curriculum-egokitzapena · enpresaren ekonomia. batxilergoa 2 (alfaro) enpresaren ekonomia...

43
Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA CURRICULUM-EGOKITZAPENA

Upload: others

Post on 06-Jan-2020

26 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

Page 2: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

Aurkibidea

I. EKONOMIA- ETA ENPRESA-JARDUERA EUSKADIN

I. 1. Euskadiko sistema ekonomikoaren ezaugarriak. Adierazle makroekonomiko nagusiak

I. 2. Euskadiko ekonomiak kanpoarekin dituen harremanak. Euskadiren ordainketa-balantza

I. 3. Euskadiko ekonomiaren egungo arazoak. Jarduera ekonomikoa eta gizartean duen

eragina. Enpresaren gizarte-erantzukizunaren kudeaketa.

I. 4. Euskadiko ekonomiaren etorkizuna

II. EUSKAL ENPRESA. MOTAK

II. 1. Euskal enpresen forma juridikoak. Kooperatibismoa Euskadin

II. 2. Euskal enpresen tamaina

II. 3. Enpresa-elkarteak Euskadin

III. ENPRESAREN KOKAPENA EUSKADIN. KOKAPEN-FAKTOREAK

III.1. Enpresaren kokapena Euskadin

III.2. Enpresaren kokapen-faktoreak Euskadin

IV. EUSKADIKO ENPRESEN ETA EUSKADIKO ADMINISTRAZIOAREN ESTRATEGIAK. MARKETIN-ESTRATEGIAK. NAZIOARTEKOTZEA

IV.1. Euskadiko enpresen eta administrazioaren marketin-estrategiak

IV.2. Euskadiko enpresen nazioartekotzea

IV.3. Aurrerapen teknologikoak eta teknologia-parkeak

V. INTERES-GATAZKAK ETA NEGOZIAZIOA. EUSKADIKO SINDIKATUAK. EUSKADIKO ENPRESABURUEN ELKARTEAK

V.1. Langile-mugimenduaren historia, Euskadin

V.2. Euskadiko sindikatuak

V.3. Euskadiko enpresaburuen elkarteak

VI. EUSKADIKO ENPRESEN FINANTZIAZIO-ITURRIAK. BANKU-SISTEMA EUSKADIN: HISTORIA ETA EGUNGO EGOERA. BANKU ETIKOAK EUSKADIN

VI.1. Euskadiko enpresen finantziazio-iturriak

VI.2. Ohiko banku-sistema, Euskadin: historia eta egungo egoera

VI.3. Banku etikoak Euskadin

Page 3: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

VII. ZERGA-ARLOA EUSKADIN FORU-ALDUNDIAK ETA EKONOMIA ITUNA. ESTATUKO ETA EUROPAR BATASUNEKO ZERGAK EUSKADIN

VII.1. Foru-aldundiak. Ekonomia Ituna

VII.2. Euskadiko zerga-sistemaren berezitasunak

VII.3. Europar Batasuneko zergak Euskadin

VIII. EKINTZAILETZA ETA AUTOENPLEGUA. EKINTZAILETZA SUSTATZEKO LAGUNTZAK ETA HORRETAN JARDUTEN DUTEN ERAKUNDEAK

VIII.1. Enpresak sortzea Euskadin. Abantaila eta zailtasun nagusiak

VIII.2. Ekintzailetza sustatzen duten erakundeak eta instituzioak Euskadin

VIII.3. Ekonomiaren finantzaketa. Ekintzailetzako laguntza ofizialak

Page 4: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

I. EKONOMIA- ETA ENPRESA-JARDUERA EUSKADIN

I.1. Euskadiko sistema ekonomikoaren ezaugarriak. Adierazle makroekonomiko nagusiak.

5. unitatea. Enpresa motak

5.1.B. Enpresa motak neurriaren arabera

1. irudia. BPGd-ren bilakaera, lurralde historikoen arabera. (Iturria: Eustat. Datu ekonomikoak)

Euskadiko ekonomiaz hitz egiten hasteko, Euskadiko ekonomia-sistemaren adierazle nagusi batzuk erakutsiko dizkiegu ikasleei.

• Euskal Autonomia Erkidegoko BPGd 66 mila miloi eurotik gorakoa izan zen 2012. urtean.

• Euskal Autonomia Erkidegoko per capita BPGd 30.000 eurotik gorakoa izan zen 2012. urtean.

• Langabezia-tasa % 13,8ra iritsi zen 2013. urtean.

Gelako 1. jarduera

Enuntziatua:

Datu ekonomiko ofizialetatik abiatuta, zure grafikoak egin eta komentatu behar dituzu.

1. Sartu Eustat - Euskal Estatistika Erakundearen webgunean (www.eustat.es).

2. Ondoren, deskargatu aldagai estatistikoren bati dagozkion datuak, azken 20 urteetakoak.

3. Azkenik, egin grafiko bat datu horiekin, eta komentatu gelan.

Page 5: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan jarduten dute.

Lehen sektoreari dagokionez, garrantzitsuak dira, besteak beste, nekazaritza, arrantza eta abeltzaintza. Ekoizpen-unitate txiki samarretan egiten dira gehienak, familia-ekoizpenetan. Euskadiko nekazaritza- eta abeltzaintza-ustiapeneko unitateak baserria izaten jarraitzen du, eta familia da eskulana jartzen duena.

Arrantzari dagokionez, arrantzatzeko bi mota bereizi behar dira.

• Alde batetik, atunontziak eta legatzontziak daude, txikiak edo ertainak, ontzian 5 eta 17 lagun artean daramatzatenak. Bizkaiko golkoan arrantzatzen dute, eta Irlandako kostalderaino iristen dira batzuetan. Hegaluzea, legatza, antxoa, berdela eta abar harrapatzen dituzte.

• Bestetik, lantegi-ontziak daude, 25 lagunetik 35 lagun artean daramatzaten ontzi handiak. Atuna eta antzeko espezieak harrapatzen dituzte munduko leku urrunetan, Indiako Ozeanoan, adibidez. Ontzi horiek lehengo taldeko ontziek baino arrain gehiago harrapatzeko ahalmena dute, eta egoitza fiskala Euskadiko udalerriren batean duten armadoreak dituzte (Bermeo da horietan nagusia).

2. irudia. Arrantza-ontzi txikiak Lekeition (Bizkaia). Arrantza eta udako turismoa dira Lekeitioko jarduera ekonomiko nagusiak.

Gelako 2. jarduera

Enuntziatua:

Irakasleak zenbait proposamen egingo dizkizu, eta horietatik abiatuta, Euskadiko ekonomiari buruzko

informazioa bilatu eta aurkezpen batean laburbildu beharko duzu.

1. Irakasleak Euskadiko lehen sektoreari buruzko zenbait webgune erakutsiko dizkizu.

2. Bilatu informazioa webgune horietan eta laburbildu.

Honako web-orri hauek kontsultatzea proposatzen dizugu:

a) Lehen sektoreari buruzko weba, Ekonomiaren Garapen eta Lehiakortasun Sailarena:

http://www.nasdap.ejgv.euskadi.net/r50-2397/eu/

b) Landa eta itsas ingurunearen garapenerako weba, Eusko Jaurlaritzarena http://www.hazi.es

c) «Ideiak heltzen diren tokia». Eusko Jaurlaritzak sustatutako topagunea, proiektu berritzaileak

sustatzeko, ideien ekarpenak egiteko, lankidetzako proiektuak bultzatzeko eta abarrerako.

http://www.katilu.net

Euskadiko industria da Euskadiko enpresa-jardueraren oinarria. Euskadiko enpresek betidanik jakin izan dute industria-jarduerak balio erantsia dakarkiela ondasunei eta materialei, eta oinarri sendo-sendoa da Euskadiko garapen ekonomikorako.

• Siderurgia izan da Euskadiko industria-jarduera nagusia. Bi gune estrategikotan bildu izan da: Bilbo handian eta Gipuzkoako eskualde gehienetan. Siderurgia-enpresa horien bezero asko eta asko automobilgintzako azpisektoreko industriak dira. Azpisektore hori asko garatu da, batetik Euskadiko siderurgia-enpresek kalitatezko lehengaia eskaintzen diotelako, eta, bestetik, haiengandik hurbil daudenez, garraio-gastuak txikiak direlako.

• Ontzigintza industria-jarduera garrantzitsua izan da, betidanik, Euskadin. Ontziola handi-handietan egin izan da (jada desagertuta dagoen Euskalduna, eta La Naval, Sestaon), baina baita ertainetan ere.

Page 6: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

Euskadiko industria-enpresen estrategia nagusiak bi izan dira: I+G oinarri izatea eta produktuak nazioartean saltzea.

Gelako 3. jarduera

Enuntziatua:

Aurreko jardueran bezala, jarduera honetan eskatzen dizugu informazioa bilatzea irakasleak egindako

proposamenetan eta aurkezpen batean laburbiltzea.

1. Irakasleak Euskadiko industria-sektoreari buruzko zenbait webgune erakutsiko dizkizu.

2. Bilatu informazioa webgune horietan eta laburbildu.

Oraingo honetan, orrialde hauek kontsultatzea proposatzen dizugu:

a) SPRIren webgunea (Industriaren Sustapen eta Eraldaketarako Baltzua): http://www.spri.es

b) nanoBasque erakundearen webgunea. Eusko Jaurlaritzak berrikuntzarako eta «nanozientzia» eta

«nanoteknologia» sustatzeko bultzatu duen erakundea da, industria-prozesu berriak eta industria-

produktu berriak sortzeko iturri baitira. http://www.nanobasque.eu

Zerbitzuen sektoreari dagokionez, bankuak eta finantza-sektoreko enpresak izan dira Euskadin sektore horren oinarri nagusiak. Baina asko zabaldu da zerbitzuen sektorea eta garrantzi handia hartu du Euskadiko ekonomian. Euskadiko erakundeek turismoa sustatzeko politika indartsua jarri duten abian, bi ardatz estrategiko oinarri hartuta: gastronomia eta herrialdeko natura zoragarria. Baina horretaz gain, inbertsio handiak egin dituzte kultura-turismoa erakartzeko: Guggenheim Bilbao museoa, Chillida-Leku museoa eta abar. Eta ahalegin hori ongi baino hobeto baliatu dute ostalaritzaren sektoreko hainbat eta hainbat enpresak.

3. irudia. Guggenheim Bilbao museoa. Duela urte gutxi batzuk, hiriko leku horretan ontziola bat eta edukiontziak biltzeko leku bat zeuden; hau da, Bilboren ezaugarri izan diren industria- eta merkataritza-jardueraren aztarnak. Gaur egun, berriz, arte modernoko museo bat eta herritarrentzako eta turistentzako parke eta lorategi ederrak daude. Argi dago industria-jardueratik zerbitzuetarako urratsa eman duela hiriak.

I.2. Euskadiko ekonomiak kanpoarekin dituen harremanak

5. unitatea. Enpresa motak

5.1.C atala. Enpresa motak neurriaren arabera

Page 7: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

Bilbok Europako kostalde atlantikoko merkataritza-portu nagusietako bat du, zirkulazio handienetakoa duen portuetako bat. Horrexegatik, bide egoki-egokia da Euskadiko enpresek –eta penintsulako iparraldekoek– salgaiak kanpora bidaltzeko. Bilboko portuaren inguruan, salgaien itsas garraioaren arloko enpresa asko eta asko kokatu dira: nazioarteko merkataritzan espezializatutakoak, aduana-agenteak, ontzien kontsignatarioak, itsas konpainiak eta abar. 1995. urtean, erakunde batean bildu ziren Bilboko portuan zerbitzua ematen duten enpresa gehienak: Uniport elkartean.

Euskadiko esportatzaileen beste ezaugarri bat produktuen kalitatearen kontua da: egunean-egunean kalitatea hobetzen ahalegintzen dira bezero leialak izateko mundu osoan. Euskadiko industria-enpresak gero eta produktu hobeak egiten saiatzen dira, eta hori da munduko merkatu zorrotzenetan irauteko estrategia.

Gelako 4. jarduera

Enuntziatua:

Kasu honetan, proposatzen dizugu Euskadiko ekonomiak kanpoaldearekin dituen harremanei buruzko

informazioa bilatzea eta antolatzea.

1. Sartu Intersarea webgunean, http://www.industria.ejgv.euskadi.net/r44-intersar/eu. Eusko Jaurlaritzak

nazioarteko merkataritza eta esportazioa sustatzeko sustatutako webgunea da.

2. Bilatu irakasleak eskatzen dizkizun informazioak eta laburbildu PowerPointeko aurkezpen batean.

I.3. Egungo jarduera ekonomikoa. Jarduera ekonomikoa eta gizartean duen eragina

Euskadiko ekonomiak une zailak bizi ditu, Europa eta mundu osoa krisian dagoen egoera honetan. Eskariak asko egin du behera, bai barne-eskariak bai kanpo-eskariak, eta jaitsiera horrek zailtasunak sortu dizkie hainbat eta hainbat enpresari, askoz gutxiago saltzen baitute. Egoera horrelakoa izanda, bi enpresa-estrategia hautematen dira:

• Alde batetik, kooperatiba-enpresak daude. Egoerari aurre egiteko, kostuak murriztea, nazioartekotzea eta berrikuntza erabiltzen dituzte.

• Beste alde batetik, enpresa batzuek deslokalizazioa egitea aukeratu dute. Horrek ekoizpen-plantak ixtea, lanpostuak galtzea eta ehun ekonomikoak eta sozialak okerrera egitea eragiten du.

Egokiena bi ereduek elkarri begiratu eta batak bestearen abantailetatik ikastea litzateke.

I.4. Euskadiko ekonomiaren etorkizuna

Euskadiko sistema ekonomikoa Europar Batasunaren baitan dago, eta, horrenbestez, munduko ekonomien egoera onak edo txarrak eragin egiten dio Euskadiko ekonomiari.

Eskariaren joera aldaraztean dago etorkizuna: dagoen lekuan bilatu behar da eskaria. Enpresek, orain arte bezala, konfiantza izan behar dute nazioartekotzean, eta erne egon behar dute eskariaren handitzeez ohartzeko, horrexek ekarriko baitu ekoizpen-jarduera handitzeko eta lanpostuak sortzeko aukera.

Gelako 5. jarduera

Enuntziatua:

Bilatu Euskadiko ekonomiaren eta industriaren etorkizunaz jarduten duten prentsa-artikuluren batzuk.

Laburbildu lortutako informazioa eta erantsi zure iritzia.

Page 8: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

II. EUSKAL ENPRESA. MOTAK

II.1. Euskal enpresen forma juridikoak. Kooperatibismoa Euskadin

5. unitatea. Enpresa motak

5.1.F. Enpresa motak forma juridikoaren arabera

Euskal enpresek estatuko zenbait lege bete behar dituzte, har ditzaketen forma juridikoari, eraketa-izapideei, erregistro-obligazioei eta abarri dagokionez. Hori dela eta, Euskadiko enpresek estatuko gainerako enpresen lege-egoera berbera dute, bai har ditzaketen forma juridikoei dagokienez, bai forma juridiko horien ondoriozko eskubideei eta obligazioei dagokienez. Dena den, Euskal Autonomia Erkidegoari buruzko zenbait datu emango ditugu.

Gelako 1. jarduera

Enuntziatua:

Euskal enpresei buruzko datuak jaitsiko ditugu, forma juridikoaren arabera antolatuta.

1. Sartu Eustat - Euskal Estatistika Erakundearen webgunean (www.eustat.es).

2. Bilatu Euskadiko enpresen forma juridikoaren araberako sailkapena.

3. Deskargatu datuak Excel formatuan eta egin barra-grafikoak. Adierazi zein den forma juridiko

erabiliena eta zein gutxien erabiltzen dena.

1. irudia. Enpresak forma juridikoaren arabera erakusten dituen taula. Informazioa erraz interpreta daiteke, barra grafiko moduan aurkezten bada. (Iturria: Eustat)

Eustaten datuak aztertuko ditugu (1. irudiko taula). Taulan Euskadiko enpresek aukeratzen dituzten forma juridikoak agertzen dira, lurralde historikoka banatuta. Azken zutabean, «Estatuaren enparatua izenekoan», egoitza soziala Euskal Autonomia Erkidegotik kanpo duten baina jarduera Euskal Autonomia Erkidegoan egin, eta zergak eta Gizarte Segurantzako kotizazioak erkidego honetan ordaintzen dituzten enpresak sartzen dira. Horrenbestez, aurreko zutabeak aztertuko ditugu sakon.

Ikusten denez, hiru probintzietan, elkarte mugatua —hots, sozietate mugatua— da euskal enpresaburuek gehien aukeratzen duten forma juridikoa. Esate baterako, akziokako elkarteen —hots, sozietate anonimoen— halako sei baino gehiago dira. Bizkaian dago horrelako sozietateak egiteko joera handiena:

Page 9: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

22.000 sozietate mugatu baino gehiago dago eta 3.000 sozietate anonimo eskas. Eta zergatik ote dauka hainbesteko pisua erantzukizun mugatuko sozietateak? Badirudi, bazkideek erantzukizun mugatua izateaz gain (sozietate anonimoetan bezala), eratzeko kapital soziala askoz txikiagoa delako gertatzen dela (3.005,06 € erantzukizun mugatukoak eta 60.101,21 € sozietate anonimoak), bai eta sozietate anonimoan ez bezala sozietate mugatuan bazkide batek partaidetzak askatasunez eskualdatu ezin dituelako ere. Hori dela eta, zailagoa da kanpoko inbertitzaileek —zenbaitetan ezezagunak— enpresaren kontrola eskuratzea.

Bada sozietate anonimoa edo mugatua aukeratzeko beste arrazoi bat ere: enpresaren tamaina. Izan ere, legeak askoz kapital handiagoa eskatzen dio sozietate anonimoari mugatuari baino. Eta hori logikoa da sozietate anonimoek negozio-bolumen handiagoa badute mugatuek baino, eta, beraz, antolakuntzari dagokionez handiagoak badira. Hori argi ikusten da enplegu/sozietate kopurua ratioa alderatzerakoan, ikusten baita, sozietate mugatu batek, besteak beste, 5,93 enplegatu dituela, eta sozietate anonimo batek, berriz, 32,14; mugatuek halako 5, alegia. Enpresen tamainari buruz geroago hitz egingo dugu, ordea.

Pertsona fisikoen datuari erreparatzen badiogu, ikusten da EAEn autonomoen pisua handia dela: 138.000 enplegu baino gehiago dira, hau da, enplegu osoaren % 15,8.

Taula horretan ikusten denez, kooperatiba-sozietatea ez da nabarmentzen kopuruari dagokionez. Baina aipatzeko modukoa da Euskadiko kooperatiben gaia, sozietate mota horrek garapen berezia izan baitu. XIX. mendearen amaiera aldera agertu ziren Euskadin kooperatibak. Lehenbizi, kontsumo-kooperatibak izan ziren, eta, geroago, nekazaritza-kooperatibak, kreditu-kooperatibak, etxebizitza-kooperatibak eta lan elkartukoak. Industria Iraultzan murgilduta zeuden munduko gainerako herrialdeetan bezala, Euskadin indarra hartu zuen ekonomia eta gizartea kudeatzeko eta garatzeko alternatiba demokratikoa proposatzeko fenomeno horrek. Espainiako gerra zibilak eta Francoren diktadurak, ordea, bat-batean geldiarazi zuten kooperatiba-mugimendu horrek. Baina 40ko hamarkadan, Markinako apaiz batek, Jose Maria Arizmendiarretak, eskola politekniko bat sortzeko lehenengo urratsak eman zituen, eta petrolioa erretzen zuten berogailuak eta sukaldeak ekoizteko instalazio txiki bat ere sortu zuen. Euskadiko eskualde horretan kooperatibismoak izan zuen garapenak eta Francoren diktadura amaitzeak asko lagundu zuen Euskadiko kooperatibak sortzen eta enpresa-talde handitan biltzen. Horietan aipagarriena Mondragon Corporación Cooperativa da.

Gaur egun, Euskadiko kooperatibak ekonomia-jardueraren gune garrantzitsua dira: 1.300 kooperatibatik gora dago, Euskadiko biztanleria okupatuaren % 5 biltzen dute eta Euskadiko BPGd-ren % 6tik gora kooperatibek sortzen dute. Euskadiko kooperatibek hasierako filosofiari eusten diote: kooperatiba sortzen den eremuko bizilagunentzat lanpostuak sortzea, eta eremu horretan eta herrialde osoan aberastasuna eta gizarte-garapena sortzen laguntzea.

Gelako 2. jarduera

Enuntziatua:

Euskadiko Kooperatiben Konfederazioaren webgunea aztertuko dugu: www.konfekoop.coop

1. Sartu Euskadiko Kooperatiben Konfederazioaren webgunean: www.konfekoop.coop

2. Webgune horretatik informazioa lortzeko zenbait jarduera proposatuko dizkizugu.

2.1. jarduera:

a) Sakatu orri nagusiko menuko Euskadi Koop aukera.

b) Ikusi irakasleak esaten dizkizun bideoak.

c) Erantzun irakasleak bideoari edo bideoei buruz egiten dituen galderei.

2.2. jarduera:

Page 10: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

a) Sakatu orri nagusiko menuko Talaian aukera.

b) Entzun irakasleak esaten dizkizun audioak.

c) Erantzun irakasleak audioari edo audioei buruz egiten dituen galderei.

2.3. jarduera:

a) Sakatu orri nagusiko EGE lan-tresna aukera.

b) Erabili Advalua programa informatikoa. Aztertu enpresa baten Enpresen Gizarte Erantzukizuna,

enpresa horri buruz ematen zaizkizun datuak oinarri hartuta.

2.4. jarduera:

a) Sakatu orri nagusiko Nola eratu kooperatiba bat aukera.

b) Zabaltzen den orrian, PDF bat duzu. Deskargatu egin behar duzu.

c) Irakurri PDF fitxategia eta adierazi, laburpen batean, zer urrats eman behar diren kooperatiba bat

eratzeko. Azaldu laburpena gelan.

2.5. jarduera:

a) Sakatu orri nagusiko Argitalpenak aukera.

b) Sartu argitalpenen webguneetara. Adibidez Koop, Consumer eta Ongarri aukera ditzakezu.

c) Irakasleak argitalpen horietako batzuk aukeratuko ditu, zuk irakurtzeko.

c) Erantzun irakasleak irakurritako artikuluari edo artikuluei buruz egiten dituen galderei.

Gelako 3. jarduera

Enuntziatua:

Irakasleak Mondragon Corporación Corporativaren webgunea erakutsiko dizu:

www.mondragon-corporation.com.

3.1. jarduera:

a) Sakatu Gure datu ekonomikoak – Daturik aipagarrienak aukera.

b) Adierazi, laburtuta, datu aipagarrienak edo deigarrien egiten zaizkizunak.

3.2. jarduera:

a) Egin taldeko enpresen bilaketa, jarduera-sektorearen edo azpisektorearen arabera. Horretarako,

aukeratu Enpresak eta Sektorea/Azpisektorea menuko aukerak.

b) Egin bilaketa, bilatzailean bertan agertzen diren zerrendako sektore bat edo batzuk aukeratuz.

3.3. jarduera:

a) Bilatu taldeak atzerrian dituen instalazioei buruzko informazioa. Horretarako, sakatu Mondragon

munduan eta Atzerriko lantegiak aukerak.

b) Bilatu herrialde jakin bateko bulegoak non dauden. Adierazi zer enpresak dituzten ordezkaritzak

herrialde horretan. Aipatu enpresa horien jarduera nagusiak.

Page 11: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

II.3. Euskal enpresen tamaina

5. unitatea. Enpresa motak

5.1.C atala. Enpresa motak neurriaren arabera

Euskadin ia neurri guztietako enpresak daude, munduko beste leku batzuetan egon ohi diren enpresa multinazional handi-handiak izan ezik.

Industria-jardueraren arloan, Euskadin XX. mendearen hasieran sortu ziren enpresak arian-arian hasi ziren handitzen. 50, 60 eta 70ko hamarkadetan, asko handitu zen Euskadiko industria-jarduera eta bertako enpresa askok ez zioten mugarik jarri neurriz hazteari: ekoizpen-ahalmena handitu eta langile gehiago kontratatzen hasi ziren. Langile horietako asko Espainia erdialdeko eta iparraldeko hainbat lekutatik etorri ziren.

Prozesu horren adibide esanguratsu bat Legazpikoa da (Gipuzkoa): Patricio Echeverria enpresaburuak siderurgiako talde handi-handia sortu zuen. Patricio Echeverria taldeak arrakasta handia izan zuen, eta asko hazi zen 30eko eta 40ko hamarkadetan. Hori dela eta, Legazpin eta inguruetan kontrata zitzakeen langileak ez ziren nahikoa taldeko enpresetan lan egiteko, askoz gehiago behar baitzituen. Horregatik, estatuko beste zenbait lekutako langileak erakartzeko, langileentzako hainbat eta hainbat etxebizitza eraiki zituen. Eta gaur egun ere badira langile-auzoak Legazpin, Urtatza auzoa, esate baterako. Gipuzkoako beste zenbait herritan ere gertatu zen hori; adibidez, Lasarten, Andoainen eta Zumarragan.

1. irudia. Iberdrola dorrea, Bilbon. Estatuko enpresa handienetako bat da elektrizitate-enpresa hori.

80ko hamarkadaren amaierako eta 90eko hamarkadako krisiaren eraginez, Euskadiko industria horietako askok hazteari utzi eta kontrako bidea hartu zuten: instalazioen eta enpresen neurria txikitu egin zen. Industria-birmoldaketa deritzona da. Enpresa asko eta asko itxi ziren; adibidez, “Euskalduna” Bilboko erdigunean. Eta beste batzuk neurria eta plantilla txikitu zuten. Horren guztiaren eraginez, aurreko urte oparoetan lana izan zuten langileen eta familien egoerak «birmoldatu» egin behar izan zuen: kaleratzeak, langileak soldata okerragoko lanpostuetan lanean hasi beharra eta abar.

Gelako 4. jarduera

Enuntziatua:

Euskadiko enpresen bilaketa egingo dugu, zenbait irizpide aintzat hartuta. Adibidez, enpresaren tamaina

Page 12: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

eta kokapena.

1. Sartu www.civex.net webgunean edo www.industria.ejgv.euskadi.net webgunean.

2. Sakatu Bilatzaile aurreratua aukera.

3. Ezarri, bilatzailean, kokapenari buruzko irizpideak, langile kopurua eta abar.

4. Aukeratu bilatzailean agertzen diren enpresetako batzuk.

5. Azaldu zer enpresa diren eta zer jarduera motatan jarduten duten.

II.4. Enpresa-elkarteak Euskadin

3. unitatea. Enpresa-estrategia eta -garapena

3.4.C atala. Kanpo-hazkundea

Euskadiko enpresak, handiak, ertainak zein txikiak, hainbat motatako elkartetan elkartu dira. Horietako batzuk ikusiko ditugu hemen.

Euskadiko enpresak biltzen dituen elkarte mota bat elkarrenganako bermedun sozietateak dira. Sozietate horiek abalak ematen dizkiete enpresa txiki eta ertainei, finantziazioa lortu ahal izan dezaten. Hona hemen sozietate mota horien bi adibide: Elkargi (10.000 enpresa baino gehiagoz osatuta dago) eta Oinarri (3.000 bazkide baino gehiago zituen 2012an)

Klusterra da Euskadiko enpresek elkartzeko aukeratzen duten modu bat. Klusterra jarduera-sektore berean diharduten enpresen elkarketa da. Hona hemen Euskadiko enpresak biltzen dituzten kluster batzuk: Ibilgailuetako Osagaien Industrien Euskadiko Kluster Taldea (ACICAE), Etxetresna Elektrikoen Euskadiko Kluster Taldea (ACEDE), Ingurumeneko Industrien Euskadiko Kluster Elkartea (ACLIMA) eta Euskal Herriko Elektronika eta Informazio Teknologien Industrien Elkartea (GAIA),

Gelako 5. jarduera

Enuntziatua:

Euskadiko eta inguruko enpresak biltzen dituzten zenbait klusterren webguneetan sartuko gara, haiei

buruzko informazioa lortzeko:

1. Sartu adierazitako webguneetan.

2. Aztertu webgune horietako menu-aukerak; adibidez, Jarduerak, Zerbitzuak, Lanak, Albisteak...

3. Bildu webgune bakoitzeko informazioa eta laburtu.

4. Jardueran aztertutako informazioaren ondorio gisa, definitu zer den kluster bat.

Page 13: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

III. ENPRESAREN KOKAPENA EUSKADIN. KOKAPEN-

FAKTOREAK

III.1. Enpresaren kokapena Euskadin

3. unitatea. Enpresa-estrategia eta -garapena

3.4.A. Enpresaren kokapena eta dimentsioa

Enpresen kokapenaren gaia gure herrialdean gero eta argiago ikusten ari den kontua da. Enpresek, zenbait faktore kontuan hartuta, kokapen geografiko bat aukeratzen dute: herrialde bat, hiri bat... Eta faktore horiei jarraituz erabakitzen dute lekuz aldatzea ere. Enpresak, lekualdaketa egitean, baldintza hobeak bilatzen saiatzen dira.

Honako faktore hauek izaten dituzte kontuan enpresek, beren jarduera egiteko leku bat aukeratzerakoan:

• Merkatua. Eskaria, lehia, merkatu-nitxoak eta abar.

• Lurraren prezioa, lokalena, industria-pabilioiena eta abarrena.

• I+Gko zentroak egotea, enpresei teknologia aurreratuenak erabiltzeko aukera emango dieten azpiegiturak egotea, alegia.

• Lehengaiak lortzeko aukera, epe laburrean edo arrazoizkoan.

• Salgaiak garraiatzeko aukera izatea, lehorretik, itsasoz eta airez.

• Komunikazio- eta telekomunikazio-zerbitzuak egotea, enpresen eskura.

• Intelektualki eta teknikoki prestatutako pertsonak egotea, ezagutzak eta prestakuntza enpresei emateko prest daudenak.

• Herrialdean edo tokian indarrean dagoen zerga-sistema.

• Indarrean dauden merkataritza-legeak, eta enpresek administrazio publikoekin dituzten harremanak. Enpresek egin beharreko administrazio-izapideak.

1. irudia. Arabako Teknologi Parkea. Horrelako instalazioetan kokatzen diren enpresek erraz eskura ditzakete komunikazio-azpiegiturak eta gaitasun tekniko handiko eskulan

Jarraian, ikusiko dugu Euskadin kokatuta dauden enpresek, beste leku batzuetan kokatuta daudenek bezalaxe, zorrotz aztertzen dituztela faktore horiek. Eta, hain zuzen, ikusiko dugu nola kudeatzen dituzten faktore horietako batzuk bai Euskadiko administrazio publikoek bai enpresek.

Euskadiko merkatuari dagokionez, datu hauek azpimarratu behar dira: Euskadik bi milioi pasatxo biztanle ditu, urtean, batez beste, 16.000 euroko errenta pertsonala dute eskuragarri; eta 2011. urtean 13.000 euroko gastua izan zen pertsonako, batez beste. Argi dago hain biztanle gutxi izanda merkatu-eskaria ez dela enpresak Euskadin kokatu nahi izateko faktore nagusia. Eta ez hori bakarrik: datu horiek argi erakusten dute Euskadiko enpresek nazioarteko merkatuak bilatu behar dituztela eta esportazio-ahalegin handia egin behar dutela.

Page 14: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

Beste alde batetik, Euskadin atzerriko inbertsioak izan duen garrantzia azpimarratu behar da. XX. mendearen amaieran, meatzaritzan eta industrian, oso garrantzitsuak izan ziren, Bizkaian bereziki. Eta 60ko eta 70eko hamarkadetan ere kanpoko finantziazioa handia izan zen. Ondorio gisa, esan dezakegu Euskadin atzerritarrek egin dituzten inbertsio gehienak industrian egin direla, eta zati handi batean, siderurgian eta automobilgintzaren sektorean.

III.2. Enpresaren kokapen-faktoreak Euskadin

3. unitatea. Enpresa-estrategia eta -garapena

3.4.A. Enpresaren kokapena eta dimentsioa

Aspaldidanik, Euskadiko agintariek eta erakundeek Euskadin enpresak kokatzea errazten duten faktoreak sustatzeko estrategiak jarri dituzte abian, eta, bereziki, industria-enpresak kokatzekoak. Ikus ditzagun politika horietako batzuk.

Euskadiko erakundeek industria-garapenaren arloan egin dituen lanetako bat Euskadiko udalerriren batean kokatu nahi zuten enpresentzako industria-lurrak eta -instalazioak prestatzea izan da. Lan horretan, protagonista nagusia Industriaren Sustapen eta Eraldaketarako Baltzua (SPRI) izan da. Eusko Jaurlaritzaren Ekonomiaren Garapen eta Lehiakortasun Sailak sustatutako sozietatea da eta azpiegituren arloan egiten du lan (industria-lurrak eta teknologia-parkeak sortzea sustatzen du), bai eta eragiketen arloan ere, beste herrialde batzuekiko harremanak sustatzen baititu (60 herrialderekin baino gehiagorekin, gaur egun).

Gelako 1. jarduera

Enuntziatua:

Sprilur taldearen webgunean sartuko gara eta hango informazioa laburbilduko dugu.

1. Sartu Sprilur taldearen webgunean.

2. Bilatu informazio hau: zer erakundek osatzen duten Sprilur, eta zer xede eta helburu dituen.

3. Bilatu Sprilur taldearen jarduerei buruzko informazioa, eta, bereziki, Industrialdeak programari

buruzkoa.

4. Laburtu bildutako informazioa. Egin bildutako informazioaren eta egindako lanaren aurkezpen txiki

bat.

Gelako 2. jarduera

Enuntziatua:

Sprilur taldearen webgunean sartuko gara eta hango informazioa laburbilduko dugu.

1. Sartu Sprilur taldearen webgunean eta sartu espazio-eskaintza erakusten duen orrialdean. Egin

bilaketa bat aurkitu nahi duzun udalerria eta probintzia aukeratuta.

2. Bilatu zenbait pabilioi industrial. Adibideak: (1) Mijoa I industrialdea, Mutrikun, (2) Itzaga industrigunea

Galdakaon, (3) Saratxo industrialdea, Amurrion.

3. Jaso aztertutako industrialdeen informazio hau: bulegoetarako metro koadroak, pabiloietarako metro

koadroak, partzelaren metro koadroak, industrialdean kokatuta dagoen enpresa kopurua, langile

kopurua eta abar.

Page 15: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

Eusko Jaurlaritzak, SPRIk azpiegituren arloan egiten duen lanaren bidez, aurreko puntuan adierazitako bi kokapen-faktore lantzen ditu: batetik, lurraren eta industria-instalazioen prezioa, eta, bestetik, enpresentzako ikerketa eta teknologia aurreratuen garapena.

2. irudia. Bilboko aireportuko kontrol-dorrea. Hurbilean aireportuak izatea oso kokapen-faktore garrantzitsua da maiz urruneko lekuetara joateko beharra izaten duten enpresentzat.

Gelako 3. jarduera

Enuntziatua:

Euskadiko teknologia-parkeen sarearen webgunean sartuko gara eta hango informazioa laburbilduko

dugu.

1. Sartu teknologia-parkeen sarearen webgunean: www.parquestecnologicosvascos.es.

2. Bilatu informazioa webgunean eta bildu, taula batean, Euskadin lanean ari diren teknologia-parkeen

datu nagusiak. Taula egiterakoan, jarri zutabe hauek: enpresa kopurua; lanpostu kopurua, goi-

mailako tituludunen ehunekoa, patente kopurua, lantzen den alor teknologiko nagusia eta abar.

3. Erakutsi gelan taula, datu nagusiak azpimarratzen dituzula.

Gelako 4. jarduera

Enuntziatua:

Euskadiko teknologia-parkeen sarearen webgunean sartuko gara eta hango informazioa laburbilduko

dugu.

1. Sartu teknologia-parkeen sarearen webgunean.

2. Ondoren, webgunearen goiko aldean, sakatu probintzia bakoitzeko (Bizkaiko, Arabako eta

Gipuzkoako) teknologia-parkearen bannerra.

3. Probintzia bakoitzeko parkearen webgunean bilatu parkeari dagozkion jarduera-datuak. Informazio

hori topatzeko pista bat aukera-menuetan Parkea zenbakitan edo antzeko zerbait bilatzea da.

4. Bilatu parke bakoitzean egiten diren proiektuei eta jarduerei buruzko informazioa, eta aztertu eta

laburtu.

5. Bilatu parkeetan kokatuta dauden enpresei buruzko informazioa. Bildu zerrenda batean enpresa

horiek, jarduera-sektorearen edo azpisektorearen arabera antolatuta.

Page 16: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

Euskadiko administrazioak estrategiarik berritzaileenak sustatzen saiatzen dira, euskal enpresen kudeaketa modernizatzeko, lehiakorragoak izan daitezen. Horren haritik, Garaia webgunea sortu zen ideiak eta proiektuak trukatzeko; Zientzia, Teknologia eta Berrikuntza Plana 2015, I+Geko inbertsio-planetarako; “nanobasque” mikroteknologiak eta nanotektonologiak Euskadiko enpresetan sartzeko, lehiakorrragoak izan daitezen eta abar.

Gelako 5. jarduera

Enuntziatua:

GARAIA taldearen webgunean sartuko gara eta hango informazioa laburbilduko dugu.

1. Sartu GARAIA berrikuntza gunearen webgunean.

2. Bilatu Services eta Events menu-aukeretan, ikusteko zer jarduera mota egiten diren eta zer zerbitzu

ematen diren meeting point horretatik, enpresa berritzaileentzat.

3. Aztertu eta laburtu ekitaldien orrialdean agertzen den informazioa. Adibidez, GTD (Getting Things

Done) kudeaketa-metodoari buruzko informazioa laburtu dezakezu.

Gelako 6. jarduera

Enuntziatua:

Euskadiko berrikuntzaren webgunean sartuko gara eta hango informazioa laburbilduko dugu.

1. Sartu Euskadiko berrikuntzaren webgunera.

2. Bilatu Euskadin berrikuntzaren inguruan abian dauden estrategiak eta politikak.

3. Laburtu zenbait estrategiari buruzko informazioa. Adibidez, ZTBP 2015, Euskadiko Agenda digitala

2015, eta Nanobasque estrategia. Azaldu ikaskideei, labur, zer helburu duen estrategietako

bakoitzak.

Enpresa-jarduera bati ekiteko funtsezkoa den beste alderdi bat finantziazioa da. Enpresaburu batentzat oso garrantzitsua da jakitea zer finantza-laguntza jaso ditzakeen leku batean enpresa-jarduera bat egiteko. Eusko Jaurlaritzak oso tresna baliagarria du informazio hori azkar bilatzeko: Delfos gida.

Gelako 7. jarduera

Enuntziatua:

Delfos gidaren webgunean sartuko gara. Ondoren, enpresarentzako laguntzaren bat aukeratuko dugu.

Gero, aukeratutako laguntza aztertu eta informazio nagusia laburbilduko dugu:

1. Sartu Delfos gidaren webgunean.

2. Aukeratu hizkuntza eta sakatu, bilaketaren barruan, Lagundutakoa fitxan.

3. Hautatu enpresaren ezaugarriei buruzko zenbait aukera (jarduera, kokapena, tamaina), dagokion

laukian klik eginez.

4. Hautatu Jarduketa, leihoko aukeraren bat. Adibidez, Enpresa sortzea, Berrikuntza, Azpiegiturak...

5. Sakatu Bilatu botoia.

6. Begiratu zer laguntza agertzen diren zerrendan eta irakurri.

7. Egin klik laguntzaren batean, irakurri zertan den eta laburbildu informazioa. Azaldu gelan, labur-labur,

zer laguntza dauden zuk aztertutako enpresarentzat.

Page 17: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

Amaitzeko, enpresaren beste funtsezko alderdietako bat aztertuko dugu: langileen prestakuntza. Ezagutza da lehengai garrantzitsuena enpresarentzat.

Euskadin prestakuntza-plataforma egoki-egokia dago, bai unibertsitate-mailan bai eta lanbide-heziketan ere. Euskadiko ohiko industria-jarduerarako hezkuntza-oinarrietako bat Bilboko Industria Ingeniarien Goi Eskola Teknikoa da, Europan osoan izen ona duen eskola. Beste bat Mondragon Unibertsitateko Goi Eskola Politeknikoa da, Mondragon taldeko kooperatibetako produktuak ekoizteko teknikariak prestatzeko helburuz sortu zena. Bestalde, Euskadiko lanbide-heziketa estatuan emaitza hobeenak lortzen dituena da, eta punta-puntan dago Europako emaitzei begiratzen badiegu ere.

3. irudia. Bilboko Ingeniaritza Goi Eskola Teknikoa. Hezkuntza teknikoko ikastetxeen sare egokia izatea kokapen faktore kritikoa da teknologia-maila altuko sektore batean jardun nahi duen enpresa batentzat.

(Iturria: Josu Lamikiz)

Gelako 7. jarduera

Enuntziatua:

Euskadiko Lanbide Heziketako Ikastetxe Publikoen Elkartearen webgunean sartuko gara:

1. Sartu Ikaslanen webgunean: www.ikaslan.net

2. Aukeratu zuen probintziako webgunea.

3. Aukeratu, menuan, Zikloak aukera eta sakatu Goi mailako heziketa zikloak aukera.

4. Egin klik interesgarri deritzozun familiaren batean (eskuinean daude). Adibidez, Administrazioa eta

kudeaketa, Merkataritza eta marketina, Elektrizitatea eta elektronika...

5. Sakatu familia horretako tituluren batean.

6. Bildu taula batean titulu horren irakasgaiak, ordu kopurua ere adierazita duela.

7. Aipatu ziklo horiek ematen dituzten ikastetxe batzuk.

Page 18: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

IV. EUSKADIKO ENPRESEN ETA EUSKADIKO

ADMINISTRAZIOAREN ESTRATEGIAK. MARKETIN-

ESTRATEGIAK. NAZIOARTEKOTZEA

IV.1. Euskadiko enpresen eta administrazioaren marketin-estrategiak

9. unitatea. Merkaturatze-arloa Marketina

9.7. Marketina eta marketinaren elementuak

4 P-ak deritzenetan (produktua, prezioa, banaketa eta komunikazioa) biltzen diren marketin-estrategiak aztertzen baditugu, ikusiko dugu Euskadiko enpresek lau taldeetako estrategietan oinarritzen dutela beren merkaturatze-estrategia.

Euskadiko ekonomia industria-jardueran oinarrituta dago, eta, horregatik, sektore horretako enpresetan jarriko dugu, batez ere, arreta. Hasteko, enpresa horiek kalitatezko produktua ekoizten saiatzen dira, produktua emate-epeak betez jartzen du bezeroaren eskura eta baldintza onenetan. Euskadiko industria-enpresek lehia handi-handiko merkatu batean jarduten dute, eta, horregatik, haientzat funtsezkoa da kalitatea eskaintzea neurriko prezioan. Eta nola lortzen da hori? Euskadiko enpresen apustua da, batetik, berrikuntzan inbertitzea produktu berria eta kalitatekoa lortzeko, eta, bestetik, kudeaketan profesionaltasunez jardutea, gastua arrazionalizatzeko, kostuak murrizteko eta bezeroei produktua neurriko prezioan eskaini ahal izateko.

Hirugarrenik, bada Euskadiko enpresen estrategiako funtsezko beste alderdi bat: komunikazio-mixa ez ahaztea. Batetik, Euskadiko enpresek beti jo dute garrantzitsutzat bezeroarekiko komunikazioa, zuzeneko marketina, publizitatea eta abar. Espainiako merkatua Europako merkatuetara zabaldu zenean, 1986. urtean, Euskadiko enpresek eraldaketa-prozesu sakonari ekin zioten, ikusi baitzuten nazioarteko merkatuetara zabaltzean zetzala irauteko eta hazteko aukera. Euskadiko enpresak ohartu ziren ez zeudela salgaien zirkulazio askea bereizgarri duen merkatu batean lehiatzeko prestatuta, ez beraiek uste zuten bezain prestatuta, bederen, eta ingelesa eta beste hizkuntza batzuk ongi zekizkiten langileak kontratatzen hasi ziren. Bezeroarekiko komunikazioak zer-nolako garrantzia duen jabetzen hasi ziren, gainera.

Beste alde batetik, gure sistema ekonomikoetara Internet eta marketing marketin digitala iristearekin batera, ohartu ziren teknologia horiek oso garrantzitsuak zirela eta haien abantailez baliatzen hasi ziren. Enpresentzat ez da nahikoa webgune bat izatea; sare sozialetan erregistratzen dira eta haietan egoteko elementuak sortzen dituzte; posta elektronikoko bidalketa orokorrak egiten dituzte, eta abar.

Gelako 1. jarduera

Enuntziatua:

Jarduera honetan, Interneten informazioa bilatuko dugu Euskadiko zenbait marketin- eta publizitate-

agentziaren jarduerei buruz eta haiek eskaintzen dituzten zerbitzuei buruz.

1. Irakasleak Interneten enpresen bilaketa egiteko zenbait modu erakutsiko dizkizu: Páginas Amarillas,

QDQ, Superpages, CIVEX, eta abar.

Page 19: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

2. Bilatu egoitza Euskadiko probintziaren batean duten horrelako enpresak, bilaketa irizpide

hauetakoren bat erabiliz «Agencia de marketing», «Agencia de publicidad»...

3. Aztertu aukeratutako marketin-enpresen webguneak. Bilatu zer zerbitzu eskaintzen dizkieten bezeroei

eta laburbildu informazioa.

Gelako 2. jarduera

Enuntziatua:

Jarduera honetan Euskadiko enpresen informazioa bilatu behar da Facebooken edo beste sare sozial

batzuetan:

1. Sartu Facebooken webgunean. Erregistratu, eta sartu erabiltzaileen eremuan, zure pasahitza erabiliz.

2. Bilatu Euskadiko enpresen orrialdeak. Adibidez: (1) Agrisolutions Bellota. Legazpia. Informazioa: red

de agricultores colaboradores, producto destacado, innovación, expertos agrónomos contestan a las

preguntas del usuario, catálogo de productos, etc.; (2) Cikautxo Community. Berriatua. Irudiak eta

albisteak eta abar.

3. Egin enpresa bakoitzaren orrialdean aurkitutako informazioaren laburpena.

IV.2. Euskadiko enpresen nazioartekotzea

3. unitatea. Enpresa-estrategia eta -garapena

3.5. Nazioartekotzea. Multinazionalak

Espainiako estatua 1986. urtean Europar Batasunean sartu zenean, hainbat aldaketa gertatu ziren, eta horien artean, Euskadin kokatutako enpresei eragiten zieten aldaketa batzuk. Espainiako lurraldea aduana-batasunaren barruan geratu zen (1957. urtean Erromako Ituna sinatu zenean sortu zen aduana-batasuna); hots, Europako enpresek inolako mugarik gabe sal ditzakete produktuak Euskadiko enpresen merkatuan. Hori dela eta, Euskadiko enpresek hurbilago ikusi zuten lehiaren mehatxua; baina, aldi berean, aukera egokia ikusi zuten beraiek ere Europako merkatuan saltzeko inork inolako trabarik jarri gabe. Orduan, enpresa horiek ohartu ziren nazioartekotzearen bidea hartu behar zutela, ezinbestean.

80ko hamarkadaren amaieran enpresa askok topatu zuten lehenengo arazoetako bat hizkuntza izan zen. Euskadiko enpresa askok urteak zeramatzaten Espainiako merkatuan saltzen bezeroaren hizkuntzaren kontuak inolako kezkarik sortu gabe. Baina enpresa horiek Europako bezero berriekin komunikatzeko beharra dutenean, egiten duten lehenengo gauza hizkuntza-arazoa konponduko dieten langileak bilatzea da. Baina badute beste arazo bat ere: bezeroa urrutiago dagoen arren, emate-epeak bete egin behar dituzte. Horregatik, Euskadiko enpresak nazioarteko merkataritzan eta salgaien nazioarteko garraioan adituak diren langileak bilatzen dituzte, ingeles-maila altua dutenak, bai eta bigarren hizkuntza batena ere, dela frantsesa, dela alemana.

Ordudanik eta gaur arte, Eusko Jaurlaritzak esportazio-jardueretan lagundu die Euskadiko enpresei Nazioartekotze Zuzendaritzaren bidez. Zuzendaritza horren jarduerak funtsezko bi alderdi izan ditu ardatz: alde batetik, finantza-laguntzako programak, eta, beste batetik, nazioartekotze-beken programa. Finantza-laguntzak zenbait programaren bidez kudeatu izan dira. Horietako bat PROINTER da, baterako salmentako estrategietan jarduten duten edo esportazio-partzuergoetan biltzen diren Euskadiko enpresa

Page 20: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

txiki eta ertainei laguntzekoa. Horrez gain, programa horren bidez laguntzak ematen zaizkie nazioartekotze-plana diseinatu eta abian jarri nahi duten enpresei.

Nazioartekotze-beken helburua izan da atzerriko merkatuei buruzko informazioa lortzea. Euskadiko enpresa txiki eta ertainek ez dute nahikoa finantza-baliabiderik urrutiko merkatuetan merkatu-azterketak egiteko, oso garestiak baitira. Eta, horregatik, Eusko Jaurlaritzari laguntza eskatzen diote, eta Jaurlaritzak bekak ematen dizkie hizkuntza bat ikasteko, curriculuma hobetzeko eta abarrerako atzerrira joan nahi duten lizentziatu berriei, eta, zenbaitetan, lanbide-heziketako ikasleei. Atzerrira doan gazte horrek, trukean, produktu jakin bati buruzko merkatu-azterketa bat egin behar du Eusko Jaurlaritzarentzat. Hau da prozesua: Euskadiko enpresa batek bere produktuak atzerriko merkatu batean izan ditzakeen aukerei buruzko informazioa behar badu, produktuari buruzko azterketa egitea eskatzen dio Eusko Jaurlaritzari, eta hark bekadunari agintzen dio.

Gelako 3. jarduera

Enuntziatua:

Jarduera honetan, Eusko Jaurlaritzak Euskadiko enpresei nazioartekotzean laguntzeko abian jarritako

estrategia batzuk aztertuko ditugu.

1. Bilatu, Interneten, Eusko Jaurlaritzak nazioartekotzeari laguntzeko dituen laguntza-programei buruzko

informazioa.

2. Bildu taula batean programa horiek eta haien ezaugarri nagusiak.

3. Lortutako eta aztertutako informazioa oinarri hartuta, egin azalpen labur bat gelan.

Gelako 4. jarduera

Enuntziatua:

Jarduera honetan, Eusko Jaurlaritzak nazioartekotzerako dituen beka-programei buruzko informazioa

bilatuko dugu.

1. Bilatu, Interneten, Eusko Jaurlaritzaren bekei buruzko informazioa. Bilaketa-irizpideak honelako

zerbait izan behar luke «Eusko Jaurlaritzaren bekak, nazioartekotzea».

2. Laburbildu, taula batean, beken ezaugarriak.

3. Aztertutako eta laburtutako informazioa oinarri hartuta, egin azalpen labur bat gelan. Hots, adierazi

nazioartekotze-bekei buruz ikasitakoa.

Gelako 5. jarduera

Enuntziatua:

Jarduera honetan, esportaziorako partzuergoen gaia landuko dugu.

1. Bilatu Interneten esportaziorako partzuergoen definizio bat. Bilaketa hauetakoren batean egin daiteke

(consorcio de exportación jarrita): Wikipedia, www.economia48.com, www.eumed.net, etab.

2. Bilatu esportaziorako partzuergoen webguneak, eta aukeratu gehiengoa Euskadiko enpresak dituzten

batzuk.

3. Bilatu, webgune horietan, dagokion partzuergoak egiten dituen jarduerari buruzko informazioa.

Retro Clásica Feria, Bilbao Exhibition Centren.

BECen azoka garrantzitsu-garrantzitsuak egiten dira zenbait industria-sektorerentzat. Ezagunenak makina-erremintaren azoka, altzariena eta Sinaval dira.

Page 21: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

4. Aztertutako informazioa oinarri hartuta, egin esportaziorako partzuergoei buruzko azalpen labur bat

gelan. Azaldu ea bat datorren esportaziorako partzuergoaren definizioa eta Euskadiko partzuergoek

egiten dituzten jarduerak.

Gelako 6. jarduera

Enuntziatua:

Jarduera honetan, nazioarteko marketinean funtsezkoa den tresna bat landuko dugu: merkataritzako

erakusketak edo azokak.

1. Bilatu Euskadin egiten diren azoka eta erakusketa garrantzitsuak. Horretarako, webgune egokia duzu

Bilbao Exhibition Centrerena (BEC).

2. Adierazi, zerrenda batean, Euskadin urte honetan egingo diren azoka garrantzitsuenak, bai eta zer

jarduera-sektoretakoak diren, zer egunetan egingo diren, zer ordutegi izango duten eta abar.

3. Bilatu Euskaditik kanpo egiten diren azoka eta erakusketa garrantzitsuei buruzko informazioa.

Horretarako, webgune hau erabil dezakezu (www.eventseye.com). Webgune horretan, kokapen

geografikoaren arabera egin daitezke bilaketak (hiria, herrialdea, etab.), jarduera-sektorearen arabera

(by theme), eta abar.

4. Adierazi, zerrenda batean, munduko zenbait lekutan egingo diren azoka garrantzitsuenak, bai eta zer

jarduera-sektoretakoak diren, zer egunetan egingo diren, zer ordutegi izango duten eta abar.

IV.3. Aurrerapen teknologikoak eta teknologia parkeak

3. unitatea. Enpresa-estrategia eta -garapena

3.4.C atala. Kanpo-hazkundea

Euskadiko enpresek eta administrazioak apustu handia egin dute ikerketaren eta teknologia-garapenaren alde, jakitun baitira oinarrizkoak direla Euskadiko enpresen lehiakortasuna hobetzeko. Eta honetan gauzatu da hori: Euskadiko teknologia-parkeen sarea. Arabako Teknologi Parkeak, Bizkaiko Zientzia eta Teknologia Parkeak, Gipuzkoako Zientzia eta Teknologia Parkeak, eta GARAIA Berrikuntza Guneak osatzen dute.

Hauek dira teknologia-parkeen sarearen helburuak:

• Teknologiaren ikuspegitik aurreratuta dauden enpresen kokagunea izatea.

• Enpresen arteko elkarlana sustatzea; bai eta enpresa horien eta Unibertsitateen eta Teknologi zentroen artean ere

• Teknologian oinarritutako enpresa berriak sortzen laguntzea.

• Teknologia eta berrikuntzaren kultura inguruetara hedatzeko benetako guneak eratzea.

• Euskadiko industria-ekoizpenaren aniztasunari eta -berrikuntzari laguntzea.

Page 22: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

1. irudia. Euskadiko teknologia-parkeen sareko zentroen kokapena.

Gelako 7. jarduera

Enuntziatua:

Jarduera honetan berrikuntzari eta teknologia-garapenari buruzko albiste bat aztertuko dugu:

1. Sartu berrikuntzari buruzko guneren batean; adibidez, Euskadiko teknologia-parkeen sarearen

webgunean, Euskadi Innovaren webgunean, etab.

2. Bilatu teknologiari buruzko albisteak haietan.

3. Irakurri albistea eta egin ulertzen ez dituzun kontzeptuen zerrenda. Erabili hiztegiak, zalantzak

argitzeko.

4. Egin albistearen muina azaltzen duen laburpen-iruzkin bat.

Gelako 8. jarduera

Enuntziatua:

Jarduera honen helburua da Euskadiko teknologia-parkeetan egiten diren ekitaldiak aztertzea.

1. Sartu teknologia-parkeen sarearen webgunean (www.parquestecnologicosvascos.es).

2. Sakatu webguneko menuko Ekitaldiak aukera.

3. Hautatu zerrendako ekitaldi bat.

4. Laburbildu aukeratutako ekitaldiko informazio garrantzitsuena. Adierazi noiz eta non egingo den, zer

jarduera izango diren, nork antolatzen duen eta nork parte hartuko duen eta abar.

Gelako 9. jarduera

Enuntziatua:

Jarduera honen helburua EUSKOTEK aldizkariko zenbait artikulu aztertzea da:

1. Sartu teknologia-parkeen sarearen webgunean.

2. Sakatu webguneko menuko Argitalpenak aukera, eta haren barruan, aukeratu EUSKOTEK.

3. Aukeratu aldizkarietako bat. Irekitakoan, aukeratu albiste bat.

4. Irakurri albistea eta egin ulertzen ez dituzun kontzeptuen zerrenda. Erabili wikipedia eta beste hiztegi

batzuk, zalantzak argitzeko.

5. Laburbildu aukeratutako albisteko informazio garrantzitsuena. Adierazi zein den ideia nagusia.

Page 23: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

V. INTERES-GATAZKAK ETA NEGOZIAZIOA.

EUSKADIKO SINDIKATUAK. EUSKADIKO

ENPRESABURUEN ELKARTEAK

V.1. Langile-mugimenduaren historia, Euskadin

6. unitatea. Giza baliabideen kudeaketa

6.2.J. Lan-harremanak

Euskadiko langileak antolatzeko mugimendua XIX. mendearen amaieran hasi zen sendotzen. 1886. urtean, Facundo Perezagua Bilbora iritsi zen Madriletik, Bizkaiko sozialisten lehen taldeak antolatzen laguntzera, eta Agrupación Socialista de Bilbao sortu zuen, Euskadiko lehen elkarte sozialista.

Bizkaiko Meatzaldean langileek zituzten bizi- eta lan-baldintza latzek lan-gatazkak ugaritzea ekarri zuen. Meatzariak Bilbo erdigunera joaten ziren, grebek eta manifestazioek eragin handiagoa izan zezaten.

Mugimendu sozialista Donostiara hedatu zen, eta Eibarrera, bereziki. Eibarren arma-lantegi ugari zeuden garai hartan, eta tradizio liberal antiklerikaleko eremua zen, eta horregatik hartu zuen indarra sozialismoak.

Meatzarien 1910eko grebak arrakasta izateko arrazoietako bat liberalen babesa izan zen, sozialista guztiak bildu nahi baitzituzten Elizaren aurkako politika egiteko. Hori ikusirik, abertzaleen erantzuna beren sindikatua sortzea izan zen: Euskal Langileen Alkartasuna – ELA (Solidaridad de Trabajadores Vascos). Sindikatu hori UGTren (Partido Socialista Obrero Españolen sindikatua) desberdina izango zen langile-erakunde bat sortzeko sortu zen. Eta kontuan izan behar da UGT izan zela Bilbo inguruko meatzeetan eta lantegietan lan-esplotazioari aurre egiteko borrokan jardun zuena.

Anarkismoak ez zuen indar handirik izan Euskadin, Katalunian ez bezala.

Sobietarren 1917. urteko garaipenak eta garai hartan Europako bazter guztietan bizi zen iraultza-giroak Euskadin zenbait ideologiatako langile-sindikatuak sortzea eragin zuen.

1. irudia. Sestaoko labe garaiak (Bizkaia). Bizkaiko siderurgia, meatzaritzarekin lotu-lotua, izan zen Euskadiko sindikalismoaren sorlekuetako bat.

Page 24: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

V.2. Euskadiko sindikatuak.

6. unitatea. Giza baliabideen kudeaketa

6.2.J. Lan-harremanak

Euskadiko sindikatu nagusia ELA da, bai afiliatu kopuruari dagokionez, bai sindikatu-hauteskundeetako emaitzei dagokienez. UGT, Comisiones Obreras eta LAB sindikatuak izan ditu atzetik hauteskundeetan, eta 2012ko sindikatu-hauteskundeetan LAB (Langile Abertzaleen Batzordea) sindikatua, UGTren aurretik.

ELA sindikatua, 1911. urtean sortu zen, Euzko Alderdi Jeltzalea alderdiaren babespean, baina azken urteetan gero eta alde handiagoa nabaritzen da alderdi horren eta sindikatuaren artean. Euzko Alderdi Jeltzalea gobernuan izan da, ia beti, Euskal Autonomia Erkidegoan, eta Espainiako estatuan eta Europar Batasunean nagusi izan diren politika neoliberalen barruan gobernatu izan du. Egungo krisi ekonomikoak eta Eusko Jaurlaritzak egindako politika horiek eraginda, eta sindikatuaren helburua langileen interesak babestea izanik, ELAko azken buruak, Jose Elorrieta eta “Txiki” Muñoz, oso kritiko agertu dira Jaurlaritzak izandako ildo politikoekin, baita EAJ buru zuten gobernuak izan direnean ere.

Euskadiko UGTren eta CCOOren jarduera estatu osoko estrategia sindikalaren baitan egiten da. Euskadiko langileentzat baliozkotzat jotzen dute sindikatuen komite nazionalek Madrilen estatuko enpresaburuen elkarteekin eta Estatuko Gobernuarekin hitzartutakoa. Eta jardute hori Euskadiko beste sindikatuen ideiaren kontrajarria da, «Lan-harremanen euskal esparrua» lortu nahi baitute.

Lau sindikatu nagusi horien atzetik, badira afiliatu gutxiago dituzten eta sindikatu-hauteskundeetan boto gutxiago lortzen dituzten beste sindikatu batzuk. Esate baterako: Langile Sindikal Batasuna - Unión Sindical Obrera - (LSB-USO), frankismo-garaian sortutako estatuko sindikatua; ESK, bere garaian CCOO sindikatutik bota zituzten sindikalistek eratutakoa; eta jarduera edo sektore bateko langileak biltzen dituzten sindikatuak, hala nola EHNE (Euskal Herriko Nekazarien Elkartasuna), eta STEE-EILAS (Euskal Herriko Irakaskuntzako Langileen Sindikatuak – Sindicatos de los trabajadores de la enseñanza del País Vasco).

Badirudi Euskadin jarduten duten sindikatuek ez dituztela alde batera utzi historian zehar izan dituzten desadostasunak: Euskadin soilik diharduten eta Espainia osoan diharduten sindikatuen artean alde handiak daude. Maiatzaren Lehenaren ospakizunetan, adibidez, manifestazio eta martxa berezituak deitzen dituzte, eta sindikatu batzuek greba deitzen badute besteek ez dute harekin bat egiten. Bi-biek ekintza-batasuna eskatzen dute, langileen interesak hobeto babesteko, baina ez dira gai ezer egiteko elkarri hurbiltzeko, edo hori da, bederen, kalean ikusten dena edo hedabideek zabaltzen dutena.

Gelako 1. jarduera

Enuntziatua:

Hitzarmen kolektibo bat irakurri eta hango informazio nagusia laburtzea proposatzen dizugu. Hitzarmenak

topatzeko, sartu Eusko Jaurlaritzaren Enplegu eta Gizarte Politiketako Sailaren webgunean:

www.gizartelan.ejgv.euskadi.net

1. Sartu webgune horretan.

2. Sakatu menuko aukera hauetan: Lana eta Lan Harremanak > Hitzarmen Kolektiboak.

3. Hor agertzen zaizun menuan, aukeratu bizileku duzun probintzia (adibidez: Bizkaia).

4. Word fitxategi bat zabalduko da. Esteka batzuk daude hor, eta irakurri nahi duzun hitzarmen

kolektiboa aukeratu behar duzu. Estekan klik egitean, hitzarmenaren testua duen PDF fitxategia

Page 25: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

zabalduko da.

5. Laburtu han agertzen den informazioa: zer erakundek negoziatu eta sinatu duten hitzarmena;

hitzarmenaren eremua (funtzionala, pertsonala, geografikoa...); ordainsariak; antzinatasuna; aldi

baterako ezintasunak (bajak); kategoriak eta mailan gora egitea; lanaldia; oporrak, jai-egunak eta

ordaindutako baimenak; aparteko orduak eta dietak; lekualdatzeak; kaleratzeak eta abar.

Alderdi horietakoren bat topatzen ez baduzu, ez aipatu, hitzarmen guztietan ez baitira klausula berdinak

negoziatzen. Litekeena da goian aipatu ez den alderdietako bat agertzea. Horrela bada, sartu zure lanean.

Gelako 2. jarduera

Enuntziatua:

Lan-arloko lege batzuen zati batzuk irakurtzea proposatzen dizugu, eta lege bakoitzeko alderdi nagusiak

laburpen-taula batzuetan biltzea. Irakurri behar dituzun legeak bilatzeko, kontsultatu esteka hau:

www.gizartelan.ejgv.euskadi.net

1. Sakatu menuko aukera hauetan: Lana eta Lan Harremanak > Araudia > Lan Araudia

2. Aukeratu gai bat (adibidez, grebak).

3. Aukeratu gai bat zerrendatik. Egin aukeratutako gaiari dagozkion legeen eta arauen irakurketa

azkarra.

4. Laburbildu taula batean dagokion legearen edo arauaren interesgarrien deritzezun alderdiak.

5. Egin zure lanaren azalpen laburra gelan.

Gelako 3. jarduera

Enuntziatua:

Euskal Enplegu Zerbitzuaren (Lanbide) webgunean sartzea proposatzen dizugu, han eskaintzen diren

zerbitzuen berri izan dezazun. Hau da helbidea: www.lanbide.net

1. Egin lan-eskaintzen bilaketa. Jaso, zerrenda batean, deigarriak iruditu zaizkizun edo interesgarriak

iruditzen zaizkizun lan-eskaintzak.

2. Egin diruz lagundutako ikastaroen bilaketa. Jaso, zerrenda batean, interesgarrienak iruditu zaizkizun

ikastaroak.

3. Metodo bera erabiliz, egin sektoreko enpresen bilaketa, sektoreka eta azpisektoreka bilatuz.

Enpresen datu-basea Orientazioa atalean dago.

4. Bilatu zer laguntza eta diru-laguntza dauden enplegurako, prestakuntzarako eta abarrerako. Jaso,

zerrenda batean, interesgarrienak iruditu zaizkizun laguntzak eta diru-laguntzak.

5. Bilatu Europako lan-eskaintzen buruzko informazioa, Eures sarea erabiliz. Sakatu menuko aukera

hauetan: Europa > Lana Europan. Eures sarea> Pertsona langileentzako informazioa > Eures atariko

eskaintzak

V.3. Euskadiko enpresaburuen elkarteak

6. unitatea. Giza baliabideen kudeaketa

6.2.J. Lan-harremanak

Page 26: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

Euskadiko enpresaburuek ere ikusi dute antolatzeko beharra, eta ordezkatuko dituen eta beren ikuspegia azalduko duen agente sozial bat sortzeko beharra. Euskadiko enpresaburuak erakunde batean bildu dira Euskal Autonomia Erkidegoko lurralde historiko bakoitzean: ADEGI (Gipuzkoako Enpresarien Elkartea), SEA (Arabako Enpresariak) eta CEV (Bizkaiko Enpresarien Konfederazioa, gaur egun CEBEK).

Hiru erakunde horiek Confebask (Euskal Enpresarien Konfederakuntza) elkartean bildu ziren. Euskadiko enpresaburuen interesak defendatzen dituen erakundea da, eta, gaur egun 13.000 enpresa pribatu baino gehiago dauden hartan, txikiak zein handiak, jarduera-sektore batekoak zein bestekoak. Erakunde hori sindikatuekin, administrazio publikoekin eta gainerako agente sozialekin jarduteko solaskide bihurtu da.

Confebask CEOEko (Confederación Española de Organizaciones Empresariales) eskubide osoko kide da.

Gelako 4. jarduera

Enuntziatua:

Euskal Enpresarien Konfederakuntzaren (Confebask) webgunean sartzea proposatzen dizugu:

www.confebask.es. Webgune horretan, erakunde horrek antolatzen duen ikas-ekinezko praktikei buruzko

informazioa bilatuko dugu.

1. Sartu Confebasken webgunean: www.confebask.es.

2. Sakatu menuko aukera hauetan: Prestakuntza > Lanbide Heziketa > HEZIBI Lanbide Heziketa

Alternantzian

3. Irakurri praktika-programei buruzko informazioa eta egin laburpen bat.

4. Aztertutako informazioa oinarri hartuta, egin azalpen labur bat gelan.

Gelako 5. jarduera

Enuntziatua:

Confebasken webgunea kontsultatzea proposatzen dizugu (www.confebask.es) webgune horretan

argitaratutako zenbait gairi buruzko informazioa topatzeko, animazioetan.

1. Sartu Confebasken webgunean: www.confebask.es.

2. Sakatu menuko aukera hauetan: Prestakuntza > Multimediak

3. Aukeratu gai bati buruzko animazioa. Aztertu animazioa.

4. Laburtu aztertutako informazioa.

5. Egin, ikaskideen aurrean, aztertutako informazioari buruzko aurkezpen labur bat.

Gelako 6. jarduera

Enuntziatua:

Jarduera honetan, lanaren arloko prentsa-artikuluak bilatuko ditugu. Prentsa-artikuluak irakurri, aztertu eta

haiei buruzko zalantzak argitzean datza jarduera.

1. Bilatu prentsa-artikuluak Euskadiko egunkari, aldizkari eta argitalpenetan. Bilatu lan-arloarekin,

sindikatuekin, enpresaburuen elkarteekin eta abarrekin lotutako artikuluak.

2. Bilatu, hiztegietan eta Interneten, ulertzen ez dituzun kontzeptuen esanahia. Egin zerrenda bat

kontzeptu horiekin, eta jarri, ondoan, esanahia eta topatutako azalpenak. Galdetu irakasleari ulertzen

ez dituzun kontzeptuak, bai eta, bilatu arren, azalpenik aurkitzea lortu ez duzun kontzeptuen

esanahia.

3. Egin irakurritako artikuluaren laburpen-iruzkin bat.

Page 27: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

VI. EUSKADIKO ENPRESEN FINANTZIAZIO-ITURRIAK.

BANKU-SISTEMA EUSKADIN: HISTORIA ETA EGUNGO

EGOERA. BANKU ETIKOAK EUSKADIN

VI.1. Euskadiko enpresen finantziazio-iturriak

12. unitatea. Finantzaketa- eta inbertsio-arloa

12.1. Enpresaren finantziazio-iturriak

Euskadiko enpresek Europako gainerako enpresen arazo berberak dituzte, bai finantziazio-iturriak aurkitzeko, bai finantzatzeko. Egungo sistema ekonomikoan, kapitalen zirkulaziorako askatasun osoa izanik finantzen arloa gero eta nazioartekoagoa duen honetan, gero eta zailagoa da herrialde jakin batek bere finantza-formula gainerakoenaz bestelakoa izatea. Horregatik, ohiko finantziazio-iturrien eskema txiki bat egingo dugu, baina ez dugu gaian gehiago sakonduko, finantziazioaren egoera kanpoan izan dezakegunaren oso antzekoa baita Euskadi.

Finantziazio-iturriak honela sailka ditzakegu, labur-labur:

1. Finantziazio-iturri propioak:

• Barnekoak: amortizazioa, hornidurak, erreserbak, etab.

• Kanpokoak: kapitala

2. Besteren finantziazio-iturriak:

• Maileguak

• Kredituak

• Obligazioak jaulkitzea

• Leasinga

• Factoringa

• Efektuen deskontua eta abar.

Gelako 1. jarduera

Enuntziatua:

Jarduera honetan, informazioa lortu behar da, zuzenean, finantza-erakundeetatik, eta gelan azaldu behar

da, ondoren.

1. Binaka edo taldetan lan egitea proposatuko dizue irakasleak.

2. Joan inguruko finantza-erakundeetara.

3. Eskatu enpresen finantzaketarako dituzten formulei buruzko informazioa: interes-tasak, epeak eta

gainerako baldintzak.

4. Egin laburpen-taula bat, bildutako informazioarekin.

5. Egin azalpen labur bat gelan, egindako lana eta bildutako informazioa jasotzen duen taula azaltzeko.

Page 28: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

VI.2. Ohiko banku-sistema, Euskadin: historia eta egungo egoera

12. unitatea. Finantzaketa- eta inbertsio-arloa

12.2.B. Epe luzerako besteren finantziazio-baliabideak

XIX. mendearen bigarren erdian eta 1914. urtera arte, aldaketa ekonomiko handiak izan ziren Euskadin eta jarduera ekonomiko berriak sortzea eta enpresa mota berriak sortzea eragin zuten, besteak beste.

Garai hartan, eta, bereziki, Bizkaian, asko garatu zen industria, eta, batez ere, siderurgia, hurbil baitzituen lehengaiak: ikatz- eta burdina-meategiak, hain zuzen. Eta trena etortzea eta ibai-nabigazioa garatzea oso lagungarri izan ziren garapen horretan.

Baina aldaketa horiek guztiek banku-sistema moderno baten zerbitzuak eskatzen ditu. Egoera hartan, akziodun sozietateak sortzen hasi ziren sektore guztietan, baita banku-sektorean ere. Bilbon sortu zen, batez ere, banku mota berri hori, eta funtsezko laguntza izan zen eremu horretako garapen-prozesuan. Banku berri horiek maileguak ematen zituzten, merkataritza-efektuen deskontua egiten zuten eta abar.

Banku mistoak ziren: batetik, Euskadin sortzen ari zen industria berriari laguntzen zioten, eta, bestetik, soberan zuten dirua tituluetan eta baloreetan inbertitzen zuten, bai publikoetan, bai pribatuetan.

Bilbo Handian, Espainiako banku handietako bi sortu ziren: Banco de Bilbao eta Banco de Vizcaya. Beste banku batzuk ere sortu ziren, txikiagoak, eta horietako batzuk desagertu egin ziren. Hona hemen beste zenbait banku: Banco Naviero, Banco Vascongado eta Banco de Crédito de la Unión Minera.

Bilboko bankuek eragiketa garrantzitsu-garrantzitsuak egin zituzten zenbait sektoretan: trenbideen sektorean, meatzaritzan eta itsas merkataritzan. Bilbotarrek, eta euskaldunek oro har, ongi ulertu zuten industria-jarduerak zerbitzuen bermea izan behar zuela, ezinbestekoa zela garraiobideak garatzea eta banku-zerbitzuak ematea, besteak beste.

Horrez gain, Euskadiko erakundeek ere urratsak eman zituzten finantza-erakundeak sortzeko, helburu hauekin: maila txikiagoko klaseen ekonomiak produktiboago egiteko, kreditu pertsonalak errazteko, eta finantza-erakundearen etekinak gizarte-erakundeei eta ongintzako erakundeei laguntzeko erabiltzeko. Helburu horrekin sortu zuen Bizkaiko Foru Aldundiak Bizkaiko Aurrezki Kutxa (Caja de Ahorros Vizcaína). 1905. urtean, Bilboko Udalak Bilboko Udal Aurrezki Kutxa (Caja de Ahorros Municipal de Bilbao) sortu zuen. Garai hartan alkate zen Gregorio de Ibarreche jaunak adierazi zuenez, honetarako sortu zen: lanik ez zutelako edo bestelako arrazoi baten ondorioz egoera ekonomiko larri batean zegoen jendeari laguntzeko, lukurrek erabat honda ez zitzaten.

1. irudia. Ehun errealeko billetea,

Banco de Bilbaok jaulkitakoa. Moneta jaulkitzeko monopolioa Espainiako Bankuak izan aurretik, banku nagusiek billeteak jaulkitzen zituzten, beren erreserben bermearekin.

Page 29: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

Gaur egun, Euskadiko bankuek bere jarduerarekin jarraitzen dute. Munduko sistema ekonomikoan, gero eta kapitalen zirkulazio-askatasun handiagoa dago: kapitalek gero eta askatasun handiagoa dute mundu osoan zirkulatzeko. Eta finantza-negozioek baldintza hori dute oinarri eta zirkulazio-askatasun horretatik lortzen dituzte, hain zuzen, etekinak. Diruaren zirkulazio aske horrek, ordea, dirua gutxi batzuen eskuetan pilatzea eragiten du: botere ekonomikoa ematen die horrek, eta, jakina, ez dute galdu nahi.

Kapitalen zirkulazio askearen eraginez, finantza-merkatuak gero eta nazioartekoagoak dira, eta, horrexegatik, gero eta handiagoak. Hori dela, eta banku txikiek desabantailak dituzte merkatu handi horretan lehiatzeko, eta tamaina eta bezeroen zorroa handitu behar dute, ezinbestean. Horregatik elkartu dira, batetik, Euskadiko bankuak, eta, bestetik, Euskadiko aurrezki-kutxak. Banco de Bilbao eta Banco de Vizcaya elkartu egin ziren eta BBVA sortu zuten. Bizkaiko Aurrezki Kutxa eta Bilboko Udal Aurrezki Kutxa elkartu eta BBK sortu zuten, eta geroago BBK, Arabako Vital Kutxa eta Gipuzkoako Kutxa elkartu eta Kutxabank sortu zuten. Dirudienez, argi dute Euskadiko bankuek: bankua zenbat eta handiagoa izan, zenbat eta gordailu gehiago kontrolatu, orduan eta hobeto egiten dio aurre krisi-garaiei eta kokapen hobea du merkatuan.

Gelako 2. jarduera

Enuntziatua:

Irakasleak ekonomia-egunkariak aztertzeko eskatuko dizu, prentsa-artikulu bat bilatu eta komentatu

dezazun.

1. Bilatu ezaguna duzun banku-erakunde bati buruzko albiste bat albisteak argitaratzen dituzten

argitalpenetan (prentsa idatzia, egunkari digitalak eta abar). Zure ingurukoa bada hobeto.

2. Irakurri albistea, jaso zerrenda batean ulertzen ez dituzun kontzeptuak eta hiztegiaz lagunduta bildu

taula batean kontzeptu horien esanahia. www.eco-finanzas.com webgunean ekonomia eta finantzei

buruzko hiztegi bat duzu.

3. Egin aukeratutako albisteari buruzko laburpen-iruzkin bat.

4. Ezagutzen dituzten bankuek sistema ekonomikoan duten eginkizunari buruzko iritzi pertsonala

erantsi. Aipatu horri buruz zuk zeuk izandako esperientziaren bat.

VI.3. Banku etikoak Euskadin

3. unitatea. Enpresa-estrategia eta -garapena

3.3.C atala. Enpresaren gizarte-erantzukizuna

Bankuek, gainerako enpresek bezala, ahalik etekin ekonomiko handiena lortzea dute helburu. Horrek esan nahi du bankari batek eragiketa batean milioi bat euro inbertitzen baditu zera lortu nahiko duela eragiketa horren ondorioz: 1.150.000 euro adibidez. Hots, diru kantitate bat inbertitzen da etorkizunean kantitate handiagoa lortzeko. Hau da, esan dezakegu dirua bizidunak bezalatsu ugaltzen den tresna bat dela: diruak dirua egiten du!

Page 30: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

Baina bi modu daude hori egiteko, eskeman ikusiko dugun bezala.

2. irudia. Bi modu daude kapital baten balioa handitzeko: ekoizpen-jarduera batean inbertitzea, edo ondasun bat erosi eta une eta leku egokian salduz etekin bat lortzea.

Irudian ageri diren bi inbertsio motetan berdina da azken emaitza. Bi-bietan diru kantitate batek kantitate handiagoa sorrarazten du. Baina lehen inbertsioan ekoizpen-jarduera bat dago; hau da, langileak kontratatu behar dira bezero baten premiak aseko dituen produktu bat lortzeko. Lehengo kasu horretan argi dago BPGd erreala handitu egingo dela.

Bigarren inbertsio motan ez da beharrezkoa ekoizpen-jarduerarik egitea: zerbait erosten da eta hura saltzeko une egokiaren zain egoten da. Bigarren jarduera motan ez da ezinbestekoa langileak kontratatzea, eta ez da bezero baten premiei erantzungo dion ondasunik edo produkturik lortuko, lehendik ere bai baitzegoen produktu hori. Bigarren kasu horretan ez dago argi BPGd erreala handituko denik.

Aurreko atalean irakurri dugu Euskadiko bankuek bi motetako eragiketak egiten zituztela XIX. mendearen amaieran eta XX. mendearen hasieran. Baina irakurri dugu, halaber, Euskadin lehen bankuak sortu zirenean Euskadiko industriari laguntzea zutela helburu nagusia, eta horrenbestez, jarduera hori eskemaren lehenengo atalari dagokio, ekoizpen jardueran inbertitzeari, alegia.

Baina bankuak «beren diruaren jabe» diren erakunde bihurtzen ari dira, dirua nahierara erabiltzen duten erakunde. Eta ohiko bankuen zenbait eragiketak haserrea eragin dute gizartean. Horren ondorioz, diruaren zirkulaziorako beste bide batzuk bilatzen saiatu dira zenbait pertsona, eta horrela sortu ziren banku etikoak XX. mendearen bigarren erdian.

Banku etikoa deritzona tokiko finantza erakundea da, ohiko bankuen filosofia hautsi nahi duena; hots, diruaren zirkulazio askatasunean oinarrituta, helburu bakarra etekin ekonomikoa lortzea duten bankuen filosofiarekin hautsi nahi duena. Horrenbestez, banku etikoen filosofia etekin ekonomikoaren aurretik gizarte-helburu batzuk lortzea jartzea da; adibidez, lanpostuak sortzen laguntzea, egoera okerrenean dauden gizarte-klaseei laguntzea eta ingurumena zaintzea.

Ohiko bankuetan dirua sartzen duen bezeroak ez daki bankuak nola erabiliko duen diru hori: enpresa kutsatzaileetan inberti dezake, armak ekoizten dituzten enpresetan eta abar.

Baina badira beste mota bateko bankuak sortu nahi dituzten eta sortzen dituzten pertsonak, zenbait herrialdetan. Dirua haietan sartuz gero, badakizu diru hori «etikoki onargarriak diren eragiketetan» erabiliko

Page 31: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

dutela. Beraz, banku etikoek ekoizpen-jarduerak finantzatzeko eragiketetan, ingurumena kaltetzen ez duten jardueretan eta horrelakoetan inbertitzen dute dirua, eta ez dituzte armak ekoizten dituzten enpresak edo ingurumena kutsatzen duten enpresak finantzatzen, besteak beste.

Munduan, hainbat eta hainbat pertsonak behar dute finantzazioa enpresa edo negozio txikiak abian jartzeko, bizi ahal izateko. Pertsona horiek ez dute lortzen ohiko bankuek beren enpresa-proiektuak finantzatzea. Eta banku etikoen mikrokredituek lortu dute hori: enpresa edo negozio txikiak abian jartzeko aukera eman die hainbati eta hainbati.

Banku etikoak mundu osoan ari dira zabaltzen, eta iritsi dira Euskadira ere: Euskadiko hiri nagusietan zabaldu dituzte bulegoak mundu osoan jarduten duten banku etikoek.

2011. urtean, Europako banku etiko handienak, Triodos Bank izenekoak, bulego bat zabaldu zuen Euskadin, Bilbon hain zuzen. Beste banku etiko batek, Oikocrédit izenekoak, bulego bat du Bilbon 2003tik, eta, beraz, Euskadiko herritarrak ere hasi dira sistema tradizionalak aldarazten saiatzen eta premia handienak dituzten pertsonak aintzat hartuko dituen sistema bat ezartzen saiatzen.

Gelako 3. jarduera

Enuntziatua:

Munduko zenbait herrialdetan jarduten duten banku etikoei buruzko informazioa bilatu eta aztertzean datza

jarduera hau. Banku horiek egiten duten lana aztertuko dugu.

1. Bilatu munduan jarduten duten banku etikoei buruzko informazioa. Bilatu erakunde horien

webguneak.

2. Bilatu, webgune horietan, banku horiek finantzatu dituzten proiektuei buruzko informazioa.

3. Egin laburpen-taula bat, bildutako informazioarekin. Taulak zutabe hauek izan ditzake: banku-

erakundearen izena, proiektua zer herritan eta herrialdetan egin den, eragiketaren data,

finantzatutako proiektua eta abar.

4. Azaldu, gelan, bildutako eta aztertutako informazioa.

Gelako 4. jarduera

Enuntziatua:

Jarduera honetan, banku etikoei buruzko eztabaida egin behar da, irakasleak gidatuta.

1. Jarri binaka eta bilatu banku etikoei buruzko informazioa. Ea topatzen duzuen banku etikoek

Euskadin egiten dituzten jarduerei buruzko informazioa!

2. Jasotako informazioa aztertu behar du bikoteak. Informazio horretan oinarrituta, eraiki banku etikoei

buruzko zeuen iritzia.

3. Aztertu, bikoteka, banku etikoen alderdi onak eta alderdi txarrak. Prestatu zeuen ikuspegia babesteko

argudioak.

4. Irakasleak eztabaida antolatuko du gelan, eta han agertuko dira bikote bakoitzak prestatutako

ikuspegiak.

Page 32: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

VII. ZERGA-ARLOA EUSKADIN FORU-ALDUNDIAK ETA

EKONOMIA ITUNA. ESTATUKO ETA EUROPAR

BATASUNEKO ZERGAK EUSKADIN

VII.1. Foru-aldundiak. Ekonomia Ituna

4. unitatea. Merkataritza-legedia eta zergei buruzko legedia

4.2. Zerga-legedia

Euskal Autonomia Erkidegoan ez dira Estatuko gainerako lurraldeetan bezala kudeatzen eta biltzen zergak, eta ikuskaritza ere desberdina da.

Hasteko, aipatu behar da, EAEko foru-aldundiak izan direla, betidanik, aldundiari dagokion probintzian sortzen ziren zergak arautzeko eta biltzeko ardura izan dutenak. Eskubide horiek euskal foruak zeritzenetan jasota zeuden.

Foruak indargabetu egin zituzten XIX. mendearen bigarren erdian Nafarroan eta Bizkaian, Araban eta Gipuzkoan, Gerra Karlisten ondorenean. Orduan, hainbat eskubide historiko galdu zituzten euskaldunek, baina eutsi egin zioten zerga-kudeaketari, -bilketari eta -ikuskaritzari zegozkien eskubideei (betidanik foru-aldundiek gauzatu duten eginkizuna). Horrela sortu zen Ekonomia Ituna.

Espainiako estatuaren eta EAEko hiru foru-aldundien arteko hitzarmena da Ekonomia Ituna (kontzertu ekonomikoa ere esaten zaio). Euskadin eta Espainiako estatuan gertatzen diren egoera ekonomikoen arabera aldatu eta egokitzen joan izan da. Eta indarrean dago gaur egun ere, 1978ko Espainiako Konstituzioa onartu ondoren Espainiako estatuaren eta Euskadiko alderdi politikoen artean izandako negoziazio baten ondorioz. Euskal lurralde historiko hauentzako itun berri hori (eta berria esaten dugu Francoren diktaduraren garaian Bizkaiak eta Gipuzkoak kontzertuak indargabetu egin zituztelako) maiatzaren 13ko 12/1981 Legean onartu zen. Ondoren, eta esan bezala, bete lege batzuek aldatu eta egokitu dute ituna.

Ekonomia Itunari buruzko 1981eko legeak funtsezko bi alderdi arautzen ditu:

• Alde batetik, lurralde historikoetako batzar nagusiek eta foru-aldundiek zenbait zerga (zerga itunduak deritze) arautzeko, ordainarazteko, kudeatzeko, kitatzeko eta biltzeko eskubidea dute. Estatuak beste zerga batzuk kudeatzeko eta biltzeko eskubidea izaten jarraitzen du, baita Euskadiko lurraldean ere. Adibidez, aduana-zergak (muga-zergak eta abar) eta zerga-monopolioak. Foru-aldundiek eskubide horiek izan arren, zenbait alderdi errespetatu behar dituzte: Estatuko gainerako lurraldeekiko elkartasun-printzipioa, haren zerga-egitura eta zergen harmonizazioa errespetatu behar dituzte (adibidez, Euskadik ezin ditu BEZaren zerga-tasa desberdinak izan), Espainiako estatuak sinatutako nazioarteko hitzarmenak eta tratatuak bete behar dituzte, eta Espainiako Tributuen Lege Orokorraren interpretazio-irizpideak bete.

• Beste alde batetik, kupoa arautzen da. 12/2002 Legeak, 1981eko legea aldatu zuenak, honela definitzen du kupoa «Euskadik Estatuari egindako ekarpena kupo orokor bat izango da, eta kupo hori lurralde historiko bakoitzari dagokionak osatuko du. Euskadiko Autonomia Erkidegoak bere egiten ez dituen estatuaren karga guztiei dagokien kontribuzioa da kupoa». Beste modu batean esanda, Espainiako estatuak bere gain hartzen ditu, esklusiboki, eginkizun publiko batzuk eta zerbitzu publiko batzuk ematen ditu, euskal herritarrek ere gozatzen dituztenak Estatuko gainerako hiritarrek bezalaxe, baina euskal herritarrek ordaindu egin behar dute horrek dakarren gastua, diru kantitate bat ordainduz, kupo deritzon kantitate bat ordainduz, alegia.

Page 33: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

1981eko Legea zenbait aldiz aldatu eta egokitu ondoren, aldaketa handi bat egin zitzaion 12/2002 Legean, negoziazio-prozesu zail baten ondoren. 12/2002 Legean hiru alderdi nagusi aldatu ziren:

• Lehenik eta behin, Estatuak foru-aldundiei eskualdatzen dizkie zenbait zerga-eskumen, eta beretzat gordetzen du «goi-mailako ikuskaritza» egitea.

• Bigarrenik, kupoaz jardun beharrean, lege honetan Estatuaren eta Euskal Autonomia Erkidegoaren arteko finantza-fluxuak arautzeko beharraz jarduten da.

• Hirugarrenik, Itunaren indarraldia mugagabea izango dela ezartzen da, aurreko akordioetan ez bezala, zenbait urtetako iraupena izango zutela ezartzen baitzen haietan.

Gelako 1. jarduera

Enuntziatua:

Jarduera honen bidez, Euskadiko Ekonomia Itunari buruzko informazioa bilatu eta antolatzea proposatzen

dizugu.

1. Sartu www.conciertoeconomico.org webgunean.

2. Webgunean sartu zarela, aukeratu euskara eta hasi Ekonomia Itunari buruzko informazioa biltzen.

Horretarako, sakatu menuko aukera hauetan: Laburbilduz; Baliabideak > FAQ eta Baliabideak >

Infografiak eta Baliabideak > Terminoen glosarioa.

3. Haietan lortutako informazioarekin, egin Euskadiko Ekonomia Itunaren funtzionamenduari buruzko

laburpena eta eskema.

VII.2. Euskadiko zerga-sistemaren berezitasunak

4. unitatea. Merkataritza-legedia eta zergei buruzko legedia

4.2. Zerga-legedia

Lehen azaldu dugunez, Euskadiko zerga-sistema Ekonomia Itunean oinarritzen da, baina badira itunetik kanpo dauden zergak ere (hurrengo puntuan azalduko ditugu). Ekonomia Itunaren alderdi onak eta alderdi txarrak ikusiko ditugu ondoren.

Ekonomia Itunaren alderdi onen artean, garrantzitsuena da Euskadiko toki-erakundeek zerga nagusiei buruzko foru-arauak eman ditzaketela eta zerga horiek biltzeko eskumena dutela. Ez da, ordea, eskumen absolutua: foru-aldundiek Estatuko zerga-egitura errespetatu, zerga-harmonizazioari eutsi eta Espainiako estatuak sinatuta dituen edo etorkizunean sina ditzakeen nazioarteko hitzarmenak bete behar ditu. Horrek esan nahi du Espainiako estatuak beste estatu batzuekin nazioarteko hitzarmen bat sinatzen badu eta hitzarmen horretan Euskadiko zerga-eskubideak murrizten dituzten alderdi ekonomikoak badaude, foru-aldundiek ezingo dutela ezer egin hitzarmen hori aldarazteko eta egoera berriari egokitu beharko diotela Ekonomia Ituna. Finantza-ondorio positiboa da Euskadiko erakundeek lehenago eskuratzen dutela zerga, ez baitute Zerga Administrazioko Estatu Agentziak dirua bidaltzeko zain egon behar.

Ekonomia Itunak baditu zenbait alderdi txar ere:

• Lehenik eta behin, foru-aldundiek zerga nagusien ikuskaritzaz eta bilketaz arduratu beharrak egitura administratibo handia antolatu beharra dakar, eta funtzionario asko eta askoren soldata ordaindu beharra (Estatuko Administrazio Orokorrak aurrezten duen kopurua, bestalde).

• Bigarrenik, eta ikusi dugun bezala, foru-aldundiek zerga itunduen gainean arautzeko duten eskumena mugatuta dago: Estatuko zerga-egiturak eta nazioarteko hitzarmenek mugatzen dute.

Page 34: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

• Hirugarrenik, Ekonomia Ituna arriskudun akordioa da Euskadirentzat. Alegia, foru-aldundiek zergak biltzean eskuratzen duten zenbatekoa ez da kupoa kalkulatzerakoan kontuan hartzen den aldagai bat; aitzitik, kalkulurako oinarria Estatuak ekitaldi bakoitzeko Aurrekontu Orokorretan adierazten duen gastua da. Eta gerta liteke Euskadin jarduera ekonomiko handia eta kontsumo handia izatea eta foru-administratzaileek asko bildu eta egoki administratzea euskal herritarren dirua, eta horrenbestez, foru-aldundiek, beren arautzeko eskubidea baliatuz, Euskadiko enpresentzako eta herritarrentzako zerga-sistema ona ezartzea. Baina zer gertatzen da egoera ona dutenak Espainiako estatuko gainerako lurraldeak badira eta Euskadin jarduera ekonomiko txikia eta kontsumo gutxi badago? Bada, Euskadiko foru-aldundiek diru gutxi bilduko dutela, eta, Espainiako estatuko administrazioak gastu publikoa handitzen badu egoera ekonomiko eta fiskal ona duelako, foru-aldundiek kupo handiagoa ordaindu beharko dutela nahiz eta diru gutxi bildu.

Amaitzeko, azpimarratu behar da Euskadik Estatuari ordaindu beharreko zenbatekoa, kupoa, bi aldagai garrantzitsuren menpekoa dela:

• Batetik, Euskal Autonomia Erkidegoko erakundeek beren gain hartutako eskumenen araberakoa da. Euskadiko erakundeek eskumen gehiago hartzen badituzte, ordaindu beharreko kupoa txikiagoa izango da, Estatuak eginkizun gutxiago izango dituelako; eta Euskadiko erakundeek eskumen gutxiago hartzen badituzte, ordaindu beharreko kupoa handiagoa izango da, Estatuak eginkizun gehiago hartu behar dituelako bere gain.

• Bestetik, Euskadin sortzen den errenta-ehunekoaren araberakoa (Estatuko guztirako errentatik Euskadin sortzen den errentaren arabera ordaintzen du kupoa Euskadik). Ehuneko hori, egozpen-indize deritzona, % 6,24koa da 1981etik.

1. irudia. Euskadirekin hitzartutako kupoen zenbatekoaren bilakaera 1981 eta 2008 artean. (Grafikoa: Eduardo J. Alonso Olea)

Gelako 2. jarduera

Enuntziatua:

Jarduera honen bidez, Euskadiko foru-administrazioek Interneten dituzten zenbait zerga-tresnarekin

egingo dugu lan.

1. Irakasleak webgune hau erakutsiko dizu: www.bizkaia.net. Erreparatu Sailak menuko Ogasuna eta

Finantzak aukerari.

2. Egin zergadunaren PFEZaren eta BEZaren egutegia. Ogasuna eta Finantzak saileko orri nagusian

Page 35: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

dago, behe aldean ezkerretan.

3. Hori egindakoan, sakatu Zergei buruzko arautegia eta administrazio irizpideak. Eta, ondoren,

Indarrean dagoen zerga arautegia, sarbidea aukeran. Azkenik, egin klik Indarrean dagoen zerga

arautegirako sarbidea aukeran.

4. Egin Bizkaiko Foru Aldundiak kudeatzen dituen zergen zerrenda.

Gelako 3. jarduera

Enuntziatua:

Jarduera honetan, ikusiko duzue nola funtzionatzen duen Bizkaiko Foru Aldundiko Ogasuna eta Finantzak

sailaren webguneko bilaketa-tresna batek, zergei buruzko arautegia eta kontsultak, irizpideak eta

ebazpenak bilatzeko tresnak, hain zuzen.

1. Irakasleak webgune hau erakutsiko dizu: www.bizkaia.net. Erreparatu Sailak menuko Ogasuna eta

Finantzak aukerari.

2. Sakatu Zergei buruzko arautegia eta administrazio irizpideak eta, ondoren, egin klik Zergei buruzko

arautegia eta kontsultak, irizpideak eta ebazpenen sarbidea aukeran. Jarduera egiteko aukera

emango dizun bilatzaileren iritsiko zara.

3. Aukeratu zerga bat, goitibeherako zerrendatik. Adibidez, Balio Erantsiaren gaineko Zerga. Ondoren,

idatzi produktu edo zerbitzu mota bati buruzko termino bat. Adibidez, «hezkuntza». Azkenik, sakatu

Bilatu.

4. Ordenagailuko pantailan agertzen zaizun zerrendatik, egin interesgarria egiten zaizun baten bilaketa.

5. Irakurri kontsulta eta egin haren laburpena.

VII.3. Europar Batasuneko zergak Euskadin

4. unitatea. Merkataritza-legedia eta zergei buruzko legedia

4.2. Zerga-legedia

Lehen ere adierazi bezala, bai Euskadik bai Estatuarekin duen Ekonomia Itunak errespetatu egin behar dituzte Espainiako estatuak sinatzen dituen nazioarteko hitzarmenak. 1985. urtean, Espainia Europako Ekonomia Erkidegoan sartu zen. Integrazioak izan zituen ondorioetatik nagusietako bat salgaien zirkulazio askea eta muga-batasuna izan ziren.

Erromako Ituna eratu zenetik, 1957. urtean, salgaien zirkulazio askeko eremu bat sortu zen. Funtsezko bi alderi ditu oinarri zirkulazio askeak:

• Estatu kide batek ekoitzitako salgaiak beste edozein estatu kidetan askatasun osoz sail daitezke; hots, azken estatu horretako agintariek ezin die inolako muga-zergarik edo kuotarik ezarri, ez eta salgai hori bigarren estatuan askatasunez merkaturatzea, garraiatzea edo entregatzea oztopa dezakeen inolako beste neurririk ere. Horrelako eragiketei komunitate barneko erosketak deritze.

• Salgaiak estatu kide batetik hirugarren herrialde batera eramatea esportazioa izango da, eta hirugarren herrialde batetik estatu kide batera ekartzea inportazioa. Europako erakundeek estatu kide bakoitzeko zerga- eta zaintza-zerbitzuak erabiltzen dituzte estatu kide horretan salgaiek izaten dituzten mugimenduak kontrolatzeko.

Page 36: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

Euskadiko lurraldeak badu hirugarren estatuekiko mugaren zati txiki bat, salgaien itsasoko eta aireko garraioari dagokionez. Nork kontrolatzen ditu, bada, Euskadiko lurraldean aduana-postuetan izaten diren inportazioak eta esportazioak? Erantzuna erraza da: Zerga Administrazioko Estatu Agentziak.

Europako erakundeak lan hori egiteko eskumena duten espainiar agintariekin jartzen dira harremanetan. Eta Espainiako estatuak ez ditu Ekonomia Itunean sartu aduana-eskubideak; hau da Espainiako estatuak eskumen esklusiboa du muga-zergak eta gainerako muga-eskubideak ordainaraztea eskatzeko, kudeatzeko, kitatzeko eta biltzeko. Adierazi behar da Espainiako lurraldean muga-zergak eta -eskubideak ez dituela ez Zerga Administrazioko Estatu Agentziak ez Espainiako gobernuak ezartzen: Europako agintariek muga-zerga berdin bat ezartzen dute Europako aduana-espazioko herrialde guztietarako. Horrek esan nahi du muga-zerga berdin-berdinak ordainduko dituela jatorri bereko salgai batengatik, sartu salgaia Bordeletik sartu Bilbotik. Eta zergatik gertatzen da hori? Aduana-harmonizazioa funtsezko printzipioa izan zelako estatu kideek Europako Ekonomia Erkidegoa eratzean (gaur egun, Europar Batasuna da).

Horrela, bada, Euskadin egoitza duen inportatzaile batek inportatutako salgaia aduana-postura iristen denean salgaiaren aduana-izapideak egin behar ditu Zerga Administrazioko Estatu Agentzian. Eta muga-zergak ordaindu behar baditu, zerga horiek eta dagokion BEZa Zerga Administrazioko Estatu Agentzian ordainduko ditu. Baina enpresa horrek, erosketetan ordaindutako BEZa kenkari moduan sartuko du dagokion foru-aldundian aurkeztu beharreko zerga-aitorpenean. Azkenik, Zerga Administrazioko Estatu Agentziak eta Foru Ogasunak kontuak kitatuko dituzte, batean ordaindu duena bestean kendu duelako.

Gelako 4. jarduera

Enuntziatua:

Jarduera honen helburua da ikasleei erakustea badagoela aukera jakiteko zer zerga-betebehar dauden

esportatzaileentzat eta inportatzaileentzat.

1. Bilatu zer aduana-eskubide ordaindu behar dituen Europar Batasunera produktuak ekartzen dituen

inportatzaile batek.

2. Irakasleak Aduana Batasunaren webgunea erakutsiko dizu:

http://ec.europa.eu/taxation_customs/dds2/taric/taric_consultation.jsp?Lang=es

Esteka horretatik bilatzaile batera joango gara, topatu nahi dugun informazioa bilatzeko aukera

emango digun bilatzaile batera (gazteleraz dago, beste hainbat hizkuntzaren artean).

3. Sakatu Búsqueda avanzada.

4. Sartu inportatu nahiko zenukeen balizko salgai baten jatorria. Adibidez: «Federación Rusa».

5. Sartu, dagokion laukian, produktuaren izena edo TARIC kodea. Adibidez: «Caviar» (TARIC kodea:

1604 31).

6. Atal honetan agertuko zaigu zer muga-zerga ordaindu behar duen: Derecho de terceros países.

7. Egin gauza bera beste jatorri eta salgai batzuekin.

8. Egin laburpen-lan bat egindako kontsultekin, salgaiak eta jatorriak adierazita.

Page 37: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

VIII. EKINTZAILETZA ETA AUTOENPLEGUA.

EKINTZAILETZA SUSTATZEKO LAGUNTZAK ETA

HORRETAN JARDUTEN DUTEN ERAKUNDEAK

VIII.1. Enpresak sortzea Euskadin. Abantaila eta zailtasun nagusiak

Enpresa-proiektua.

4. Enpresa eratzeko eta abian jartzeko izapideak

Gai honetan Euskadin enpresa sortu nahi duen ekintzaile batek zer baldintza dituen aztertuko dugu. Hasteko, Euskadiko ingurune ekonomikoan dauden baldintza orokorrak aipatuko ditugu.

Lehenik eta behin, aipatu behar da Euskadik bi milioi biztanle inguru soilik dituela, eta, beraz, ez da kontsumitzaile askoko merkatua. Hori dela eta, pentsatu beharko genuke Euskadin sortzen den enpresa batek bere jarduera eta merkataritza-estrategia zabaldu egin beharko lituzkeela Espainiako beste eskualde batzuetara eta beste herrialde batzuetara. Atzerriko hizkuntzak ezinbesteko baliabidea izango dira Euskadiko enpresa gehien-gehienentzat. Euskadiko enpresek urrutiko merkatuetan jardun beharko dute askotan, eta horrek zaildu egiten du merkatu horiek aztertzeko aukera.

Beste alde batetik, Euskadik ekintzaileen tradizio handia du: Industria Iraultzatik gaur egun arte, hainbat motatako enpresak sortu eta garatu izan dira hemen. Eta ekintzailetza-giro hori egokia da krisi-garai hauetan lanik topatu ez eta enpresa bat sortu nahi duten gazteentzat.

Beste alderdi garrantzitsu bat zergen kontua da. 7. egokitzapenean, ikusi genuen Ekonomia Itunak baldintzatzen duela zergen gaia. Berriro horretan sakontzen ibili gabe, esan dezakegu Euskadiko egoera ekonomikoa txarra ez bada eta hemengo agintariek finantza publikoak ongi kudeatzen badituzte, agintari horiek aukera izango dutela Euskadiko enpresentzat aldekoa izango den zerga-egoera bat sortzeko.

Eta enpresen bizitza baldintzatzen duten alderdien zertzeladarekin amaitzeko, ekintzaile batek enpresa bat legez sortzeko egin beharreko administrazio-izapideez hitz egingo dugu. Batetik, Espainiako estatuko gainerako enpresek egin beharreko izapide berberak dituzte. Adibidez, Donostian eratzen den sozietate anonimo batek eskritura publiko bidez eratu behar du eta dagokion Merkataritza Erregistroan inskribatu behar du, baina horixe bera egin behar du Madrilen eratzen den enpresa batek ere. Eta Gizarte Segurantzari dagokionez egin beharreko izapideak (inskripzioa, alta eta abar) berdin-berdinak dira Euskadiko enpresa izan Espainiako estatuko beste edozein tokitako enpresa izan. Euskadiko enpresek ere bete egin behar dituzte Langileen Estatutua, bai eta lan-alorreko Espainiako gainerako legeak ere, lan-kontratuei buruzkoak, adibidez.

1. irudia. Nekazaritza-turismoak aukera eman die ekintzaile-familia askori beren enpresa sortzeko, Euskadiko ostalaritza-sektorean, gero eta garrantzia handiagoa

duen sektore batean, alegia.

Page 38: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

Baina badira beste izapide batzuk, prozedura desberdinak ez diren arren, erabat berdinak ez direnak: Euskadiko erkidegoko eta tokiko erakundeetan egin behar diren izapideak.

Lehen izapide garrantzitsua Ekonomia Jardueren gaineko Zergan alta ematea da. Tokiko zerga bat da. Euskadin, enpresak udalerri txiki batean jarduten badu, dagokion lurralde historikoko foru-aldundian egin dezake izapide hori, udalerri txikietako udal batzuetan ez baitago hori egiteko administrazio-egiturarik. Enpresa udalerri handi batean badago (adibidez, Bilbon edo Donostian), udalak izaten du horretarako administrazio-egitura, eta udaletxean aurkeztu behar dute zerga horren aitorpena.

Zentsu-aitorpena deritzona zerga-alorreko izapide bat da: enpresak Ogasunean adierazten du zer jarduera egingo dituen. Jarduera horren eta beste zenbait parametroren arabera, zer zerga ordaindu behar dituen ezartzen da. Euskadiko enpresek foru-aldundietan egin behar dute izapide hori.

Azkenik, Euskadiko enpresa batek udal-baimenak enpresa kokatuta dagoen udalerriko udaletxean izapidetu behar ditu.

Gelako 1. jarduera

Enuntziatua:

Jarduera honen helburua da jakitea zer administrazio-izapide egin behar diren enpresa bat sortzeko eta

horiek lantzea.

1. Irakasleak Bilboko Merkataritza Ganberaren eta Bizkaiko Foru Aldundiaren webgunea erakutsiko

dizu: www.bideratzen.net. Webgune horretan, enpresek har ditzaketen forma juridikoei eta

ekintzaileek enpresak sortzeko egin beharreko izapideei buruzko informazioa dago (gazteleraz dago,

oraingoz).

2. Sakatu menuko Trámites aukera.

3. Jaso taula batean merkataritza-sozietate bat sortzeko egin beharreko izapideak. Izapide

bakoitzerako, zutabe banatan jasoko da zer erakundetan egin behar diren izapideak, zer helbidetara

jo behar den, zer telefonotara eta abar.

Gelako 2. jarduera

Enuntziatua:

Jarduera honen helburua da Ekonomia Jardueren gaineko Zergan alta nola ematen den ikastea, Euskadin

enpresa bat sortzeko ezinbesteko izapidea baita.

1. Irakasleak webgune hau erakutsiko dizu: www.bizkaia.net. Erreparatu Sailak menuko Ogasuna eta

Finantzak aukerari.

2. Aukeratu Inprimaki ereduak eta laguntzeko softwarea > Inprimaki ereduaren sarbidea. Zerga-

aitorpena egiteko ereduak deskargatzeko aukera emango dizun bilatzailera eramango zaitu.

3. Familia eremuan, aukeratu Ekonomi Jarduerak.

4. Eredu ofizialen zerrendan, aukeratu 840 eredua. Deskargatu jarraibideak eta inprimakia.

5. Alegiazko enpresa baten datuak erabiliz (enpresaren izena, IFZ, helbidea eta jarduera ekonomikoa)

bete 840 eredua.

OHARRA: Gure adibideko jarduerarako epigrafea jakiteko (Ekonomia Jardueren gaineko Zergan alta

emateko ezinbesteko datua da), webgune hau erabil dezakegu: www.epigrafesiae.com

Page 39: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

VIII.2. Ekintzailetza sustatzen duten erakundeak eta instituzioak Euskadin.

Enpresa-proiektua.

2. Enpresa-plana

Euskadiko erakundeei asko interesatzen zaie hemen enpresa berriak sortzea. Enpresa berriak sortzen badira, ondasun eta zerbitzu gehiago ekoitziko dira, eta handitu egingo da BPGd eta errenta nazionala. Eta ekoizpenaren zati bat esportatu egiten bada, dibisa gehiago sartuko dira herrialdean; lanpostuak sortzen dira langabezian dauden herritarrentzat; eta, azkenik, enpresa berriak eta haren langileek herrialdean ordaintzen dituzte zergak eta Gizarte Segurantzako kuotak. Finean, enpresa berriak sortzeak zenbait etekin ekonomiko dakartza.

Horrenbestez, logikoa da pentsatzea Euskadiko erakundeen politikaren zati handi bat ekintzailetza sustatzeko ekimenak izango direla, eta negozio bat sortu nahi duten ekintzaileei laguntzeko ekimenak.

Bizkaiko Foru Aldundia da ekintzaileei laguntzeko lanean diharduen Euskadiko erakundeetako bat, lan horretan hasi den lehenetako bat. Aldundi horren Ekonomia Sustatzeko eta Garatzeko Sailak «gazte ekintzaileak» sustatzeko programa bat du: ekintzaile gazteentzako finantza-laguntzak ematen dira, enpresaburu berriek lehen inbertsio-proiektuei ekin ahal izan diezaieten.

Aldundiak ideia izan duen ekintzaileari eskatzen dio bideragarritasun-azterketa bat egin dezala 10 hiletan, eta, horretarako, soldata bat ordaintzen dio sustatzaileari. Bideragarritasun-azterketa hori egiteko, enpresak sortzeko gaietan espezializatuta dagoen agentzia baten aholkularitza izan behar du, ezinbestean, sustatzaileak, horrela ezartzen baitu araudiak. Agentzia horren zerbitzuaren kostua ere aldundiak ordaintzen du. Ekonomia Sustatzeko Sailak BEAZ foru-sozietatea sortu zuen. Sozietate horren helburuetako bat proiektua aldundiko gazte ekintzaileak programaren baitan sartzea eskatu duten gazteei prestakuntza-ikastaroak ematea da, aldundiak proiektua finantzatzea erabaki badu. Ekintzaile gazteak BEAZen prestakuntza jasoko du eta enpresa-plana garatzen jardungo du (ezarritako epean aurkeztu beharko du aldundian) arlo horretan espezializatuta dagoen consulting kabinete baten laguntzaz.

Gerora, Euskadiko instituzio eta erakunde publiko asko hasi dira enpresa-sortzaileei laguntza emateko lanean; adibidez, aldundiak, udalak, mankomunitateak, eskualde-garapeneko agentziak eta lanbide-heziketako institutuak.

Ekimen interesgarrienetako bat Eusko Jaurlaritza eta SPRI buru duen proiektu bat da: Ekintzailetzaren Euskal Zerbitzua. Zerbitzu horren helburuak dira enpresa bat sortu nahi duen ekintzaileak egin beharreko izapide burokratikoak sinplifikatzea eta enpresa sortzeko eman beharreko urratsetan laguntzea.

Ekintzailetzaren Euskal Zerbitzuak ekintzailearen webgunea sortu du: www.euskadiemprende.net. Webgune horretan hainbat informazio dago ekintzailearentzat: laguntzak, enpresa baten sorreraren plangintza egiteko aholkuak, beste webgune interesgarri batzuetarako estekak, albisteak, zerbitzuak eta abar. Ekintzailetzaren Euskal Zerbitzuak sustatutako beste ekimen bat Emprende foroa da. Topagune bat da ekintzaileentzat, inbertsiogileentzat, ekintzailetzan eskumenak dituzten agenteentzat eta abarrentzat.

Ezkerraldeko Enpresak Garatzeko Zentroa - CEDEMIren egoitza, Barakaldon.

Erakunde horrek enpresak garatzea sustatzen du azken hamarkadetan desindustrializazioak gogor jo duen eskualde batean.

CEDEMI

Page 40: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

Gelako 3. jarduera

Enuntziatua:

Jarduera honetan, ekintzailearentzako zenbait gidaliburu deskargatzea proposatzen dizugu. Agiri horien

laguntzaz, ekintzailetzari buruzko albiste baten iruzkina egingo dugu.

1. Irakasleak www.euskadiemprende.net webgunea erakutsiko dizu, Euskadin enpresa berriak

sortzearen gaia lantzen duen webgunea.

2. Deskargatu eskuliburu elektroniko hauek:

— Enpresa sortzeko 10 urrats.

— Consejos de emprendedores a iniciadores

— Manual básico para emprendedores.

Deskargak egiteko Enpresak sortzea aukeran egin behar da klik. Orrialde horretan daude fitxategi

horiek.

3. Hasierako orriaren beheko aldean, sakatu negozio aukerak bannerrean. Albisteen bilatzaile bat

kargatuko da. Sartu daten tartean data bat (adibidez, 2012/1/1) eta egungo data, eta ez jarri ezer

bilaketa-terminoan. Aukeratu bilaketak ematen duen zerrendako albiste bat.

4. Irakurri albistea eta egin haren laburpen-iruzkina.

Gelako 4. jarduera

Enuntziatua:

Jarduera honetan, Euskadiko ekintzailetzaren webguneko orri batzuk irakurtzea proposatzen dizugu.

Horrela, ikusiko duzu zer lan egin behar diren eta zer urrats eman behar diren EAEn enpresa bat eratzeko.

1. Irakasleak www.euskadiemprende.net webgunea erakutsiko dizu, Euskadin enpresa berriak

sortzearen gaia lantzen duen webgunea.

2. Irakurri atal hauek: Ekintzailearen profila, Ideia, Ezagutu zure merkatua eta Enpresa-plana. Aukera

horiek eta beste batzuk “enpresak sortzea” menuan daude. Informazio hori irakurriz, ikasiko duzue zer

egin behar den “enpresa-plan” bat egiteko eta ondoren enpresa berri bat sortzeko.

4. Egin aztertuko informazioaren laburpena.

Gelako 5. jarduera

Enuntziatua:

Jarduera honen bidez, gehiago jakingo dugu enpresa-hazitegiei buruz.

1. Irakasleak www.euskadiemprende.net webgunea erakutsiko dizu, Euskadin enpresa berriak

sortzearen gaia lantzen duen webgunea.

2. Sakatu menuko aukera hauetan: Enpresak sortzea > Enpresaren kokapena. Orrialde horretan,

Euskadiko administrazioak Euskadin enpresa bat sortu nahi duten ekintzaileei eskaintzen dizkien

Page 41: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

estrategiak eta zerbitzuak agertzen dira.

3. Irakurri hauei buruzko informazioa «Enpresa eta Berrikuntza Zentroak (EBZ)» eta «Enpresa-

hazitegiak».

4. Azaldu gela EBZei eta enpresa-hazitegiei buruz ikasitakoa. Azaldu ikaskideei, azalpen labur baten

bidez, zer alde dauden bi horien artean.

VIII.3. Ekonomiaren finantzaketa. Ekintzailetzako laguntza ofizialak

Enpresa-proiektua.

4. Enpresa eratzeko eta abian jartzeko izapideak

Finantziazioa enpresa baten bizitzaren funtsezko alderdietako bat da. Pertsona bat edo animalia bat odolik gabe bizi ezin den bezalaxe, gure egungo sistema ekonomikoan murgilduta dagoen enpresa bat ezin da bizi dirua eskuratzeko modurik gabe. Horregatik, ekintzaileak enpresa bat sortzean egin behar dituen lanen artean garrantzitsuenetako bat finantziazio-iturriak aurkitzea da. Horretarako, hiru bide ditu ekintzaileak:

• Lehenbizi, sustatzailea bazkideak aurkitzen ahaleginduko da, direla bazkide kapitalistak direla laneko bazkideak. Sustatzaileak, bazkideak aukeratzerakoan, ongi jakin beharko du pertsona horiek lanerako egokiak diren, aproposak diren bere abentura bizitzeko.

• Bigarrenik, finantziazioa lortu beharko du finantza-erakundeetan. Zenbait bankuren eta finantziazio-erakunderen baldintzak ongi aztertu beharko ditu, eragiketa zeinekin egin erabaki aurretik, eta ez du erakunde baten proposamena onartu behar besterik kontsultatu gabe.

• Hirugarrenik, administrazio publikoaren laguntzak eta diru-laguntzak daude.

Azken atal honetan, hirugarren puntu horri buruzko zerbait gauza aztertuko ditugu, hots, laguntza ofizialak.

Enpresa batean laguntza ofizialez arduratzen denak oso pertsona buruargia eta bizkorra izan behar du, eta aldizkari ofizialetan agertzen diren laguntza-deialdi berrien adi egon. Pertsona horrek deialdietako baldintzak ongi interpretatzen eta informazio garrantzitsuena laburbiltzen jakin behar du. Horrez gain, jakin behar du zer administrazio-prozedura behar diren eta zer-nolako egintza administratiboak dauden, administrazio publikoekiko harremanen mundu zailean ongi moldatu ahal izateko.

Enpresa askoren jarduera gehienak administrazioarekin egindako kontratuen ondoriozkoak dira: inguruko lehiaketa eta lizitazioetan parte hartuz lortzen dute lana. Enpresa horietan, enpresaren iraupena bera deialdi ofizial berri horien erne dagoen pertsonaren iaiotasunaren eta eskarmentuaren pentsutan dago.

Gelako 6. jarduera

Enuntziatua:

Jarduera honetan, Euskadiko enpresek eska ditzaketen laguntza eta diru-laguntza ofizialak nola aurkitu

ikasiko dugu.

1. Irakasleak webgune hau erakutsiko dizu: www.euskadi.net.

2. Sakatu aukera hauek: Enpresentzat > Dirulaguntzak eskuratu. Euskadiko administrazio publikoak

Bilboko Burtsaren

Balore-burtsek finantziazio-iturriak bideratzen dituzte, baina, oro har, enpresa handiek soilik eskura ditzakete. Laguntza ofizialek aurre egin nahi diete, nolabait, enpresa sortu berrien finantziazio zailtasunei, txikiak izaten baitira gehien-gehienak.

Page 42: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

ematen dituen laguntza guztien berri ematen duen orri batera eramango zaitu, eta laguntzak jarduera-

sektorearen arabera eta beste irizpide batzuen arabera bilatzeko aukera emango dizu.

3. Sakatu edozein aukera (Merkataritza, Turismoa, etab.). Zerrenda batean agertuko zaizkizu aukeraren

araberako laguntza guztiak. Badago aukera bilaketa zehatzago bat egiteko: sakatu orriaren goialdeko

Mugatu emaitzak gaiaren arabera aukera.

4. Aukeratu laguntza bat zerrendatik, hari buruzko informazioa irakurtzeko.

5. Azaldu zein erakundek ematen duen laguntza eta zer helburu duen.

Gelako 7. jarduera

Enuntziatua:

Jarduera honekin Delfos gida erabiltzen ikasiko dugu. Euskadin ematen diren laguntza eta diru-laguntzen

datu-base bat da Delfos.

1. Irakasleak Delfos gidaren webgunea erakutsiko dizu: www.industria.ejgv.euskadi.net/r44-edelfos/eu/

2. Sakatu menu nagusiko Enpresak aukera eta egin bereziki enpresentzat diren laguntzen bilaketa.

3. Laguntzen bilaketaren orrialdean zaudela, aukeratu interesgarriak iruditzen zaizkizun eremuak.

Adibidez, bilaketa hau egin dezakegu: Laguntza mota > Finantza-ekarpena, Enpresaren bizitza-zikloa

> Enpresak sortzea, eta gainerako irizpideak zuk aukeratutakoak. Azkenik, sakatu Bilatu.

4. Aukeratu laguntza bat zerrendatik, hari buruzko informazioa irakurtzeko.

5. Azaldu zein erakundek ematen duen laguntza eta zer helburu duen.

6. Egin berriro ariketa, beste pare bat laguntza sartuta.

Gelako 8. jarduera

Enuntziatua:

Jarduera honen helburua da ikasleak ikustea zer ekintza egiten dituen CEDEMIk, Ezkerraldeko Enpresak

Garatzeko Zentroak. Euskadin industria-birmoldaketek eta krisi ekonomikoak gehien eragindako

eskualdeetako bat da Ezkerraldea.

1. Irakasleak CEDEMI,- Ezkerraldeko Enpresak Garatzeko Zentroaren webgunea erakutsiko dizu:

www.cedemi.net

2. Sakatu menuko Inkubagailua aukera. Irakurri orrialde horretan inkubagailuei buruz agertzen den

informazioa.

3. Azaldu, gelan, zer diren Enpresentzako moduloak.

Page 43: CURRICULUM-EGOKITZAPENA · Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro) Enpresaren ekonomia CURRICULUM-EGOKITZAPENA Euskadiko enpresek eta profesionalek ekonomia-sektore guzti-guztietan

Enpresaren ekonomia. Batxilergoa 2 (Alfaro)

Enpresaren ekonomia

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

Empresaren Ekonomia · Batxilerogoko 2. Maila

Curriculum-egokitzapena

Egileak: Josu Lamikiz

Editoreak: Silvia Pascual eta Miguel Montanyà

Itzulpena: Bakun SL

Argazkiak: 123RF eta Josu Lamikiz