anatomia patologikoko zerbitzua - osalan.euskadi.eus · reszentzia bidez (gaixotasun baba-eragileak...

Biopsien zirkuituaBiopsien zirkuituaetaeta

ErErabiltzailearenabiltzailearenEskuliburuaEskuliburua

Anatomia PAnatomia Patologikoko Zerbitzuaatologikoko ZerbitzuaDonostia OspitaleaDonostia Ospitalea

20042004

CIRCUITOEUSKERA.QXD 6/9/04 15:02 Página 1

AURKIBIDEA

Sarrera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5Biopsien zirkuitua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7Patologia zerbitzuaren kokapena eta harremanetarako ohiko bideak . . . . . . . . . .8Zerbitzuen zorroa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10Azterketa morfologikoaren beharrik ez duten espezi-menak . . . . . . . . . . . . . . . . .121. Biopsia-laginak bildu eta bidaltzea . . . . . . .12

1.1. Laginak identifikatzea . . . . . . . . . . . . .141.2. Arrisku biologikoa duten laginak . . . . . .14 1.3. Hoztea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16

2. Ontziak, azterketa morfologikoa eskatzea, garraioa eta ordutegiak . . . . . . . . . . . . . . .172.1. Ontziak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17 2.2. Azterketa morfologikoa eskatzea . . . . . .18

Bidalitako laginen laburpen-orria . . . . .12 2.3. Garraioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1192.4. Ordutegiak eta harrera Anatomia

Patologikoan . . . . . . . . . . . . . . . . . .203. Ebakuntza-barneko biopsiak . . . . . . . . . . . .214. Finkagailuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .225. Ebakuntza-gelako parteak. Ehunen Batzordea .246. Biopsien kontrol eta erregistrorako orriak . . .247. Azken txostena banatzea eta harrera-kontrola 258. Laginak suntsitzea . . . . . . . . . . . . . . . . . .26Eranskinak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .27I- Errefusatutako espezimenen egunerokoa . . . .29II- Biopsia-azterketa eskatzeko orria . . . . . . . .30


4


Tradizioz, plazaz jabetu aurretik zeuden profesio-nalek ahoz jakinarazte hutsaren bidez ikasi izan daAnatomia Patologikoaren zerbitzuetara biopsiak nolabidali behar diren. Noizean behin, lagin jakinen batbidaltzeko moduari buruz zalantzaren bat sortu izanda, berezia bazen edo ohiko ordutegietatik kanporajasoa bazen, eta ondorioz, Patologia zerbitzura deitubehar izan da.

Eskuliburu honen helburua laginak ahalik etaongien aztertzeko aukera emango duten jarraibidearautu batzuk eskaintzea da, teknika berriak etaPatologiaren etorkizun hurbilean igartzen direnakkontuan izanik. Bere helburua ez da, beraz, arau-multzo bat izatea, baizik eta fakultatiboek eta EUDekberen buruari egiten dizkioten galdera ohikoeneierantzun ematea.

Biopsiak erabili eta bidaltzeko moduari dagokionez,halabeharraren menpe ahalik eta gertaera gutxienakuzteko xedez, lan-talde bat sortu zen, itxaropenezeta eraginkor izateko gogoz betea. DagokionMedikuntzako Azpizuzendaritzaren, hots, SinesiaCaballero Medikuaren bermea du talde horrek.Lan-talde hori honakoek osatu dute:

Manuel Vaquero Med. (Patologia Zerbitzuko Burua) Mª José Bueno (EUD. Larrialdiak)Arantxa Etxeberria (EUD. Gipuzkoa Eraik.) Mabel Gracia (EUD. Arantzazu Eraik.)Koro Berasarte (APTE Patologiako koordinatzailea)Marian Emazabel (APTE)

5

Sarrera


Esperantza dugu, premiaren eta talde-lanaren frui-tu den eskuliburu hau berehala hasiko dela berelehen fruituak ematen, eta denon laguntzarekin, pix-kanaka-pixkanaka hobetzen joango garela.

6


7

Biopsien zirkuitua

Ara

zoa

kon

po

nd

uA

razo

a ko

np

on

du

Fak

ult

atib

oak

ad

iera

zita

kote

lefo

no

ra d

eitu

eta

idat

ziz

ere

jaki

nar

azi 2

4 or

du b

aino

lehe

n

Ber

e ho

rret

an b

idal

i

83 6

005

era

deitu

BIO

PS

IEN

ZIR

KU

ITU

A

Lagi

nare

n ja

torr

ia:

OP

ER

AZ

IO-G

ELA

- E

ND

OS

KO

PIA

K -

KA

NP

O-K

ON

TS

ULT

AK

Lagi

nare

n ja

torr

ia:

OP

ER

AZ

IO-G

ELA

- E

ND

OS

KO

PIA

K -

KA

NP

O-K

ON

TS

ULT

AK

OP

ER

AZ

IO B

AR

NE

KO

AK

Ana

tom

ia P

atol

ogik

oan

erre

gist

ratu

Kal

itate

aren

kon

trol

-orr

ia

Ana

tom

ia P

atol

ogik

oan

erre

gist

ratu

Kal

itate

aren

kon

trol

-orr

ia

DIA

GN

OS

TIK

O

AN

AT

OM

O-P

AT

OL

OG

IKO

A

DIA

GN

OS

TIK

O

AN

AT

OM

O-P

AT

OL

OG

IKO

A

OH

IKO

AK

Esk

ari-

orr

ian

datu

klin

ikoa

k ja

rri,

eta

finka

pena

ren

has

iera

-ord

uaer

e ba

i

Esk

ari-

orr

ian

datu

klin

ikoa

k ja

rri,

eta

finka

pena

ren

has

iera

-ord

uaer

e ba

i

Pat

zien

tea:

Fak

ult

atib

oa:

HK

zk.

:

Ed

uki

a/o

ntz

iak:

•A

nato

mia

Pat

olog

ikok

o Z

erbi

tzua

n ja

so•

Ona

rtu

aurr

eko

kont

rola

•A

nato

mia

Pat

olog

ikok

o Z

erbi

tzua

n ja

so•

Ona

rtu

aurr

eko

kont

rola

On

do

DIA

GN

OS

TIK

OM

OR

FO

LO

GIK

OA

DIA

GN

OS

TIK

OM

OR

FO

LO

GIK

OA

Fak

ulta

tibo

ardu

radu

nari

kopi

a id

atzi

abi

dali

+cl

inic

Bid

ali d

ute

n

leku

ra it

zuli

Bid

ali d

ute

n

leku

ra it

zuli

Ana

tom

ia P

atol

ogik

oko

Zer

bitz

ua

G

aizk

i


Donostia Ospitaleko Anatomia Patologikoaren zer-bitzua ama-haurren eraikineko ken bat solairuan aur-kitzen da.

Zerbitzuko idazkaritzaren telefonoak honako hauekdira ("83" aurrizkia erabiliz Arantzazu/Ama-haurreneraikinetik kanpo deituz gero):

· 6003· 6008· 7002· Ebakuntza-barnekoak: 6005· Kanpo-linea: 943 007 002· Faxa: 943 007 151

CIdazkaritzako posta elektronikoa:[email protected]

Badago Iradokizunen Postontzi bat zerbitzuarensarreran (autopsiak eskatzekoaren aldamenean).

Erne!

Ez erabili hodi pneumatikoa biopsien laginakAnatomia Patologikora bidaltzeko.

8

Patologia zerbitzuaren kokapena etaharremanetarako ohiko bideak


9

AR

AN

TZ

AZ

U E

RA

IKIN

A

Eg

un

eko

Osp

ital

eaE

rreh

abili

tazi

oa

Lar

rial

di O

roko

rrak

Man

ten

tze-

lan

etak

oer

aiki

na

Sar

rera

nag

usi

a(A

mar

a)

PS

IKIA

TR

IKO

ER

AIK

INA

GIP

UZ

KO

AK

O E

RA

IKIN

A

Mer

kan

tzie

n s

arre

ra

Lar

rial

dia

k(P

edia

tria

eta

Gin

ekol

ogia

)

AM

A-H

AU

RR

EN

TZ

AK

O E

RA

IKIN

A

Tan

ato

rio

a

Zer

bit

u O

roko

rret

ako

erai

kin

a

Psi

kiat

riko

a:K

anp

o-k

on

tsu

ltak

eta

Osp

ital

ez K

anp

oko

Osa

sun

Men

tala

Sar

rera

nag

usi

a(G

ipu

zko

a)K

anp

o-k

on

tsu

ltak

(Gip

uzk

oa)

Kan

po

-Ko

nts

ult

ak(A

ran

tzaz

u)

Sar

rera

nag

usi

a(A

ran

tzaz

u)

Do

no

sti-

Her

nan

i err

epid

ea

Ap

arka

leku

rako

sarr

era

UN

IBE

RT

SIT

AT

EA

AP

AR

KA

LE

KU

A

Sar

rera

nag

usi

a.K

anp

o-k

on

tsu

ltak

(Ped

iatr

ia, G

inek

olog

iaet

a O

ftalm

olog

ia)

OS

AT

EK

Am

ara

AM

AR

A E

RA

IKIN

A


1. Autopsia kliniko fetalak, perinatalak, haurrenakedo helduenak egitea (hepatitis eta tuberkulosibirusek kutsatzeko arriskua dutenak ere barne)

2. GIB gaixoen autopsiak egitea ziztada-aspirazioa-ren bidez (prioien bidezko gaixotasunaren susmoahartzen zaien pazienteen artean ez da autopsiatotalik edo partzialik egiten).

3. Biopsia-laginen ebakuntza-barneko diagnostikoa,teknika hori normalean erabiltzeko aukera ema-ten dutenetan (ehun gogorrak edo izoztu ezin dai-tezkeenak kanpoan uzten dira).

4. Mikroskopia optiko konbentzionaleko teknikenbidez diagnostikoa egitea, autopsia, biopsia etazitologiako edozein motatako espezimenei aplika-tuak (azterketa morfologikoaren "beharrik ezomen dutenak" salbuetsiz).

5. Mikroskopia optiko konbentzionaleko teknikenbidez diagnostikoa egitea, orratz fin batekin egin-dako ziztada-aspirazio bidez lortutako laginetan(OFZA).

6. Diagnostikoa egitea histokimika-tekniken bidez(Hirschprung gaixotasuna ere barne), inmunofluo-reszentzia bidez (gaixotasun baba-eragileak etagiltzurrunetakoak) edo inmunohistokimika bidez(tumore-patologian), autopsia, biopsia eta zitolo-giako espezimenen gainean aplikatuak.

Beste zerbitzu edo erreferentziazko ospitaleetarabidaltzea hitzartu daitekeen arren, egun ez dago,Patologia zerbitzuan, honelako prozedurarik:

10

Patologia Zerbitzuko Zerbitzu Multzoa


1. Eskeleto-muskuluaren azterketa histokimikoa.

2. Inmunohistokimika mikroorganismoentzat.

3. Mikroskopia elektronikoa

4. Patologia Molekularraren teknikak (FISH, PCR, ...)edo Zitogenetika.

5. Patologia kuantitatiboaren teknikak (Morfometria,Irudiaren Analisia)

6. Fluxuaren zitometria.

7. Ehunen hazkuntza

11


Donostia ospitalean Ehunen Batzorde bat ez dagoe-nez, sail honen edukiaren barruan AmerikarPatologoen Kolegioak eskainitako datuak biltzen dira.Erakunde honek arau batzuk ezarrita ditu, gidaliburugisa, Patologia zerbitzura bidali beharrekoak direnlaginei buruzkoak, nahiz ospitale bakoitzak zehaztuahal izango duen, aldez aurreko akordio baten bidez,zein diren aztertu beharreko laginak. Hasiera batean,lagin kirurgiko guztiak bidali behar dira, jarraianaipatzen direnak izan ezik:

1. Hezur-bankuarentzat emandako hezurra

2. Zuzentzeko edo berregiteko ortopedia-prozedu-ren zati gisa mugitutako hezur-zatiak.

3. Beheko gorputz-adarren ohiko anputazioak

4. Begi-lausoa

5. Ehun bigun atxikirik ez duten hortzak

6. Liposukzio-materiala

7. Medikuntza eta lege arloko egoeretan ebidentziakizan daitezkeen gorputz arrotzak

8. Zirkunzisioetako azala

9. Ehun bigun atxikirik ez duen UBG

10.Medikuntzako materialak: kateterrak, stent, sutu-rak,... pazientearengan iatrogeniarik eragin ezdutenean.

12

Patologia zerbitzura bidali behar direnEspezimen Kirurgikoak


11.Erdiko belarriko osikuluak

12.Ortopedia-protesiak

13.Zehaztutako irizpideetara egokitzen ez direnkarenak (obstetraren iritziz)

14.Bazterreko zatiak edo ebakuntza egin ahal izate-ko bakarrik erauzitako beste ehun batzuk, kalte-garritasun-historiarik gabeko gaixoen artean.

15.Safena benaren zatiak, by-pass koronarioetan era-biliak.

16.Jarduera kosmetikoetan edo berregitekoetanerauzitako azala edo beste ehun arrunt batzuk(adib.: sindaktilia)

17.Halabeharrez mugiarazitako azazkal arruntak

18.Iturri erradioaktibo terapeutikoak

Honako espezimen hauek bidali egin daitezke, nahizazterketa makroskopikoa bakarrik behar izatenduten:

1. Hatz akzesorioak.2. Juanikoteak, mailu-gisako behatzak.3. Gihar estraokularrak kirurgia zuzentzaile bidez.4. Helduaren izterrondoko hernia-zakuak.5. Sudur-hezurra eta errinoplastia edo septoplastia-

ko kartilagoa.6. Ugatz-protesiak.7. Ehun atxikirik ez duten balbula-protesiak.8. Haurren tontsilak eta adenoideak.9. Meniskoak.10.Zilborreko hernia-zakuak haurretan.11.Barizedun benak.

13


1. Biopsia-laginak hartu eta bidaltzea

Erne!

Ez erabili sekula hodi pneumatikoa biopsien laginakAnatomia Patologikora bidaltzeko.

1.1. Laginak identifikatzea

Lagin bat identifikatu gabe egotea nahikoa arrazoiizango da Anatomia Patologikoaren zerbitzuan onar-tua ez izateko.

Lehentasun handikoa da ontziak identifikatzea, etahori, jada prestatuta eta historia klinikoan eskuragaidauden etiketen bidez egin beharko da. Tapa inoiz ezda identifikazio-toki bezala erabili behar

Salbuespenezko kasuetan, tinta ezabaezinezkoerrotulagailuz eta letra larriz idatzita identifikatuahal izango da ontzia. Nolanahi ere, gutxienez hona-koa agertuko da:

� Pazientearen filiazio osoa (izena eta/edo abize-nak euskaraz agertu eta gaztelaniaz beste grafiabat dutenean- Adib.: "tx"-en kasuan, pazienteakeskuarki erabili ohi duena idatzi beharko da)

� Historia klinikoaren zk.

� Paziente beraren ontzi bat baino gehiago bidal-tzen direnean, barruan dagoen organo edo lagin-mota adieraziko da, ontzi bakoitzaren saihetsbatean.

Lagina duen ontzi horren barruan formola baldinbadago, komeni da adieraztea, ontzi horretaneta/edo eskaera-orrian, lagin hori finkagailuanzein ordutan sartu zen (inmunohistokimika-teknikakhobeto erabiltzeko eta baloratzeko beharrezkoa.)

14


Ospitale-eremuan, bidalitako materialaren identi-fikazioa eta azterketa morfologikoaren eskaera-orriahelburu horretarako erabilgarri dauden etiketaeransgarrien bidez egingo da.

Lagin horiek, aipatutako etiketak ez dituzten lehenarretako anbulatorioetako kontsultetatik edo besteospitale batzuetatik baldin badatoz (bigarren kon-tsulta edo berrikuspenetako pazienteak), eskaera-orriko eta ontziko identifikazio hori letra larriz egin-go da, irakurtzeko moduan eta laburdurarik gabe(ikus atal hau: gutxieneko filiazio-datuak eta kliniko-ak). Beste ospitale batzuetako laminak berrikusieta/edo parafina-blokeak bidaliz gero, sorburuanegindako patologia-txosten bat edo, horrelakorik ezbadago, pazientearen eta bidalitako materialarenidentifikazioa egitea ahalbidetzen duten datuak argieta garbi jasotzen dituen gutun bat joango da horie-kin batera.

Lagin bat baino gehiago egonez gero, ontzian ber-tan itsatsitako etiketa bat eduki behar du ontzibakoitzak (ez tapan) eta, horren ondoan eta errotu-lagailu ezabaezin batez, lagin bakoitza zein organoedo ehuni dagokion adierazi beharko du.

Laginean adierazitako sorburua ez baldin badatorbat eskaera-orrian adierazitakoarekin, AnatomiaPatologikoaren zerbitzuak ez du bidalketa hori onar-tuko.

Ontziaren identifikazioan akatsik ez gertatzekodatu baliagarriak:

a.- Lagin hori finkagailuaz bidaliz gero, etiketa on-tzian aplikatuko da -instrumentistaren laguntzaileak,ebakuntza izanez gero-, formolaz bete ondoren etalagina horren barruan sartu aurretik.

15


b.- Ontzietan edo eskaera-orrietan ez da etiketarikjarriko, aurreko pazienteari zegozkionak kentzen ezdiren bitartean.

1.2.Arrisku biologikoa duten laginak:

Lagin batek Arrisku Biologikoa (AB) eragin baldinbadezake, nahitaezkoa izango da bidaltzen direnlaginen laburpen-orrian beti hori adieraztea (I. erans-kina). Pazientearen konfidentzialtasuna mantentze-ko, EZ da inolako seinale bereizgarririk jarriko ezeskaera-orrian eta ez ontzian ere.

1.3.Hoztea:

¡Erne!: Pieza handien finkagailuan formola era-biltzeak ez du bermatzen horiek egoki kontserbatu-ko direnik. Patologoak, lagin handienak erauzi dire-netik ahalik eta denbora-tarterik laburrenean presta-tu behar ditu, finkapena egokia izan dadin.

Horren arrazoia hauxe da: formola zentimetroerdia bakarrik barneratzen da eta horretarako iaordubete behar du. Beraz, parterik sakonenak etahainbat ehunek estalitako azalekoenak ere, hala nolamesotelioa, kapsulak (gongoila, gibela, barea),azala, ... berdindu eta azterketa anatomopatologiko-rako baliogabetuta geratzen dira.

Pieza handienak hondatu daitezela eragozteko,beraz, ezinbestekoa da ekintza hautakoren bat egi-tea:

� Anatomia Patologikora ordu erdi baino lehen fin-katu gabe bidaltzea.

� Ordu erdiko epe horren barruan bidaltzerik ez

16


badago, baina bai ordubeteko edo bi ordukoepean: finkatu gabe mantenduko da, suero gazifisiologikoz bustitako gasa batean bildua, hozkai-luaren barruan 4-6ºC-tan (inoiz ez izozkailuan,ehunen urarekin kristalak osatzen direlako).

� 4 ordu baino epe luzeagoa aurreikusten badabidaltzeko: formol ugaritan sartu, pieza guztiaestaltzen duela, eta ontzia hozkailuaren barruansartu, 4-6º C-tan, Anatomia Patologikora bidaliarte.

2. Ontziak, azterketa morfologikoa eskatzea,garraioa eta ordutegiak

2.1. Ontziak:

Donostia ospitalean zazpi ontzi-mota daude biop-sien laginetarako:

� Segurtasun-ontziak: ur-baso erdiaren ingurukotamaina duten plastikozko ontziak, itxigailu her-metiko hariduna dutela. Ez da beharrezkoa esteri-la izatea. Bi tamainatakoak daude: txikia (kodea:5148302) eta ertaina (kodea: 1016810)

� Litro erdiko eta aho zabaleko biopsia-ontzia(kodea: 5036871)

� 1 litroko eta aho zabaleko biopsia-ontzia (kodea:5036870):

� 2,5 litroko eta aho zabaleko biopsia-ontzia(kodea: 5036869):

� Plastikozko eta aho zabaleko edukiontzia, 4 litro-ko edukiera duela (kodea: 5129051)

17


� Plastikozko eta aho zabaleko edukiontzia, 6 litro-ko edukiera duela (kodea: 5143728):

Aipatutako ontzi horiek Donostia ospitaleak bana-tzen ditu laginak hartzeko eremuetara. LehenArretako Zentroak eta Espezialitate Zentroak(Lartzabal, Gros, San Pedro) edo, beste edozein arra-zoirengatik, horrelakorik ez badago, kontuan izanbeharra dago laginak sartzen diren ontzi horiek bal-dintza batzuk bete behar dituztela:

� Lagin bat galdu dadila eragozteko eta horrenmanipulazioan arrisku biologikoari aurrea hartze-ko, ontziek EZ dute beirazkoak izan behar, hautsieta ebakiak eragin ditzaketelako.

� Ontziaren ahoak, lagin hori zailtasunik gabe ber-tatik atera eta sartu ahal izateko bezain zabalaizan behar du.

� "Saiodi" motako ontziak, ahal dela, baztertu eginbehar dira, beren hondotik lagin txikiak ateratze-ko izan ohi diren zailtasunengatik.

2.2. Azterketa morfologikoa eskatzea. Bidalitakomaterialaren laburpen-orria:

Eskaera-orrian (2. eranskineko eredu orokorra)honako datu hauek agertu beharko dira, horiek egokiinterpretatzeko beharrezkoak:

� Pazientearen filiazio osoa (izena eta/edo abize-nak euskaraz agertu eta gaztelaniaz beste grafiabat dutenean- Adib.: "tx"-en kasuan, pazienteakeskuarki erabili ohi duena idatzi beharko da).

� Pazientearen adina eta sexua.

18


� Historia klinikoaren zk. (horrelakorik ez bada,gizarte-segurantzarena adieraziko da).

� Zerbitzua, medikua eta txostena zein zentrotarabidaliko den.

� Lagina zein organo edo toki anatomikotatik hartuden, baita horren lateralitatea ere.

� Paziente beraren ontzi bat baino gehiago bidal-tzen direnean, horietako bakoitzaren barruandagoen organo edo lagin-mota ordenaz adierazikoda.

� Susmo diagnostikoa.

� Biopsia egoki interpretatzeko beharrezkoak direngutxieneko datu klinikoak.

� Baliagarritzat jotzen diren datu analitikoak etairudi-probenak.

� Lagina duen ontzi horren barruan formola baldinbadago, inmunohistokimika hobeto interpretatze-ko oso lagungarria da, ontzi horretan eta/edoeskaera-orrian, lagin hori finkagailuan zein ordu-tan sartu zen adieraztea.

2.3. Garraioa

¡Erne!

Ez erabili sekula hodi pneumatikoa biopsien lagi-nak Anatomia Patologikoaren zerbitzura bidaltzeko.

Laguntzaileak, edo ebakuntza-gelak, edo biopsiaegiten duen unitate bakoitzak berariaz izendatzenduen pertsonak egingo du. Edozein eratako usteka-bekoak gerta ez daitezen, horrek laginen identifika-zioa galtzea edo nahastea ekar baitezake, zenbait

19


lagin erabiltzen baldin badira edo ontziak tamainahandikoak baldin badira, helburu horretarako dagoengarraio-orga erabili beharko da. Lehen MailakoLaguntza Zentroetan, oso baliagarria izan daitekegarraiorako bitarteko gisa hozkailu eramangarri baterabiltzea.

2.4.Ordutegiak eta harrera Anatomia Patologikoan:

Lagin horiek hondatu daitezela eragozteko eta eraguztietako arazoak ekidingo dituen identifikazio etakodetze zorrotz bati ekiteko, ordutegi batzuk finkatudira Anatomia Patologikoaren zerbitzuan horiek jasoahal izateko:

� Larrialdietako Ebakuntza-gelak: orokorrak, gine-kologikoak eta pediatriakoak:

Goizean jasotako laginak 13:45 eta 14:15 bitarte-an eramango dira Patologia zerbitzura.

Arratsaldean edo gauean jasotako laginak, 8:30eta 9 bitartean eramango dira.

� Kirurgia programatua duten ebakuntza-gelak etadigestio edo arnasbide mailako endoskopia-gelak:

Lehenengo bidalketa-txanda: 12 eta 12:30 bitar-tean

Bigarren bidalketa-txanda, gerora lortutako lagi-netarako: 13:45 eta 14:15 bitartean

� Lehen Mailako Laguntza Zentroek laginak erauzieta lehenbailehen bidali behar dituzte, eta hona-ko harrera-ordutegi hauetara egokitu behar dute:8:30etik 9etara, 12etatik 12:30era eta 13:45etik14:15era

20


3. Ebakuntza-barneko biopsiak

Ebakuntza-gelatik bidaltzea.

� Anatomia Patologikoaren zerbitzuak 24 ordukoaurrerapenez jasoko ditu ebakuntza-gelako parte-ak, eta jakinarazi egin beharko dira gerora egindaitezkeen aldakuntzak.

� Azterketarako laginak "fresko daudela" bidalikodira, suero gazi fisiologikoz bustitako gasa bateanbilduta. Edozein finkagailu erabiltzeak galaraziegiten du azterketa egitea

� Ebakuntza barruko eskaera-orria erabiliko da(kodea: HC 132)

� Arduradunak -erizain zirkulatzaileak- jakinarazikodio Anatomia Patologikoari (zk.: 83-6005), eba-kuntza-gelatik noiz irten den ere adieraziz.

� Ezinbesteko datuak eta eskaera-orrian agertubehar dute (a eta b puntuek ere erabilitako on-tzian agertu behar dute):

a. Pazientearen filiazioa eta historiaren zenbakia.

b. Bidalitako materiala eta kokapen anatomikozehatza

c. Ebakuntza-barneko biopsia egiteko arrazoia(adib.: kirurgia-ertzaren azterketa)

c. Datu klinikoak, analitikoak eta irudikoak, inter-pretazio morfologiko egokia egiteko beharrez-kotzat jotzen direnak.

d. Diagnosi-susmoa.

e. Kirurgilari arduraduna eta dagokion zerbitzua.

f. Telefono zk. eta ebakuntza-gela, emaitza jakina-razi ahal izateko.

21


Aipatutako datu horietako batzuk EZ adierazteakondorio larriak izan ditzake emaitza anatomopatolo-gikoaren interpretazio edo jakinarazpen egokian.

Harrera Anatomia Patologikoan:

� Laginen harrera-eremuan diharduen APTEak:

· Azken diagnostikoaren harrera- eta jakinaraz-pen-orduak erregistratuko ditu.

· Azterketaren ardura daraman patologoa bereha-la ohartaraziko du, eta hark, eskaera-orrian,eskuz idatzita, laginaren deskribapen makros-kopikoa eta kirurgilariari jakinarazten dizkionohar eta diagnostikoak azalduko ditu.

� Patologoak, hasiera batean, eskaera-orrian adie-razitako telefono eta kirurgilariari jakinarazikodio emaitza. Garrantzitsua: inolako akatsik gertaez dadin, ebakuntzarekin zerikusia duen pertsonalfakultatiboari BAKARRIK jakinaraziko zaio emai-tza.

� 24 ordu baino lehen, ebakuntza-barneko emaitza-ren txosten idatzia bidaliko da.

4. Finkagailuak

Finkagailu unibertsala %10ean disolbatutako formo-la da, pH 7,4an indargeturik, eta hori merkataritza-etxeak (OPEC) eskainiko die, erabiltzeko prest, lagi-nak hartzeko puntu desberdinei.

Badira arau horren zenbait salbuespen (ikus, horrezgain, 1.3 atala):

22


"Fresko dauden" biopsiak, finkagailurik gabe(suero gazi fisiologikoan bustitako gasa bat erabili)

� Ebakuntza-barneko biopsiak: ikus 3. atala.

� Lehen mailako patologiaren susmoa hartzen zaiengongoilak eta barea: azterketa zitogenetikoa,molekularra eta fluxuaren zitometria egin ahalizateko.

� Gaixotasun infekziosoaren susmoa hartzen zaienbiopsiak: azterketa mikrobiologikora bidali ahalizateko.

� Giltzurrunaren patologia funtzionalaren biopsiak:bi zilindro hartu -edo kirurgia-ziria- eta berehalabidaltzen dira, inmunofluoreszentzia eta azterke-ta ultraestrukturala egin ahal izateko.

� Azaleko gaixotasun baba-eragileen biopsiak: lesio-aren inguruko bi punch hartuko dira. Bat formole-an bidaliko da eta bestea fresko dagoela, inmuno-fluoreszentzia bidez aztertzeko.

� "Alderdi bigunen" tumore gaizto baten susmoa(peritoneo-atzekoa eta mediastinoa ere barne:azterketa zitogenetikoa egin ahal izateko.

� Lehen mailako patologiaren susmoa hartzen zaiennerbioa eta muskulua: batean nahiz bestean, lagi-na tolestea edo moztea eragotzi behar da, etaberaz, muturrak kortxo baten gainean "ziztatukodira".

� Jalkipen edo galera entzimatikoagatik gaixotasu-nen susmoa hartzen zaien biopsiak, azterketagenetiko-biokimikoa egin ahal izateko.

23


Beste finkagailu batzuk

� Antzutasuna aztertzeko endometrioaren legra-tuak: 96º-ko alkoholean bidaltzen dira, glukoge-noa gal ez dadin

� Antzutasuna aztertzeko testikuluen biopsiak:Anatomia Patologikoko zerbitzuarekin harremane-tan jarriko da aurrez, Bouin finkagailua eskuratudiezaioten.

� Kristalak jaulkitzeagatik gaixotasunaren susmoa(hezueria, sasi-hezueria): 96º-ko alkoholeanbidaltzen dira, formolaren ur horretan kristalakdisolbatu daitezela eragozteko.

5.Ebakuntza-gelako parteak. Ehunen Batzordea

Dagokion aplikazio informatikoan erabilgarri dago-en ebakuntza-gelako parte bakarraren prestakuntzagarapen-fasean aurkitzen da une honetan. AnatomiaPatologikoaren zerbitzuak etorkizunean osatu ahalizango du parte hori, biopsia egin izan den kasuetan,Ehunen Batzordeak gerora erabili ahal izateko.

6. Biopsien kontrol eta erregistrorako orriak

Anatomia Patologikora bidalitako biopsien laginekinbatera aipatutako zerbitzu horrek onarpen-orri bat(1. eranskina) gehituko du. Errefusatuz gero,Anatomia Patologikoaren zerbitzuan, horren arrazoiaadieraziko da eta egun horretan bertan dagokion sai-leko gainbegiratzaileari bidaliko zaio, zuzendua izandadin.

24


Ebakuntza-barneko biopsietan, Patologia zerbitzua-ren barruan, datu osagarriak jasoko dira, horrenadierazpena, behin betiko diagnostikoarekin duenlotura eta erantzun-denbora balioesteko, horiek guz-tiak nahitaezkoak baitira ISO 9000/2001 kalitate-araudiaren barruan.

7. Azken txostena banatzea eta harrera-kon-trola

Azken txostena "Clinic" aplikazio informatikoanlortu ahal izango da 24-48 ordutara, lehentasunez-kotzat jotzen diren kasuetan (ikus 6. eranskina).Gainerako lagin handietan edo ehun kaltzifikatuakdituztenetan, edo azterketa bereziak behar dituzte-netan, gutxi gorabeherako denbora 3 eta 6 egunbitartekoa izango da.

Gainera, zerbitzu bakoitzarekin aldez aurretikadostutako tokietara arrosa-koloreko paperean kopiaidatzi bakarra bidaliko da, historia klinikoan errazbereizi ahal izateko. Txosten hori bertan ageri denmedikuari bakarrik bidaliko zaio. Gertaera hori kon-tuan izan beharko da, baldin eta pazientea ingresa-turik dagoen zerbitzua eta biopsia egiten duen zer-bitzua desberdinak badira.

Patologoaren iritziz, biopsia horietan emaitza ana-tomopatologikoa ustekabekoa edo tratamendualehenbailehen hastea eskatzen duena baldin bada,eskaera egin duen zerbitzuko arduradunari zerrendabat bidaliko zaio, astean behin gutxienez, oharkabe-an gera ez dadin.

25


26

8. Laginak suntsitzea

Patologia zerbitzuan erabili ez den gainerako mate-riala biltegian gordeko da amaierako txosten morfo-logikoa egin eta hilabeteko epearen barruan. Intereszientifikoa duten edo korrelazio klinikopatologikokoarazo larriak eragin ditzaketen kasuak ongi ikustenden etiketa baten bitartez bereiziko dira, "ez bota"adieraziz, eta epemugarik gabe mantenduko dira.


27

ERANSKINAK


28


29

Bazt

ertu

tako

esp

ezim

enen

egu

nero

koa

(adi

bide

lab

urtu

a)

I. Eranskina

(*)

arri

sku

biol

ogik

oa

Dat

aFi

liazi

oa j

asot

zen

RB(*

)Ja

torr

iko

Erre

fusa

rraz

oia

Har

tuta

ko

Solu

zioa

: da

ta

duen

eti

keta

zerb

itzu

ane

urri

aket

a si

nadu

ra


30

II.Eranskina

Biopsia-azterketa eskatzeko orria


31


32


anatomia patologikoko zerbitzua - osalan.euskadi.eus · reszentzia bidez (gaixotasun baba-eragileak...

Documents