antecedentes - consellería do medio...

ANTECEDENTESANTECEDENTES

A LimiaA Limia caractercaracteríízase por serzase por ser unha comarca de forte dependencia agrunha comarca de forte dependencia agríícola. Os seus recursos cola. Os seus recursos

endendóóxenos: fisiografxenos: fisiografíía, solos, clima... etc, optimizados desde hai anos para fins agra, solos, clima... etc, optimizados desde hai anos para fins agríícolas, e a colas, e a ssúúa estrutura a estrutura sociosocio--econeconóómicamica baseada desde tempos inmemoriais na actividade agraria, baseada desde tempos inmemoriais na actividade agraria, mostran este feito ben as claras. A smostran este feito ben as claras. A súúa importancia relativa a importancia relativa éé aaíínda maior se temos en conta nda maior se temos en conta que a dque a díía de hoxe esta actividade mantense nuns niveis que a converte nua de hoxe esta actividade mantense nuns niveis que a converte nunha das nha das principais principais comarcas agrcomarcas agríícola de Galizacola de Galiza..

A carencia dunha A carencia dunha planificaciplanificacióón dosn dos recursos hrecursos híídricosdricos na zona ten producido graves na zona ten producido graves

inconvenientes ambientais, sociais, econinconvenientes ambientais, sociais, econóómicos ...etc, que se foron agravando co paso dos micos ...etc, que se foron agravando co paso dos anos. A explotacianos. A explotacióón non sempre axeitada dos recursos hn non sempre axeitada dos recursos híídricos, con aproveitamento dricos, con aproveitamento incontrolado das augas das canles que discorren pola comarca, coincontrolado das augas das canles que discorren pola comarca, construcinstrucióón indiscriminada n indiscriminada de pozos e balsas, utilizacide pozos e balsas, utilizacióón de equipos de bombeo e rega pouco eficaces. ..etc n de equipos de bombeo e rega pouco eficaces. ..etc éé a causa en a causa en grande parte dos inconvenientes indicados.grande parte dos inconvenientes indicados.

AA patacapataca, , éé o cultivo que marca e define case que toda a actividade agro cultivo que marca e define case que toda a actividade agríícola na comarca. cola na comarca.

Froito dos avances e melloras introducidos nos sistemas produtivFroito dos avances e melloras introducidos nos sistemas produtivos, xa na dos, xa na déécada dos oitenta cada dos oitenta foi introducido o que a dfoi introducido o que a díía de hoxe a de hoxe éé considerado polos labregos un dos factores mais considerado polos labregos un dos factores mais

determinantes para a producideterminantes para a producióón da pataca na zona: a n da pataca na zona: a rega por aspersirega por aspersióón.n.


Ante esta situaciAnte esta situacióón, son os propios agricultores os que levan reivindicando nos n, son os propios agricultores os que levan reivindicando nos úúltimos ltimos

anos unhaanos unha planificaciplanificacióónn dodo regadregadíío para a comarca de A Limia. Non so para a comarca de A Limia. Non sóó para un para un

mellor aproveitamento dos recursos hmellor aproveitamento dos recursos híídricos na agricultura, sendricos na agricultura, senóón tamn taméén como n como instrumento de xestiinstrumento de xestióón da auga que sexa quen de diminun da auga que sexa quen de diminuíír os efectos negativos sobre o r os efectos negativos sobre o medio ambiente, que permita a medio ambiente, que permita a compatibilizacicompatibilizacióónn dos usos da auga nos distintos eidos dos usos da auga nos distintos eidos socias, econsocias, econóómicos e ambientais implicados e que por riba de todo se convertmicos e ambientais implicados e que por riba de todo se converta nun a nun

instrumento de planificaciinstrumento de planificacióón vn váálido para acadar o desenvolvemento lido para acadar o desenvolvemento integral da comarca de A Limiaintegral da comarca de A Limia..

Non se trata de aumentar as necesidades de auga para rega. Ao coNon se trata de aumentar as necesidades de auga para rega. Ao contrario, pretntrario, pretééndese ndese unha xestiunha xestióón acan acaíída que redundarda que redundaráá nun balance hnun balance híídrico mdrico mááis favorable, mesmo desde o is favorable, mesmo desde o punto de ambiental.punto de ambiental.

OBXETIVOSOBXETIVOS

O presente traballo pretende dar a coO presente traballo pretende dar a coññecer cal ecer cal éé a situacia situacióón actual do agro limiao, e a n actual do agro limiao, e a importancia que ten adquirido a rega nas importancia que ten adquirido a rega nas úúltimas dltimas déécadas para o seu desenvolvemento. cadas para o seu desenvolvemento. Faise ademais unha anFaise ademais unha anáálise das actuacilise das actuacióóns que en materia de regadns que en materia de regadííos estanse a os estanse a acometer na comarca.acometer na comarca.

Deste xeito, o presente informe queda estruturado como segue:Deste xeito, o presente informe queda estruturado como segue:

•• VALORACIVALORACIÓÓN DO MEDIO FN DO MEDIO FÍÍSICOSICO

•• SOCIOECONOMSOCIOECONOMÍÍA DA COMARCAA DA COMARCA

•• A PLANIFICACIA PLANIFICACIÓÓN DOS REGADN DOS REGADÍÍOS OS

•• SITUACISITUACIÓÓN ACTUAL DA REGA N ACTUAL DA REGA

VALORACIVALORACIÓÓN DO MEDIO FN DO MEDIO FÍÍSICOSICO

A CHAIRA DA LIMIA: SITUACIA CHAIRA DA LIMIA: SITUACIÓÓN E DELIMITACIN E DELIMITACIÓÓN N

A BACA BACÍÍA ALTA DO LIMIA. HIDROGRAFA ALTA DO LIMIA. HIDROGRAFÍÍAA

USOS DO SOLOUSOS DO SOLO

A BACA BACÍÍA ALTA DO LIMIA: RECURSOS HA ALTA DO LIMIA: RECURSOS HÍÍDRICOS SUBTERRDRICOS SUBTERRÁÁNEOSNEOS

CONDICIONANTES CLIMATOLCONDICIONANTES CLIMATOLÓÓXICOSXICOS

RECURSOS HRECURSOS HÍÍDRICOS SUBTERRDRICOS SUBTERRÁÁNEOS: EN EXPLOTACINEOS: EN EXPLOTACIÓÓNN

RECURSOS HRECURSOS HÍÍDRICOS SUBTERRDRICOS SUBTERRÁÁNEOS: ESTUDOS 2007NEOS: ESTUDOS 2007

A CHAIRA.A CHAIRA.-- SITUACISITUACIÓÓN E DELIMITACIN E DELIMITACIÓÓNN

Os Concellos que integran a chaira son: Xinzo de Limia, Os Concellos que integran a chaira son: Xinzo de Limia, Porqueira, Rairiz de Veiga, SandiPorqueira, Rairiz de Veiga, Sandiáás, Sarreaus, Trasmiras, s, Sarreaus, Trasmiras, Vilar de Barrio, Vilar de Santos e Xunqueira de AmbVilar de Barrio, Vilar de Santos e Xunqueira de Ambíía.a.

Un Un relevo moi homoxrelevo moi homoxééneoneo, cunha altitude , cunha altitude media de torno os 600 metros. media de torno os 600 metros. Un acusado Un acusado desenvolvemento agro gandeirodesenvolvemento agro gandeirocomo consecuencia da concentracicomo consecuencia da concentracióón n parcelaria practicamente concluparcelaria practicamente concluíída en toda ela.da en toda ela.A presenza dun importante A presenza dun importante acuacuííferofero que ocupa que ocupa

a pra prááctica totalidade da sctica totalidade da súúa superficie.a superficie.

VALO

RA

CI

VALO

RA

CI ÓÓ

N D

O M

EDIO

FN

DO

MED

IO F

ÍÍ SIC

OSI

CO

A Chaira da LimiaA Chaira da Limia correspondese cunha ampla depresicorrespondese cunha ampla depresióón tectn tectóónica que ocupa o centro e norte da nica que ocupa o centro e norte da

comarca da Limia, e unha pequena parte dos terreos do Concello dcomarca da Limia, e unha pequena parte dos terreos do Concello de Xunqueira de Ambe Xunqueira de Ambíía da vecia da veciñña comarca a comarca de Allariz de Allariz ––Maceda.Maceda.

As caracterAs caracteríísticas principais que a definen, son:sticas principais que a definen, son:

USOS DO SOLOUSOS DO SOLOVA

LOR

AC

IVA

LOR

AC

I ÓÓN

DO

MED

IO F

N D

O M

EDIO

FÍÍ S

ICO

SIC

O A paisaxeA paisaxe desde case calquera punto que se sitdesde case calquera punto que se sitúúe un posible observador e un posible observador éé a mesma: unha grande chaira con a mesma: unha grande chaira con

presenza de multitude de parcelas resultado dos intensos procesopresenza de multitude de parcelas resultado dos intensos procesos de parcelamento s de parcelamento das leiras e cunha grande presenza de pistas e infraestruturas, das leiras e cunha grande presenza de pistas e infraestruturas, sobre a que sobre a que se asenta un forte desenvolvemento agrario, sendo a pataca e o cse asenta un forte desenvolvemento agrario, sendo a pataca e o cereal ereal os principais cultivos da zona e que polo tanto definen a paisaxos principais cultivos da zona e que polo tanto definen a paisaxe.e.

VEIGA PASTIZALVEIGA PASTIZAL

MATORRALMATORRAL

LABRADIOLABRADIO

CULTIVOS DE MONTACULTIVOS DE MONTAÑÑAA

ARBOLADOARBOLADO

A porcentaxe de A porcentaxe de Superficie Agraria Superficie Agraria ÚÚtil (S.A.U.)til (S.A.U.) na comarca na comarca da Limia cifrase en case da Limia cifrase en case 34.000 Ha34.000 Ha, das cales o 50% est, das cales o 50% estáán n localizadas na chaira: 17.000 Ha.localizadas na chaira: 17.000 Ha.Destaca a elevada porcentaxe de terras a labradDestaca a elevada porcentaxe de terras a labradíío, o, sustentadas na forte mecanizacisustentadas na forte mecanizacióón e grao de n e grao de tecnificacitecnificacióónnque teque teññen acadado nos en acadado nos úúltimos anos as ltimos anos as explotaciexplotacióóns agrarias da zona. ns agrarias da zona.

A comarca presenta un forte contraste entre o que A comarca presenta un forte contraste entre o que éé agricultura agricultura cerealistacerealista na chaira, cunha maior ou menor na chaira, cunha maior ou menor presenza do cultivo da pataca, e a agricultura de montapresenza do cultivo da pataca, e a agricultura de montañña, onde predomina un a, onde predomina un policultivopolicultivo de subsistencia. de subsistencia.

27% 20%42%

57%

0%

25%

50%

75%

100%

GALICIA OURENSE A LIMIA A CHAIRA

SAU / S.TOTAL

DeclaraciDeclaracióón como Z.E.I.A.n como Z.E.I.A.

Zona

de

Espe

cial

Inte

rese

Agr

ario

Zona

de

Espe

cial

Inte

rese

Agr

ario

O interese agrario desta comarca é o que fai que a Consellaría do Medio Rural decida a declaración de ZEIA (Zona de Especial Interese Agrario) co obxectivo de seguir a potenciar un maior e mellor Aproveitamento da súa SAU.

Esta declaración plásmase no Decreto 206/2007, do 25 de outubro, polo que se declaran como zonas de especial interese agrario as comarcas de Ordes, A Terra Chá, A Limia, O Deza e O Baixo Miño.

(Publicado no DOG nº 215 de 7 de novembro de 2007)

Decreto de DeclaraciDecreto de Declaracióón como Z.E.I.A.n como Z.E.I.A.Zo

na d

e Es

peci

al In

tere

se A

grar

ioZo

na d

e Es

peci

al In

tere

se A

grar

io

A Lei 7/2007, do 21 de maio, de medidas administrativas e tributarias para a conservación da superficie agraria útil e do Banco de Terras de Galicia, recolle nos seus artigos 2.2º e 3.11º que terán a condición de zonas de especial interese agrario (ZEIA) para os efectos de aplicación desta lei, aqueles ámbitos territoriais que, mediante decreto, determine o Consello da Xunta por seren necesarios para acadar unha axeitada xestión do Banco de Terras de Galicia.

O Banco de Terras de Galicia constitúe un instrumento fundamental para impulsar o medio rural, favorecendo a mobilidade das terras que están improdutivas, evitando o seu abandono e a perda de superficie agraria útil.

A xestión do banco de terras pode favorecer a ampliación de explotacións existentes e impulsar o nacemento de novas explotacións supoñendo un importante medio de xeración de emprego no rural e remuda xeracional ao favorecerse a incorporación de xente moza ás actividades agropecuarias.

A ampliación da base territorial das explotacións permitirá unha menor dependencia de pastos e forraxes externos, así como a posible diversificación de cultivos, aumentando a capacidade produtiva das explotacións e a posibilidade de apertura a novos mercados para a comercialización dos produtos agrarios.

Obxectivos e finalidades que redundan nunha elevación do nivel de vida dos agricultores, abrindo e facendo atractiva a actividade agraria a novos sectores de poboación para o seu asentamento no rural, superando asío envellecemento e o abandono do agro galego.

A posta en valor dos predios agrarios infrautilizados, semiabandonados ou en grave situación de abandono, son unha potencial fonte de riqueza sobre as que o banco de terras debe incidir de xeito especial, poñéndoos á disposición das explotacións para establecer, ampliar ou dotarse dunha base territorial que mellore a súa competividade e viabilidade técnico-económica e social.

Para acadar este obxectivo, a Xunta de Galicia procederá á declaración de zonas de especial interese agrario ata abranguer de xeito progresivo a práctica totalidade da superficie agraria do territorio galego.

Decreto de DeclaraciDecreto de Declaracióón como Z.E.I.A.n como Z.E.I.A.Zo

na d

e Es

peci

al In

tere

se A

grar

ioZo

na d

e Es

peci

al In

tere

se A

grar

io

Logo dunha primeira análise do territorio determináronse unhas zonas caracterizadas pola súa alta produtividade agrícola e gandeira posta de manifesto pola existencia de explotacións que o avalan ou polas propias características e potencialidade dos terreos ou zonas en que se localizan. Zonas que foran obxecto de concentración parcelaria ou que poderán selo no futuro, nas cales, a actividade agropecuaria, número de explotacións, plans de mellora, incorporación de mozos e mozas á actividade agraria, son factores que se tiveron en conta para a determinación de zonas de especial interese agrario que realiza este decreto.

Por todo o exposto, de conformidade coa proposta do conselleiro do Medio Rural e logo de deliberación do Consello da Xunta de Galicia na súa reunión do día vinte e cinco de outubro de dous mil sete

DISPOÑO:

Artigo 1ºDeclárase de especial interese agrario o solo rústico de protección agropecuaria situado dentro do ámbito territorial dos concellos seguintes:

Comarca de Ordes: Cerceda, Frades, Mesía, Ordes, Oroso, Tordoia e Trazo.Comarca da Terra Chá: Abadín, Begonte, Castro de Rei, Cospeito, Guitiriz, Muras, A Pastoriza, Vilalba e Xermade.Comarca da Limia: Baltar, Os Blancos, Calvos de Randín, Porqueira, Rairiz de Veiga, Sandiás, Sarreaus, Trasmiras, Vilar de Barrio, Vilar de Santos e Xinzo de Limia.Comarca do Deza: Agolada, Dozón, Lalín, Rodeiro, Silleda e Vila de Cruces.Comarca do Baixo Miño: A Guarda, Oia, O Rosal, Tomiño e Tui.

Artigo 2ºA estas zonas seranlles de aplicación os preceptos da Lei 7/2007, do 20 de maio, de medidas administrativas e tributarias para a conservación da superficie agraria útil e do Banco de Terras de Galicia.

Disposicións derradeirasPrimeira.-Autorízase a Consellería do Medio Rural para ditar cantas disposicións sexan necesarias para o desenvolvemento e execución deste decreto.Segunda.-Este decreto entrará en vigor o día seguinte ao da súa publicación no Diario Oficial de Galicia.

CONDICIONANTES CLIMATOLCONDICIONANTES CLIMATOLÓÓXICOSXICOSA zona caracterA zona caracteríízase por ter un clima ocezase por ter un clima oceáánico de nico de transiciontransicion, con certos matices continentais., con certos matices continentais.

AAíínda que o rnda que o rééxime de xeadas marca o calendario de cultivos da xime de xeadas marca o calendario de cultivos da zona, zona, éé a a pluviometrpluviometrííaa, e m, e mááis concretamente a is concretamente a incertidumeincertidume na sna súúa a distribucidistribucióón estacional, a variable climatoln estacional, a variable climatolóóxica que cada ano mais xica que cada ano mais condiciona o correcto desenvolvemento dos cultivos tanto condiciona o correcto desenvolvemento dos cultivos tanto cuantitativa como cuantitativa como cualitativamentecualitativamente ..

0

20

40

60

80

100

120

140

160

Ene

ro

Febr

ero

Mar

zo

Abr

il

May

o

Juni

o

Julio

Ago

sto

Set

iem

bre

Oct

ubre

Nov

iem

bre

Dic

iem

bre 0

20

40

60

80

100

120

140

160ETP (mm)

P (mm)

Período secoPeríodo húmido

PRECIPITACIPRECIPITACIÓÓN/ ETPN/ ETP

VALO

RA

CI

VALO

RA

CI ÓÓ

N D

O M

EDIO

FN

DO

MED

IO F

ÍÍ SIC

OSI

CO

O acusado na O acusado na éépoca estival, poca estival, que en certos anos pode chegar os que en certos anos pode chegar os ,sup,supóón un condicionante no desenvolvemento n un condicionante no desenvolvemento dos cultivos que na actualidade gozan de dos cultivos que na actualidade gozan de importancia na zona, e tamimportancia na zona, e taméén un n un limitantelimitante a hora a hora de definir outros novos que axuden a paliar os de definir outros novos que axuden a paliar os graves problemas agrongraves problemas agronóómicos, micos, medioambientais e econmedioambientais e econóómicos que esta a micos que esta a ocasionar o mantemento dunha rotaciocasionar o mantemento dunha rotacióón a dous n a dous anos dun cultivo tan esixente como e o da anos dun cultivo tan esixente como e o da

pataca.pataca.

•Precipitación anual : 860 – 1230 mm•Precipitación media de xullo-Agosto: 33mm•Temperatura media anual: 11ºC•Temperatura de xullo-Agosto: 18,8 ºC

•medias de medias: 18,8ºC•medias de máximas: 27ºC•medias de mínimas: 8ºC

•Déficit hídrico estival: 300-400 mm

A BACA BACÍÍA ALTA DO LIMIA A ALTA DO LIMIA HIDROGRAFHIDROGRAFÍÍAA

O rO ríío Limia o Limia xorde a partir da confluencia de varios regatos no xorde a partir da confluencia de varios regatos no

estremo meridional da bacestremo meridional da bacíía, transcorre sen encaixarsea, transcorre sen encaixarsea trava travéés da chaira en direccis da chaira en direccióón n nordestenordeste--suroestesuroeste ata ata Ponte LiPonte Liññares, onde se pon fin a Bacares, onde se pon fin a Bacíía Alta do Limia.a Alta do Limia.

XINZO DE XINZO DE LIMIALIMIA

PONTE LIPONTE LIÑÑARESARES

0

5

10

15

20

Oct

Nov

Dec Xan

Feb

Mar

Abr

Mai

Xuñ Xul

Ago Set

AportaciAportacióónn mmíínima anual: 63,7 Hm3nima anual: 63,7 Hm3

Cunca drenada: 684 Km2.Cunca drenada: 684 Km2.

AportaciAportacióónn media anual: 308 Hm3media anual: 308 Hm3

Datos medio de aforo EstaciDatos medio de aforo Estacióón de n de

Ponte LiPonte Liññares (1972ares (1972--1976):1976):

VALO

RA

CI

VALO

RA

CI ÓÓ

N D

O M

EDIO

FN

DO

MED

IO F

ÍÍ SIC

OSI

CO

••Principais afluentes do RPrincipais afluentes do Ríío Limia: o Limia: --Canle da LagoaCanle da Lagoa--LamelasLamelas--GrandeGrande--Bidueiro.Bidueiro.

--Trasmiras Trasmiras --FaramontaosFaramontaos-- NocedoNocedo--MosteiroMosteiro--FFíírbeda.rbeda.

A BacA Bacíía Alta do Limia pa Alta do Limia póódese dividir en tres grandes dese dividir en tres grandes ááreas:reas:

DepresiDepresióónn de de AbavidesAbavides ––Trasmiras.Trasmiras.É a zona que presenta unha rede fluvial máis xerarquizada. Por esta área, moi cerca da alineaciónmontañosa que se estende polo norte e en dirección NE-SW desde Sarreaus ata Xinzo de Limia, discorren os primeiros kilómetros do río Limia que recolle augas de numerosos afluentes entre os que destaca o río Padroso, o Lodoselo, o Trasmiras, O Faramontaos (o mais importante) e o río Nocedo.

DepresiDepresióónn de Antelade Antela.Correspóndese coa área que ocupaba a antiga Lagoa de Antela, presenta unha rede fluvial marcada pola intervención humana ao canalizarse a maior parte dos regatos cando estes chegan a chaira, pasando a formar parte das redes de drenaxe que conflúen na canle principal da Lagoa de Antela

DepresiDepresióón do Limia.n do Limia.Caracterízase pola presenza dunha rede cuadriculada de canles que drenan a zona aproveitando os antigos cursos de auga que a atravesaban.A zona queda dividida polo río Limia. A súa marxe sur, mais extensa que a marxe norte, caracterízase pola gran intensificación da agricultura. A marxe norte esta marcada pola presenza de grandes explotacións de áridos. Salientar que no seu extremo mais occidentalencontrase o LIC “Veiga de Ponteliñares”.

VALO

RA

CI

VALO

RA

CI ÓÓ

N D

O M

EDIO

FN

DO

MED

IO F

ÍÍ SIC

OSI

CO

A BACA BACÍÍA ALTA DO LIMIA A ALTA DO LIMIA HIDROGRAFHIDROGRAFÍÍAA

Espesor saturado do acuEspesor saturado do acuíífero superior (libre): 40 fero superior (libre): 40 -- 100m100mEspesor acuEspesor acuíífero inferior (confinado): 80 fero inferior (confinado): 80 -- 130m 130m Reserva acumulada aproximada: 400 HmReserva acumulada aproximada: 400 Hm33

Recarga por augas de choiva na area do acuRecarga por augas de choiva na area do acuíífero.fero.Descarga a travDescarga a travéés do Rs do Ríío Limia.o Limia.

VALO

RA

CI

VALO

RA

CI ÓÓ

N D

O M

EDIO

FN

DO

MED

IO F

ÍÍ SIC

OSI

CO

CaracterCaracteríísticas do acusticas do acuíífero da Limia:fero da Limia:

A extensiA extensióón de terreo no que se atopa a chaira, constitn de terreo no que se atopa a chaira, constitúúe un recheo terciario flanqueado de materiais e un recheo terciario flanqueado de materiais ImpermeImpermeáábeis que da orixe a un importante beis que da orixe a un importante acuacuííferofero, utilizado desde sempre como fonte principal de recursos , utilizado desde sempre como fonte principal de recursos hhíídricos tanto para o abastecemento das poboacidricos tanto para o abastecemento das poboacióóns como para a rega na comarca. ns como para a rega na comarca.

Froito dos estudos a que foi sometido o acuFroito dos estudos a que foi sometido o acuíífero nos fero nos úúltimos anos, as ltimos anos, as caractercaracteríísticas msticas mááis significativas que o definen son as seguintes:is significativas que o definen son as seguintes:

ÁÁrea abarcada en torno as 25.300 Ha.rea abarcada en torno as 25.300 Ha.Existencia de dous grandes acuExistencia de dous grandes acuííferos (superior e feros (superior e

inferior) separados entre si por un potente nivel inferior) separados entre si por un potente nivel arxiloarxilo--lignlignííferofero que actque actúúa como a como acuitardoacuitardo. .

A BACA BACÍÍA ALTA DO LIMIA A ALTA DO LIMIA RECURSOS HRECURSOS HÍÍDRICOS SUBTERRDRICOS SUBTERRÁÁNEOSNEOS

RECURSOS HRECURSOS HÍÍDRICOS SUBTERRDRICOS SUBTERRÁÁNEOSNEOSRECURSOS EN EXPLOTACIRECURSOS EN EXPLOTACIÓÓN N

VALO

RA

CI

VALO

RA

CI ÓÓ

N D

O M

EDIO

FN

DO

MED

IO F

ÍÍ SIC

OSI

CO

NNºº TOTAL DE SONDEOS: 14TOTAL DE SONDEOS: 14NNºº PIEZPIEZÓÓMETROS: 3METROS: 3

ESPESOR/ACUESPESOR/ACUÍÍFERO EXPLOTADO: 80m.FERO EXPLOTADO: 80m.CAUDAL MEDIO DE EXPLOTACICAUDAL MEDIO DE EXPLOTACIÓÓN: N:

BATERBATERÍÍA A: 110 l/sA A: 110 l/sBATERBATERÍÍA B: 72 l/sA B: 72 l/sBATERBATERÍÍA C: 110 l/sA C: 110 l/s

DESCENSOS MDESCENSOS MÁÁXIMOS MEDIDOS: XIMOS MEDIDOS: BATERBATERÍÍA A: 20 metrosA A: 20 metrosBATERBATERÍÍA B: 25 metrosA B: 25 metrosBATERBATERÍÍA C: 47 metrosA C: 47 metros

Na Na subsub--bacbacííaa de Antelade Antela sitsitúúanse na actualidade 2087 Ha de regadanse na actualidade 2087 Ha de regadíío en base os recursos do acuo en base os recursos do acuíífero. Para este fero. Para este fin construfin construííronse na zona 14 ronse na zona 14 sondeossondeos para un total mpara un total mááximo de explotaciximo de explotacióón de 1320 l/sn de 1320 l/s

RECURSOS HIDRICOS SUBTERRANEOSRECURSOS HIDRICOS SUBTERRANEOSESTUDOS 2007ESTUDOS 2007

VALO

RA

CI

VALO

RA

CI ÓÓ

N D

O M

EDIO

FN

DO

MED

IO F

ÍÍ SIC

OSI

CO

EstimaciEstimacióón dos n dos ensaiosensaios de bombeo realizados de bombeo realizados nos sondeos nos sondeos piezompiezoméétricostricos nana comarca da comarca da LLíímiamia, durante o ver, durante o veráán de 2007.n de 2007.••NNºº PIEZPIEZÓÓMETROS AFORADOS: 21METROS AFORADOS: 21••ESPESOR MEDIO DEL ACUIFERO EXPLOTADO: 53m.ESPESOR MEDIO DEL ACUIFERO EXPLOTADO: 53m.••CAUDAL ESTIMADO MEDIO DE EXPLOTACICAUDAL ESTIMADO MEDIO DE EXPLOTACIÓÓN: 41l/s.N: 41l/s.••DESCENSO MAXIMO ESTIMADO: 30 METROSDESCENSO MAXIMO ESTIMADO: 30 METROS

O resto da O resto da baciabacia do do LimiaLimia , , tamentamen foifoi obxetoobxeto de varios de varios estudosestudos, entre os que cabe resaltar o estudio que para , entre os que cabe resaltar o estudio que para a a determinaciondeterminacion dos dos caudaiscaudais de bombeo de bombeo foifoi realizado no verrealizado no veráán de 2007. n de 2007. Para Para eloelo realizaronserealizaronse 21 sondeos 21 sondeos piezpiezóómetricosmetricos distribuidos por boa parte da distribuidos por boa parte da subsub--baciabacia de de AbavidesAbavidesTrasmirasTrasmiras, e a , e a subsub--baciabacia do do LimiaLimia

SOCIOECONOMSOCIOECONOMííA DA COMARCAA DA COMARCA

MERCADO DE TRABALLOMERCADO DE TRABALLO

A ACTIVIDADE AGRARIA NA COMARCAA ACTIVIDADE AGRARIA NA COMARCA

O MODELO DE EXPLOTACIO MODELO DE EXPLOTACIÓÓN AGRARION AGRARIO

A PATACAA PATACA

AGROINDUSTRIA AGROINDUSTRIA

A GANDERA GANDERÍÍAA

OS PRODUCTOS DE CALIDADEOS PRODUCTOS DE CALIDADE

INDUSTRIA INDUSTRIA

O SECTOR SERVIZOS LIGADO AO AGROO SECTOR SERVIZOS LIGADO AO AGRO

CULTIVOS REPRESENTATIVOSCULTIVOS REPRESENTATIVOS

MERCADO DE TRABALLOMERCADO DE TRABALLO

O sector primario e dos mais importantes de Galicia, superando oO sector primario e dos mais importantes de Galicia, superando os 2000 activos, o que sups 2000 activos, o que supóón algo mais do n algo mais do 30 % do seu mercado de traballo 30 % do seu mercado de traballo O sector servizos, moi ligado o sector primario, conta co 40% doO sector servizos, moi ligado o sector primario, conta co 40% dos activos.s activos.A industria A industria éé pouco significativa, e destaca por estar ligada maioritariamentpouco significativa, e destaca por estar ligada maioritariamente e áá transformacitransformacióón de produtos n de produtos agrarios, o mesmo que o sector da construciagrarios, o mesmo que o sector da construcióón, tamn, taméén moi liga os servizos n moi liga os servizos agroagro--gandeirosgandeiros..

A base da economA base da economíía da comarca caracterizase por ser fundamentalmente a da comarca caracterizase por ser fundamentalmente agrariaagraria. .

Fonte I.G.E. 2007Fonte I.G.E. 2007

SOC

IEC

ON

OM

SOC

IEC

ON

OM

ÍÍ AA

0%

20%

40%

60%

80%

100%

A LIMIA OURENSE GALICIA

Servizos Construción Industria Pesca Agricultura

AnaliseAnalise comparativo do mercado de traballo por sectorescomparativo do mercado de traballo por sectores

32%32%18%18% 13%13%

11%

89%

A ACTIVIDADE AGRARIA NA COMARCAA ACTIVIDADE AGRARIA NA COMARCA

O sector primario pasa por ser un dos mais importantes e dinO sector primario pasa por ser un dos mais importantes e dináámicos de Galicia con mais de micos de Galicia con mais de

1.373 agricultores a t1.373 agricultores a tíítulo principaltulo principal, e con , e con 400 familias400 familias coa agricultura coa agricultura

como segunda actividadecomo segunda actividade

SOC

IEC

ON

OM

SOC

IEC

ON

OM

ÍÍ AA A comarca estase a caracterizar nos A comarca estase a caracterizar nos úúltimos anos por experimentar unha importante dinltimos anos por experimentar unha importante dináámica mica de relevo xeracional, incorporde relevo xeracional, incorporáándose no ano 2007 un total de 44 mozos como titulares de ndose no ano 2007 un total de 44 mozos como titulares de explotaciexplotacióóns agrarias. Tamns agrarias. Taméén son moi importantes os investimentos en plans de mellora de n son moi importantes os investimentos en plans de mellora de explotaciexplotacióóns agrarias, cifrns agrarias, cifráándose un total de 197 expedientes neste ndose un total de 197 expedientes neste úúltimo ano.ltimo ano.

Datos da Oficina Comarcal Agraria de Xinzo de Limia para o ano 2Datos da Oficina Comarcal Agraria de Xinzo de Limia para o ano 2007007

A LIMIA: 7 millA LIMIA: 7 millóóns de euros.ns de euros.

A LIMIAA LIMIARESTO RESTO DE GALICIADE GALICIA

VOLUMEN DE FONDOS INVERTIDOS EN PLANS DE MELLORA DAS EXPLOTACIVOLUMEN DE FONDOS INVERTIDOS EN PLANS DE MELLORA DAS EXPLOTACIÓÓN AGRARIASN AGRARIAS

TOTAL GALICIA: 66,3 millTOTAL GALICIA: 66,3 millóóns de eurosns de euros

Medios humanos: explotaciMedios humanos: explotacióón familiar (3n familiar (3--4 persoas)4 persoas)TamaTamañño explotacio explotacióón: 20n: 20--30 ha (repartidas nunha decena de parcelas). Ded30 ha (repartidas nunha decena de parcelas). Dedíícanse a pataca aquelas nas que canse a pataca aquelas nas que éé factible a rega factible a rega (40(40--50%)50%)MecanizaciMecanizacióón explotacin explotacióón: Moi elevada. n: Moi elevada. PrPráácticamentecticamente o 100%o 100%Presenza habitual de almacPresenza habitual de almacéén propion propioMaquinaria: Maquinaria: tractor 90 CV, cultivador, tractor 90 CV, cultivador, vertedoiravertedoira, grada de discos, aboadora, sementadora, sulfatadora, colleita, grada de discos, aboadora, sementadora, sulfatadora, colleitadora dedora depatacas, remolque, grupo motobomba 20 CV, tubos aluminio para repatacas, remolque, grupo motobomba 20 CV, tubos aluminio para rega, ga, aspersoresaspersores...etc...etcCultivo: Usualmente pataca de media estaciCultivo: Usualmente pataca de media estacióón (finais de n (finais de abrilabril--setembrosetembro))Variedades: Variedades: kennebeckennebec e e agriaagriaColleita: con colleitadoraColleita: con colleitadoraRendementos: regadRendementos: regadíío 35.000o 35.000--45.000 kg/ha 45.000 kg/ha ComercializaciComercializacióón: Monopolizada por almacenistas da zonan: Monopolizada por almacenistas da zona

O MODELO DE EXPLOTACIO MODELO DE EXPLOTACIÓÓN AGRICOLAN AGRICOLAAs condicións socio-económicas e de mercado actuais fan que moitos cultivos, entre eles a pataca, tan sópoidan ser economicamente viables si as producións superan os umbrais de cantidade e calidade que o mercado esixe.

A medida que o proceso de concentración parcelaria se foi estendendo (a día de hoxe practicamente finalizado en toda a comarca), as explotacións agrícolas da Limia foron medrando e consolidándose xerando un proceso de especialización no cultivo de pataca, que levou cando si unha completa modernización da maquinaria, a introdución de novas variedades, o establecemento da rega, e una optimización do uso de fertilizantes e fotoquímicos en xeral.

SOC

IEC

ON

OM

SOC

IEC

ON

OM

ÍÍ AA

0%

25%

50%

75%

100%

A limia Ourense Galicia

Cereais gran Cultivos forraxeiros Tubérculos Hortícolas e froitos de horta Outros

CULTIVOS REPRESENTATIVOSCULTIVOS REPRESENTATIVOS

O O cerealcereal constitconstitúúe a rotacie a rotacióón bn báásica da pataca na comarca, asica da pataca na comarca, aíínda que en certas zonas onde o tubnda que en certas zonas onde o tubéérculo non esta rculo non esta tan introducido (zonas de tan introducido (zonas de secanosecano) chega a ser un monocultivo. ) chega a ser un monocultivo. Os cultivos Os cultivos forraxeirosforraxeiros non contan con moita superficie, o que pon de manifesto a poucanon contan con moita superficie, o que pon de manifesto a pouca importancia que importancia que adquire a ganderadquire a ganderíía extensiva na zona. A sa extensiva na zona. A súúa localizacia localizacióón queda restrinxida as zonas n queda restrinxida as zonas regablesregables de Antela e as de Antela e as zonas limzonas limíítrofes de Sarreaus, Xunqueira de Ambtrofes de Sarreaus, Xunqueira de Ambíía e Vilar de Barrio.a e Vilar de Barrio.Os cultivos de Os cultivos de hortahorta, a, aíínda que moi lonxe da superficie de pataca, estnda que moi lonxe da superficie de pataca, estáán acadando un forte incremento, n acadando un forte incremento, aparecendo como unha importante alternativa o monocultivo da zonaparecendo como unha importante alternativa o monocultivo da zona. Entre estes cultivos hai que destacar a a. Entre estes cultivos hai que destacar a cebola.cebola.

O cultivo da O cultivo da patacapataca en Galicia acada na Limia o seu maior desenvolvemento tanto en en Galicia acada na Limia o seu maior desenvolvemento tanto en superficie cultivada como superficie cultivada como en producien producióón total ou por hectn total ou por hectáárea.rea.

SOC

IEC

ON

OM

IASO

CIE

CO

NO

MIA

76%76%

Distribución da superficie por cultivos en Hectáreas2007

13.600

450

3.500300

36Cereais gran

Cultivos forraxeiros

Tubérculos

Hortícolas e froitos dehortaOutros46%46%

19%19%

6%6%

14%14%

19%19%

A PATACAA PATACA

A superficie cultivada de pataca na chaira da A superficie cultivada de pataca na chaira da Limia atLimia atóópase entre as 3.000 e as 3.500 ha pase entre as 3.000 e as 3.500 ha anuais. A producianuais. A producióón cn cíífrase entre os 90 e os 110 frase entre os 90 e os 110 millmillóóns de toneladas. Isto fai que os ns de toneladas. Isto fai que os rendementos sexan os mrendementos sexan os mááis elevados de Galicia.is elevados de Galicia.Nas zonas pataqueiras por excelencia da Nas zonas pataqueiras por excelencia da comarca, que dispocomarca, que dispoññen de posibilidades de rega: en de posibilidades de rega: Xinzo de Limia, SandiXinzo de Limia, Sandiáás ou Trasmiras, os s ou Trasmiras, os rendementos medios superan as 40 t/ha, que se rendementos medios superan as 40 t/ha, que se equiparan aos de outras zonas pataqueiras do equiparan aos de outras zonas pataqueiras do estado espaestado españñol e tamol e taméén da Unin da Unióón European Europea

As variedades de pataca As variedades de pataca ““KennebecKennebec”” (para consumo) e (para consumo) e ““AgriaAgria”” (para frito industrial), son as m(para frito industrial), son as mááis utilizadas en is utilizadas en A Limia. O resto de variedades sementadas na Limia A Limia. O resto de variedades sementadas na Limia divdivíídense entre variedades vermellas como dense entre variedades vermellas como ““DesireeDesiree””ou ou ““StemsterStemster”” orientadas ao mercado portuguorientadas ao mercado portuguéés, e s, e outras variedades orientadas outras variedades orientadas áá industria como industria como ““HermesHermes””..

Kennebec45%

Agria35%

Outras20%

SOC

IEC

ON

OM

IASO

CIE

CO

NO

MIA

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

RENDEMENTOS EN PATATA EN T/HA

PON

TEVE

DR

APO

NTE

VED

RA

OU

RES

NE

OU

RES

NE

LUG

OLU

GO

A C

OR

UA

CO

RU Ñ

ÑAA

GA

LIC

IAG

ALI

CIA A

LIM

IAA

LIM

IA

VARIEDADES SEMENTADAS NA LIMIAVARIEDADES SEMENTADAS NA LIMIA

OS PRODUCTOS DE CALIDADEOS PRODUCTOS DE CALIDADE

KENNEBECKENNEBEC é a única variedade amparada polo Consello Regulador da Indicación Xeográfica Protexida “Pataca de Galicia”, sendo a Limia a subzona máis importante de Galicia tanto en superficie cultivada como en número de labregos acollidos.

SOC

IEC

ON

OM

SOC

IEC

ON

OM

ÍÍ AA

Patata comercializada (Kg)

Subzona A limia75%

Productores

Subzona A limia63%

Superficie (Ha)

Subzona A limia88%

A comarca A comarca éé a principal fornecedora de trigo a principal fornecedora de trigo áá industria industria panificadorapanificadora galega, e de xeito mgalega, e de xeito mááis especifico das is especifico das variedades de trigo variedades de trigo ““do pado paííss”” para a elaboracipara a elaboracióón do n do ““Pan de CeaPan de Cea”” amparado baixo Indicaciamparado baixo Indicacióón Xeogrn Xeográáfica fica Protexida de Orixe, o que da mostra novamente da sProtexida de Orixe, o que da mostra novamente da súúa a importancia a nivel galego como zona de produciimportancia a nivel galego como zona de producióón n cerealistacerealista..

DATOS TÉCNICOS (2007)• Produtores: 727• Envasadores: 11• Superficie controlada: 502,87 ha• Produción certificada: 5.586.148 kg

http://www.pandecea.org/

SITUACISITUACIÓÓN ACTUAL DA REGAN ACTUAL DA REGA

A REGA COMO BASE DO SISTEMA PRODUTIVOA REGA COMO BASE DO SISTEMA PRODUTIVO

COMUNIDADES DE REGANTESCOMUNIDADES DE REGANTES

ORGANIZACIORGANIZACIÓÓN ACTUAL DA REGAN ACTUAL DA REGA

RECURSOS DE AUGA PARA A REGARECURSOS DE AUGA PARA A REGA

O MANEXO DA REGA NOS ACTUAIS SISTEMAS PRODUTIVOSO MANEXO DA REGA NOS ACTUAIS SISTEMAS PRODUTIVOS

A REGA COMO BASE DO ACTUAL SISTEMA PRODUCTIVOA REGA COMO BASE DO ACTUAL SISTEMA PRODUCTIVO

A pataca A pataca éé un dos cultivos herbun dos cultivos herbááceos extensivos mceos extensivos mááis susceptibles ao dis susceptibles ao dééficit hficit híídrico, debido en parte, ao seu drico, debido en parte, ao seu sistema radicular superficial que limita o esencial das ssistema radicular superficial que limita o esencial das súúas extraccias extraccióóns de auga os primeiros 50 cm. do perfil do ns de auga os primeiros 50 cm. do perfil do solo. solo.

Como en Galiza case o 90% da superficie Como en Galiza case o 90% da superficie cultivada esta en cultivada esta en secanosecano, os rendementos medios , os rendementos medios son dos mson dos mááis baixos de Espais baixos de Españña, onde polo xeral a, onde polo xeral o seu cultivo o seu cultivo éé en regaden regadíío. o. ÉÉ por elo que un dos principais factores nos que por elo que un dos principais factores nos que se debe basear a mellora do rendemento debe ser se debe basear a mellora do rendemento debe ser a introducia introducióón da rega polo sistema de aspersin da rega polo sistema de aspersióón. n.

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

KENEBEC AGRIA

Secano

Regadio 150mm

Regadio 200 mm

ene feb mar abr may jun jul ago sep oct nov dic Total17,2 26,6 48,2 66,4 92,9 111,7 123,8 110,8 82,2 54,6 28,3 18,8 781,5

Kc1 0,35 20 5 25Kc2 0,70 25 5 30Kc3 1,05 26 15 41Kc4 0,70 0 0 0

21,0 71,7 123,0 56,3 271,9PRECIPITACIÓN PROVABLE 34,5 36,7 27,0 27,0 29,0 15,0 2,7 1,5 9,0 47,1 46,7 43,0 735,0RESERVA 50,0 50,0 50,0 50,0 50,0 9,0 50,0 50,0 50,0NEC DE RIEGO 6,7 120,3 54,8 181,8DOSIS ASPERSIÓN 8,3 150,4 68,5 227,2

ET0

Pat

aca

ETc

Calquera outro cultivo de primavera a introducir como alternativCalquera outro cultivo de primavera a introducir como alternativa (horta ou forraxeiro), debera (horta ou forraxeiro), deberáá considerarse tanto considerarse tanto ou mais esixente en auga que o da pataca.ou mais esixente en auga que o da pataca.

O tratarse de un recurso escaso, practicamente a totalidade da aO tratarse de un recurso escaso, practicamente a totalidade da auga dispouga dispoññible para a rega ten como destino o ible para a rega ten como destino o cultivo da pataca, xa que sobre este recae boa parte da renda dacultivo da pataca, xa que sobre este recae boa parte da renda das explotacis explotacióóns da comarca. ns da comarca.

SITU

AC

ISI

TUA

CI ÓÓ

N A

CTU

AL

DA

REG

AN

AC

TUA

L D

A R

EGA

RECURSOS DE AUGA PARA REGA RECURSOS DE AUGA PARA REGA

SITU

AC

ISI

TUA

CI ÓÓ

N A

CTU

AL

DA

REG

AN

AC

TUA

L D

A R

EGA

De acordo coa orixe das captacións da auga con destino a rega, na chaira Limiá podemos distinguir tres fontes claramente diferenciadas:

Fonte: Estudo e zonificación da transformación en regadío na comarca da Limia. Xunta 2000, corrixidos coas novas concesións para a C.R. de Antioquía

UTILIZACION DOS RECURSOS HIDRICOS EMPLEADOS NA COMARCA PARA A REGA DA PATACA

Sondeo26%

Rio32%

Pozo42%

1- Ríos e canles que discorren pola comarca, entre os que destacan os Ríos Limia, Faramontaose Nocedo, e a canle principal da Lagoa de Antela (C.R. de Antela).

2- Explotación do nivel máis superficial do acuífero, mediante a construción de pozos artesáns e balsas construídas a modo de charcas.

3- Explotación do acuífero nos seus niveis máis profundos por medio de pozos de sondeo (C.R. de Antioquía)..

COMUNIDADES DE REGANTESCOMUNIDADES DE REGANTES

A finais dos 90 constituíronse na comarca ata 26 comunidades de regantesco fin de agrupar aos propietarios por zonas de rega, coa finalidade de mellorar o control e xestión dos recursos hídricos da comarca.A existencia destas C.R. é contemplada como a única alternativa administrativa posible que se debe cumprir cara a poder seguir aproveitando para a rega a auga dos ríos e regatos, sen aportar solucións eficaces á xestión da auga.

A comunidade de regantes máis antiga e a C.R. de Antela, cunha concesión de augas

dende a canle da Lagoa de Antela. Esta C.R. dispón dende este ano 2007 dunha moderna infraestrutura de rega encargada de levar a auga a presión cada unha das parcelas que a forman.

A última C.R. en constituírse foi a C.R. de Antioquía cunha concesión . de augas subterráneas procedentes do acuífero de Antela. Esta C.R. tamén goza dunhas modernas instalacións dende o ano 2006.

SITU

AC

ISI

TUA

CI ÓÓ

N A

CTU

AL

DA

REG

AN

AC

TUA

L D

A R

EGA

No resto da comarca cabe destacar dous xeitos de atender a rega:No resto da comarca cabe destacar dous xeitos de atender a rega:

Na actualidade existen na zona de Antela 2.696 Ha en regadío que contan con modernas infraestruturas de rega, cunha concesión de caudais suficiente para garantir en todo momento as demandas hídricas dos cultivos.

TrTráátase de zonas tase de zonas regablesregables organizadas en Comunidades de organizadas en Comunidades de RegantesRegantes, que , que toman a auga dos canles mtoman a auga dos canles mááis importantes da comarca mediante sistemas is importantes da comarca mediante sistemas mmóóbiles de aspersibiles de aspersióón con motobombas. Trn con motobombas. Tráátase polo xeral de sistemas tase polo xeral de sistemas antigos e pouco eficacesantigos e pouco eficaces.

Onde existen limitados cursos de auga con recursos suficientes pOnde existen limitados cursos de auga con recursos suficientes para ara garantir a rega superficial, as captacigarantir a rega superficial, as captacióóns fanse dende pozos ou ns fanse dende pozos ou balsas (charcas).balsas (charcas).


SITU

AC

ISI

TUA

CI ÓÓ

N A

CTU

AL

DA

REG

AN

AC

TUA

L D

A R

EGA


C.R. VARIASSUPERFICIE: 4.736Ha

C.R DE ANTELA:C.R DE ANTELA:SUPERFICIE: 609 Ha.

C.R DE ANTIOQUÍA: SUPERFICIE: 2.087 Ha.

SITU

AC

ISI

TUA

CI ÓÓ

N A

CTU

AL

DA

REG

AN

AC

TUA

L D

A R

EGA

ProduciProducióón de pataca estimada: n de pataca estimada: 36 mill36 millóóns de ns de kiloskilos.

Outros cultivos: Millo e praderOutros cultivos: Millo e praderííasas

ProduciProducióón de pataca estimada: n de pataca estimada: 30 mill30 millóóns de ns de kiloskilos. .

Outros cultivos: PraderOutros cultivos: Praderííasas

ProduciProducióón de pataca estimada: n de pataca estimada: 34 mill34 millóóns de ns de kiloskilos. .

Outros cultivos: PraderOutros cultivos: Praderíías/hortaas/horta

A PLANIFICACIA PLANIFICACIÓÓN DE REGADN DE REGADÍÍOS OS

ZONAS DE ACTUACIZONAS DE ACTUACIÓÓN: MODERNIZACIN: MODERNIZACIÓÓN DE REGADN DE REGADÍÍOSOS

OBXECTIVOS DOS ACTUAIS PLANS DE REGADOBXECTIVOS DOS ACTUAIS PLANS DE REGADÍÍOSOS

ANTELA: O MODELO A SEGUIR ANTELA: O MODELO A SEGUIR

PLAN DE INVESTIMENTOSPLAN DE INVESTIMENTOS

ZONAS DE ACTUACIZONAS DE ACTUACIÓÓN: NOVOS REGADN: NOVOS REGADÍÍOS SOCIAISOS SOCIAIS

TOTALIZACITOTALIZACIÓÓN DE ACTUACIN DE ACTUACIÓÓNS PARA O CONXUNTO DA LIMIANS PARA O CONXUNTO DA LIMIA


ZONIFICACIZONIFICACIÓÓN DE REGADN DE REGADÍÍOS OS


O dO dééficit de precipitacificit de precipitacióóns e as elevadas ns e as elevadas temperaturas acadadas no pertemperaturas acadadas no perííodo estival, odo estival, unido a baixa capacidade de retenciunido a baixa capacidade de retencióón que n que presentan os solos, fai da rega unha presentan os solos, fai da rega unha necesidade bnecesidade báásica para o correcto sica para o correcto desenvolvemento dos cultivos da zona. O desenvolvemento dos cultivos da zona. O ddééficit hficit híídrico provoca na drico provoca na éépoca estival que poca estival que os ros rííos da comarca queden sen auga os da comarca queden sen auga superficial. Precisamente o regadsuperficial. Precisamente o regadíío permite o permite un control da xestiun control da xestióón da auga que favorecern da auga que favorecerááo mantemento dos caudais mo mantemento dos caudais míínimos destes nimos destes rrííos. A Limia non precisa transvases, mos. A Limia non precisa transvases, mááis is ben o contrario, precisa regulaciben o contrario, precisa regulacióón do fluxo n do fluxo hhíídrico anual.drico anual.As necesidades de dotar a comarca de As necesidades de dotar a comarca de infraestruturas de rega xa foron postas de infraestruturas de rega xa foron postas de manifesto na dmanifesto na déécada de 1960 co informe cada de 1960 co informe favorable dun proxecto para a construcifavorable dun proxecto para a construcióón n dunha presa na bacdunha presa na bacíía vecia veciñña de Arnoia. A a de Arnoia. A superficie superficie regableregable con este recurso sercon este recurso seríía de a de 9.100 Ha.9.100 Ha.AAíínda que este proxecto non foi levado a cabo, os estudios para a nda que este proxecto non foi levado a cabo, os estudios para a posta en regadposta en regadíío de certas o de certas zonas da comarca foron continuos na dzonas da comarca foron continuos na déécada de 1970, conclucada de 1970, concluííndo coa transformacindo coa transformacióón en n en regadregadíío de 600 Ha na o de 600 Ha na subsub--bacbacííaa de Antela a inicios da dde Antela a inicios da déécada de 1980, aproveitando os recursos cada de 1980, aproveitando os recursos do do drendren principal da Lagoa de Antela: C.R. de Antela.principal da Lagoa de Antela: C.R. de Antela.

A P

LAN

IFIC

AC

IA

PLA

NIF

ICA

CI ÓÓ

N D

E R

EGA

DN

DE

REG

AD Í

Í OS

OS

OBXECTIVOS DOS ACTUAIS PLANS DE REGADOBXECTIVOS DOS ACTUAIS PLANS DE REGADÍÍOO

• Fomentar explotacións viábeis e competitivas.• Dar un uso eficiente aos recursos hídricos dispoñibles.• Diversificar as producións posibles da comarca.• Contribuír a unha agricultura sustentábel.• Conseguir un importante aforro enerxético.• Diminuír a contaminación do aire, do solo e acústica.• Conectar a agricultura de regadío coa agroindustria.• Evitar o despoboamento e o abandono do rural, favorecendo a incorporación de xente nova á agricultura.

A P

LAN

IFIC

AC

IA

PLA

NIF

ICA

CI ÓÓ

N D

E R

EGA

DN

DE

REG

AD Í

Í OS

OS

A PLANIFICACION DOS RECURSOS HIDRICOS E A CREACIÓN DE INFRAESTRUTURAS DE REGA SON OS ALICERCES FUNDAMENTAIS PARA O MANTEMENTO E IMPULSO DO POTENCIAL AGRÍCOLA E GANDEIRO DA LIMIA, XA QUE SE PRESENTAN COMO MECANISMOS EFICACES PARA :

A P

LAN

IFIC

AC

IA

PLA

NIF

ICA

CI ÓÓ

N D

E R

EGA

DN

DE

REG

AD Í

Í OS

OS

1. PERMITIR O COMEZO NA DIVERSIFICACIÓN DE CULTIVOS, XA QUE A POSIBILIDADE DE REGA TRAERÁ UN AUMENTO DA AREA REGABLE NAS ZONAS PATAQUEIRAS, POSIBILITANDO UNHA ALTERNATIVA A TRES OU CATRO ANOS COMO BASE DUNHA AGRICULTURA INTEGRADA E MAIS SOSTIBLE CO MEDIO AMBIENTE.

2. MELLORAR OS RENDEMENTOS E CALIDADE DAS EXPLOTACIÓNS E DOS PRODUTOS, PERMITINDO AOS LABREGOS LIMIANS COMPETIR NOS MERCADOS GLOBAIS ACTUAIS.

3. MELLORAR A CALIDADE DE VIDA DOS AGRICULTORES, INCREMENTANDO AS RENDAS DAS EXPLOTACIÓNS AO NON TER QUE DEPENDER DAS FLUCTUACIÓNS NO PREZO DUN ÚNICO PRODUTO, FAVORECENDO ADEMAIS A INCORPORACIÓN DE XENTE MOZA AO CAMPO, E SERVINDO DE FREO AO ABANDONO DO RURAL.

4. SERVIR PARA A CONSOLIDACIÓN DEFINITIVA DA AGRICULTURA NA ZONA, GARANTINDO O SEU FUTURO ESTABLE E PERMITINDO CON ELO O CRECEMENTO E A NOVA IMPLANTACIÓN DE INDUSTRIAS TRANSFORMADORAS AGRO-ALIMENTARIAS, CREADORAS DE RIQUEZA, EMPREGO E VALOR ENGADIDO PARA A COMARCA DE A LIMIA.

5. SERVIR DE SOLUCION DOS PROBLEMAS QUE XERA O ACTUAL APROVEITAMENTO DOS RECURSOS HÍDRICOS, ESPECIALMENTE NO REFERENTE AS EXTRACCIÓNS INDISCRIMINADAS ÁS QUE ESTAN SOMETIDOS OS PRINCIPAIS RÍOS E ACUIFEROS DA COMARCA, E QUE IMPIDEN A SOSTIBILIDADE DA AGRICULTURA NOS ACTUAIS TEMPOS.

OBXECTIVOS DOS ACTUAIS PLANS DE REGADOBXECTIVOS DOS ACTUAIS PLANS DE REGADÍÍOO

ZON

IFIC

AC

IZO

NIF

ICA

CI ÓÓ

N R

EGA

DN

REG

AD Í

Í OS

OS

Plan Plan RegadRegadííoo Comarca LIMIAComarca LIMIA

ZON

IFIC

AC

IZO

NIF

ICA

CI ÓÓ

N R

EGA

DN

REG

AD Í

Í OS

OS

Zona MARXE ESQUERDA LAGOA

Comunidade RegantesAntioquía

Superficie: 628 ha

ZON

IFIC

AC

IZO

NIF

ICA

CI ÓÓ

N R

EGA

DN

REG

AD Í

Í OS

OS

Zona MARXE DEREITA LAGOA

Comunidade RegantesAntioquía

Superficie: 1.459 ha

ZON

IFIC

AC

IZO

NIF

ICA

CI ÓÓ

N R

EGA

DN

REG

AD Í

Í OS

OS

Zona LAGOA DE ANTELA

Comunidade RegantesLagoa de Antela

Superficie: 609 ha

ZON

IFIC

AC

IZO

NIF

ICA

CI ÓÓ

N R

EGA

DN

REG

AD Í

Í OS

OS

Zona PARTE ALTA RIO LIMIA

Comunidade RegantesAlta Limia


ZON

IFIC

AC

IZO

NIF

ICA

CI ÓÓ

N R

EGA

DN

REG

AD Í

Í OS

OS

Zona ENTRE RIOS

Comunidade RegantesCorno do Monte


ZON

IFIC

AC

IZO

NIF

ICA

CI ÓÓ

N R

EGA

DN

REG

AD Í

Í OS

OS

Zona PARTE BAIXA RIO LIMIA

Comunidade RegantesLamas- Ganade


ZON

IFIC

AC

IZO

NIF

ICA

CI ÓÓ

N R

EGA

DN

REG

AD Í

Í OS

OS

Zona SARREAUS

Comunidade RegantesSarreaus

Superficie: 830 ha

ZON

IFIC

AC

IZO

NIF

ICA

CI ÓÓ

N R

EGA

DN

REG

AD Í

Í OS

OS

Zona TRASMIRAS

Comunidade RegantesTrasmiras


ZON

IFIC

AC

IZO

NIF

ICA

CI ÓÓ

N R

EGA

DN

REG

AD Í

Í OS

OS

Zona VAL DO OURO (Vilar de Barrio)

Comunidade RegantesVal do Ouro

Superficie: 720 ha

ZON

IFIC

AC

IZO

NIF

ICA

CI ÓÓ

N R

EGA

DN

REG

AD Í

Í OS

OS

Zona San Salvador de SABUCEDO (Porqueira)

Comunidade Regantes

San Salvador de Sabucedo

Superficie: 600 ha

SALVADOR DE

ZON

IFIC

AC

IZO

NIF

ICA

CI ÓÓ

N R

EGA

DN

REG

AD Í

Í OS

OS

Zona VILAR DE SANTOS- FONTOIRO

Comunidade Regantes

VILAR DE SANTOS FONTOIRO

Superficie: 650 ha

PARA COMPRENDER AS ENORMES VANTAXES QUE SUPÓN A DOTACIÓN DE INFRAESTRUTURAS DE REGA NA COMARCA, PODEMOS FACER UNHA ÁNALISE DA ZONA DE ANTELA, E COMPARAR A SITUACIÓN ANTERIOR Á TRANSFORMACIÓN EN REGADÍO COA SITUACIÓN ACTUAL.

SITUACIÓN INICIAL SITUACIÓN TRANSFORMADA

CAPTACIÓNS REPRESAS NOS PROPIOS CANAIS

BALSAS EXCAVADAS EN CADA UNHA DAS PARCELAS

CENTRALIZADAS EN TRES BATERIAS DE SONDEOS

BOMBEO MAIS DE UN CENTENAR DE GRUPOS MOTOBOMBAS DE 40 ATA 100 CV

14 ELECTROBOMBAS SUMERXIDAS E 2 BALSAS DE REGULACIÓN

DISTRIBUCIÓN SISTEMAS MODULARES E INDIVIDUAIS DE TUBERIAS DE ALUMINIO

REDE DE REGA COLECTIVA ENTERRADA DE P.E.A.D., PVC, PRFV

CONTROL INEXISTENTE CONTROL DOS CONSUMOS NAS CAPTACIÓNS E NOS HIDRANTES

ORGANIZACIÓN INEXISTENTE CONSTITUCION DA C.R. DE ANTIOQUIA QUE AGRUPA O 100% DOS PROPIETARIOS DA ZONA

A P

LAN

IFIC

AC

IA

PLA

NIF

ICA

CI ÓÓ

N D

E R

EGA

DN

DE

REG

AD Í

Í OS

OS


CONCESIÓN SEN CONCESIÓN CONCESIÓN DE 1320 L/s DOS RECURSOS DO ACUIFERO DE ANTELA

VANTAXES DERIVADAS DA TRANSFORMACIÓN ::

AMBIENTAIS CONTROL DOS CONSUMOS DE AUGA.

POR PUNTO FINAL AS CAPTACIÓNS ILEGAIS NOS CAUCES E A COSNSTRUCCIÓN INDISCRIMINADA DE CHARCAS DE REGA.

ELIMINACIÓN DA CONTAMINACIÓN SONORA PRODUCIDA POLOS MOTORES DE BOMBEO.

ELIMINACION DE VERTIDOS DE CARBURANTES E ACEITES NOS PUNTOS DE BOMBEO.

UNHA MAIOR EFICIENCIA NO USO DA AUGA.

SOCIAIS ELIMINACIÓN DAS TENSIÓNS E COMPETENCIA ENTRE OS AGRICULTORES POLA ESCASEZA PUNTUAL DE AUGA.

CREACIÓN DA C. R. MAIS IMPORTANTE NA COMARCA.

AGRONÓMICOS O USO MAIS RACIONAL DA AUGA, PERMITINDO UNHA APLICACIÓN DE DOSIS DE AUGA MÁS PEQUENAS E INTERVALOS MAIS CURTOS O QUE SE TRADUCE NUNHA MELLORA DOS RENDEMENTOS E DA CALIDADE DO PRODUCTO COLLEITADO.

ECONÓMICOSABARATAMENTO DOS CUSTES DE BOMBEO COMO CONSECUENCIA DUNHA MAIOR EFICIENCIA ENERXETICA E DO USO DA AUGA.

A P

LAN

IFIC

AC

IA

PLA

NIF

ICA

CI ÓÓ

N D

E R

EGA

DN

DE

REG

AD Í

Í OS

OS


NA ACTUALIDADE 24 DAS COMUNIDADES DE REGANTES ESTAN REAGRUPADAS EN TRES NOVAS COMUNIDADES QUE CONTAN XA CON PROXECTO TECNICO REDACTADO PARA PODER SER DOTADAS DAS INFRASTRUCTURAS DE REGA NECESARIAS:

••C.R. ALTA LIMIA: C.R. ALTA LIMIA: 365365 HaHa

••C.R. LAMAS GANADE: C.R. LAMAS GANADE: 1.5361.536 HaHa

••C.R. CORNO DO MONTE: C.R. CORNO DO MONTE: 1.4731.473 HaHa

A P

LAN

IFIC

AC

IA

PLA

NIF

ICA

CI ÓÓ

N D

E R

EGA

DN

DE

REG

AD Í

Í OS

OS

ZONAS DE ACTUACIZONAS DE ACTUACIÓÓN: MODERNIZACIN: MODERNIZACIÓÓN DE REGADN DE REGADÍÍOS OS

OUTRAS DUAS ENCONTRANSE AGRUPADAS NUNHA UNICA C.R.DE CARA A PODER ACOMETER UN PLAN DE MELLORA DE MANEIRA CONXUNTA ESTANDO EN REDACCIÓN O PROXECTO TÉCNICO

C.R. SAN SALVADOR DE SABUCEDO:

600600 Ha

A P

LAN

IFIC

AC

IA

PLA

NIF

ICA

CI ÓÓ

N D

E R

EGA

DN

DE

REG

AD Í

Í OS

OS

ZONAS DE ACTUACIZONAS DE ACTUACIÓÓN: NOVOS REGADIOS SOCIAIS N: NOVOS REGADIOS SOCIAIS

NESTAS CATRO ÚLTIMAS ZONAS ESTÁN EN REDACCIÓN OS PROXECTOS TÉCNICOS

DENTRO DA COMUNIDADE DE REGANTES DA ALTA LIMIA, XUNTO COA MODERNIZACIÓN, ESTÁ PREVISTO UNHA ACTUACIÓN EN NOVO REGADÍO (Pidre-Solveira-Piñeira)

.. C.R. ALTA LIMIA: C.R. ALTA LIMIA: 762762 HaHa

E OUTRA QUE ESTA EN TRAMITESDE CONSTITUCION:

• C.R. VILAR DE SANTOS FONTOIRO:

650650 Ha

A MAIORES, EXISTEN NA LIMIA OUTRAS TRES C.R. RECENTEMENTE CONSTITUIDAS:

.. C.RC.R. SARREAUS: . SARREAUS: 830830 HaHa

• C.R. TRASMIRAS: 16501650 Ha

• C.R. VAL DO OURO: 720720 Ha

RESUMO DE ACTUACIRESUMO DE ACTUACIÓÓNS PARA O CONXUNTO DA LIMIA NS PARA O CONXUNTO DA LIMIA

O TOTAL SUPOÑEN 11.282 Ha NAS 10 C.R. DA COMARCA

MODERNIZACIÓN E NOVOS REGADÍOS EXECUTADOS

2.696 HaC.R DE ANTELAC.R DE ANTELACR DE ANTIOQUCR DE ANTIOQUÍÍAA

MODERNIZACIÓN DE REGADIOS EXISTENTES

3.974 Ha

3.374 Ha CON PROXECTO TECNICO REDACTADOC.RC.R. ALTA LIMIA (XINZO). ALTA LIMIA (XINZO)C.RC.R. LAMAS GANADE (XINZO). LAMAS GANADE (XINZO)C.RC.R CORNO DO MONTE (XINZO E TRASMIRASCORNO DO MONTE (XINZO E TRASMIRAS

600 Ha EN FASE DE REDACCIÓN DE PROXECTOSC.RC.R SAN SALVADOR DE SABUCEDO (PORQUEIRA)SAN SALVADOR DE SABUCEDO (PORQUEIRA)

NOVOS REGADIOS SOCIAIS

4.612 HaC.RC.R. ALTA LIMIA (XINZO). ALTA LIMIA (XINZO)C.RC.R. SARREAUS. SARREAUSC.RC.R. TRASMIRAS. TRASMIRASC.RC.R. VAL DO OURO (VILAR DE BARRIO). VAL DO OURO (VILAR DE BARRIO)C.RC.R. VILAR DE SANTOS FONTOIRO. VILAR DE SANTOS FONTOIRO

EN FASE DE REDACCIÓN DE PROXECTOS

A P

LAN

IFIC

AC

IA

PLA

NIF

ICA

CI ÓÓ

N D

E R

EGA

DN

DE

REG

AD Í

Í OS

OS

INVESTIMENTOS EXECUTADOS E PREVISTOS INVESTIMENTOS EXECUTADOS E PREVISTOS

A P

LAN

IFIC

AC

ION

DE

REG

AD

A P

LAN

IFIC

AC

ION

DE

REG

AD Í

Í OS

OS

72.052.633 €TotalRed. Proxecto4.162.488 €Regadío Vilar de Santos - Fontoiro (650 has)18Red. Proxecto3.872.642 €Modernización Sabucedo (Porqueira) (600 has)17Red. Proxecto4.480.000 €Regadío Val do Ouro (Vilar de Barrio) (720 has)16Red. Proxecto9.051.428 €Regadío Trasmiras (1.650 has)15Red. Proxecto5.312.000 €Regadío Sarreaus (830 has)14Proxecto10.061.650 €Modernización Lamas-Ganade (Parte Baixa) (1.536 has)13Proxecto9.949.360 €Modernización Corno do Monte (Entrerríos) (1.473 has)12Proxecto5.255.732 €Regadío Alta Limia (762 has)11Proxecto2.586.915 €Modernización Alta Limia (365 has)10Rematado507.000 €Sondeos e piezómetros Alta, Baixa e Entrerríos9Rematado4.171.785 €Mellora e modernización de 609 ha8Rematado341.984 €Medidas correctoras e ambiental Lagoa Antela7Rematado28.000 €Redacc proxectos Parte Alta, Baixa e Entrerríos6Rematado28.000 €Estud Impacto Ambiental Alta, Baixa e Entrerríos5Rematado162.000 €Ampliación Subestación Xinzo Limia4Rematado4.532.258 €Balsas e Bombeo Lagoa Antela (2.087 has)3Rematado4.909.027 €Novo Regadío Marxe Dereita Lagoa2Rematado2.640.364 €Novo Regadío Marxe Esquerda Lagoa1EstadoOrzamentoZONA REGADÍONº

.Informe realizado coa coordinación de:

Francisco Marín MuñozGerardo González Iglesias

José Manuel Fernández de La VegaDIRECCIÓN XERAL DE ESTRUTURAS E INFRAESTRUTURAS AGRARIAS

.

antecedentes - consellería do medio...

Documents