antzerti-antropologia garaiko euskal teatroan
TRANSCRIPT
![Page 1: Antzerti-antropologia garaiko euskal teatroan](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022013107/589bfbd51a28ab40348b71e1/html5/thumbnails/1.jpg)
Antzerti-antropologia garaiko euskal teatroan
Antton Luku Maite Agirre Ander lipus
![Page 2: Antzerti-antropologia garaiko euskal teatroan](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022013107/589bfbd51a28ab40348b71e1/html5/thumbnails/2.jpg)
Antzerti antropologikoa
“Antzertiaren adar bat non gizakia ikusten den natura eta
kulturarekiko dituen harremanetan.” Pavisen arabera
antzerti antropologikoaren nozioa teatro europarrarena
baino zabalagoa da, eta bertan kultura-antzezpenak ere
sartzen dira. Hori horrela, kultura-antzezpen horiek beren
testuinguru kultural, historiko eta sozialean ikertuko dira;
diziplina-arteko ikuspegi batetik helduta, eta betiere
edozein motatako etnozentrismoa saihestuz.
“A trend in staging where human beings are examined in
their relationships to nature and culture, expanding the
European notion fo theatre to include cultural
performance practices and adopting an
ethnoscenological approach to explain such practices.”
Pavis, Patrice. 1998. Dictionary of the Theatre: Terms, Concepts, and Analysis. University of Toronto Press, 29.
![Page 3: Antzerti-antropologia garaiko euskal teatroan](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022013107/589bfbd51a28ab40348b71e1/html5/thumbnails/3.jpg)
Kultura-antzezpena(Cultural performance)
“Indiarrek, eta agian herri guztiek, ikusten dute beren kultura horrelako
antzezpen diskretuetan gordeta baleude bezala, zeinak kanpotarrei zein
beren buruari erakuts diezaieketen. Antzezpen horiek estruktura
kulturalaren unitate adierazgarri zehatzenak dira kanpotarrarentzat .”
“Indians, and perhaps al peoples, think of their culture as encapsulated in
such discrete performances, which they can exhibit to outsiders as well as
to themselves. For the outsider these can be conveniently taken as the
most concrete observable units of the cultural structure.”
Singer, Milton B. 1959. Traditional India: structure and change.
American Folklore Society.
![Page 4: Antzerti-antropologia garaiko euskal teatroan](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022013107/589bfbd51a28ab40348b71e1/html5/thumbnails/4.jpg)
Antropologia-antzertia: abiapuntua
Gizarte Testuingurua, Kultura, Etnozentrismorik eza
--> Giza-harremanak, Tradizioa, Postkolonialismoa
Abiapuntua:
Errituala, gorputz antzerkia, komunitatea, talde lana, herria, identitatea, kulturen arteko elkarrizketa, tokian-tokiko antzerki tradizioak, ez-profesionalismoa...
Artaud, Grotowski, Eugenio Barba, Peter Brook...
![Page 5: Antzerti-antropologia garaiko euskal teatroan](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022013107/589bfbd51a28ab40348b71e1/html5/thumbnails/5.jpg)
Antropologia-antzertia <> “Teatro-antropologia”
Antropologia-antzertia: antzerti-antropologiari dagokion teatro
korrontea?
Teatro-antropologia: “Gizakiak antzezpen egoeran duen jokaera
biologiko eta kulturala aztertzea; hau da, bere presentzia fisiko eta
mentala erabiltzen duenean eguneroko bizitzari ez dagozkion
printzipio batzuen arabera.”
“The study of man's biological and cultural behaviour in a
performance situation; that is, man using his physical and mental
presence according to different principles than those governing
everyday life”.
Barba, Eugenio & Savarese, Nicola. 1991. A dictionary of theatre anthropology: the
secret art of the performer. Psychology Press, I.
![Page 6: Antzerti-antropologia garaiko euskal teatroan](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022013107/589bfbd51a28ab40348b71e1/html5/thumbnails/6.jpg)
Antzerti-antropologia eta Herri-antzertia Testuinguru sozio-kulturalaren garrantzia --> tradizioa,
identitatea, herria.
Antzertiaren ikerketa antropologikoa = tokian-tokiko antzerti formekiko interesa.
Etnozentrismorik eza, jite postkolonialista.
Kulturen arteko elkarrizketa, eklektizismoa.
Giza-harremanak eratu eta garatzeko baliabidea, talde-lana (herri-lana).
Alde erritualaren garrantzia.
Ez-profesionalismoa.
![Page 7: Antzerti-antropologia garaiko euskal teatroan](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022013107/589bfbd51a28ab40348b71e1/html5/thumbnails/7.jpg)
Euskal antzerti-antropologia?
Herri-teatroari dagozkion zenbait ezaugarriri
(identitatea, tradizioa, komunitatea eta giza-
harremanak, erritua, ea.) eusteko, balioa emateko,
berreskuratzeko eta berrinterpretatzeko aro
postmodernoan hartu diren ikuspegi edo estrategiak.
![Page 8: Antzerti-antropologia garaiko euskal teatroan](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022013107/589bfbd51a28ab40348b71e1/html5/thumbnails/8.jpg)
Barbaren antzerti-antropologiaz egindako irakurketa postkoloniala
Teatro tradizio guztien berezko balioa Menpeko kulturen duintasuna Kulturen arteko elkarrizketa Estruktura errizomatikoa
![Page 9: Antzerti-antropologia garaiko euskal teatroan](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022013107/589bfbd51a28ab40348b71e1/html5/thumbnails/9.jpg)
Antzerti-antropologia eta Postmodernitatea
Antzerti-antropologia <> Antzerti postdramatikoa Postmodernitatearen errefusatze edo ezaxola Antzerti-antropologiaren ezaugarri postmodernoak:
Errizoma formako erlazioak Eklektizismoa Permeabilitatea Esperimentazioa Hibridazioa-mestizaia
Antzerti-antropologia <> Herri antzertia
![Page 10: Antzerti-antropologia garaiko euskal teatroan](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022013107/589bfbd51a28ab40348b71e1/html5/thumbnails/10.jpg)
ANTTON LUKU
Antzezlanak Tu Quoque Fili (1996) Hotel du Fronton (2000) Tobera tetralogia
Lurra (2003) Eskualdunak (2005) Beltzeria (2006) Fauxto karrusa (2008)
![Page 11: Antzerti-antropologia garaiko euskal teatroan](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022013107/589bfbd51a28ab40348b71e1/html5/thumbnails/11.jpg)
TOBERA-MUNSTRA
Bertsolariak, dantzariak, bufoiak... Funtzio sozial bat Jokaera gaitzesgarri baten salaketa Imitazio satirikoa eta epaiketa 70eko hamarkadan Tobera-munstra politikoak
![Page 12: Antzerti-antropologia garaiko euskal teatroan](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022013107/589bfbd51a28ab40348b71e1/html5/thumbnails/12.jpg)
Fauxto karrusa (2008)
Faustoren mitoa: arima saldu = identitatea galdu
Identitatea, turismoa, teatro-profesionalismoa, alienazioa, lurraldetasuna, kolonizazioa, kulturaren merkantilizazioa, ea.
Kultura-antzezpenaren dimentsioa
![Page 13: Antzerti-antropologia garaiko euskal teatroan](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022013107/589bfbd51a28ab40348b71e1/html5/thumbnails/13.jpg)
ANTTON LUKUREN ANTZERKIGINTZAREN EZAUGARRIAK
ANTZERTIA ESTETIKA KEZKAK
Salaketa politiko-soziala egiteko bidea
Toberatik hartua Profesional/amateur
Talde-lana Salaketa politikoa Turismoa eta folklorekeria
Herriaren adierazpena Satira sozio-politikoa Kultura eta identitatearen desagerpena, Asimilazio kulturala
Kultura-adierazpena Hausnarketa/entsegua Mendebaldeko gizartearen alienazioa
Commedia Dell'Arteko pertsonaiak
Ipar-Hego harremana
Herri antzertiaren formak ikertu eta beraiekin esperimentatu
Transmisio kulturala
Testuaren tonua: ironia (garratza), zuzena, zorrotza
![Page 14: Antzerti-antropologia garaiko euskal teatroan](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022013107/589bfbd51a28ab40348b71e1/html5/thumbnails/14.jpg)
MAITE AGIRRE
Antzezlanak:
[tetralogia] Woyzeck (1986), Beckett (1987), Beckett II (1988) eta Pelotari (1989)
Pantzart (1991)
Molly Bloom (1992-93) Katalan-gazteleraz
El borracho burlado (1994)
Zergatik panpox (1995-96)
Eta Maria hiru aldiz Amapola (1997-98)
Puta zahar alkauete Zelestina (2004)
Neska politak, artasoro alaiak (2005)
[tetralogia] Doltza (2009), Doltza, Dultzinea Kixote vs Teresa Panza (2010), Nork ikusi du Dultzinea? (2010), Zu ere On Kixote? (2011)
Zu ere On Kixote? Trikitrixa, teatroa eta herria (2012)
![Page 15: Antzerti-antropologia garaiko euskal teatroan](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022013107/589bfbd51a28ab40348b71e1/html5/thumbnails/15.jpg)
PELOTARI (1989)
![Page 16: Antzerti-antropologia garaiko euskal teatroan](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022013107/589bfbd51a28ab40348b71e1/html5/thumbnails/16.jpg)
PELOTARI (1989)
![Page 17: Antzerti-antropologia garaiko euskal teatroan](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022013107/589bfbd51a28ab40348b71e1/html5/thumbnails/17.jpg)
PELOTARI (1989)
![Page 18: Antzerti-antropologia garaiko euskal teatroan](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022013107/589bfbd51a28ab40348b71e1/html5/thumbnails/18.jpg)
PELOTARI (1989)
![Page 19: Antzerti-antropologia garaiko euskal teatroan](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022013107/589bfbd51a28ab40348b71e1/html5/thumbnails/19.jpg)
PANTZART (1991)
![Page 20: Antzerti-antropologia garaiko euskal teatroan](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022013107/589bfbd51a28ab40348b71e1/html5/thumbnails/20.jpg)
PANTZART (1991)
![Page 21: Antzerti-antropologia garaiko euskal teatroan](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022013107/589bfbd51a28ab40348b71e1/html5/thumbnails/21.jpg)
PANTZART (1991)
![Page 22: Antzerti-antropologia garaiko euskal teatroan](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022013107/589bfbd51a28ab40348b71e1/html5/thumbnails/22.jpg)
PANTZART (1991)
![Page 23: Antzerti-antropologia garaiko euskal teatroan](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022013107/589bfbd51a28ab40348b71e1/html5/thumbnails/23.jpg)
Maite Agirreren antzerkigintza
ANTZERKIA ESTETIKA KEZKAK
Besteekin erlazionatzeko bidea
Bizitzearen ospakizuna/Jaia Emakumearen ahalduntzea/ikusgarritasuna
Mendeko identitateak ikustarazteko tresna
Jaia-inauteria Kulturen arteko elkarrizketa
Bizitza ospatzeko aitzakia Gorputzaren plazerak, alde dionisiakoa
Ipar-Hego harremanak/Immigrazioa
Publikoaren inplikazioa Bizitzaren plazerak/Carpe Diem
Testu klasikoen berrikuspena (Celestina, Kixote...)
Mendebaldeko alienazioa/garapenaren arriskuak
Elkarrizketa bizi eta naturalak poetikotasun uneekin, musikaltasuna
Lurrarekiko lotura
![Page 24: Antzerti-antropologia garaiko euskal teatroan](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022013107/589bfbd51a28ab40348b71e1/html5/thumbnails/24.jpg)
ANDER LIPUS
Antzezlanak Anderground trilogia: Minutu bat (Saghi, 1997), Ardoaz
(Lartartegi, 1998), eta Mis rarezas dirías tú (Peru Saban, Pedro Blanco, 1998)
8 Olivetti poetiko (Zenbait autore, 1999) Yuri Sam. Otoitza (Gerediaga, 2003) Au revoir triunfadoreak (Na Gomes, Gerediaga, 2005) Babiloniako loreak (Gerediaga, 2009) Erregea eta Bufoia (2008)
![Page 25: Antzerti-antropologia garaiko euskal teatroan](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022013107/589bfbd51a28ab40348b71e1/html5/thumbnails/25.jpg)
Ander Lipus
Antzerti errituala: Espiritualtasuna Herria Tradizioa
Errituala, Kultura, Ikuskizuna
![Page 26: Antzerti-antropologia garaiko euskal teatroan](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022013107/589bfbd51a28ab40348b71e1/html5/thumbnails/26.jpg)
Yuri Sam. Otoitza (Gerediaga, 2003)
![Page 27: Antzerti-antropologia garaiko euskal teatroan](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022013107/589bfbd51a28ab40348b71e1/html5/thumbnails/27.jpg)
Ander Lipusen antzerkigintza
ANTZERTIA ESTETIKA KEZKAK
Tradizioaren aurpegia Bitalismo iluna Espiritualtasuna
Errituala Pertsonaien barne konfliktoa
Herria/Komunitatea
Herriaren adierazpidea Groteskoa/Punk Tradizioa/Kultura/Identitatea
Ezetza eta Kaosa Kulturen oinarri unibertsalak
Kathakali, Baliko dantzak, Noh teatroa
Carpe Diem
Herri adierazpenekin esperimentatu (Bertsolaritza, Maskarada)
Mendebaldeko alienazioa
(Testuetan poetikotasunerako joera dago: Jon Gerediaga)
Lurrarekiko lotura
![Page 28: Antzerti-antropologia garaiko euskal teatroan](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022013107/589bfbd51a28ab40348b71e1/html5/thumbnails/28.jpg)
Antzerti-antropologia euskal teatroan: ezaugarri orokorrak
Testuinguru sozio-kulturalaren garrantzia --> tradizioa, identitatea, herria.
Antzertiaren ikerketa antropologikoa < bertoko antzerti formekiko interesa.
Herri-antzerkia ikertu, sustatu eta esperimentazioaren bidez berreskuratu.
Etnozentrismorik eza, jite postkolonialista --> hegemoniaren aurkako jarrera: hegemonia politiko-kultural (Luku eta Lipus); genero-hegemonia (Agirre).
Kulturen arteko elkarrizketa, eklektizismoa.
Giza-harremanak eratu eta garatzeko baliabidea, talde-lana.
Alde erritualaren garrantzia.
Teatro ez-profesionalismoaren sustapena.
Lurra eta naturarekiko atxikimendua.