as nosas cousas 2012

C.P.I. San Tomé do Carballo – Taboada Páxina: 0

As nosas cousas - 2.012

ÍNDICE Páx

Portada: Valentín Paz Andrade

Comercio xusto, si ou non? 2 - 4

Conmemoramos o día da paz 5

O misterio da cova 6

Adiviñas infantís 7 - 8

As abellas 9 - 10

Xeroglifos 11

Sopa de letras 12

Sobrepeso 13

O capitalismo é culpable 14

Adiviña e poesía 15

A orixe dos ríos galegos 16

O tabaco 17

Abecedario da paz 18 - 20

O a discusión pola suposta voda 21 - 22

A desfeita dos nosos montes 23

O magosto 24 - 26

Noso paso por primaria 27 - 28

Deixate tentar 29

Cambio de planeta 30

Valentín Paz Andrade 31- 34

Refráns da sega e da malla 35

Léxico labores agrícolas 36

A malla 37

Pintar mascotas 38 - 43

Construcións típicas de Galicia 44

O hórreo galego 45 - 46

Entrevista a Alba Moreiras 47

É mentira… é verdade 48

Un crime resolto 49

Un apuro 50

Sopa de letras 51

Postais gañadoras 52

A vaca cachena 53

O coche eléctrico galego 54

Isaac Díaz Pardo 55

Tamén podes atopar a presente revista na páxina Web do centro;

www.edu.xunta.es/centros/cpisantome



Comercio xusto, si ou non?

Todos mercamos pero, facémolo ben?

No comercio actual, os produtores non obteñen un beneficio axeitado

debido a que as condicións de traballo dos produtores non son dignas.

Por exemplo, se unha libra de chocolate custa un euro,70 céntimos serán

para a empresa, 25 para os intermediarios e soamente 5 céntimos para quen o

fabrica.

Cando vemos un artigo para comprar que nos parece “barato”, debemos

saber que o fabricante non cobrou o suficiente como para vivir dignamente;

pero non debemos pensar que cos artigos caros ocorre o contrario, só se

beneficia aínda máis a empresa.

Que podemos facer respecto a isto?

Os promotores e promotoras do Comercio Xusto anímannos a mercar

doutro xeito, segundo o cal os consumidores podemos obter produtos frescos e

naturais que non sexan distribuídos por unha empresa que explote aos seus

traballadores. Un exemplo é mercar en feiras e mercados nas vilas, onde os

nosos cartos van directos ao produtor, ou en tendas especializadas nesta

alternativa comercial.

É importante sinalar que isto non é só accesible para particulares, senón

que as empresas tamén poden adquirir lotes de produtos do Comercio Xusto.

Nós, como consumidores, tamén debemos ser responsables á hora de

mercar: non debemos ser consumistas, nin debemos mercar produtos

ridiculamente baratos que non precisamos, sinxelamente polo feito de que o

produtor non cobrará o suficiente como para vivir dignamente .



Para identificar os produtos de Comercio Xusto, podemos ver as marcas

de distintas empresas que se comprometen con esta actividade,como son

COPADE , World Fair Trade ou Intermón Oxfam.

Pódense identificar os produtos con estes logos:

As vantaxes de mercar no Comercio Xusto que os beneficiados son os

produtores, de modo que xeramos unha mellor repartición da calidade de vida,

tanto no Primeiro Mundo coma no Terceiro.

Polo tanto: É imprescindible comprar o que vemos que é preciso, é

decir, ser un comprador responsable, e pensar como se elaborou.

Tamén debemos pensar na xente que fabricou estes productos, e que

traballan sen descanso durante todo o día, aínda que reciben menos da

metade do soldo que deberían.

Así que queremos conseguir que un maior número de xente adopte esta

alternativa, e comezamos por ti.

Malia a diferenza de prezo, non nos custa practicamente nada desviar un

pouco esa diferenza para mellorar a vida dos produtores, sen que uns cantos

empresarios teñan que engrosar as súas arcas diariamente. Ademais da mellora

da dignidade persoal, os produtos adoitan ser máis ecolóxicos, sen aditivos

químicos que empeoran a nosa saúde.



Non é caridade, é responsabilidade

A primeira tenda deste tipo estableceuse en En breukelen (Holanda) e

en dous anos estendéronse máis establecementos por toda Holanda. Na

actualidade hai moitos establecementos espallados por todo o mundo, algúns

en cidades como Lugo, Ourense, Santiago, Pontevedra, A Coruña e en moitos

máis.

Tenda de Comercio Xusto en Ourense

Rua da Paz, 8

32005 Ourense

Tlf. 988 222 797

[email protected]

Tenda de Comercio Xusto en A Coruña

Alcalde Canuto Berea, 2

15003 A Coruña

Tlf. 881 929 202

[email protected]

Facebook:Páxina da tenda de A Coruña en

Facebook

Tenda de Comercio Xusto en Pontevedra

Galerías da Oliva, local 4

36001 Pontevedra

Tlf. 986 855 964

[email protected]

Facebook:Páxina da tenda de Pontevedra en Facebook

Lembra que calquera tendas que comercialice produtos frescos,

contribúe ao comercio xusto.

Alejandro Varela.

J. Manuel

Rocío López Payo

mailto:[email protected]


https://www.facebook.com/pages/Tenda-de-Comercio-Xusto-de-A-Coru%C3%B1a/206347746067211

https://www.facebook.com/pages/Tenda-de-Comercio-Xusto-de-A-Coru%C3%B1a/206347746067211


https://www.facebook.com/pages/Tenda-de-Comercio-Xusto-de-Pontevedra/148843945189105



O misterio da cova

Cerca dunha pequena aldea había unha cova moi profunda. Nela

leváranse a cabo numerosas investigación, pero non deron resolto un misterio

do que falaban tódolos veciños. Todas as noites de lúa chea oíannse uns

ruídos moi estraños que procedían do interior . Moitos dicían que era algún

animal que se metía dentro, pero non parecía lóxico, debido ao difícil acceso.

Un dos rapaces que vivía alí quixo descubrir o enigma e esperou a unha

noite de luar para introducirse na caverna. Levaba unha lanterna,

roupa de abrigo, por se acaso facía frío. Costoulle moito chegar, pero

finalmente conseguiuno. O chan era esvaradio e caeu varias veces, nunha

delas nun burato. Estaba cheo de auga por mor da chuvia e mollouse todo.

Saíu como puido e seguiu adiante. Pronto se desorientou e xa non se

dexergaba a luz exterior. Comezou entón a dar voltas en círculo, púxose cada

vez máis nervioso. Decidiu seguir cara dentro, para ver se había outra saída e

así foi.

Agora atopábase ao outro lado do monte polo que entrara na cova.

Volveu á casa e ninguén se enteirara da súa falta. Ao día seguinte pola mañá

cavilou no que lle pasara e deuse conta de que o animal que producía aqueles

sons debía entrar pola saída que el descubrira a noite pasada. Isto mesmo

contóullelo aos seus pais e aos veciños, pero sen dicir como o descubrira.

Aínda así todos seguían sen saber que animal sería e decidiron poñer unha

trampa. Esperaron impacientes ata a próxima lúa chea. Cando chegou o

momento foron ao lugar e atopáronse con que alí non había nada. Sen

embargo a trampa que puxeran, de cordas e cadeas, estaba toda rota. O que

fixo que pensasen que era un animal moi grande ou de intelixencia humana.

Braulio Méndez ( 3º ESO)



AS ABELLAS

A abella é un insecto social, ten

respiración por tráquea, tres pares de patas

de patas e o corpo dividido en tres zonas

cabeza, tórax e abdome. Ten cinco ollos e

catro ás, unhas antenas con 5.000 cavidades

olfativas minúsculas coas que pode ulir unha

flor a un km de distancia.

As abellas nacen dun minúsculo ovo fecundado (femia) é alimentado dunha

papilla de pole e mel. Convertíndose nunha abella obreira. Outros ovos son

depositados noutros alveolos e alimentados só con xalea real. Son os das futuras

raíñas.

Na sociedade das abellas, as obreiras son as máis numerosas, adícanse a

almacenar o pole e o néctar, producen a cera , traen a comida a colmea e protéxena.



Os únicos folgazáns son os zánganos. A súa misión é fecundar á raiña, só hai

unha raíña por colmea e a súa misión é poñer ovos .

Unha colmea é coma unha cidade feita por 30.000 abellas. As casiñas de cera

teñen forma de hexágono e están abertas nun costado.

Danzas das abellas:

Danza da morte: Hai unha lei na colmea en que a primoxenia mata a todas

as princesas arrancándolles a cabeza.

Danza da primavera. Despois do repouso invernal , na primaveira a

primeira abella que sae da colmea, inspecciona os arredores, para

descubrir o pole.

Despois volve a colmea e deixa o pole no depósito e comeza a danzar

indicando que chegou a primeira e onde está a comida.

Danza nupcial: prodúcese entre a abella raíña e as zánganas. Elévanse moi

alto ata lugares desertos. Durante o voo moitas zánganas desaparecen polo

cansazo. O último que queda será o “esposo”. Despois pon ovos a abella

raíña.

¿Qué produce a abella?

O mel: está feito de

néctar que as abellas

recollen de diferentes

plantas e flores. O néctar

transfórmase en mel no

corpo das abellas por

acción dunha encima e

almacénase en cellas de cera no panel.

A xelea real: é unha secreción que as abellas obreiras elaboran para

alimentar ás larvas da colmea durante os tres primeiros días e a raíña

durante toda a vida. Créase nunhas glándulas da cabeza das abellas.

A cera: é o material que as abellas usan para construír os niños.

Ana López Dono (5º Primaria)



Sobrepeso

Hoxe en día, na poboación española está aumentando o índice de masa

corporal, debido principalmente ó sedentarismo, o que provoca fortes

problemas de saúde e mesmo depresións.

É culpable disto a comida lixo? Si, todos os bolos industriais compostos

na súa maioría por graxas saturadas conteñen un alto número de calorías, que

se depositan no noso corpo en forma de graxa, polo que debemos limitar o seu

consumo.

Outro factor que contribúe ó sobrepeso é o sedentarismo, xa que a

maioría da poboación dedica moi pouco tempo a facer exercicio. Este mal

hábito non só afecta á poboación actual, senón que tamén o fará ás xeracións

futuras, pois moitos pais cansos do traballo poñen ós seus fillos a ver a

televisión e non lles brindan a posibilidade de levar unha vida activa, como

por exemplo, xogar no parque.

Cada vez xente máis nova padece problemas cardíacos, colesterol e

outros como a anorexia e a bulimia. Acontece en moitos casos en que rapaces,

por non ver resultados coas famosas dietas ioió, intentan adelgazar tomando

camiños equivocados.

Abofé que nos atopamos nunha sociedade desequilibrada con malos

hábitos, pero isto debería cambiar, pois hai que intentar levar unha dieta

equilibrada , comendo alimentos sans e menos graxentos. Tamén facer

exercicio tres ou catro veces por semana sería unha boa idea, para queimar

todas esas calorías perxudiciais.

Andrea Pol ( 4º ESO)



O capitalismo é culpable

Hoxe en día estamos sumidos nunha situación de moita gravidade,

pero, que hai de real nisto? Todos oímos que os culpables desta situación son

os bancos, o cal é certo. Sen embargo é imposible que estas entidades

ignoraran que as súas malas xestións non ían a ter consecuencias, de feito,

había algúns informes que xa alarmaban disto, pero non se lles prestou

atención ningunha. Daquela a pregunta é: por que ían os bancos a provocar

unha crise á mantenta? A resposta é evidente: para gañar con ela. E abofé que

están a gañar.

Este tipo de tácticas nas que a oligarquía (burguesía con poder político)

se aproveita de certos acontecementos tráxicos para introducir reformas

antidemocráticas coñécense como “doutrina do shock”. Dela fala Naomi

Klein no seu libro, que precisamente se chama A doctrina do shock.

Sen embargo hai outro culpable máis ala da oligarquía ou desta clase

política corrupta que nos representa, este é o sistema. E dígoo porque, se o

capitalismo non existise, sería imposible que houbese unha oligarquía.

De feito, o libre mercado é o culpable das grandes desgrazas e

desigualdades que rixen a actualidade (fame no mundo, guerras, explotación

infantil, decadencia da sociedade, etc). Pero se é tan malo, por que existe?

Porque grazas a el existen unhas minorías adiñeiradas que gozan de grandes

privilexios e que, á súa vez, teñen influencias na vida política, e que non están

dispostos a perder estes privilexios.

Andrés Baltar ( 4º ESO)



A orixe dos ríos galegos

Hai moitos anos, cando os primeiros humanos comezaban a poboar a

Terra e chegaron a Galicia, sorprendeulles que non había auga por ningunha

parte, así que seguiron camiñando ata que se atoparon co mar.

Unha vez alí, os antigos homes reuníronse e acordaron que se querían

vivir naquelas terras, tiñan que traer auga ó interior.

-Pero que imos facer para levala tan lonxe?- preguntábanse todos.

Ficaron quedos un bo anaco ata que un pequeno dixo:

-E se furamos na terra para levar a auga?

-Pero costaranos moito traballo!- responderon os demais.

Aínda así , aqueles homes primitivos cavaban coas mans un conduto por

onde discorrería un pequeno regato. Unha fada que pasaba por alí, ó ver o

empeño que poñían, decidiu axudarlles creando un gran río, o Miño.

-Pero aínda así só poderemos vivir ás beiras do río! - exclamaron os

humanos.

A fada creou máis ríos que viñan desde o mar ata o interior.

Ela, cos seus poderes máxicos, eliminou o sal da auga, converteunos en

potables, fixo que houbese máis ríos e regatos pequenos que saían dos montes

e vertían auga nos principais, que chegaban á costa.

Os homes, moi agradecidos, non sabían como recompensar á fada que

tanto lles axudara, pero ela díxolles que tan só facía falta que a deixaran vivir

con eles.

A fada quedou e din que aínda hoxe anda polos ríos galegos.

José Manuel Poyán López ( 1º ESO)



O tabaco

Hoxe en día, o consumo de tabaco está moi estendido por todo o

mundo, a pesar de ser un tipo de droga perigosa, cada vez xente máis nova se

adentra neste mundo sen pensar as consecuencias que acarrea.

Sen irmos máis lonxe, un sábado á noite nun parque onde adoitan

facerse os botellóns, raro é que non vexamos a moitos mozos de escasos

dezasete anos fumando.

A pesar de estar publicitado en todos os caixas frases como: “FUMAR

MATA”, “FUMAR ACORTA A VIDA”, “SE FUMAS PERXUDICAS A

SAÚDE”, acompañadas de imaxes dos órganos deteriorados do corpo, que

resultan desagradables para a vista, parece ser que non hai resultados. Si,

como o oen, os fumadores non lles dan importancia ás advertencias nin poñen

interese en abandonar o vicio, porque din que se senten ben. Pero pensar isto é

un erro, posto que os problemas chegan nun futuro causando danos

irreversibles.

Este vicio non só afecta ás persoas que fuman, senón que tamén o fai

coas que viven en torno a eles, isto é, os chamados “fumadores pasivos”.

Segundo os expertos tamén lles trae problemas de saúde ó longo do tempo,

como o cancro de pulmón, que por desgraza é mortal.

Desde un punto de vista ético, podemos pensar que os fumadores son

inxustos consigo mesmos, xa que se condenan a unha morte lenta e tamén

coas persoas máis achegadas a eles. Por iso, hai que poñer forza de vontade e

intentar deixar este mal hábito que non trae nada bo, posto que todos os seus

compoñentes son tóxicos.

Andrea Pol ( 3ºESO)



Discusión pola suposta voda

(Paula e Laura aparecen nun prado ao lado dunha fonte e detrás delas vense

unhas árbores cuns niños de paxaros)

Laura: (rindo) Sabes quen se vai casar dentro dun mes, Paula?

Paula: (con interese) Quen?

Laura: O irmán de Antonio coa filla do dono do bar O Rosal.

Paula: Ese rapaz tan espabilado vaise casar con esa muller que non sabe nin

facer a comida! De verdade como anda o mundo!

Laura: Pois segundo din están todos os días xuntos no parque.

Paula: (falando en baixo e dándolle co cóbado) Cala que vén Rosa pola rúa!

Rosa: (saudando) Ola, Laura e Paula!

Laura e Paula: Ola, Rosa!

Rosa: Véñovos invitar para a miña voda que é o dia 12 de maio.

Laura e Paula: (sorprendidas) Moitas grazas pola invitación, alí estaremos ese

día!

Rosa: Estou encantada de que veñades, xa que no colexio non nos levabamos

moi ben, ou xa non vos acordades?

Laura: Eu si que me acordo, pois aínda che puxemos unha chincheta na

cadeira cando te ías sentar!

Paula: Ademais tirámosche unha pedra á cabeza e comezaches a sangrar.

Rosa: (asentindo) Tedes razón, pero iso son cousas de rapaces e agora

debemos olvidalas.

Paula e Laura: Tes razón, Rosa.

Rosa: Debo marchar teño que ir probar o traxe de noiva á tenda de Lola.

Paula e Laura: Adeus! Seguro que che senta moi ben.

Laura: Eu vou á voda para ver como vai vestida e logo criticala.

Paula: Que maldade tes! Eu vou porque creo que son cousas da infancia e

agora non nos ten que importar.

Laura: Que rápido te esqueces das cousas!

Paula: Pois fago ben, así non teño tantos inimigos coma ti!

Laura: (berrando) Si, claro, antes moito dicir que non sabía facer nada, pero

agora como xa te invitou á voda xa estas contenta, non?

Paula: Mirándoo dese modo case tes razón, pero o que conta é que imos comer

ben e gratis. Pois eu non lle penso dar un agasallo.

Laura: Como vas ir á voda sen agasallo?

Paula: E logo que importa, ela invitoume porque quixo non porque lle

obriguei!

Laura: (mirándoa decepcionada) Pensei que eras un pouco máis lista!



Paula: Porque o dis?

Laura: Ti son sabes que ás vodas sempre se leva un agasallo ós noivos?

Paula: Pois eu fun á dunha amiga e non levei nada!

Laura: Por iso me dixeches que todo o mundo te miraba mal!

Paula: Non creo que fora por iso, o máis probable foi que non lles gustou o

vestido verde con flores.

Laura: Pois non creo iso, porque o vestido era ben bonito!

Paula: Pero non todo o mundo ten os mesmos gustos ca nós!

Laura: Vale como ti queiras, pero eu vou levar un agasallo!

Paula: Eu non sei, ó mellor se atopo unha cousa moi barata!

Laura: Como que?

Paula: Pois unha tixola, unha bata de casa ou unhas zapatillas.

Laura: Pero ti estás tola?

Paula: De verdade non hai quen te entenda se non levo un agasallo mal e se o

levo aínda peor…

Laura: (suspirando) Pero muller… como lle vas dar o que me acabas de dicir.

Non ves que iso non é moi habitual regálalo nunha voda!

Paula: Pero se lles regalo algo habitual, seguro que xa o teñen e despois non

lle dan uso.

Laura: Que mal estás da azotea, eu xa te deixo!

Paula: Ah, xa sei, se lle regalo un gato?

Laura: Non ves que Rosa lles ten alerxia!

Paula: Pois non é miña culpa!

Laura: Mira, mellor quédate na casa o día da celebración e durme, porque para

ir facer o ridículo non vaias.

Paula: (berrando) O ridículo fágoo cada vez que vou contigo a algún lugar!

Laura: Pois xa non volvas máis comigo ó ximnasio.

Paula: Vale xa non tiña pensado volver!

( Aparece pola beira do prado correndo Rosa)

Rosa: (chorando): Sabedes que, miñas compañeiras?

Paula e Rosa: Que che pasou? Pareces moi angustiada!

Rosa: Xa non hai voda! Pepe acábame de deixar, porque seica lle gusta outra

muller.

Paula e Laura: Sentímolo moito!

Rosa: Voume, adeus!

Laura: Nós tanto discutir e total para nada…

Paula: Por unha vez que tes razón, veña vamos para a casa a tomar un té.

María Lamela ( 3º ESO)



A desfeita dos nosos montes

Nos últimos tempos moitos montes están a ser arrasados e os animais

que habitan neles sofren as súas consecuencias.

Estes problemas están a ser causados por diferentes razóns: os continuos

incendios debido á gran sequía pola que estamos pasando , ^ polo descoido de

persoas que realizan algunha actividade nestes lugares ou o feito de tirar unha

cabicha ou deixar restos de cristais. Aínda así, a maior parte non soen

producirse por un descoido, senón que moitas veces persoas que padecen

algunha alteración psíquica provócanos simplemente polo feito de que lle

causa graza, satisfacción ou simplemente por causar mal alleo. Son os

denominados pirómanos. Estas persoas poden ir ó cárcere, xa que non teñen

dereito a matar os animais que habitan no monte nin a destruír o seu hábitat.

Non só se debe ós incendios, senón que tamén existe unha gran

cantidade de contaminación e lixo tirado por camiños forestais e en zonas

rurais. Así miles de bolsas de lixo, botellas, tanto de cristal como de plástico,

pneumáticos e incluso aparellos da casa, que xa non nos serven, acumúlanse

nos montes e permanecen alí durante anos causando un gran impacto

medioambiental.

Todos debemos colaborar para evitar que a beleza dos nosos ^ montes

non se estrague e as xeracións do futuro poidan disfrutar deles.

Paula Soengas ( 4° ESO)

Concurso de marcapáxinas

Con motivo do magosto e do outuno o equipo de biblioteca

invitou ao alumnado a participar nun concurso de

marcapáxinas.

Resultou gañadora a proposta que vedes.

!Noraboa Mencía!



O noso paso por primaria

Neste paso por Primaria foi inolvidable dende o primeiro curso ata 6º.

Durante este tempo tan longo rimos, choramos, disfrutamos a gran maioría

das veces, e outras non o pasábamos moi ben. O paso dos anos son moi rápidos

pero as clases fanse máis cortas.

Cando pasas de curso cada ano parece máis difícil, que cambia todo e o

día parece que non se acaba. Tamén nós cambiamos e é cando coñeces mellor

aos amigos e sempre nos apoiamos. Nos recreos había tamén días duros polas

peleas ou por piques e favoritismos entre compañeiros, sobre todo polo tema do

fútbol, pero ao final sempre se perdoan.

Agora chegou o momento de pasar para a ESO e deixar Primaria. Seguro

que a Secundaria vai ser dura e complicada e haberá que esforzarse máis.

Seguramente botaremos de menos o noso colexio CPI San Tomé de

Carballo e a todos os rapaces, porque as cousas que aquí pasamos non se

esquecen nun día.

Hai momentos que queres que se repitan e outros non pero sempre

quedaremos co recordo das cousas boas, dos amigos e dos profes. Na nova

etapa seguro que imos a vivir moi bos momentos tamén.

Grazas aos mestres por aprendermos a facer cousas boas, e a ser bos

rapaces.

Aínda que este curso está sendo duro tamén foi bonito por facer novas

amizades e levamos no noso corazón aquelas que deixamos atrás.

Moitísimas grazas por todos estes anos xuntos.

OS ALUMNOS E ALUMNAS DE 6



Deíxate tentar... por estas propostas O equipo da biblioteca invítavos a coñecer os libros, dvd's existentes na mesma

e anímavos a que os levedes durante uns días para poder desfrutalos.

Os pasos para coñecer os libros que hai na biblioteca ou para saber si hai un libro

dispoñible son moi sinxelos.

Dende un ordenador

con conexión a internet,

entra na páxina do

C.P.I. San Tomé do

Carballo na seguinte

dirección

http://www.edu.xunta.es

/centros/cpisantome/

nesta páxina ademais

de coñecer novas do

centro e informacións

varias podes acceder á

consultar os fondos da

biblioteca despois de

facer clic en biblioteca.

Unha vez dentro da nosa

biblioteca podes buscar

libros por autores, títulos,...

Unha vez achado o libro ou

o dvd do teu interese só tés

que pasar polo centro e

levalo en préstamo

durante 15 días.

Na entrada do edificio

de secundaria,

colocamos unha

escolma de aparatos e

úteis escolares

empregados no noso

centro nos primeiros

anos da súa fundación.

Si te acercas a velos

poderás recordar o

proxector de cine, o

dinascopio, tocadiscos,

vinilos, gravadores,

multicopista,....



Cambio de planeta

O día 25 de Maio do 3012 as portadas dos xornais virtuais de todo o

mundo estaban ocupadas por unha única noticia: O mundo estaba a piques de

chegar á súa fin.

Todo ocorrera nuns sofisticados laboratorios de Tokio, uns científicos

conseguiran recrear o Big Bang. Fora máis fácil do que esperaban, só tiveron

que facer chocar partículas de materia en diferentes direccións utilizando un

acelerador. Esta substancia chamada antimateria é extremadamente perigosa,

xa que só unha millonésima parte dun gramo podería desintegrar calquera

cousa en 10 quilómetros á redonda. Estes científicos perderan 9 quilos de

antimateria, suficiente para destruír o mundo.

Cato era un rapaz de 104 anos que acababa de ler as noticias, dispoñían

de 24 horas para evacuar o planeta nunha única nave espacial que saía de

Blackpool. Non lle parecía nada ben ter que abandonar a terra e deixar que

explotase sen facer nada , todo porque unha panda de “tipos” con batas

brancas se puxera a xogar con aceleradores . Cato recolleu as poucas cousas

que lle pareceron indispensables e marchou. Esperábanlle 12 minutos ata

Blackpool, era un traxecto longo, xa que quedaba na outra punta do mundo.

Dentro da nave explicáronlles aos terrícolas que a viaxe duraría uns tres

anos, pero para evitar accidentes asignaríanlles a cada un unha cápsula onde os

durmirían hasta chegar a Kaligorus, o novo planeta que ían habitar.

Cato acababa de espertarse, xa pasaran tres anos? Saíu da cápsula, pero

non viu a ninguén máis, por iso se dirixiu á cabina principal. A nave era

automática, pero el supoñía que alguén se tiña que ter quedado para controlar

que todo fora ben. Non se equivocaba, na cabina atopou a unha rapaza, pero

pareceulle moi nova para ter ese posto.

Foi falar con ela e sorprendeuse ó ver que espertara antes de tempo, os

dous chegaron á conclusión de que fora un fallo do sistema.

Como Cato non podía volver á cápsula quedouse con Jewel controlando

que non houbera máis fallos. Os dous fixéranse moi amigos.



Un día unha das pantallas do mando de control detectou que uns

asteroides estaban pasando demasiado preto e que corrían risco de colisión.

Jewel ía activar o escudo pero non lle deu tempo; un asteroide acababa de

danar gravemente un lateral da nave. Por desgraza, os fallos supuxeron un

desvío que os estaba levando directamente a unha supernova, o contacto coa

explosión da estrela suporía a morte directa de todas as persoas que ían dentro,

é dicir, a extinción dunha especie.

Cato viu que a única maneira de evitalo era reparando os desfeitos que

provocara o asteroide. Jewel opúxose, pero despois entendeu que era a súa

única alternativa. Puxo un traxe espacial e saíu fóra. Todo estaba indo ben,

Cato conseguiu reparar os danos, pero cando se dispoñía a regresar para

dentro, outro pequeno asteroide cortou o cable que o unía á nave e

precipitouse cara á supernova. Mentres se dirixía cara a ela, só puido pensar

no moito que lle gustaran sempre as explosións de estelas e no irónico que

resultaba que fora a morrer nunha.

Ao mesmo tempo, Jewel observaba os sucesos dende unha ventá.

Púxose a chorar e a lamentarse por non ter sido ela a que saíra. Sabía que esa

fora a única opción, porque ela non sería capaz de arranxar os danos. Cato

acababa de salvar a todas as persoas do planeta e, por desgraza, custáralle a

vida.

Uxía Gayoso Freijó ( 3º ESO)

Valentín Paz Andrade

Nace o 23 de abril de 1898 na parroquia de Lérez,

un arrabalde de Pontevedra con tradición literaria, no

seo dunha familia con afeccións literarias e

políticas.Ten como primeiro mestre un tío, grazas ó que

coñece a Castelao, e en 1917 decide estudar Dereito na

Universidade de Santiago de Compostela. En 1926

iniciase como avogado, profesión que non abandonará ó

longo da súa vida. Sofre prisión durante a ditadura de

Primo de Rivera por negarse a acatar as ordes e ideas

do ditador no xornal Galicia, que creara anos atrás.



Durante a Guerra Civil foi desterrado pola súa participación política na

República. Na década dos corenta inicia unha vida máis sosegada, pero con moitas

precaucións e os seus contactos ( Castelao, Xosé Calviño Ozores... ) e nas diversas

actividades culturais. Nas dúas décadas seguintes imparte cursos sobre Economía

Pesqueira en Hispanoamérica como colaborador da FAO ( a organización das

Nacións Unidas para a Agricultura e a Alimentación). A finais dos cincuenta e

sesenta intenta crear varias empresas con sede en Galicia, que non fructifican,

excepto a hoxe "multinacional" Pescanova, financiada por un vello amigo, Xosé

Fernández López. En 1961 sofre un grave accidente con consecuencias serias, pero

non o logran apartar das súas ansias artísticas ou literarias. Falece en 1987 despois

dunha longa enfermidade.

Como xornalista iniciase os 16 anos de colaborador da Gaceta de Galicia,

despois foi xefe de redacción do semanario La Provincia de Pontevedra. Crea o

xornal Galicia co que pretendía dinamizar os valores económicos, sociais, artísticos

e culturais de Galicia; nel presta especial coidado ó deseño, á creación dunha

opinión crítica e ó humor. Foi clausurado durante a ditadura de Primo de Rivera por

manifestar opinións contrarias as que preconizaba o goberno.

Desde o punto de vista poético pertence á Xeración do 25 polo seu

achegamento as vangardas fronte ó conservadurismo .da época. Pranto matricial é

un canto elexíaco á esperanza publicado en 1955; a cuberta foi ilustrada por Luís

Seoane e , no interior, conten debuxos de Colmeiro, Maside, Souto e Manuel

Torres. Sementeira do vento é un canto á paisaxe, á xente galega, ó exilio e ó amor

ausente. Gen chaves de sombra conten poemas moi variados, con limiar de Lorenzo

Várela. En Cartafol de homenaxe a Ramón Otero Pedravo (1985) inclúé poemas

dedicadas ó escritor da xeración Nos.

Para coñecer as súas inquedanzas temos que asomarnos as numerosas cartas

que escribiu ó longo da súa vida a Castelao, Risco, Otero Pedrayo, Urbano Lugrís,

Laxeiro... , entre outros, nas que reflexiona sobre temas de literatura, pintura,

economía e avogacía, ademais de asuntos privados.

Era un home polifacético que cultivou, por igual, as

letras e as ciencias. Consideraba que a cultura posuía un

valor económico, o que o levou a apoiar a creación da

Editorial Galaxia. Foi galardoado en numerosas ocasións:

en 1964 foi elixido membro da Real Academia Galega e da

Academia Galega das Ciencias, recibiu o Pedrón de Ouro

en 1975 e o Premio Trasalba da Fundación Otero Pedrayo

(1986), entre outros.



Na matricial Galicia. Sempre túa

Que dende a Torre de Hécules ao Miño

Un facho acendera por cada illa,

Cando ti volvas polo mare,

Dos castros na coroa una cachela,


Una loura candea en cada pino,


O seu cirio de frouma os alciprestes,


Luces de ardora branca en cada mastro,


Un farol mariñeiro en cada dorna,


Veliñas a xanela en cada casa,


E os perolas das bagoadas derramadas,


Cando ti chegues polo mare.

A terra e os sinos

Foi a Terra levada,

Barro materno ao barro teu xuntado,

Cos liricos loureiros,

No camposanto de Padrón unxidos,

Pol-o amor e a door de Rosalía…

Sagra primeira estrofa d-este pranto.

Para componer as outras,

Tranguidos a una mao de Sul a Norde,

Os sinos todos das eirexas todas,

Que por todos redobran,

E tamén se ouvirán pol-os escuros,

Non recolleran no coral de bronce

Han de dobrar, da vida, acentos novos,

Han de dobrar as cordas dos espritos,

Das cousas, seus metaes,

Das cousas,

Nas que os homes deixanos en anacos

Os anacos da i-alma.

A dimensión da nosa desventura.

Por ti, Daniel, e máis dos compañeiros,

Siñaleiros da norte empadroada,

Óscar 1º ESO



Recollida de refráns relacionados coa sega e a malla en Taboada

Agosto trocase en maio,

para quen non ten pan sementado.

O sol na eira e,

a choiva na naveira.

A eira cando a deixan,

a moza cando a comezan.

En abril, espigas mil

Na casa do pescador e cazador,

nin boa meda, nin bo palleiro.

A choiva no febreiro,

fai bo palleiro

Marzo, marzán, cara de can,

farrapa de neve e espiga de pan

Agosto ardenteiro,

herba no palleiro.

Dormir e gardar eira,

non hai maneira.

Cando o cuco ve o primeiro meducho,

fai as maletas para emigrar.

Agosto ardenteiro,

herba no palleiro.

Cando ven o cuco,

Ven o pan o suco.

Limpa e arranxa a eira,

cando está agosto a beira.

A noite de San Xoán,

secalle unha raíz o pan,

a de San Pedro sécalle a do medio,

e a de Santa Isabel seca todo él

En San Xoán,

facíase a meda do pan.

Por San Damián,

ten o millo da túa man.

Marzo espigarzo,

abril penduril.

maio granado,

San Xoán curado,

na Santa María,

metelo na erquina.

En San Xoán secalle unha raíz o pan,

en San Pedro a do medio,

e en Santiago a do cabo.

Choiva de San Xoán ,

quita o viño,

e non da pan.



Recuperación do léxico tradicional de vellos labores agrícolas.

Cultivo de cereais no concello de Taboada

Vocabulario

1- Preparación da terra:

Esfender: a primeira cavadura dun terreo

Entraresar: cruzar os primeiros regos noutro sentido

Asucar: volver enderezar o rego

Refender: despois de sementar,arábase para tapar a semente

Rendar: pasar o arado para limpar a colleita das malas herbas

2- Apeiros :

Rastro: para allanar a terra

Arado: para arranxar a terra

Gadaña: para segar a herba

Forcada: para erguer a herba

Fouce: para segar o pan

3- Traballadores e outros

Maioral: o que vai adiante

Rabeleiro: o que vai atrás

Paveas: brazados de palla

Mollos: paveas atadas

Medeiros: montón de mollos colocados

Meda: tódolos mollos xuntos na casa



A malla

O primeiro que temos que facer e preparar a terra, mellor terra que non

fose cultivada o ano anterior.

En todas as parroquias as terras onde se botaban os cereais eran os

agros.

Cunha xogada de bois preparabase a terra,Primeiro cavase, arase e

agardase, logo no mes de outubro sementase o gran.

En febreiro volvese arar, cando o centeo xa era un pouco grande para

sacarlle as herbas malas que tiña polo medio.

En xullo recolliase, segábase e enmorallabase.

A tarefa da sega facíana os homes e as mulleres facían os montóns de

palla que se ataban co mesmo centeo,

Logo dispoñíanse no medio do terreo e facíanse uns medeiros, que ían

agrupando os mollos nunha circunferencia e dábanlle forma dun cono

invertido para que aínda que chovese a auga fose resbalando e non se mollase

o gran.

Deixábase asi uns 15 días. Logo traíase para a casa, para facer a malla,

separar o gran da palla.

Antes de traer os medeiros para a casa había que preparar a eira,

algunhas eran de chan feito de pedra, outras facíanse con bosta fresca das

vacas, que se extendia polo piso cunha vasoira feita de xestas, O secar

quedaba una superficie compacta.

O ter a eira preparada,cos mollos xa na casa,facíanse as medas,

colocabanse os feixes cas espigas para dentro e a palla para fóra, formando un

cono invertido outra vez..

Para empezar a malla, sacábanse as mallas do medo, desatalos, estiralos

ben, deixábanse o sol para que se degrañase máis facilmente.

Despois chegaban os homes do pobo cos mallos que batían o gran. A

continuación dábaselle a volta o gran e volvíaselle dar cos mallos.



O hórreo galego

1-Introdución

O hórreo galego é un edificio que se usa nas zonas de campo e se

destina a secar, curar e gardar o millo, antes de debullalo e moelo. A cámara

interior non está completamente pechada, senón que ten aberturas ou ocos

polo que pasa o aire e a humidade; pero si está illado do solo, para que non

alcancen o millo os animais. Así, cando os ratos, por exemplo, acadan o

tornarratos, non poden avanzar en contra da gravidade.

En Galicia conviven tres tipos de hórreo: o tipo galego-portugués, o tipo

asturiano e o hórreo de corres.

Atribúese a súa introdución en Galicia a pobos preceltas de procedencia

e cultura mediterráneas, os coñecidos polo nome de “oestrimnios”. En Galicia

teñen diferentes nomes: cabazo,canastro, cabaceiro, cañizo,vasoira,paneira,

piorno etc.

2-Extensión xeográfica

O uso do hórreo galego está estendido pola maior parte do territorio de

Galicia, occidente asturiano e norte de Portugal. As zonas montañosas do leste

de Ourense e do sueste de Lugo non teñen hórreos.Nestes lugares hai

diferentes variantes ás que non é doado definirlles áreas xeográficas propias.

Pode admitirse que os hórreos esténdense por todo o territorio da Coruña e

Pontevedra.

Non se empregan hórreos no oriente da rexión do Limia e no sudeste da

provincia de Lugo, xa en zonas propias de cereais de montaña e menos

propicias para o millo.

3-Partes

O hórreo típico galego ten planta rectangular,as paredes de madeira,un

tellado de tella a dúas augas, e en ocasións elementos ornamentais,como

puntas ou cruces.

O hórreo galego-portugués componse, basicamente dunha base, unha

cámara, un medio de acceso e uns elementos decorativos.A base ten como

finalidade afastar a cámara do chan. A cámara pola súa parte,debe poñer o

gran en contacto co ar evitando que se molle. O acceso faise a través dunha

escada móbil ou fixa.



Outras partes do hórreo lintel, tiras, sobrepenas, pinche, porta, penal,

doelas, tornarratos, tornaformigas

4- Tipos de hórreos

cabazo: é unha variedade de hórreo, pero feito dun xeito máis sinxelo, e

mesmo se pode facer con tablóns de madeira ou cubas de viño.

piorno oriental: esténdese polas zonas do norte oriental da provincia de

Lugo, e denota na súa altura e volume, nos remates cónicos do tellado e

a existencia, en ocasións, dun celeiro ou dun pombal.

hórreo de terceira pimpinela: consta dunha saída polo medio do

hórreo, en lugar de ter a entrada nun extremo .

5- Hórreo do Pazo de Perrelos (Taboada)

José Manuel Fernández Pernas

Pablo Martíns García

Alejandro Varela Rubín

(Alumnos de 2º de ESO)



Entrevista a Alba Moreiras Durán

Estamos con Alba Moreiras Durán unha xoven artista do

mundo da canción representando ``Terra de Lemos´´ no

programa ``Luar´´ da TVG.

Que tal te sentiches a primeira vez que subiches a un escenario?

Moi ben é unha sensación pracenteira sobre todo para os que nos gusta cantar.

Que tal te sentiche cando ganaches o concurso o dia 11-11-2011?

Moi sorprendida porque non mo esperaba pero sobretodo moi contenta e

agradecida por todos os votos.

Dinos que e o mais que lembras da musica na túa infancia? Como foi?

Acórdome da primeira vez que actuei na coral na que cantaba, estaba moi

nerviosa .

Que opina a túa familia de que te dediques ao mundo da canción?

Pois a eles gústalles e apóianme sempre.

Que canción che gusta cantar?

Gústame cantar cancións en inglés e a miña preferida é “the bodyguard“ de

Whithey Houston .

Quen é o teu idolo?

Son meus pais

Como te sentiches diante dunha cámara?

Moi nerviosa e tímida pero espero que co tempo me termine acostumando

Que canción foi a primeira que cantaches?

Mensaxe de paz

Cales son as túas aficións?

Cantar e bailar

Se gañases o concurso de “ Luar” que farías?

Seguir estudando e disfrutalo coa familia

Quen che deu a idea de ir ó “ Luar”?

Un dia chamoume Gaioso para facer una proba de canto e colleronme



Con cantos anos subiches a un escenario?

Con 7 anos

Onde foi?

Aquí en Taboada

Moitas grazas Alba por concederme esta entrevista

De nada Nerea, foi un pracer

Nerea Ledo Ledo (5 de Primaria)

É mentira... é verdade

Ai, nena

se che digo que te quero

É mentira!

Ai, nena

se che digo que me gustas

É mentira!

Ai, nena

se che digo que me ames

É mentira!

Pero nena … agora …

despois de tanta mentira

vouche contar a verdade.

Mira estes dous olliños

que te miran con paixón e cariño

Ónde está a mentira?

Cal é a verdade?

Estou namorado....

Ai nena

non penses que son un mal falado

Ai, nena

que me poño colorado.

Iván 5º primaria



Un crime resolto

Esta mañá, cando María foi sacar o lixo, viu un cadáver no portal, o do

seu irmán Pedro. Consternada polo sucedido, chama á policía e ponse á súa

disposición para esclarecer os feitos. Recorda entón unha conversa que

escoitara entre seu irmán e un ruso, de nome Vashir, facía uns días, na que lle

esixía o pago dunhas débedas de xogo que tivera o verán pasado . Seu irmán

non tiña recursos nin présa.Non oíu nada máis.

María descobre unha foto de Mirta, a ex_moza de Pedro, engurrada e medio

rota. Lembrouse daquela dunha ameaza :

- Ti, María, deixa de amolar a teu irmán- dixo Mirta-, que os dous

estamos moi felices xuntos e non nos vas separar.

- Eu non o molesto! –afirmou María- É el quen vén sempre xunto a min

dicíndome que o agobias, que es unha desconfiada e que só te interesas

polos cartos.

- Iso é unha mentira! Como pode dicir iso de min?

Entón o móbil de Mirta soou e marchou falar co interlocutor.

Pero o máis misterioso do corpo sen vida do seu irmán era un anaco da

cabeza sen pelo, como se llo cortasen cunha máquina de afeitar. A intrigada

María decátase de quen foi o asasino e como mataron a Pedro.

Rememorando un presunto romance entre Vashir e Mirta, facía cousa

duns días, decátase de que colaboraron os dous no seu asasinato, como unha

especie de axuste de contas. Pedíronlle perdón, Mirta quedou con Pedro no

portal a noite pasada e, mentres agardaba, Vashir atacouno cunha navalla,

pero arrincándolle só uns pelos preto da caluga.

A posterior sede de vinganza de María e o querer saber máis sobre este

enigma son algo que lle quitará o sono nas noites seguintes , sen saber que a

próxima vítima será ela.

Alejandro Varela Rubín ( 2º ESO)



Un apuro

Hoxe María ía pola rúa cando de repente viu achegárselle un home alto

e rexo. Cun movemento brusco apartouna cara o portal dun edificio e díxolle

que lle dera todo o que levaba. Ela estaba moi asustada,suplicoulle que non

puxera en perigo a súa integridade física , pois tiña dous nenos e outro que

viña en camiño. O individuo sacou un coitelo, ela deulle o bolso, pero antes

colleu o móbil co que lle sacou unha foto antes de correr cara un descampado.

Dirixiuse rapidamente cara unha comisaría para denunciar o roubo

- Poderíanos dicir como era o home que a asaltou? -preguntou o

comisario.

- Si, espere un momento- aclarou sacando o móbil do peto- .Oh, non! –

berrou.

- Que lle pasa?

- Sacáralle unha foto, pero debín borrala.

- Non pasa nada, recorde todo o que fixo hoxe e díganolo.

María tranquilizouse e contou a historia. Fora comprar ó supermercado

a cea, leváraa á casa. Logo foi ó banco sacar cartos, ó saír é cando a asalta un

home esvelto e forte, cunha fronte ampla, un parche no ollo esquerdo e unha

lixeira coxeira na perna dereita.

O inspector recomendoulle que descansara, nun par de días sería

informada das pesquisas que realizarían a partir dese momento.

José Manuel Fernández Pernas ( 2º ESO)



Sopa de letras

B P A L C P M R G Busca os/as

Profes na sopa L F N U A E A A A

O N O M A R I T E

Chus

Rosa

Lorena

Teresa

Margarita

Penelo

Fernanda

Amadora

Alfredo

Laura

Belen

Concha

Paco

Cristina

Angeles

Toño

Fiz

Eva

R O F I Z L I O C

E C H U S D D K O

N O T E R E S A A

A N O M R P F T H

C C L F L O P G O

H H L R O S A P L

O A C O N C H A E

L Z T O Ñ O U V G

A O A G E T T E U

I P N P E N E L O

L P E D O C A P Q X I A F E

O T R M R I Z B E L E M T R

R A F A L L F E R M I A B T

E I I R A F E L A A L D E Y

L X C G U X R E D G A O L U

A L R A R U N N C P U R I I

U U Q R A W A O E U R A N O

R R S I Ñ M N F C F A Z O P

A T U T O N D H G A E A M K

F V W A P N A U I V X E S M

C R I S T I N A N G E L E S

Pablo e Ana Val (5º)



Postais gañadoras no concurso de Nadal



A vaca cachena

A cachena é unha raza bovina

típica do norte de Portugal e do sur

de Galicia. Distribúense en zonas

montañosas como o Parque Natural

da Baixa Limia, a Serra do Xurés e

principalmente na aldea Ourensá de

Olelás.

Raza pequena de gran

cornamenta e fàcil parto, con

mandìbulas extraordinariamente

fortes que lles permiten o

aproveitamento de pastos pobres e

monte baixo en zonas escarpadas.

Esta raza na antiguidade foi de triple

aproveitamento: carne, leite e princi--

palmente para os traballos agrícolas

(bois). Hoxe úsase como productora de

carne de excelente calídade.

Aínda que os becerros alcanzan

pouco peso (os machos uns 550Kg as

femias uns 350Kg e os becerros sobre

130Kg) en comparación con outras

razas producen unha carne de excelente

calidade, con grande sabor moi

valorada polos mais excelentes

paladares

Ana Val

5º de Primaria



O coche eléctrico fabricado en Galicia

A empresa de Mos Little Cars

presentou os primeiros vehículos

eléctricos fabricados cento por cento en

España, dotados con baterías de xel de

chumbo ou litio. Estes vehículos están

impulsados por motores eléctricos.

Destacan polo seu alto rendemento na

transformación de enerxía eléctrica da

batería en enerxía mecánica.

xa que supón tanto un aforro senón

que tamén son unha vantaxe para o

medio enerxético como de emisións á

atmosfera. Outra vantaxe dos coches

eléctricos é que non teñen tantas pezas

como os de gasolina ou gasóleo, polo

que unha avaría non supoñería tantos

gastos.

Os vehículos da marca Little,

dispoñibles, reducen un 60% as emisións

de CO2 con respecto ós coches

tradicionais, eliminan a contaminación

acústica, teñen ata 200 quilómetros de

autonomía sen precisar ser recargados e,

realizando percorridos urbanos, a media

de recarga é de unha vez á semana.Polo

tanto,non son só unha vantaxe

económica, ambiente,

A pesar da gran cantidade de

vantaxes que estes coches supoñen, as

persoas non os mercan porque non

son tan doados de encher de novo o

depósito como os coches de

combustible derivado do petróleo; as

velocidades máximas adoitan estar en

torno aos 80 kilómetros por hora e

unha batería dura tres ou catro anos.

FONTES DE INFORMACIÓN

http://www.concellomos.es/ver_noticia.php?idnoticia=1037

http://es.wikipedia.org/wiki/Veh%C3%ADculo_el%C3%A9ctrico

http://elprogreso.galiciae.com/nova/150684.html

Noelia Otero (3º ESO)

María Lamela (3º ESO)

http://www.concellomos.es/ver_noticia.php?idnoticia=1037

http://es.wikipedia.org/wiki/Veh%C3%ADculo_el%C3%A9ctrico

Esta publicación forma parte do proxecto para o fomento do

uso do galego convocado pola Secretaría Xeral de Política Lingüística.

(Orde do 25 de xuño de 2.011)

as nosas cousas 2012

Documents