Haizea kanpo agente geologiko oso garrantzitsua da eta leku jakin batzuetan izaten den bakarra. Adibidez basamortuan, non euri prezipitazioak horren eskasak direnezLandarerik ez dagoen, eta baldin badago ere, lur biluziz inguratutako landere isolatuzosatutakoa izaten da.

Inguru horietako meteorizazioa mekanikoa da bakarrik, atmosfera lehorra delako eta giroan urik ez dagoelako.Hala ere, higadura oso handia izan daiteke, eta deflazioz edo urraduraz gerta daiteke.

• Haizeak eragindako higidura Haizearen higadura-gaitasuna arroken kontra talka egitean askatzen dituen harea-partikulen hondrio da.

Bi higadura mota: deflazioa eta urradura

Deflazioa: Haizeak material txikienak eramaten ditu, eta bertan uzten ditu materialhandienak. Reg izeneko basamortu arritsua sortzen du horrela.

Urradura: Haizeak harea darama berarekin, eta harrien gainazala lixatzen du.

• Haizeak eragindako sedimentazioa. Haizeak garraiatzen duen harea leku jakin batzuetan metatzen denean, duna-eremuak sortzen dira.

Hareen jalkitzea haizearen abiadura gutxitzean edo desagertzean gertatzen da.

Garraioa: Haizearen bidezko materialen garraioa esekiduraz egiten da partikulak oso txikiak badira;

Loess metaketak. Haizeak garraiatzen duen hautsaren metaketak dira. Oso eremu zabalak estaltzen dituzte basamortuen inguruetako eremuetan.

Garraio eta sedimentazio eolikoa.Sedimentazio eolikoaren bidez, oso harea- eta hauts-metaketa bereziak sortzen dira: loess metaketak eta dunak

- Dunak: Harea-metaketak dira. Hainbat forma izan dezakete: ilargierdiaren forma izan dezake, edo gailur zuzena eduki dezakete, gailur bihurria dutela.

Basamortuetan haizeak eragindako higadura:

Deflazioa: eremu bateko harea eta lohia desagertzen dira, ea koskorrez stalitako lurzorua geratzen da: reg esaten zaio.

Korrasioz: haizeak harea arrastratzen du, eta harrien kontra eramaten duenean, hareak lija efektua eragiten du harrietan. Perretxiku itxurako ahrriak sortzen dira, eta taffoni esaten zaien zuloguneak harrietan.