bizkaian gaigabezia duten pertsonen parte ... › home2 › archivos › dpto3 › temas ›...

BIZKAIAN GAIGABEZIA DUTEN PERT SONEN PARTE-HART ZERAKO ETA BIZI KALITATERAKO

PLANA. 2010-2013

�

EDIZIOA: BIZ kAIkO FORU ALDUNDIA gIZArtEEkIntZAsAIlA UgAsko 3, 2. solAirUA 48014 BilBo

DisEiNUA: logoriTmo. DisEño y ComUNiCACióN VisUAl

isBN: 978-84-7752-478-5

l.g.: Bi - 3336 / 2010

Agiri hau ALTER CIVITESen aholkularit zarekin eta lagunt za teknikoarekin landu da.

�

SARRERA 5

1. kOmUNITATEAN PARTE HART ZEkO ETA BIZI kALITATEA EDUkIT ZEkO EREDURANT Z 91.Esparrukontzeptualaetaestrategikoa 92.Erreferentziakoesparrujuridikoaetazientifikoa 13

2.1. Esparru juridikoa eta eskubideak 132.2. Esparru teorikoa eta kont zeptuala 17

�. GAIGABEZIA BIZ kAIAN: FORU ERANT ZUkIZUNEkO PRESTAZIO ETA ZERBIT ZUEN ERREALITATEA, BEHARRAk ETA ESkAINT ZA 19

1.nortzukdiragaigabeziadutenpertsonakBizkaian 192.Egungobeharrenetaetorkizunekoenezaugarriak 29

2.1. Alderdi orokorrak 292.2. Berariaz ko beharrak foru erant zukizuneko

gizarte zerbit zuen sistemari uztartuta 313.Foruerantzukizunekogizartezerbitzuensistemakoprestazioen

egungotipologiaetamapagaigabeziadutenpertsonentzat 38

�. ANALISIAREN ONDORIO OROkORRAk ETA DIAGNOSTIkOA 41

4. ESTRATEGIA: kOmUNITATEAN PARTE HART ZEkO ETA BIZI kALITATEA EDUkIT ZEkO EREDURANT Z 45

5. HELBURUAk ETA JARDUNAk 47A ardatza: Bizitzaautonomoakomunitatean,gizarteratzeaetaparte-hartzeaktiboa 48B ardatza: Irisgarritasununibertsala,diseinuaguztiontzatetaaukeraberdintasuna 50C ardatza:gizartezerbitzuenunibertsaltasunaetazuzentasunahoriekeskuratzerakoan 53D ardatza:kalitateaetaPertsonanoinarritutakoplangintza 57E ardatza:Elkarlanaetaelkarrizketahirugarrensektorearekin 60

6. JARRAIPENA ETA EBALUAZIOA 63

I. ERANSkINA: FOruErAntZukIZunEkOZErBItZuEtAPrEstAZIOZErrEnDA,BIZkAIAngAIgABEZIADutEnPErtsOnEntZAtEtAhAIEnFAmIlIEntZAt 65

II. ERANSkINA: gIZArtEEkIntZAkOEskuAlDEEtAkOZOnAEtAuDAlErrIAk 67

III. ERANSkINA:gArAtutAkOmEtODOlOgIA 69

IV. ERANSkINA: ErrEFErEntZIAIturrIAk 70

5

BizkaikoForuAldundiaklurraldehonetangaigabeziadutenpertsonekinhartutakokonpro-misoahaieneskubideakbermatzeraetahaienbizikalitateahobetzerazuzendutakopolitikaketajardunakbultzatuetagaratzearenbitartezgauzatudaazkenurteotan.Ildohorretatikjarraituz,BizkaikogizarteEkintzasailarengizarteEkintzako II.PlanEstrategikoa2008-2011delakoakkonpromisobereziahartzendupertsonahauenetahaiensenideenarretaetasustapenarekiko.Izanere,sailarenBetebeharrakargietagarbiadieraztendubizikalitatearenhobekuntzarekinetaherritarrenongizatearekinhartutakokonpromisoa.horizailtasungehiendituztenpertsoneibizitzaduinaedukitzen,bereneskubideguztiezgozatzenetagizarteanerabatekoparte-hartzeaedukitzen lagundukodietenzerbitzuaketabaliabideakematearenetabermatzearenbitartezegingolitzateke.horretarako,politikaetaekintzaintegratzaileaketanormalizatzaileakgaratukoditu,horienbitartezposibleizandadingizartebarneratzailebatedukitzeaetabertanpertsonaguztienparte-hartzeaposibleizatea.halaber,helburuenarteangaigabeziadutenpertsonaguz-tiakatenditzearenaldekoapustuaegongolitzateke,horrelakotaldeheterogeneoetaaniztubatibabesaematearenberezitasunaketaberariazkobeharrakaintzathartutabeti.gainera,aintzathartubehardaereezaugarritzatdutelagerozetakonplexutasunhandiagoaazaltzea,berenbizikalitaterakoetaautonomiapertsonalerakoprestazioetabaliabideeneskatzailedirelako.

Plangintza ekimen hau honela planteatzen da: gaigabeziaren fenomenoa hainbatfaktorebiltzendituenerrealitatebatda.Batetik,pertsonakberejarduerakgaratzekoetapartehartzekodituenmugakdaude.Bestetik,betiirisgarriaizatenezdeningurunebatekooztopoakegongolirateke,aukeraberdintasuneraginkorraahalbidetzekobaldintzeneskasiaetakomu-nitateanbizitzaautonomoaetaindependenteagaratzekoetanormalkuntzarenaldetikera-batgizarteratzekozailtasunak.Izanere,Planhonenbitartezforuerantzukizunekoprestazioeskaintzaetagizartezerbitzuenerantzunahobetunahidira.Aitzitik,gizartebizkaitarraeral-datzekohelburuaerebada,funtsezkoakdirenagenteenesku-hartzeabultzatuzsentsibilizazioekintzen,administraziopublikoekinetagizarteagenteekinhitzegitearenetabereizkeriaetaahultasunadierazgarrikoegoerakidentifikatzearenbitartezbesteakbeste.horrela,autonomiapertsonalerakoetaparte-hartzerako,irisgarritasununibertsalerakoetaaukeraberdintasune-rakobaldintzahobeaklortukolirateke.

Zentzuhorretanbertan,horrenguztiarenhartzaileBizkaiangaigabeziadutenpertsonaguztiaketahaienfamiliakdira:baisistemarenaldetikbabesespezializatuaedoforuerantzu-kizunekogizartezerbitzuensareabehardutenak1,baihorrelakobabesakbeharedotaeskatzenezdituztenak.Aitzitik,haienautonomiapertsonaeraginkorrerako,garapenerakoetaberdin-tasunerakobeharrezkoadajardunadierazgarriaketaagenteanitzenesku-hartzeagaratzea,horrenbitartezgizarteaeraldatzealderaaukeraberdintasunekokulturabatetarantz.

SARRERA

1 Planhonentestuinguruan, ìforuerantzukizunekogizartezerbitzuensistemaedosareîgisaulertzenduguforuerantzukizunpekoadengizartelaguntza,prestazioetazerbitzumultzoa,elkarrekikoindependenteak.ho-riekbaliabideensareantolatua,malguaetapertsonalizatuaeratzendute,gizarteZerbitzuenEuskalsistemanintegratutaeta,eremuhonetan,gaigabeziadutenpertsonekikoorientatutaberenbizitzaosoanzehar.

GAIGABEZIA DUTEN PERT SONEN PARTE-HART ZERAKO ETA BIZI KALITATERAKO PLANA. 2010-2013

6

Planhauforuerantzukizunarenesparruanoinarritzendaeta,batezere,gizartezer-bitzuengaianeskumendundensailarenerantzukizunesparruan.

Bertanfinkatzendirenjardunak,orokorrean,pertsonaguztieizuzentzenzaizkie,haienaniztasun funtzionala etababesbeharra edozeindela ere. sailakgizarte zerbitzuengaiangaratutakoberezko jardunei dagokienez, zehaztapenmailaÒabartuagobathonela egingoda:eremuhonetanberezkomultzobatlanduetaaplikatzearenbitartez(I.Eranskineanau-rreikusitakoprestaziozerrendagaratuz)nahizsistemakoprestazioenprogramaziosektorizatuetafuntzionalegokibategitekometodologiarenbitartez(bijardunhoriekPlaneanaurreiku-si dira). Edozein kasutan, elementu horien garapena Eusko Jaurlaritzak onetsitako gizarteZerbitzuen12/2008legearenaplikaziorakoesparruarautzailearenaraberaeginbeharkoda.BatezeregizarteZerbitzuenEuskalsistemarenPrestazioetaZerbitzuenZorroarietaEAEkogizarteZerbitzuenPlanEstrategikoaridagokienez.

Bestalde,Bizkaiangaigabeziadutenpertsonenarretanetasustapeneanegondakoau-rrerapenenarrazoiagizarteekimenekoentitateenetaAdministraziokonprometitubatenarte-koelkarlanetaesfortzukonbinatuadira,erantzukizunpublikokofuntzioadagoelakotaldeho-nenongizatearengatiketabizikalitatearengatik.Aniztasunfuntzionaladutenpertsonentzakoetahaienfamilientzakobabesegokien,beharbestekoenetakalitatezkoenbabessareintegralbateraiki,zabalduetahobetzeaezzatekeenposibleizango,etaetorkizuneanereezdaizango,berenbeharrenordezkaridirenetabeharhoriekatenditzendituztengizarteekimenekoenti-tateenlaguntzarikgabe.

hainzuzenere,ugariakdiraeremuhonetangizarteekimenekoentitateenesku-hartzea-ribalioaeranstendiotenalderdiak.haienibilbideaketajardunmultzoak,ordezkaritzatiketaelkarrizketatikhasietataldeareneskubideen,haiendefentsaaktiboarenedogizartebizkai-tarrarensentsibilizazioetadinamizazioarensustapenetikigarotzendiraetaerantzukizunpu-blikokozerbitzugisapixkanakaantolatzenjoandirenzerbitzuakematerainoiristen.

Edoberritzeko,etengabehobetzekoetataldeheterogeneobatilaguntzekoberariazkobeharreiegokitzekogaitasunanahizkalitateaulertzekomodua:bizikalitatearenereduaposi-bleegitendutenkudeaketarenkalitatetiketakonpromisoetikotik.

Izanere,Planhau lantzekoprozesua taldearenordezkaridirenerakundeezberdinenparte-hartzearekineginda(III.Eranskineanjasodenbezala).honenedukiak,garatzendenidatz-zatiezberdinetan,haienekarpenakaintzathartzendituetahaietazelikatzendahurren-goalderdietan:sustapenekoetaarretakoEredubatidentifikatzea,harenesparrukontzeptualaetaestrategikoa,egungobeharraketagaigabeziadutenpertsonenetahaienfamilienbaitansortzendoazenbeharrakidentifikatzeaetaprestazioenegungomapaetatipologiahobetzekoproposamenetaplanteamenduezberdinak,eskuratzekosistemaetaAdministrazioarekikoha-rremanjuridikokoeredua.

Besteelementubatzuenartean,parte-hartzeprozesuhonekaukeraemandugai-gabeziadutenpertsonenetahaienfamilienarretaetasustapenerakoerreferentziaeredu

�

jakinbatengakoakidentifikatuetabaliozkotzekoBizkaian,datozenurteetan,aurrerantzateranahidugunerabatekoezarpeneanetagarapenean.horretarako,sistemanfuntsezkodiren agente guztien parte-hartzea behar dugu: komunitatean Parte hartzeko eta BizikalitateaEdukitzekoEredua.

hemenaurkeztendenplanakEreduhonenaldekoapustuaegitendu,datozenurteetanarretareneremuanetagaigabeziadutenpertsonensustapenareneanaurrerantzegingodenbideaorientatuz.halaetaguztizere,ereduhaunahitaezpixkanakafinkatzeak,benetakokul-turaaldaketaetaarretazerbitzuenadakarrenheinean(zerbitzuak,prozedurak,baliabideak…),ibilbide luzekoproiektuanbiziodunaeratzenduetahorrek,noski, gaindituegitenduPlanhonenindarraldirakofinkatudenaldia.

Ereduhonengakoak,ginera,oinarrijuridiko,zientifikoetakontzeptualsendobatzuengaineanplanteatzendira.Besteakbeste,nBEkgaigabeziadutenpertsoneneskubideeiburuzegindakokonbentzioarenetaFuntzionamenduaren,gaigabeziarenetaOsasunarennazioar-tekosailkapenaren(OmEren2001ekoFns)gainean.

Planarenhelburuagaigabeziadutenpertsonenetahaienfamilienarretanetasus-tapenean Bizkaian parte hartzen duten pertsonen, erakundeen eta entitateen jardunahobetzeada,pixkanakakomunitateanPartehartzekoetaBizikalitateaEdukitzekoEre-durantzorientatuz:

•Bai gizarte bizkaitarrean funtsezko diren agente guztien pixkanakako parte-hartzealortzeko,haienesku-hartzeabeharrezkoaizateagatikkulturaaldaketakoeta gizarte eraldaketako prozesu batean aniztasuna barneratzen duen gizartebatetaranzkobidean.

•Bai etengabekohobekuntzan,berdintasunean,unibertsaltasunean, kalitateanetaforu erantzukizuneko gizarte Zerbitzuak egungo beharrekiko eta pertsona haueisortzenzaizkienbeharberriekikoegokitzapeneanaurrerantzegiteko.

horrekinguztiarekin,agirihonekzerajasotzendubeharrenazterketaetadiagnostikoaetabaliabideenegungoeskaintzaeginondoren:

komunitateanPartehartzekoetaBizikalitateaEdukitzekoEredualortzekobideanau-rrerantzegitekoEstrategia:baipartehartzekoetakomunitateanbizitzaautonomoaedukitze-kofaktoreetan,barneratzeaneta irisgarritasununibertsaleaneraginaedukitaguztiontzakodiseinuarenetaaukeraberdintasunarenbitartez,baiforuerantzukizunekogizartezerbitzuenerantzunsistemahobetzekoberdintasuna,unibertsaltasuna,kalitateaetapertsonanoinarri-tutakoplangintzaoinarritzatizanez.horiguztiaBizkaikoForuAldundiarengizarteEkintzakoPlanEstrategikoarenEginkizunarekin,BalioekinetaIkuspegiarekinnahizharenlehentasunezkoildoekinbatetorriz.

horilortzerazuzendutakohelburuaketaJardunak,horiekPlanhonenezarpenaldian(2010-2013)lortudirenebaluatzekoadierazleakzehaztearekinbatera.

SARRERA

�

Jarraian,komunitateanPartehartzekoetaBizikalitateaEdukitzekoEreduarenesparrukontzeptualaetaestrategikoaaurkeztukodaetabaitaEreduhorrenoinarrianegongodenesparrujuridikoa,politikoaetazientifikoaere.

1. ESPARRu KONT ZEPTuALA ETA ESTRATEGIKOA

komunitateanPartehartzekoetaBizikalitateaEdukitzekoEreduagaigabeziadutenpertsonenetahaienfamilienarretaetasustapenerakoerreferentziaereduada,Bizkaian,da-tozenurteetan,aurrerantzateranahidugunerabatekoezarpeneanetagarapenean.horreta-rako,sistemanfuntsezkodirenagenteguztienparte-hartzeabehardugu.

EreduhauBizkaikogaigabeziarenarretarakosektorekogizarteekimenekoentitateakegitenaritudirenibilbidetikbertatiksortzenda.gaigabeziadutenpertsoneietahaienfamilieizerbitzuakematendizkieten,haiekatenditzendituztenetaordezkatzendituztenerakundeeklortutakoaurrerapenetatikelikatzenda,adibidezkalitateeredutik(bizikalitatearenetaku-deaketaetaetikakalitatearenosagaiekin),konpromisoetikotiketaereduhorrekinkoherentziadutenbalioetatik,bizitzaindependentekomugimendutik,autonomiapertsonaletiketakomu-nitateareninguruneangaratzetik,pertsonanoinarritutakoplangintzatik,etaabarretatik.

hemen planteatu den esparru kontzeptualak eta estrategikoak gaigabezia ulertzekomoduanaldaketaprozesuarenoinarriakfinkatunahiditueta,ondorioz,baitababessistemaegoki,integraletabeharbestekoaantolatzekoetagaratzekomoduanereforuerantzukizune-kogizartezerbitzueneremuarenbarruan.horigaiizanbeharkodamalgutasunezerantzutekofamiliaetapertsonabakoitzarengizartebeharrei,haienaniztasunfuntzionalagorabeheraetaaintzathartuta,baitaere,beraz,haiengaitasunakzeintzukdiren.

JabetzengaraaldaketaprozesuhonekgaindituegitenduelaPlanarenberaren inda-rraldia;halaere,usteduguEreduagainhartzeakaukeraematenduelasistemareneraldaketaorientatzekopertsonangerozetagehiagooinarritzendeneskemabatetarantz.Eskemahorrenizaerakomunitateanpartehartzekoaetabizikalitateaedukitzekoaizangoda.

Zehazki,Planhonendenboraesparruan,erreferentziakoEreduhonekaukeraemangodiguEstrategia,helburuetaJardunegokiakfinkatuetagaratzeko,pixkanakagizarteeral-daketabultzatzekoaukeraberdintasunekoetairisgarritasununibertsalekokulturabateta-rantzeta,baitaere,foruerantzukizunekogizartezerbitzuekgaigabeziadutenpertsoneietahaiensenideeiemandakoerantzunsistemahobetuetaegokitzeko.

1. kOmunItAtEAnPARTE HART ZEkOEtABIZI kALITATEAEDukItZEkOEREDURANT Z


10

harenikuspegia,xedea,premisaketaaldaketaetaeraldaketakoardatzestrategikoak,Ereduhaueraikitzekooinarriizangodirenak,hauekdira:

Ikuspegia:Plangintza honen ikuspegi nagusia eta ibilbide luzeko orientazio orokorra hau da:

pertsonoketagizarteakautonomiapertsonalekoetabizitza independentekokulturabate-rantzegitendugulalortzeakomunitatean,horrenbitartezpertsonaguztiak,inolakobazterke-riaedotabereizkeriarikgabe,gaiizandaitezenberenaukeraketakegitekoetabizikalitatekoetaautoerrealizaziokobaldintzaezinhobetanbizitzeko.

Xedea:Zehazkiago,plangintzaegituratuegitendaestrategia,helburuetajardunmultzoba-

teanetahoriekaukeraemanbehardutedatozenlauurteetanmoduadierazgarrianhobetze-kogaigabeziadutenpertsoneietahaien familiei zuzendutako foruerantzukizunekogizar-tezerbitzuensistemarenestaldura,kalitateaetaeraginkortasunaetabaitaxedenagusiarenlorpeneanaurrerantzegiteaahalbidetukodutengizarteeraldaketakozeharkakoeremuetanguztietaneraginaedukitzekogaitasunazabaltzekoere:alegia,gaigabeziadutenpertsoneketahaienfamiliekkomunitateandutenparte-hartzeanetabizikalitatean.

Xede honen ikuspegiranz ko eta lorpeneranz ko orientazioa funt sez ko premisak dira gaigabezia duten pert sonek zera lor dezaten:

•bizikalitatea,• gogobetetasun pertsonala eremu

guztietan,•berenbiziproiektupertsonalagau-

zatzea.

horretarako,beharrezkoada:

•Pertsoneibabesaemateaahaliketagehien gara ditzaten komunitateanautonomia pertsonala edukitzekobeharizanditzaketengaitasunak.

• Inguruneak eraldatzeahaien iris-garritasun unibertsala bermatuzeremuguztietan(hesiakezabatzeaeta guztiontzako diseinuak egi-tea): arkitektura, instalazioak etagailuak; komunikazioa; ulermenaetajarrerak.

1. DIAGRAmA. gIZArtEZErBItZuEnsIstEmArEnJArDunErEmuAk(EtABAItABEstEgIZArtEsIstEmAEtAAgEntEBAtZuEnAErE)

Aukera berdintasuna

INGuRuNEA

PERTSONA

Irisgarritasun unibertsala

Parte-hartze aktiboa

ZErBItZuAkAntOlAmEnDuA

BAlDIntZAk

11

kOmunItAtEAnPARTE HARTZEKO EtA BIZI KALITATEA EDukItZEkO EREduRANTZ

•Aukeraberdintasuneraginkorra sustatuetaerraztea,horretarakoekintzapositi-bokoneurrizehatzakhartuzetabereizkeriaegoerakezabatuz.

•Pertsonaetaerakundeadierazgarrienparte-hartzeaktiboasustatzea.

•Eskuradaudenlaguntzak(baliabideak,zerbitzuak,baldintzak)etaerakundeakego-kitzea,paradigmaberrihonekikokoherentziaedukiz:kalitateeredua(bizikalitatea,kudeaketakalitateaetaetika).

Elementuhauetakobakoitzarengaineaneraginaedukitzeakexijituegitendukulturaaldaketakoetagizarteeraldaketakobeharrezkoprozesubatgaratzeaetahorreksistemaneskuhartzendutenoinarrizkoagenteguztienesku-hartzeabehardu:gaigabeziadutenpertsonakberaketahaienfamiliak,haienordezkaridirenedotalaguntzaematendietenentitateak,ad-ministrazio eta botere publikoak, profesionalak, boluntarioak, beste arreta sistemabatzuk,gizartekomunikabideak,enpresak,gizarteagenteaketagizartebizkaitarraorokorrean.

Aldaketaprozesuhorretangizarteeraldaketakobostardatzestrategikoidentifikatzenditugu:

•Zeharkako izaera duten bi ardat zek,foruerantzukizunekogizartezerbitzuensiste-makgizartebizkaitarosoarizuzendubeharrekojardunakhartukodituzte.Oinarrizkopremisa izango da kultura aldaketarako beharrezkoa dela gizartea (erakundeak,administrazioak eta botere publikoak, agente ekonomikoak eta gizarte agenteak,enpresak,ikastetxeak,osasunarenalorrekoak,etaabar)aniztasunabarneratzearenaldeetaaldaketaprozesuaneraginkortasunezeskuharraraztearenaldejartzea:

A. Bizit za autonomoa komunitatean, gizarterat zea eta parte-hart ze aktiboa: Bizkaian gaigabezia duten pertsonek ahalik eta autonomiahandiena,gizarteratzeaetakomunitateanparte-hartzeaktiboalortze-kobaldintzaegokiaksustatzea.

B. Irisgarritasun unibert sala, guztiont zako diseinua eta aukera berdintasuna:Irisgarritasununibertsal eraginkorra eta guztiontzakodiseinua sustatzea,etabaitaaukeraberdintasunaetatratuegokiaetabereizkeriarikgabekoaeregaigabeziadutenpertsonekiko.

• Barne izaerako hiru ardat z, foru erantzukizuneko gizarte zerbitzuen sistemanoinarrituta eta haien etengabeko hobekuntzarantz orientatuta eta funtsezkoagenteguztienesku-hartzeaedukiz(gizarteEkintzasailabera,gaigabeziadutenpertsonaketahaienfamiliak,haienordezkaridirenedotahaieizerbitzuakematendizkietenentitateak,profesionalak,boluntarioak):

C. Gizarte zerbit zuen unibert saltasuna eta zuzentasuna horiek eskurat zerakoan: unibertsaltasunaetagaigabeziadutenpertsoneietahaienfamilieizuzendu-takoforuerantzukizunekoprestazioetazerbitzuakberdintasunbaldintzetaneskuratzekobeharbestekobaldintzaketabaldintzaegokiaksustatzea.


1�

D. kalitatea eta pert sonan oinarritutako plangint za: komunitateanpartehartzekoetabizikalitateaedukitzekoereduarenezarpe-neanaurrerantzegitea,etabaitasistemarenesku-hartzeereduarenbarruanpertsonanoinarritutakoplangintzametodologianere.

E. Elkarlana eta elkarriz keta hirugarren sektorearekin: gizarte ekimeneko entitateen elkarlana bultzatzea foru erantzukizune-kogizartezerbitzuensistemarenorientazioetahedapenean(zerbitzuakematea,plangintza,berrikuntzaetaetengabekohobekuntza…)etaelka-rrizketazibilaetagizarteekimenekoentitateeninteresorokorrekobeste-lakojardunakerebultzatzea.

gizartebaliabideensareegokia,beharbestekoa,osoaetaintegralazabaltzekobideanplanteatzen diren erronkek, komunitatean parte hartzeko eta bizi kalitatea edukitzekoEreduarekin koherenteak, agente ezberdinen apustua eta, ondorioz, esku-hartzea behardute.Zehazki,hurrengoetarantzegitenjarraitzeabeharizangoda:

•herritarmultzoaktiboaetagizarteekimenaksustatzendituenaizatea.•sektorearenprofesionalizazioa.•Administrazio publiko erantzulea eta herritarrei eskubide eta aukera berdintasuna

bermatzekogaraianbetetzenduenpaperarengarrantziazjabetzendena.•Boluntariomultzobizia.•gaigabeziadutenpertsonenetahaienfamilienpixkanakakojabekuntza,berenburuak

eskubideaketabetebeharrakdituztensubjektugisaikusizaniztasunarenbalioagizar-temotorgisaintegratzendoangizartetestuingurubatenbarruan

noski,zabalkundehorrekinbateraelkarlanarenaldekoapustupolitikoaetagizarteeki-menamantentzeajoanbehardira,etabaitahobekuntzakmantentzeaere,baizerbitzuetan,baihoriekeustekodaudenadministrazioprozesuetanere.

gaigabezia duten pertsonei emandako arreta aldatzeko garaian eredu batek edukikoduentrakziobotereaagenteguztiekharkfinkatutakoesparruanlanegitearenaldeegitendutenapustuarenmendekoaizangoda.hortikabiatuta,ustedugugarrantzitsuadelaBizkaiangaiga-beziadutenpertsonenparte-hartzerakoetabizikalitaterakoPlaneanerreferentziaesparrubatislatuahalizateaetahorrekforuerantzukizunekogizartezerbitzuensistemaetabereagenteaktrakzionatzea,bizikalitatekoetapertsonanoinarritutakoplangintzakoirizpideetarantz,betie-re,komunitateanpartehartzekoetabizikalitateaedukitzekoEredubatenbarruan.

Jarraiandatorrendiagramaksistemakoagenteenarteanbehardenelkarrekintzaadie-razinahidu, ereduhaubarneratzeko laneanaurrerantzegiteko.Elkarrekintzahori laudi-mentsiotanegituratzenda:

Eredua: gizarte eraldaketako zeharkako estrategia multzoa eta komunitatean partehartzekoetabizikalitateaedukitzekoikuspegiabiltzenditu.

1�

Sistema: ulertu egiten du hirugarren sektorea eta administrazio publikoa ez direlakonpartimentu iragazgaitzak, baizik eta elkarren artean erlazionatuta dau-densistemak.horiek,hainbatinterfazeenbitartez,koordinatuegitendiraetaelkarlaneanaritzendirapertsonentzakobabessistemaksortzekoetagizarteaberatsaetapluralasortzeko.

Gizartea: Aukeraberdintasunekoetaaniztasunekokulturabatsortzekobehardengi-zartealdaketarantzorientatutakojarduerabiltzendu.

Pert sona:gaigabeziadutenpertsoneietahaienfamilieiorientatutakozerbitzuetapres-taziomultzoahartzendueta,berengaitasunentamainan,berenbiziproiektupropioaeregainhartzendu.


2. DIAGRAmA. FOruErAntZukIZunEkOgIZArtEZErBItZuEnsIstEmArEnAgEntE,ErEDuEtAElkArrEkIntZAk

komunitatean parte hartzeko eta bizi kalitatea edukitzeko Eredua:

A.komunitateansartu,partehartuetabizitzaautonomoaedukitzea.

B.Irisgarritasununibertsala,guztiontzakodiseinuaetaaukeraberdintasuna.

C.unibertsaltasunagizartezerbitzuetanetazuzentasunaeskuratzerakoan.

D.Pertsonanoinarritutakokalitateaetaplangintza.E.Elkarlanaetaelkarrizketa3.srekin.

Berariazko laguntzen sare osoa, behar bestekoa eta egokia (bigarren mailako arreta)

Aniztasunaren, irisgarritasun

unibertsalaren eta aukera

berdintasunaren kultura

Komunitatean sartzea, parte hartzea eta bizitza autonomoa izatea

GIZARTEA PERTSONA

SISTEmA

�. ERREfERENT ZIAKO ESPARRu juRIdIKOA ETA ZIENTIfIKOAgizarteEkintzasailareneginbeharraz,balioezetaikuspegiazetagizarteEkintzakoPlan

Estrategikoak(2008-2011)gainhartutakokonpromisoezgaingaigabeziarengaian,Planhonekoinarrietaerreferentziagisaditubaiaplikatubeharrekoesparrujuridikoa,baigaigabeziarenesparruteorikokoetazientifikokoikusmoldeberriak.

�.1. Esparru juridikoa eta eskubideakugariakdiraBizkaianaplikatubeharrekoesparruarautzailekoetaesparrupolitikoko

ekimenak;horiekaurrerapausogarrantzitsuaksartzendituztegaigabeziadutenpertsoneneskubideenaitorpeneanetabermean,haienbenetakoaukeraberdintasuna,bereizkeriaeza


14

etairisgarritasununibertsala,haiengizarteratzea,autonomiapertsonala,bizitzaindepen-dentea,parte-hartzeaktiboaetabizitzapolitikoko,ekonomikoko,kulturalekoetasozialekoparte-hartzeabermatzerazuzenduta.

Azpimarragarrienadaarauhauekezdirelajadamugatzenasmoadierazpenakbiltzeraeta,aldiz,xedapenakeraginkorrakizatekoneurriakeresartzendira:bereizkeriarenaurkakoneurriak,ekintzapositibokoneurriak,taldehonenbaldintzaedozailtasunpertsonalengai-neanaldibereanjardungodutenesku-hartzeestrategiakbermatzerazuzendutakosustapenetababesneurriak,eta,batezere,gizarteanbertan,batezbestekopertsonarenereduarija-rraikipentsatudengizartean,alegia,gaigabeziadutenherritarrenerabatekoparte-hartzearenaurkaegitendutenoztopoetabaldintzamugatzaileengaineanjardungodutenak.

Zehazki,hurrengoxedapenakdiraaintzathartzendirenak:

•Gaigabezia duten Pert sonen Eskubideen gaineko NBEren konbent zioa. horrek,besteakbeste,onartuegitendugarrantzitsuadelagaigabeziadutenpertsonentzatautonomiaedukitzeaetabakarkakoaskatasunaedukitzea.hortxesartukolitzatekeereberenerabakiakhartzekoaskatasuna.Bertan,aipamenezberdinakegitenzaizkioAukeraBerdintasunarietaAutonomiaPertsonalariartikuluenbarruan:

• 3.a) artikuluak, konbentziohauekarridutenprintzipioenartean,zerabiltzendu: duintasunari zor zaion errespetua, gizabanakoen autonomia -norberak bere erabakiak hart zeko askatasuna barne- eta pert sonen askatasuna.

• 19. artikuluak (askatasunezbizitzeko eskubidea eta komunitatean sartuakizatekoa)zeraxedatzendu:Konbent zio honetan alderdi diren Estatuek onar-tu egiten dute gaigabezia duten pert sona guztiek eskubidea dutela baldint za berdinetan bizit zeko komunitatean, gainerakoek dituzten aukera berdinekin, eta neurri eraginkorrak eta egokiak hartuko dituzte eskubide horretaz era-bat goza dezaten gaigabezia duten pert sonek eta haiek komunitatean erabat sartu eta parte har dezaten. Besteak beste, horrek esan nahi du gaigabezia duten pert sonek aukera eduki behar dutela et xez et xeko lagunt za zerbit zu, egoit zako zerbit zu eta komunitateari lagunt zeko bestelako zerbit zu anizta-suna eskurat zeko, haien biziraupena errazteko eta komunitatean sart zeko eta haien isolamendua eta gizarte bazterkeria saihesteko behar den lagunt za pert sonal guztia barne.

• Europar Batasunaren kont seiluaren eta Estatu kideetako Gobernuen ordez karien ebazpena,2008komartxoaren17ankontseiluanbilduizanondoren.EbazpenaEuro-parBatasuneangaigabeziadutenpertsonenegoerariburuzkoada (2008/C75/01).Bertan,finkatuegitendaEstatukideekbermatueginbehardutelagaigabeziadutenpertsonekberengizaeskubideezerabatgozatzendutela.Besteakbeste,honela:

15

• Gaigabezia duten pert sonei askatasunez bizit zea, komunitatean integrat zea eta lagunt za zerbit zuak eskurat zea eta kalitatez ko lagunt za edukit zea ahalik eta gehien ahalbidetuko dieten neurriak hart zea.

• Estatu kideei eta tokiko eta eskualdeko komunitateei babes indartua ematea erakundeetatik kanpo aterat zeko prozesuan, hori gaigabezia duten pert sonent zat interesgarria izan daitekeenean.

gainera,zeraxedatzendu:irisgarritasuna aurretiaz ko baldint za bat da autono-miarako, gizarterat zeko eta parte-hart zerako, eta aukera ematen du gaigabezia duten pert sonek giza eskubideak eta oinarriz ko askatasunak balia dit zaten.

Bestalde,zerafinkatzendu:gaigabezia duten pert sona guztiek gizarterat ze-ko dituzten eskubideak sustatu beharko lirateke eta, hala dagokionean, lagunt zako erakundeak pixkanaka ordez kat zen joan oinarri komunitarioa duten beste hautabide bat zuengatik.

•51/2003 Legea, gaigabezia duten pert sonen aukera berdintasunari, bereiz keria ezari eta irisgarritasun unibert salari eta hori garat zeko araudiari buruz koa: neurriakfinkatzenditubizitzapolitikoaren,ekonomikoaren,kulturalarenetasoziala-renesparruguztietangaigabeziadutenpertsonenaukeraberdintasunerakoeskubideabermatzekoetaeraginkorbihurtzeko,horretarakoeskuhartzekoestrategiabikoitzaerantsiz: bereizkeriarenaurkaborrokatzekoestrategia eta irisgarritasununibertsa-larena.Zehazki,bereizkeriarenaurkakoneurriak,gaigabeziadutenpertsonekbizitzapolitikoko,ekonomikoko,kulturalekoetasozialekoeremuetanerabatsartzekoetaho-rietanpartehartzekodituztendesabantailakedozailtasunbereziakprebenitzekoedoorekatzekoekintzapositibokoneurriaketasustapenetababesneurriak.

lege hori, besteak beste, bizitza askearen, normalizazioaren, irisgarritasununibertsalaren, guztiontzakodiseinuaren, elkarrizketa zibilarenetagaigabeziarenalorrekopolitikenzeharkakotasunarenprintzipioetanoinarritzenda(2.art.).hainzuzenere:

• Bizit za independentea definit zen du: Gaigabezia duen pert sonak bere exis-tent ziaren gaineko erabaki ahalmena baliat zen duen egoera eta bere komu-nitateko bizit zan parte-hart ze aktiboa duen egoera, nortasunaren garapen askearen eskubideari jarraiki. (2.a art.).

• Aukera berdintasuna definit zen du honela:gaigabeziaren batean oinarritu-riko bereiz keriarik ez egotea (ez zuzenekoa, ez zeharkakoa) eta gaigabeziaren bat duen pert sonaren arazoak saihestu edo orekat zera zuzendutako ekint za positiboko neurriak hart zea, bizit za politikoan, ekonomikoan, kulturalean eta gizartekoan erabateko parte-hart zea eduki ahal izan dezan (1.1. art.).



16

• Irisgarritasun unibert sala honela definit zen du: inguruneek, prozesuek, ondasunek, produktuek eta zerbit zuek nahiz objektuek edo tresnek, lana-besek eta gailuek bete beharreko baldint za pert sona guztient zat, segurta-sun eta erosotasun baldint zetan eta ahalik eta autonomia eta naturaltasun handienarekin, ulergarriak, erabilgarriak eta praktikagarriak izan daitezen. “Guztiont zako diseinuaren” estrategia finkat zen da, eta aurkeztu behar diren arrazoiz ko egokit zapen guztien kaltetan izan gabe ulert zen da (2.c art.).

•39/2006 Legea, autonomia pert sonala eta mendetasun egoeran dauden pert so-nei arreta ematekoa. Printzipiogisafinkatzendu(3.artikuluan)baldintzazehatzaksustatzea,mendetasunegoerandaudenpertsonekbizitzagaratuahalizandezatenahalik eta autonomia maila altuenarekin.

gainera,13.artikuluan(helburuaketamendetasunprestazioak),zeraaitortzendu: “mendetasun egoeran dauden pert sonei arreta ematea eta haien autonomia pert sonala sustat zea bizi kalitate hobea eta autonomia pert sonala lort zerant z orientatu beharko da aukera berdintasun eraginkorreko esparru batean, hurrengo helburuekin bat etorrita:

• Existent zia autonomoa erraztea bere ohiko ingurunean, nahi duen denbora guztian eta posible den denbora guztian.

• Bizit za pert sonaleko, familiako bizit zako eta gizarteko bizit zako eremu guztietan tratu duina ematea, komunitatearen bizit zan aktiboki sart zen dela erraztuz”.

•Euskadiko Autonomia Estatutuak, 9.2 artikuluan, zera finkat zen du: Euskal herri-aginteek, beren eskumenen esparruan, herritarren oinarriz ko eskubide eta betebeharren erabilera egokia zaindu eta bermatuko dute, bizi- eta lan-baldint zen hobekunt zaren aldeko politika bult zatuko dute bereziki, enplegua gehit zeko eta ekonomiaren oreka sustat zeko neurri lagungarriak hartuko dituzte, gizakien eta gizataldeen askatasuna eta berdintasuna zinez ko eta benetako izan daitezen baldint zak eragitera eta ozto-poak desagerraraztera bideratutako neurri oro hartuko dute eta Euskal Herriko poli-tika-, ekonomia-, kultura- eta gizarte-alorretako bizit zan herritar guztien partaidet za bideratuko dute.

•Gizarte Zerbit zuei buruz ko abenduaren 5eko 12/2008 Legeak,6.1artikuluanzerafinkatzendu:herritarguztiengizarte-ongizateasustatzeadagizarteZerbitzuenEus-kalsistemarenhelburua.horretarako,bestesistemaetapolitikapublikobatzuekinkoordinatutaaritukoda,haiekinlankidetzan.honakohauekditufuntsezkoeginkizu-nak:pert sonen autonomia sustat zea eta mendetasun-egoerek pert sonei eta familiei eragiten diz kieten beharrizanei aurrea hartu eta erant zutea(a)idatzzatia).

gainera,funtzionamenduankomunitatearenikuspegiaerreferentziagisaedu-kikoduenarretaetaesku-hartzeereduarenaldekoapustuaegitendu,arretarekikohurbiladena(8.art.).horretarako,besteakbeste:

1�


• Pert sonei arreta beren ohiko ingurunean emateko modua eskainiko du, ahal dela beren bizitokian, eta ohiko bizilekuan jarrait zeko modurik ez dutenean, beren ohiko ingurunearen ordez ko egokiak aurkitu beharko dira, neurriagatik edo hurbil egoteagatik egokiak diren egoit za ordez koak, alegia (2.idatz-zatia).

• Kasu bakoit zerako egokia den esku-hart zea diseinatuko du, beharrizanak eba-luatuz arreta pert sonalizatuko plan baten esparruaren barruan; plan hori, arre-ta-ibilbideen jarraitutasuna eta koherent zia bermat zearren, erabilt zailearen parte-hart zearekin egingo da eta ebaluazioko eta berrikuspen aldiz kako me-kanismoak jasoko ditu plana pert sonen beharrizanei egokit zen zaien jakiteko (3.idatz-zatia).

�.�. Esparru teorikoa eta kont zeptuala

komunitateanPartehartzekoetaBizikalitateaEdukitzekoEreduaoinarrituegitendaereFuntzionamenduaren,gaigabeziarenetaOsasunarennazioartekosailkapenak–OmEren2001ekoFns–finkatzenduengaigabeziarenesparruteorikoetakontzeptualberrian,nBE-rengaigabeziadutenPertsonenEskubideeiburuzkokonbentzioakeranstenduengizarteetaaniztasunereduanetaBizikalitatearenetaPertsonanOinarriturikoPlangintzarenereduanoinarritzendenesku-hartzeparadigmaberrian.

horiguztiaezgaitasunadutenpertsonakmugitzendireningurunehurbilaetakomu-nitatearenaeraldatzekobeharretiknahizgizarteosoanaukeraberdintasunekokulturanau-rrerantzegitetikulertuta,etabaitabeharrezkolaguntzaedukitzekobeharretikereahaliketagehienberengaitasunakbultzatzealortzekoautonomiaranzko,gizarteratzeranzkoetakomu-nitatearengarapeneranzkobidean.

BainBErengaigabeziadutenpertsoneneskubideeiburuzkokonbentzioak,baiFuntzio-namenduaren,gaigabeziarenetaOsasunarennazioartekosailkapenaren (OmEren2001ekoFns)orientazioakaurrerantzegitendutegaigabeziaulertzekomoduberribatetiketagizar-teetaaniztasunereduberribat lortzerantz.Ereduhorretanpertsonenberezkogaitasunakbultzatzea etahaietaz jabetzea funtsezkoadahaien autonomiapertsonalmaila altuagoaizatekoetabizitzaindependenteagaratzekokomunitateareninguruneanberebiziibilbideanzehar(laguntzaedoerrehabilitazioizaerakotradiziogehiagokoarretaereduenaurrean).

1�

�. GAIGABEZIA BIZkAIAn: FOruErAntZukIZunEkOPRESTAZIO ETA ZERBIT ZuEN ERREALITATEA, BEHARRAK ETA ESKAINT ZA

kapituluhonekBizkaiangaigabeziadutenpertsonak,haieklurraldeandutenbanaketa,haien familiak etapertsonahartzaileak, berenbeharrenbilakaera eta foru erantzukizune-kogizartezerbitzuensistemakoprestazioenetazerbitzuenegungomapaidentifikatzenetaezaugarritzenditu,horieiguztieiarretaemanetahaieksustatzealdera.

1. NORT ZuK dIRA GAIGABEZIA duTEN PERT SONAK BIZ KAIANgaigabezienetaurritasunenInkestarenetagaigabezia,AutonomiaPertsonalaetamen-

detasun Egoerei buruzko 2008ko Inkestaren arabera, Estatistikako Institutunazionalarena(EDAD2008)2,Euskal Autonomia Erkidegoan 184.145 pert sonak du gaigabezia 6 urtetik gorakoak diren horien artean (169.400pertsonaketxebizitzetaneta14.745pertsonakzen-troetan).Besteerabateraesanda, euskal biztanleriaren % 8,54az ari gara3.

Biz kaian, 92.200 pert sonak du gaigabezia(6urtetikgorakoak,etxebizitzetan–probintzienaraberaxehatutakoinformaziorikezdagoeskuraoraindikgaigabeziaedukietazentroetandau-denhorieidagokienez–).Besteerabateraesanda,biztanleriaren % 8,04ari buruz ari gara.

AintzathartubehardaInkestahonekgaigabeziarenkontzeptuzabalaerabiltzenduela:egu-nerokobizitzakojarduerakegitekomugagarrantzitsuakageridituztenpertsonakdira,mugahoriekurtebetebainoluzeagojobaduteedojotzeaaurreikusibadaetajatorriagabeziabateanbadago.hauda,ezdagaigabeziaziurtagiriadutenpertsonetaramurrizteneta,aldiz,jarduterakoanmugaketapartehartzerakoanmurriztapenakdituztenbestelakopertsonakereaintzathartzendira.

Edonola ere, Plan honenhartzaile den pertsona multzoada, bere Estrategiaren, helburueneta Jardunen garapenaren orien-tazioarenhartzaile.Bereziki,AetaBardatzenzeharkakoizaeratiketaizaeraeraldatzailetik(bizitzaauto-nomoakomunitatean,gizarteratzeetaparte-hartzeaktiboa;etaIrisga-rritasun unibertsala, guztiontzakodiseinuaetaaukeraberdintasuna).

� gaigabeziari,AutonomiaPertsonalarietamendetasunEgoereiburuzkoInkesta,2008.Etxebizitzeningurunearizuzendutakoinkesta.� Iturria:EuskalAutonomiaErkidegokobiztanleriariburuzkodatuetatikabiatuta2008an(Erroldarenestatistikaustiapena.ustiapena2008kourtarrilaren1ean.2009kourtarrilaren13anargitaratutakoaurrerapena):2.157.112biztanleEuskalAutonomiaErkidegoan.

1. TAULA.BIZkAIAngAIgABEZIADutEnPErtsOnAk(6urtEEtAgEhIAgO)sEXuArEnEtAADIntArtEEnArABErAmIlAkAPErtsOnEtAnADIntArtEAk gIZOnAk EmAkumEAk GUZTIRA6tik44ra 7,9 5,1 13,045etik64ra 10,8 13,7 24,565etik79ra 10,9 16,6 27,580eta+ 7,5 19,7 27,2GUZTIRA 37,1 55,1 92,2

Iturria:EstatistikakoInstitutunazionala.2008EDAD.


�0

D eta E ardatzen ikuspegitik (horiek dira foru erantzukizuneko gizarte zerbitzuensistemaetengabehobetzerazuzendutakoardatzak:Berdintasunaetaunibertsaltasunagi-zartezerbitzuetanetakalitateaetapertsonanoinarritutakoplangintza),Planarenhartzaileizangodirenpertsonakidentifikatzekobeharrezkoadagaigabeziaadministrazioakaitortutadutenpertsonakaintzathartzea,kontuanhartuz,betiere,haienzatigarrantzitsubatsiste-makoprestazioenerabiltzaileedoeskatzaile(egunedoetorkizunean)izangodela.

gizarteEkintzasailaren2010ekodatuakaintzathartuta,Bizkaian 64.257 pert sona dago gaigabeziarekin. Horietatik 61.043k du gaigabezia % 33an edo gehiagoan aitortua.

Pertsonahorienbanaketagizarte EkintzakoEskualdeka eginezgero,gizarte Ekintzasailakerabiltzenduenlurraldesektorizazioadakontuanhartzendena.horrekBizkaikozazpilurraldeakbanatzenditu:

II.EranskineangizarteEkintzakolauEskualdeetanxehatzendazonifikaziohau,huraeratzendutenzonaketaudalerriakzehaztuz.

lurraldea banatzeko modu hori aintzat hartuta, jarrian datorren taulak gaigabezia duten pert sonen banaketa bilt zen du Gizarte Ekint zako Eskualdeak gorabehera:

Iturria:BFAkogizarteEkintzasaila.

2. TAULA ETA GRAFIkOA. gAIgABEZIADutEnPErtsOnAkgIZArtEEkIntZAkOEskuAlDEAgOrABEhErA.BIZkAIA(2010).

gIZArtEEkIntZAkOEskuAlDEAk PErtsOnAkOP. %1.BIlBO 20.380 322.EZkErrAlDEA-EnkArtErrIAk 18.523 293.IBAIZABAl-nErBIOI 12.240 194.BusturIA-urIBE 13.114 20GUZTIRA 64.257 100

1. BILBO 4. BUSTURIA-URIBE3. IBAIZABAL-NERVIÓN/NERBIOI2. EZkERRALDEA-ENkARTERRIAk

35302520151050

%


1. IRUDIA. gIZArtEEkIntZAEskuAlDEAk.BIZkAIA.

1. BILBO

2. EZ kERRALDEA- ENkARTERRIAk(Ezkerraldea,Barakaldo,meatzaldeaetaEnkarterriak)

3. IBAIZABAL-NERBIOI (Durangaldea,Arratia,Basauri-Etxabarri-galdakaoetanerbioi)

4. BUSTURIA- URIBE(uribe,Busturialdea,mungialde-txorierrietalea-Artibai).

�1

gaigabeziadutenpertsonenadinaetasexuagorabehera,haiekgizarteEkintzakoEskualdekabanatzendirahurrengotauletanbildutakodatueijarraiki:


GAIGABEZIA BIZkAIAn:FOruErAntZukIZunEkOPRESTAZIO EtA ZERBIT ZuEN ERREALITATEA, BEHARRAK EtA ESKAINT ZA

3. TAULA. gAIgABEZIADutEnPErtsOnAkADIntArtEAEtAsEXuAgOrABEhErA.BIZkAIA(2010).ADIN TARTEA GIZON kOP. EmAkUmE kOP. GUZTIRA %0eta3bitartekourteak 225 179 404 14eta6bitartekourteak 285 169 454 17eta15bitartekourteak 926 496 1.422 216eta18bitartekourteak 281 191 472 119eta54bitartekourteak 14.167 9.771 23.938 3755eta64bitartekourteak 7.648 4.722 12.370 1965urteedogehiago 13.385 11.812 25.197 39GUZTIRA 36.917 27.340 64.257 100

BILBO

ADIN TARTEA GIZON kOP.

EmAkUmE kOP. GUZTIRA %

0eta3bitartekourteak 77 51 128 1




19eta54bitartekourteak 4.481 3.139 7.620 37


65urteedogehiago 4.145 4.163 8.308 41

GUZTIRA 11.323 9.057 20.380 100

EZkERRALDEA-ENkARTERRIAk









65urteedogehiago 3.898 3.245 7.143 39

GUZTIRA 10.804 7.719 18.523 100

IBAIZABAL-NERBIOI








55eta64bitartekourteak 1.618 902 2.520 21

65urteedogehiago 2.740 2.045 4.785 39

GUZTIRA 7.319 4.921 12.240 100

BUSTURIA-URIBE









65urteedogehiago 2.602 2.359 4.961 38

GUZTIRA 7.471 5.643 13.114 100


��

Aitorturikduengaigabeziamailagorabehera,hurrengotaulaetagrafikoetanbanaketabiltzenda:


<%33 ArInA ErtAInA lArrIA OsOlArrIA

5. TAULA ETA GRAFIkOA.gAIgABEZIAAItOrturIkDutEnPErtsOnEnBAnAkEtAgIZArtEEkIntZAkOEskuAlDEkAEtAgAIgABEZIAmAIlAgOrABEhErA.BIZkAIA(2010).

% BILBO EZkERRALDEA-ENkARTERRIAk

IBAIZABAL- NERBIOI

4035302520151050

BUSTURIA-URIBE

GIZARTE EkINTZAkO ESkUALDEAk <%33 ARINA ERTAINA LARRIA OSO LARRIA GUZTIRA

1.BIlBOZk 886 6.582 3.517 5.350 4.045 20.380% 4 32 17 26 20 32

2.EZkErrAlDEA-EnkArtErrIAkZk 971 6.793 3.325 4.374 3.060 18.523% 5 37 18 24 17 29

3.IBAIZABAl-nErBIOIZk 669 4.488 2.271 2.855 1.957 12.240% 5 37 19 23 16 19

4.BusturIA-urIBEZk 688 4.504 2.197 3.173 2.552 13.114% 5 34 17 24 19 20

GUZTIRAZk 3.214 22.367 11.310 15.752 11.614 64.257% 5 35 18 25 18 100

4. TAULA ETA GRAFIkOA.gAIgABEZIADutEnPErtsOnAkmAIlAgOrABEhErA.BIZkAIA(2010).

GAIGABEZIA mAILA PERTSONA kOP. %

%33BAInOgutXIAgO 3.214 5

ArInA(%33-44) 22.367 35

ErtAInA(%45-64,5) 11.310 18

lArrIA(%65-74,5) 15.752 24

OsOlArrIA(%75EtA+) 11.614 18

GUZTIRA 64.257 100

35302520151050

%

5

35

18

24

18

<%33 ArInA ErtAInA lArrIA OsOlArrIA

��

sailakadintartekagaigabeziadutenpertsoneiburuzemandakodatuakaintzathartuta(3.taulanbildutakoak)etagaigabeziamailagorabehera(5.taula),jarraianadintartekaetagaigabeziamailagorabeherazenbatetsidenbanaketaaurkeztenda:

6. TAULA.BIZkAIAngAIgABEZIADutEnPErtsOnEngAInEAnZENBATET SIDEnBAnAkEtAgIZArtEEkIntZAkOEskuAlDEA,ADIntArtEAEtAgAIgABEZIAmAIlAgOrABEhErA(2010).(I)

GAIGABEZIA mAILA

ADIN TARTEA GUZTIRA <%33 ARINA ERTAINA LARRIA OSO LARRIA

BIZkAIA GUZTIRA

0eta3bitartekourteak 404 20 140 71 99 74


7eta15bitartekourteak 1.422 71 494 250 349 258


19eta54bitartekourteak 23.938 1.197 8.334 4.214 5.869 4.325

55eta64bitartekourteak 12.370 622 4.316 2.178 3.024 2.230

65urteedogehiago 25.197 1.257 8.761 4.435 6.184 4.559

GUZTIRA 64.257 3.214 22.367 11.310 15.752 11.614

BILBO






55eta64bitartekourteak 3.579 156 1.156 618 940 710

65urteedogehiago 8.308 361 2.683 1.434 2.181 1.649

GUZTIRA 20.380 886 6.582 3.517 5.350 4.045

EZ kERRALDEA-ENkARTERRIAk






55eta64bitartekourteak 3.519 184 1.291 632 831 581

65urteedogehiago 7.143 374 2.620 1.282 1.687 1.180

GUZTIRA 18.523 971 6.793 3.325 4.374 3.060



�4

6. TAULA.BIZkAIAngAIgABEZIADutEnPErtsOnEngAInEAnZENBATET SIDEnBAnAkEtAgIZArtEEkIntZAkOEskuAlDEA,ADIntArtEAEtAgAIgABEZIAmAIlAgOrABEhErA(2010).(II)

GAIGABEZIA mAILA

ADIN TARTEA GUZTIRA <%33 ARINA ERTAINA LARRIA OSO LARRIA

IBAIZABAL-NERBIOI





19eta54bitartekourteak 4.414 241 1.618 819 1.030 706


65urteedogehiago 4.785 262 1.755 888 1.116 765

GUZTIRA 12.240 669 4.488 2.271 2.855 1.957

BUSTURIA-URIBE





19eta54bitartekourteak 4.769 250 1.638 799 1.154 928


65urteedogehiago 4.961 260 1.704 831 1.200 965

GUZTIRA 13.114 688 4.504 2.197 3.173 2.552

Iturria:BFAkogizarteEkintzasailekodatuak.

motarenaraberagaigabeziadutenpertsoneidagokienez, jarraianhaienbanaketabildukoda.gainera, aintzathartukodaaitorturikdutengaigabeziamailarenaldagaia.kontuanizanbehardapertsonahauetakoaskokgaigabeziabatbainogehiagoageridu-tela.hurrengo taulakhorienerregistroabiltzendusailarendatuakoinarrihartutaetaidentifikaturikageridenlehenengogaigabeziari (edonagusigisaageridengaigabezia)jarraiki.

�5



OsOlArrIAlArrIAErtAInAArInA<%33

7. TAULA ETA GRAFIkOA.gAIgABEZIADutEnPErtsOnEnBAnAkEtAgAIgABEZIAmOtAEtAmAIlAgOrABEhErA.BIZkAIA(2010).

<33% ARINA ERTAINA LARRIA LARRIA GUZTIRA

Pertsonak % Pertsonak % Pertsonak % Pertsonak % Pertsonak % Pertsonak %

Gaigabezia fisikoa edota organikoa duten pert sonak

2.408 7 14.490 41 7.039 20 6.300 18 4.826 14 35.063 55

Gaigabezia intelektuala duten pert sonak 3 0 1.265 24 823 16 1.826 35 1.374 26 5.291 8

Buruko gaixotasuna duten pert sonak 176 1 2.440 19 1.760 13 6.174 47 2.498 19 13.048 20

Gaigabezia sent soriala duten pert sonak 531 5 3.558 36 1.623 16 1.344 14 2.882 29 9.938 15

Bestelako gaigabeziak dituzten pertsonak

96 10 614 67 65 7 108 12 34 4 917 1

GUZTIRA 3.214 5 22.367 35 11.310 18 15.752 25 11.614 18 64.257 100

Aurreko taulako datuen gaineangizarte Ekintzako Eskualdea gorabehera gaigabeziaduten pertsonen banaketa portzentajeak aplikatuz gero (2. taula), hurrengo zenbatespenairtetenda,gaigabeziamailagorabeherakoparametroakereaintzathartuzgero:


Gaigabezia intelektuala

duten pert sonak

Gaigabezia sent soriala

duten pert sonak

Bestelako gaigabeziak

dituzten pertsonak

Buruko gaixotasuna

duten pert sonak

%

70

60

50

40

30

20

10

0


�6

8.tAulA.BIZkAIAngAIgABEZIADutEnPErtsOnEngAInEAnZENBATET SIDEnBAnAkEtAgIZArtEEkIntZAkOEskuAlDEAEtAAgErIDutEngAIgABEZIAmOtAEtAmAIlArEnArABErA(2010).

<%33 ARINA ERTAINA LARRIA OSO LARRRIA GUZTIRAGaigabezia fisikoa edota organikoa duten pert sonak

BIlBO 764 4.596 2.232 1.998 1.531 11.121EZkErrAlDEA-EnkArtErrIAk 694 4.177 2.029 1.816 1.391 10.107IBAIZABAl-nErBIOI 459 2.760 1.341 1.200 919 6.679BusturIA-urIBE 491 2.957 1.437 1.286 985 7.156GUZTIRA 2.408 14.490 7.039 6.300 4.826 35.063

Gaigabezia intelektuala duten pert sonakBIlBO 1 401 261 579 436 1.678EZkErrAlDEA-EnkArtErrIAk 1 365 237 526 396 1.525IBAIZABAl-nErBIOI 0 241 157 348 262 1.008BusturIA-urIBE 1 258 168 373 280 1.080GUZTIRA 3 1.265 823 1.826 1.374 5.291

Buruko gaixotasuna duten pert sonakBIlBO 56 774 558 1.958 792 4.138EZkErrAlDEA-EnkArtErrIAk 51 703 508 1.780 720 3.762IBAIZABAl-nErBIOI 33 465 335 1.176 476 2.485BusturIA-urIBE 36 498 359 1.260 510 2.663GUZTIRA 176 2.440 1.760 6.174 2.498 13.048

Gaigabezia sent soriala duten pert sonakBIlBO 169 1.128 515 426 914 3.152EZkErrAlDEA-EnkArtErrIAk 153 1.026 468 387 831 2.865IBAIZABAl-nErBIOI 101 678 309 256 549 1.893BusturIA-urIBE 108 726 331 275 588 2.028GUZTIRA 531 3.558 1.623 1.344 2.882 9.938

Bestelako gaigabeziak dituzten pertsonakBIlBO 30 195 21 34 11 291EZkErrAlDEA-EnkArtErrIAk 28 176 19 31 10 264IBAIZABAl-nErBIOI 18 118 12 21 6 175BusturIA-urIBE 20 125 13 22 7 187GUZTIRA 96 614 65 108 34 917

GUZTIRABIlBO 1.020 7.094 3.587 4.995 3.684 20.380EZkErrAlDEA-EnkArtErrIAk 927 6.447 3.261 4.540 3.348 18.523IBAIZABAl-nErBIOI 611 4.262 2.154 3.001 2.212 12.240BusturIA-urIBE 656 4.564 2.308 3.216 2.370 13.114GUZTIRA 3.214 22.367 11.310 15.752 11.614 64.257


��

gaigabeziaeta19eta64urtearteanduenpertsonataldeaaintzathartuta(bigarrenmai-lakoforuerantzukizunekogizartezerbitzuenzatigarrantzitsubatenhartzaileizangodenbiz-tanleriarenikuspegiberezitik),sailakemandakodatuekhurrengoondorioaketazenbatespenakegiteaahalbidetzendute:


9. TAULA ETA GRAFIkOA. GAIGABEZIA AITORTURIk ETA 19 ETA 64 URTE ARTEAN DUTEN PERT SONENBAnAkEtAgAIgABEZIAmOtAEtAmAIlAgOrABEhErA.BIZkAIA(2010).

<33% ARINA ERTAINA LARRIA OSO LARRIA GUZTIRA

Pertsonak % Pertsonak % Pertsonak % Pertsonak % Pertsonak % Pertsonak %


1.870 10 7.905 44 3.200 18 3.038 17 2.080 11 18.093 50

Gaigabezia intelektuala duten pert sonak

3 0 1.137 25 699 15 1.596 35 1.184 26 4.619 13

Buruko gaixotasuna duten pert sonak

155 2 1.536 18 1.142 13 5.121 59 746 9 8.700 24

Gaigabezia sent soriala duten pert sonak

397 8 1.817 38 669 14 725 15 1.188 25 4.796 13

Bestelako gaigabeziak dituzten pertsonak

53 53 22 22 7 7 11 11 7 7 100 0

GUZTIRA 2.478 7 12.417 34 5.717 16 10.491 29 5.205 14 36.308 100


OsOlArrIAlArrIAErtAInAArInA<%33


Gaigabezia sent soriala

duten pert sonak

Bestelako gaigabeziak

dituzten pertsonak

Buruko gaixotasuna

duten pert sonak

Gaigabezia intelektuala

duten pert sonak

%

60

50

40

30

20

10

0


�8

Aurreko taulakodatuengaineangizarte Ekintzako Eskualdeagorabeheragaigabeziaduten pertsonen banaketa portzentajeak aplikatuz gero (2. taula), hurrengo zenbatespenairtetenda,gaigabeziaduten19eta64urteartekopertsonenbanaketatik:

10. TAULA. BIZkAIAngAIgABEZIAEtA19EtA64urtEArtEAnDutEnPErtsOnEngAInEAnZENBATET SIDEnBAnAkEtAgIZArtEEkIntZAkOEskuAlDEAEtAAgErIDutEngAIgABEZIAmOtAEtAmAIlArEnArABErA(2010).

<%33 ARINA ERTAINA LARRIA OSO LARRRIA GUZTIRAGaigabezia fisikoa edota organikoa duten pert sonak

BIlBO 593 2.507 1.015 963 660 5.738EZkErrAlDEA-EnkArtErrIAk 539 2.279 922 876 600 5.216IBAIZABAl-nErBIOI 356 1.506 610 579 396 3.447BusturIA-urIBE 382 1.613 653 620 424 3.692GUZTIRA 1.870 7.905 3.200 3.038 2.080 18.093

Gaigabezia intelektuala duten pert sonakBIlBAO 1 361 222 506 375 1.465EZkErrAlDEA-EnkArtErrIAk 1 328 201 460 341 1.331IBAIZABAl-nErVIÓn/nErBIOI 0 216 133 304 227 880BusturIA-urIBE 1 232 143 326 241 943TOTAL 3 1.137 699 1.596 1.184 4.619

Buruko gaixotasuna duten pert sonakBIlBO 49 487 362 1.624 237 2.759EZkErrAlDEA-EnkArtErrIAk 45 443 329 1.476 215 2.508IBAIZABAl-nErBIOI 28 293 218 976 142 1.657BusturIA-urIBE 33 313 233 1.045 152 1.776GUZTIRA 155 1.536 1.142 5.121 746 8.700

Gaigabezia sent soriala duten pert sonakBIlBO 126 576 212 230 377 1.521EZkErrAlDEA-EnkArtErrIAk 114 524 193 209 342 1.382IBAIZABAl-nErBIOI 76 346 127 138 227 914BusturIA-urIBE 81 371 137 148 242 979GUZTIRA 397 1.817 669 725 1.188 4.796

Bestelako gaigabeziak dituzten pertsonakBIlBO 17 7 2 4 2 32EZkErrAlDEA-EnkArtErrIAk 15 7 2 3 2 29IBAIZABAl-nErBIOI 10 4 2 2 1 19BusturIA-urIBE 11 4 1 2 2 20GUZTIRA 53 22 7 11 7 100

GUZTIRABIlBO 786 3.938 1.813 3.327 1.651 11.515EZkErrAlDEA-EnkArtErrIAk 714 3.581 1.647 3.024 1.500 10.466IBAIZABAl-nErBIOI 470 2.365 1.090 1.999 993 6.917BusturIA-urIBE 508 2.533 1.167 2.141 1.061 7.410GUZTIRA 2.478 12.417 5.717 10.491 5.205 36.308


��

�. EGuNGO BEHARREN ETA ETORKIZuNEKOEN EZAuGARRIAK

gaigabeziadutenpertsonekegundituztenbeharraketaetorkizuneanedukikodituzte-nakbaloratzekoikuspegi kualitatibotikbegiratuta,etaaintzathartutazeintzukdirenPlanhau lantzerakoan parte hartu duten gaigabeziaren gizarte entitateek egindako ekarpenak(ikusiIII.Eranskina),jarraiangaigabeziadutenpertsonenegungobeharrenetaetorkizuneanizanditzaketenenalderdinagusiakbiltzendira.

leheniketabehin,alderdiorokorrakaurkeztukodiraeta,jarraian,haienberariazkobe-harrak foru erantzukizuneko gizarte zerbitzuen sistemari dagokionez (prestazioak eta zer-bitzuak,eskuratzekosistemaetaestaldura).

�.1. Alderdi orokorrak

Idatz-zatihonetanBizkaiangaigabeziadutenpertsonenegungobeharreietaetorki-zuneanizanditzaketeneiburuzkoalderdiorokorrakbiltzendira:

•Orokorrean,gizarte eraldaketako bidean aurrerant z egiteko beharra ikustenda,baldint za hobeak lort zerant z (irisgarritasun unibert salean, gizarterat zean eta parte-hart ze eta aukera berdintasunean).horrenbitartez,posibleizanbehardutegaigabeziadutenpertsonaguztiekautonomia,bizitzaindependentea,parte-hartzeaetakomunitateareninguruneangarapenaedukitzea.

•Esku-hart zeak pert sona hauen bizit zako ibilbidean berez koak diren lagunt zako berariaz ko beharretara egokit zeko geroz eta behar handiagoa eta anit zagoa igartzenda.hainzuzenere:

•gaigabeziarenbatdutenhaurreketanerabeekgerozetataldehandiagoaeratzendute;berariazkolaguntzabehargarrantzitsuadute,haiekahaliketagaitasunetagarapenhandienaklorditzatenetagizarteratzeetaautonomiaeraginkorrerantzegindezatenbizitzakoetapahauetanjada.

•halaber,heldugaigabetuenlaneratzeaetagizarteratzeaahalbidetukoduenberariazkolaguntzabeharraereikustenda.Azkenbatean,baliabidehauek,eremuezberdinetatik–lanaetaetxebizitza,batezere–erraztueginbeharduteedoposiblebihurtuhaienautonomiamailaaltuenaetabizitzainde-pendenteakomunitateareningurunean.

• Biztanleria zahartzea (bai gaigabezia duten pertsonena, bai haien fami-liaedoharremaningurunearena)erantzunsistemarierronkakplanteatzendizkionbestefaktoregarrantzitsubatda.sistemakzahartzeaktibokoestra-tegiakbultzatubehardituhelduenetapatik.



�0

•Datozen urteetarako eskarian haz kunde sendoa baloratu da mota guztietako lagunt za, zerbit zu eta baliabideei uztartuta, horiek, orokorrean, bizit za inde-pendentea garat zea erraztuko badute.Eskarihazkundeaigarrikodaberenohikoetxebizitzanedoinguruneanbizidirenpertsonenmultzoan.

Errealitatehorrekerantzunegokiakeskatzenditupertsonahorieiahaliketaautonomia pertsonal, bizitza independente eta ingurunearen garapen handienaemateko, bainabaztertu gabe ere egoit za izaerako edo ant zekoetan espeziali-zatutako baliabideak behar dituztenen beharrak (datorren idatz-zatianaipatzendenarenildoberetik).

Bizitzamoduautonomoangaratuahalizatekopremisagisa,beharrezkotzatbaloratzendabaldintzaketaerantzunsistemahobetzea,leheniketabehinirisgarri-tasununibertsaleko,laguntzapertsonaleko,laneratzekoetabaliabideekonomikokoalderdieidagokienez(horrela,kotizaziogabekoetakotizaziopekopentsioensistema,enpleguezegonkorraeskuratzea, laguntzapertsonalaerraztenduen sistema,au-tonomiababestekoproduktuak,etxebizitzetan irisgarritasunetazaharberrikuntzaobrak, garraioa orokorrean,… hobetuz): hori guztia beharrezkoa da bizitza ohikoinguruneangaratuahalizateko.

•Aurreko idat z-zatian adierazi denari uztartuta, bizit za independente bat ga-rat zen dela erraztera zuzendutako lagunt zak, zerbit zuak eta baliabideak za-balt zea bestelako lagunt za, zerbit zu eta baliabideen eskaint zarekin batera joan behar da, erakunde izaerakoak horiek (etxebizitzatik kanpo, aldizkako ostatuzerbitzuetanedozerbitzuiraunkorretan).Zerbitzuhoriek,bestalde,beharrezkoakdiragaigabeziaduenpertsonaugarirenlaguntzabeharrakatenditzeko.Zentzuho-rretan,erakundearretaezdaagerikomunitateanpartehartzekoetabizikalita-teaedukitzekoeredutikaparte.komunitateanbizitzaautonomoabultzatzea–edozerbitzuendeszentralizazioa,hurbiltasuna…bezalakobestealderdibatzuk–ezdabateraezinabigarrenmailakoforuerantzukizunekoarretazerbitzuakematearekin,etaezdabateraezina,eztaere,erakundearretarekin(oraindikohikobizitokianbizidenpertsonariemandakoarretarenaldean).

•Familia ereduaren aldaketak, zaint zaileen zahart zearekin batera, familien amore emate egoerak dakart za(batezereautonomiarakoetaparte-hartzerakozailtasungehiendituztengaigabetutaldeenartean)etahorrekbeharegoeraberriakekartzenditu.kasuguztietanbeharrezkotzatjotzendafamilieietazaintzaileeiemandakobabesabiziagotzea,arnasahartzekozerbitzuetanetahaieiemandakolaguntzanformulaberriakbultzatuz(informazioa,orientazioa,prestakuntza,laguntzapsiko-logikoa…) gaigabezia duten pertsonek komunitatearen ingurunean autonomiapertsonala dutela ahalbidetzeko bideetako bat bezala eta, bereziki, gaigabezia

�1

duten pertsonek beren beharrak edo bizitzako ibilbidean dituzten lehentasunakadierazterikezdutenkasuetan.

•Beharrezkogisabaloratzenda,erakundeekgaratzendutenesku-hartzeeredutik, pert sonan oinarrit zen den plangint za, autodeterminazioa eta plangint za hori pert sona bakoit zaren behar, erabaki eta bilakaera beharrak ageri dituen bizit zako ibilbide zehat zetara egokit zea bult zat zea.

•Gaigabezia anit zeko eta urritasun anit zeko egoeretatik eratorritako behar konplexuak areagot zen doazela ikusida,beste faktorebatzuenarteanbiztanleriazahartzeariuztartuta.

�.�. Berariaz ko beharrak foru erant zukizuneko gizarte zerbit zuen sis-temari uztartuta

Idatz-zatihonetangizartezerbitzuenalorrekoberariazkobeharrakezaugarritzendira,gaigabeziadutenpertsonenetahaien familienbeharnagusienalderdiakbilduzgauregundagoenprestazio eta zerbitzu eskaintzarenaldean (tipologia eta zerbitzuenestaldura, etaeskuratzekosistema).

2.2.1. Prestazio eta zerbit zu eskaint zarekin zerikusia duten alderdiak (tipologia eta zerbit zu estaldura)

Jarraian,gaigabeziadutenpertsonentzatetahaienfamilientzatdaudenforuerantzu-kizunekogizartezerbitzuetaprestazioenegungotipologiaetaestaldurariburuzkoalderdienondorioakbiltzendira.hobetu,egokituedoosatueginbehardirelabaloratuda,horrenbi-tarteztaldearenbeharrentzakoerantzunmailabeharbestekoaetaegokiaizandadin.leheniketabehin taldeosoak,orokorrean,partekatutakoalderdiakaurkeztendira.Bigarrenik,Planhaulantzekogaratudenparte-hartzeprozesuarenesparruantaldeezberdinekbeharrezkotzatjotakohobekuntzakbiltzendira:

A) Talde osoaren alderdi komunak edo haiek partekatutakoak:

•Foruerantzukizunekogizartezerbitzuensistemabatgaratzenjarraitzekobeharrapartekatzenda, gai izangodenabeharbesteatenditzeko taldeguztien laguntzabeharrak.

•Daudenbaliabideakegokitzekoetamalgutzekoeskariaedobeharraareagotuegindela ikusi da, horiek gaigabezia duten pertsonen eta haien familien berariazkobeharretaraegokitzealdera.

•Beharrezkotzat jotzen da prestazioen egungo eskaintza taldearen egungo beha-rretara eta sor daitezkeenetara egokitzea (bai gaigabezia duten pertsonentzat



��

eurentzat, bai haien familia/harreman ingurunearentzat), haien bizitza ibilbideadenadela:hondamen/zahartzeegoeraareagotzea,laneratzekoetagizarteratzekolaguntzabeharradutenpertsonahelduak,haurtzaroa/nerabezaroa.Bestehainbatgairen artean, aztertu egin beharko da nola egokitu existitzen diren baliabideakpertsona horiekiko berariazko arreta baterako (zerbitzuetan edo zentroetan za-hartzerako unitate edo zona bereiziak sortzea, eta abar), zerbitzuen erabiltzailedirenen zahartzea jazotzenden kasuanarreta ratioaknolamalgutu edo egokituaztertubeharkoda,etaabar.

•Familiei eta zaintzaileei emateko laguntza zerbitzuakgaratzen jarraitzekobeharraplanteatzenda,arnasahartzekozerbitzuakbultzatzeaetaneurriberriaksartzea.

•Beharrezkotzatjotzendaongipasatzekoetaaisialdikoprogramengarapenarieman-dako babesa indartzea, gaigabezia duten pertsonen autonomia pertsonalaren etakomunitateareninguruneanpartehartzearenaldeegitekoetafamiliarentzatarnasahartzekoformulagisajarduteko.

•Boluntarioeilaguntzekoprogramakerebultzatueginbeharkolirateke.

•lanbide zentroetaraino edogaigabezia duenpertsona joanbehar izandaitekeenbestetokirenbaterainogarraioegokituarenzerbitzuabermatzekobeharraaztertueginbeharkolitzateke.

•gizatekenekimenapositibotzatjotzenda,etaharenlurraldezabalkundearenintere-sabaloratuegitenda(edohareninformaziopuntuaksortzeaetaI+g+Beremubatsartzeagizarteesparruan),edozeinkasutanereoinarrizkogizartezerbitzuekikoharre-mana/koordinazioahobetuzharenfuntzionamenduaezinhobeaizandadin.

•laguntzaproduktuetarakolaguntzasistemarenebaluaziojarraituaeginbeharkolitza-teke,gaigabeziadutenpertsonenordezkaridirenentitateenparte-hartzeaedukita.

•Beharrezkotzatjotzendaegoitzazkozerbitzuen,egoitzazentroeneta,batezere,la-guntzaduenetxebizitzarenetanorberarenetxebizitzanlaguntzaedukitzearenestal-durazabaltzea,baitaegunekozentroetanere.

•laguntza zerbitzuak edo programak eta elkarte jardueraren jabekuntza aintzathartzekointeresaazpimarratzenda,batezeretaldeahulenenordezkaridirenelkartehoriena,sorreraberrikoelkarteakerebultzatuz.Aholkularitzazerbitzuakeskaintzeakudeaketan,kontabilitatean,auditoretzan.

•Joan-etorrietarako, elikagaietarako, bizitokirako… prestazio ekonomikoak sartzeaaztertu beharko litzateke, horiek zerikusia dutenean zerbitzu espezializatu batekinerabiltzailearenohikoingurunetikkanpoematendenean.

��

B) Berariaz ko alderdiak gaigabezia mult zoak gorabehera:

Gaigabezia fisikoa edota organikoa duten pert sonak•komunitateareninguruneanbizitokiaukeren,laguntzadutenetxebizitzen,eskaintza

nahikoaedukitzekobeharraikusida.

•halaber,beharrezkotzatbaloratzendaintegraziokoetagaikuntzakozentroen(egu-nekozentroak)beharbestekoeskaintzaedukitzea,gaigabeziadutenpertsonahorieizuzenduta.gauregun,ezaugarrihoriekdituenzentrobakarradagoBizkaian,etahar-tarairistekopertsonaugariitxaronzerrendandagoelaikusida.

•Beharrezkotzatjotzendalaguntzaproduktuakeskuratzendirelasustatzea,etabai-taprestazioortoprotesikoenkatalogoegokiaeskuratzendelasustatzeaere.horre-lakoproduktuakeskuratzeakosatuegitendituazkenurteetaningurunearenirisga-rritasunahobetzekoegindakoesku-hartzeak.horrela,ingurunerasartzeanahizlan,hezkuntzaetagizarteeremuetarasartzeaahalbidetzendaesparruguztietan.

•Bizitza independenteaerraztendutenprogramenaldekoapustuaegitea (besteakbeste,laguntzapertsonala).Besteakbeste,laguntzapertsonalekoprestazioekono-mikoaeskasadelausteda,zaintzaileinformalarenprestazioekonomikobezalaxe.

•Ikusidagaigabeziafisikoaedotaorganikoadutenhaur,nerabeetagazteenbeharrakaisialdietadenboralibrekoprogramakeskuratzeanpilatzendirela,etahorieneskaintzabeharbestekoaizateabeharrezkoada.

•Beharrezkotzat jotzen da errehabilitazio eta mantentze tratamenduei dagokienezlaguntzagehiagoedukitzea.

•Egoitzetanaldibaterakoharrerarakoplazakopurujakinagordetzekobeharraikusidaere,larrialdikasuakgertatzendirenerako.

•Baliabideberritzailegisa,JardueraZentroakedukitzea,lurraldekoEskualdeezber-dinetan gaikuntza Zentroen sarea sortzea eta etxebizitzako eredu alternatiboakedukitzeainteresgarriadelaplanteatuda.

Ent zumen gaigabezia duten pert sonak eta ikusmen gaigabezia duten pert sonak

•gaigabeziasentsorialadutenhauretanerabeengerozetaeskarihandiagoaigarrida(hirukoiztuegindaazkenurteetanarazohauekdituenpertsonakopurua).

•Entzumengaigabeziadutenpertsonenberezitasunak–ongiberezitakoeskakizune-kin–aintzathartubehardirelausteda,ikusmengaigabeziadutenpertsonenkasuangertatzen den moduan. Berariazko beharrak dituzte komunikazioaren, lanbidearenetaaisialdiareneremukoirisgarritasuna,informazioaeskuratzeaetaingurunearekikoelkarrekintzabezalakogaietan.



�4

Batetik, entzumen gaigabezia duten pertsonek hurrengo baliabide beharrakplanteatzendituzte:

a. Berezko baliabide zentroa edukitzea (gizarte eta aisialdi zentroa), laguntzekoproduktuen eremua eta zeinu hizkuntzaren interprete zerbitzua sartuz. Zeinuhizkuntzareninterpretezerbitzuamalgutzeaahalbidetukodutenformulakereaz-tertubehardira,ordutegi zabaleanetaelkarteenmundutikbanandutaegonda-dinzerbitzua.Ildoberdinhonetan,haienkomunikazioaetaautonomiapertsonalababestu behar dira, berariazko kualifikazioa duten profesionalen bitartez (gidak,interpreteakedobitartekariak).

b. Egunekozentroentipologiamalgutzea,bestelakoerantzunhautabideakbiltzeko(adibidezentzumengaigabeziadutenpertsonentzakogizarteZentroa).

c. gainera,entzumengaigabeziadutenpertsoneklaguntzabeharraedukitzenduteorokorreanirisgarritasunerakoeta,batezere,zerbitzuetakokomunikaziorairiste-ko. Berariazko arreta eta orientazio zerbitzuekin, Zeinu hizkuntzaren interpretezerbitzuarekin,uztartutaere,prestakuntzaegokituareneremuankomunikaziorakoirisgarriakdirenkulturaetaaisialdijarduerak

Bestalde, ikusmen gaigabezia duten pertsonek uste dute hurrengo alderdiakhobetueginbeharkoliratekeelaprestazioenegungoeskaintzan:

a. laguntza edo prestazio ekonomiko berriak sartzea, laguntzarako txakurrak edogidatxakurrakbezalakolaguntzakerrazteko.

b. haienkomunikazioaetaautonomiapertsonalalaguntzeaberariazkokualifikazioaduten profesionalen bitartez (gidak, interpreteak edo bitartekariak). laguntzailezerbitzuaerebultzatueginbeharda.

c. Ikusmengaigabeziadutenpertsoneklaguntzabeharrakdituztehurrengobalia-bideeidagokienez:laguntzaetxean;egoitzazerbitzuakfamiliarenlaguntzarikezduten pertsonentzat; laguntza duen etxebizitza mendetasun egoeran dauden,ikusmengaigabeziaduten,familiarenlaguntzarikezdutenetalanegitekoadi-neandaudenpertsonentzat; laguntza ikusmengaigabeziadutenhauretagaz-teenfamilientzat.

Gaigabezia intelektuala duten pert sonak

•Beharrezkotzatjotzendagaigabeziaintelektualaizanetahondamenedotazahartzeegoerandaudenpertsoneierantzunegokiaematekobaliabideakantolatzea.

•gaigabezia intelektuala eta jokabidenahasmenduakdituztenpertsonei laguntzekozerbitzuenezaugarriakdefinitzeainteresgarritzatjodaere.

�5

•haien behar zehatzei dagokienez, hurrengo alderdien inguruan planteatzen dirahoriek:Arretagoiztiarrarenzerbitzuazabaltzea6urteetaraarte,derrigorrezesko-latubeharrarekinbateginez-gainera,"etxezetxe"ematekoaukeraaztertubeharda,beharraageridutenkasuzehatzetan-;babesahaurgarapenari;babesakomu-nikazioarengarapenari;autonomiapertsonalaetagizartekoasustatzekozerbitzuakadinezberdinetan;aisialdirako laguntza,gizarteparte-hartzeaetakomunitatekozerbitzuakeskuratzekozerbitzuak;bizitzaindependenterakobabesaetapaezber-dinetan(gazteak,adinekoak); laguntzaetxeanadinezberdinetaneta intentsitateezberdinetan; laguntzafamilieiberenseme-alabenbizitzakoetapaezberdinetan;laguntza jarduerengarapeneanarrazoi ezberdinengatik lan egiten ez dutengai-gabetuintelektualentzat;etalaguntzaekonomikoazenbaitzerbitzueskuratuahalizateko.

•Beharrezkotzat jotzen da, halaber, eguneko zentroetan gehieneko plaza kopuruaegokitzeagaigabeziaintelektualadutenpertsonentzatetaplazakopuruaareagotzeaberariazko egoitza zentroetan gaigabezia intelektuala eta jokabide nahasmenduakdituztenpertsonentzat.

Autismoa eta autismoaren espektroko nahasmenduak dituzten pert sonak

•taldehonetanhazkundesendoaikusida(%40hazidaazkenhiruurteetan).

•Espektroautistakopertsonekarretaetagaikuntzairaunkorrabehardutebilakaerain-gurunebatean,izanere,18urteetatikaurreragaratzenaridiraoraindik.haienbeharnagusiakespektroautistakopertsonentzakobaliabideespezializatuakdira,gaigabeziaintelektualetiketabaliabideorokorretatikbereizita.6urtebeteartearretagoiztiarraerebehardute.

•Familientzatarnasahartzekozerbitzuak,laguntzakoakedobakarkakolaguntzakoaketabizitokianlaguntzekoakbiltzekoberariazkoprogramasortzekobeharrabaloratuda.

Garun paralisia duten pert sonak

•talde honetatik eremu ezberdinetan laguntza emateko berariazko baliabideakbehar direla planteatu da: Ingurunerako egokitzapenak, laguntza produktuak,laguntzailepertsonala,laguntzanorberarenetxean,egokitutakoaisialdietaden-bora libreko programak, zentroetara eta aisialdi eta denbora libreko programe-tara joateko garraio egokitua, egoitza edo etxebizitza zerbitzuak laguntzarekingarunparalisiaduenarenzaintzaileazahartzeaurreratukoetapabateandagoensenidebatdenkasuan,garunparalisiadutenpertsonentzakoplazakareagotzeaberariazkoegunekozentroetan,arretagoiztiarra6urteetarairitsiarte,logopedia,hidroterapia,estimulaziobasalabizitzakolehenetapetan.



�6

•halaber, familientzat arnasa hartzeko zerbitzuak, laguntzakoak edo bakarkakolaguntzakoak etabizitokian laguntzekoakbiltzekoberariazkoprograma sortzekobeharrabaloratuda.

Bat-batean hartutako garun kaltea duten pert sonak

•talde honetatik berariazko baliabideak behar direla planteatzen da hurrengoetan:errehabilitazioan, laguntza psikologikoan, logopedian, fisioterapian, aisialdian etadenboralibrean,etalaguntzadutenetxebizitzetanetabat-bateanhartutakogarunkalteadutenpertsonentzakoegoitzetan.

•Bat-bateanhartutakogarunkalteadutenetamugaertainakedolarriakdituztenpertsonentzakozentroetanplazakopuruaareagotzeabeharrezkotzatjotzenda,familiek arnasa har dezaten. lanerako zentroak ere beharrezkotzat jotzen dirataldehonentzat.

Buruko gaixotasuna duten pert sonak

•Ezinbestekotzatjotzendapertsonahauengizarteratzearietaparte-hartzeariberezikieragitendiotenondorioakdituengizarteestigmariaurreegitea.

•Burukogaixotasunakeragindakopertsonataldehonetanhazkundesendoaigarrida,haienarazoakanitzaketakonplexutasunberezikoakizanez.

•laguntza beharrak igarri dira, eta horiei erantzun bereizi egokiak eskaini beharzaizkie, bai haurtzaroan/nerabezaroan, bai heldu gisako bizitzan eta hondamen/zahartzeegoeretan.

•Burukogaixotasunadutenpertsonenprofilakeskatuegitenduetxebizitzarenalorre-kolaguntzaketalanbideprestakuntzakoak,lanaurrekoak,areagotzea(lanmunduansartzeraorientatuta).

•Beharrezkotzatjotzendaetxezetxekolaguntzasareazabaltzea;bertan,ikuspegipsiko-logikoaetahezkuntzakoa,jokabideaketajarrerakikastekoaetainguruneaezagutzekoaksartukoliratekeburukogaixotasunadutenpertsonentzatnahizhaienfamilientzat.

•Beharrezkotzat jotzen da baliabide berritzaileak sortzea buruko gaixotasuna dutenbainaintentsitatebaxukoarretabehardutenetamugagutxietakontrolmailabaxuadutenpertsonentzat(kasuaskotanbaloratuegitendahorrelabakarriklordaitekeelapertsonak“harrapatzea”behardituztenlaguntzabaliabideetarajoandaitezen).

•Buruko gaixotasuna duten pertsonen kasuan, berezitasunak ikusita (gaixotasunaantzemateko eta laguntzak onartzeko zailtasuna, etengabeko berrerorikoak…),funtsezkoadabaliabideakmalgutzeaetaegokitzea,etabaitabaliabideenarteaniga-roetamugikortasunaegoteaahalbidetuetaarindukodutenneurriakaztertzeaere.

��

•Beharrezkotzatjotzendainformazioetaorientaziozerbitzuhobeaedukitzea,ho-rrekaukeraemandezanburukogaixotasunaezagutuetanormalizatzekoagerraldibat jasatendutenetaegoerainolazereezagutzenezdutengazteennahizhaienfamilienartean.

•Egunekoarretazerbitzuak,etxebizitzaketagizarteetafamilialaguntzapsiko-komu-nitariokoprogramakareagotueginbeharkolirateke.

2.2.2. Prestazioak eta zerbit zuak eskurat zearekin zerikusia duten alderdiak

Idatz-zati honetan baliabideak eskuratzerakoan hobetzea edo gaigabezia dutenpertsonenbeharretaraegokitzeabeharrezkoadelaustedenalderdiakbiltzendira:

•Zerbitzuedotasailezberdinenartekokoordinazioahobetzea,baitagizarteetaosasuna-ren,hezkuntzaren,etxebizitzaren,enpleguaren,justiziaren…esparruetanere.

•Oinarrizkogizartezerbitzuekikokoordinazioahobetzeaetabaliabideespezializatuakeskuratzeamalgutzeaoinarrizkozerbitzuenbitartez.

•gaigabeziaugarikopertsoneiegokitzeabaliabideak.

•Ebaluazioetaorientaziotresnakgaratzea,baliabideaketazerbitzuakegokiesleitzekogaigabeziadutenpertsonenlaguntzabeharrakgorabehera.

•Baliabideakeskuratzeko irizpideakmalgutzea, berdintzeaetaarintzea, sistemarairistekobalorazioapertsonarenbeharrenikuspegitikeginez.

•Baliabide batetik beste baterako trantsizioa eta mugikortasuna malgutzea etaarintzea.

•Baliabideenerabileramalgutzea;horrela,egoitzazentrobaterasartzeabateragarriaizanbehardaegunekozentrobaterasartzearekin.

•gaigabeziamailaaitortzekoetamendetasunabaloratzekoizapideakarintzea.

•neurri malguak aztertzea, erabiltzaileen errealitateari eta beharrei egokituta.horiek baliabideak eskuratzeko saiakera aldiak edo behin-behineko baimenakahalbidetubehardituzte.

•kasuarenjarraipenaedokoordinazioaegitea,pertsonabakoitzarenbizizikloarenbi-lakaerabeharrei jarraiki etagizarteekimenekoentitateetatik,haiekinkoordinatutaedoerreferentziakoprofesionalarenetaadministraziopublikoanedotagizarteeki-menekoentitateetanfuntzioakbetetzendituztenbesteprofesionalenparte-hartzeadutendiziplinaanitzekotaldeensorrerarenbitartez.

•Baliabideakeskuratzeari,eskuratzehorrenezaugarriei,daudenbaliabideei,prozedu-rei,etaabarriburuzkoinformazioabarreiatzenetaezagutzendelahobetzea.



�8

�. fORu ERANT ZuKIZuNEKO GIZARTE ZERBIT ZuEN SISTEmAKO PRESTAZIOEN EGuNGO TIPOLOGIA ETA mAPA GAIGABEZIA duTEN PERT SONENT ZAT

Gaigabezia Zerbit zuaren 2009ko Jardueren memoriak hurrengokopuruakbiltzendituegindakojardueraridagokionez:

11. TAULA.BFAkOgIZArtEEkIntZAsAIlArEnZErBItZuAk,PrEstAZIOAkEtAgAstuAgAIgABEZIArEnErEmuAn.2009.urtEA

BIGARREN mAILAkO EGUNEkO ZERBIT ZUAk ETA LANBIDE ETA EGOIT ZA IZAERAkOAk PLAZA kOP. SAILAREN GASTUA

Plazak entitateekin

lanbideZentroetan 1.271

50.885.146,92EEgunekoZentroetan 936EgoitzaZentroetan 890Aldibaterakoegonaldietarakoplazak 28

Diru-laguntzaizendunaklanbideZentroetaneginbeharrekoinbertsioetarako 1.243.780,19E

PRESTAZIO EkONOmIkOAk

13/1982 Legean aitortutako prestazioak (mIGIL)

Osasunlaguntzaetafarmaziakoprestazioa

736.103,40Egutxienekodiru-sarrerabermearensorospenahirugarrenpertsonabatilaguntzekosorospenamugikortasunetakonpentsaziosorospena,garraiogastuetarako

kotizazio gabeko pent sioak

Elbarritasunekokotizaziogabekopentsioa2009an3.611

pentsioemanda16.886.960,03E

Banakako lagunt zak

Arretagoiztiarra 317 444.518,50EOrdainketabakarrekolaguntzak 4 5.857,60E

BESTE DIRU-LAGUNT ZA/LAGUNT ZA BAT ZUk

Arretarietaintegrazioarizuzendutakodiru-laguntzak(aisialdiasalbu) 1.193.933,00EAisialdietadenboralibrekoprogrameizuzendutakodiru-laguntzak 1.566.894,00E


hurrengotauletansailareninformazioabiltzenda2010eko hasierako aurrekontuanplanteatutakobaliabideezberdinetakoplazeiburuz:

��


12. TAULA.BFArEngIZArtEZErBItZuEnPrEstAZIOEnPlAZAkEtAEstAlDurAgAIgABEZIArEnErEmuAn(2010EkOhAsIErAkOAurrEkOntuA)

EGOIT ZA ARRETAkO ZERBIT ZUAk 2010EkO PLAZAk

BIZ kAIkO BIZTANLERIA OSOAREN ARABERAkO ESTALDURA (ESTALDURA PORT ZENTAJEA 1.000 BIZTANLEkO)4

24h-koegoitza 687 0,6016h-koegoitza 205 0,1824h-koaldibaterakoegoitza 28 0,02laguntzadutenetxebizitzak 121 0,10EGOIT ZA ARRETAkO ZERBIT ZUAk GUZTIRA 1.041 0,90

EGOIT ZA IRAUNkORRAk 1.013 0,88ALDI BATERAkO EGOIT ZAk 28 0,02

EGOIT ZA ARRETAkO ZERBIT ZUAk 2010EkO PLAZAk

BIZ kAIkO BIZTANLERIA OSOAREN ARABERAkO ESTALDURA (ESTALDURA PORT ZENTAJEA 1.000 BIZTANLEkO) 4

Egunekozentroa 885 0,77Egunekozentroa-OIZ 99 0,09Egunekozentroaguztira 984 0,86lanbidezentroa 1.295 1,12EgunEkOArrEtAkOZEntrOAk/lAnBIDEErAkOAkguZtIrA 2.279 1,98

BESTELAkO PRESTAZIOAk 2010EkO ONURADUNAk

BIZ kAIkO BIZTANLERIA OSOAREN ARABERAkO ESTALDURA (ESTALDURA PORT ZENTAJEA 1.000 BIZTANLEkO) 1

ArrEtAgOIZtIArrA 317OrDAInkEtABAkArrEkOBAnAkAkOlAguntZAk(trABAArkItEktOnIkOAk)

4

BANAkAkO LAGUNTZAk GUZTIRA 321 0,28kotizaziogabekopentsioak-kgP 6.500gaigabetuarengizarteratzea-mIgIl 379gsInkonpentsazioakGUZTIRA kGP + mIGIL 6.879mendetasuna–zaintzakfamiliareningurunean 10.000 5,97

mendetasuna–laguntzailepertsonala 5mENDETASUNA GUZTIRA 10.005 8,68

4 Estaldurakalkulatzekoerreferentziakobiztanleria:biztanleriaBizkaian,2009an:1.152.658.Iturria:EstatistikakoInstitutunazionala.2009kourtarrilaren1ekoustiapena(2010ekootsailaren2aneguneratua).Iturria:BFAkogizarteEkintzasaila.

Jarraiandatozentaulekinformazioxehatuabiltzendutesailakegunekoarretakoetaegoitzaizaerakolaguntzaplazenbanaketariburuz,gizarteEkintzakoEskualdeakgorabeheraegoerazeindenetahartzaileengaigabeziamotazeindenaintzathartuta:


40

13. TAULA.BFArEngIZArtEZErBItZuEnEgunEkOArrEtAkOZEntrOAkEtAPlAZAkgAIgABEZIArEnErEmuAn(2010EkOhAsIErAkOAurrEkOntuA)

GIZARTE EkINT ZAkO ESkUALDEAk

tAlDEhArtZAIlEA

GUZTIRAGaigabezia intelektuala

duten pert sonak

Autismoa eta autismoaren espektroko

nahasmenduak dituzten

pert sonak

Buruko gaixotasuna

duten pert sonak

Garun paralisia duten

pert sonak

Gaigabezia fisikoa edota organikoa

duten pert sonak

Z P Z P Z P Z P Z P Z P %BIlBO 6 286 7 152 2 100 2 68 1 52 18 658 27,33EZkErrAlDEA-EnkArtErrIAk 11 430 0 0 6 156 4 51 0 0 21 637 26,45

IBAIZABAl-nErBIOI 5 221 1 30 2 54 0 0 0 0 8 305 12,67

BusturIA-urIBE 19 576 0 0 4 123 1 40 1 16 25 755 31,35BEstElAkOZOnAk 1 11 0 0 0 0 1 11 0 0 2 22 0,91kOkAtuZAIn5 1 23 0 0 1 8 0 0 0 0 2 31 1,29GUZTIRA

431.547

8182

15441

8170

268

76 2.408 100,00% GUZTIRA 64,24 7,56 18,31 7,06 2,82


5 kokatu zain:gizarteEkintzakoEskualdeenarteanplazarenkokalekuaesleitzekozain.

14. TAULA. BFArEngIZArtEZErBItZuEnEgOItZAArrEtAkOZEntrOAkEtAPlAZAkgAIgABEZIArEnErEmuAn(2010EkOhAsIErAkOAurrEkOntuA)* Zenbatu diren plazetatik bat zuk lanbide erakoak, enplegu babestuko plazak eta heziketa bereziko arreta erakoak dira.

GIZARTE EkINT ZAkO ESkUALDEAk

tAlDEhArtZAIlEA

PRESAZkOAk GUZTIRAGaigabezia intelektuala

duten pert sonak

Autismoa eta autismoaren espektroko

nahasmenduak dituzten

pert sonak

Buruko gaixotasuna

duten pert sonak

Garun paralisia duten

pert sonak

Gaigabezia fisikoa edota organikoa

duten pert sonak

Z P Z P Z P Z P Z P Z P Z P %BIlBO 7 77 0 0 1 60 0 0 0 0 0 0 8 137 13,16EZkErrAlDEA-EnkArtErrIAk 6 186 0 0 3 68 1 11 1 19 0 0 11 284 27,28

IBAIZABAl-nErBIOI 3 148 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 148 14,22

BusturIA-urIBE 8 125 1 5 0 0 0 0 1 15 0 0 10 145 13,93

BEstElAkOZOnAk 18 243 1 5 0 0 0 0 0 0 0 0 19 248 23,82

kOkAtuZAIn5 0 0 0 0 1 64 0 0 0 0 1 15 2 79 7,59GUZTIRA

42779

210

5192

111

134

115

53 1.041 100,00% GUZTIRA 74,83 0,96 18,44 1,06 3,27 1,44

Z: ZEntrOAk P: PlAZAk

41

1. sailaketagaigabeziareneremukoentitateekgaigabeziadutenpertsoneiarretaema-tekoetahaieksustatzekoerreferentziakoeredujakinbaterantzabiat zen jarrait zea-ren aldeko apustuapartekatzendute:komunitatean Parte Hart zeko eta Bizi kali-tatea Edukit zeko Eredua.

PlangintzakoekimenhonengarapenaplanteatuegitendaEreduhonenaldekoiden-tifikazioetaapustuan.Bertan,gaigabeziadutenpertsonenarretanetasustapeneandatozen urteetan egin beharreko bideranz ko orientazioa dago,nahizetapixka-nakakoezarpenaibilbideluzekoproiektuanbiziodunbatenondorioizanetahorrek,noski,Planhonenindarraldiagainditzendu.

Ereduhaupixkanakabarneratzekoeta erabatfinkatzeko, beharrezkoada kulturaaldaketakoetagizarteeraldaketakoprozesubatbizitzeaetaforuerantzukizunekogizarte zerbitzuen sisteman esku hartzen duten funtsezko agente guztien esku-hartzeanahiz,zeharkakojardunenbitartez,gaigabeziadutenpertsonakkomunita-teansartzen,bertanpartehardezatenetabizitzaautonomoaizandezaten,irisgarri-tasununibertsaleanetaguztiontzakodiseinuanetaaukeraberdintasuneaneraginadutenfaktoreetaneragindezaketenhorienaedukitzea.

�. Datozenurteetarakobeharetaeskarihazkunde indartsuazenbatetsidaprestazioetazerbitzumotaguztietarako,horienbitartezkomunitateareninguruneanbizitzaindependenteagaratzeaerraztukobadakomunitateanPartehartzekoetaBizikali-tateaEdukitzekoEreduarekinbatetorriz.

Ereduhonenesparruan,beharrezkotzatjotzendaereduhorilortzerazuzendutakozerbitzuberrien(laguntzakingurunean,etxebizitzaklaguntzarekin,etaabar)sorrera(edojadaexistitzendirenenegokitzapenak)arrazoiz moldat zea bestebaliabidetra-dizionalbatzuekin(egoitzak,egunekozentroak,etaabar).horiek,bestalde,eskaria-renxedeizatenjarraitukodutetaldehonetakozatigarrantzitsubatenpartetik,izanere,laguntzaespezializatuhauekeskatzenjarraitukodute.

�. Beharrezkotzat jotzendaforuerantzukizunekogizartezerbitzuenerantzunsiste-mahobetzea,unibert saltasunari, zuzentasunari, kalitateari eta pert sonan oina-rritutako plangint zari dagokienez.horiguztiaBizkaikoForuAldundiarengizarteEkintzakoPlanEstrategikoarenEginkizunarekin,BalioekinetaIkuspegiarekinnahizharenlehentasunezkoildoekinbatetorrizegingolitzateke.

�.AnAlIsIArEn ONdORIO OROKORRAK EtA dIAGNOSTIKOA


4�

sistemaren prestazio eta zerbitzu eskaintzari dagokionez, baloratu egiten diraazkenurteetanBizkaikogizarteEkintzareneremuan ikusidirenaurrerapausoakgaigabeziadutenpertsonenalde.halaetaguztizere,beharrezkoadaprestazioetazerbitzuenkatalogoaren,eskuratzeetaestaldurasistemarenhobekuntza,ego-kitzapenetamoldatzealderdietanaurrerantzegitenjarraitzeasistemaoso,beharbestekoetalaguntzakoberariazkobeharrekikoegokiadenbaterantz,horrenbitar-tezkomunitateanBizikalitateaEdukitzekoEredurantzegitealdera:

• Prestazioenetazerbitzuenkatalogoanegiteabeharrezkotzatjotzendi-renhobekuntzagehienakdaudenbaliabideakegokituetamalgutzetiketabaliabideaksortu/eraldatzetikigarotzendira,horrenbitartezautonomiapertsonalaetabizitzaindependenteaahalbidetzekokomunitatearenin-gurunean.

• Eskuratzeko sistema, halaber, taldearen errealitatearekiko gehiago ego-kitzerantz bideratu behar da, haien aniztasun funtzionala gorabehera(esate baterako, sistemako prestazioak eskuratzeko balorazio sisteman).halaber,baliabideenartekoigarotzeetamugikortasunaarinduetamal-gutubehardira.

• sektorekoplangintza (funtzionalaeta lurraldekoa) laguntzasareosoetanahikoa bermatzera orientatu behar da gaigabezia duten pertsona guz-tientzat(unibertsaltasunaetazuzentasuna).

4. Prestazioak eta zerbit zuakgaigabeziadutenpertsonen(haurtzaroetanerabezaroa,helduaketahondamen/zahartzea)bizit zako ibilbideko etapabakoitzeanberezkoakdirenberariazkobeharreiegokitzekobeharraigarrida,gerozetabeharhandiagoaetaanitzagoagainera.horrela,beharrezkoadasortzenaridirenbeharhaueiemangozaizkienerantzunakegokitzeaedoberribatzukbilatzea.

5. Erakundeakgaratzenaritudirenesku-hartzeereduetatik,etapertsonanoinarritzenden plangintza eta bizi kalitate eredua ezartzea dakarrena, baloratu egiten dabeharrezkoadelametodologia eta tresna bat zuk edukit zea, pert sonan oinarri-turiko plangint zaren ikuspegia duen parte-hart ze eta bizi kalitateko eredu bat aplikatu eta jarrait zea ahalbidet zeko. Tresna hauei eskerposibleizangodaba-nakakoplangintzaegokitzeapertsonabakoitzarenbeharzehatzei,harenberezkoerabakieietaeboluziobeharrakageridituenbiziibilbideari.

6. Familia eta bizikidet za ereduak anizteak, familien baitan zaint zaileen za-hart zearekin batera, familien amore emate egoerak dakart za (batez ere au-tonomiarako eta parte-hart zerako zailtasun gehiendituztengaigabetutaldeenartean)etahorrekbeharegoeraberriakekartzenditu.Beharrezkoadafamiliei

4�

AnAlIsIArEnONdORIO OROKORRAK EtA dIAGNOSTIKOA

eta zaint zaileei emandako lagunt za biziagot zea, komunitatearen ingurunean gaigabezia duten pert sonen autonomia pert sonala ahalbidet zeko bide gisaeta,batezere,gaigabeziaduenpertsonakberebeharrakedobiziibilbiderakolehen-tasunakadieraziezindituenean.horrela,zaintzaileenarnasahartzekoetahaieilaguntzekozerbitzuakbultzatubeharkolirateke.

�. Funtsezkotzat jotzendasistemarenagenteezberdinenaldetikkalitatean oina-rritutako kudeaketa ereduak ezartzea,etahoriikuspegihirukoitzetikegitea:bizikalitatea,kudeaketarenkalitateaetakudeaketaetikoetaarduratsua.horrekau-rrerantzegiteaesannahidu,besteakbeste,kalitatesistemakfinkatzean,pertsoneiburuzkopolitikan,hausnarketaetakudeaketaetikoetaarduratsuan,etaabar.

8. Bizkaiko Foru Aldundia gizarte ekimenaren esku-hartzeari emandako laguntzagaratzen ari da, horretarako eskainitako zerbitzuen zati handi bat finantzatuz.Aldundiarenetaentitatepribatuenartean,gizarteZerbitzuenalorrean,nagusidenharremanjuridikokoereduaelkarlanhitzarmenarenada,diru-laguntzakemateazaparte (bai emakida egiteko ohiko prozeduraren bidetik, bai zuzenean emanez,aurrekontuetan bide izenduna erabilita). Bai Foru Aldundia, bai entitate priba-tuak,orokorrean,batdatozadierazteanbeharrezkoadelaharreman juridikoko eta lankidet zako sistema egoki bat edukit zea:

•Batetik,gaiizanbehardaBizkaiansistemarenberezitasuneimoduegokianerantzutekoeta,batezere,gai izanbehardabertaneskuhartzendutengizarteekimenekoentitateeniraunkortasunabermatzeko.

•AldibereanzerabermatubehardaAdministrazioakbetebeharduenErantzu-kizunPublikokofuntziotik:

-Zuzentasunaprestazioaketazerbitzuakeskuratzerakoanetabaliabideakbeharbestekoakizateagaigabeziadutenpertsonaguztientzatetahaienfamilientzat.

-Objektibotasuna eta gardentasuna sistema garatzeko oinarritzat hartudirenirizpideetan.

-Baliabidepublikoakerabiltzendireneanarrazoizkotasuna,orekaetaopti-mizazioabilatzea.

45

Jarraian,Bizkaiangaigabeziadutenpertsonenetahaienfamilienautonomiapertso-nalariarretaematekoetahurasustatzekoEstrategiajasokodadatozenurteetarako;bertan,arretarenetaesku-hartzearenerreferentziakoeredugisakomunitateanpartehartzekoetabizi kalitatea edukitzeko Ereduan pixkanaka sartzeko bidean planteatu diren ildo estrate-gikoak,helburuaketajardunakjasotzendiraetabaitaprestazioetazerbitzueskaintzaosoa,egokiaetabeharbestekoalortzekoelementukomunakere.

Ereduhonetaranzkoibilbideakfuntsezkoagenteguztienesku-hartzeabeharduenkulturaaldaketakoprozesubatetagizarteeraldaketakoabeharduelaaintzathartuta,gizarteeraldake-takobostardatzestrategikoidentifikatudaanalisiardatzetaegituraplanteamendueidagokie-nez.horiekdefinitzetikabiatuz,zeharkakoprogramakdefinitudirahoriekaplikatzeko,bakoitzaberehelburu,jardunetaebaluazioadierazleekinbetedirenedoezikusteko(2010-2013).

Aldaketaprozesuhorretangizarteeraldaketakobostardatzestrategikoidentifikatzenditugu:

•Zeharkako izaera duten bi ardat zek,foruerantzukizunekogizartezerbitzuensiste-makgizartebizkaitarosoarizuzendubeharrekojardunakhartukodituzte.Oinarrizkopremisaizangodakulturaaldaketarakobeharrezkoadelagizartea(erakundeak,admi-nistrazioaketaboterepublikoak,agenteekonomikoaketagizarteagenteak,enpresak,ikastetxeak,osasunarenalorrekoak,etaabar)aniztasunabarneratzearenaldeetaal-daketaprozesuaneraginkortasunezeskuharraraztearenaldejartzea:

A. Bizit za autonomoa komunitatean, gizarterat zea eta parte-hart ze aktiboa:Bizkaian gaigabezia duten pertsonek ahalik eta autonomia handiena,gizarteratzea eta komunitatean parte-hartze aktiboa lortzeko baldintzaegokiaksustatzea.

B. Irisgarritasun unibert sala, guztiont zako diseinua eta aukera berdintasuna:Irisgarritasununibertsaleraginkorraetaguztiontzakodiseinuasustatzea,etabaitaaukeraberdintasunaetatratuegokiaetabereizkeriarikgabekoaeregaigabeziadutenpertsonekiko.

•Barne izaerako hiru ardat z,foruerantzukizunekogizartezerbitzuensistemanoi-narritutaetahaienetengabekohobekuntzarantzorientatutaetafuntsezkoagenteguztienesku-hartzeaedukiz(gizarteEkintzasailabera,gaigabeziadutenpertso-naketahaien familiak,haienordezkari direnedota zerbitzuakematendizkietenentitateak,profesionalak,boluntarioak):

4. ESTRATEGIA:kOmunItAtEAnPArtEhArtZEkOEtABIZIkAlItAtEAEDukItZEkOErEDurAntZ


46

C. Gizarte zerbit zuen unibert saltasuna eta zuzentasuna horiek eskurat zerakoan:unibertsaltasunaetagaigabeziadutenpertsoneietahaien familiei zuzendutakoforuerantzukizunekoprestazioetazerbitzuakberdintasunbaldintzetaneskuratze-kobeharbestekobaldintzaketabaldintzaegokiaksustatzea.

D. kalitatea eta pert sonan oinarritutako plangint za:komunitatean parte hartzeko eta bizi kalitatea edukitzeko ereduaren ezarpeneanaurrerantz egitea, eta baita sistemaren esku-hartze ereduaren barruan pertsonanoinarritutakoplangintzametodologianere.

E. Elkarlana eta elkarriz keta hirugarren sektorearekin:gizarteekimenekoentitateenelkarlanabultzatzeaforuerantzukizunekogizartezer-bitzuensistemarenorientazioetahedapenean(zerbitzuakematea,plangintza,be-rrikuntzaetaetengabekohobekuntza…)etaelkarrizketazibilaetagizarteekimenekoentitateeninteresorokorrekobestelakojardunakerebultzatzea.

Ardatz horietako bakoitzari dagokionez, jarraian bakoitzaren kontzeptua eta benetanaplikatzekodaudenzeharkakoprogramakbiltzendira,bakoitzaberehelburuekin,helburuhorieklortzekojardunekinetaplanteatudirenjarduerakbetedirenedoezebaluatzekoadierazleekin.

Jarraian datorren taulak laburbildu egiten du Ardatz Estrategikoen eta horiekaplikatzeko kasu bakoitzean planteatu diren Zeharkako Programen arteko elkarrekikota-suna,ondorengaratzekoakizangodirenak:

BizkaiangaigabeziadutenPertsonenParte-hartzerakoetaBizikalitaterakoPlana(2010-2013)onetsitadagoelarik,huramartxanjartzenhasikoda.horretarako,barreiapenjardunezberdinakegingodira,etabaitahaienezarpenetagarapenalagundukonahizha-rengainekojarraipena,ebaluazioaetaeguneratzeaegingoere.

GIZARTE ERALdAKETAKO ARdAT Z ESTRATEGIKOAK

APLIKAZIORAKO ZEHARKAKO PROGRAmAK

A ARDATZA:Bizitzaautonomoakomunitatean,gizarteratzeaetaparte-hartzeaktiboa.

komunitateanautonomiapertsonala,gizarteratzeaetaparte-hartzealagunduetasustatzekoprograma.

B ARDATZA: Irisgarritasununibertsala,diseinuaguztiontzatetaaukeraberdintasuna.

Irisgarritasununibertsalaetaaukeraberdintasunasustatzekoprograma.

C ARDATZA: gizartezerbitzuenunibertsaltasunaetazuzentasunahoriekeskuratzerakoan.

Zerbitzuenunibertsaltasunerakoetahoriekeskuratzerakoanzuzentasunaegotekoprograma.

D ARDATZA: kalitateaetapertsonanoinarritutakoplangintza.

kalitaterakoetapertsonanoinarritutakoplangintzarakoprograma.

E ARDATZA: Elkarlanaetaelkarrizketahirugarrensektorearekin.

Programaelkarlanerakoetaelkarrizketaedukitzekohirugarrensektorearekin.

4�

5. HELBuRuAK EtA jARduNAK

A ARdAT ZA: BIZIT ZA AuTONOmOA KOmuNITATEAN, GIZARTERAT ZEA ETA PARTE-HART ZE AKTIBOADEFINIZIOA ETA EDUkIA

Bizkaian gaigabezia duten pertsonek ahalik eta autonomia handiena, gizarteratzea eta komunitatean parte-hartze aktiboa lortzeko baldintza egokiak sustatzea.

hurrengoezaugarriakizangodituensistemabateanaurrerantzegitekobehardirenalderdiakbiltzenditu:

•gaigabeziadutenpertsoneizeraahalbidetukodiena:•Ahaliketaautonomiapertsonalhandienaetabizitzaindependenteena.•trebetasunetagaitasunpertsonalen(jabekuntza)garapenahaliketahandiena,erabaki

ahalmenabaliatu ahal izatekoberen existentziarengainean eta erabatekogarapenalortu ahal izateko bizitzako ibilbidean bizitzako proiektu pertsonal bati jarraiki etanortasunarengarapenaskerakoeskubidearekinbatetorrita.

•gizarteratzeaerabat.•Aniztasunaonartzeanormalkuntzarenbidetik.•gaigabeziadutenpertsonenparte-hartzeaktiboakomunitatearenbizitzakoesparruguztietan.•Ohikoinguruneanmantentzeaetabertanarretaeskaintzea.•komunitatearenbaliabideakdinamizatuetaaprobetxatzea.

•Ahaliketagehienmaximizatubehardukomunitateareninguruneanbaliabideakerabiltzendirela,batezerebiztanleriaosoarizuzendutakohorieketa,halaber,foruerantzukizunekozerbitzusistemarendeszentralizazioa,haienhurbiltasunaetabeharrezkoadeneanzonabakoitzekoezaugarrietaraegokitzeabultzatubehardu.horrela,baliabideetarairistearenaldeetapertsonakbizikidetzakoohikoinguruneangeratzearenaldeegingoda.

hauguztiaposibleizateko,beharrezkoadapertsonekbenetakoaukeraedukitzeaeskaintzaanitzaetaberebeharrekikoegokiaeskuratzekoberenkomunitateareningurunean.

ARAUDI ETA kONTZEPTU AIPAmENAk (I)

• gaigabezia duten pertsonen eskubideei buruzko NBEren konbentzioa: gizarte eta Aniztasunaren Eredua. gainera, besteak beste: 3.a) eta 19. art.ak.

• Europar Batasunaren kontseiluaren 2008ko martxoaren 17ko Ebazpena, EBn gaigabezia duten pertsonen egoerari buruzkoa.

• gaigabezia duten pertsonen aukera berdintasunari, bereizkeria ezari eta irisgarritasun unibertsalari buruzko abenduaren 2ko 51/2003 legearen 2.a) (bizitza independentea), 2.b) (normalkuntza), 8. eta 9. (pertsonen erabateko garapenerako ekintza positiboko neurriak) artikuluak.


48

A ARdAT ZA: BIZIT ZA AuTONOmOA KOmuNITATEAN, GIZARTERAT ZEA ETA PARTE-HART ZE AKTIBOA

ARAUDI ETA kONTZEPTU AIPAmENAk (II)

• FNs 2001eko erreferentzia teorikoak eta Bizi kalitatearen Eredua.• 39/2006 legea, autonomia pertsonala eta mendetasun egoeran dauden pertsonei arreta

ematekoa: 3. eta 13. art.ak, besteak beste.• 6.1., 7. eta 8. art.ak, gizarte Zerbitzuei buruzko 12/2008 legea.• gizarte Ekintza sailaren ii. Plan Estrategikoko Eginkizuna, ikuspegia eta Balioak. Besteak

beste, gizarte barneratzailea posible egingo duten politika eta ekintza integratzaile eta normalizatzaileak garatzeko aukera jasotzen da.

• FNs 2001eko erreferentzia teorikoak eta Bizi kalitatearen Eredua.

6 ZerbitzuenunibertsaltasunerakoDArdatzeaneresartuahalkolitzatekeenjarduerabatbadaere,AArdatzhonetanjasodaautonomiapertsonaleaninpaktubereziaduelako.

A ARdAT ZA APLIKAT ZEKO PROGRAmA: kOmunItAtEAnAutOnOmIAPErtsOnAlA,gIZArtErAtZEAEtAPArtE-hArtZEAktIBOAlAgunDuEtAsustAtZEkOPrOgrAmA(I)

1. HELBURUA:Autonomiapertsonalarenaldeegitendutenbaldintzaklortzeanaurrerantzegitea(I)

JARDUNAk ADIERAZLEAk ALdIA2010 2011 2012 2013

A.1.1.Autonomiapertsonalasustatzekoprogramakgaratzea.

•Programakopurua.•Onuradunkopurua.

A.1.�.gizartelaguntzakolanakegiteagaigabeziadutenpertsonentzat6.

•laguntzailepertsonalarenirudiagaratzea(laguntzaile pertsonalaren profila defi-nitzeaetaharenirudiamartxanjartzea).

•Atenditutakopertsonakopurua.

A.1.�. gizatek-ekojarduerakfinkatuetagaratzenjarraitzea.

•gizatek-ekojardueretan(bilerakoinarrizkogizartezerbitzuekin,besteagentebatzue-kin,etaabarrekin)partehartuduenentitatekopurua,gizarteEkintzakoEskualdeka.

• gizatek-eko jardueretan parte hartuduenprofesionalkopurua.

• gizatek-ek dituen laguntza produktueiburuzkoinformazioaeskuratuduenentita-tekopurua(jardueretanpartehartzea)etabazkide eta erabiltzaileentzako orientazioekintzakegindituztenak.

4�

HELBuRuAK EtA jARduERAK

A ARdAT ZA APLIKAT ZEKO PROGRAmA:kOmunItAtEAnAutOnOmIAPErtsOnAlA,gIZArtErAtZEAEtAPArtE-hArtZEAktIBOAlAgunDuEtAsustAtZEkOPrOgrAmA(II)

1. HELBURUA:Autonomiapertsonalarenaldeegitendutenbaldintzaklortzeanaurrerantzegitea(II)


A.1.4. laguntzaproduktuentzakolaguntzasistemaetengabeebaluatzea.

• Ebaluaziotxostenak.

A.1.5. I+g+Bildoakbabesteagaigabeziadutenpertsonentzakolaguntzateknikoetanetahaieilaguntzekoteknologietan.

• Egindakoekintzak.• Eskuhartzendutenikerketa

zentroak.

2. HELBURUA: komunitateangaigabeziadutenpertsonenbizitzaautonomoasustatzea,horretarakoezagutzaedukizetapraktikaonakgaratuz

A.�.1. komunitateanbizitzaautonomoagaratzeaneraginadutenfaktoreaketabaldintzakaztertzea.Batezeretaldeahulenetan.

•Egindakoazterlana.•taldeahulenakindartzeko

neurriakidentifikatzea.

A.�.�.EzagutzasortzeaA.2.1.ekintzanigarritakofaktoreetabaldintzengainean

•Barreiapenekoekimenkopurua(saioak,jardunaldiak,etaabar)

A.�.�.gaigabeziadutenpertsoneketahaienfamiliekedotazaintzaileekbaliabideakeskuratuetahaiekerabiltzekoetakomunitatekoekimenetanpartehartzekopraktikaonakidentifikatu,sustatuetabarreiatzea.

•Identifikatutakopraktikaonkopurua.

•Entitateekin,udalekin…elkarlaneansustatudenpraktikaonkopurua.

•Ekimenkopuruaidentifikatudirenpraktikaonakbarreiatzeko.

3. HELBURUA: Aniztasuna onartzearen alde egitea, normalkuntzaren, gizarteratzearen eta gaigabezia duten pertsonek gizarte bizkaitarraren garapenean duten parte-hartzea aktiboa izatearen bidetik (I)

A.�.1.gaigabeziadutenpertsonakeskubideosokoherritardirelaaintzathartzeasustatzekojarraibideaklanduetabarreiatzea.

•landutakojarraibideak

•Barreiatutakoalekopurua.•Barreiapenerakoegindako

ekintzakopurua.


50

A ARdAT ZA APLIKAT ZEKO PROGRAmA: kOmunItAtEAnAutOnOmIAPErtsOnAlA,gIZArtErAtZEAEtAPArtE-hArtZEAktIBOAlAgunDuEtAsustAtZEkOPrOgrAmA(III)

3. HELBURUA: Aniztasuna onartzearen alde egitea, normalkuntzaren, gizarteratzearen eta gaigabezia duten pertsonek gizarte bizkaitarraren garapenean duten parte-hartzea aktiboa izatearen bidetik (II)


A.�.�.kulturasailarekinetaBizkaikokirolEgokituarenFederazioarekinelkarlaneanaritzeagaigabeziadutenpertsonentzakokirolagaratzerakoan.

•Elkarlanarenondorioakgaratzea.

4. HELBURUA: Gizarte eraldaketa bultzatzea gizarte parte-hartzearen bitartez

A.4.1. gaigabeziarenesparruanboluntariotzasustatzea,gizartearenagenteeraldatzailedenpartetik.

• Boluntario kopuruaren bilakaera gaigabeziaren esparruan.

• Bolunta-ren bitartez edo entitateek esparru honetan boluntariotza sustatzeko garatutako jardun kopurua.

B ARdAT ZA: IRISGARRITASuN uNIBERT SALA, dISEINuA GuZTIONT ZAT ETA AuKERA BERdINTASuNA

DEFINIZIOA ETA EDUkIA

Irisgarritasun unibert sal eraginkorra eta guztiont zako diseinua sustat zea, eta baita aukera berdintasuna eta tratu egokia eta bereiz keriarik gabekoa ere gaigabezia duten pert sonekiko.hurrengoetarakobehardirenalderdiakbiltzenditu:gaigabeziadutenpertsonei etahaienfamilieiemandakoerantzunahobetzeko,besteedonorkbezalabizitzapolitikoan,ekonomikoan,kulturalean eta gizartekoan aukera berdintasuneanparte hartzeko desabantailak saihestuedo orekatzeko; prestazioak eta zerbitzuak zuzentasunezko irizpideei jarraiki eskuratzendirelabermatzeko,baldintzapertsonaleiedogizartekoeiuztartutakobereizkeriarikgabeetaekintzapositibokoneurriaketaaukeraberdintasunezkoetatratuberdintasunezkoneurriakaplikatzearenkaltetanizangabe.

hori guztia beren jardunetan zera aplikatuz: sexu berdintasunaren ikuspegia eta sexuaniztasunarena,belaunaldiartekoetakulturaartekoikuspegiakbezalaxe;tratuegokiaetabereizkeriarikgabekoa;irisgarritasununibertsalaetaguztiontzakodiseinuaazpiegituraetagailuetan,komunikazioanetaulermenean.

51

B ARdAT ZA: IRISGARRITASuN uNIBERT SALA, dISEINuA GuZTIONT ZAT ETA AuKERA BERdINTASuNA

ARAUDI ETA kONT ZEPTU AIPAmENAk

•gaigabezia duten pertsonen eskubideei buruzko nBEren konbentzioa: Besteak beste:berdintasunari eta bereizkeria ezari buruzko 5. art., irisgarritasunari buruzko 9. art. etamugikortasunpertsonalariburuzko20.art.

•gaigabezia duten pertsonen aukera berdintasunari, bereizkeria ezari eta irisgarritasununibertsalariburuzkoabenduaren2ko51/2003legearen1.,2.c),2.d)art.ak,II.kapituluaetahuragaratzekobestexedapenbatzukirisgarritasunbaldintzeidagokienez.

•sailaren Balioak (bere Plan Estrategikoan): horien artean pertsona guztientzakoirisgarritasunaetadiseinuabiltzendira.

•gizarteZerbitzueiburuzko12/2008legearen7.c)art.(berdintasunaetazuzentasuna).

B ARdAT ZA APLIKAT ZEKO PROGRAmA: IrIsgArrItAsununIBErtsAlAEtAAukErABErDIntAsunAsustAtZEkOPrOgrAmA(I)

1. HELBURUA: Irisgarritasun unibert sala eta guztiont zako diseinua sustat zea Biz kaia osoan, eta baita aukera berdintasuna eta tratu egokia eta bereiz keriarik gabekoa ere gaigabezia duten pert sonekiko (I)

JARDUNAk ADIERAZLEAkALdIA

2010 2011 2012 2013

B.1.1.gizartekomunikazioko,prestakuntzakoetasentsibilizazio-koplanbatlanduetaaplikatzeairisgarritasununibertsalaren,guztiontzakodiseinuarenetaaukeraberdintasunarenalorretan,zeharkakotasunetiketaexistitzendirenegituraetasareakerabilizbarreiapenbidegisa.

•lantzeanetabarreiapeneaneskuhartzenduensailkopurua.

•lantzeanetabarreiapeneanpartehartzenduenentitatekopurua.

•Egindakokomunikazio,prestakuntzaetasentsibilizazioekintzakopurua.

B.1.�.garraiosailarekinelkarlaneanaritzea,BizkaiangarraioIrisgarriarenPlanEstrategikoagaratzerakoan

•Egindakoekintzak.

B.1.�.EuskoJaurlaritzarenIrisgarritasunBatzordeanpartehartzenjarraitzea,jardunakinguruneguztienirisgarritasununibertsaleraginkorrerantzbideratzendirelasustatuz.

•Abianjarritakoekimenak.



5�

B ARdAT ZA APLIKAT ZEKO PROGRAmA: IrIsgArrItAsununIBErtsAlAEtAAukErABErDIntAsunAsustAtZEkOPrOgrAmA(II)

1. HELBURUA: Irisgarritasun unibert sala eta guztiont zako diseinua sustat zea Biz kaia osoan, eta baita aukera berdintasuna eta tratu egokia eta bereiz keriarik gabekoa ere gaigabezia duten pert sonekiko (II)


2010 2011 2012 2013

B.1.4.ZeharkakotasunmekanismoaksustatzeasailetaErakundeenartean,gaigabeziarentzateraginadutenjardunetan.

•sailartekoakordioetajardunkopurua.

•Jorratutakoeremukopurua:Osasuna,gizartezerbitzuak,hezkuntza,etxebizitza,enplegua…

B.1.5.ardunakgaratzeaeremuhonetanindarreandaudenzehapenaraubideakezagutuetaaplikatzeko.

•Egindakojardunkopurua(arau-hausteenetazehapenenaraubideaezagutzeraorientatutaedoprebentzioetasentsibilizaziokobestelakoekintzak;arau-hausteakantzematearekinetazehapenaraubidearenaplikazioarekinuztartuta).

B.1.6.Bereizkeriabikoitzekoegoerakidentifikatzea(gaigabezia-immigrazioa,gaigabezia-emakumea,etaabar)etaformulaegokiakaztertzeapertsonahauenaukeraberdintasunasustatzeko.

•Identifikatudirenegoeraketaarazoak.

•Abianjarritakoekimenak.•Identifikatudirenformulakedo

bultzatubeharrekoneurriak.

B.1.�.gaigabeziadutenpertsonenbereizkeriaetaestigmatizazioegoerakjorratzeraetahoriekprebenitzeraorientatutakojarduerakbultzatzea.

•Egindakojardunkopuruasentsibilizaziorako,prestakuntzarako,salaketarakoetaeskubideakbenetanbaliatzendirelasustatzeko.

5�


C ARdAT ZA: GIZARTE ZERBIT ZuEN uNIBERT SALTASuNA ETA ZuZENTASuNA HORIEK ESKuRAT ZERAKOAN

DEFINIZIOA ETA EDUkIA

Unibert saltasuna eta gaigabezia duten pert sonei eta haien familiei zuzendutako foru erant zukizuneko prestazio eta zerbit zuak berdintasun baldint zetan eskurat zeko behar besteko baldint zak eta baldint za egokiak sustat zea.gaigabezia duten pertsonei behar duten prestazio, zerbitzu eta laguntza orokor etaberariazkoenmultzoabermatzealortzekobehardirenalderdiakbiltzenditu.horiekbeharbestekoak, egokiaketagizartebeharrei etahaienaniztasun funtzionalari egokiturikoakizanbehardira.halaber,haiekeskuratzekoelementuaketabetekizunakzuzentasunezkoeta bereizkeriarik gabeko baldintzetan bermatzeko, baliabideen banaketa homogeneoaizanbehardalurraldeosoan.


•gizarteEkintzakoPlanEstrategikoa(2008-2011):Balioenarteanetaharenhelburuetajardunezberdinetanbiltzenda(2.1.,2.2.,2.3.).

•gizarteZerbitzueiburuzko12/2008legea.7.,8.art.akbesteakbeste(orokorrean),etakatalogokoalderdienaraudia,prestazioak,plangintza,etaabar.

C ARdAT ZA APLIKAT ZEKO PROGRAmA: PrEstAZIOAkEtAZErBItZuAkunIBErtsAlAkIZAtEkOPrOgrAmA(I)

1. HELBURUA: Gizarte zerbit zuen sarearen baldint za eta estaldura hobeak lort zen aurrerant z egitea, gizarte zerbit zuak unibert salak izateko eta gaigabeziaren eremuan horiek eskurat zea zuzentasunez egin dadin (I)


C.1.1. BFArenPrestazioetagizarteZerbitzuZorroalanduetaaplikatzeagaigabeziareneremuan,1.Eranskineanaurreikusitakozerbitzuzerrendagaratzeko.

•landuetaaplikatutakoPrestazioetagizarteZerbitzuzorroa.

C.1.�.gaigabeziarenalorreanforuerantzukizunekoakdirengizartezerbitzuensistemarenzerbitzuekdakartenkostuaaztertzea,beharezberdinekinbatdatozenmoduluekonomikoakzehazteko.

•landutakokostuazterketa.


54

C ARdAT ZA APLIKAT ZEKO PROGRAmA: PrEstAZIOAkEtAZErBItZuAkunIBErtsAlAkIZAtEkOPrOgrAmA(II)

1. HELBURUA: Gizarte zerbit zuen sarearen baldint za eta estaldura hobeak lort zen aurrerant z egitea, gizarte zerbit zuak unibert salak izateko eta gaigabeziaren eremuan horiek eskurat zea zuzentasunez egin dadin (II)


C.1.�.metodologiadiseinatuetagaratzea,programaziosektorizatuaetafuntzionalaegitekoforuerantzukizunekogizartezerbitzuensistemakoprestazioetazerbitzuengainean.horiegokiaizanbeharkodagaigabeziabakoitzarekikoetazonabakoitzekoberariazkobeharrekiko.

•landutakometodologia.•Prestazioetazerbitzu

ezberdinetakosektoreetalurraldeestalduramailenbilakaera.

C.1.4. Egoitzakoplazakopuruaetaegunekozentrokoplazakopuruaareagotzeaetaaniztea,koherentziamantenduzkomunitateanpartehartzekoetabizikalitateaedukitzekoereduarekin.

•Egoitzetakoplazenonuradundenpertsonakopurua.

•Egunekozentroetakoplazenonuradundenpertsonakopurua.

•Egoitzetakoplazetaneskuratutakoestalduramailarenbilakaera.

•Egunekozentroetakoplazetaneskuratutakoestalduramailarenbilakaera.

C.1.5. Plazakareagotzealanbidezentroetan.

•Onuradunkopurua.•lortutakoestalduramailaren

bilakaera.

C.1.6.Beharrezkoadenkasuantutoretzazerbitzuabaliatzea.

•tutoretzapeanjarritakopertsonakopurua.

C.1.�.Intentsitatebaxukoetaegonaldiluzekobaliabideaketaegoitzaplazakareagotzea,gizartebeharraketabeharsoziosanitarioakatenditzeko.

•sortutakoplazakopurua.

55


C ARdAT ZA APLIKAT ZEKO PROGRAmA: PrEstAZIOAkEtAZErBItZuAkunIBErtsAlAkIZAtEkOPrOgrAmA(III)

2. HELBURUA: Zerbit zuak gaigabezia duten pert sonen beharren bilakaerari egokit zea, haien garapena pixkanaka komunitatean parte hart zeko eta bizi kalitatea edukit zeko eredua sart zen joaterant z orientatuz (I)


2010 2011 2012 2013

C.2.1.Baliabideakgaigabeziadutenpertsonenbeharrenbilakaerariegokitzea.

•Egokitzapenerakoegindakojardunak.•Egindakoegokitzapenenonuradun

direnpertsonak(ordumalgutasunaegunekozentroetan,etaabar)

C.2.2.Berariazkolaguntzadutenetxebizitzazerbitzuakindartuetagaratzeakomunitateareningurunean,etabizitzaautonomokozerbitzuakindartuetagaratzeanorberarenetxebizitzanbertan.

•Onuradunkopurua.•sortutakolaguntzaduen

etxebizitzazerbitzukopurua.•sortutakolaguntzaduen

apartamentukopurua.

C.2.3.Bizitzaindependentekoprogramengarapenazabaltzeagaigabeziadutenpertsonentzat.

•garatutakoprogramakopurua.•Xedehonekinfinkatutako

hitzarmenkopurua.•Onuradunkopurua.

C.2.4.Familieietazaintzaileeilaguntzeko(prestakuntza,laguntzapsikologikoa)etaarnasahartzekozerbitzuakbultzatzenjarraitzea.horretarako,beharbezalaantolatubehardagaigabeziarenalorrekogizarteekimenekoentitateenetaudalerantzukizunekozerbitzuenartekoelkarlana.

•Onuradunkopurua.

C.2.5.Aisialdietadenboralibrekoeskaintzakgaratzeagaigabeziadutenpertsonentzat,etahorientitateekinhitzarmenakeratzearenbitartezegitea.halabadagokio,horrelakoprogramaksustatubeharkodira.

•urteroatenditutakopertsonakopurua.•Diruzlagundutakohitzarmenedoprogramakopurua.•honetarakojarritakoaurrekontua.


56

C ARdAT ZA APLIKAT ZEKO PROGRAmA: PrEstAZIOAkEtAZErBItZuAkunIBErtsAlAkIZAtEkOPrOgrAmA(IV)

2. HELBURUA: Zerbit zuak gaigabezia duten pert sonen beharren bilakaerari egokit zea, haien garapena pixkanaka komunitatean parte hart zeko eta bizi kalitatea edukit zeko eredua sart zen joaterant z orientatuz (II)


2010 2011 20122013

C.2.6.hezkuntzasailarekinbateraArretagoiztiarrarenzerbitzua6urteetaraartezabaltzekoaukeraaztertzeabeharrezkoadenkasurako.Zerbitzuhaueraginkorraizatekobestelakoneurriakereaztertzea.

•Xedehonekinegindakojardunkopurua.

C.2.7.gaigabeziadutenpertsonentzakoegoitzazentroetanaldibaterakoharrerarakoplazadisponibilitateaareagotzea,larrialdikasuetannahizigarotzeegoeretanarretaematekoerabiltzeko.

•Aldibaterakoharrerarakoplazakopuruarenbilakaera.

•Onuradunkopurua.

C.2.8.halabadagokio,gaigabeziaanitzakdituztenpertsonenbeharrekikoegokiakdirenbaliabideakmalgutuetakonbinatzea.

•neurrihauekbeharizanditzaketentaldegisaidentifikatudirentaldeak.

•hobekuntzahauenonuradundenpertsonakopurua.

C.2.9. sortzenaridirenbeharrakidentifikatzeaetaerantzutekoformulaegokiakaztertzea.

•Igarritakobeharberriak.•Xedehonekinegindakojardun

kopurua.•Identifikatudirenbultzatu

beharrekoformulak.

C.2.10.gaigabeziariarretaematearenesparruanerabileraanitzekolandazentroenirudiaaplikatzekoaukeraaztertzea.

•Xedehonekinlandutakotxostenak.

5�


C ARdAT ZA APLIKAT ZEKO PROGRAmA: PrEstAZIOAkEtAZErBItZuAkunIBErtsAlAkIZAtEkOPrOgrAmA(V)

3. HELBURUA: Baliabideak eskurat zeko sistema hobet zea


2010 2011 20122013

C.�.1.Ebaluazioetaorientaziotresnakgaratzea,baliabideaketazerbitzuakegokiesleitzekogaigabeziadutenpertsonenlaguntzabeharrarenbilakaeragorabehera.

•landutakotresna.

C.�.�. Prozesuenegungofluxuakaztertzea,baliabideakeskuratzekoetahoriekarinduetasinplifikatzeaahalbidetzendutenformulakidentifikatzeko.

•Aztertutakofluxuak.•Identifikatudirenformulak.•Prozesusinplifikatukopurua.

C.�.�. Baliabidebatetikbesteraigarotzeaetamugitzeaetahorienerabileramalgutzeahobeaizandadinformulakaztertuetaidentifikatzea.

•Identifikatudirenformulak.

C.�.4.Adinmugakkentzendirelasustatzeabaliabideakeskuratzeko.

•neurrihaubiltzenduenaraudigarapenkopurua.

•Egindakojardunak.

d ARdAT ZA: KALITATEA ETA PERT SONAN OINARRITuTAKO PLANGINT ZA

DEFINIZIOA ETA EDUkIAkomunitatean parte hart zeko eta bizi kalitatea edukit zeko ereduaren ezarpenean aurrerant z egitea, eta baita Sistemaren esku-hart ze ereduaren barruan pert sonan oinarritutako plangint za metodologian ere.

sistemarenezarpeneanaurrerantzegitekobehardirenalderdiakbiltzenditu:•Pertsonanoinarritutakobizikalitatearenetaplangintzareneredua,esku-hartzeereduaren

barruan nahiz kasu bakoitzerako egokiena izango den esku-hartze pertsonalizatu motadiseinatu eta garatzeko, pertsonaren edota familiaren behar berezietara egokituta, bereegoerarenebaluazioosoanoinarrituta.koherentziaetaarretaibilbideenjarraitutasunaeskainibehardiraetahuraetengabekoaizanbehardapertsonenbiziibilbidekoetapaguztietan.

•gorentasunakudeaketarenkalitatean,zerbitzuenkalitateanetaantolamenduenkalitatean.•konpromisoetikoaetabalioakpertsonekiko, familiekikoetaerakundeekiko,sistemako

agenteezberdinenaldetik.

58

d ARdAT ZA: KALITATEA ETA PERT SONAN OINARRITuTAKO PLANGINT ZA


•gizarteZerbitzueiburuzko12/2008legea:8.c)artikulua(esku-hartzepertsonalizatukoeredua)eta76.etik78.erabitartekoak(sistemarenkalitatea).

•gizarteEkintzasailarenBalioetakobatdaberePlanEstrategikoan.

•BizikalitatearenEreduarenerreferentziateorikoak:Bizikalitatea,kudeaketakalitateaetaEtika.

d ARdAT ZA APLIKAT ZEKO PROGRAmA: kAlItAtErAkOEtAPErtsOnAnOInArrItutAkOPlAngIntZArAkOPrOgrAmA(I)

1. HELBURUA: Parte hart zeko eta bizi kalitatea edukit zeko eredua sart zean eta pert sonan oinarritutako plangint zan aurrerant z egitea (I)


2010 2011 20122013

D.1.1.Prestakuntzaekintzakgaratzeakomunitateanpartehartzekoetabizikalitateaedukitzekoereduarengainean,sektorekoentitateekinelkarlaneanarituz.

•Egindakoprestakuntzaekintzakopurua.

D.1.2.metodologiaetatresnaksortzea,partehartzekoetabizikalitateaedukitzekoereduarenaplikazioaetajarraipenaahalbidetzekopertsonanoinarritutakoplangintzarenikuspegiarekin.

•sortutakometodologiaetatresnak.

D.1.3.saiakeraesperientziakgaratzea,D1.2. jarduneanaipatutakometodologiaetatresnakaplikatzeko.

•saiakeraesperientzianpartehartzenduenentitatekopurua.

•saiakeraesperientzienonuradundenpertsonagaigabetukopurua.

•Egindakometodologiarenaplikazioarenkostuarenebaluazioa.


5�

d ARdAT ZA APLIKAT ZEKO PROGRAmA: kAlItAtErAkOEtAPErtsOnAnOInArrItutAkOPlAngIntZArAkOPrOgrAmA(II)

1. HELBURUA: Parte hart zeko eta bizi kalitatea edukit zeko eredua sart zean eta pert sonan oinarritutako plangint zan aurrerant z egitea (II)


2010 2011 20122013

D.1.4. kasukoordinazioangaigabeziareneremukogizarteekimenekoentitateenparte-hartzeabermatzeapertsonanoinarritutakoplangintzarenikuspegitik(foruerantzukizunekozerbitzuetan).

•gizarteekimenekoentitateekkasukoordinazioanpartehartzendutenkasukopurua:beharrenebaluazioa,arretapertsonalizatukoplanalantzea,huramartxanjartzea,harengainekojarraipenaegitea,ebaluazioa…

2. HELBURUA: Sistemako agenteetan kudeaketaren kalitatea eta gorentasuna sustat zea, eta baita haien konpromiso etikoa eta gizarte erant zukizuna ere

D.2.1.gaigabeziariarretaematekoprofesionalegokienprofilakidentifikatuetadefinitzea,hirugarrensektorekoentitateenparte-hartzeaedukita.

•Identifikatzendirenetadefinitzendirenprofilprofesionalak.

D.2.2.kudeaketankalitateereduedosistemakezarrietasendotzendirelasustatzeaetaerakundeaketengabehobetzea.

•sistemakezartzekopartidakhartzendituenakordio,hitzarmenedokontzertukopurua.

•kalitateziurtagiriakdituenentitatekopurua(edohorrenbideandaudenak).

D.2.3.hausnarketaetikoaetagizarteerantzukizunekosistemakezartzendirelasustatzeasistemakoagenteenartean.

•kodeetikoaetahuraaplikatzekobaliabideaketamoduakdituenentitatekopurua.

•gizarteerantzukizunekoprozesuetaneskuhartzenduenentitatekopurua.



60

E ARdATZA: ELKARLANA ETA ELKARRIZKETA HIRuGARREN SEKTOREAREKIN.

DEFINIZIOA ETA EDUkIAGaigabeziaren eremuko gizarte ekimeneko entitateen elkarlana bult zat zea foru erant zukizuneko gizarte zerbit zuen sistemaren orientazio eta hedapenean (zerbit zuak ematea, plangint za, berrikunt za eta etengabeko hobekunt za…) eta elkarriz keta zibila eta gizarte ekimeneko entitateen interes orokorreko bestelako jardunak ere bult zat zea.hurrengoetarakojardunakbiltzenditu:• gizarte Ekintza sailarekiko elkarlanaren alde egiteko foru erantzukizuneko gizarte

zerbitzuen sistemaren orientazioan eta zabalkundean, haren ibilbidearen aitorpenetiketagaigabeziadutenpertsonenetahaienfamilienbizikalitateahobetzen laguntzetiketengabekoberrikuntzaetagizartekonpromisotik.

•Elkarrizketazibilegokietairaunkorradagoelabermatzeko.•gizarteekimenekoentitateekgaratzendituzteninteresorokorrekojardunaklaguntzeko.

ARAUDI ETA kONT ZEPTU AIPAmENAk• gaigabezia duten pertsonen eskubideei buruzko nBEren hitzarmenaren goiburua eta

orientazioa: “Ezer ez guri buruz baina gu gabe” eta 29. artikulua (bizitza politikoan etapublikoanpartehartzea).

•gobernantzaEuroparrarenliburuZuria.EuropakoErkidegoetakoBatzordea.COm(2001)428azkena.

• Europako Ekintza Plana 2006-2015 delakoko 1. Ekintza Ildoa (bizitza politikoan etapublikoanpartehartzea).

• gaigabezia duten pertsonen aukera berdintasunari, bereizkeria ezari eta irisgarritasununibertsalariburuzkoabenduaren2ko51/2003legearen2.e)artikulua(elkarrizketazibila).

•gizarteZerbitzueiburuzko12/2008legeko7.j)artikulua:herritarrenparte-hartzea.•gizarteEkintzasailarenII.PlanEstrategikoa.

E ARdAT ZA APLIKAT ZEKO PROGRAmA: PrOgrAmAElkArlAnErAkOEtAElkArrIZkEtAEDukItZEkOhIrugArrEnsEktOrEArEkIn(I)1. HELBURUA: Administrazio Publikoen eta Hirugarren Sektorearen arteko elkarlana sendot zea gaigabezia duten pert sonen eta haien familien arreta eta sustapenari dagokienez (I)


E.1.1.gaigabeziarenalorrekohirugarrensektorekoentitateekinlankidetzaharremanasendotzea,baierantzukizunpublikokozerbitzuakematearidagokionez,baiinteresorokorrekobestejarduerabatzueidagokienez(sentsibilizazioa,eskubideensustapena,ikerketa,berrikuntza…).

•Babesaeskuratukoduenentitateonuradunkopurua.

•hitzarmenkopurua.•Diru-laguntza

kopurua.

61


E ARdAT ZA APLIKAT ZEKO PROGRAmA: PrOgrAmAElkArlAnErAkOEtAElkArrIZkEtAEDukItZEkOhIrugArrEnsEktOrEArEkIn(II)

1. HELBURUA: Administrazio Publikoen eta Hirugarren Sektorearen arteko elkarlana sendot zea gaigabezia duten pert sonen eta haien familien arreta eta sustapenari dagokienez (II)


E.1.2.harremanjuridikoaeratzekoformulakaztertzeaetagizarteZerbitzuenEuskallegeanaurreikusitakoelkarlanekoesparruakordioakbultzatzeaelkarlanarenbidetikgaratutakojardunmultzoaestaltzealdera.

•Xedehorrekinegindakobileraetatxostenkopurua.

•Elkarlanekoesparruakordiokopurua.

E.1.3.Erakundeekgaratutakointeresorokorrekojardueraksustatzekoneurriakbultzatzea,etaegonkortasunaemateaneurrihorieihitzarmenakformalizatzearenetahoriekelkarlanekoesparruakordioetansartzearenbidetik

•Elkarlanekoesparruhitzarmenetaakordiokopurua.

E.1.4.gaigabeziareneremuanhirugarrensektoreasustatuetababestekojardunakgaratzenjarraitzea,garapenekoetagizarteparte-hartzekoelementugisa.

•gaigabeziarenalorreanhirugarrensektoreasustatuetababesterazuzendutakoaurrekontuekonomikoa.

•laguntzaeskuratukoduenentitatekopurua.

•Antolamenduasendotzekoprogramakedoproiektuakbultzatzea(aholkularitza,gestoria…),arretabereziaemaneztaldeahulenenordezkaridirenentitateeietasorreraberrikoelkarteakbultzatuz.


6�

E ARdAT ZA APLIKAT ZEKO PROGRAmA: PrOgrAmAElkArlAnErAkOEtAElkArrIZkEtAEDukItZEkOhIrugArrEnsEktOrEArEkIn(III)

2. HELBURUA: Elkarriz keta zibil egoki eta iraunkorra dagoela bermat zea


2010 2011 2012 2013

E.2.1.ElkarrizketazibiljarraituagaratzeaAdministrazioarenetahirugarrensektorearenartean,horrenbitartezgaigabeziadutenpertsoneketahaienfamiliekgizarteandutenparte-hartzeangarapenaizatenjarraitzeko.

•Elkarrizketazibilekoorganoetaforoetanedoekimenetanpartehartzendutengaigabeziarenalorrekoentitateezberdinenkopurua.

•Parte-hartzeetaharremanforoedoorganoezberdinetanegindakojarduerakopurua(gaigabeziarenkontseilua,besteakbeste).

E.2.2.Erakundeekjarduerenplangintzan,jardunberrietan,beharrakantzematean,erantzunakidentifikatzeanetasailakhaieieragitendietenlanprozesuakdiseinatzenditueneanpartehardezatenerraztasunakematea.

•lantalde,foro,mintegi,galdeketaedobestelakokontsultasistemenkopurua,bertaratzeaeskatzendutenaknahizteknologiaberrienerabilerarenbitartezegitendirenak.

•Alderdibakoitzeanpartehartzenduenentitatelaguntzailekopurua.

6�

6. JARRAIPENA EtA EBALUAZIOA

Planabarreiatzekojardunenbitartez,lortueginnahidahuralantzenlagundudute-nek(batezerepartehartzekoprozesuantaldearenbeharraknahizhobekuntzaezberdinekoproposamenakplanteatuz parte hartu duten entitateek) nahizBizkaiangaigabezia duenpertsonamultzoaketahaienfamilieketagizartebizkaitarrakorokorreanhuraezagutzea.

halaber,jardunzehatzakgaratukodiraplanhonetanaurreikusitakojarduerakbultzatzeanesku-hartzebereziadutensailarenZuzendaritzeketaZerbitzuekprogramaziokoerreferentziagisahardezatenhura,etaharengainekojarraipenean,ebaluazioanetabeharrezkoegune-ratzeaneskuhardezaten.

BeharrezkoekimenaketaharremanakerebideratukodirakasuankasukobideetatiketaPlanekojardunezberdinakeraginkortasunezaplikatzekobehardenBFArenbestesailbatzuenlankidetzaridagokionez (AetaBardatzestrategikoenorientazioarenezaugarridenzehar-kakotasunarekikokoherentziaedukiz).

horrela,Planhonekantolamenduarenohikodinamikarekinduenelkarrekintzasendo-tunahida,etaaukeraemanbeharrezkoesku-hartzeadutenagenteguztieiberenjardunakeraginkorrak izateko,haiengaineko jarraipeneaneskuhartzeko,haiekebaluatzekoetabe-harrezkoeguneratzeaegiteko.Etengabekoegokitzapenekojarrerahartubeharda,taldearenbeharrenetakomunitateanPartehartzekoetaBizikalitateaEdukitzekoEreduapixkanakabarneratzearenbilakaeragorabehera.

PlanhauargitaratuondorengolehenengolanaZuzendaritzaBatzordeakagiribategiteaizangoda.Bertan,agirianjasotakojardunbakoitzaegin,kudeatuedobultzatzekoerantzulenorizangodenadierazikoda.

martxan jarri ondoren eta ebaluazioa, jarraipena eta eguneratzea egiteko, huralantzerakoan parte hartu duten eta kasu bakoitzean Plan honetan finkatutako jardunakgaratzekoarduradutensailekoZuzendaritzaetaZerbitzuetakopertsonezeratutakolantal-debatsortukoda.

taldehauseihiletikbehinbildukodagutxienez,Planarengarapenarengainekojarraipe-naegitekoxedehorretarakofinkatzendirenadierazleenbitartez.urtero,emaitzakebaluatze-kotxostenbategingoda.


64

Ezarpenaren lehenengobiurteakamaitzendirenean,ebaluazio saiobategingodaeta,halabadagokio,neurriakeguneratukodira.horretarako,lantzerakoanpartehartudu-tenagenteezberdinenparte-hartzeaedukikoda(batezeregaigabeziarenesparrukogizarteekimenekoentitateena).Ebaluaziohonenemaitzaknahiz,halabadagokio,izandaitezkeeneguneratzeproposamenakaintzathartukoditusailarenZuzendaritzak,kasuankasukoneu-rriakhartuahalizateko.

Indarraldiaamaitzendenean,ebaluaziosaiobategingoda.Bertan,halaber,lantze-rakoanpartehartudutenagenteezberdinenparte-hartzeaereizangoda.lantaldeakPlana-renezarpenetagarapenarenebaluazioarenkasuankasukotxostenalandukodu.

65

Jarraian,BizkaikoForuAldundiarengizarteZerbitzuenZorroakbildukoduenzerbitzuzerrendaagerida,horienbitartezgaigabeziadutenpertsonenarretaetasustapenaegiteko.huralanduetaaplikatzea(PlanhonetakoC.1.1.Jarduneanaurreikusidena)EuskoJaurla-ritzakgizarte Zerbitzuen12/2008 legeaaplikatzekoonestenduen esparru arautzailearijarraikiegingoda.BatezeregizarteZerbitzuenEuskalsistemarenPrestazioetaZerbitzuenZorroarietaEAEkogizarteZerbitzuenPlanEstrategikoaridagokienez.

Foru erant zukizuneko gizarte zerbit zue eta prestazio zerrenda, Biz kaian gaigabezia duten pert sonen arreta eta sustapenerako.

1. ZERBIT ZUAk:

Planteatzendiren zerbitzuguztiakgaigabeziaduenpertsonamultzoari zuzentzenba-zaizkioere,jarraiandatorrentaulakaniztasunfuntzionalagorabeheragaigabeziadutenpertso-naknolasektorizatzendirenislatzendu.horiekzerbitzuetaprestaziohaueneskatzailezeinneu-rritanizandaitezkeenzenbatestendaageridituztenberariazkolaguntzabeharrakgorabehera:

I. ERANSKINA: FOruErAntZukIZunEkOZErBItZuEtAPrEstAZIOZErrEnDA,BIZkAIAngAIgABEZIADutEnPErtsOnEntZAtEtAhAIEnFAmIlIEntZAt

GAIGABEZIA DUTEN PERTSONAk *

ZERBITZUAk 1 � � 4 5 6 �1.mendetasuna,gaigabezia,bazterkeriaetababesgabezia

diagnostikatuetabaloratzekozerbitzua.

2.Autonomianmugakedukitzetikeratorritakobeharrakatenditzekozerbitzuaedoegunekozentroa.

3.lanbidezerbitzuaedozentroa. 4.Egoitzazerbitzua. 5.laguntzaduenetxebizitzazerbitzua. 6.Arnasahartzekozerbitzua. 7.Bizitzaindependenteanlaguntzekozerbitzua. 8.laguntzateknikoenzerbitzua. 9.Ezintasunadutenhelduentzakotutoretzazerbitzua.

10.garraioegokitukozerbitzua. 11.gizarteetahezkuntzakoesku-hartzezerbitzuakedotafamilien

esku-hartzepsikosozialaedukitzekoak.

12.Arretagoiztiarrekozerbitzua.

*gAIgABEZIAkDutEnPErtsOnAk1.gaigabeziafisikoaedotaorganikoadutenpertsonak|�. gaigabeziasentsorialadutenpertsonak�. gaigabeziaintelektualadutenpertsonak|4. Autismoaetagarapennahasmenduakdituztenpertsonak5. garunparalisiadutenpertsonak|6. Bat-bateanhartutakogarunkalteadutenpertsonak�. Burukogaixotasunadutenpertsonak

66


PRESTAZIO EkONOmIkOAk

13/1982 Legean aitortutako prestazioak (mIGIL)

Osasunlaguntzaetafarmaziakoprestazioa.

gutxienekodiru-sarrerabermearensorospena.

hirugarrenpertsonabatilaguntzekosorospena.

mugikortasunetakonpentsaziosorospena,garraiogastuetarako.

Autonomia pert sonala sustat zeari eta mendetasun egoeran dauden pert sonak zaint zeari buruz ko 39/2006 Legeari uztartutako prestazioak

Zerbitzuarekinloturikoprestazioekonomikoa.

Familiareninguruneanzaintzekoetaprofesionalakezdirenzaintzaileeilaguntzekoprestazioekonomikoa.

laguntzapertsonalerakoprestazioekonomikoa.

Autonomiapertsonalaerraztekolaguntzaekonomikoak(gizatek).

kotizazio gabeko pent sioak

Elbarritasunekokotizaziogabekopentsioa.

2. PRESTAZIOAk

6�

II. ERANSKINA:gIZArtEEkIntZAkOEskuAlDEEtAkOZOnAEtAuDAlErrIAk

hurrengotaulakgizarteEkintzakolauEskualdeetakozonifikazioaxehatzendu,huraeratzendutenzonaketaudalerriakzehaztuz:

GIZARTE EkINT ZAkO ESkUALDEAk, ZONAk ETA UDALERRIAk UDALERRI kOP.

1.BILBAO 1

2. ESkERRALDEA-ENkARTERRIAk 20

2.1. mARGEN IZQUIERDAPortugalete,santurtzi,sestao. 3

2.2. BARAkALDOBarakaldo 1

2.3. ZONA mINERAAbantoyCiérvana,muskiz,Ortuella,Valledetrápaga-trapagaran,Zierbena.

5

2.4. ENCARTACIONESAlonsotegi,Artzentales,Balmaseda,galdames,gordexola,güeñes,karrantzaharana,lanestosa,sopuerta,trucios-turtzioz,Zalla.

11

3. IBIAIZABAL- NERBIOI 34

3.1. DURANGOALDEAAbadiño,Atxondo,Berriz,Durango,Elorrio,Ermua,garai,Iurreta,Izurtza,mallabia,mañaria,Otxandio,Zaldibar.

13

3.2. ARRATIAAmorebieta-Etxano,Arantzazu,Areatza,Artea,Bedia,Dima,Igorre,lemoa,ubide,Zeanuri.

10

3.3. BASAURI-ET XEBARRI-GALDAkAOBasauri,Etxebarrietagaldakao. 3

3.4. NERBIOIArakaldo,Arrankudiaga,Arrigorriaga,Orozko,ugao-miraballes,urduña-Orduña,Zaratamo,Zeberio.

8

6�

68


GIZARTE EkINT ZAkO ESkUALDEAk, ZONAk ETA UDALERRIAk UDALERRI kOP.

4. BUSTURIA-URIBE 57

4.1. URIBEBarrika,Berango,Erandio,getxo,gorliz,leioa,lemoiz,Plentzia,sopelana,urduliz.

10

4.2. BUSTURIALDEAAjangiz,Arratzu,Bermeo,Busturia,Elantxobe,Ereño,Errigoiti,Forua,gautegizArteaga,gernika-lumo,Ibarrangelu,kortezubi,mendata,morga,mundaka,murueta,muxika,nabarniz,sukarrieta.

19

4.3. mUNGIALDE-T XORIERRIArrieta,Bakio,Derio,Fruiz,gamiz-Fika,gatika,larrabetzu,laukiz,lezama,loiu,maruri-Jatabe,meñaka,mungia,sondika,Zamudio.

15

4.4. LEA-ARTIBAIAmoroto,Aulesti,Berriatua,Ea,Etxebarria,gizaburuaga,Ispaster,lekeitio,markina-Xemein,mendexa,munitibar-Arbatzegi-gerrikaitz,Ondarroa,Ziortza-Bolibar.

13

6�

BizkaikoForuAldundiarengizarteEkintzasailarenPlanEstrategikoarekin(2008-2011)bat etorriz, PlanhauBizkaiangaigabezia dutenpertsonenordezkaritza duten edotahaieizerbitzuakhornitzendizkietenentitateenparte-hartzearekinlanduda.

Zehazki,elkarrizketaprozesubatetalanekomintegibateratubategindira.Bijardunhoriekhaienekarpenak jasotzeraorientatudira,sustapenetaarretaeredua,harenesparrukontzeptualaetaestrategikoaidentifikatzealdera,taldearenegungobeharraketasortzenaridirenaknahizprestazioenegungomapaeta tipologiahobetzekoproposamenak, eskuratzesistemaetaAdministrazioarekikoharremanjuridikoarenereduaidentifikatzealdera.

Prozesuanpartehartudutenentitateakhauekdira:

•AFA,BizkaianAlzheimergaixotasunadutenPertsonenFamilienElkartea.•APNABI, Bizkaiko autismoa eta beste autismoespektroarennahasteak dituztenen

gurasoenelkartea.•BILBO ETA BIZ kAIkO GORREN ELkARTEA•ASPACE,garunParalisiadutenenBizkaikoElkartea.•ATECE,hartutakoBurmuinekogaitzarenElkartea•AVIFES,gaixoPsikikoenetahaiensenideenElkarteBizkaitarra.•BIDAIDEAk•FEkOOR,gutxitasunFisikoadutenBizkaikoPertsonenFederaziokoordinatzailea.•FEVAS,gaigabeziaIntelektualadutenPertsonenAldekoElkarteenEuskalFederazioa.•ARGIA FUNDAZIOA•ERAGINT ZA FUNDAZIOA•EUSkAL HERRIkO DOWN SINDROmEAREN FUNDAZIOA•FUTUBIDE,tutoretzaFundazioa•GORABIDE,gaigabeziaIntelektualadutenPertsonenAldekoBizkaikoElkartea.•GUFE,gizaurgazpenerakoForuErakundea.•BTE,BizkaikotutoretzaErakundea•LANTEGI BATUAk•ONCE,EspainiakoItsuenErakundea•ULERTUZ,BizkaikohaurgorrenFamilienetalagunenElkartea.•URIBE kOSTA,gaigabeziaintelektualadutenpertsonenaldekouribekostaElkartea.

III. ERANSKINA:gArAtutAkOmEtODOlOgIA

�0

ARAuTEGI ERREfERENT ZIAK

nAZIOArtEmAIlA

•gaigabeziadutenpertsoneneskubideeiburuzkonBErenkonbentzioa.•gaigabeziadutenpertsoneneskubideeiburuzkokonbentzioaBerrestekotresna,new

Yorkenegindakoa2006koabenduaren13an.2008koapirilaren21ekoBOE.•kontseiluaren 2000/78/EE Zuzentaraua, 2000ko azaroaren 27koa, enpleguan eta

lanbideantratuberdintasunerakoesparruorokorrafinkatzeariburuzkoa.•Europar Batasunaren kontseiluaren eta Estatu kideetako gobernuen ordezkarien

ebazpena2008komartxoaren17ankontseiluanbilduizanondoren.EbazpenaEuroparBatasuneangaigabeziadutenpertsonenegoerariburuzkoada(2008/C75/01).

•Estatu kideei ministroen Batzordeak egindako (2006)5 gomendioa, Europakokontseiluak gaigabezia duten pertsonen parte-hartzea eta eskubideak gizarteanerabatekoakizandaitezenegindakoEkintzaPlanariburuz:gaigabeziadutenpertsonenbizikalitateahobetzeaEuropan2006-2015.

EstAtumAIlA

•51/2003legea,gaigabeziadutenpertsonenaukeraberdintasunari,bereizkeriaezarietairisgarritasununibertsalarietahorigaratzekoaraudiariburuzkoa.

•39/2006legea,autonomiapertsonalaetamendetasunegoerandaudenpertsoneiarretaematekoa.

• 1971/1999 Errege Dekretua, abenduaren 23koa, gaigabezia maila errekonozitu,aitortuetaargitzekoprozedurariburuzkoa.

EuskAlAutOnOmIAErkIDEgO(EAE)mAIlAn

•3/1979legeOrganikoa,abenduaren18koa,EuskalAutonomiaErkidegokoEstatutuariburuzkoa.

•15/2008legea,abenduaren14koa,gizartezerbitzueiburuzkoa.•10/2000legea,abenduaren27koa,(EuskoJaurlaritza),gizarteEskubideenAgiriari

buruzkoa.•8/2008legea,ekainaren25ekoa,gizarteBazterkeriarenaurkakolegeaetagizarte

EskubideenAgiriarenlegeaaldatzekoa.

IV. ERANSKINA:ErrEFErEntZIAIturrIAk

�1

•64/2004Dekretua, apirilaren6koa, zeinarenbidezonartubaita EuskalAutonomiaErkidegokogizartezerbitzuenerabiltzaileenetaprofesionaleneskubideetabetebeha-rrengutuna,etairadokizunenetakexenaraubidea.

•68/2000Dekretua,apirilaren11koa,hiri-inguruneen,espaziopublikoen,eraikinenetainformazioetakomunikaziokosistemen irisgarritasun-baldintzeiburuzkoarau tek-nikoakonartzendituena.

•20/1997legea,abenduaren4koa,Irisgarritasunasustatzekoa.

BIZkAIkOlurrAlDEhIstOrIkOmAIlA

•BizkaikoForuAldundiaren38/2008ForuDekretua,martxoaren18koa,BizkaikoForuAldundikogizarteEkintzasailarenAraudiOrganikoaonetsiduena.

•4/2003ForuDekretua,urtarrilaren28koa,Bizkaikolurraldehistorikoangaigabezia-dunenkontseiluasortzekoarautegiaonestenduena.

•119/2005ForuDekretua,abuztuaren24koa,BizkaikoForuAldundiarena;berarenbi-dezgizarteEkintzasailareniradokizunenetakexenaraubideaarautudaerabiltzai-learentzakoarreta-unitatearenbidez.

•BizkaikoForuAldundiaren32/2006ForuDekretua,abenduaren26koa,gizarteaneskuhartzekoEtikaBatzordeaksortzekoarauakematendituena.

• Bizkaiko Foru Aldundiaren 24/2009 Foru Dekretua, otsailaren 17koa, Autonomiapertsonala sustatzekoorientazioa emateko eta sustapenhorretan laguntzekopro-duktuakmailegatzeko foruzerbitzupublikoa (gizatek) izenekozerbitzua jasotzekoaraubideariburuzkoa.

•BizkaikoForuAldundiaren23/2009ForuDekretua,otsailaren17koa;horrenbidez,besterenbeharradutenedourritasunenbatdutenpertsoneilaguntzekoproduktuak2009.urteaneskuratzekodiru-laguntzendeialdipublikoaonartuda.

•BizkaikoForuAldundiarenekainaren13ko108/2006ForuDekretua;martxoaren13ko38/2007forudekretuakaldarazitakoaetaekainaren12ko94/07forudekretuakluza-tutakoa;honenbidezurrituakBizkaikoForuAldundiarenzentroetanetahark itun-duetanedokontratatuetanematendenegunekoarretadunegoitzara,aldibaterakoegonaldian,sartzekosistemaorokorraarautuda.

•204/2003 ForuDekretua, urriaren28koa; berarenbidez ezinduak zaintzeko zentropropioetako, itunpekoetako,hitzarmenpekoetakoetakontratupekoetakopreziopu-blikoakaplikatzeaerabakidaetahaieiburuzkoarauakgaratudira.

•4/2001ForuAraua,maiatzaren30ekoa,BizkaikogizarteurgazpenerakoForuErakun-dearenEstatutuakaldatzeariburuzkoa.

•9/2000ForuAraua,tutoretzaErakundeasortzeariburuzkoa,3/2003ForuArauakaldarazitakoa.

ErrEFErEntZIAIturrIAk

��


BEstEAutOnOmIAErkIDEgOBAtZuk

•69/2008ForuDekretua,ekainaren17koa,gizarteZerbitzuenZorroaonartzenduenanafarroakoeremuorokorrean.

• 151/2006 Dekretua, uztailaren 31koa, Extremaduran gaigabeziari Arreta EmatekoEsparruaarautzenduena(mADEX).

•151/2008Dekretua,uztailaren29koa,kataluniakogizarteZerbitzuenZorroaonartzenduena.2008-2009.

ARGITALPENAK, BIBLIOGRAfIA ETA BESTE ERREfERENT ZIA BAT ZuK

gIZArtEEkIntZAsAIlArEn(BFA)ArgItAlPEnAk/ErrEFErEntZIAk

•gizarteEkintzakoPlanEstrategikoa2008-2011.BizkaikoForuAldundia(BFA).

•garraioIrisgarriarenPlanEstrategikoaBizkaian(BFA).

•gizarteEkintzasailaren(BFA)memoria.2009.

•Programen,zerbitzuenetaprestazioengida.gizarteEkintzasaila,BFA.2009.

•Administrazio prozeduren katalogoa (prestazioak, laguntzak eta diru-laguntzak).gizarteEkintzasaila.BFA.2009.

•BizkaikoBoluntariotzariburuzkoAzterlana2008.BFA.

•gaigabeziaintelektualadutenetazahartzeprozesuandaudenpertsonenbeha-rrak.BFA.

•Erreferentziakogidaliburuagizarte,osasunetahezkuntzazerbitzuentzat.gorraketaitsuak.EIE-APsE.

•Autonomiapertsonalasustatzekoetamendetasunegoerabizidutenpertsoneiarretaematekolegea.Zerbitzuaketaprestazioakmartxanjartzea.2009kourtarrilaren23a.gizarteEkintzasaila.BFA.

•gizarteZerbitzuenForuErregistroa.BizkaikoForuAldundia.

BEstElAkOArgItAlPEnAk/ErrEFErEntZIAk:

•gaigabezia duten Pertsonentzako III. Ekintza Plana. 2009-2010. 2009ko uztaila.OsasunetagizartePolitikakoministerioa.

•gaigabeziadutenemakumeentzakoEkintzaPlana2007.lanetagizartegaietakoministerioa.

• Irisgarritasunaren I. Plan nazionala 2004-2012. Paradigma berri baten alde,guztiontzakoDiseinua,erabatekoaukeraberdintasunerantz.

��

•OsasunarensistemanazionalarenEstrategiaBurukoOsasunean.

•liburuZuria:EspainianmendetasunegoerandaudenpertsonentzakoArreta.lanetagizartegaietakoministerioa.

• gaigabeziei, urritasunei eta osasun egoerari buruzko inkesta 1999 (EDDE ’99).EstatistikakoInstitutunazionala.

•gaigabeziari,AutonomiaPertsonalarietamendetasunEgoereiburuzkoInkesta2008(EDAD2008).EstatistikakoInstitutunazionala.

•Erroldarenustiapenestatistikoa.EstatistikakoInstitutunazionala(EIn.

•EuskalEstatistikaErakundeareninformazioestatistikoa(EustAt).

•gaigabeziazenbakitan.lanetagizartegaietakoministerioa.

•gizartezerbitzueneskariestatistika.gizartebeharrak2006.Emaitzentxostenorokorra.EuskoJaurlaritzarenJustizia,Enpleguetagizartesegurantzasaila.

•Funtzionamenduaren,gaigabeziarenetaOsasunarennazioartekosailkapena.OmErenFns2001.

•Bizikalitatea.hezkuntzaren,osasunarenetagizartezerbitzuenprofesionalentzakogidaliburua,robertl.shalocketamiguelAngelVerdugorena.

•Burukoatzerapena.Definizioa,sailkapenaetababessistemak.Burukoatzerapenariburuzkoelkarteamerikarra.(AAmr2002).

• gaigabezia/mendetasuna. Balorazio eta sailkapen irizpideen baterakuntza. miguelQuerejetagonzález.

• gaigabezia duten Pertsonen eskubideen nazioarteko konbentzioak Espainiakoordenamendu juridikoan duen inpaktua. madrilgo karlos III.aren unibertsitatekoBartolomedelasCasasgizaEskubideenInstitutua.

•Erakundeetatikateratzeaetabizitzakomunitatean-emaitzaketakostuak:azterlaneuropar baten txostena. mansell J., knapp m., Beadle-Brown J. eta Beecham J.(2007).

•gobernantzaEuroparra.liburuZuribat.EuropakoErkidegoetakoBatzordea.Bruselas,2001.7.25COm(2001)428azkena.

•Aukeraberdintasunagaigabeziadutenpertsonentzat:Ekintzaplaneuroparra(2004-2010). Batzordeak kontseiluari, Europako Parlamentuari, Europako Ekonomia etagizartelantaldearietaEskualdeetakolantaldearihelarazitakokomunikazioa.

•Programacióterritorialdelsrecursosd’atenciósocialespecialitzadaidomiciliàriaaCatalunya2008-2012iBasesperalanovaplanificación(DepartamentAcciósocialCatalunya).

•Edamat:Apracticaltoolforeffectivedisabilitymainstreaminginpolicyandpractice.

ErrEFErEntZIAIturrIAk

�4


• guztiontzako komunikazio gidaliburua: komunikazio irisgarrirako jarraibideak.telefoniairisgarria.

•EtikarenetagizartearenaldetikArduratsuadenkudeaketasistema.sgE21.Forética.

•mendetasunegoerandaudenpertsonengizartebabesa.santiagogonzálezOrtegaetam.gemaQuinterolima.laleyargitaletxea.

•gaigabeziadutenpertsonengizarteirudia.CErmI.

•CErmI.esbilduma

•telefoniaIrisgarriaBilduma.CErmI.

•nBEkonbentzioabilduma.CErmI.

•gaigabeziareneremukohirugarrensektorekoentitateenwebguneak(estatuareneremua,EAEetaBizkaia).

•gaigabeziareneremuangizarteentitateenzerbitzuzorroak.

•gaigabeziareneremuangizarteentitateenjardueramemoriak.

• gaigabeziari buruzko Informazio Zerbitzua (sID), Osasun eta gizarte Politikaministerioarena.

•hirugarrensektorearenBehatokia,Bizkaia.

•BoluntarioentzakoetagizarteParte-hartzerakoAgentzia(Bolunta).

•BerrikuntzarenEuskalAgentzia.Innobasque.

bizkaian gaigabezia duten pertsonen parte ... › home2 › archivos › dpto3 › temas ›...

Documents