publizitatearen historia3 (1/3)

3. Publizitate modernoa

XIX-XX mendeak

3.1. Kartelaren aroa: artea eta publizitatea

XIX: hiri industrializatuaren sorreraKalearen berraurkikuntzaHiria: komunikazio kanal

pribilegiatuaAfixa, iragarki zutabeak, gurdietako

publizitatea, eskaparate, iragarki argidunak, sandwich-gizonak...

Eta batez ere kartela

Teknikaren garapena: tipografiatik litografiara Litografiaren garapena eta kromolitografiaren

asmakuntza. (Senefelder, 1796)Liburuetatik --> karteletara Papera, egokiago eta merkeagoaArtistak erakarrita.Egunkarietan irudirik ez.Egunkarietan publizitateak zergak handiakAlfabetizazioaren mugak

3.1.1. Paris, kartelismoaren hiriburua

Arteak eta publizitateak bat eginArtista pilaketa eta mugimendu

artistiko biziak Aurrekari bat: Giambattista Tiépolo

(Venezia, 1696- Madril, 1770) Formato berrien garapena artean:

laukizuzen bertikalaGiza gorputzari egokitua. Figura kontrapikatuak.

Jules Cheret (Paris,1836- Nice, 1932)

Heziketa artistikorik gabeko litografoa.

Aurrerapen tekniko eta artistikoak.Kolore ugari eta angelu

kontrapikatuak.Letren integrazioa konposizioan. Sexuaren sarrera publizitatea:

emakumearen gorputzaren erabilera.

Dotorezia, koloretasuna, bizia...

Henri de Toulouse-Lautrec (1864-1901)

Jatorri aristokratikoko artista1882: Parisa.Montmatreko bohemia, kabaretak,

artistak… margotu eta promozionatuAncourt litografoa maisuInpresionismoa eta litografia japoniarraPertsonai enigmatikoak, ilunak…Ikuskizunen kartelak: kabareta, zirkua,

antzerkia…

Bere artelan eta publizitate-lanen arteko berdintasunak

La Goule Moulin Rouge-era ailegatzen, 1892 Jane Avril, 1893

Beste kartelista famatu batzuk

Alphonse Mucha (1860-1939)Arts&Crafts mugimendu kideaDetaile asko, dekorazio

oparoaIlustrazioak, aldizkariak,

iragarki kartelak

Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y de

un descompresor TIFF (sin comprimir).

Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y de

un descompresor TIFF (sin comprimir).Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y de

un descompresor TIFF (sin comprimir).

Cassandre (Adolphe Mouron, 1901-

1968) Publiko zabalarekin kontaktua

berreskuratuFuturismoaEspazioa eta abiadura:

garraiobideakDiseinu grafikoaren antzindariaLogotipo famatuen sorkuntza

Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y de

un descompresor TIFF (sin comprimir).

Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y de

un descompresor TIFF (sin comprimir).

Cassandre kartelen inguruan

Zaila da kartela kokatzea arte piktorikoen barrua. Batzuentzat pinturaren eremu bat da, besteentzat dekorazioa da. Oker dabiltza biak.

Kartelak artistaren pertsonalitatearen deuseztapena eskatzen du

Pinturak berezko helburua du, kartela helburu bat lortzeko bitartekaria da.

Kartelistaren lana komunikazio zuzen, argi eta poteretsu bat eratzea da.

3.1.2. Kataluniako kartelismoa

1896ko abenduaren 3a: atzerriko kartel artistikoen erakusketa, Parés aretoan (Bartzelonan).

Aitzindaria Katalunian: Ramón Casas.Lehenengo lana: Quatre Gats

tabernarako kartela.

3.2. Agenteak eta agentziak

Agentziaren sorrera: publizitatea profesionalizatzen den seinale

Ariketa sekundarioa.

Ariketa iraunkor eta profesionala.

Sistematikoa

Publizitatearen gaineko galdera berriak

Nola ailegatu gure publikora?Nola arreta deitu?Zenbat aldiz insertatu gure

iragarkia?Zenbat ulertzen/gogoratzen

dute?

Agentea = bitartekaria

Egunkarietarako lanean

Independienteak

Iragarleentzat lanean

Agentziak AEBtan

Berandu baina asko zabalduko ziren.Gaur egun munduan liderrak.Komertzio eta industriarako herri

aproposa.Iparralde industrialaren garaipena

gerran.Egunkari tirada handiak.

Antzindariak1841: John L. Hooper New York. Volney B. Palmer Filadelfia. Advertsing

Agency. 1850: George P. Rowell. Egunkarietatik

independizatu. Media plangintzaren hasiera. http://onlinebooks.library.upenn.edu/webbin/serial?id=rowelland

1860: Samuel M. Pettingill. Iragarkien idazketa. 1861: New Yorken 20 publizitate agentzia.1864: J. Walter Thomson company. 1869: Lehenengo agentzia modernoa. Full

Service Agency. Ayer&Son.1870: Lord&Thomas.

Francis Wayland Ayer: agentzia baten kasua

1868: National Baptist aldizkariko publizitate espazioa saldu, komisioka

1869: N.W. Ayer&Son agentzia sortu, Filadelfian.Aldizkari erlijiosoen espazioak saldu1874: Ayer&Son’s Manual for Advertisers1875: tipografia zerbitzuak1877: Volney B. Palmer-en agentzia erosi1884: Sormen eta produkzio zerbitzuak1927: Multinazionala bihurtu (Europa eta

Latinoamerika)

AEBtako publizista famatuakPhineas Taylor Barnum

(1810-1891)Zirku-enpresaria, museo

sortzailea, bidaiaria……eta iruzurreko publizitatean

maisuIragarri zuena:IkuskizunakMedizinak

Raymond Rubicam (1892-1978)

Publizitatearen “iraultza kreatiboa” 20-30eko hamarkadetan.

Idazlea bokaziozF. Wallis Armstrong-en copywriter.1919: Ayer&Son-en lanean1923: John Orr Young-ekin batera

Young&Rubicam agentziaIragarki kreatiboak eta irrati programak

Agentziak Espainian

1872: Rafael Roldós Viñolas. Inprenta enpresa. Roldós y Compañía agentzia. Bartzelona.

Gaur egun oraindik martxan.Orokorrean: agentzia txikiak, familiarrak.80ko hamarkadan agentzia amerikarren

pean.