zelula eukariota
Post on 30-Jun-2015
390 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Zelula eukariotikoen Zelula eukariotikoen
egituraegitura
ZELULA EUKARIOTAREN EGITURA
GAINAZALA MINTZ-PLASMATIKOA
JARIATZE-MINTZA HORMA ZELULARRA (zelulosazkoa landare zeluletan soilik)
GLIKOKALIZA(glikoproteinezkoa eta animali zeluletan soilik)
ZITOPLASMA HIALOPLASMA edo ZITOSOLA
ZITOESKELETOA
MORFOPLASMA ERRETIKULU ENDOPLASMATIKOA : LEUNA ETA BIKORTSUA
GOLGI APARATUA
LISOSOMAK
ERRIBOSOMAK
BAKUOLOAK
PEROXISOMAK
MITOKONDRIAK
KLOROPLASTOAK
ZENTRIOLOA
ZILIOAK ETA FLAGELOAK
NUKLEOA NUKLEO BILDUKINA
NUKLEOPLASMA
KROMATINA
NUKLEOLOA
Animali zelulaAnimali zelula
Landare zelulaLandare zelula
MINTZ PLASMATIKOA:MINTZ PLASMATIKOA:KONPOSIZIOA ETA EGITURAKONPOSIZIOA ETA EGITURA
BIKAPA LIPIDIKOA:BIKAPA LIPIDIKOA:- FosfolipidoakFosfolipidoak: :
glizerofosfolipidoak glizerofosfolipidoak eta eta esfingofosfolipidoakesfingofosfolipidoak- KolesterolaKolesterola (animali (animali
zeluletan)zeluletan)- ProteinakProteinak: integralak : integralak
(transmintzekoak) (transmintzekoak) eta periferikoaketa periferikoak- GluzidoakGluzidoak:: lipidoei edo lipidoei edo
proteinei lotuta proteinei lotuta (glukoproteinak eta (glukoproteinak eta glukolipidoak)glukolipidoak)
MOSAIKO FLUIDOAMOSAIKO FLUIDOA
Mosaikoa=Mintza asimetrikoaMosaikoa=Mintza asimetrikoa::-Fosfolipidoen izaera-Fosfolipidoen izaeradesberdina kanpoaldeandesberdina kanpoaldeaneta barnealdean.eta barnealdean.-Proteinen banaketa-Proteinen banaketa desberdina.desberdina.-Glikolipidoak kanpoaldean.-Glikolipidoak kanpoaldean.Fluidoa = MugimenduaFluidoa = MugimenduaOsagaiak mugi daitezkeOsagaiak mugi daitezke
BI GERUZABI GERUZAKanpo
ingurunea
Barne ingurunea
Alde hidrofiloa
OSAGAIAK 1: FOSFOLIPIDOAKOSAGAIAK 1: FOSFOLIPIDOAK
Talde fosfatoa
Gantz azidoak
Alde hidrofiloa
Alde hidrofoboa
“Burua”
“Isatsak”
Mintzaren fosfolipidoen higidurak
Lipidoen banaketa mintza alde bietan
OSAGAIAK 1: FOSFOLIPIDOAK
OSAGAIAK 2: KOLESTEROLAFosfolipidoen artean kokaturik. Fosfolipidoekin %
40
OSAGAIAK 3: PROTEINAKOSAGAIAK 3: PROTEINAK
Proteina periferikoak
Proteina integralak
Gluzidoak
% 50
OSAGAIAK 4: GLUZIDOAKOSAGAIAK 4: GLUZIDOAK% 10
Glikoproteina
Glikolipidoa
MINTZ PLASMATIKOA 1MINTZ PLASMATIKOA 1
kolesterola
Fosfol. “burua”
glikolipidoaglikoprotein
a
Fosfol. gantz azidoak
Prot. periferikoa
Prot. integrala
poroa
Molekula txikien mintzaren bidezko garraioa:
-Difusio arrunta eta difusio erraztua: energia gasturik gabe kontzentrazio gradientearen aldeko garraioa.
-Garraio aktiboa : energia gastuarekin ( ATP-aren gastuarekin), kontzentrazio gradientearen aurkako garraioa.
Molekula txikiak mintzaren bidezko garraioaMolekula txikiak mintzaren bidezko garraioa
GARRAIO AKTIBOA: “SODIO-GARRAIO AKTIBOA: “SODIO-POTASIO PONPA”POTASIO PONPA”
Molekula handien mintzaren bidezko garraioa Molekula handien mintzaren bidezko garraioa
EndozitosiaEndozitosia::
-PinozitosiaPinozitosia : likidoak : likidoak
-FagozitosiaFagozitosia: partikula handiak: partikula handiak
mikroorganismoak, kolesterola,mikroorganismoak, kolesterola,
proteinak proteinak
ExozitosiaExozitosia::
-Hormonen jariaketa-Hormonen jariaketa
-Digestio extrazelularrerako-Digestio extrazelularrerako
entzimen jariaketaentzimen jariaketa
-Zelularen hondakinen jariaketa-Zelularen hondakinen jariaketa
Zelulen arteko kontaktuakZelulen arteko kontaktuak
Desmosomak:
finkatzeko loturak, esfortzu mekaniko handiko ehunean,epitelio zelulak eta bihotzeko muskulu zeluletan.
(zitoeskeletozko bitarteko harizpiak hartzen dute parte)
Oklusio loturak ( Lotura estuak): zelulen artean dagoen espazioan zehar sustantzien igarotzea saihesten da.
Komunikazio loturak (GAP): zelulen arteko sustantzien trukaketa ahalbidetzen dute (proteinazko erretenak)
Glikokaliza : animali zeluletanGlikokaliza : animali zeluletan
HORMA ZELULARRAHORMA ZELULARRA
HIALOPLASMA edo ZITOSOLAHIALOPLASMA edo ZITOSOLA
Disoluzio koloidala: Ura, aminoazidoak,proteinak, mota desberdinetako RNAk, gluzidoak, nukleotidoak, askotariko ioiak.
ZITOESKELETO
Proteinazko egiturak
-Mikrotubuluak
-Aktinazko harizpiak
-Tarteko harizpideak
MIKROTUBULUEK ERATURIKO EGITURAK:MIKROTUBULUEK ERATURIKO EGITURAK:ZENTRIOLOAk eta ZENTROSOMA: ZENTRIOLOAk eta ZENTROSOMA:
Zentrioloa: bikoteka perpendikularki jarrita (diplosoma). Mikrotubuloz osatutako egitura: hirunaka, bederatzi taldez osatu ohi dira .
Funtzioa : Zilioen eta flageloen sorkuntzan eta hazkuntzan parte hartzea.
Zentrosoma: animalia zelula interfasean nukleotik oso hurbil dagoen egitura da: zentriolo parea, material amorfoz inguraturik.
Funtzioa: mitosian parte hartu, ardatz mitotikoaren mikrotubuluak antolatuz.
9+0 egitura
ZILIOAK ETA FLAGELOAK
Zilioak: laburrak eta ugariak
Funtzioa : Partikulak nutritiboak harrapatzeko eta lokomoziorako.
Flageloak: luzeak eta urriak
Funtzioa : lokomozioarako.
9+2 egitura
MORFOPLASMA:MORFOPLASMA:organuluak eta organuluak eta
beste egitura batzukbeste egitura batzuk
Erribosomak: Erribosomak: proteinen sintesirako organuluakproteinen sintesirako organuluak
ERRETIKULU ENDOPLASMIKO BIKORTSUA (zimurra): zitoplasmara begiratzen duen aldean erribosomak ditu
erribosomak
EEB-ren zisternak
Nukleoa
-Erretikuluaren mintzaren kanpoaldeko erribosomen proteinen sintesiaren euskarria.
-Proteinen eraldaketa: glukosilazioa, zenbait organuluetarako proteinak (mintzarako edo kanpora garraiatzeko) glukoproteinak bihurtu behar dira.
lumena
EEB-ren funtzioak
EEL-ren tubuluak EEB
ERRETIKULU ENDOPLASMIKO LEUNA:ERRETIKULU ENDOPLASMIKO LEUNA: EEB-ri EEB-ri lotutako tubulu sistema,zitoplasma osotik barreiaturiklotutako tubulu sistema,zitoplasma osotik barreiaturik
EEB-ren funtzioak•Lipidoen sintesia,bilketa eta garraioa:
Fosfolipidoak,kolesterola eta zelula mintzarako lipido gehienak.
Kontuz! Gantz azidoak zitosolean sintetizatzen dira
•Muskuluen uzkurdura:
Muskulu ildaskatuaren uzkurdura sortarazteko behar den nerbio bulkadaren garraioan parte hartzen du.
•Detoxifikazioa :
Gibeleko,birikietako hesteetako eta giltzurrunetako zeluletan sustantzia toxikoak deseuztatzen ditu.
•Glukosa askatzea:
Glukogenoaren degradazioan parte hartzen du.
ERRETIKULU LEUNAREN FUNTZIOA (EEL)ERRETIKULU LEUNAREN FUNTZIOA (EEL)
-Fosfolipido eta kolesterolaren sintesia.
-Gibeleko,birikietako, hesteetako eta giltzurrunetako zeluletan
detoxifikazioa.
Honen bitartez sustantzia toxikoak deseuztatzen dira
medikamentuak, insektizidak, elikagaietako kontserbatzaileak.
1) Sustantziak EEL-an sartu, kimikoki eraldatzen dira
toxikotasuna indargabetuz.
2) Ondoren zelulatik kanpoaldera doaz eta odol korrontearen
bidez giltzurrunetaraino heltzen dira bertan eliminatzeko.
GOLGIREN APARATUAGOLGIREN APARATUA
-CIS aldea EE-ri begira. Handik datozen besikulak, trantsizioko
besikulak,gemazioz askatzen dira, eta diktiosomaren cis aldeko zisternarekin
lotzen dira.
TRANS aldea: aurpegi honetatik, xisku jariatzaileak edo iraitz-besikulak
askatzen dira: mintzarako produktuak edo lisosomak erazteko.
GOLGIREN APARATUA: GOLGIREN APARATUA:
Golgiren funtzioak: EE-tik datozen sustantzien Golgiren funtzioak: EE-tik datozen sustantzien metaketa, eraldaketa eta garraioametaketa, eraldaketa eta garraioa
-Proteinak eta lipidoak EE-tik datozen
besikulak diktiosomaren zis aldean txertatu,
eta molekulak zisterna batetik bestera
doaz,askenean paketatu eta askatu trans
aldekotik gemazioz.
-Glikosilazioa: zisternetatik igarotzen diren
heinean eraldatu egiten dira sortuz: glikolipidoak eta glikoproteinak; trans aldeko
zistermetan sailkatu eta jariapen-besikula
osatuz garraiatzen dira helburuaren arabera:
a) zelula kanpora guruin zeluletan.
b) mintz berria osatzeko.
c) horma zelularra osatzeko ( landareak)
d) Lisosoma primarioen eraketa
Lisosomak: barne digestiorako organuluak.Lisosomak: barne digestiorako organuluak.Entzima digestiboen biltegiak.Entzima digestiboen biltegiak.
Lisosoma 1º Golgik eratua, entzimak hidrolitikoz beterik
Zelularen zahartutako atalekin batuz (autofagolisosoma)
A = pinozitosia B = fagozitosia
C = autofagia D = exozitosia
Lisosomak 2ª : digeritzeko materialak dituen bakuolo batekin lotzean eratzen dira
Pinozitatutako materialarekin batuz
Fagozitatutako materialekin batuz
Fagolisosomak: material exogenoarekin batuz
PEROXISOMAKPEROXISOMAK
•Bide metaboliko desberdinetan parte hartzen duten entzimak ditu.
•Ezagunena katalasa da. Honek H2O2 deskonposatzen du,oso toxikoa delako.
Landareen fotoarnasketan parte hartzen dute, eta gibelean, laktikoaren oxidazioan.
BAKUOLOAK: BAKUOLOAK: EE-an eta G.A-an sortutako besikuluak EE-an eta G.A-an sortutako besikuluak edo mintz plasmatikoaren inbaginazioakedo mintz plasmatikoaren inbaginazioak
Bakuoloa
Petaloen kolorea bakuoloetan bildutako pigmentoei zor zaie.
Funtzioak:
-Hainbat erreserbako sustantzien biltegia ( azukreak,gantz-azidoak,proteinak).
-Zelularen turgentzia erregulatu soberako ura bilduz, eta zelularen tamaina handiagotu.
-hondakin produktuak, pigmentuak eta sustantzia toxikoak bildu.
Animalietan txikiak eta urriak dira.
NUKLEO INTERFASIKOA NUKLEO INTERFASIKOA
Zenbat nukleo? Gehienetan nukleo bakarra, baina salbuespenak daude:
-Nukleorik gabekoak : eritrozitoak
-Bi nukleorekin : hepatozitoak
-Nukleo-anitzekoak: muskulu zelulak
Bildukin nuklearra
Posizioa? Animalia zeluletan, erdialdean
Landare zeluletan,
albo batean
Kromosoma baten egitura
Emakumearensexu
kromosomak
Gizonezkoaren sexu
kromosomak
Giza kariotipoa
Metazentrikoa
Azpimetazentrikoa
Akrozentrikoa
Telozentrikoa
Kromosoma motak
MITOKONDRIA: MITOKONDRIA: mintz bikoitza duen organulua.mintz bikoitza duen organulua.
Funtzioa: arnasketa zelularra (energia lortzea).
-Matrizean Krebs zikloa eta gantz azidoen oxidazioa burutzen dira.
-Gandorretan ATP-ren sintesia ( arnasketaren azken etapa)
KLOROPLASTOAKLOROPLASTOA
Funtzioak:
Fotosintesia + energia lortzea
Estroman ADN propioz gain, erribosomak, almidoia, lipido tantak
Hiru mintz sistema daude:- Kanpo mintza- Barne mintza- Tilakoideen mintza
top related