camus cumple cien anos
DESCRIPTION
dasdTRANSCRIPT
-
27/11/2014 Camuscumplecienaos|Cultura|ELPAS
http://cultura.elpais.com/cultura/2013/10/31/actualidad/1383226263_056193.html 1/5
CULTURA
MIGUELMORA Pars 7NOV201308:30CET 31
CamussiemprefuediferentedeSartre,nuncaquisojugarunpapelpoltico.Quizsnuncaestuvocercadel,
ALBERTCAMUS:CIENAOSDELITERATURAYCOMPROMISO
CamuscumplecienaosElautorde'Lapeste'siguesiendounextranjeroenFrancia.SuhijoJeanyelhijodesumaestroJeanGrenier,Alain,glosansufigura
Archivadoen: AlbertCamus Centenarios Intelectuales Literaturaeuropea Escritores Francia Aniversarios Literatura Eventos Europaoccidental Gente Europa
Cultura Sociedad
JeanCamus,elhijodeAlbertCamus,atiendeeltelfonograciasalamediacindeAlainGrenier,elhijodelfilsofoyescritorJeanGrenier,quefueraprofesorenelinstitutodeArgelyamigontimodelautordeElextranjero.Camushijoesabogado,estdelicadodesalud,yprefierenorecibiranadieenlacasadesuspadres,enlaRueMadamedePars.Estdestruida,dice.Nacidoen1945,elmellizodeCatherineCamussiemprehadejadoqueseasuhermana,laalbaceadelescritor,quienseocupedehablardesupadreydegestionarsusderechos.
Peroahoraqueseacercaelcentenariodelnacimientodelnovelista,periodista,dramaturgoyensayista,JeanCamushaaceptadodejaresesegundoplanoparacompartirlosescasosrecuerdosqueatesoradesupadreparareivindicarlaimportanciadeGrenier(18981971)ensuvidaysuobraCamusnoseentiendesinGrenier,ysulibrosobreleselmsprofundoquesehaescritonuncasobreCamus,diceyparaafirmarqueFranciatodavanohacomprendidobienqueCamusnofueunfilsofoniunpensador,sinounhombrequehabitabaentrenosotros,unnarradordemundos,unextranjero.
Camustenaverdaderanecesidaddelosdemsparavivir,aadeJeanCamus.Yololetarde,despusdesumuerte,peroanteshabaledoaBorgesyaPascal,ycomprendenseguidaquenoeraunfilsofo.lmismolodijoen1959:Mepreguntolasmismascosasquelosotros.Nosoyunfilsofo.
LavisinquehadadogentecomoMichelOnfrayyBenjaminStoralosdosfilsofosquehancompetidoporcoordinarlatruncadaexposicindelcentenariosonbobadas,continaJeanCamus,quereyseemocionaalrecordarasupadre,fallecidocuandolysuhermanatenan15aos:MilibropreferidoesElextranjero.Lo
AlbertCamusenBougivalennoviembrede1945,enlapropiedaddeGuySchoeller./ELPAS
-
27/11/2014 Camuscumplecienaos|Cultura|ELPAS
http://cultura.elpais.com/cultura/2013/10/31/actualidad/1383226263_056193.html 2/5
diceAlainGrenierADVERTISEMENT
AlainGreniereshijodelmaestrodeCamus
MipadrepensquesiCamusquerahacersecomunistaeramejornodecirnada,quetenaqueviviresa
heledomsde20vecesysiempreveocosasdistintas.Eselmsfcildeleer,elmscorto,ytambinelmsmisterioso.Estescritoparalagente.Uncompositordijoquetienemsicadentro,unbajocontinuo,comoBach.Recuerdoqueundamipadreestabatriste,sindinero,tenanosquproblemasconelcontratodeGallimard,llamalpoetaFrancisPonge,yesteledijo:Notepreocupes,Elextranjeroquedarparasiempre.
Aquellanovelade1942,escritaypublicadadurantelaocupacinnazideFrancia,queinterrogabaalmundosobreelabsurdodestinodelagentedecenteobligadaavivirenmediodelaabyeccinmoralysometidaalaarbitrariedaddefuerzascolectivasyannimas,fuelacatapultaalafamadeCamus,quehaballegadoaParsen1940desdeArgel,dondehabapublicadoelensayoElrevsyelderecho,quesoloreeditaraenFrancia20aosmstarde.
CamuseraenesemomentocolaboradordeCombat,eldiariodelaResistenciacontraVichyyelTercerReich,queduraracuatroaosperoquefueelogiadoporelgeneralDeGaullecomounejemplodeperiodismoinsobornableylibre,intratable.Antes,eljovenlicenciadoenFilosofahabacodirigidoLeSoirRpublicaineenArgel,laoprimidacapitaldelaprovinciafrancesadeultramar,dondepublicen1939unartculomanifiestoconlosmandamientosquedebenguiarlaaccindelosperiodistasentiemposdeguerraydepaz.EltextolorescatLeMondeelaopasado,yseleehoytanmodernocomoentonces.Camusdefendaelderechodecadaciudadanoaelevarsesobreelcolectivoparaconstruirsupropialibertad,ydefinalascuatrocolumnasdelbuenperiodismo:lucidez,desobediencia,ironayobstinacin.Lospuntoscardinalesqueinspiraransuobra.
CamushabanacidoenMondoviel7denoviembrede1913.Supadrepiednoir(colonofrancs)habamuertoluchandoenlaPrimeraGuerraMundial,ysumadre,CatalinaSintes,nacidaenMahn(Menorca),semianalfabetayconfamadesercasicompletamentesorda,sehabaencargadodesueducacin.JeanCamusrecuerdaquecuandosuabuelallegaFrancia,dijo:Esbonito,peronohayrabes?,ydesmientequefuerasorda:Hablabapocoperooaperfectamente.
Antemimadresientoquepertenezcoaunnoblelinaje:elquenoenvidianada,diraCamus.SuinfanciayadolescenciaenArgel,lafiguradesubravamadreespaolaysuprofesordesecundaria,JeanGrenier,marcaronprofundamentelasensibilidadliterariayhumanistadeCamus,cuentaAlainGrenier,de82aos,elhijodelautordeLesles,unodeloslibrosque,segnhaescritoJosMaraRidao,msinfluyenCamus.Albertvenaamenudoanuestracasa,recuerdaGreniersentadoanteuncafqueacabadetraersumujer,laencantadoraElisabeth.Amipadrelegustabareuniralosalumnosencasa,seinteresabamuchoporellos,yCamusylsehicieronmuyamigos.Camussequeddeslumbradoconmipadreundaqueestabaenfermo.Llevabadassiniralinstituto,ymipadredecidiacercarseasucasaparavercmoestaba.Camusysumadresequedaronasombrados.
Grenierymipadresequeranmucho,aadeJeanCamus.Esoesunhecho.MipadresoladecirquetenaunamigoinglsparasubrayarlaeleganciaylacaballerosidaddeGrenier.YesmaravillosoverqueensulibroderecuerdostituladoAlbertCamus.Souvenirs(1968),escribe:ReleyendoElextranjeroyotrostextosdejuventud,meemocionoporlascosasquecreoentender.Nadiehahabladonuncatantodelapartedesilencioinvoluntaria,deesapartesecretaquemipadrenoqueraverniqueseviera.
Aosmstarde,laguerrasepararaalasfamilias.Apesardeque
-
27/11/2014 Camuscumplecienaos|Cultura|ELPAS
http://cultura.elpais.com/cultura/2013/10/31/actualidad/1383226263_056193.html 3/5
experiencia mantenanposicionesdistintas,mipadreyCamusseescribierondocenasdecartasymantuvieronunlazopermanente,recuerdaGrenier.MipadresefueaLille,yaunquetambinseescribicon
otrosalumnos,Camussiemprefueespecial.Laluzquedesprendaeratangrandequeoscurecaalosdems,aunquefuerainjustoeraas.Eraexcepcional,ymipadreleaconsejqueescribiera,leayudapublicar,lepresentaeditores.Luego,cuandoyoeraestudianteenPars,CamusysusegundamujerFrancineFaureseocupabandem,yoibamuchoasucasadeRueMadame,yavecesbamosjuntosaveramipadrecuandoseinstalenBourglaReine,enlaperiferiadePars.Camusdeca:Vamosaveramibuenmaestro!.
JeanGrenieryAlbertCamuspasaronaossinverse.PerocuandotomlasriendasdeCombat,elperiodistallamasumaestroparaqueseincorporara.Leofreciserelcrticoteatral,elteatroeraloquemslegustaba,peromipadretuvoquedecirlequenoporquenoledabatiempoairyvolverdesdelaperiferia.Asquelenombrcrticodearte,aunquemipadrehabasidodelosprimerosquehabadenunciadoqueelcomunismoeratotalitarioensuensayoSobreelespritudelaortodoxia,de1936.Muchoscomunistaseranestalinistas,Camusnuncalofue.
JeanCamuscreequelaentradadesupadreenelPCFobedeciaqueeraelnicopartidoquetenaunaposicinpresentablesobrelacolonizacindeArgelia.Encuantocambiesaposicin,semarch.Aunqueluegoleacusarondesertrotskista,yotrascosascmicas,loquepasabaesquenoeraestalinista.ElpropioCamusdira:Noestoyhechoparalapolticaporquesoyincapazdedesearodeaceptarlamuertedeladversario.
AlgunosculparonytodavaculpanaGrenierpornohaberevitadoquesudiscpuloentraraenelPCF.Creoqueentendieronmalsurelacin,diceelhijodeGrenier.Eranmuyamigos,aunquenuncasetutearonporquenolessalanatural.Camusenviabadesdejovensusborradoresamipadre.Peroeranmuydistintos.Mipadreeraunhombreprovinciano,respetabamucholareliginyleinteresabaelpensamientooriental,elbudismo.Eramsespiritualquepoltico.Camusvenadeotromediosocial,tenaotropasado.
Grenierinsisteenquesurelacineramuysutil.MipadredebipensarquesiCamusquerahacersecomunistaeramejornodecirnada,quetenaqueviviresaexperiencia.lnoeradeimponernadaanadie,peronuncadejdequererasusalumnoscomunistas,ytuvovarios.LasalidadelPCFen1937daralugarconelpasodeltiempoaunodelosepisodioscrucialesdelavidadeCamus:larupturaconJeanPaulSartreyelmedioexistencialistayoficialistadelcomunismofrancs.Sucedien1952,despusdequeelcombativofilsofosartreanoFrancisJeansonescribieraunacrticaferozaLhommerevolt(Elhombrerebelde)enLesTempsModernes,larevistafundadaen1945porelpopeSartre.Camusreplicconunacartaaldirector(Sartre),yesteleacusdeserunburgus.
Enesemomento,haescritoRidaoenlarevistaTuria,Camussedecidiamostrarlaextremamiseriaenlaquehabavividodurantesuinfancia,sobreponindosealpudordelquedejaronnumerosostestimoniossusmaestrosyamigos,yliberndosedepronto,comolmismoexplicaraenLepremierhomme,delavergenzaydelavergenzadehabersentidovergenza.
LapolmicaconSartrefuedura,recuerdaAlainGrenier.PeroCamussiemprefuediferenteaSartre,nuncaquisojugarunpapelpoltico.Tuvierondiscusionesdeperidicoaperidico,yCamuseraunapersonademuchocarcter,ldecaqueeraorgullosocomolosespaolesyquesesentamsespaolquefrancs.QuiznuncaestuvomuycercadeSartre.Mipadrecomaconlunavezporsemana,enlabrasserieLipp,cercadeGallimard,yeramuysobrio,nocomamucho,apenasbeba.
-
27/11/2014 Camuscumplecienaos|Cultura|ELPAS
http://cultura.elpais.com/cultura/2013/10/31/actualidad/1383226263_056193.html 4/5
JeanCamusrecuerdaqueensucasalarupturaconSartreseviviconaprensinperotambinconhumor:MimadreestabamuypreocupadaporlacrticadeJeansonyporlarespuestadeSartre,ycuandomstensaestaba,mipadre,paradesdramatizar,dijo:Yquhacemos,lesretoaundueloconpistolas?.Porsupuesto,habaunapartedeverdaddentrodelabroma.
En1957,alrecibirelNobeldeLiteratura,Camusdira:Cadageneracin,sinduda,secreedestinadaarehacerelmundo.Lamasabe,sinembargo,quenolorehar.Perosutareaquizseaanmsgrande.Consisteenimpedirqueelmundosedeshaga.Herederadeunahistoriacorrompida,enlaquesemezclanlasrevolucionesfrustradas,lastcnicasenloquecidas,losdiosesmuertosylasideologasextenuadascuandopoderesmediocrespuedendestruirlotodo,peroyanosabenconvencercuandolainteligenciaseharebajadohastaconvertirseencriadadelodioylaopresin,estageneracinhatenido,ensmismayalrededordesmisma,querestaurar,apartirdesusnegaciones,unpocodeloquehacedignoelviviryelmorir.
Enesediscurso,elescritorrindihomenajeasusmaestrosLouisGermainyJeanGrenier,yrecordqueconvencieronasumadreparaquecontinuarasusestudios.ElNobel,galardnqueSartrerechazaraaosmstarde,fuerecibidoenRueMadamecondesconcierto,recuerdaJeanCamus:Nadieentendanada,ycuandoselodijeronestabaavergonzado.Mimadreusunaexpresinpiednoirparaburlarsedel:tututut.
Porentonces,CamuspagabayaelostracismoalquelecondenaronSartreysucorteseguasintindoseextranjeroavejentadopeseasusempiternacaradenio,tocadoporlatuberculosisdesuinfancia,vivaatornilladoasuspasiones(laactrizespaolaMaraCasares,sobretodaslasdems)ysusproblemasconyugalesFrancinetuvoqueseringresadaentre1953y1954porproblemaspsiquitricos.
PerosuviejarelacinconGreniersobrevivialosembatesdelsiglo.ComosobrevivielamoryelagradecimientoaCatalina,sumadre,queleenseespaolycataln,yacuyafigurarecurriraenlaUniversidaddeUppsalacuandofuepreguntadoporsuoposicinalFrentedeLiberacinNacional,yexplicassurechazoalaviolenciaqueintentabaliberaraArgeliadelainjustadominacincolonial:Entrelajusticiaymimadre,elijoamimadre.
Eldadesumuerte,Camustena47aos.Elaccidentedecochesucediel4deenerode1960,cercadeVilleblevin,unpueblodelaBorgoa.EleditordeLaPliade,MichelGallimard,queconducaelcoche,moriracincodasdespus.JeanCamus,quehereddesupadreelamoralftbolyjugdeextremoderecho,siempreestaragradecidoaesaestirpedeeditores:Cuandohayalgnproblemaconlosderechossiempredigolomismo:graciasaGallimardmipadresepudocomprarlacasadeRueMadame.Ymiprimerrecuerdoeseloloralinleodelacasaqueellosnosprestaroncuandomispadresnotenannada.
EnlamaletaqueCamusllevabaenelcoche,haba144pginasdeunmanuscritoinacabado,Elprimerhombre,defuertecontenidoautobiogrficoygranbellezaliteraria.Ellibro,quesepublicarapordecisindesualbaceaCatherineCamusen1994,pondraacadaunoensusitioydemostraraqueCamusnuncafueunburgus,niuncomunista,nisiquieraunfilsofo,sinounhombrerebelde,unnarradordemundosyunenamoradodelalibertad.
TodoestabaenlaluzdelMediterrneo,esareminiscenciainfantilqueGreniersiempreleanimaglosar:Enplenaoscuridaddenuestronihilismo,hebuscadosolamentelasrazonesparasuperaresenihilismo,escribi.Peronolashebuscadoenabsolutoporvirtud,niporunasingularelevacinespiritual,sinoporfidelidadinstintivaalaluzdondenacydonde,desdehacemilenios,loshombresaprendieronasaludaralavidahastaenelsufrimiento.
LoenterraronenLourmarin,unpueblecitodelaProvenza,dondeseacababadecompraruna
-
27/11/2014 Camuscumplecienaos|Cultura|ELPAS
http://cultura.elpais.com/cultura/2013/10/31/actualidad/1383226263_056193.html 5/5
casaquehoyocupaCatherine.Sulpidaeslamssencilladelcementerio.Durante18aos,nadiesalvoGrenierescribisobrel.Hoy,unsiglodespusdesunacimiento,CamussiguesiendouncuerpoextraoparaFrancia,ylasvergonzantesdisputaspolticasypersonalesentresusherederosintelectualeshanimpedidoqueelMinisteriodeCulturaorganizaralaprometidaexposicindelcentenarioloquesehahechoenAixenProvencees,segnLeMonde,unasucesindepanelesparaescolares.YmientraslafraternidaddelaRepblicacaeenlospeoresinstintosdelaextremaderecha,suhijoJeanconcluye:SiCamussiguesiendofrancsesporquenuncadejdeserelextranjero.
Piedepgina:
LasfrasesdeCamuscitadasenesteartculosernpublicadasenespaolporlaeditorialPlataformaconelttuloBreviariodeladignidadhumana.LafotografadelescritorperteneceallibroAlbertCamus,solitarioysolidario,publicadoporelmismosello.
EDICIONESELPASS.L.