condicionantes históricas da arte gótica
DESCRIPTION
Tradución ao galego dunha presentación do prof. Tomás Pérez Molina, que mostra os condicionantes históricos da arte góticaTRANSCRIPT
A ARTE GÓTICA
A ARTE GÓTICA
“Por definición, a catedral é a Igrexa do bispo. Dende os comezos da cristiandade estableceuse un bispo en cada cidade. A catedral é, pois, unha igrexa urbana. O que a arte das catedrais significa en Europa é, ante todo, o espertar das cidades(…) A catedral domina a cidade. Xermola dese núcleo de fertilidade. Vela sobre todo o que se forxa e intercambia dentro dunha aglomeración que á marxe dela non é máis cun labirinto de rúas, cloacas e pocilgas. Concentrada. Apretada. Cidade pequena aos nosos ollos”. Europa en la Edad Media. G. Duby. Ed. Paidó. 1990. Catedral
de Chartres
A Arte GóticaÉ A EXPRESIÓN DA NOVA
CULTURA URBANA DA BAIXA IDADE MEDIA
ARQUITECTURA RELIXIOSAARQUITECTURA CIVIL
EN TORNO AO TERMO “GÓTICO”
ORIXES DO TERMO “GÓTICO”
A SÚA APLICACIÓN NO CAMPO DA ARQUITECTURA• “Opus francigenum” (obra francesa, estilo francés)• O moderno fronte ao clásico• G. Vasari: o “gótico” como algo deforme e despectivo
O GÓTICO: UN NOVO CONCEPTO
A evolución da sensiblidade ao longo do
tempo
EVOLUCIÓN E CAMBIOENXEÑERÍA ARQUITECTÓNICAE NATURALISMO FIGURATIVO
“(...) En Oriente os estilos duraron milenios, e non parecía existir razón algunha pola que debesen mudar. Occidente xamais coñeceu esta inmobilidade; sempre estivo inquieto, probando solucións novas e novas ideas. O estilo románico non se prolongou alén do s. XII. Apenas conseguiran os artistas abovedar a súas igrexas e distribuír as estatuas dun novo e maxestuoso xeito, cando outra idea fixo que todas esas ideas parecesen torpes e anticuadas. Esta nova idea naceu no norte de Francia (...)”. Ernst Gombrich. Historia del Arte.
O CONTEXTO EUROPEOOCCIDENTAL NA BAIXA
IDADE MEDIA
EUROPA, ANO 1400. A CONSOLIDACIÓN DA MONARQUÍA E DO ESTADO MODERNO
FRONTE AO FEUDALISMO
CONDICIONANTES HISTÓRICOS QUE EXPLICANA XÉNESE DO ESTILO GÓTICO
TRANSFORMACIÓNS ECONÓMICAS E
SOCIAIS NA BAIXA IDADE MEDIA
(S. XIII-XV)
NOVA ESPIRITUALIDADE:
A REFORMA DO CÍSTER
(Deus é Luz)
BurguesíaGremios A CATEDRAL
• Recuperacióndo naturalismo(Aristóteles e aEscolástica)• Espertar doHumanismo(S. Francisco de Asís)
Consolidación das monarquías europeas e do Estado moderno
Desenvolvementourbano
Condicionantes históricos
AS TRANSFORMACIÓNS ECONÓMICAS:
• Desenvolvemento agrícola• Crecemento demográfico• Expansión do comercio e da banca• Desenvolvemento das actividades artesanais• “Rexurdir” das cidades (burgos)
Consecuencia do desenvolvemento do RÉXIME FEUDAL
Condicionantes históricos UNHA NOVA SOCIEDADE:
Aparición da BURGUESÍA A nova riqueza material xera un
novo consumidor e cliente da arte
Os gremios e as confrarías artesanais
Condición social do artista na Baixa Idade Media
A ARTE GÓTICA: CONDICIONANTES HISTÓRICOS
Unha nova espiritualidade:A reforma cisterciense
Sendo Roberto abade do mosteiro cluniacense de Molesmes, el e un grupo de monxes da súa comunidade propuxéronse retornar á observancia estrita da primitiva regra de san Bieito, quen no 540 fundara a Orde Beneditina. Para isto erixiu unha nova abadía en Cîteaux, onde os monxes brancos, así coñecidos pola cor do seu hábito, dedicaron a súa vida ao traballo manual e á contemplación ascética con igual empeño, poñendo en práctica o lema beneditino Ora et labora (reza e traballa). Bernardo de Claraval deu un pulo considerable ao crecemento da orde cisterciense que en 1153, tan só 38 anos despois da fundación da abadía da que foi titular, contaba con 343 mosteiros, dos que 68 se crearan pola irradiación dos monxes de Claraval
A ARTE GÓTICA: CONDICIONANTES RELIXIOSOS E ESPIRITUAIS. Deus é luz
EVOLUCIÓN DO PENSAMENTO TEOLÓXICO E FILOSÓFICO(aristotelismo e escolástica:
recuperación do naturalismo)
A REFORMA CISTERCIENSE de s. Bernardo de Claraval :
o nacemento dunha nova espiritualidade e das ordes mendicantes.
Do Apocalipse e do Xuízo Final ao Evanxeo e á Virxe María
O ESPERTAR DO HUMANISMO
(San Francisco de Asís)
DEUS É LUZ“ Deus é luz. A luz, perpetua irradición do deus luz estendido sobre as criaturas en que se xuntan a materia e o espírito, é a idea que está no corazón da estética de San Denís, a querer reducir tanto como fose posible nun santuario, en lugar do muro, facer os muros porosos, translúcidos. A sacar todo o partido da bóveda de cruzaría (...). Os raios luminosos introdúcense amplamente e o abade Suger quere que sexan triunfais, adornados con todas as rutilancias das xemas. Gloria da vidreira.” G. Duby
A ARTE GÓTICA: XÉNESE E DIFUSIÓN. EVOLUCIÓN.
2ª ½ S. XIIXénese do estilo
Reforma do CísterRexión de París(L’ille de France)
Orde do Císter
s. XIII PLENITUDEDifusión por toda Europa
s. XIV- 1ª ½ S. XVGótico Internacional
Crise da Baixa Idade Media (guerra, fames e peste)Guerra dos Cen AnosArte cortesá
2ª ½ s. XVGótico Flamíxero
Desenvolvemento decorativoEsgotamento