darwiniana, nueva serie - sinopsis y novedades taxonómicas de peperomia_ piperaceae) en la...
DESCRIPTION
Sinopsis y novedades taxonómicas de Peperomia: Piperaceae) en la ArgentinaZanotti, Christian A.; Suescún, Mabel A.; Mathieu, GuidoTRANSCRIPT
-
14/2/2015 Darwiniana,nuevaserieSinopsisynovedadestaxonmicasdePeperomia:Piperaceae)enlaArgentina
http://www.scielo.org.ar/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S001167932012000100008&lng=es&nrm=iso&tlng=es 1/14
|
ServiciosPersonalizados
Articulo
ArticuloenXML
Referenciasdelartculo
Comocitaresteartculo
Traduccinautomtica
Enviararticuloporemail
Indicadores
CitadoporSciELO
Linksrelacionados
CitadoporGoogle
SimilaresenSciELO
SimilaresenGoogle
Bookmark
Otros
Permalink
Darwiniana,nuevaserieversinimpresaISSN00116793
Darwinianavol.50no.1SanIsidrojun.2012
SISTEMTICAYTAXONOMADEPLANTASVASCULARES
SinopsisynovedadestaxonmicasdePeperomia(Piperaceae)enlaArgentina
ChristianA.Zanotti1,MabelA.Suescn1&GuidoMathieu2
1InstitutodeBotnicaDarwinion(ANCEFN
CONICET),Labardn200,CasilladeCorreo22,B1642HYDSanIsidro,BuenosAires,[email protected](authorforcorrespondence).
-
14/2/2015 Darwiniana,nuevaserieSinopsisynovedadestaxonmicasdePeperomia:Piperaceae)enlaArgentina
http://www.scielo.org.ar/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S001167932012000100008&lng=es&nrm=iso&tlng=es 2/14
2UniversidaddeGante,DepartamentodeBiologa,GrupodeInvestigacinenEspermatfitas,9000Gante,Blgica.
Resumen
SepresentaunasinopsisdelgneroPeperomiaparalaArgentinadondeseincluyen35taxones,seexcluyen10taxones(P.alata,P.blanda,P.boliviensis,P.effusa,P.hilariana,P.hispidulavar.hispidula,P.rhombea,P.rusbyi,P.serpensyP.silvarum),seestablecennuevesinnimosnuevos(P.misionensebajoP.arifoliaP.comarapanaf.pubescensbajoP.comarapanaP.mandonii,P.mandoniivar.excelsis,P.umbelliformis,P.nonhispidulabajoP.crystallinaP.lilloiyP.sanpedritoibajoP.santaelisaeyP.subpubistachyabajoP.urocarpa),ysecitancuatronuevasespeciesparalafloraargentina(P.crystallina,P.diaphanoides,P.increscensyP.trineuroides).Serealizan20lectotipificacionesyunaneotipificacin.Eltratatimientodecadaentidadincluyelasinonimia,laiconografa,nombresvulgares,distribucinyhbitat,observacionesymaterialrepresentativoexaminado.Seaportatambinunaclaveparalaidentificacindelostaxoneseilustraciones.
Palabrasclave.ArgentinaPeperomiasinopsistaxonoma.
Abstract.
ThissynopsisoftheArgentineanspeciesofPeperomiaincludes35taxa,10excludednames(P.alata,P.blanda,P.boliviensis,P.effusa,P.hilariana,P.hispidulavar.hispidula,P.rhombea,P.rusbyi,P.serpensandP.silvarum),andninenewsynonyms(P.misionenseunderP.arifoliaP.comarapanaf.pubescensunderP.comarapanaP.mandonii,P.mandoniiivar.excelsis,P.umbelliformis,P.nonhispidulaunderP.crystallinaP.lilloiandP.sanpedritoiunderP.santaelisaeand,P.subpubistachyaunderP.urocarpa).FournewspeciesarecitedfortheArgentineanflora(P.crystallina,P.diaphanoides,P.increscensandP.trineuroides).Twentynameswerelectotypifiedandonewasneotypified.Treatmentofeachentityincludessynonymy,iconography,vernacularnames,distributionandhabitat,observationsandrepresentativespecimensexamined.Akeytotheidentificationofthetaxaandillustrationsarealsoprovided.
Keywords.ArgentinaPeperomiasynopsistaxonomy.
INTRODUCTION
ElgneroPeperomiaRuiz&Pav.comprendecercade1600especiesdehierbasperennesterrestres,rupcolasyepfitas(Samainetal.,2011).Sudistribucinespantropical,conmsdel90%delasespeciesrepresentadasenelNeotrpico,abarcandodesdelaporcinsubtropicaldeFlorida,EstadosUnidosdeAmrica,hastaellitoraldelaArgentinaylasIslasJuanFernndezenChile(Yuncker,1958Tebbs,1993Wankeetal.,2006Samainetal.,2007).Esungneromonofiltico(Jaramilloetal.,2004Wankeetal.,2006),caracterizadoprincipalmenteporlareduccindelasestructurasflorales,comolapresenciadeunnicocarpeloydosestambres.LacontribucintaxonmicamscompletaparalaArgentinafuerealizadaporYuncker(1955),enlacualsecitan32taxones.Posteriormente,lostratamientosqueserealizaroncorrespondenaflorasregionales,
-
14/2/2015 Darwiniana,nuevaserieSinopsisynovedadestaxonmicasdePeperomia:Piperaceae)enlaArgentina
http://www.scielo.org.ar/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S001167932012000100008&lng=es&nrm=iso&tlng=es 3/14
descripcionesdeespeciesnuevasocitasnuevas(VillaCarenzo,1972,1977Troncoso,1987Novara,1998Keller&Tressens,2005Zanotti&Biganzoli,2010).Estosestudioshancontribuidoalconocimientodelgneroy,asuvez,handemostradoqueladelimitacindelasespeciesesenmuchoscasoscomplejaycontrovertida,reflejndoseenlasobredescripcindeespeciesrealizadasparatodosurangogeogrfico(MartnezColnetal.,2006Mathieu&CallejasPosada,2006Samainetal.,2007).DeacuerdoconZuloagaetal.(2008),enlaArgentinaestncitados46taxones.Enlapresentesinopsisseincluyen35taxones,10sonexcluidos,nuevesonestablecidoscomosinnimosnuevos,secitancuatronuevasespeciesparalafloraargentinayserealizan20lectotipificacionesyunaneotipificacin.Seproveeunaclaveparaelreconocimientodelostaxoneseilustracionesdealgunosdeloscaracteresreferidosenlaclave.Paracadaentidadseincluyelasinonimia,iconografa,nombresvulgares,distribucinyhbitat,observacionesymaterialrepresentativoexaminado.
MATERIALESYMTODOS
SeexaminmaterialpertenecientealosherbariosdeB,BA,BM,BR,C,CORD,CTES,E,F,G,GDC,GH,GOET,ILL,JE,K,L,LD,LIL,LP,LY,M,MA,MICH,MO,NCY,NY,P,PH,PR,PRC,R,S,SI,U,UPS,US,W,Z(Thiers,2012).Elmaterialtipoestudiadosesealaconlasigladelherbarioseguidaporelsigno"!".Cuandolosejemplarestipopresentanduplicadosenelmismoherbario,siemprequefueposible,sediferencilacartulinaconelnmerodeherbarioy/ocdigodebarrascorrespondiente(elcdigodebarrasseindicaentrecorchetes).NumerosaslectotipificacionesserealizaronluegodecorroborarconelDr.RobertVogt,curadordeB(com.pers.),quelosejemplarestipodepositadosdeeseherbariosedestruyeronen1943.Seilustraronalgunosdeloscaracteresdelaclaveconelfindefacilitarsuinterpretacin.Tambinseilustrarontresdelasnuevascitasparalafloraargentina(PeperomiacrystallinaFig.1,P.diaphanoidesyP.trineuroides,Fig.3).
-
14/2/2015 Darwiniana,nuevaserieSinopsisynovedadestaxonmicasdePeperomia:Piperaceae)enlaArgentina
http://www.scielo.org.ar/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S001167932012000100008&lng=es&nrm=iso&tlng=es 4/14
Fig.1.Peperomiacrystallina.A,aspectogeneral.B,fruto.C,raquisdelainflorescencia.DeZuloagaetal.11638(SI).
-
14/2/2015 Darwiniana,nuevaserieSinopsisynovedadestaxonmicasdePeperomia:Piperaceae)enlaArgentina
http://www.scielo.org.ar/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S001167932012000100008&lng=es&nrm=iso&tlng=es 5/14
-
14/2/2015 Darwiniana,nuevaserieSinopsisynovedadestaxonmicasdePeperomia:Piperaceae)enlaArgentina
http://www.scielo.org.ar/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S001167932012000100008&lng=es&nrm=iso&tlng=es 6/14
Fig.3.Peperomiatrineuroides.A,aspectogeneral,deBiganzolietal.634(SI).Peperomiadiaphanoides.B,aspectogeneral,deDeginanietal.1743(SI).
Paracadataxnseindicunsloejemplardereferenciaporcadaprovincia.EnlapginawebdeFloraArgentina(http://www.floraargentina.edu.ar)seencuentrandisponibleslosejemplaresexaminadospertenecientesaSI,consucorrespondienteinformacineimagen.Lasimgenesdigitalesdelostiposcitados,asicomolosprotlogosescaneadosdecadaentidad,seencuentranenlneaenTaxonomicRepertoryofthegenusPeperomia(Mathieu,20012012).LaversinelectrnicaenPDF("PortableDocumentFormat")deestetrabajorepresentaunartculopublicadodeacuerdoalInternationalCodeofNomenclatureforalgae,fungi,andplantsy,porlotanto,lasnovedadesnomenclaturalespresentesenlaversinelectrnicaestnefectivamentepublicadasbajoeseCdigo.LaversinelectrnicadeestetrabajoseencuentraarchivadaydisponibleenelInstitutodeBotnicaDarwinionyenlosrepositoriosdigitalesindicadosenhttp://www.ojs.darwin.edu.ar/index.php/darwiniana/about/editorialPolicies#custom0.
TRATAMIENTOTAXONMICO
PeperomiaRuiz&Pav.,Fl.Peruv.Prodr.8,pl.2.1794.TIPO:Peperomiapellucida(L.)Kunth(=PiperpellucidumL.).
Claveparalaidentificacindelostaxones
...1.Lminafoliarpeltada.................................................................................................................................................................
............
..............2
1.Lminafoliarnopeltada..............................................................................................................................................................
..............
............6
2(1).Hojassubdeltoideasgeneralmentehastade1cmlong.Frutoconengrosamientoapicalestigmatferoenformadedisco(Fig.2A).................................... ..............
-
14/2/2015 Darwiniana,nuevaserieSinopsisynovedadestaxonmicasdePeperomia:Piperaceae)enlaArgentina
http://www.scielo.org.ar/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S001167932012000100008&lng=es&nrm=iso&tlng=es 7/14
...................... ...P.parvifolia
2.Hojasorbicularesuovadasaredondeadasgeneralmentemayoresde1cmlong.Frutosinengrosamientoapicalestigmatferoenformadedisco.............................................
..............
............3
3(2).Hojasorbicularesconpecolodeinsercincentral....................................................................................................................................
..............
...P.peruviana
3.Hojasovadasaredondeadasconpecolodeinsercinexcntrica........................................................................................................................
..............
............4
4(3).Hojasconpiceredondeadoaobtuso.Espigasfiliformes.Habitaenselvashmedas...................................................................................................
..............
.....P.arifolia
4.Hojasconpiceagudoobrevementeacuminado.Espigasfusiformesotubiformes.Habitaenbosquesmontanos..........................................................................
..............
............5
5(4).Espigasfusiformes.Plantasdelicadas............................................................................................................................................
..............
.P.armstrongii
5.Espigastubiformesconpicetruncado.Plantasrobustas..............................................................................................................................
...........
..P.hadrostachya
6(1).Hojasalternas(raramenteopuestashaciaelpiceenP.collinsii)...................................................................................................................
..............
............7
6.Hojasopuestaso37pornudo........................................................................................................................................................
..............
...........20
7(6).Raquisdelainflorescenciafoveolado(lasfoveolasseobservanentrelascavidadesquedejanlosfrutosaldesprenderse,Fig.2K).Frutosconpseudocpula(Fig.2F)........................
...........
.P.corcovadensis
7.Raquisdelainflorescencialiso(entrelascavidadesquedejanlosfrutosaldesprenderse).Frutossinpseudocpula(Fig.2I)................................................................
..............
............8
8(7).Frutosestipitadosehirsutos(Fig.2H).............................................................................................................
..............
-
14/2/2015 Darwiniana,nuevaserieSinopsisynovedadestaxonmicasdePeperomia:Piperaceae)enlaArgentina
http://www.scielo.org.ar/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S001167932012000100008&lng=es&nrm=iso&tlng=es 8/14
................................ ............9
8.Frutosssilesyglabros............................................................................................................................................................
..............
...........10
9(8).Hojasdebaseredondeadaoaguda..............................................................................................................................................
...P.hispidulavar.sellowiana
9.Hojasdebasecordada.............................................................................................................................................................
...........
.P.hispiduliformis
10(8).Frutoscilndricos,estigmacentralcubiertoparcialmenteporunaprotuberanciaestilarconelaspectodeuncapuchn(Fig.2J)............................................................
..............
...........1110.Frutosgloboides,ovoidesoelipsoides,sinprotuberanciaestilarconelaspectodecapuchn............................................................................................
..............
...........12
11(10).Tallosylminasvilosas.......................................................................................................................................................
...........
......P.armondii
11.Tallosglabrosalevementepuberulentosenlosnudoslminasglabras...............................................................................................................
...........
.........P.nitida
12(10).Frutosconprotuberanciaestilaralargada(rostrada)(Fig.2E)......................................................................................................................
...........
......P.urocarpa
12.Frutossinprotuberanciaestilaralargada............................................................................................................................................
..............
...........13
13(12).Hojascircularesacircularelpticashastade1cmlat.............................................................................................................................
...........
....P.rotundifolia
13.Hojasnocircularesmayoresde1cmlat.............................................................................................................................................
..............
...........14
14(13).Hojaslanceoladasuovadalanceoladas........................................................................................................................................
..............
...........15
-
14/2/2015 Darwiniana,nuevaserieSinopsisynovedadestaxonmicasdePeperomia:Piperaceae)enlaArgentina
http://www.scielo.org.ar/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S001167932012000100008&lng=es&nrm=iso&tlng=es 9/14
14.Hojasdeotraformaperonuncalanceoladasuovadalanceoladas....................................................................................................................
..............
...........16
15(14).Espigasde1114x0.3cm.EndmicadelaprovinciadeSalta.....................................................................................................................
...........
........P.aldrinii
15.Espigasde23(6)x0.10.2cm.HabitaenlaprovinciadeMisiones....................................................................................................................
...........
..P.diaphanoides
16(14).Hojascordadas...............................................................................................................................................................
...........
....P.balansana
16.Hojasdebaseredondeada,cuneadaoapenassubcordada..........................................................................................................................
..............
...........17
17(16).Hojasobovadas,debasecuneadaypiceemarginado.Estigmasubterminal.......................................................................................................
...........
......P.martiana
17.Hojasdeotraformaperonuncacomoeneldilemaanterior,conelpicenoemarginado.Estigmaterminal................................................................................
..............
...........18
18(17).Tallosvilosos.Hojaselpticoovadasdebaseaguda.............................................................................................................................
...........
.......P.collinsii
18.Tallosglabros.Hojasovadasuovadaredondeadas,conbaseredondeadaoapenassubcordada........................................................................................
..............
...........1919(18).Hojasovadaredondeadas,conpiceredondeadouobtuso,pubescentes.Frutoselipsoides.Tallosfiliformes...........................................................................
....P.pellucidavar.argentina
19.Hojasovadasconpiceagudo,glabras.Frutosovoides.Tallosnofiliformes..............................................................................................................
...........
.....P.barbarana
20(6).Hojasopuestas..................................................................................................................................................................
..............
...........21
20.Hojas37pornudo.............................................................................................................................
..............
-
14/2/2015 Darwiniana,nuevaserieSinopsisynovedadestaxonmicasdePeperomia:Piperaceae)enlaArgentina
http://www.scielo.org.ar/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S001167932012000100008&lng=es&nrm=iso&tlng=es 10/14
.................................... ...........23
21(20).Plantasglabras................................................................................................................................................................
...........
.....P.delicatula
21.Plantaspubescentes...............................................................................................................................................................
..............
...........22
22(21).Hojasorbiculares.Plantaspostradas.............................................................................................................................................
...........
.....P.circinnata
22.Hojaselpticoobovadasormbicoobovadas.Plantaserectas..........................................................................................................................
...........
....P.increscens
23(20).Frutoconpseudocpula(crecimientodiferencialdelacutculadecolorcastaa,quepuedecubrirdesdelabasedelfrutohastasupartemedia,avecespocoevidente)(Fig.2F)...............
..............
...........24
23.Frutosinpseudocpula.............................................................................................................................................................
..............
...........31
24(23).Raquisdelainflorescenciaglabro................................................................................................................................................
..............
...........25
24.Raquisdelainflorescenciahirsuto(Fig.2G)...........................................................................................................................................
..............
...........29
25(24).Hojasmenoresde1cmlong.....................................................................................................................................................
..............
...........26
25.Hojasmayoresde1cmlong.........................................................................................................................................................
..............
...........27
26(25).Hojasrmbicas,coriceas.Espigasmayoresde3cmlong.Raquisliso.............................................................................................................
...........
...P.trapezoidalis
26.Hojaselpticaobovadas,cartceas.Espigasde12,5cmlong.Raquisverrucoso(Fig.2L)................................................................................
...........
.....P.
-
14/2/2015 Darwiniana,nuevaserieSinopsisynovedadestaxonmicasdePeperomia:Piperaceae)enlaArgentina
http://www.scielo.org.ar/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S001167932012000100008&lng=es&nrm=iso&tlng=es 11/14
................. catharinae27(25).Plantasradicantesenlosnudos.................................................................................................................................................
...........
......P.aceroana
27.Plantasnoradicantesenlosnudos..................................................................................................................................................
..............
...........28
28(27).Hojasde37x1,54cm,elpticaoblanceolada.....................................................................................................................................
...........
.....P.rubricaulis
28.Hojasde0,52cmlong.,elpticasormbicaobovadas.................................................................................................................................
...........
....P.trineuroides
29(24).Hojasconelanchocontenidomsde2vecesenellargo,hastade2,5cmlong.,espigasde25cmlong................................................................................
...........
.......P.theodori
29.Hojasconelanchocontenidomenosde2vecesenellargo,hastade1,5cmlong.,espigasde0,91,8cmlong..............................................................................
...........
...........
...3030(29).Hojasgeneralmenteelpticasmenoresa1cmlat.Entrenudosraramentesuperioresa1cmlong.,dandounaspectocondensado.........................................................
...........
......P.tominana
30.Hojasgeneralmentermbicaovadasormbicaobovadasmayoresa1cmlat.Entrenudosde14cm.long..................................................................................
...........
.....P.tetraphylla
31(23).Espigasaplanadas,adpresasalashojas.Floresdsticasnaciendoenlaaxiladeproyeccionesdelraquis,dandounaspectozigzagueante................................................
...........
.....P.crystallina
31.Espigascilndricasnoadpresasalashojas.Floresespiraladas........................................................................................................................
...........
...........
...3232(31).Espigassolitarias.Hojassuborbiculares..........................................................................................................................................
...........
.......P.lorentzii
32.Espigas2anumerosas.Hojaselpticasoblanceoladas......................................................................................................
..............
...........33
-
14/2/2015 Darwiniana,nuevaserieSinopsisynovedadestaxonmicasdePeperomia:Piperaceae)enlaArgentina
http://www.scielo.org.ar/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S001167932012000100008&lng=es&nrm=iso&tlng=es 12/14
..........................33(32).Frutolevementerostrado(Fig.2C).Baserizomatosatuberosa(Fig.2B).Tallopilosocontricomaserectos(Fig.2D).Hojasgeneralmentediscolorasalsecarse...............................
...........P.inaequalilimba
33.Frutonorostrado.Baserizomatosanotuberosa,tallopilosocontricomasgeneralmentecrespos(Fig.2M).Hojasgeneralmentenodiscolorasalsecarse.......................................
..............
...........34
34(33).Hojasmenoresa1cmlat.Hojassuperioresoblanceoladas.Hojasinferioresespatuladasuobovadas.................................................................................
...........
...P.comarapana
34.Hojasmayoresa1cmlat.Hojassuperioreseinferioreselpticasosubrmbicasobovadas................................................................................................
...........
...P.santaelisae
-
14/2/2015 Darwiniana,nuevaserieSinopsisynovedadestaxonmicasdePeperomia:Piperaceae)enlaArgentina
http://www.scielo.org.ar/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S001167932012000100008&lng=es&nrm=iso&tlng=es 13/14
Fig.2.Caracteresmencionadosenlaclave.Peperomiaparvifolia.A,fruto,deZuloagaetal.10770(SI).Peperomiainaequalilimba.B,baserizomatozatuberosa.C,fruto.D,detalledeltallo,deCabreraetal.30454(SI).Peperomiaurocarpa.E,fruto,deMorrone
etal.944(SI).Peperomiatheodori.F,fruto.G,raquisdelainflorescenciahirsuto,deZuloagaetal.1100(SI).Peperomiahispiduliformis.H,fruto,deZuloagaetal.11609(SI).Peperomiacollinsii.I,fruto,deMorroneetal.2272(SI).Peperomianitida.J,fruto,deMlguraetal.2094(SI).Peperomiacorcovadensis.K,raquisdelainflorescenciafoveolado,deMorroneetal.1585(SI).Peperomiacatharinae.L,raquisdelainflorescenciaverrucoso,deMlguraetal.1870(SI).Peperomiacomarapana.M,detalledel
tallo,deZuloagaetal.10952(SI).
PeperomiaaceroanaC.DC.,Bull.TorreyBot.Club25:572.1898.TIPO:Bolivia,Prov.Acero,sinlocalidad,XIXII1845,H.A.Weddell3615(holotipoP!isotiposGDC[fragmento]!,MO,fotoF025186!).
PeperomiamalmeanaDahlst.,Kongl.SvenskaVetenskapsakad.Handl.,n.s.33(2):169.1900.TIPO:Paraguay,Paraguar,VIII1893,G.O.A.Malme896(holotipoS!isotiposB!,GH!,ILL!,LD!,S!,US1483534!,Z!).PeperomiapseudoreflexaC.DC.,Bull.Herb.Boissier,sr.2,7:918.1907.TIPO:Paraguay,inregione
-
14/2/2015 Darwiniana,nuevaserieSinopsisynovedadestaxonmicasdePeperomia:Piperaceae)enlaArgentina
http://www.scielo.org.ar/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S001167932012000100008&lng=es&nrm=iso&tlng=es 14/14
cursusinferiorisfluminisPilcomayo,1906,T.Rojas67(lectotipoG306233!aqudesignadoduplicadosBM!,G!,S!).
Iconografa.VillaCarenzo(1972:Fig.7)Yuncker(1955:lm.LXXXVII).
Nombrevulgar."Yatevcar"[Chaco,Meyer150(SI)]."Yatevcar"[Chaco,Meyer150(SI)].
Distribucinyhbitat.HabitaenBolivia,ParaguayyenlaArgentina,enselvashmedasybosqueschaqueos.Dehbitoepfito,crecedesdeelniveldelmarhastalos1000ms.m.
Observaciones.EnelprotlogodeP.pseudoreflexa,DeCandollecitadossintipos:Rojas67y