unai eta ibon

GIZARTEA ETA KULTUREA, GIZARTEA ETA KULTUREA, ARO MODERNOANARO MODERNOAN

Aro Modernoaren hasieran ( XVI. mendean, hain

zuzen), ekonomia eta merkataritza garapennabarmena izan eban Espaniak; jarraian,

ostera,XVII. mendeko gainbeherea etorri zan; eta, azkenenan, XVII. mendean, ekonomia

apurkaapurka suspertzen hasi zan.

Kultureari jagokonez, bestalde, XVI. Mendearen

erdialdetik XVII.aren amaierara, Espanianmargolari, arkitekto, eskultore eta idazle

bikain asko nabarmendu ziran.

Horregaitik, ia mende eta erdi hartzen dauzan

aldi horri espaniar artearen Urrezko Mendea

esaten jako.

GIZARTEA ARO GIZARTEA ARO MODERNOAN MODERNOAN

Aro modernoko gizartea talde nagusi bitan edo

estamendu bitan bananduta egoan, etaherritarrek jaiotzatik ziran talde

batekoak edobestekoak: pribilegiatuak edo

pribilegiorikbakoak. Sasoi horretako gizartea eta

haren egiturea piramide honen bidez irudikatu

daiteke:

Gailurrean erregea egoan, eta botere guztiak

batzen ebazan: legegilea, exekutiboa etajudiziala.

Erregearen azpian, estamentu pribilegiatua

egoan, nobleek eta kleroek osotuta. Lurren

jabeak ziran, Estatuko goi karguak eukiezan eta

ez eben zergarik ordaintzen.

Piramidearen oinarria, biztanle gehienak egozan;

pribilegio bako estamentua osotzen eben.

Ez zan ohikoa lurjabeak izatea, ezin ebenestatuko goi kargurik hartu eta zergak

ordaindubehar ebezan.

Estamentu horretan egozan, batetik,nekazariak, herritarrik pobreenak etapribilegiatuen lurrak lantzen ebezanak;

etabestetik, burgesak, urian bizi eta

artisautzan nahiz merkataritzan jarduten ebenak.

ARTEA, ARO ARTEA, ARO MODERNOANMODERNOAN

Aro modernoan estilo artistiko bi nagusitu ziran:

Errenazimentua, XV. mendean sortua eta goren

aldia XVI. Mendearen lehenengo erdian izan

ebana.

Grezia eta Erroma klasikoko artea izan eban

inspirazino iturri, eta Italian sortu zan,Leonardo da Vinci, Rafael Michelangelo

eta beste hainbaten eskutik.

Espaniar Errenazimentuan hainbat margolari eta

eraikin nabarmendu ziran, adibidez, Greco eta

Eskolarieko monasterioa.

Barrokoa, XVII, mendean garatu zan, etaerrenazimentuko artearen bilakaeratzat

jodaiteke.

Espanian, Italian eta Europako beste herrialde

batzuetan modun, artista barroko handien

zerrendea oso luzea da.

Horreen artean, Velazquez margolari da batez

ere aitatzekoa.

Errenazimentuko eraikina

Proportzinoa eta orekea bilatzen ebezan.

Dekorazino elementu klasikoak erabilten ebezan,

adibidez, frontoia

Elementu arkitektoniko klasikoak erabilten

ebezan (adibidez, zutabeak) zirkuluerdi formako

erdi puntuko arkuak eta hodierdi formako kanoi

gangak.

Eliza barrokoaren fatxadea

Dekorazino ugari eta oparoa erabilten eben.

Lerro kurbatuak, eta oparoa erabilten eben.

Leiho obalatuak.

LITERATUREA ETA LITERATUREA ETA ZIENTZIA, ARO ZIENTZIA, ARO MODERNOANMODERNOAN

Gaztelaniazko literatureak Urrezko Mendean

izan eban unerik bikainenekoa.

Antzerkigileen artean, Calderon de la Barca eta

La vida es un sueño beharra, edo Lope de Vega

eta Fuenteovejuna beharra nabarmendu ziran.

Nobelari jagokonez, Miguel de Cervantesnabarmendu zan, Don Quijote de la

Manchaliteratura unibertsaleko obra

nagusietakoarenegilea.

Hortik aparte, Aro Modernoan aurrerapenzientifiko asko egin ziran.

Ikerlarien artean honeexek dira nabarmentzekoak: Isaac Newton,

grabitatearenlegea aurkitu ebana.

Johannes Kleper eta Galileo Galilei, eguzki

sistema aztertu eta Lurrak Eguzkiaren inguruan

bira egiten dauala aurkitu ebenak.

Miguel Servet medikua, odol zirkulazinoadeskubritu ebana.

EGILEAK: UNAI ETA IBON