anexo xiii modelo de programaciÓn de mÓdulos … · 2.4 describir os pasos a seguir para...

ANEXO XIIIMODELO DE PROGRAMACIÓN DE MÓDULOS

PROFESIONAIS

Código ConcelloCentro Anoacadémico

Centro educativo

Politécnico de Santiago 2019/202015015767 Santiago de Compostela

1. Identificación da programación

Códigoda familia

profesionalFamilia profesional Código do

ciclo formativo Ciclo formativo Grao Réxime

Ciclo formativo

QUI Laboratorio de análise e de control de calidade Ciclosformativos degrao superior

CSQUI01Química Réxime xeral-ordinario

CódigoMP/UF Nome Curso Sesións

anuaisHorasanuais

Sesiónssemanais

Módulo profesional e unidades formativas de menor duración (*)

MP0072 Calidade e seguridade no laboratorio 62019/2020 123123

(*) No caso de que o módulo profesional estea organizado en unidades formativas de menor duración

Profesorado asignado ao módulo MARÍA DEL ROSARIO FERNÁNDEZ MUNÍN

Profesorado responsable

Outro profesorado

Estado: Pendente de supervisión inspector

- 1 -


PROFESIONAIS

2. Concreción do currículo en relación coa súa adecuación ás características do ámbito produtivo

Os alumnos do Ciclo superior de Laboratorio de Análise e Control de Calidade exercerán a súa actividade en empresas ou laboratorios de distintos

sectores onde cumpra realizar ensaios físicos e fisicoquímicos, e análises químicas e instrumentais en materias e en produtos orientados ao

control de calidade e á investigación, así como naqueles en que sexa preciso realizar probas microbiolóxicas e biotecnolóxicas en áreas

ambientais ou de alimentación, entre outras.

As ocupacións e os postos de traballo máis salientables que poden ocupar son os seguintes:

- Analista de laboratorios de titularidade pública ou privada.

- Analista de laboratorio químico.

- Analista de laboratorio microbiolóxico.

- Analista de laboratorio de materiais.

- Analista de laboratorio de industrias agroalimentarias.

- Analista de laboratorio de industrias transformadoras.

- Analista de centros de formación, investigación e desenvolvemento.

- Analista microbiolóxico/a de industrias alimentarias, empresas ambientais e industrias biotecnolóxicas.

- Analista microbiolóxico/a de augas potables e residuais.

- Analistas de control microbiolóxico da industria farmacéutica.

- Analista de materias primas e acabamentos.

- Técnico/a de laboratorio de química industrial.

- Técnico/a en control de calidade en industrias de manufacturas diversas.

- Técnico/a de ensaios de produtos de fabricación mecánica.

- Técnico/a de ensaios de materiais de construción.

No entorno produtivo do contorno de Santiago de Compostela, donde se sitúa este centro de formación, existen un número importante de

empresas do sector primario (lácteo, vitivinícola, piscícola, cárnico, acuícola, etc) nas que se realiza control de calidade dos produtos que fabrican.

Por outra banda estamos nunha zona onde existen laboratorios de investigación punteiros relacionados coa USC e con unha importante

infraestrutura hospitalaria e médica, na que se demandan cada vez máis estes especialistas.

No currículo do Ciclo Superior de Laboratorio de Análise e Control de Calidade, recóllese como competencia xeral do mesmo a de organizar e

coordinar as actividades do laboratorio e o plan de mostraxe, realizando todo tipo de ensaios en análises sobre materias e produtos en proceso e

acabados, orientados á investigación e ao control de calidade, así como interpretar os resultados obtidos, actuando baixo normas de boas

prácticas de laboratorio.

Para conseguir acadar esta competencia xeral e preciso conseguir o dominio dunha serie de competencias profesionais, persoais e sociais; das

que este módulo da cobertura as seguintes:

a) Determinar a técnica analítica máis axeitada para o tipo de produto, interpretando a documentación específica.

f) Avaliar os datos obtidos da análise, redactar os informes técnicos correspondentes e rexistralos nos soportes establecidos.

g) Asegurar o cumprimento de normas e medidas de protección ambientel e prevención de riscos laborais en todas as actividades que se realizan

no laboratorio.

h) Aplicar as tecnoloxías da información e da comunicación propias do laboratorio, así como manterse unha continua actualización nelas.

j) Efectuar consultas á persoa axeitada cando cumpra, saber repectar a autonomia das persoas subordinadas e informar cando sexa conveniente.

k) Manter o espírito de innovación e actualización no ámbito do traballo propio para se adaptar aos cambios tecnolóxicos do contorno profesional.

m) Participar na investigación de novos métodos de análise e produtos desenvolvidos no laboratorio.

n) Adaptarse a diferentes postos de traballo e as novas situacións laborais orixinadas por cambios tecnolóxicos e organizativos.

o) Resolver problemas e tomar decisións individuais, seguindo as normas e os procedementos establecidos definidos dentro do ámbito da

competencia propia.

- 2 -


PROFESIONAIS

- 3 -


PROFESIONAIS

Duración(sesións)DescriciónU.D. Título Peso

(%)MP0072_00

Resultados de aprendizaxe

RA1 RA2 RA3 RA4 RA5

1 Aplicación de sistemas dexestión de calidade.

Estudio de conceptos relacionados coacalidade, e valoraciónda necesidade de implantar un sistema de calidade nolaboratorio para asegurar a calidade dos análises.

27 15 X X

2 Avaliación do erro experimental. Estudio do erro experimental desde o punto de vistamatemático.

9 15 X

3 A estatística como ferramentade traballo nos laboratorios

Introducción o estudio da estatística: parámetros estatísticos,distribución normal, cálculos de probabilidades.

27 15 X

4 Estudo do proceso analítico. Estudio do proceso a seguir para validar un novo métodoanalítico.

21 15 X

5 Avaliación da calidade nolaboratorio.

Estudio dos métodos empregados para avaliar os sistemas dacalidade.

15 15 X X X

6 Aplicación de medidas deprotección ambiental.

Estudio da normativa aplicable en concepto de protecciónambiental e tratamento de residuos.

12 13 X

7 Aplicación de medidas deseguridade no laboratorio.

Estudio das medidade de seguridade e hixiene aplicables aoslaboratorios.

12 12 X

Total: 123

3. Relación de unidades didácticas que a integran, que contribuirán ao desenvolvemento do módulo profesional,xunto coa secuencia e o tempo asignado para o desenvolvemento de cada unha

- 4 -


PROFESIONAIS

4. Por cada unidade didáctica

4.1.a) Identificación da unidade didáctica

N.º Título da UD Duración

1 Aplicación de sistemas de xestión de calidade. 27

4.1.b) Resultados de aprendizaxe do currículo que se tratan

Resultado de aprendizaxe do currículo Completo

RA1 - Aplica sistemas de xestión de calidade no laboratorio e recoñece as normas de calidade. NO

RA3 - Aplica normas de competencia técnica nos laboratorios de análises e ensaios en relación coa fiabilidade do resultado NO

4.1.c) Obxectivos específicos da unidade didáctica

Obxectivos específicos Act Título das actividades Duración(sesións)

Introducción a calidade 3,011.1 Coñecer os compromisos da calidade

1.2 Definir os conceptos de calidade e sistema de xestión da calidade

1.3 Coñecer os pasos a seguir para implantar un SGC

Referencias normativas dos sistemas da calidade 3,022.1 Coñecer as normas UNE-EN ISO 9000, UNE-EN ISO/IEC 17025 e asBPL

2.2 Definir acreditación e certificación

2.3 Coñecer os organismos de acreditación e certificación acreditados

2.4 Describir os pasos a seguir para conseguir a acreditación ou certificacióndun laboratorio

Documentos dos sistemas de calidade 15,033.1 Coñecer e manexar manuais de calidade

3.2 Definir os distintos documentos da calidade

3.3 Ser capaz de elaborar documentos de calidade como procedementos,instruccións de traballo e rexistros

3.4 Manexar distintos documentos de calidade como procedementos,instrucción de traballo e rexistros

3.5 Coñecer os sistemas LIMS para a xestión de laboratorios analíticos

Referencias analíticas. Trazabilidade 6,044.1 Definir o concepto de trazabilidade como fundamento da calidadeanalítica

4.2 Clasificar os distintos materiais de referencia empregados noslaboratorios.

4.3 Saber realizar controis no funcionamento rutinario dos equipos

27TOTAL

4.1.d) Criterios de avaliación que se aplicarán para a verificación da consecución dos obxectivos por parte doalumnado

Criterios de avaliación Instrumentos de avaliación Mínimosexixibles

Pesocualificación (%)

- 5 -


PROFESIONAIS



S 10 CA1.1 Describíronse as normas de calidade aplicables en laboratorio. PE.1 - Contidos da UD•

S 10 CA1.2 Explicáronse as vantaxes da normalización e da certificación de calidade. PE.2 - Contidos da UD•

S 10 CA1.3 Relacionáronse os elementos do sistema de calidade coa actividade do laboratorio. PE.3 - Contidos da UD•

N 5 CA1.4 Conseguiuse un correcto proceder nas operacións de laboratorio coa aplicación dasnormas de calidade.

TO.1 - Observación do traballo do alumnado•

S 10 CA1.5 Describíronse os documentos empregados nun sistema de xestión de calidade. PE.4 - Contidos da UD•

S 10 CA1.6 Documentáronse os procedementos da actividade do laboratorio. PE.5 - Contidos da UD•

S 10 CA3.1 Identificáronse os obxectivos das normas de competencia técnica (BPL, UNE-ENISO/EC17025) e explicouse o seu campo de aplicación.

PE.6 - Contidos da UD•

N 5 CA3.2 Aplicáronse as normas de competencia técnica na determinación dos parámetros deensaio.


N 5 CA3.3 Determináronse os controis dos equipamentos e dos ensaios, así como a súaperiodicidade, a partir do plan de calidade.


N 5 CA3.4 Elaboráronse procedementos normalizados de traballo, para a súa aplicación nasoperacións de mostraxe e análise.

OU.1 - Rúbrica para a elaboración dedocumentos

•

S 10 CA3.5 Describíronse os procedementos para certificar os parámetros, as matrices e astécnicas analíticas.


S 10 CA3.6 Relacionouse o sistema de xestión de calidade co aseguramento da competenciatécnica.


100TOTAL

4.1.e) Contidos

Contidos

Normas de calidade.

Manuais e sistemas de calidade no laboratorio.

Documentos dos sistemas de calidade.

Acreditación de laboratorio.

Normas de competencia técnicas.

Trazabilidade das medicións. Calibraxe. Materiais de referencia.

Aseguramento da calidade dos materiais de ensaio.

Certificación de parámetros, matrices e técnicas analíticas.

4.1.f) Actividades de ensino e aprendizaxe, e de avaliación, con xustificación de para que e de como se realizarán,así como os materiais e os recursos necesarios para a súa realización e, de ser o caso, os instrumentos deavaliación

Que e para que Como Con que Como e con que se valora

Duración(sesións)Actividade Profesorado (en termos

de tarefas)Alumnado(tarefas) Resultados ou produtos Recursos

Instrumentos eprocedementos de

avaliación(título e descrición)

- 6 -


PROFESIONAIS






3,0Introducción a calidade -Actividade de introducción óconcepto de calidade e desistemas de xestión dacalidade

O profesor organiza asideas que saíron nachuvia de ideas e fai unesquema que sirva deestudio.

• Chuvia de ideas sobreo que se entende porcalidade e as vantaxesde ter un sistema dexestión de calidade nanosa empresa.

• Esquema de estudio• Pizarra para apuntar asideas.

• PE.2 - Contidos da UD•



TO.1 - Observación dotraballo do alumnado

•

3,0Referencias normativas dossistemas da calidade -Actividade de repaso dasnormas da calidade eexplicación dos procesoscertificación e acreditaciónde laboratorios.

Exposición do profesorsobre as tres normasnas que podenbasearse os sistemasde calidade dunlaboratorio: a ISO 9000,a ISO 17025 e as BPL.

• Coñecemento danormativa dos sistemasde calidade nolaboratorio

• Presentación depowerpoint, canon eordenador.






•


•

15,0Documentos dos sistemasde calidade - Actividade deelaboración e manexo dadocumentación da calidade

Exposición sobre osdocumentos do sistemade calidade

• O alumnado manexarádistintos documentosda calidade, eelaborará algúnprocedemento ourexistro.

• Documentos dacalidade elaborados


•

Documentos dacalidade de exemplosuministrados poloprofesor

•

Sala de ordenadorescon conexión a internet

•

OU.1 - Rúbrica para aelaboración dedocumentos

•




6,0Referencias analíticas.Trazabilidade - Actividadedonde se dan a coñeceralgunhas ferramentas paraasegurar a calidade dosresultados

Exposición sobremateriais de referenciadispoñibles nolaboratorio e oconcepto detrazabilidade.

• Cuestionario sobre oscontidos explicados nopunto anterior

• Cuestionario resoltosobre os contidosexplicados


•

Cuestionario•


•

27,0TOTAL

- 7 -


PROFESIONAIS



2 Avaliación do erro experimental. 9



RA2 - Trata os resultados da análise aplicando ferramentas estatísticas. NO



Expresión dos datos experimentais 3,011.1 Diferenciar entre medidas directas e indirectas.

1.2 Expresar o resultado dunha análise co número correcto de cifrassignificativas.

1.3 Calcular a incerteza nas operacións de cálculo no laboratorio.

1.4 Recoñecer o factor limitante.

1.5 Actuar sobre o factor limitante para minimizar os seus efectos sobre aincerteza do resultado da análise.

Teoría dos erros experimentais. 6,022.1 Definir os conceptos de exactitude e precisión

2.2 Diferenciar entre erros sistemáticos e aleatorios

2.3 Coñecer a procedencia dos erros sistemáticos

2.4 Saber actuar para detectar a orixe dun erro sistemático e poder correxilo

2.5 Diferenciar entre erro absoluto e relativo

2.6 Saber calcular os parámetros estatísticos que nos van a axudar a realizaro tratamento estatístico dos erros

9TOTAL




S 40 CA2.1 Identificáronse os parámetros estatísticos asociados aos ensaios. PE.1 - Contidos da UD•

S 40 CA2.2 Calculouse a incerteza dos resultados. PE.2 - Contidos da UD•

N 20 CA2.9 Valorouse a necesidade de determinar a incerteza para cada resultado obtido. PE.3 - Contidos da UD•

100TOTAL

4.2.e) Contidos

- 8 -


PROFESIONAIS

Contidos

Expresión dos resultados analíticos.

Estatística aplicada.

Técnicas de elaboración de informes.







3,0Expresión dos datosexperimentais - Actividadedonde se enseñará apresentar correctamente osdatos experimentais nuninforme de análise

O profesor, apoiandoseen exemplos, explicacomo e con cantascifras significativasdeben presentarse osresultados analíticos.

•

O profesor explica,como se propaga o erroasociado a un procesoanalítico ó través doscálculos analíticos.

•

O alumnado resolve unboletín de problemaspropostos poloprofesor.

•

O alumnado resolveunha serie deproblemas propostospolo profesor.

•

Problemas dos boletínssobre os contidosexplicados resoltos nocaderno

• Pizarra.•

Boletíns de problemase calculadora

•



6,0Teoría dos errosexperimentais. - Actividadedonde se ven os tipos deerros cos que nos podemosatopar no laboratorio e aforma de minimizalos

O profesor fai unhapresentación, dondeexplica aos alumnos adiferencia entre errosistemático e erroaleatorio, xunto coaclasificación, ascaracterísticas e aforma de eliminar osprimeiros.

•

O profesor explica ocálculo dos parámetrosestatísticos que seempregan notratamento matemáticodo erro aleatorioasociado as medidas.

•

O alumnado realiza ocálculo dos parámetrosanteriores coa axudadunha calculadoracientífica.

•

Coa tutela do profesor,o alumnado calcula osparámetros estatísticosempregando unha follade cálculo.

•

Cuestións e exerciciosresoltos no caderno

•

Documento de excelcos exercicios resoltos

•

Presentación depowerpoint, canon eordenador.

•

Boletín de cuestións eexercicios

•

Calculadora científica•

Sala de ordenadorescon microsoft excelinstalado

•



9,0TOTAL

- 9 -


PROFESIONAIS



3 A estatística como ferramenta de traballo nos laboratorios 27






Distribucións de datos 3,011.1 Saber realizar o tratamento dunha serie de datos para chegar arepresentación do histograma de frecuencias

1.2 Ser capaz de sacar conclusións sobre a serie de datos a vista da formado histograma

A curva normal de erros 9,022.1 Coñecer as propiedades da curva normal de erros

2.2 Traballar con valores tipificados para sacar información das distribucións

Cálculo de intervalos de confianza 2,533.1 Entender o significado da distribución t de Student

3.2 Aprender o manexo da táboa da t de Student

3.3 Ser quen de calcular intervalos de confianza para series de datos obtidasno laboratorio

Aplicación de criterios de aceptación ou rexeitamento de datossospeitosos

2,544.1 Coñecer os distintos criterios de aceptación ou rexeitamento de datossospeitosos nunha serie de datos de análise

4.2 Saber aplicar os distintos criterios de aceptación ou rexeitamento dedatos sospeitosos

4.3 Saber decidir cal dos distintos criterios aplicar en función dascircunstancias da análise realizada

Presentación de resultados analíticos 1,055.1 Realizar o tratamento estatístico de pequenas series de datos como asobtidas no laboratorio

5.2 Saber presentar os resultados dunha análise

Aplicación de test de significación 9,066.1 Aplicar test de comparación dunha serie de datos con un valor dereferencia ou certo

6.2 Aplicar tests de comparación de medias aritméticas entre dúas series

6.3 Aplicar tests de comparación de precisión entre dúas series

6.4 Aplicar a proba de xi cadrado

27.0TOTAL





- 10 -


PROFESIONAIS



S 20 CA2.3 Avaliáronse os resultados dunha análise extrapolando os datos á resultanteestatística poboacional.


N 10 CA2.4 Utilizouse soporte informático na procura, no tratamento e na presentación dosdatos.


S 20 CA2.6 Aplicáronse ensaios de significación, comparouse a precisión de dúas mostras einterpretáronse os resultados obtidos.


S 20 CA2.8 Determinouse o número mínimo de medidas para realizar nun ensaio ou nunhaanálise, ao aplicar conceptos estatísticos.


N 10 CA2.9 Valorouse a necesidade de determinar a incerteza para cada resultado obtido. TO.2 - Observación do traballo do alumnado•

100TOTAL

4.3.e) Contidos

Contidos

Expresión dos resultados analíticos.

Estatística aplicada.

Ensaios de significación.

Organización da información. Programas de tratamento estatístico de datos.








3,0Distribucións de datos -Actividade de introducciónao análise de series dedatos

O profesor axúdase dasgráficas para introduciro concepto deintervalos ou clasespara series de moitosdatos, co obxectivo deaxudarnos no estudodas series de datos; eexplica comoestablecer o número declases, a marca declase, etc.

•

O profesor,empregando unhapresentación, explica aclasificación das seriesde datos e comopodemos sacarinformación de esaforma da distribución.

•

O alumnado, coa axudado profesor aprenderáa representarhistogramas epolígonos defrecuencias de seriesde datos plantexadasnos exercicios

•

O alumnado práctica oexplicado polo profesor

•

Exercicios resoltos nocaderno de cálculo deparámetros estatísticos

•

Documento de excelcos histogramas dosexercicios

•


•


•




•

- 11 -


PROFESIONAIS






9,0A curva normal de erros -Estudo das característicasda curva normal de erros ea tipificación

O profesor explica ascaracterísticas da curvanormal de erros, autilidade do cálculo deprobabilidades e atipificación como unhaforma de simplificar oscálculos.

• O alumnado resolve unboletín de exerciciossobre cálculos coacurva normal tipificada.

•

Coa tutela do profesor,o alumnado aprende arealizar cálculos convalores tipificadosempregando microsoftexcel

•

Boletín de problemasresoltos no cadernosobre a tipificación

•


•

Táboa de valorestipificados

•


•


•

Boletín de problemas ecalculadora.

•



2,5Cálculo de intervalos deconfianza - Nestaactividade aprenderase acalcular o resultado dunhaanálise mediante aaplicación do cálculo deintervalos de confianza

Explicación do profesorsobre cálculo deintervalos de confianzae aplicación apequenas series dedatos.

• Realización dun boletínde problemas deaplicación

•

Manexo de follas decálculo para o cálculode intervalos deconfianza

•

Arquivos de Excel conproblemas resoltos

•

Intervalos de confianzacalculados para osexercicios propostos

•

Presentación depowerpoint, canón eordenador

•


Táboa t de Student•

Sala de ordenadorescon un programa defollas de cálculoinstalado

•




•


•

2,5Aplicación de criterios deaceptación ou rexeitamentode datos sospeitosos -Nesta actividadepresentáranse os distintoscriterios de aceptación erexeitamento de datossospeitosos, e aprenderasea usalos e a decidir caldeles debemos aplicar.

Explicación sobre osdistintos métodosexistentes para oaceptamento ourexeitamento de datossospeitosos, ascaracterísticas de cadaun deles e en quecasos se deben utilizaruns ou outros.

• Realización deproblemas deaplicación dosdevanditos criterios

•

Aplicación dos criterioscoa axuda doordenador

•


•

Criterios derexeitamento ouaceptación de datossospeitosos aplicadosa casos prácticospropostos polo profesor

•



•


•




•


•

1,0Presentación de resultadosanalíticos - Aprenderase arealizar o tratamentoestatístico completo depequenas series de datoscomo as que obtemos nolaboratorio.

Os alumnos aplicarán oaprendido nas dúasactividades anteriorespara realizar otratamento depequenas series dedatos e elaborar uninforme de resultadosde análise

• Informe de análisecorrectamenteelaborado

• Boletín de casosprácticos e calculadora




•


•

9,0Aplicación de test designificación - Actividade naque se presentarán eaprenderanse a usar os testde significación

Explicación dosdistintos test designificación quecomprenderá o quepretendemos comparar,o modo de aplicar o teste que conclusiónssacamos da suaaplicación

• Resolución deproblemas deaplicación de tests designificación.

•

Práctica guiada derealización de tests designificación conmicrosoft excel.

•


•

BoBoletín de exerciciose problemas resoltossobre a aplicación detest de significación

•

Presentación depowerpoint, canón eordenador

•

Boletín de problemas ecalculadora científica

•


•


27,0TOTAL

- 12 -


PROFESIONAIS



4 Estudo do proceso analítico. 21






Aplicación de métodos matemáticos para axustar os datosexperimentais a ecuacións

6,011.3 Calcular o intervalo de confianza para os termos a e b da recta calculada

1.4 Aplicar o método da mediana simple, como alternativa ao método dosmínimos cadrados

1.1 Aplicar o método de mínimos cadrados

1.2 Valorar o grao de axuste da recta calculada aos datos experimentais

Métodos de calibrado 3,022.1 Saber o fundamento dos distintos métodos de calibrado que se aplicanen química analítica

2.2 Calcular resultados analíticos a partir de datos experimentais

Selección e optimización do método analítico 9,033.1 Definir os parámetros de calidade a ter en conta na elección dun métodoanalítico

3.2 Saber realizar unha valoración dos parámetros de calidade

3.3 Coñecer e seguir os pasos necesarios para validar un método analítico

Tratamento dos datos obtidos nunha análise e información óusuario

3,044.1 Realizar o tratamento estatístico dos datos experimentais e obter unresultado

4.2 Realizar e presentar ó usuario un informe de análise.

21TOTAL






LC.1 - Contidos da UD•

S 20 CA2.5 Explicáronse os métodos de calibraxe (recta de calibraxe, adición estándar, patróninterno, etc.) para a determinación de parámetros.


S 20 CA2.8 Determinouse o número mínimo de medidas para realizar nun ensaio ou nunhaanálise, ao aplicar conceptos estatísticos.


S 20 CA2.9 Valorouse a necesidade de determinar a incerteza para cada resultado obtido. PE.4 - Contidos da UD•

100TOTAL

- 13 -


PROFESIONAIS

4.4.e) Contidos

Contidos

Calidade das medidas analíticas.

Métodos de calibraxe: regresión e correlación.









6,0Aplicación de métodosmatemáticos para axustaros datos experimentais aecuacións - Actividade paraaprender a aplicar métodosde medida do grao deaxuste a datosexperimentais

Explicación por partedo profesor do métodode mínimos cadradospara o axuste deecuacións a datosexperimentais, amedida do grao deaxuste e o cálculo dolímite de confianza doscoeficientes da recta.

•

O profesor explica ométodo da medianasimple como alternativaó método dos mínimoscadrados, explicandoas vantaxes edesvantaxes de un eoutro

•

Os alumnos realizanaxustes de rectas pormínimos cadrados coaaxuda das calculadorascientíficas.

•

Realización de axustesde rectas empregandoexcel.

•

Realización de axustesde rectas empregandoo novo método damediana simple ecomparar os resultadoscon obtidos polométodo de mínimoscadrados.

•

Gráficas de calibradocorrespondentes aosexercicios propostosrealizadas no caderno

•


•

Boletín de problemas ecalculadora.

•

Sala de ordenadorescon un programa defolla de cálculoinstalado

•


3,0Métodos de calibrado -Actividade de estudo dosdistintos métodos decalibrado existentes

O profesor explicarácales son os métodosde calibrado habituaisno análise instrumental,en que condicións seaplican, como serealizan os cálculos encada un deles e comose calcula o intervalode confianza doresultado do análisecando se empreganestes métodos.

• Realización deproblemas propostosde aplicación, dónde oalumno deberáidentificar o métodoaplicado e realizar oscálculos necesariospara dar un resultadode análise.

• Problemas deaplicación de métodosde calibradocorrectamente resoltos


•

Boletín de exercicios ecalculadora.

•


9,0Selección e optimización dométodo analítico -Actividade donde sedefinen conceptosrelacionados coa calidadeda medida dun métodoanalítico

O profesor, apoiándosecon unha presentaciónde powerpoint,explicará os parámetrosanalíticos de calidadeque debemos ter enconta na selección dunmétodo analítico ecomo se poden medir.

•

Explicación a seguirsobre a selección evalidación de métodosanalíticos.

•

O alumnado resolveráunha serie deproblemas propostospolo profesor no quevalorarará osparámetros explicadosno punto anterior.

• Ser quen de realizar avalidación dun métodoanalítico, mediante ocálculo dos parámetrosaxeitados


•

Boletíns de problemase calculadora

•



- 14 -


PROFESIONAIS






3,0Tratamento dos datosobtidos nunha análise einformación ó usuario

Os alumnos realizaráno tratamento dos datosdun suposto prácticoproposto polo profesore realizarán un informede análise, tomandocomo base os contidosvistos nas unidadesanteriores.

• Informe de análise• Suposto prácticoproposto.

•

Sala de ordenadorescon microsoft excel

•




21,0TOTAL

- 15 -


PROFESIONAIS



5 Avaliación da calidade no laboratorio. 15



RA1 - Aplica sistemas de xestión de calidade no laboratorio e recoñece as normas de calidade. NO


RA3 - Aplica normas de competencia técnica nos laboratorios de análises e ensaios en relación coa fiabilidade do resultado NO



Control da calidade no laboratorio 9,011.1 Aplicar análises de bráncos, análises de mostras de control ou análisesde mostras cegas para o control da calidade

1.2 Realizar e interpretar gráficos de control de Shewhart de medias erecorridos

1.3 Realizar e interpretar gráficos de sumas acumuladas

Avaliación da calidade 6,022.1 Aplicar métodos de avaliación da calidade mediante exercicios deintercomparación

2.2 Definir e clasificar os tipos de auditorias

2.3 Coñecer o procedemento de realización de auditorías

2.4 Manexar documentación relacionada coas auditorías

15TOTAL




S 40 CA1.7 Identificáronse os tipos de auditoría en relación coa avaliación da calidade. PE.1 - Contidos da UD•


TO.1 - Contidos da UD•

S 40 CA2.7 Realizáronse gráficos de control para comprobar a consistencia de resultados nolaboratorio ao longo do tempo.


N 10 CA3.7 Aplicáronse os plans de control de calidade por comparación de resultados conmostras de valor coñecido en programas interlaboratorios e intralaboratorios.

OU.1 - Rúbrica para a avaliación das tarefaspropostas

•

100TOTAL

4.5.e) Contidos

Contidos

Auditoría e avaliación da calidade.

- 16 -


PROFESIONAIS

Contidos









9,0Control da calidade nolaboratorio - Actividadedonde se desenrolan osmétodos de control dacalidade

Exposición sobre asmedidas que podemostomar para realizar uncontrol da calidade dasnosas análises:Analises de patróns,mostras de referencia emostras cegas egráficos de control (deShewart e sumasacumuladas)

• Contrucción einterpretación degráficos de controlpropostos polo profesor

• Gráficos de controlrealizados en excel


•

Boletín de exercicios•


TO.1 - Contidos da UD•

6,0Avaliación da calidade Exposición, por partedo profesor, dosconceptosfundamentais sobre asactividades daavaliación da calidade:Auditorías e exerciciosde intercomparación.

• O alumnado realizaráun simulacro deexercicios deintercomparación, eoutro dunha auditoríamanexandodocumentaciónproporcionada poloprofesor

• Simulacro de auditoria•

Simulacro de exerciciosde intercomparación

•


•

Documentación e datospara realizar ossimulacros

•


15,0TOTAL

- 17 -


PROFESIONAIS



6 Aplicación de medidas de protección ambiental. 12



RA5 - Aplica sistemas de xestión ambiental, e analiza factores de risco e impacto ambiental. SI



Estudio dos contaminantes nos laboratorios 6,011.2 Coñecer os riscos de contaminación química

1.3 Saber actuar en caso de contaminación química

1.4 Coñecer os riscos de contaminación ambiental no laboratorio

1.5 Saber actuar en caso de emerxencia ambiental

1.1 Clasificar os contaminantes nos laboratorios

Sistemas de xestión ambiental 6,022.1 Coñecer a norma UNE-EN ISO 14000, relativa ao establecemento desistemas de xestión ambiental

2.2 Coñecer outras normativas referentes a protección ambiental

2.3 Actuar seguindo as pautas do sistema de xestión ambiental

2.4 Actuar aplicando normas de xestión de residuos

12TOTAL




S 11 CA5.1 Identificáronse as normas e os procedementos ambientais aplicables ao laboratorio. PE.1 - Contidos da UD•

S 11 CA5.2 Identificáronse os aspectos ambientais asociados á actividade do laboratorio. PE.2 - Contidos da UD•

S 11 CA5.3 Relacionáronse as regras de orde e limpeza cos factores de riscos. PE.3 - Contidos da UD•

S 11 CA5.4 Clasificáronse os contaminantes químicos, físicos e biolóxicos pola súa natureza, asúa composición e os posibles efectos sobre o organismo.


S 11 CA5.5 Aplicáronse criterios adecuados para recuperar produtos químicos utilizados nolaboratorio e reducir residuos.


S 11 CA5.6 Identificáronse os parámetros que interveñen na redución do impacto producidopolos residuos.


S 11 CA5.7 Identificáronse os requisitos normativos referentes ao tratamento dos residuosxerados nos laboratorios.


S 11 CA5.8 Aplicáronse medidas preventivas segundo o risco específico de cada actividade, epropuxéronse sistemas alternativos en función do nivel de risco.


- 18 -


PROFESIONAIS



S 12 CA5.9 Identificáronse os efectos que poden producir sobre a saúde os contaminantes decada clase.


100TOTAL

4.6.e) Contidos

Contidos

Clasificación de contaminantes nos laboratorios.

Técnicas de prevención e protección ambiental.

Actuación fronte a emerxencias ambientais. Plan de emerxencias.

Medida de contaminantes ambientais no laboratorio.

Lexislación ambiental.

Sistemas de xestión ambiental.

Xestión de residuos.







6,0Estudio dos contaminantesnos laboratorios -Actividade donde clasificanos contaminantes nolaboratorio e se desenrolanas medidas a tomar encaso de emerxencia

O profesor, explicará oque é un plan deemerxencias e proporáaos alumnos aelaboración dun.

• O profesor propón aoalumnado facer unhabúsqueda bibliográficados contaminantes quenos poidan afectar nunlaboratorio, a súamedida e como evitarriscos decontaminación.De seguido, faráseunha posta en comúndirixida polo profesor,para elaborar unesquema que poidaservir para o estudio.

•

Os alumnos, porparellas, elaboran unplan de emerxencias.

•

Búsqueda bibliográfica•

Plan de emerxencia•







6,0Sistemas de xestiónambiental

Exposición, por partedo profesor, sobre ossistemas de xestiónambiental e os contidosda norma ISO 14000.

• O alumnado realizaráunha búsquedabibliográfica sobre tiposde residuos e a formade xestionaloscorrectamente.De seguido, haberáunha posta en común,dirixida polo profesorpara elaborar unesquema que sirva deestudio para osalumnos

• Búsqueda bibliográfica•

Esquema resultante daposta en común.

•


•


•





- 19 -


PROFESIONAIS

12,0TOTAL

- 20 -


PROFESIONAIS



7 Aplicación de medidas de seguridade no laboratorio. 12



RA4 - Aplica as medidas de seguridade e analiza factores de risco no laboratorio. SI



Regras de orde e limpeza no laboratorio 3,011.1 Traballar no laboratorio seguindo normas de orde e limpeza

Prevención de riscos laborais 6,022.1 Analizar os riscos laborais nun laboratorio

2.2 Coñecer os sistemas de prevención de riscos laborais

2.3 Coñecer e empregar os EPI's para minimizar os riscos laborais

2.4 Coñecer o plan de emerxencia

Manipulación de produtos químicos 3,033.1 Coñecer a normativa aplicable a manipulación de produtos químicos

3.2 Consultar fichas de seguridade para prever os riscos no manexo deprodutos químicos

3.3 Coñecer as características que debe cumplir o almacén de reactivos

3.4 Coñecer as precaucións (incompatibilidade de reactivos, reactivospeligrosos, etc.) a ter en conta a hora de almacenar produtos químicos

12TOTAL




S 11 CA4.1 Identificáronse os riscos, e os seus factores, asociados á actividade do laboratorio. PE.1 - Contidos da UD•

S 11 CA4.2 Determináronse normas de seguridade aplicables no laboratorio. PE.2 - Contidos da UD•

S 11 CA4.3 Identificáronse as zonas de risco e propuxéronse medidas de sinalizaciónadecuadas.


S 11 CA4.4 Identificáronse as compatibilidades entre reactivos, e evitáronse riscos na súamanipulación e na súa almacenaxe.


S 11 CA4.5 Detectáronse os puntos críticos para vixiar na posta en marcha dos equipamentos. PE.5 - Contidos da UD•

S 11 CA4.6 Almacenáronse os produtos químicos segundo a súa estabilidade ou agresividade, eidentificáronse co seu pictograma.


S 11 CA4.7 Identificouse a normativa de seguridade aplicable ao envasado, á etiquetaxe, aotransporte e á almacenaxe de produtos químicos.


S 11 CA4.8 Interpretáronse os plans de emerxencia aplicados no laboratorio. PE.8 - Contidos da UD•

- 21 -


PROFESIONAIS



S 12 CA4.9 Identificáronse os equipamentos de protección individual. PE.9 - Contidos da UD•

100TOTAL

4.7.e) Contidos

Contidos

Técnicas de seguridade. Planificación de medidas preventivas.

Análise de riscos.

Equipamentos de protección persoal.

Prevención do risco do traballo con produtos químicos: normativa. Manipulación de produtos químicos.

Sistemas de prevención de riscos laborais no laboratorio.

Plan de emerxencia.

Regras de orde e limpeza.







3,0Regras de orde e limpezano laboratorio - Exposicióndas regras de orde elimpeza no laboratorio

Chuvia de ideas sobreas normas de orde elimpeza que se debenseguir no traballo nolaboratorio

•

Discusión, dirixida poloprofesor sobre asnormas xurdidas nachuvia de ideas eelaboración dundocumento conxunto.

•

Documento sobrenormas de orde elimpeza no laboratorio

• Pizarra para apuntar asideas.



6,0Prevención de riscoslaborais - Actividade detraballo sobre prevenciónde riscos laborais

Exposición, por partedo profesor, sobre aprevención de riscos nolaboratorio, EPi's emedidas de seguridadeque debería haber nolaboratorio.

• O alumnado,baseándose naexposición do profesor,analizará a situación dolaboratorio e elaboraráun informe indicando ascarencias oucumprimento dasmedidas de seguridadeexpostas.

• Informe sobre asituación do nosolaboratorio








- 22 -


PROFESIONAIS






3,0Manipulación de produtosquímicos - Actividade detraballo sobre o risco demanipulación de produtosquímicos

Exposición sobre anormativa existente enrelación co manexo,etiquetado ealmacenamento deprodutos perigosos.

• Inspección do almacéne elaboración duninforme sobre a súasituación.

•

Búsqueda en internetde fichas de seguridadede algún produto, paraver as precaucións quedebemos seguir no seuemprego.

•

Informe sobre oalmacén

•

Fichas de seguridadesolicitadas.

•


•


•




12,0TOTAL

- 23 -


PROFESIONAIS

MÍNIMOS ESIXIBLES

Para acadar a avaliación positiva neste módulo os alumnos, ademáis de cumplir cos CA marcados como minimos esixibles en cada UD,

deberán acadar os

listados de seguido:

1.- Recoñeceu, creou e manexou documentos propios dos sistemas de xestión da calidade.

2.- Aplicou a estatística como ferramenta de axuda para a elaboración de informes de análise, cálculo de erros e resolución de problemas

plantexados no laboratorio.

3.- Aplicou e interpretou os resultados dos distintos procedementos de control da calidade nos laboratorios analíticos: gráficos de control,

ensaios interlaboratorios e

de aptitude, auditorías...

4.- Aplicou medidas de prevención de riscos e protección ambiental no laboratorio

5.- Manexou con soltura programas de tratamento de texto, follas de cálculo e bases de datos.

INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN E CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

Co fin de avaliar ao alumnado, emitirase unha cualificación numérica trimestral para o informe de avaliación correspondente. Esta nota será a

que resulte de calcular

a media ponderada das cualificacións obtidas ó longo do trimestre, usando os seguintes instrumentosde avaliación, e de acordo coas seguintes

proporcións:

- Probas obxectivas escritas con problemas e supostos prácticos (60% da nota global).

- Probas obxectivas escritas sobre os contidos teóricos (15% da nota global).

- Actividades (15% da nota global)

realización e entrega de tarefas individuais ou en grupo

presentacións e exposicións en clase (no seu caso)

E obrigatorio entregar as actividades solicitadas polo que, as actividades non entregadas serán cualificadas con un cero e contribuirán á da

nota neste

apartado.

- Seguimento individualizado do alumnado (10% da nota global).

Para sumar esta contribución, o alumno ten que ter, polo menos, un 4 (sobre 10) en cada un dos apartados anteriores. Neste seguimento

individualizado valoraranse

os seguintes conceptos:

a) Actitude (40%) (3 -1)

- interese, atención e participación;

5. Mínimos exixibles para alcanzar a avaliación positiva e os criterios de cualificación

- 24 -


PROFESIONAIS

- asistencia e puntualidade (tres ou máis faltas de puntualidade terán como consecuencia que este apartado non sume).

b) Traballo (60%) (3- 3)

- cumprir as instrucións e responsabilizarse do traballo

- organizar o traballo establecendo a secuencia e a prioridade das tarefas .

A cualificación será de 1 a 10 puntos, considerándose avaliación positiva a puntuación igual ou superior a 5, redondeando os decimais ao

enteiro máis próximo.

A cualificación media final determinarase calculando a media aritmética das cualificación das dúas avaliacións e redondeando os decimais,

se fora o caso, ao

enteiro máis próximo.

Notas aclaratorias:

- As probas obxectivas poden ser en papel ou no ordenador.

- As U.T2,3,4,5 avaliarase e cualificarase con probas escritas a base de problemas e supostos prácticos.

- As U.T1,6,7 avaliaranse e cualificaranse con actividades e probas escritas sobre os contidos teóricos.

- Se nalgunha avaliación non se realizaran actividades, o 15% de nota global dese apartado sumarase ao de probas obxectivas escritas de

contidos teóricos que,

dese xeito, contribuirá cun 30% á nota global.

- As notas da/s proba/s escrita/s e as actividades só farán media a partir de 3,5 (sobre 10).

- Non se realizarán exames para unha ou varias persoas fóra da data acordada para o grupo (agás nunhas circunstancias extraordinarias

debidamente

xustificadas).

- Os exames de recuperación terán lugar ao remate do trimestre. A devandita recuperación consistirá en probas escritas coas

características sinaladas

anteriormente. Ademais, é obrigatorio entregar as tarefas pendentes correspondentes para a súa recuperación.

- Os alumnos que non superen o módulo nos dous trimestres, deberán recuperar no terceiro trimestre e examinarse no mes de xuño.

No período de recuperación, repasaranse os contidos nos que o alumno non acadou a valoración positiva.

Tanto os exames realizados durante este período como a cualificación dos mesmos axustarase ao descrito anteriormente

- Nas clases, os teléfonos móbiles só poden estar acendidos se se manteñen silenciados. O seu uso, cando sexa estritamente necesario,

deberá autorizalo a

profesora. Nos exames, os teléfonos estarán apagados e en posición invertida diante do alumno.

- Nos exames non se pode copiar. Cando un alumno copie, ese exame non se vai corrixir e a persoa, ou persoas involucradas, terá que

repetilo posteriormente

- 25 -


PROFESIONAIS

6. Procedemento para a recuperación das partes non superadas6.a) Procedemento para definir as actividades de recuperación

Está previsto a realización dun exame final, no mes de marzo, para aqueles alumnos que non teñan superado algunha das tres partes nas que se

dividen de forma natural os contidos do módulo: Tratamento estatístico de datos, Sistemas de xestión de calidade e Prevención de riscos e xestión

ambiental; no que se poderán examinar sobre aqueles contidos que non teñan aprobados.

No caso de que o alumno non supere este exame, deberá asistir as clases de recuperación que se desenrolarán entre os meses de abril e xuño

para repasar os contidos do módulo e presentarse de novo no mes de xuño a un novo exame final sobre a totalidade dos contidos do curso.

6.b) Procedemento para definir a proba de avaliación extraordinaria para o alumnado con perda de dereito aavaliación continua

Aqueles alumnos que perdan o dereito a avaliación continúa deberán presentarse a unha proba de avaliación extraordinaria que contará ademais

do exame teórico e de problemas, dun exame práctico no que de

ALUMNADO CON PERDA DE DEREITO Á AVALIACIÓN CONTINUA

Dado que o módulo ten unha duración de 123 h, o número máximo de faltas de asistencia (non xustificadas) para perder o dereito á avaliación

continua será de 13

horas.

Nunha data publicada no taboleiro de anuncios do departamento, os alumnos con perda de dereito á avaliación contínua, someterase a unha

avaliación

extraordinaria na que se deberá demostrar os mínimos esixibles para acadar a cualificación positiva no módulo, é dicir un 5. Consistirá no

seguinte:

1) Probas obxectivas escritas (80% da nota), coas características e os criterios de cualificación citados anteriormente e que pode

desenvolverse nun ou máis días

.

2) Actividades (20% da nota): deberán entregar todas as actividades que teñan sen realizar (nas condicións nas que o fixeron o resto dos

compañeiros do grupo).

Non entregar as actividades pendentes, suporá non poder aprobar o módulo.

7. Procedemento sobre o seguimento da programación e a avaliación da propiapráctica docente

O seguimento da programación realizarase na aplicación e nos prazos marcados polo departamento de calidade. Por outra banda, a programación

avaliarase de xeito continuo, ao mesmo tempo que se leva á práctica, imprimindolle un carácter formativo, que permita a modificación da

programación no momento que se detecte a necesidade de axustarse á realidade da aula e do grupo.

Ao final do curso farase unha avaliación sumativa na que se valore o axuste de todos os elementos curriculares propostos nesta programación:

obxectivos, contidos, metodoloxía e avaliación. As conclusión recolleranse na memoria do módulo que formará parte da memoria do ciclo.

A avaliación da práctica docente terá en conta dous aspectos:

- A análise persoal e con sentido crítico da marcha do curso e dos resultados académicos, comprobando se o alumnado entende e asimila os

- 26 -


PROFESIONAIS

conceptos estudados.

- A opinión do alumnado, a través das enquisas de satisfacción docente.

O seguimento e a avaliación será realizada polo profesor do Módulo e nas súas conclusións terá en conta a valoración feita polo propio alumnado.

Os obxectivos desta avaliación son comprobar a eficacia e a validez desta proposta curricular, así como proponer modificacións de mellora de cara

ao vindeiro curso.

8. Medidas de atención á diversidade

8.a) Procedemento para a realización da avaliación inicial

Ao principio do curso realizarase unha proba de sondaxe, un encrucillado ou un pequeno cuestionario, para ver os coñecementos previos que os

alumnos teñen sobre os contidos do módulo dando pé a unha pequena discusión sobre os contidos do módulo mentres a correximos na clase.

8.b) Medidas de reforzo educativo para o alumnado que non responda globalmente aos obxectivos programados

Cando no grupo se detecten alumnos que precisen medidas educativas especiais, intentarase acaden os obxectivos propostos mediante:

- Adaptación dos ritmos e tempos tanto do grupo como individuáis, axustando a temporalización das unidades de traballo.

- Creación dun ambiente de traballo cooperativo, de axuda mutua, un grupo de traballo colaborativo que integre a alumnas/os con diversidade

de intereses, motivacións

e capacidades.

- Propoñer diversas actividades diferenciadas en grao de dificultade e complexidade para traballar o mesmo contidos.

- Na probas de avaliación disporán de máis tempo para a súa resolución.

- Dependendo dos casos, o equipo docente do ciclo acordará o protocolo de actuación de común acordo co departamento de Orientación e

consultado

http://www.edu.xunta.gal/portal/Educonvives.gal

9. Aspectos transversais

9.a) Programación da educación en valores

Dentro da dinámica xeral do proceso de ensino e aprendizaxe -na que se procurará que o alumno/a consiga unha maior capacidade de autonomía

e de xuizo, é dicir, unha maior soberanía persoal, un reforzamento da responsabilidade persoal a través da participación cívica e, polo tanto, en

constante referencia eos demais- traballaranse os seguintes contidos relacionados coa educación en valores:

- A diversidade como un valor enriquecedor: no respecto ás ideas, opinións e ideoloxías dos compañeiros/as, a valoración das achegas dos

compañeiros/as e o traballo en equipo.

- A igualdade de xénero: na utilización de linguaxe non sexista, tanto oral como escrita, na análise de actividades e traballos tanto na aula como no

aboratorio ou fora do centro.

9.b) Actividades complementarias e extraescolares

Asistir a conferencias de divulgación científica que se organicen no CIFP Politécnico de Santiago.

Colaborar no desenvolvemento da semana de portas abertas do CIFP Politécnico de Santiago.

Participar nas actividades organizadas polo Equipo de Dinamización de Lingua Galega.

10.Outros apartados

- 27 -


PROFESIONAIS

10.1) Bibliografía

- "Estadística Aplicada al Laboratorio"; Matilde Azaustre, Joan Sánchez, Miquel Villalobos: Editorial Ceysa (2003)

- "Garantía de la calidad en los laboratorios analíticos"; Ramón Compañó Beltrán, Ángel Ríos Castro; Ed. Síntesis (2002)

- "Técnicas de organización y seguridad en el laboratorio"; Carmen María Rodríguez Pérez, José Luis Ravelo Socas, José María Palazón, López;

Ed. Síntesis (2005)

- "Calidad y seguridad en el laboratorio"; Antonio Moreno Ramírez, Carmen Hidalgo Morillo-Velarde; Editorial Síntesis (2015)

- 28 -

anexo xiii modelo de programaciÓn de mÓdulos … · 2.4 describir os pasos a seguir para...

Documents