31/95O recoñecemento realizarase cando o traballador preste o seu consentimento, agás cando o estado de saúde do traballador poida constituír un perigo para el ou para os demais.As medidas de vixilancia e control de saúde dos traballadores realizaranse por persoal sanitario con competencia técnica, formación e capacidade acreditada.

NR-7A saúde dos traballadores promóvese e presérvase mediante os Programas Médicos de Control de Saúde Ocupacional (PCMSO).É obrigatorio realizar un exame médico inicial antes da incorporación do traballador ao posto de traballo, ademais tamén se deben repetir de forma anual para os traballadores menores de 18 e maiores de 45 anos, e cada dous anos no resto dos casos.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

50

Análise Normativa

MÉXICO: Lexislación e organismos de referencia

En México a normativa de prevención de riscos laborais atópase reflectida nos seguintes ordenamentos: o Regulamento de seguridade, hixiene e medio ambiente de traballo, a Lei federal do traballo e as normas oficiais mexicanas (NOM). A continuación analízanse algunhas:

Normativa básica de referencia

A normativa básica en prevención de riscos laborais en México atópase recollida en:

Xestión preventiva

Lei federal do traballo, reforma do 17 de xaneiro de 2006 -LFT- 1970Regulamento federal de seguridade, hixiene e medio ambiente no traballo RF 1997

Seguridade, Hixiene, Ergonomía e Vixilancia da Saúde

Construción: Condicións de seguridade e saúde no traballo NOM-031 STPS 2011Condicións de seguridade e hixiene. Edificios, locais, instalacións e áreas nos centros de traballo NOM-001 STPS 1999Proxecto da norma oficial mexicana para a vixilancia da saúde dos traballadores. PROY-NOM 255-SSA1 2009

Organismos de referencia

Os principais organismos de referencia en México en materia de Seguridade e Saúde Ocupacional son:

Asociación Mexicana de Seguridade e Hixiene

Funcións: promover a profesión da hixiene industrial no país.Web: www.amhi.org.mx

AISOHMEX. Asociación Interdisciplinaria de Saúde Ocupacional e Hixiene

Funcións: proporcionar, a través dos seus especialistas, alternativas de solución para contribuír á mellora das condicións e benestar do traballo nas industrias e empresas de servizos.Web: www.aisohmex.net

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

51

Análise Normativa

Obrigacións xerais en prevención de riscos laboraisAs empresas teñen, entre outras, as seguintes obrigacións en materia de prevención de riscos laborais:

España México

Organización preventiva

Art. 10, RD 39/97 O empresario debe organizar a xestión preventiva dalgunha das seguintes formas:• asumindo persoalmente a actividade (en

empresas de ata 10 traballadores que non realicen actividades de risco).

• designando un ou varios traballadores (válido cando non estea obrigado a constituír un servizo propio).

• constituíndo un servizo de prevención propio (obrigatorio en empresas de máis de 250 traballadores que realicen actividades de risco ou de máis de 500 traballadores no resto de actividades).

• contratando un servizo de prevención alleo (válido cando non estea obrigado a constituír un servizo propio).

En obras de construción requírese cumprir uns requisitos adicionais en función de diferentes aspectos (coordinador de obra, nomeamento de recursos preventivos, etc.).

NOM-030-STPS-2009Nas empresas de menos de 100 traballadores o patrón pode asumir as funcións e actividades preventivas ou pode optar por designar a un traballador.Nas empresas de máis de 100 traballadores débese contar cun servizo preventivo que pode ser externo ou interno.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

52

Análise Normativa

España México

Técnico de prevención

Art. 3, RD 39/97Só poden actuar como técnicos de prevención as persoas capacitadas e acreditadas por entidades homologadas como técnicos de prevención de nivel básico, intermedio ou superior.

NOM-030-STPS-2009Os servizos de prevención internos, externos ou mixtos deberán contar cun técnico de prevención no centro de traballo.

Avaliación de Riscos -

Planificación Preventiva

Art. 16, Lei 31/95O empresario debe realizar unha avaliación inicial de riscos e actualizala con motivo da elección de novos equipos de traballo, das substancias ou preparados químicos e do acondicionamento dos lugares de traballo, así como cando se produzan danos á saúde.

Regulamento federal de seguridade e hixiene e medio ambiente de traballo.Art. 130.Na normativa mexicana non se fala de avaliación de riscos, pero si de diagnóstico integral ou por área de traballo das condicións de seguridade e saúde do centro laboral.O diagnóstico integral realizarase naquelas empresas con máis de 100 traballadores e incluirá as áreas, seccións ou procesos que conforman o centro de traballo. A partir deste diagnóstico elaborarase un programa de seguridade e saúde no traballo que é necesario actualizar polo menos unha vez ao ano.Nas empresas con menos de 100 traballadores elaborarase unha relación de medidas preventivas e específicas de seguridade e hixiene.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

53

Análise Normativa

España México

Formación e información

Arts. 18 e 19, Lei 31/95O empresario debe garantir que cada traballador reciba unha formación teórica e práctica, suficiente e adecuada en materia preventiva, e esta debe impartirse tanto no momento da contratación como cando se produzan cambios nas funcións que desempeñe ou se introduzan novas tecnoloxías ou cambios nos equipos de traballo.A formación debe ser impartida pola empresa mediante medios propios ou concertándoa con servizos alleos.

Regulamento federal de seguridade e hixiene e medio ambiente de traballo. Art.135-41O empresario debe elaborar un plan de capacitación que se lle debe presentar á Secretaría de Traballo e Previsión Social.A capacitación pode ser impartida con recursos internos da propia empresa ou externos (empresas autorizadas pola Secretaría de Traballo e Previsión Social).

Vixilancia da Saúde

Art. 22, Lei 31/95O recoñecemento realizarase cando o traballador preste o seu consentimento, agás cando o estado de saúde do traballador poida constituír un perigo para el ou para os demais.As medidas de vixilancia e control de saúde dos traballadores realizaranse por persoal sanitario con competencia técnica, formación e capacidade acreditada.

Regulamento federal de seguridade e hixiene medio ambiente de traballo. Art.17A vixilancia da saúde poderá exercela só o persoal (alleo ou propio da empresa) cualificado respecto diso e materializarase a través de exames médicos (antes, durante e ao rematar relación laboral) aos traballadores.A lexislación establece a obrigación de someterse aos exames médicos.Deberase manter o expediente polo menos 5 anos. Este período ampliarase a 30 anos no caso de que haxa substancias canceríxenas e a 15 anos se as substancias son teratoxénicas ou mutaxénicas.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

54

Análise Normativa

PERÚ: Lexislación e organismos de referencia

Débese ter presente que entre a norma española e a do estado de acollida sempre se aplicará a norma máis beneficio-sa para o traballador, polo tanto é necesario coñecer algúns aspectos básicos da normativa do país de destino. A conti-nuación indicamos cal é a normativa básica de referencia en materia de prevención de riscos laborais, no caso concreto de Perú, facemos referencia aos organismos nos que se pode consultar calquera dúbida respecto diso, detallando algúns aspectos básicos das obrigacións empresariais nese país.

Normativa básica de referencia

A normativa básica en prevención de riscos laborais en Perú atópase recollida nas seguintes regulacións:

Xestión preventiva

Decreto supremo núm. 0058-2012-TR. Regulamento da lei núm. 29783, Lei de seguridade e saúde no traballo.Regulamento de seguridade e saúde no traballo.Lei Xeral de Saúde. Nº 26842.

Lei do ministerio de saúde. Núm. 27657.

Seguridade, Hixiene, Ergonomía e Vixilancia da Saúde

Resolución ministerial 148-2007-TR. Regulamento de (…) e designación de funcións do supervisor de seguridade (…).Norma G.050 /1983. Seguridade durante a construción.Decreto supremo núm. 003-98-SA. Normas técnicas do seguro complementario de traballo de risco.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

55

Análise Normativa

Organismos de referencia

Os principais organismos de referencia en Perú, en materia de Seguridade e Saúde Ocupacional, son os que se deta-llan no seguinte esquema:

Portal do Estado Peruano

Funcións: ditar, dirixir, executar e organizar a política xeral do Estado. Aprobar plans dos ministerios e avaliar a súa execución. Propor proxectos de lei e coordinar ministerios.Web: www.peru.gob.pe

CEPRIT. Centro de Prevención de Riscos Profesionais

Funcións: velar pola seguridade e saúde ocupacional dos traballadores. Web: www.essalud.gob.pe/centro-de-prevencion-de-riesgo-del-trabajo

Ministerio de Traballo e Promoción do Emprego

Funcións: deseñar, articular e executar as políticas e programas de xeración e mellora do emprego así como de fomento dun sistema democrático de relacións laborais a través da concertación laboral, vixilancia do cumprimento da normativa, prevención e solución de conflitos e mellora das condicións de traballo.Web: www.mintra.gob.pe

ESSALUD. Seguro Social de Saúde

Funcións: proporcionarlles cobertura aos seus asegurados a través do outorgamento de prestacións que corresponden ao réxime contributivo da Seguridade Social en Saúde.Web: www.essalud.gob.pe

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

56

Análise Normativa

Obrigacións xerais en prevención de riscos laboraisAs empresas teñen, entre outras, as seguintes obrigacións en materia de prevención de riscos laborais:

España Perú

Organización preventiva

Art. 10 RD 39/97O empresario debe organizar a xestión preventiva dalgunha das seguintes formas:• asumindo persoalmente a actividade (en

empresas de ata 10 traballadores que non realicen actividades de risco).

• designando un ou varios traballadores (válido cando non estea obrigado a constituír un servizo propio).

• constituíndo un servizo de prevención propio (obrigatorio en empresas de máis de 250 traballadores que realicen actividades de risco ou de máis de 500 traballadores no resto de actividades).

• contratando un servizo de prevención alleo (válido cando non estea obrigado a constituír un servizo propio).

En obras de construción requírese cumprir requisitos adicionais en función de diferentes aspectos (coordinador de obra, nomeamento de recursos preventivos…).

Lei de seguridade e saúde, núm.005-2012 TRAs empresas deben organizar un servizo de seguridade e saúde no traballo, con funcións esencialmente preventivas, encargado de asesorar o empregador e os traballadores da empresa sobre os requisitos necesarios para conservar un ambiente de traballo seguro e san.Ocuparase tamén da adaptación do traballo ás capacidades dos traballadores, da vixilancia activa no recoñecemento de riscos, así como das avaliacións ambientais.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

57

Análise Normativa

España Perú

Técnico de prevención

Art. 34, RD 39/97Só poden actuar como técnicos de prevención as persoas capacitadas por entidades homologadas como técnicos de prevención de nivel básico, intermedio ou superior.

Nin a actividade dos técnicos de prevención nin a actividade das consultoras está regulada; en principio calquera podería exercer esa actividade.

Avaliación de Riscos -

Planificación Preventiva

Art. 16, Lei 31/95O empresario debe realizar unha avaliación inicial de riscos e actualizala con motivo da elección de novos equipos de traballo, das substancias ou preparados químicos e do acondicionamento dos lugares de traballo, así como cando se produzan danos á saúde.

Lei de seguridade e saúde, núm.005-2012 TR Art.27-29Elaborará e actualizará a avaliación dos riscos para a saúde e seguridade dos traballadores. Debe facelo tanto do centro de traballo como dos riscos relacionados coa contorna de traballo.Regulamento InternoAprobado polo Comité, é obrigatorio en empresas de 20 ou máis traballadores. Establece todo o sistema de seguridade e saúde da empresa incluída o réxime disciplinario no relativo ás sancións-faltas.

Formación e información

Arts. 18 e 19, Lei 31/95O empresario debe garantir que cada traballador reciba unha formación teórica e práctica, suficiente e adecuada, en materia preventiva e esta debe impartirse tanto no momento da contratación, como cando se produzan cambios nas funcións que desempeñe ou se introduzan novas tecnoloxías ou cambios nos equipos de traballo.A formación debe ser impartida pola empresa mediante medios propios ou concertándoa con servizos alleos.

Titulo V Cap. I, Lei de seguridade e saúde núm.005-2012 TRDébese formar, capacitar e informar os operarios a través de cursos de prevención de riscos laborais e de adaptación ao posto. Debe ser inicial, periódica con cursos de actualización a intervalos adecuados, e cando se produzan cambios nos postos ou maquinaria. Impártea o empregador ou terceiros contratados para tal fin.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

58

Análise Normativa

España Perú

Vixilancia da Saúde

Art. 22 lei 31/95.O recoñecemento reallizarase cando o traballo preste o seu consentimento agás cando o estado de saúde do traballador poida constituír un perigo para el ou para os demais.As medidas de vixilancia e control de saúde dos traballadores serán realizadas por persoal sanitario con competencia técnica, formación e capacidade acreditada.

Resolución Ministerial Nº 312-2011-MINSARealizarase antes de comezar a relación laboral, durante e ao termo da relación laboral. A negativa por parte do traballador a someterse a exames non obrigatorios non poderá considerarse como falta suxeita a sanción por parte do empregador. Con todo si o será a negativa dun traballador que realiza actividades de alto risco, e así o indique a normativa.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

59

Análise Normativa

FRANCIA: Lexislación e organismos de referencia

Débese ter presente que, entre a norma española e a do estado de acollida, sempre se aplicará a norma máis be-neficiosa para o traballador, por iso é necesario coñecer algúns aspectos básicos da normativa do país de destino. A continuación indicamos cal é a normativa básica de referencia en materia de prevención de riscos laborais, neste caso concreto de Francia. Faremos referencia aos organismos aos que se pode consultar calquera dúbida respecto diso e detallaremos algúns aspectos básicos das obrigacións empresariais nese país.

Normativa básica de referencia

A normativa básica en prevención de riscos laborais en Francia atópase recollida nas seguintes regulacións:

Xestión preventiva

Código de traballo IV Parte de seguridade e saúde.Código da seguridade social Libro IV.

Seguridade, Hixiene, Ergonomía e Vixilancia da Saúde

Art. L4451-1 Código traballo. Equipos de traballo.Decreto 892-2006. Regulamento do ruído.Decreto 639-2012. Decreto en relación aos riscos de exposición ao amianto.Decreto núm. 94 -1159 de 1994. Organización da coordinación da protección da seguridade e saúde durante operacións de construción.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

60

Análise Normativa

Organismos de referencia

Os principais organismos de referencia en Francia en materia de seguridade e saúde ocupacional son os que se deta-llan no seguinte esquema:

Ministerio de Traballo Emprego, Formación e Diálogo Social

Funcións: planifica e propón políticas orientadas a mellorar as relacións entre traballadores e empresarios.Web: http://travail-emploi.gouv.fr/

O Consello Superior de Prevención de Riscos Laborais (CSPRP)

Funcións: apoia o Ministerio de Traballo Emprego, Formación e Dialogo Social, como órgano consultivo.Propón as medidas de protección no lugar de traballo.Web: http://www.empleo.gob.es

O Instituto Nacional de Investigación e Seguridade (INRS)

Funcións: realiza estudos e investigacións para mellorar a seguridade e a saúde dos traballadores.Asesora tecnicamente ás empresas e imparte cursos adaptados ás necesidades en prevención das distintas empresas e edita publicacións.Web: http://www.inrs.fr

Organismo Profesional de prevención de construción e obras públicas (OPPBTP)

Funcións: estuda as condicións de traballo e as causas técnicas dos riscos profesionais.Realiza accións de información e de consello para os seus afiliados.Web: http://www.oppbtp.com/

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

61

Análise Normativa

Obrigacións xerais en prevención de riscos laboraisAs empresas teñen, entre outras, as seguintes obrigacións en materia de prevención de riscos laborais:

España Francia

Organización preventiva

Art. 10 RD 39/97O empresario debe organizar a xestión preventiva dalgunha das seguintes formas:• asumindo persoalmente a actividade (en

empresas de ata 10 traballadores que non realicen actividades de risco)

• designando un ou varios traballadores (válido cando non estea obrigado a constituír servizo propio)

• constituíndo un servizo de prevención propio (obrigatorio en empresas de máis de 250 traballadores que realicen actividades de risco ou de máis de 500 traballadores no resto de actividades)

• contratando un servizo de prevención alleo (válido cando non estea obrigado a constituír un servizo propio)

En obras de construción requírese cumprir uns requisitos adicionais en función de diferentes aspectos (coordinador de obra, nomeamento de recursos preventivos…).

Art. L. 231- 2 Código traballoO empresario pode asumir persoalmente a prevención ou designar un ou varios traballadores responsables da seguridade; non pode recorrer a recursos externos agás se os seus propios son insuficientes.As empresas, con actividade de alto risco deben adherirse obrigatoriamente a un organismo profesional de seguridade e condicións de traballo. Os servizos de saúde no traballo son estruturas de axuda naturais e lexítimas para avaliar os seus riscos.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

62

Análise Normativa

España Francia

Técnico de prevención

Art. 34, RD 39/97Só poden actuar como técnicos de prevención as persoas capacitadas por entidades homologados como técnicos de prevención de nivel básico, intermedio ou superior.

Art.R.241-1-1 Código de traballoA habilitación das persoas ou organismos é concedida por un colexio rexional.A habilitación concedida a unha persoa física non está sometida á renovación e a concedida a unha persoa xurídica ten unha duración de cinco anos renovable.Coordinador de seguridade e saúde: Cando interveñan varios contratistas, subcontratistas ou traballadores autónomos nunha mesma obra, esta figura pode recaer en persoa física ou xurídica, coa condición de que non se trate dunha obra de urxencia.

Avaliación de Riscos -

Planificación Preventiva

Art. 16, Lei 31/95. O empresario debe realizar unha avaliación inicial de riscos e actualizala con motivo da elección de novos equipos de traballo, das substancias ou preparados químicos e do acondicionamento dos lugares de traballo, así como cando se produzan danos á saúde.

Art. L 4121-3 Código traballoO empresario está obrigado a elaborar e actualizar nun só documento os resultados da avaliación dos riscos para a seguridade e saúde dos traballadores, polo menos unha vez ao ano ou ante calquera modificación das condicións de seguridade do centro de traballo.

Guía de boas prácticas preventivasen procesos de internacionalización no sector do metal

63

Análise Normativa

España Francia

Formación e información

Arts. 18 e 19, Lei 31/95. O empresario debe garantir que cada traballador reciba unha formación teórica e práctica, suficiente e adecuada, en materia preventiva. Esta debe impartirse tanto no momento da contratación, como cando se produzan cambios nas funcións que desempeñe ou cando se introduzan novas tecnoloxías ou cambios nos equipos de traballo.A formación debe ser impartida pola empresa mediante medios propios ou concertándoa con servizos alleos.

Art. L. 4141-1-4 Código traballoÉ unha obrigación do empresario, repetirase periodicamente, e impartirase en horario laboral. A formación ten que ser práctica e adaptada á natureza da súa actividade.O alcance dos requisitos de información e adestramento de seguridade varía segundo o tamaño do establecemento, a natureza do seu negocio, a natureza dos riscos identificados e o tipo de emprego dos traballadores.

Vixilancia da Saúde

Art. 22, Lei 31/95.O recoñecemento levarase a cabo cando o traballador preste o seu consentimento agás cando o estado de saúde do traballador poida constituír un perigo para el ou para os demais.As medidas de vixilancia e control de saúde dos traballadores realizaranas persoal sanitario con competencia técnica, formación e capacidade acreditada.

Art L 241 -1-2 Código traballoO empresario ten a obrigación de adoptar as medidas necesarias para vixiar a saúde dos traballadores. Dependendo do tamaño das empresas, os servizos de saúde no traballo poden ser específicos para unha soa empresa ou compartida con outros.En Francia a lei, ao médico de traballo dálle un maior papel na prevención que en España, e participa en temas como: contido das formacións que se lles deben dar aos traballadores, estudos de calquera nova técnica de produción e na avaliación de riscos da empresa.

i

Financia Colabora Promove