deklinabidea-6-10

2
---/(R)IK) EZA /// --- / (R)EN FALTA ---(Sarasolak) –(r)en (Orotarikoan) GABEZIA - Lan ezaren segurua (Orotariko Euskal Hiztegian) - Lanik eza gogorra da, are gogorragoa etxerik eza. - Gau osoko lorik ezak beldurtzen nau. - Lan gabezia (Sarasolak) - Barneko indarraren gabezia erakusten du. (Orotarikoan. Bereziki iparraldeko egitura.) - Gogo falta - Adimen falta - Ez du inoiz diru faltarik nabaritu. - Larritu ziren gure falta nabaritzean. - Ez dut ezeren falta sentitzen zure ondoan. “echar en falta” – mira egin (euskara jasoa), falta nabaritu / falta sumatu (arruntagoak) ez(a) = ez (ezeztapena) + a NORK EGINA(K) /// NORENGATIK EGINA(K) Atxagak idatziak dira. (Egilea dela adierazteko) Atxagarengatik idatziak dira. (Atxagarengatik, Atxagak eraginda sortu dira, bera izan da idatzi izanaren kausa.) Euskara batuan: -gatik. Ez –gaitik. - *Nigatik esana da aspaldian. - Nik esana da aspaldian. - Nik esana dut aspaldian. NONDIK /// NORENGANDIK 1. NONDIK (-tik, -etik, -etatik, -tatik, -dik) Izen bizigabeekin: etorri, ekarri (mugimendua eta jatorria adierazten duten aditzak. Menditik, zuhaitzetik… Izen bizidunekin: etorri, ekarri (mugimendua adierazten duten aditzekin) BIRDEKLINABIDEA: NOREN + NONDIK - Medikuaren kontsultatik = medikuarenetik - Gurasoen etxetik = gurasoenetik - Abokatuaren bulegotik = abokatuarenetik 2. NORENGANDIK Izen bizidunekin, bestelako aditzekin: jaso, ikasi, lortu, iritsi… (-a(ren)gandik, -engandik, -(r)engandik)

Upload: mlopezdelapuente8409

Post on 16-Nov-2014

114 views

Category:

Documents


4 download

TRANSCRIPT

Page 1: Deklinabidea-6-10

---/(R)IK) EZA /// --- / (R)EN FALTA---(Sarasolak) –(r)en (Orotarikoan) GABEZIA

- Lan ezaren segurua (Orotariko Euskal Hiztegian)- Lanik eza gogorra da, are gogorragoa etxerik eza.- Gau osoko lorik ezak beldurtzen nau.

- Lan gabezia (Sarasolak)- Barneko indarraren gabezia erakusten du. (Orotarikoan. Bereziki

iparraldeko egitura.)

- Gogo falta- Adimen falta- Ez du inoiz diru faltarik nabaritu.- Larritu ziren gure falta nabaritzean.- Ez dut ezeren falta sentitzen zure ondoan.

“echar en falta” – mira egin (euskara jasoa), falta nabaritu / falta sumatu (arruntagoak)

ez(a) = ez (ezeztapena) + a

NORK EGINA(K) /// NORENGATIK EGINA(K)

Atxagak idatziak dira. (Egilea dela adierazteko)Atxagarengatik idatziak dira. (Atxagarengatik, Atxagak eraginda sortu dira, bera izan da idatzi izanaren kausa.)

Euskara batuan: -gatik. Ez –gaitik.

- *Nigatik esana da aspaldian.- Nik esana da aspaldian.- Nik esana dut aspaldian.

NONDIK /// NORENGANDIK

1. NONDIK (-tik, -etik, -etatik, -tatik, -dik) Izen bizigabeekin: etorri, ekarri (mugimendua eta jatorria adierazten

duten aditzak. Menditik, zuhaitzetik… Izen bizidunekin: etorri, ekarri (mugimendua adierazten duten aditzekin)

BIRDEKLINABIDEA: NOREN + NONDIK- Medikuaren kontsultatik = medikuarenetik- Gurasoen etxetik = gurasoenetik- Abokatuaren bulegotik = abokatuarenetik

2. NORENGANDIK Izen bizidunekin, bestelako aditzekin: jaso, ikasi, lortu, iritsi… (-a(ren)gandik, -engandik, -(r)engandik)

- Gurasoengandik ikasi nuen hizkuntza umetan.- Arbasoengandik iritsi zaizkigun ohiturak galtzea penagarria

litzateke.- Hainbat lagunengandik aholku onak jaso ditut.

HERRITIK (bizigabea) / HERRIARENGANDIK (bizigabea bizidun bihurtua)

Page 2: Deklinabidea-6-10

- Herritik nator.- Herriarengandik jaso dugu arbasoen kulturaren altxorra.

HERRIARENGANDIK / HERRIARENGATIK- Prest nago edozer egiteko herriarengatik (herriaren alde)- Herriarengandik jaso dugu arbasoen kulturaren altxorra.

BIRDEKLINABIDEA: NORENEAN, NORENERA

Pertsona izena badu taberna edo denda batek izenari noren kasua erantsiko diogu dagokion deklinabidea ezarri aurretik.

- Patxirenean (Patxiren tabernan) geratuta gaude mokadutxo bat hartzeko.

- Ixabelenera (Ixabelen dendara) joatekotan naiz erosketa egitera.- Mikelenean (Mikelen etxean) geratu gara bostetan etxeko lanak

egiteko.