tema 1

TEMA 1O S. XVIII: A CRISE DO ANTIGO RÉXIME

INTRODUCIÓN O S. XVIII foi un período de transición A Comezos do S. Europa atopábase baixo o

ANTIGO RÉXIME Características do A. Réxime:

Economía baseada na actividade agraria de tipo señorial

Política baseada no ABSOLUTISMO MONÁRQUICO Sociedade baseada na sociedade ESTAMENTAL Unha ideoloxía coñecida como PENSAMENTO

ILUSTRADO

En España faise co poder unha nova dinastía: OS BORBÓNS.

Gobernan aplicando os principios do ABSOLUTISMO MONÁRQUICO

A mediados S. XVIII, goberna en España CARLOS III, que goberna usando o DESPOTISMO ILUSTRADO

FELIPEL V BORBÓN

1.-ACTIVIDADE ECONÓMICA A agricultura era a actividade máis importante

Agricultura de subsistencia Rotación TRIENAL CON BARBEITO Rendementos moi baixos Orientabase o AUTOCONSUMO

A terra estaba en máns da NOBREZA E CLERO A maioría da poboación eran campesiños que

traballaban a terra dos seus señores

ROTACIÓN TRIENAL

2.- POLÍTICA: MONARQUÍA ABSOLUTISTA O Rei tiña o poder ABSOLUTO O Rei estaba auxiliado por unhas institucións

que o asesoraban. O PARLAMENTO era unha institución

composta por representantes dos tres ESTAMENTOS, que asesoraban o rei

3.- SOCIEDADE ESTAMENTAL Sociedade con grandes desigualdades. Estaba dividida en dous grupos diferenciados:

PRIVILEXIADOS: NOBREZA E CLERO NON PRIVILEXIADOS: TERCEIRO ESTADO

Sociedade cerrada, na que cada home e muller pertencia a un estamento, según o seu nacemento e era imposible o ascenso social.

SOCIEDADE DO ANTIGO RÉXIME

3.1.- OS PRIVILEXIADOS Formado por NOBREZA E CLERO. Posuían a maior parte das terras As terras explotábanas en réxime señorial. Monopolizaban os cargos políticos NON PAGABAN IMPOSTOS

NOBREZA: vivían das rendas. Cuantiosas riquezas. Non pagaban impostos

CLERO: vivían das rendas e do DEZMO.

NOBREZA

CLERO

3.2.- NON PRIVILEXIADOS Formado pola maioría da poboación (90%) Formado por persoas moi diferentes:

BURGUESÍA, ARTESÁNS, CAMPESIÑOS... A BURGUESÍA: grupo máis activo

económicamente. A súa riqueza aumentara grazas ó crecemento económico do S. XVIII. Carecían de PODER POLÍTICO.

OS CAMPESIÑOS: Obrigados a traballar as terras dos privilexiados nunhas duras condicións. Era o grupo máis numeroso

BURGUESÍA

CAMPESIÑOS

4.- O PENSAMENTO ILUSTRADO ILUSTRACIÓN: movemento de carácter intelectual

que se desenrolou en Europa a mediados S.XVIII, que puxo en cuestión tódolos principios do Antigo Réxime.

PRECEDENTES: JOHN LOCKE e ISAAC NEWTON.

A Ilustración defendía a fe na razón como único medio de entender o mundo.

A humanidade , pola súa intelixencia podía acadar o coñecemento, base da felicidade e obxetivo último da vida humana.

Deféndese a tolerancia como a base das relacións humanas e criticaron a intolerancia relixiosa.

Os pensadores máis importantes foron: MONTESQUIEU ROUSSEAU VOLTAIRE

4.1.- A ILUSTRACIÓN NA ECONOMÍA MERCANTILISMO: política económica que

xurdiu no S.XVI e XVII que defende que para que un país se poida enriquecer é necesario que venda ao estranxeiro máis do que merca, de xeito que a balanza comercial sexa fovorable a entrada no país de metais preciosos.

No s. XVIII impuxose outra política económica coñecida como FISIOCRACIA

FISIOCRACIA: consideraba a agricultura como a base para a riqueza dun país, xa que lle permitía vivir aos seus habitantes, así como acumular e intercambiar produtos. Apoiaba a propiedade privada e liberdade de

comercio fronte a intervención do Estado na economía.

4.2.- ILUSTRACIÓN NA POLÍTICA A Ilustración opúxose ao absolutismo e configurou

unha nova doutrina: O LIBERALISMO POLÍTICO Entre os principais filósofos ilustrados destacaron:

MONTESQUIEU: división de poderes. ROUSSEAU: Definiu o CONTRATO SOCIAL como

resultado dun pacto entre os cidadáns. Tamén formulou o principio de SOBERANÍA NACIONAL, polo cal o poder emana dos cidadáns.

VOLTAIRE: defendeu a necesidade dun parlamento que limitase o poder do rei

5.- A CREBA DO ABSOLUTISMO A finais do S. XVII producíronse en

INGLATERRA e HOLANDA unhas transformacións políticas que limitaron o poder da monarquía absolutista.

Ademais, as ideas ilustradas deron lugar a unha serie de experiencias reformistas coñecidas co nome de DESPOTISMO ILUSTRADO

5.1.- AS REVOLUCIÓNS INGLESAS Mentres en Europa se reforzaba o Absolutismo, en

Inglaterra seguía unha evolución distinta que conduciu á limitación do poder dos monarcas

S. XVII gobernaban como reis de Inglaterra, Escocia e Irlanda a dinastía dos ESTUARDO.

ESTES QUERÍAN GOBERNAR DE FORMA ABSOLUTISTA, LIMITANDO O PODER DO PARLAMENTO

Isto provocou un duro enfrontamento entre a Coroa e o Parlamento, que provocou diversas guerras, que rematan co triunfo do PARLAMENTARISMO

A.- PRIMEIRA REVOLUCIÓN INGLESA DE 1649 1625 comeza o reinado de CARLOS I ESTUARDO. Gobernou de forma absoluta sen convocar o parlamento Decide impoñer en Escocia o anglicanismo. Provocou a

rebelión dos escoceses. 1642 iniciase unha guerra civil, que rematou en 1649 co

triunfo do Parlamentarismo. Expulsase o Rei e proclámase a REPÚBLICA 1653 CROMWELL impuxo unha ditadura persoal.

Estableceu unha ríxida moral Trala morte en 1658, os opositores a Cromwell restableceron

en 1660 a monarquía dos ESTUARDO

B.- SEGUNDA REVOLUCIÓN INGLESA DE 1688 1660 iniciase o reinado de CARLOS II

ESTUARDO. Intentou gobernar de forma absolutista, enfrontándose de novo o PARLAMENTO.

A Carlos II sucedeuno XACOBE II, quen intentou gobernar de forma absolutista e restaurar o Catolicismo.

Isto provocou a 2ª Rev. Inglesa ou REVOLUCIÓN GLORIOSA de 1688

Xacobe II vese obrigado a fuxir a Francia. O parlamento nomeou como monarca a

GUILLERMO DE ORANGE, casado con María Estuardo (filla do rei destronado)

En 1689 aprobouse a DECLARACIÓN DE DEREITOS, que limitaba o poder do rei.

O sistema de goberno basearase no PARLAMENTARISMO (o parlamento limitaba o poder do monarca)

5.2.- O DESPOTISMO ILUSTRADO Sistema político que combina o absolutismo

con algunhas ideas reformistas da Ilustración CARACTERÍSTICAS DO DESPOTISMO MONARCAS ILUSTRADOS

A.- CARACTERÍSTICAS DO DESPOTISMO Administración e xustiza: reforzaron o centralismo,

simplifican a administración e os códigos legais Educación: ampliaron o acceso a educación as clases

populares. Relixión: buscase controlar a Igrexa e expulsan os

xesuitas de Europa. Organización social e económica: limitaron os

abusos dos privilexiados e potenciaron a intervencion da Coroa na economía

B.- MONARCAS ILUSTRADOS Os déspotas ilustrados exerceron un poder absoluto e

considerábanse representantes da vontade divina. Actuaron como pais para os seus súbditos e impulsaron numerosas

reformas para aumentar a riqueza do reino e lograr a felicidade do pobo.

TODO PARA O POBO PERO SEN O POBO O REI É O PRIMEIRO SERVIDOR DO ESTADO Principais monarcas ilustrados:

FEDERICO II DE PRUSIA, XOSÉ I DE PORTUGAL, CARLOS III DE ESPAÑA, CATARINA II DE RUSIA e XOSÉ II DE AUSTRIA

6.- A MONARQUÍA DOS BORBÓNS EN ESPAÑA NO S. XVIII

6.1.- GUERRA DE SUCESIÓN ESPAÑOLA 6.2.- ABSOLUTISMO CENTRALISTA

BORBÓNICO

6.1.-GUERRA DE SUCESIÓN CARLOS II morre sen descendencia. Isto

provocou un grave conflicto internacional. Dous candidatos:

INFANTE FELIPE DE BORBÓN (neto Luís XIV)

ARCHIDUQUE CARLOS DE HABSBURGO (fillo do emperador Leopoldo de Austria)

Carlos II deixa como herdeiro a Felipe de Borbón

Filipe de Borbón: apoiado por FRANCIA e CASTELA

Archiduqe Carlos: apoiado por ARAGÓN,AUSTRIA , HOLANDA, INGLATERRA, PRUSIA, PORTUGAL e SAVOIA

A guerra rematou cos tratados de UTRECHT (1713) e RASTADT (1714)

Estes tratados supuxeron a desaparición da Monarquía hispánica. As posesións divídense entre: FILIPE DE BORBÓN reinaría en España e

América CARLOS DE HABSBURGO reinara nos Paises

Baixos e Italia INGLATERRA recibirá Gibraltar e Menorca

6.2.- ABSOLUTISMO CENTRALISTA BORBÓNICO FILIPE V (1700 – 1746), FERNANDO VI (1746 – 1759). Implantaron o absolutismo centralista francés. Todos os poderes residían no monarca. Os borbóns tenderon a unificar todo o territorio.Impoñendo

unhas LEIS ÚNICAS e IDÉNTICA ADMINISTRACIÓN Anularon todos os foros e institucións da COROA DE

ARAGÓN e cos DECRETOS DE NOVA PLANTA, impuxeron o modelo Castelán en todos os territorios da Coroa.

Dividiron o territorio en PROVINCIAS, a cuxa fronte colocaron un capitán xeral

6.3.- O REFORMISMO BORBÓNICO DE CARLOS III (1759 – 1788) Como en Europa, existiu en España un grupo

de pensadores ilustrados. Interese pola educación, ciencia, espírito

crítico, progreso. A maioría dos ilustrados colaboran coa

monarquía, convencidos de que só cun poder forte poderían levar adiante as reformas necesarias.

Despotismo ilustrado en España foi aplicado por CARLOS III (1759-1788).

O monarca rodeouse de ministros ilustrados como FLORIDABLANCA, CAMPOMANES, ENSENADA, ARANDA

Comezos do reinado: graves problemas. 1766 produciuse o MOTÍN DE ESQUILACHE, pero

sofocado o levantamento , o rei seguiu coas súas reformas:

REFORMAS DE CARLOS III: Imposición da súa autoridade sobre a IGREXA, ata

chegar a expulsar os Xesuitas de España e das súas colonias en 1767

Reforma da educación, coa creación de escolas de primaria, reforma de estudos universitarios e creación de escolas técnicas.

Decretou honestas tódalas profesións. Impulsou as Sociedades Económicas de Amigos do País Limitou os provilexios da Mesta e impulsou a

colonización de novas terras. Liberalizou os prezos do trigo