ASPECTOS DE SEMÁNTICAASPECTOS DE SEMÁNTICA

Material de apoio

Lourenço ÁlvarezLourenço Álvarez

FONOLOXÍA E FONÉTICA

OBXECTO DEESTUDO

UNIDADES BÁSICAS DE ESTUDO

MORFOLOXÍA

SINTAXE

SEMÁNTICA

Sons Fonemas

FormasMorfemasPalabras

Funcións

Significados

FrasesCláusulasOracións

Palabras

Gra

má

tic

a

LEXICOLOXÍA

SIGNIFICADOS DENOTATIVOS obxectivos

SIGNIFICADOS CONNOTATIVOS subxectivos

TraballoPerigo

SoidadeCansazo

...

DiversiónLiberdade

PracerRelaxación

...mariñeiro

dono duniate

• José André López Gonçález publica um interessante artigo sobre o Apalpador, uma personagem mítica da alta montanha luguesa que na noite do 31 de dezembro baixa visitar as crianças e apalpar-lhes a barriga para ver se estám cheios ou tenhem fame. Caso de estarem fartos, di-lhes "assim estejas todo o ano" e deixa-lhes umas castanhas. O artigo, com notas de rodapé e tudo, pode ser descarregado em pdf aqui: www.agalgz.org/modules.php?name=Downloads2

• Casualidades que pasan: miña sogra, que é dunha aldea dos Ancares, falounos hoxe do Apalpador. Segundo ela, falaban del para que os nenos non se pasasen na cea de fin de ano, dicindolles que se o facían viría o apalpador apalparlles a barriga. Ela doulle unha connotación diferente a do artigo, xa que é negativa, de asustar.

CONNOTACIÓN Capacidade de suxestión, de evocación, asociativapresente nas palabras

Pero no se ofendan, la connotación negativa de gallego la tenemos en toda Latinoamérica . A uno le decís gallego y te dice “pero yo no soy gallego, soy madrileño/vasco / an-daluz,etc.” Para nosotros el gallego es un poco bruto, un poco simple... ¿Cómo te diría yo?

Por iso nunca establecín connotación negativa ningunha cando me fixaba nas fotos da comitiva real

A vitoria de onte ten unha connotación especialmente po-sitiva, se temos en conta que foi este mesmo equipo o que o apartara o ano pasado desta competición

etimoloxía

caracterizacióngramatical

definición das acepcións

pronuncia

observacións gramaticais ousemánticas

expresións,frases feitas

DEFINICIÓN = TERMO XENÉRICO + DELIMITACIÓN LÉXICA

Mecanismo empregado para deter ou reducir a ve- locidade dun vehículo ou maquinaria

TERMO XENÉRICO DELIMITACIÓN LÉXICA

FREO:

Preferentemente da mesma clasede palabras que o definido e de

significación non demasiado ampla

Escolle a(s) característica(s) máissignificativas do definido, sen preten-der describilo de maneira exhaustiva

A delimitación léxica escollerá a característica ou carac-terísticas distintivas, normalmente entre as seguintes

FUNCIONALIDADE

FORMA

UBICACIÓN

COMPOSICIÓN

ESENCIA

Aparello (aveño de labranza, útil domés-tico...) empregado / que se usa para...,

Obxecto (forma xeométrica,útil, figura,...)con forma de / representada por...

...

Elemento (construción, arco, útil, figura,...)de... composto por / caracterizado por...

Sentimento, estado de ánimo, valor moralque consiste en.../ que se manifesta por..

Lugar, obxecto (accidente do terreo, planta,folla,...) que se encontra / localiza en …

Aquilo que poñemos nas mans para non ter frío

Ponse ao lado doutro e logo vanse poñendo outros enriba e van construíndo unha parede

É cando a un lle gusta moitísimo a música

É o que se usa nas barcas para remar

LUVA

Prenda de vestir que cobre a man e os dedos

TIXOLO

Peza de barro cocida que se emprega como material de construción

MELÓMANO

REMO

Amante da música

Instrumento longo e estreito empregado para impulsar manual-mente as embarcacións

É onde se mira a hora

É cando ferve o leite e lle sae unha cousa dura por riba

É o que se fai nunha tixola, como os ovos, por exemplo

Pois son os que son de Mondoñedo

RELOXO

Instrumento empregado para indicar a hora

TONA

Substancia branca e sólida que se forma na parte superior do leite

FRITIR

MINDONIENSE

Cociñar alimentos nunha tixola con aceite fervendo

Relativo ou pertencente a Mondoñedo

DICIONARIO ETIMOLÓXICO

AMPLIACIÓN DE SIGNIFICADO

COMPLEMENTARIOS A B NON A = Bvivo – mortoposíbel - imposíbel

ANTÓNIMOSA

A

B

B

A-1 A-2 B-2 B-1A+1 A+2 B+1 B+2

quente frío

RECÍPROCOSdarpai

recibirfillo

A BA-1 A-2 B-2 B-1A+1 A+2 B+1 B+2

alto baixo(morno)

PIANISTA GUITARRISTAVIOLINISTA SAXOFONISTA ...

MÚSICO ESCULTOR PINTOR ...

ARTISTA

hipónimo

hiperónimohipónimo

cohipónimo

BICICLETA

MOTO

COCHE

CAMIÓN

AUTOBÚS

MEDIOS DE

TRANS-PORTE

TERRES-TRE

con motor

só 2 rodas

só 4 rodas

transp.mercad

+

+

+

+

+

+

+

+

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

arquisememasemas

semema

NUBE

NÉBOA

NEVE

CHUVIA

CHUVISCA

FENÓME-NOS

ATMOS-FÉRICOS RELACIO-NADOS COA AUGA

líquidosó en alturasólido

moi escasa intensid

+

+

+

+

+

+

-

-

-

-

-

-

- -

-

- -

-

SARABIA

duro

+-

+-

+-

+-

-

-

-

-

- -

-

+

Son sinónimos?

IRMÁN IRMAO

XABARÍN

PRIMOXÉNITO

AMAÑECER

PATACA

XABARIL

PORCO BRAVO

FILLO MÁIS VELLO

AMENCER

BALOCA

XABARÍN

MEXAR OURIÑAR

Só estes dous

Variantes

Sinonimiaimpropia

Termosequivalentes

POLISEMIA

OCULUM > OLLO

unha únicaentrada

un únicoétimo

variasacepcións :

a) significado primario b) significados creados a partir do primario

As acepcións gardan entre si unha relación de significado

HOMONIMIAPOENAM > PENA

dúasentradas

dousétimos

Os significados de ambas as palabras non gardan entre si ningunha relación

unha palabra homónima po-de ser á súa vez polisémicaPINNAM > PENA

LATÍNCLÁSICO

LATÍNVULGAR

GALEGO--PORTUG. GALEGO

PATRIMONIAIS CULTASSEMICULTAS

a) Momento de entrada

b) Grao de evolución

co latín vulgardurante o períodode transformacióndo latín ao galego

cando o galegoxa está constituí-

do como lingua

máximo medio nulo; só presen-tan adaptacións

Aquilo que poñemos nas mans para non ter frío

Ponse ao lado doutro e logo vanse poñendo outros enriba e van construíndo unha parede

É cando a un lle gusta moitísimo a música

É o que se usa nas barcas para remar

LUVA

Prenda de vestir que cobre a man e os dedos

TIXOLO

Peza de barro cocida que se emprega como material de construción

MELÓMANO

REMO

Amante da música

Instrumento longo e estreito empregado para impulsar manual-mente as embarcacións

É onde se mira a hora

É cando ferve o leite e lle sae unha cousa dura por riba

É o que se fai nunha tixola, como os ovos, por exemplo

Pois son os que son de Mondoñedo

RELOXO

Instrumento empregado para indicar a hora

TONA

Substancia branca e sólida que se forma na parte superior do leite

FRITIR

MINDONIENSE

Cociñar alimentos nunha tixola con aceite fervendo

Relativo ou pertencente a Mondoñedo