recurso didáctico baldo ramos -...
Post on 20-Sep-2018
225 Views
Preview:
TRANSCRIPT
MATERIALDIDÁCTICO
BALDORAMOS“Opoetaéuncidadánqueconfíanapalabracomolugarde
acollida,comoespazohabitable”
2de14
BALDORAMOS
OpoetaeartistaplásticoBaldoRamosnaceuenCelanovaen1971.Desdeaadolescencia,escribee
pinta buscando establecer sempre pontes entre as dúas disciplinas. Na poesía cultiva
simultaneamenteaescritaengalegoeencastelán,acadando
nestaúltimapremioscomo,entreoutros,oMaríadelVillar
Berruezo(porLosojosdelaspalabras,en2002),oArcipreste
deHita(conElsueñodelmurciélago,en2003)eoaccésitdo
PremiodePoesíaIberoamericanaVíctorJara(grazasaDiario
de una despedida, en 2005).Na nosa lingua ten editadoos
poemarios Raizames(2001), A árbore da cegueira(2002,
PremioConcellodeCarral),Escurae transparente(2005),O
ourego e o compás(2006),Monólogo do calígrafo (2008),
Palabrasparaunbaleiro(2009,PremioFizVergaraVilariño),
Palimpsesto (2009), A ferida de comprender(2011),
Cartografía do exilio(2014, accésit do Premio Miguel
GonzálezGarcés)eCartasdendeoesquenzo(2018).
Comoartistaplástico,expónporprimeiravezenSantiagodeCompostelaen1994elogoparticiparía
enmostras,individuaisecolectivas,tantoenGalicia(Cambre,Vigo,Lalín,Lugo,ACoruña,etc.)como
fóradasnosasfronteiras(Porto,Madrid,Chile,Montevideo).Sonmoitasasobrasquetenilustradoe
taménnumerosososlibrosdeartistaquecreou(Utpicturapoesis,Osollosdaspalabras,Monólogo
docalígrafo,etc.).
BaldoRamoscolaboraadoitoconoutroscreadores.Asío testemuñanopoemario1+1=3 (escritoa
catromansconFrankMeyeren2016)ouosvolumesARamallosa.Caligrafíasdeluz(2011,ondeos
seuspoemasdialogancoasfotografíasdeCarlosLorenzo),Osollosdaspalabras(2012,xuntandoos
seustextoscoaobradoescultorCaxigueiro),Ondebebenoscervosqueamansouocalígrafo(2013,
que suma a súa pintura coa de Carlos González Villar) ou CaRa inversa (2014, volume conxunto
conXoséMaríaÁlvarezCáccamoaoquecadaunaportapoemaseobraplástica).
3de14
1.BaldoRamosafirmaqueelnaceuentreCurrosEnríquezeCelsoEmilioFerreiro,averiguaporque
odi.
2. A obra poética de Baldo Ramos ten merecido importantes premios. Localiza no texto cinco
galardónsquelevenonomedepersoeirosdestacadoseexplicaporquesoncoñecidos.
3. En Vértice de versos, o poeta afirma que o seu sempre foi un “traballo autodidacta, de
exploración,tentandobuscardiferentesvíascreativasataatoparunhavoznaquemerecoñecera”.
Quequeredicirconestaspalabras?
4.Localizanestasopadeletrasquincetermosqueformanpartedostítulosdospoemariosescritos
engalegoporBaldoRamos
4de14
5.Asociacadaunhadasseguintespalabrascoseusignificado
Palabras Significados
1.palimpsesto a.Expertonaartedeescribiraman.
2.compás b.Pezadramáticaparaunúnicopersonaxe.
3.monólogo c.Cienciaoutécnicadaelaboracióndecartaseplanosxeográficos,mapas,etc.
4.calígrafo d.Queseopóncompletamenteaoutracousa.
5.ourego e.Pergamiñooumaterialsobreoqueseescribiudenovotrasborraroanterior.
6.cartografía f.Herbaolorosadafamiliadaslabiadasmoiusadacomocondimento.
7.inversa g.Aparelloondeestánrepresentadosospuntoscardinais.Tenunhaagullaimantada
queindicaonorte.
6.Comosedino texto,BaldoRamoscreoumoitos librosdeartista.Averiguaqueéun“librode
artista”.
7.UtpicturapoesiséunhaexpresiónlatinaquedátítuloaundoslibrosdeartistadeBaldoRamos.
Sabesoquesignifica?BuscaarespostanodocumentalVérticedeversos.
5de14
8.Ademaisdasúafacetapoética,BaldoRamosdestacacomoartistaplástico.Ambasasdúasson
actividades que tenden a solaparse nel de tal xeito que foi cualificado como poeta-calígrafo.
Explicaoporquédesacualificaciónapoiándote,porexemplo,nestaimaxe.
9. Varias das obras de Baldo Ramos son froito da súa colaboración con outros creadores. No
recadro aparecen os nomes de cinco deles. Debes asocialos coas dúas características que lles
pertencen.
FrankMeyer,CarlosLorenzo,Caxigueiro,CarlosGonzálezVillar,XoséMaríaÁlvarezCáccamo
1.Chámase,enrealidade,DanielRíoRubal.
2.ÉodirectordodocumentalVérticedeversos.
3.Arxentinodeorixe,instalouseenOurenseen1976.
6de14
4. Escribiu os poemarios pêle-mêle fel(2000), Caderno a destempo (2002) eResumo da
despedida.
5.ComopoetaencádrasenaXeracióndos80.
6. Ten traballado no Seminario de Estudios Cerámicos (Sargadelos) e, a partir de 1990,
exploraoconceptode“instalación”.
7.Fundou,en2002,aFrankaeditora,conséenSantiagodeCompostela.
8.TitulouundosseuslibrosCánticodostopónimosesdrúxulos.
9.ÉocoordenadortécnicodoPremiodePoesíaConcellodeCarral.
10.FoiPremioNacionaldeGravadonosanos1993,1995,1996e1997.
10.BaldoRamoseCarlosLorenzoelaboraronunlibroconxuntosobreafestadaRamallosa.Sabes
ondeecandosecelebraestafestividade?Averiguataménenquéconsiste.
11.SeguindoaspautasdaABAU,elaborauntextoargumentativoquepartadaseguinteafirmación
feitaporBaldoRamosenVérticedeversos:“Acaligrafíaéunhaponteentreapoesíaeapintura”.
7de14
12.Osgravadoresutilizanvariasferramentas.Xuntaonomedecadaunhacoasúadefiniciónecoa
imaxequearepresenta.
Palabra Definición
brunidor Ferramenta formada por unha folla grosa e plana de aceiro, afiada noextremo,eunmangocurtodepausobreoquesegolpea.
buril Agulladeaceiroafiadacoaqueseraianplanchasdemetalouplásticoparalogoentintaraimaxeeestampala.
escoupro Pezaen formadecilindro,dediversosmateriaise tamañosparapintarouentintar.
puntaseca Prensaparaestampargravados.
rasqueta Instrumentodeferro,delgadoeconpunta,paragravar.
rolo Instrumentodeferro,xeralmentecomangodemadeira,formadoporunhapequenapatriangularouporunganchocondentes.
tórculo Instrumentoquepúeunhasuperficieparaalisalaoudarllebrillo.
escoupro3
8de14
1 dentro,
ondeosilencioxanonnosacolle.
ondeaspreguntasnuncaadmitenrespostas.
ondeamemoriaéunespazodiminutosenaccesos.
5 dentro,
ondeaolladaapenaschegaacomprender.
ondeamateriaseamalgamacoalinguaxe.
ondeapalabraprecisaéunhasombraqueavanza.
dentro,
10 ondeoscorposfrecuentanosvérticesdavellez
econfíannaebriedadedobaleiro.
DeOsollosdaspalabras(2012)
1.Despoisdeleresatentamenteopoema,etendoencontaoseucontexto,indicaosignificadodas
seguintespalabras:amalgama(verso7),precisa(verso8),frecuentan(verso10),vértice(verso10)
eebriedade(verso11).
2.Aolongodetodootextorepítesecontinuamenteoadverbio“dentro”.Porquesucedeisto?A
quetipodelugarnosremiteapresenzareiteradadapalabra“dentro”?
9de14
3.Explicaosignificadodestesdousversosextraídosdopoema:
3.1.“amemoriaéunespazodiminutosenaccesos”(verso4).
3.2.“oscorposfrecuentanosvérticesdavellez”(verso10).
4.Observaagoraasformasverbais.Enquetempoeenquemodoestán?Porqueutilizaopoeta
estatemporalidadeverbal?
5.Recordaenqué consisteo recursoestilísticodaanáforaeobserva seapareceneste texto. En
casoderespostaafirmativa,sinalaalgúnexemplo.
6.DespoisdevisualizaresorecitadodestepoemanodocumentalVérticedeversoseseguindoos
parámetrosdaABAU, tratadeelaborarun texto críticoeargumentativo sobrea importanciada
conservacióndamemoria,nomeadamentedamemoriahistórica.
10de14
1 dentro,
ondeamemoriarespiranointeriordaspalabras.
ondeaversiónúltimamestura
naftalinaconcoandro
5 paraquetideascocamiñodeacceso.
dentro,
ondeamorteéunhacasasenportas,
ondeodestemposeconxugaenpresente
eofuturosóexiste
10 naspalabrasqueseesquecen.
DeOsollosdaspalabras(2012)
1.Despoisdeleresatentamenteopoema,etendoencontaoseucontexto,indicaosignificadodas
seguintes palabras: naftalina (verso 4), coandro (verso 4), acceso (verso 5), conxuga (verso 8) e
esquecen(verso10).
2.Apalabra“destempo”(verso8)nonfiguranodicionario.Mediantequeprocesodeformaciónde
palabrasfoicreada?Quesignificadoten?
3.Porqueseidentificaamortecunha“casasenportas”noverso7?
4.Nopoemaapareceunhapersonificación.Localízaaeexplicaosignificadoquelleaportaaoverso
ondeestá.
5. Que sentido teñen os tres últimos versos? Cres que a mensaxe contida neles garda algunha
relación(temática,estética,formal,etc.)copoemaanterior(“dentro/ondeosilencioxanonnos
acolle”)?
11de14
AGOSTO,2009
1 asentoapuntadocompás
aopédascinzasdosmeusavóseabrooarcodafidelidadeatapousaropigmentodavellez
5 napontequeuneasLobeiras*coaPedradamoa*nosversosquealgúndíavolvereiparaescribir.
nesesversosaterranonserápalabraesquecida,
10 lousadeluzadulteradanintardedeagostoinxectadaensalmoira.
seráunríonacidoaopédasabelairas,vorazcomoafecundidadeentempodevendima,transparentecomaodesexodesercomprendido.
15 nassúasaugas
recoñecerásopousoacedodaselexíasquenacenparaserignoradas,ovoodosandurónsremontandoasgárgolasdacanícula,aluzprimeiraxustoantesdeestourar
20 oderrotismodaevocación.
heientrarnamáculadamudezcosollosbenabertosparanonsentirqueestamossós,queaíndaquedatempoparaaspiraraoencontromáisalódashomilíasdanostalxiaedoporvir.
25 confíonaaritméticafalseadadosafectos.
naproporcióndepasadoememoriaquefaimaceraroscamiñosdoretorno.
sedigoexiliotraizooestaluz.
semeresigno,
30 xanonestiporqueneufalo.
digoCelanovaeaspombasarroladasnaquelpoemadedespedidaespertanparabebernascuncasdestacegueira
35 queatravesaapontequevaidasLobeirasáPedradamoanestepoema.
digoCelsoEmilio,eonenoqueforaCurrosrespondedendeomontedaCruz*
40 cunsilencioquepercorreasrúasquenosacheganámatriz,aestemanancialcircularqueenraízanaagoníainútildasabelairas.
(HomenaxeaCelsoEmilioFerreirono30cabodanodoseupasamento)deAferidadecomprender(2011)
12de14
NOTA:AsLobeiras,PedradamoaeMontedaCruzsontrestopónimosquedelimitantriangularmente
o territorio da Calle Arriba –na actualidade Rúa Curros Enríquez- onde viviron Manuel Curros
Enríquez,CelsoEmilioFerreiroeBaldoRamos.AsLobeirassitúasenazonasur,Pedradamoalimitaa
rúapolonorteeoMontedaCruz,queestánoOeste, levaestenomedebidoaquenelunhacruz
lembraaoscaídosnaGuerraCivil.
1.Despoisdeleresatentamenteopoema,etendoencontaoseucontexto,explicaosignificado
queteñenasseguintespalabras:pigmento (verso4), lousa (verso10), salmoira (verso11),voraz
(verso13),elexía(verso16),andurón(verso18),canícula(verso18),mácula(verso21)ehomilía
(verso24).
2.Opoematitúlase“Agosto,2009”pero,aíndasecarecesedetítulo,hainelunhapalabraquexa
nosremiteaoambientedestemes.Quepalabraéesa?
3.Porquesefaireferencianotítulodopoemaaoano2009?
4. Na primeira estrofa, Baldo Ramosmenciona as dúas facetas nas que destaca como creador.
Calessonestasfacetas?Conquetermo/ssealude/nacadaunhadelas?
5.Talecomoseafirmanaprimeiraestrofa,quequereplasmaravozpoéticanosseusversos?
6.Nasegundaestrofa,aterrarelaciónasecontrestermos(palabra,lousaetarde)aosqueselles
asignan modificadores que lles aportan un significado especial. Completa a táboa e reflexiona
sobrecaléaimaxedaterraqueopoetanondesexaplasmarnosseusversos.
Termo Modificador/es Significado
palabra
lousa
tarde
7.Na terceiraestrofa,o verso identifícase cunelementodanatureza.Cal éesteelemento?Que
característicasselleatribúen?
13de14
8. Na cuarta estrofa aparecen tres termos “elexías, ignoradas, evocación”. Entre eles é posible
establecer dous tipos diferentes de relacións semánticas. Cales? Que sentido aporta ao texto o
feitodequeestestermosaparezanxuntos?
9.Querecursoestilísticosedánestesversos?Xustificaatúaresposta.
9.1.“unrío(…)/vorazcomoafecundidadeentempodevendima”(versos12-13)
9.2.“opousoacedodaselexías”(verso16)
10.Nopoemaaparecenmencionadas dúas vocesmoi importantesdanosa lírica. Localiza os seus
nomeseexplicaarelacióndeambososdousconCelanova.
11.QuesignificadoteñenostopónimosLobeirasePedradamoa?
14de14
12. A intertextualidade é unha característica propia da poesía máis recente. Averigua en que
consiste e despois de ler o seguinte poema de Celso Emilio Ferreiro, ou de escoitar a súa
interpretaciónnavozdeXoséQuintasCanellanapáxinahttps://goo.gl/oSrPwH,debes:
a. Procurar os dous elementos intertextuais que comparten os textos de Celso Emilio
FerreiroedeBaldoRamos.
b.Establecerconquerelacionanambosospoetasosdevanditoselementos.
c.XustificarapresenzadestestermosnotextodeBaldoRamos.
Eiquíserá
ÁmemoriadeAquilinoIglesiasAlvariño
1Queromorrereiquí(candomechegue
ahoradaviaxequemeagarda).
Eiquínistesilencio
depombasarroladas,
5nisteventoquedormenospiñeiros
unprofundosoñodearelanzas.
Queromorrereiquícosollospostos
nofumegardastellas,naborralla
dotempo,frenteafrente
10demín,abertaaialma
aoslatexosdashoras,nunhatarde
ateigadadearpas.
Vaneveñenasnubesviaxeiras,
asanduriñaspasan.
15Opandeirodachuvia
repenicaunhamaina
melodíadeoutono,
quenoroncóndoríoseacompasa.
Queromorrereiquí.Sersementado
20nestamiñabisbarra.
Finareiquíomeucansancioacedo,
pousareiquíprasempreasmiñasazas.
DeLonganoitedepedra(1962)
13.Elabora,seguindoosparámetrosdaABAU,untextocríticoeargumentativosobreasvantaxes
einconvenientesdevivirsemprenolugarondesenace.
top related