COMPOSITORES GALEGOS DO SÉCULO

XIX

CONTEXTO HISTÓRICO

Galicia durante o século XIX sufre unha grande depresión que surxe debido a cuestións como económicas e políticas que arrastrará a rexión durante todo o século XIX, mais non so estes senón tamén problemas ideolóxicos.

Económicos: Falta de industria e por lo tanto pouco desenvolvemento.

Incomunicación debida o illamento por parte do ferrocarril que chegará a Galicia sobre a primeira metade do século XX xa na ditadura franquista.

Economía baseada xeralmente na agricultura tradicional

Problemas coa propiedade da terra(vinculación a la sociedade estamental).

Os foros

A EMIGRACIÓN(PORTO DA CORUÑA, FINALES DO SÉCULO XIX)

Escasa competividade capitalista.

Escasez de capitais.

Fidalguía arruinada.

Isto provocará un dos problemas máis polémicos da economía e sociedade galega, a emigración.

Políticos: Invasión napoleónica(1808-1809), con esta invasión expándense

os idearios do liberalismo.

Pugnas entre o liberalismo e o absolutismo( Fernando VII, Sabela II, a Iªrepública e a restauración borbónica)

Desaparición do Reino de Galicia como organización política na firma dun decreto de 1833.

Analfabetismo da poboación.

Xurdimento de novos movementos político-culturais. O carlismo(sen importancia)

O federalismo: que defendía un estado federado

galaico(sen éxito polo caos de Iªrepública).

O rexionalismo: que defendía un autogoberno de

perfil conservador( un dos defensores foi o historiador

Manuel Murguía).

O agrarismo: enfrontado contra o sistema foral

O nacionalismo( na cultura e na política)

CULTURA

Paralelo a estes problemas, desenvolvese na segunda metade do século XIX un novo movemento literario chamado o rexurdimento.

Comeza coa celebración dos xogos florais de Galicia(a Coruña, 1853).

Algúns expertos opinan co rexurdimento comeza coa publicación de Cantares Galegos(Rosalía de Castro, 1863)

Esta literatura inspirase en fontes do folclore, do mundo rural e da situación social e económica.

Os autores desta época terían unha cercada relación cos movementos nacionalistas e rexionalistas pola seu desexo de reformas e de unha autonomía galega debido a poseer unha lingua diferente, unha historia común e unhas costumes propias da rexión.

Os autores mais importantes do período son Rosalía de Castro, Eduardo Pondal e Manuel Curros Enríquez.

AUTORES DO REXURDIMENTO

A MÚSICA

Porén non so a literatura desenvolveuse senón que tamén apareceu un movemento romántico musical tardío caracterizado polo seu carácter nacionalista debido a incorporación de elementos folclóricos, e temáticas sociais e incluso lendas nas composicións tanto vogais coma instrumentais, tamén incorporaron textos poéticos dos autores do rexurdimento.

Os compositores máis importantes son: Andrés Gaos, Marcial del Adalid, e Juan Montes.

ANDRÉS GAOS

BIOGRAFÍA

Andrés Gaos (A Coruña 1874, mar da prata, arxentina 1959) Considerado coma un neno prodixio, formouse en violín

e en piano, mais o instrumento no que resalta e o violín.

Naceu nunha numerosa familia( 8 irmáns) acomodada da burguesía coruñesa.

Comeza os seus estudos de solfexo en 1881 na cidade de Vigo, onde máis tarde adicaríase a tocar o violín.

A deputación da Coruña págalle unha beca de tres anos en Madrid, onde consolidaría o seu dominio no violín e o seu dominio do piano.

Na cidade de Madrid ensinaríanlle armonía e contrapunto, o cal preparáballe para o seu futuro de ser compositor.

Percorrería toda Europa onde formaríase e tamén estrearía as súas obras. Nestes viaxes coñecería a grandes personaxes da época como Dancla, Ysaye, Auguste Gevaert, e incluso Pablo Sarasate.

Daría concertos solistas por Europa e por América.

En 1935 marcha a Arxentina onde adícarase a o ensino e a composición

Na cidade de Bos Aires dedícase a dar concertos solistas e o ensino no mesmo conservatorio da cidade.

SÚA MÚSICA

Segundo algúns estudosos, as influenzas do

compositor foron, Chopin, Schumann e

Grieg.

Desataca o lirismo das súas melodías.

Todas as melodías son claras, é dicir

recoñécense sinxelamente.

Participa dun estilo romántico tardío.

OBRAS COÑECIDAS.

O repertorio do compositor é esencialmente

camerístico, concertos solistas, e unha

ópera.

Serenata de cordas, Impresión nocturna.

A ópera Amor vedado.

A sinfonía En las montañas de Galicia.

A suite antiga, composta por diversas formas

anteriores o romanticismo(canone, fughetta,

sarabande e fantasía)

MARCIAL DEL ADALID

BIOGRAFÍA

Marcial del Adalid( A Coruña, 1826-1881)

Naceu no seo dunha familia da alta burguesía coruñesa.

É considerado un dos primeiros compositores nacionalistas de Galicia pola súa recoleción de melodías folclóricas galegas, e a incorporación de textos en galego, e a súa alusión a mitoloxía celta.

Comezou os seus estudos musicais na Coruña(Colexiata de Santa María), onde máis tarde comezaría a compoñer.

En 1844 marcharía a París, pois a súa pretensión era estudar con Chopin, mais non o conseguiu, é entón cando marcha a Londres onde formase en piano con Ignaz Moscheles ata 1849, de volta en París foi aconsellado por Liszt.

De volta en España, viviría algúns anos, porén retornaría París onde estrea a primeira ópera en galego da historia, Inese e Bianca.

Mais tarde voltaría a Galicia ao pazo familiar de Lóngora onde acabaría os seus día apartado do mundo musical.

É tamén considerado o creador da canción clásica galega.

Algúns das súas composicións recollen poesías da súa muller a escritora Fanny Garrido.

SÚA MÚSICA

Influenciado na súa maioría por Chopin e

Charles Gounod.

Virtuoso pianístico.

Linguaxe romántico pero de carácter

nacionalista.

Utiliza formas próximas al clasicismo

Tivo cerca de 26 cancións cuxa forma é

parecida o do Lied alemán.

OBRAS COÑECIDAS

Óperas: Pedro madruga.

Ines e Bianca.

Cancións: Adeus meu meniño, adeus.

Cancioneiro de Inzenga.

Cantares vellos e novos

Melodies francesas

No seu traballo na colexiata de Santa María destacan os seus motetes corais en latín.

Obra pianística e camerísticas: Romanza sen palabras.

Sonata en mi bemol para violín e piano.

JUAN MONTES

BIOGRAFÍA

Juan Montes(Lugo 1840-1899)

Naceu no seo dunha familia moi humilde.

Cando cumpre os 10 anos ingresa no

seminario conciliar da súa cidade, onde

recibe a súa formación musical. Durante

estes momentos oposita para o cargo de

organista na catedral de Mondoñedo, mais

non o consigue por non ter suficiente idade.

Uns anos máis tarde termina os seus estudos eclesiásticos, porén rexeita a súa carreira sacerdotal, e dedícase por completo a música.

Seu primeiro encargo foi do concello pedíndolle que reorganizase a Banda municipal coa a que compositor deu múltiples concertos.

Despois creou o Orfeón Lucense, coa que comeza unha brillante carreira. Obtén un premio por La alborada gallega.

En A Coruña recibe un premio pola composición de “As lixeiras andoriñas, O pensar do labrego, e Sonata galega descritiva( para 2 violíns, viola, e violoncello)”.

En Vigo obtén dous premios por Aires

populares de Galicia, Nocturnos, e un

Himno.

En Pontevedra recibe un premio pola

composición de Seis baladas gallegas, de

onde destaca a balada Negra

sombra, basado nun texto de Rosalía de

Castro.

Recibiu tanto premios de música relixiosa

coma de música profana.

SÚA MÚSICA

Melodías moi líricas.

Inspiración no folclore.

Conseguiu unha difícil simbiose entre poesía

e música.

Algunhas das súas melodías se inspiraron

en cancioneiros de Pedrell e de Sampedro.

OBRAS COÑECIDAS

Seis baladas gallegas, de onde destaca

Negra sombra.

Sonata gallega descriptiva.

Oficio de difuntos.

Misa de réquiem.