curs bÀsic en maneig del tabaquisme - … · font: encuesta estatal sobre el uso de drogas en la...
TRANSCRIPT
Enric Rovira. Epidemiòleg
Servei de Protecció de la Salut del Camp de Tarragona i Terres de l’EbreAgència de Salut Pública de Catalunya. Departament de Salut
CURS BÀSIC EN MANEIG DEL TABAQUISME
HISTÒRIA I EPIDEMIOLOGIA DEL TABAQUISME
9 d’abril de 2018
GUIÓ
Història del tabaquisme
Epidemiologia del tabaquisme
Vendes de tabac
Prevalença de tabaquisme
Desigualtats socials
Noves formes de consum
Professions exemplars
Consum de tabac durant l’embaràs
Exposició al fum ambiental del tabac
CURS BÀSIC EN MANEIG DEL TABAQUISME · HISTÒRIA I EPIDEMIOLOGIA DEL TABAQUISME
CURS BÀSIC EN MANEIG DEL TABAQUISME · HISTÒRIA DEL TABAQUISME
CONSUM DE CIGARRETES PER CAPITA I ESDEVENIMENTS RELACIONATS AMB EL TABAQUISME
ESTATS UNITS. PERÍODE 1900-2012
Font: Department of Health and Human Services. US Food and Drud Administration
CONSUM DE CIGARRETES PER CÀPITA
ESTATS UNITS. PERÍODE 1900-2012
CAUSES DE MORTALITAT SELECCIONADES
ESTATS UNITS. PERÍODE 1900-2005
Font: Department of Health and Human Services. US Food and Drud Administration
Malalties infecciosesMalalties cardiovasculars
Tots els tumorsTumor maligne de pulmóTumor maligne d’estòmacMalaltia pulmonar obstructiva crònica
CURS BÀSIC EN MANEIG DEL TABAQUISME · EPIDEMIOLOGIA DEL TABAQUISME
CONSUM DE CIGARRETES PER CAPITA . Cigarretes per habitant de 18 anys i més
ESTATS UNITS (1900-2012) I ESTAT ESPANYOL (1960-2015)
Font: Comisionado del Mercado Nacional de Tabacos. Ministerio de Economia
Estat espanyol
Primera Llei
Segona Llei
CURS BÀSIC EN MANEIG DEL TABAQUISME · EPIDEMIOLOGIA DEL TABAQUISME
VENDES DE TABAC. UNITATS
CATALUNYA. PERÍODE 1999-2017
VENDES DE TABAC. IMPORT en milions d’euros
CATALUNYA. PERÍODE 1999-2017
CIGARRETESMilions de paquets 20 unitats
PUROSMilions d’unitats
TABAC DE LIARMilers de kg
Font: Comisionado para el Mercado de Tabacos. Ministerio de Hacienda y Administraciones Públicas
CURS BÀSIC EN MANEIG DEL TABAQUISME · EPIDEMIOLOGIA DEL TABAQUISME
0
200
400
600
800
1.000
0
100
200
300
400
0
500
1000
1500
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
Total
Cigarretes
Puros
Tabac de liar
Tabac de pipa
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50Tarragona
Lleida
Girona
Barcelona
NOMBRE DE PAQUETS DE CIGARRETES DE 20 UNITATS VENUDES
DEMARCACIONS DE BARCELONA, GIRONA, LLEIDA I TARRAGONA. PERÍODE 2005-2017
Font: Comisionado para el Mercado de Tabacos. Ministerio de Hacienda y Administraciones Públicas
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Mili
ons
de p
aque
ts d
e 20
uni
tats
2016
CURS BÀSIC EN MANEIG DEL TABAQUISME · EPIDEMIOLOGIA DEL TABAQUISME
2017
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50Homes
Total
Dones
CURS BÀSIC EN MANEIG DEL TABAQUISME · EPIDEMIOLOGIA DEL TABAQUISME
EVOLUCIÓ DE LA PREVALENÇA DE CONSUM DE TABAC PER SEXE
CATALUNYA. PERÍODE 1990-2017
Font: Enquesta de consum de tabac, alcohol i drogues 1990 i 1998. Departament de Salut
Enquesta de salut de Catalunya 1994, 2002, 2006, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016 i 2017. Departament de Salut
21,7
2,3
Diaris
20,1
55,9
Ocasionals
Exfumadors
No fumadors
2011-2015
- 200.000 fumadors
47,3
33,7
22,4
29,7
24,0
18,5
CURS BÀSIC EN MANEIG DEL TABAQUISME · EPIDEMIOLOGIA DEL TABAQUISME
PREVALENÇA DE FUMADORS DIARIS PER SEXE
PAÏSOS DE LA OCDE, 2015 (o any més proper)
Font: Health at a Glance 2017. OECD Indicators
0 10 20 30 40 50
IslàndiaSuècia
Estats UnitsNoruegaAustralia
Nova ZelandaDinamarca
CanadàLuxemburgRegne Unit
FinlandiaIrlanda
HolandaBèlgica
TxequiaEsloveniaOECD34
SuïssaPortugal
ItaliaAlemania
FrançaAustria
Estat espanyolPolònia
CatalunyaEstonia
EslovaquiaHongria
GrèciaLituaniaLetòniaRússia
0 10 20 30 40 50
RússiaLituania
Estats UnitsSuècia
AustraliaIslàndiaPortugalNoruegaCanadà
LuxemburgNova Zelanda
OECD34Letònia
FinlandiaRegne Unit
TxequiaItalia
EstoniaEslovaquia
EsloveniaBèlgica
HolandaIrlanda
DinamarcaAlemania
PolòniaSuïssa
CatalunyaEstat espanyol
FrançaHongria
GrèciaAustria
HOMES DONES
PREVALENÇA DE CONSUM DE TABAC PER GRUP D’EDAT I SEXE
CATALUNYA. 2017
Font: Enquesta de salut de Catalunya 2017. Departament de Salut
CURS BÀSIC EN MANEIG DEL TABAQUISME · EPIDEMIOLOGIA DEL TABAQUISME
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74 75 i més
Homes
Dones
EVOLUCIÓ DE LA PREVALENÇA DE CONSUM DE TABAC PER GRUP D’EDAT
CATALUNYA. 2002-2017
Font: Enquesta de salut de Catalunya 2017. Departament de Salut
CURS BÀSIC EN MANEIG DEL TABAQUISME · EPIDEMIOLOGIA DEL TABAQUISME
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
2002 2006 2010 2011 2012 2013 2014 2017
15-24
25-34
35-54
55-64
65 i més
EVOLUCIÓ DE LA PREVALENÇA DE CONSUM DE TABAC EN ESTUDIANYS DE 14 A 18 ANYS
CATALUNYA. 1994-2012
Font: Encuesta estatal sobre el uso de drogas en la educación secundaria (ESTUDES) 1994-2012
Observatorio Español sobre Drogras. Delegación del Gobierno para el Plan Nacional sobre Drogas
CURS BÀSIC EN MANEIG DEL TABAQUISME · EPIDEMIOLOGIA DEL TABAQUISME
25,9
31,4
8,9
38,4
Estat espanyol
2014
0
10
20
30
40
50
60
70
80 Alguna vegada a la vidaEls últims 12 mesosEls últims 30 diesCada dia
67,0
28,1
37,0
12,4
39,8
45,5
31,0
23,0
CURS BÀSIC EN MANEIG DEL TABAQUISME · EPIDEMIOLOGIA DEL TABAQUISME
PREVALENÇA DE CONSUM DE TABAC PER CLASSE SOCIAL, NIVELL D’EDUCACIO I SEXE
CATALUNYA. 2017
Font: Enquesta de salut de Catalunya 2017. Departament de Salut
CLASSE SOCIAL NIVELL D’ESTUDIS
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
Alta Mitjana Baixa
Homes
Dones
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
Universitaris Secundaris Primaris o sense estudis
Homes
Dones
CURS BÀSIC EN MANEIG DEL TABAQUISME · EPIDEMIOLOGIA DEL TABAQUISME
PREVALENÇA DE CONSUM DE TABAC (consum diari i ocasional) PER TIPUS DE PRODUCTE
CATALUNYA. 2017
Font: Enquesta de salut de Catalunya 2017. Departament de Salut
4,9%9,1%
0,4%
34,1%
78,3%
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
Cigarretes amb filtre Cigarretes cargolades Puros Pipes Cigarreta electrònica
HomesDonesTotal
0
20
40
60
80
100
Amb filtre Cargolat
20062017
CURS BÀSIC EN MANEIG DEL TABAQUISME · EPIDEMIOLOGIA DEL TABAQUISME
CONSUM DE CIGARRETES CARGOLADES (consum diari)
CATALUNYA. 2017
Font: Enquesta de salut de Catalunya 2017. Departament de Salut
PER GRUP D’EDATPER SEXE
0
10
20
30
Homes Dones
20062017
0
5
10
15
20
25
30
35
40
15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74
2006
2017
CURS BÀSIC EN MANEIG DEL TABAQUISME · EPIDEMIOLOGIA DEL TABAQUISME
CONSUM DE CIGARRETES CARGOLADES (consum diari)
CATALUNYA. 2017
Font: Enquesta de salut de Catalunya 2017. Departament de Salut
PER NIVELL D’EDUCACIÓPER CLASSE SOCIAL
0
5
10
15
20
25
30
35
40
Alta Mitjana Baixa
2006
2017
0
5
10
15
20
25
30
35
40
Universitaris Secundaris Primaris i sense estudis
2006
2017
EVOLUCIÓ DE LA PREVALENÇA DE CONSUM DE TABAC EN PROFESSIONALS SANITARIS
CATALUNYA. 1982-2002
Font: Enquesta sobre hàbits i actituds respecte al tabaquisme en professionals sanitaris 1982, 1986, 1990, 1996, 2002.
Departament de Salut
Martínez C, Martínez-Sánchez JM, Antón L, Riccobene A, Fu M, Quirós N, Saltó E, Fernández E.
Prevalencia de consumo de tabaco en trabajadores hospitalarios: metaanálisis en 45 hospitales catalanes.
Gac Sanit 2016: 30(1):55-8
CURS BÀSIC EN MANEIG DEL TABAQUISME · EPIDEMIOLOGIA DEL TABAQUISME
25,4
16,4
Catalunya
45 hospitals
2009-2012
0
10
20
30
40
50
60
1982 1986 1990 1996 2002
MetgesInfermers
35,1
42,0
24,5
52,8
54%
CURS BÀSIC EN MANEIG DEL TABAQUISME · EPIDEMIOLOGIA DEL TABAQUISME
CONSUM DE TABAC ABANS I DURANT L’EMBARÀS
CATALUNYA, 2008-2016
Font: Indicadors de salut maternoinfantil. Agència de Salut Pública de Catalunya
FUMEN DURANT L’EMBARÀSFUMEN ABANS DE L’EMBARÀS
2008 i 2009
Registre no complet
2008 i 2009
Registre no complet
52% 52% 54% 54% 57%
Continuen fumant
0
5
10
15
20
25
30
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
0
5
10
15
20
25
30
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
55%
CURS BÀSIC EN MANEIG DEL TABAQUISME · EPIDEMIOLOGIA DEL TABAQUISME
EVOLUCIÓ DE L’EXPOSICIÓ AL FUM AMBIENTAL DEL DE TABAC SEGONS L’ENTORN
CATALUNYA. 2006-2014
Font: Enquesta de salut de Catalunya 2006, 2010, 2011, 2012, 2013 , 2014 i 2017. Departament de Salut
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
A la feina (16-64 anys)
A la llar (15 anys i més)
Altres entorns en dies feiners (15 anys i més)
Altres entorns en caps de setmana (15 anys i més)
2017
A la feina 3,6%
A casa 10.5%
Al cotxe 2,4%
3 adolescents
de 14 anys cada dia
(2012)
23 morts cada dia
a causa del tabaquisme
8.700 cada any (2006)
67.000 cesacions
a l’atenció primària
cada any (2014)1,6 MILIONS
Accessibilitat
Preu
Imatge d’èxit
Grup d’iguals
Context familiar
Genètica
Recaigudes
ESQUEMA CONCEPTUAL
NENS I JOVES FUMADORS EXFUMADORS
NO FUMADORS
Salut
Cost
Exemple
CURS BÀSIC EN MANEIG DEL TABAQUISME · EPIDEMIOLOGIA DEL TABAQUISME
CURS BÀSIC EN MANEIG DEL TABAQUISME
http://www.tobaccoatlas.org/American Cancer Society – World Lung Foundation