pİsa 2009 tÜrkİye Örneklemİnde ÖĞrencİlerİn...
Post on 28-May-2020
15 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Ahi Evran Uumlniversitesi Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD) Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 Sayfa 183-203
PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin
Bilgisayar Oumlz-Yeterlik İnanccedilları ve Bilgisayar
Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi
Cem Oktay GUumlZELLER
1
OumlZ
Bu ccedilalışmanın amacı PISA 2009 Tuumlrkiye oumlrnekleminde oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedillarını ve bilgisayar tutumlarını belirlemektir Araştırmada oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumlarının cinsiyet okul tuumlruuml ve boumllge
değişkenlerine goumlre farklılık goumlsterip goumlstermediğine bakılmıştır Ayrıca oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile tutumları arasındaki ilişki incelenmiştir Araştırma PISA 2009rsquoa Tuumlrkiyersquoden katılan oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumlarını ccedileşitli değişkenler accedilısından incelemeyi ortaya koymayı amaccedillayan bir ccedilalışma olması nedeniyle betimsel bir ccedilalışmadır Verilerin analizinde oumlncelikle bilgisayar oumlz-yeterliği ve bilgisayar tutum oumllccedileklerinin yapı geccedilerliği doğrulayıcı faktoumlr analizi (DFA) ile incelenmiş iccedil tutarlılığa dayalı olarak Cronbach Alpha katsayısı hesaplanmış ve gruplar arası farklılık t-testi ve varyans analizi (ANOVA) ile
incelenmiştir Oumlğrencilerin bilgisayara oumlz-yeterlik inanccedilları cinsiyete goumlre farklılık goumlstermezken bilgisayar tutumları cinsiyete goumlre manidar bir farklılık goumlstermekle birlikte bu farkın pratikte bir anlamı bulunmamaktadır Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları okul tuumlruuml ve oumlğrenim goumlruumllen boumllge bakımından farklılık goumlstermektedir Anahtar kelimeler PISA bilgisayar oumlz-yeterlik inancı bilgisayar tutumları
An Investigation of the Relationship between
Studentsrsquo Computer Self-Efficacy Beliefs and Their
Computer Attitudes in PISA 2009 Turkey Sampling
ABSTRACT
The aim of this study is to determine the computer attitudes and computer self-efficacy beliefs of students in the sample of PISA 2009 Turkey It is examined whether computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of students show variation by the variables of gender type of school and region or not in the study Moreover the relation between computer self-efficacy beliefs and attitudes of students was analyzed Since the study is a study aiming to examine computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of students
participating in PISA 2009 from Turkey in terms of various variables it is a descriptive study Computer self-efficacy belief scale and computer attitude scale were used as the tool of data collection in the research In data analysis construction validity of computer self-efficacy and computer attitude scales was examined by confirmatory factor analysis (CFA) Cronbach alpha coefficient was calculated based on internal consistency and the
differences between the groups were tested by the t test and analysis of variance
(ANOVA) While computer self-efficacy beliefs of students do not differ by gender
1 YrdDoccedilDr Akdeniz Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Antalya Sağlık Yuumlksekokulu Tıp Eğitimi Anabilim Dalı cemgakdenizedutr
184 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
computer attitudes are significantly different by gender and this difference has no
practical significance Computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of students differ by type of school and region of school Keywords PISA computer self-efficacy belief computer attitudes
GİRİŞ
Bilgi ve teknoloji ccedilağı olarak ifade edilen bu doumlnem tuumlm sektoumlrleri etkilemiştir
Bu doumlnemin en belirgin oumlzelliği bilginin suumlrekli bir değişim goumlstermesidir Bu
durum eğitim kurumlarının yapısında oumlzellikle de oumlğrenci ve oumlğretmen
rollerinde değişime sebep olmuştur Geccedilmişte oumlğrencinin roluuml oumlğretmen tarafından aktarılan bilginin alınması iken guumlnuumlmuumlzde oumlğrencinin roluuml
oumlğretmenin rehberliğinde kendisinin ihtiyaccedil duyduğu bilginin farkına varması
ihtiyaccedil duyduğu bilgiyi bulması bulduğu bilgiyi işlemesi ve yapılandırması
biccedilimindedir Oumlğrencinin bu işlemleri gerccedilekleştirebilmesi iccedilin bilgi okuryazarı
becerisine sahip olması gerekmektedir Bilgi okuryazarı bilgi gereksinimini
hissetme tanımlama bilgiye ulaşma ve bilgiyi değerlendirme olarak
tanımlanabilir (Henderson amp Scheffler 2003 Kurbanoğlu amp Akkoyunlu 2001)
Bilgi okuryazarlığı yaşam boyu oumlğrenme ile ilişkilendirilmektedir (Bruce 1997
Kurbanoğlu amp Akkoyunlu 2001) Lynch (2003) bilgi okuryazarlığı becerilerinin
oumln koşulunun teknoloji okuryazarı olduğunu belirtmiştir (Akt Kuş 2005)
Toplumların kalkınabilmesi iccedilin bireylerin teknoloji okuryazarı olarak ve kendi
kendine oumlğrenebilen bireyler olarak yetiştirilmesi gerekmektedir (Akkoyunlu amp Kurbanoğlu 2003 Ataseven 1999 Ersoy 2000 Kuş 2005) Bireylerin
teknoloji okuryazarlığı niteliklerinin geliştirilmesi oumlncelikle eğitim kurumlarının
sorumluluğundadır Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) 1990rsquolı yılların ortalarından
itibaren ilkoumlğretim ve ortaoumlğretim duumlzeyinde buguumlne kadar gerccedilekleştirdiği
program değişikliklerinde teknoloji ve bilgi okuryazarlığı kavramlarını temel
ilkeler olarak benimsemiş ve bu doğrultuda değişiklikler yapmıştır (MEB 1999
MEB 2006 Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı [TTKB] 2005) MEB (2009)
hedefinin ccedilağın bilgi birikimine sahip duumlnya ile rekabet edebilir genccediller
yetiştirmek bu sayede oumlnuumlmuumlzdeki yıllarda tuumlm duumlnyaya youmln veren lider uumllke
konumuna yuumlkselmesini sağlamak olduğu ifade edilmiştir Bu hedefin
gerccedilekleşebilmesi oumlğrencilere bilgi ve iletişim teknolojisi kullanımına ilişkin becerilerin kazandırılması bağlıdır Bilgi ve iletişim teknolojisinin en oumlnemli
parccedilası bilgisayarlardır Bilgi ve iletişim teknolojisi kullanımını etkileyen en
oumlnemli değişkenler bilgi ve iletişim teknolojileri oumlz yeterliği (Algan 2006
Aşkar amp Umay 2001 Hasan amp Ali 2006 Demir 2005 Işıksal amp Aşkar 2003)
ve bilgisayar tutumu (Deniz 2000 Hashim amp Mustapha 2004) olarak ifade
edilmektedir Oumlz-guumlven ve oumlz-yeterlilik kavramları birbirinden farklı olmasına
rağmen literatuumlrde birbirinin yerine kullanılmaktadır (Akın 2007 Chase 1998
Lee 2005 Nielsan amp Moore 2003) Bazı araştırmacılar oumlz-guumlvenin alana
genellenebilir ya da oumlzellenebilir olmasına karşın oumlz-yeterliliğin yalnızca alana
oumlzellenebilir olduğunu belirtmiştir (Bandura 1997 Shrauger amp Schohn 1995)
Kısaca oumlz-yeterlilik oumlz-guumlvenin duruma oumlzel formunu ifade etmektedir
(Vealey1986) Oumlz-yeterlilik belirli bir hedefi gerccedilekleştirmede kişinin yeteneğine ve kendine olan inancı ya da bir başka deyişle kişinin kendi
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 185
potansiyelini performansadavranışa doumlnuumlştuumlruumlp doumlnuumlştuumlrmeyeceği ilgili algısıdır
(Bandura 1997) Bilgisayar oumlz-yeterliği kavramı sosyal psikoloji alanında
geliştirilmiş bir kavram olan oumlz-yeterlik kavramının bilgisayar alanına
uyarlanması ile ortaya ccedilıkmıştır (OrsquoLeary 1985 Lev 1997 Schunk 1985)
Bilgisayara youmlnelik oumlz-yeterlik inancıyla ilgili litertuumlrde birccedilok tanım
bulunmaktadır Guumlrcanrsquoa (2005) goumlre bilgisayar oumlz-yeterliği bireyin bilgisayar
başında bir goumlrevi gerccedilekleştirmek iccedilin bilgisayar kullanım yeteneği uumlzerine
kabul ettiği algısıdır En genel anlamda bilgisayar oumlz-yeterliği ldquobireyin bilgisayar
kullanma konusunda kendine ilişkin yargısıdırrdquo (Compeau amp Higgins 1995
Delcourt amp Kinzie 1993 Karsten amp Roth 1998 Khorrami 2001)
Bilgisayar oumlz-yeterlik inancı bilgi ve iletişim teknolojilerine olan pozitif eğilimle
yakından ilişkilidir (Zhang amp Espinoza 1998) Bilgisayar oumlz-yeterlik algısı
bireylerin bilgisayara olan ilgilerini ve bilgisayar kullanma isteklerini
etkilemektedir (Aşkar amp Umay 2001 Guumlrcan 2005) Bilgisayar oumlz-yeterlik
algısı yuumlksek duumlzeydeki bireylerin bilgisayarda ccedilalışma istekleri artmakta
bilgisayarla ilgili karşılaşılan guumlccedilluumlklerde kendilerine guumlvendikleri ve bu
guumlccedilluumlklerin ccediloumlzuumlmuumlnde de daha başarılı oldukları ifade edilmektedir
(Akkoyunlu amp Orhan 2003 Brosnan amp Lee 1998 Compeau amp Higgins 1995
Karsten amp Roth 1998 Langford amp Reeves 1998) Ayrıca oumlğrencilerin
bilgisayar yazılımlarını oumlğrenmesinde bilgisayar oumlz-yeterlik inancı temel
belirleyici durumundadır (Webster amp Martocchio 1993) Araştırmalar akademik başarısı yuumlksek olan bireylerin yuumlksek oumlzguumlven duygusuna nesnel bakış accedilısıyla
yaratıcı duumlşuumlnme yetisine sahip olduklarını goumlstermiştir (Hair amp Graziano 2003)
Bilgisayar oumlz-yeterliği yuumlksek olan bireyler duumlşuumlk bilgisayar oumlz-yeterliğine
sahip bireylere oranla teknolojik gelişmelere daha az tepki goumlstermekte ve
teknolojik gelişmelere daha ccedilabuk uyum sağlamaktadırlar (Guumlrcan 2005)
Bilgisayar oumlz-yeterliği ile bireylerin cinsiyetleri arasındaki ilişkiyi inceleyen
ccedilalışmalarda cinsiyet bakımından bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları arasında farklı
sonuccedillara ulaşmışlardır Algan (2006) Akkoyunlu ve Orhan (2003) Cassidy ve
Eachus (2002) Ekici ve Berkant (2007) Miura (1987) araştırmalarında
bilgisayar oumlz-yeterlik inancı puanlarının erkek oumlğrenciler lehine manidar farklılık
goumlsterirken Berkant ve Efendioğlu (2010) Cassidy ve Eachus (2000) Işıksal ve Aşkarrsquoın (2003) araştırmalarında kız oumlğrenciler lehine manidar farklılık
goumlstermiştir Akkoyunlu ve Orhan (2003) Karsten ve Roth (1998) Murphy
Coover ve Owen (1989) Yılmaz Gerccedilek Koumlseoğlu ve Soran (2006) Seferoğlu
(2005) Uzun Ekici ve Sağlam (2010)rsquoın araştırmalarında ise bilgisayar oumlz-
yeterlik inancı puanlarının cinsiyete goumlre farklılaşmadığı tespit edilmiştir
Bilgisayar kullanımını etkileyen bir diğer değişken de bilgisayar tutumudur
(Myers amp Halpin 2002) Bilgisayar tutumu bireyin bilgisayara bilgisayar
kullanımına bilgisayar kullananlara ve bilgisayarların toplumsal ya da kişisel
etkilerine youmlnelik olarak sahip olduğu duumlşuumlnce duygu ve davranışları iccedileren bir
eğilimidir Diğer bir ifadeyle bilgisayar tutumu insanların bilgisayara karşı goumlsterdiği tepkilerdir (Liao 1999) Bireyin bilgisayar tutumunu bireyin
186 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
bilgisayar kaygısı bilgisayar yeterliği bilgisayara ilgisi bilgisayardan
hoşlanması ve bilgisayara youmlnelik oumlnyargıları oluşturmaktadır (Deniz 1994)
Bilgisayar tutumu bir şemsiye konumunda olup pek ccedilok araştırmacı tarafından
ccedileşitli araştırmalarda farklı değişkenlerle (oumlrn cinsiyet boumllge okul tuumlruuml
deneyim bilgisayar oumlzguumlveni vb) birlikte ele alınmıştır (Deniz 2000 Gardner
Dukes amp Discenza 1993 Hashim amp Mustapha 2004 Levine amp Donitsa-
Schmidt 1998 Thomson amp De Bortoli 2007 Topccedilu 2009) Araştırmalarda
bilgisayar deneyiminin arttıkccedila bilgisayar kullanımına karşı olumlu (Deniz
2000) hiccedil deneyimi olmayan oumlğrencilerin bilgisayara youmlnelik olumsuz tutum
goumlsterdikleri (Hashim amp Mustapha 2004) tespit edilmiştir
Araştırmaların ccediloğu bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT) kullanımının bireylerin
oumlğrenme suumlrecinde etkili olduğunu ortaya koymaktadır (Attewell amp Battle
1999 Berger Lu Beltzer amp Voss 1994Hannafin amp Scott 2001 James amp
Lamb 2000 Kim amp Seo 2008 Kubiatko amp Vlckova 2010 Naevdal 2007
Stephens amp Konvalina 2001 Yu 1998) Bireylerin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı
ve bilgisayar tutumları bireylerin yeni teknolojileri kabul etmesi ve bu
teknolojileri yaygın olarak kullanmasını etkilemektedir Eğitimin amaccedillarından
biri toplumun gereksinimleri doğrultusunda bireyler yetiştirmek olduğu iccedilin
bilgi ccedilağına uygun bilgi toplumunun oumlzelliği goumlz oumlnuumlne alınarak oumlğrencileri
yetiştirmesi gerekmektedir (Şimşek 2002)
Bu ccedilalışmanın amacı PISA 2009 Tuumlrkiye oumlrnekleminde oumlğrencilerin bilgisayar
oumlz-yeterlik inanccedillarını ve bilgisayar tutumlarını belirlemektir Bu amaccedil
doğrultusunda araştırmada aşağıda belirtilen alt problemlere oumlğrenci goumlruumlşlerine
goumlre yanıt aranmıştır
1 Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları
cinsiyete goumlre anlamlı bir farklılık goumlstermekte midir
2 Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları
yaşadıkları boumllgeye goumlre anlamlı bir farklılık goumlstermekte midir 3 Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları okul
tuumlruumlne goumlre anlamlı bir farklılık goumlstermekte midir
4 Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile tutumları arasında nasıl
bir ilişki vardır
YOumlNTEM
Araştırma PISA 2009rsquoa Tuumlrkiyersquoden katılan oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik
inanccedilları ve bilgisayar tutumlarını ccedileşitli değişkenler accedilısından incelemeyi ortaya
koymayı amaccedillayan bir ccedilalışma olması nedeniyle betimsel bir ccedilalışmadır
Betimsel ccedilalışmalar ldquoolayların objelerin varlıkların kurumların grupların ve ccedileşitli alanların ne olduğunu betimlemeye accedilıklamaya ccedilalışan incelemelerdirrdquo
(Kaptan 1998 s 59)
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 187
Araştırmanın Evren ve Oumlrneklemi
Araştırmanın evreni PISA 2009rsquoa katılan 65 uumllkeden tesaduumlficirc olarak seccedililen 15
yaşındaki 475460 oumlğrenci oluşmaktadır Araştırmanın Tuumlrkiye oumlrneklemi ise 12
istatistiki boumllge biriminden 56 il ve 11 farklı okul tuumlruumlne goumlre tabakalandırılarak
PISA uluslararası merkez tarafından seccedilkisiz atama youmlntemiyle belirlenen 170
okulda oumlğrenim goumlren 4996 Tuumlrk oumlğrenci oluşturmaktadır Analizlere
başlanmadan oumlnce kayıp veriler incelenmiş kayıp veri miktarı 5rsquoten fazla olan
362 birey analiz dışı bırakılmış (Allison 2001) ve ccedilalışma 4634 kişi uumlzerinde
yuumlruumltuumllmuumlştuumlr
4634 oumlğrenciden oluşan verilerin 2239 (483)rsquounu kız ve 2395(517)rsquoini
erkek oumlğrenciler oluşmaktadır Okul tuumlruumlne goumlre oumlğrenci dağılımı ise 115 (25) ilkoumlğretim 2609 (563) genel lise ve 1910 (412) meslek lisesi oumlğrencisinden
meydana gelmektedir PISA 2009rsquoa katılan oumlğrencilerin Tuumlrkiyersquodeki 12
istatistikicirc boumllge birimine (NUTS) goumlre dağılımları şu şekildedir İstanbul Boumllgesi
762 (164) Batı Marmara Boumllgesi 228 (49) Ege Boumllgesi 574 (124) Doğu
Marmara Boumllgesi 495 (107) Batı Anadolu Boumllgesi 466 (101) Akdeniz
Boumllgesi 584 (126) Orta Anadolu Boumllgesi 281 (61) Batı Karadeniz Boumllgesi
348 (75) Doğu Karadeniz Boumllgesi 200 (43) Kuzeydoğu Anadolu Boumllgesi
126 (27) Ortadoğu Anadolu Boumllgesi 201 (43) ve Guumlneydoğu Anadolu
Boumllgesi 369 (80) [toplam 4996 100]
Veri Toplama Araccedilları Bilgisayar oumlz-yeterlik oumllccedileği PISA 2009 kapsamındaki ileri duumlzey bilgisayar
kullanım oumlz-yeterliği 5 madde ile oumllccediluumllmeye ccedilalışılmıştır (Ek 1) Oumllccedilekteki
maddeler ldquoBunu kendi başıma ccedilok iyi yapabilirimldquo(=4) ldquoBunu birinin yardımı
ile yapabilirimrdquo(=3) ldquoBunun ne demek olduğunu biliyorum fakat yapamamrdquo
(=2) ve ldquoBunun ne demek olduğunu bilmiyorumrdquo (=1) şeklinde belirtilen 4rsquoluuml
dereceleme oumllccedileğinde duumlzenlenmiştir (PISA 2009)
Bilgisayar tutum oumllccedileği PISA 2009 kapsamındaki bilgisayar tutumu iccedilin 4
madde ile oumllccediluumllmeye ccedilalışılmıştır (Ek 2) Oumllccedilekteki maddeler ldquoKesinlikle
katılmıyorumrdquo (=1) ldquoKatılmıyorumrdquo(=2) ldquoKatılıyorumrdquo (=3) ldquoKesinlikle
katılıyorumrdquo (=4) şeklinde belirtilen 4rsquoli dereceleme oumllccedileğinde duumlzenlenmiştir
(PISA 2009)
Verilerin analizinde oumlncelikle bilgisayar oumlz-yeterliği ve bilgisayar tutum
oumllccedileklerinin yapı geccedilerliği doğrulayıcı faktoumlr analizi (DFA) ile incelenmiş daha
sonra iccedil tutarlılığa dayalı olarak Cronbach Alpha katsayısı hesaplanmıştır DFA
daha oumlnce ampirik ya da kuramsal ccedilalışmalarla tanımlanan oumllccedileğin faktoumlr
yapısının toplanan verilerle uyumunu ve geccedilerliliğini incelemek amacıyla
kullanılır Başka bir anlatımla araştırmacın belirlediği bir oumllccedilme modeli vardır ve
analizde bu modelin geccedilerliliği sınanır (Kline 2000 Suumlmer 2000 Tabachnick amp
Fidell 2001) DFArsquoda oumllccedileğin faktoumlr yapısının geccedilerliliğini değerlendirmek iccedilin
ki-kare istatistiğinin yanında sıklıkla kullanılan uyum istatistikleri arasında iyilik
uyum indeksi (GFI) duumlzeltilmiş iyilik uyum indeksi (AGFI) ortalama hataların karekoumlkuuml (RMR) ve yaklaşık hataların ortalama karekoumlkuuml (RMSEA) yer
188 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
almaktadır Model-veri uyumu iccedilin ki-kare değerinin manidar ccedilıkmaması ldquoki-
karesdrdquo değerinin uumlccedilten duumlşuumlk ccedilıkması GFI ve AGFI değerlerinin 90rsquodan
yuumlksek RMSEA ve RMR değerlerinin ise 05rsquoten duumlşuumlk ccedilıkması beklenir
(Joumlreskog amp Sorbom 1993 Marsh amp Hocevar 1988) Cronbach Alpha katsayısı
070 ve uumlzerinde (Hair Anderson Tatham ve Black 1998 Nunnally ve
Bernstein 1994) değer almalıdır Bilgisayar oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar
tutumu ile cinsiyet boumllge okul tuumlruuml değişkenleri arasındaki ilişkiler t testi tek
youmlnluuml varyans analizi ve korelasyon analizi ile incelenmiştir Ayrıca değişkenler
arasındaki ilişkinin guumlcuumlnuuml accedilıklamak iccedilin kısmi etki buumlyuumlkluumlk indekslerinden
birisi olan eta-kare (η2) katsayısı hesaplanmış ve bu doğrultuda yorumlanmıştır
Et-karersquonin yorumu iccedilin belli kesme noktaları belirlemiştir Etki buumlyuumlkluumlkleri η2= 01rsquode ldquokuumlccediluumlkrdquo η2= 06rsquote ldquoortardquo ve η2= 14 olduğunda ise ldquogenişrdquo olarak
gruplanmıştır (Koumlkluuml Buumlyuumlkoumlztuumlrk amp Boumlkeoğlu 2006)
Bilgisayar Oumlz-yeterliği ve Bilgisayar Tutumuna Ait DFA Sonuccedilları
Bilgisayar oumlz-yeterliği inancı ve bilgisayar tutum oumllccedileğinin yapı geccedilerliği
doğrulayıcı faktoumlr analizi ile incelenmiştir Model parametrelerinin kestiriminde
maksimum olabilirlik (maximum likelihood) hesaplanmıştır (Joumlreskog amp
Soumlrbom 2004) Modele ilişkin elde edilen uyum indeksleri Tablo 1rsquode
verilmiştir İccedil tutarlılığa dayalı olarak elde edilen Cronbach Alpha değeri
bilgisayar oumlz-yeterliği inancı ve bilgisayar tutum oumllccedilekleri iccedilin sırasıyla 86 84
olarak tespit edilmiştir Aynı zamanda bilgisayar oumlz yeterliği ortalaması
( X =314) ve bilgisayar tutum ortalaması ( X =293)rsquotuumlr
Tablo 1 Bilgisayar Oumlz-Yeterliği İnancı ve Bilgisayar Tutum Oumllccedileğine Ait Uyum
İyiliği Testlerine İlişkin Değerler
Oumllccedilekler X2 X2
df NFI RFI CFI GFI AGFI IFI RMSEA RMR
Bilgisayar
oumlz-yeterlik
inancı
2446 2 1 099 099 1 099 099 0049 0009
Bilgisayar
tutumu 2922 3 1 099 099 1 099 1 0043 0006
plt01
Tablo 1rsquode elde edilen uyum indeks değerleri iccedilin oumllccediluumlt değerler goumlz oumlnuumlnde
bulundurulduğunda model ve goumlzlenen veri arasındaki uyumun genel olarak sağlandığı ifade edilebilir
Verilerin Ccediloumlzuumlmlenmesi
Analizler yapılmadan oumlnce ccedilalışma gruplarının her birinde verinin tek değişkenli
normal dağılıma sahip olup olmadığı incelenmiş ve tuumlm ccedilalışma gruplarında
ccedilarpıklık ve basıklık değerlerinin -10 ve +10 arasında (Mutheacuten amp Kaplan
1985) yer aldığı tespit edilmiş ve verilerin tek değişkenli normal dağılıma sahip
oldukları goumlzlenmiştir Ayrıca ccediloklu bağlantı probleminin olup olmadığını
belirlemek amacıyla tuumlm gruplarda değişkenler arasındaki korelasyonlar
incelenmiştir Korelasyon değerlerinin 90 (Tabachnick amp Fidell 2001) ve
altında olması ccediloklu bağıntı probleminin olmadığını goumlstermektedir
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 189
Araştırmada yapı geccedilerliği iccedilin LISREL 871 paket programı ve diğer analizlerin
yapılmasında SPSS 160 paket programı paket programı kullanılmıştır
BULGULAR
Tablo 2 Oumlğrencilerin Cinsiyet Değişkenine Goumlre Bilgisayar Oumlz-yeterlik İnancı
ve Tutum Puanlarına İlişkin T Test Sonuccedilları
Değişkenler Cinsiyet N X SS Sd t P
Bilgisayar
oumlz-yeterlik inancı
Kız 2239 3148 692 4632 489 625
Erkek 2395 3138 785
Bilgisayar tutumu Kız 2239 2890 743
4632 -3254 001 Erkek 2395 2966 835
Tablo 2 incelendiğinde oumlğrencilerin cinsiyetleri ile bilgisayar oumlz-yeterlik
inanccedilları arasındaki farkın manidar olmadığı tespit edilmiştir [t (4632)= 489 pgt
005] Oumlğrencilerin cinsiyetleri ile bilgisayar tutumları arasında manidar farklılık
olduğu [t (4632)=-3254 plt 005 η2=0002] etki buumlyuumlkluumlğuuml bakımından elde
edilen Eta kare incelendiğinde bu farklılığın pratik anlamının olmadığı
goumlruumllmuumlştuumlr
Tablo 3 Oumlğrencilerin Okul Tuumlruumlne Goumlre Bilgisayar Oumlz-Yeterlik İnanccedil Duumlzeyine
İlişkin Ortalamalar ve Standart Sapmalar
Okul Tuumlruuml N X SS
A İlkoumlğretim okulu 115 2784 898 BGenel lise 2609 3160 728 CMeslek lisesi 1910 3142 744 Toplam 4634 3143 741
Tablo 3rsquo de oumlğrencilerin okul tuumlruumlne goumlre bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyine ilişkin Ortalama ve Standart Sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre ilkoumlğretim
oumlğrencilerinin oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ortalaması 2784 genel lise oumlğrencilerinin
oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ortalaması 3160 meslek lisesi oumlğrencilerinin oumlz-
yeterlik inanccedil duumlzeyi ortalaması 3142rsquodir Bu ortalama değerler arasında
manidar bir fark olup olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve
aşağıdaki bulgulara ulaşılmıştır
Tablo 4 Oumlğrencilerin Okul Tuumlruumlne Goumlre Bilgisayar Oumlz-Yeterlik İnanccedil Duumlzeyine
İlişkin Tek Youmlnluuml Varyans Analizi
Kareler
toplamı sd
Kareler
ortalaması F p
Manidar
Fark Gruplar arası 15508 2 7754 14195 000 B-A Gruplar iccedili 2531600 4631 547 C-A Toplam 2547109 4633
Tablo 4rsquote oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil puanları ile okul tuumlrleri
arasında manidar bir farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(2-4631)=14195 plt01
η2=01] Etki buumlyuumlkluumlkleri incelendiğinde okul tuumlrleri arasındaki farklılıkların
190 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
kuumlccediluumlk etkiye sahip olmakla birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir
Buna goumlre bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları accedilısından okul tuumlrleri arasında
farklılıklar olduğu soumlylenebilir Farkın kaynağını belirlemek iccedilin yapılan
Dunnettrsquo C testinin sonuccedillarına goumlre genel lise ve meslek lisesinde oumlğrenim
goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı puan ortalaması sırasıyla
X =3160 ve X =3142 olup ilkoumlğretim okullarında oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerinin ortalamasından ( X =2784) daha buumlyuumlktuumlr Bunun sonucunda ilkoumlğretim okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterlik
inanccedillarının genel lise ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerine goumlre
daha duumlşuumlk olduğu soumlylenebilir
Tablo 5 Oumlğrencilerin Okul Tuumlruumlne Goumlre Bilgisayar Tutumlarına İlişkin
Ortalama ve Standart Sapma Değerleri
Okul Tuumlruuml N X SS
Aİlkoumlğretim okulu 115 2374 861 B Genel lise 2609 2971 778 CMeslek lisesi 1910 2906 795 Toplam 4634 2929 793
Tablo 5rsquo de oumlğrencilerin okul tuumlruumlne goumlre bilgisayar tutum puanlarına ilişkin
ortalama ve standart sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre ilkoumlğretim
oumlğrencilerinin bilgisayara tutum ortalaması 2374 genel lise oumlğrencilerinin
bilgisayara tutum ortalaması 2971 meslek lisesi oumlğrencilerinin bilgisayara
tutum ortalaması 2906rsquodir Bu ortalama değerler arasında manidar bir fark olup
olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve aşağıdaki bulgulara
ulaşılmıştır
Tablo 6 Oumlğrencilerin Okul Tuumlruumlne Goumlre Bilgisayar Tutumlarına İlişkin Tek
Youmlnluuml Varyans Analizi Sonuccedilları
Kareler toplamı
sd Kareler
ortalaması F p
Manidar Fark
Gruplar arası 40995 2 20498 33087 000 B-A C-A
Gruplar iccedili 2868887 4631 619 B-C Toplam 2909882 4633
Tablo 6rsquoda oumlğrencilerin bilgisayar tutumları ile okul tuumlrleri arasında manidar bir
farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(2-4631)= 33087 plt001 η2=001] Etki
buumlyuumlkluumlkleri incelendiğinde okul tuumlrleri arasındaki farklılıkların kuumlccediluumlk etkiye
sahip olmakla birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir Buna goumlre
bilgisayar tutumları accedilısından okul tuumlrleri arasında farklılıklar olduğu
soumlylenebilir Farkın kaynağını belirlemek iccedilin yapılan LSD testinin sonuccedillarına
goumlre genel lisede ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar
tutum puanı ortalaması sırasıyla ( X = 2971) ve ( X =2906) olup ilkoumlğretim
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 191
okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin ortalamasından ( X =2374) daha
buumlyuumlktuumlr Ayrıca genel lisede oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar tutum
puanı ortalaması ( X =2971) meslek lisesi oumlğrencilerinkinden ( X =2906) daha
buumlyuumlktuumlr Bunun sonucunda ilkoumlğretim okullarında oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerinin bilgisayar tutumları genel ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren
oumlğrencilere goumlre daha duumlşuumlk olduğu ve genel lisede oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutumlarının da meslek lisesi oumlğrencilerine goumlre daha yuumlksek olduğu
soumlylenebilir
Tablo 7 Oumlğrencilerin Oumlğrenim Goumlrduumlkleri Boumllgelere Goumlre Bilgisayar Oumlz-
Yeterlik İnanccedillarına İlişkin Ortalama ve Standart Sapma Değerleri
Boumllgeler N X Ss
1 İstanbul 762 3240 666 2 Batı Marmara 228 3272 627 3 Ege 574 3207 746 4 Doğu Marmara 495 3226 701 5 Batı Anadolu 466 3178 711 6 Akdeniz 584 3025 787
7 Orta Anadolu 281 3077 764 8 Batı Karadeniz 348 3140 715 9 Doğu Karadeniz 200 3058 770 10 Kuzeydoğu Anadolu 126 3178 753 11 Ortadoğu Anadolu 201 2952 818 12 Guumlneydoğu Anadolu 369 2984 833 Toplam 4634 3143 741
Tablo 7rsquo de oumlğrencilerin oumlğrenim goumlrduumlkleri boumllgelere goumlre bilgisayar oumlz-yeterlik
inanccedillarına ilişkin ortalama ve standart sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre
ilkoumlğretim oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ortalaması İstanbul
3240 batı Marmara 3272 ege 3207 doğu Marmara 3226 batı Anadolu
3178 Akdeniz 3025 orta Anadolu 3077 batı Karadeniz 3140 doğu
Karadeniz 3058 kuzeydoğu Anadolu 3178 Ortadoğu Anadolu 2952
guumlneydoğu Anadolu 3143rsquoduumlr Bu ortalama değerler arasında manidar bir fark
olup olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve aşağıdaki bulgulara
ulaşılmıştır
Tablo 8 Oumlğrencilerin Boumllgelerine Goumlre Bilgisayar Oumlz-Yeterlik İnanccedillarına İlişkin Tek Youmlnluuml Varyans Analizi Sonuccedilları
Kareler
toplamı sd
Kareler
ortalaması F p
Manidar
Fark
Manidar
Fark
Gruplar arası 44874 11 4079 7535 000 12345-6
Gruplar iccedili 2502234 4622 541 12345-11
Toplam 2547109 4633 12345-12
Tablo 8rsquode oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile boumllgeler arasında
manidar bir farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(11-4622)=7535 plt001 η2=002]
Etki buumlyuumlkluumlkleri incelendiğinde boumllgeler arasındaki farklılıkların kuumlccediluumlk etkiye
192 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
sahip olmakla birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir Buna goumlre
bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları accedilısından boumllgeler arasında farklılıklar olduğu
soumlylenebilir Gruplar arası farkın kaynağını belirlemek iccedilin yapılan Dunnett C
testinin sonuccedillarına goumlre Akdeniz ( X =3025) Ortadoğu Anadolu ( X =2952)
ve Guumlneydoğu Anadolu ( X =2984) boumllgelerinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterlik inancı puan ortalaması İstanbul ( X =3240) Batı
Marmara ( X =3272) Ege ( X =3207) Doğu Marmara ( X =3226) ve Batı
Anadolu ( X =3178) boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin ortalamasından
daha duumlşuumlktuumlr
Tablo 9 Oumlğrencilerin Oumlğrenim Goumlrduumlkleri Boumllgelerine Goumlre Bilgisayar
Tutumlarına İlişkin Ortalama ve Standart Sapma Değerleri
Boumllgeler N X SS
1 İstanbul 762 3021 784 2 Batı Marmara 228 2938 771 3 Ege 574 3064 749 4 Doğu Marmara 495 3010 762
5 Batı Anadolu 466 2979 778 6 Akdeniz 584 2884 784 7 Orta Anadolu 281 2805 850 8 Batı Karadeniz 348 2811 805 9 Doğu Karadeniz 200 2976 701 10 Kuzeydoğu Anadolu 126 2944 813 11 Ortadoğu Anadolu 201 2716 795 12 Guumlneydoğu Anadolu 369 2716 852 Toplam 4634 2929 793
Tablo 9rsquo da oumlğrencilerin oumlğrenim goumlrduumlkleri boumllgelere goumlre bilgisayar tutum
puanlarına ilişkin ortalama ve standart sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre ilkoumlğretim oumlğrencilerinin oumlğrenim goumlrduumlkleri boumllgelere goumlre bilgisayara tutum
ortalaması İstanbul 3021 batı Marmara 2938 ege 3064 doğu Marmara 3010
batı Anadolu 2979 Akdeniz 2884 orta Anadolu 2805 batı Karadeniz 2811
doğu Karadeniz 2976 kuzeydoğu Anadolu 2944 Ortadoğu Anadolu 2716
guumlneydoğu Anadolu 2716rsquodır Bu ortalama değerler arasında manidar bir fark
olup olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve aşağıdaki bulgulara
ulaşılmıştır
Tablo 10 Oumlğrencilerin Oumlğrenim Goumlrduumlkleri Boumllgelerine Goumlre Bilgisayar
Tutumlarına İlişkin Tek Youmlnluuml Varyans Analizi Sonuccedilları
Kareler
toplamı sd Kareler ortalaması F p Manidar Fark
Gruplar arası 57952 11 5268 8538 000 13459-11
Gruplar iccedili 2851929 4622 617 13459-12
Toplam 2909882 4633
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 193
Tablo 10rsquoda oumlğrencilerin bilgisayar tutumları ile boumllgeler arasında manidar bir
farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(11-4622)=8538 plt01 η2=02] Etki buumlyuumlkluumlkleri
incelendiğinde boumllgeler arasındaki farklılıkların kuumlccediluumlk etkiye sahip olmakla
birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir Buna goumlre bilgisayar tutumları
accedilısından boumllgeler arasında farklılıklar olduğu soumlylenebilir Gruplar arası farkın
kaynağını belirlemek iccedilin yapılan Dunnett C testinin sonuccedillarına goumlre Ortadoğu
Anadolu ( X =2716) ve Guumlneydoğu Anadolu ( X =2929) boumllgelerinde oumlğrenim
goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanı ortalaması İstanbul ( X =3021) Doğu
Karadeniz ( X =2976) Ege ( X =3064) Doğu Marmara ( X =3010) ve Batı
Anadolu ( X =2979) boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum
puanı ortalamasından daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca Akdeniz (2884) Orta Anadolu
( X =2805) ve batı Karadeniz ( X =2811) boumllgelerinde oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanı ortalaması İstanbul ( X =3021) Ege
( X =3064) ve Doğu Marmara ( X =3010) boumllgesinde oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanı ortalamasından daha duumlşuumlktuumlr
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasındaki
manidar duumlşuumlk duumlzeyde bir 19 (plt01) olduğu tespit edilmiştir
TARTIŞMA
Bu ccedilalışmanın amacı PISA 2009 Tuumlrkiye oumlrnekleminde oumlğrencilerin bilgisayar
oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar tutumlarını belirlemektir Araştırmada
oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar tutumlarının cinsiyet okul
tuumlruuml ve boumllge değişkenleri farklılık goumlsterip goumlstermediği ve bilgisayar oumlz-
yeterlik inanccedilları ile tutumları arasındaki ilişki incelenmiştir Oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar tutum ortalaması 4 uumlzerinden sırasıyla
X =314 ve X =293 olarak bulunmuştur Araştırmanın bulgularına goumlre
oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları cinsiyet accedilısından
farklılaşmamaktadır Ancak oumlğrencilerin bilgisayar tutumları cinsiyete goumlre
farklılık goumlstermekle birlikte pratik accedilıdan bu manidar değildir PISA 2003
sonuccedilları sınava Tuumlrkiyersquoden katılan oumlğrencilerin OECD uumllkelerinden katılan
oumlğrencilere goumlre nispeten bilgisayara ilişkin daha olumlu tutumlara ve erkek
oumlğrencilerin kız oumlğrencilere goumlre manidar ve daha olumlu tutumlara sahip
olduğunu goumlstermiştir Buumltuumln uumllkelerde (Tayland hariccedil) bilgisayar oumlz-yeterliği erkek oumlğrencilerin lehine farklılık goumlstermesine rağmen Tuumlrkiyersquoden sınava
katılan oumlğrenciler arasındaki bu fark oldukccedila azdır (Şahinkayası 2008 Thomson
amp De Bortoli 2007) Yılmaz Gerccedilek Koumlseoğlu amp Soran (2006) Seferoğlu
(2005) Akkoyunlu ve Orhan (2003) Yağızrsquoın (2007) araştırmalarında da
bilgisayar oumlz-yeterlik inancının cinsiyete goumlre farklılaşmadığı tespit etmiştir
194 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları oumlğrenim
goumlruumllen okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmaktadır Genel lise ve meslek lisesinde
oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterliği puan ortalamaları ilkoumlğretim
okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha yuumlksektir İlkoumlğretim
okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar tutum puanı ortalaması
genel lise ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin puan ortalamalarına
goumlre daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca genel lisede oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar
tutum puanı ortalaması meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha
yuumlksektir Benzer şekilde Tutirsquonin (2005) yaptığı bir araştırma oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterliklerinin okul tuumlrlerine goumlre farklılaştığını ve oumlzel okullarda
oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin genel okullarda oumlğrenim goumlren oumlğrencilere goumlre manidar ve daha yuumlksek bilgisayar oumlz-yeterlik puan ortalamasına sahip olduğunu
goumlstermiştir Akkoyunlu ve Orhan (2003) yaptığı araştırmada da BOumlTE boumlluumlmuuml
oumlğrencilerinin bilgisayar kullanım oumlzguumlvenlerinin oumlğrencilerin mezun oldukları
okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmış ve bilgisayar meslek liseleri ve genel liselerden
mezun olan oumlğrencilerin lehine bir manidar farklılık bulunmuştur
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları oumlğrenim
goumlruumllen boumllgeler goumlre farklılaşmaktadır Akdeniz Orta Anadolu ve Guumlneydoğu
Anadolu boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı
puanları İstanbul Batı Marmara Ege Doğu Marmara ve Batı Anadolu
boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha duumlşuumlktuumlr Orta Anadolu ve Guumlneydoğu Anadolu boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutumları
İstanbul Doğu Karadeniz Ege Doğu Marmara ve Batı Marmara boumllgesinde
oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinden daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca Akdeniz Orta Anadolu ve
Batı Karadeniz boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanları
İstanbul Ege Doğu Marmara boumllgelerinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden
daha duumlşuumlktuumlr Ancak bu farklar oldukccedila duumlşuumlktuumlr ve kapatılamayacak duumlzeyde
değildir PISA 2003 sonuccedilları sınava Avustralyarsquodan katılan oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterlikleri ve bilgisayar tutumlarının coğrafik boumllgelere goumlre ccedilok
az değiştiğini ortaya ccedilıkarmıştır (Thomson amp De Bortoli 2007) PISA 2006rsquoa
İtalyarsquodan katılan oumlğrencilerin ileri duumlzey kullanım oumlzguumlvenleri coğrafik
boumllgelere goumlre manidar farklılık goumlstermekle birlikte farklılık oldukccedila duumlşuumlktuumlr
Uumllkenin sanayisinin ve ekonomisinin gelişmiş olduğu Bolzano ve Trento boumllgesindeki oumlğrencilerin bilgisayar oumlzyeterlikleri diğer boumllgelere goumlre oldukccedila
yuumlksek duumlzeydedir (Mallon Monseur Quittre amp Wastiau 2010) Benzer şekilde
PISA 2009rsquoa Tuumlrkiyenin İstanbul Ege Doğu Marmara Batı Marmara
boumllgelerinden katılan oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlikleri ve bilgisayar
tutumlarının diğer boumllgelerde oumlğrenim goumlren oumlğrencilere goumlre manidar ve yuumlksek
duumlzeyde olması bu boumllgelerin sanayilerinin ekonomilerinin ve imkacircnlarının
diğer boumllgelere goumlre daha iyi olmasından kaynaklanabilir
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasındaki
ilişki duumlzeyi 19 (plt001) olduğu tespit edilmiştir Literatuumlrdeki araştırmalarda
(oumlrn Contreras 2004 Gardner Dukes ve Discenzarsquonın (1993) Levine ve Donitsa-Schmidt (1998)) bilgisayar oumlzguumlveni ve tutumu arasında ilişki olduğu
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 195
goumlruumllmuumlştuumlr Gardner Dukes ve Discenzarsquonın (1993) 723 ilkoumlğretim oumlğrencisine
youmlnelik yaptıkları araştırma sonucunda bilgisayar oumlz-yeterliğinin de bilgisayar
tutumunu pozitif youmlnde etkilediği goumlruumllmuumlştuumlr Levine ve Donitsa-Schmidt
(1998) 7ndash12 sınıfta okuyan 309 oumlğrenci uumlzerinde bilgisayar tutumu bilgisayar
oumlz-yeterliği ve bilgisayar okuryazarlığı arasındaki ilişkiyi incelemiştir
Ccedilalışmanın sonucunda bilgisayar tutumuyla bilgisayar oumlz-yeterliği arasında
karşılıklı pozitif bir ilişkinin olduğu ve bu iki faktoumlruumln de bilgisayar
okuryazarlığını olumlu youmlnde etkilediği bulunmuştur Bu ccedilalışmada da
literatuumlrdeki ccedilalışmaların bulgularına paralel olarak oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-
yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasında manidar ve pozitif bir ilişki
bulunmuştur
SONUCcedil ve OumlNERİLER
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumlarının olumlu
youmlnde geliştirilmesine ihtiyaccedil duyulmaktadır
Bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ve bilgisayara youmlnelik tutumları oumlğrencilerin
oumlğrenim goumlrduumlkleri okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmaktadır Bu farklılık kuumlccediluumlk
olmakla birlikte eğitim olanaklarının eşit dağıtılması ve yararlanılması
bakımından eşit ilkesi ile ccedilelişmektedir
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterliği inanccedil duumlzeyi ve bilgisayara youmlnelik
tutumları boumllgesel olarak farklılaşmaktadır Ancak bu farklılık oldukccedila
kuumlccediluumlktuumlr Sosyal bir uumllkede herkese eşit koşullardan yararlanma fırsatı
verilmelidir Ancak bu durum tam olarak gerccedilekleşmemektedir
Bu ccedilalışma sonucunda eğitim politikaları accedilısından alınması gereken bazı
kararlar bulunmaktadır Boumllge ve okul tuumlruuml bakımından kaynaklı farklılıkları
azaltacak yatırımların yapılması Milli Eğitim Bakanlığı kontroluumlnde hazırlanan
bilgisayar ders programlarının hızla goumlzden geccedilirerek yenilenmesi ve
oumlğrencilerin boş vakitlerinde yararlanabilecekleri bilgisayar olanaklarının
sağlanması gerekmektedir
KAYNAKLAR
Akın A (2007) Oumlz-guumlven oumllccedileğinin geliştirilmesi ve psikometrik oumlzellikleri [Self-
confidence scale development and psychometric properties] Abant İzzet Baysal
Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 7(2) 165ndash175 Akkoyunlu B amp Kurbanoğlu S (2003) Oumlğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı ve
bilgisayar oumlz-yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 24 1-10
Akkoyunlu B amp Orhan F (2003) Bilgisayar ve Oumlğretim teknolojileri eğitimi (BOumlTE) boumlluumlmuuml oumlğrencilerinin bilgisayar kullanma oumlz-yeterlik inancı ile demografik oumlzellikleri arasındaki ilişki The Turkish Online Journal of Educational Technology 2(3) 86-93
Algan C E (2006) Oumlzel okullarda goumlrev yapan sınıf oumlğretmenlerinin eğitiminde bilgi
teknolojileri kullanımı oumlz yeterlikleri ve derslerinde bilgi teknolojilerinden
196 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
yararlanma durumları Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml
Yayınlanmamış yuumlksek lisans tezi İstanbul Tuumlrkiye Allison P D (2001) Missing data Sage University Papers Series on Quantitative
Applications in Social Science 07-136 Thousand Oaks CASage Aşkar P amp Umay A (2001) İlkoumlğretim matematik oumlğretmenliği oumlğrencilerinin
bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algısı Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 21 1-8
Ataseven F (1999) Teknoloji ve ccedilağdaş okullara paralel modeller BTIE 99 Bildiriler Kitabı 121-124
Attewell P amp Battle J (1999) Home computers and school performance Information Society 15 1ndash10
Bandura A (1997) Self-efficacy The exercise of control New York Freeman Berger C F Lu C R Beltzer S J amp Voss B E (1994) Research on the uses of
technology in science education In D L Gabel (Ed) Handbook of research in science teaching and learning (pp 469-490) New York Macmillan
Berkant HG amp Efendioğlu A (2010) Sınıf oumlğretmenliği boumlluumlmuuml oumlğrencilerinin bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algıları ve bilgisayar destekli eğitim yapmaya ilişkin tutumları 9 Ulusal Sınıf Oumlğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildiri Kitabı 951-
955 Brosnan M amp Lee W (1988) A cross-cultural comparison of gender differences in
computer attitudes and anxieties The United Kingdom and Hong Kong Computers in Human Behavior 14 559-577
Bruce C (1997) The relational approach a new model for information literacy New Review of Information and Library Research 3 1ndash22
Cassidy S amp Eachus P (2002) Developing the computer self-efficacy scale Investigating the relationship between computer self-efficacy and experience with
computers Journal of Educational Computing Research 26(2)133-153 Cassidy S amp Eachus P (2000) Learning style academic belief systems self-report
student proficiency and academic achievement in higher education Educational Psychology 20(3) 307-22
Chase M A (1998) Sources of self-efficacy in physical education and sport Journal of Teaching in Physical Education 18 76-89
Compeau D R amp Higgins C A (1995) Computer self-efficacy Development of a measure and initial test MIS Quarterly 19(2) 189-212
Contreras C L M (2004) Predicting computer self-confidence from demographic and personality variables and computer use The Quarterly Review of Distance Education 5(3) 173-181
Delcourt M amp Kinzie M (1993) Computer technologi- es in teacher education The measurement of attitu- des and self-efficacy Journal of Research and Development in Education 27 31-37
Demir K (2005) Oumlğretmen adaylarının iletişim ve bilgi teknolojilerine tutumlarını etkileyen faktoumlrler 5 Uluslararası Eğitim Teknolojileri Konferansı Sakarya
Deniz L (1994) Bilgisayar tutum oumllccedileğinin geccedilerlik guumlvenirlik ve norm ccedilalışması ve oumlrnek bir uygulama [Development of the attitudes toward computers A preliminary study] Unpublished doctoral dissertation Marmara University Istanbul Turkey
Deniz L (2000) Oumlğretmen adaylarının bilgisayar yaşantıları ve bilgisayar tutumları Marmara Uumlniversitesi Atatuumlrk Eğitim Fakuumlltesi Eğitim Bilimleri Dergisi 12 135-166
Ekici G amp Berkant H G (2007) Bilgisayar ve oumlğretim teknolojileri eğitimi (boumlte) lisans oumlğrencilerinin oumlğrenme stilleri ile bilgisayara youmlnelik tutumları ve
bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algıları arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi 1th
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 197
International Computer and Educational Technology Symposium Ccedilanakkale 16-
18 Mayıs 2007 Ersoy A 2000 Bilgi toplumu olma suumlrecindeki Tuumlrkiye ilkoumlğretimde bilgisayar
kullanımı yoluyla bilgisayar okuryazarlığı kazandırılması ve internet BTIE 2000 Bildiriler Kitabı 7-15
Gardner D G Dukes R L amp Discenza R (1993) computer use self-confidence and attitudes a causal analysis Computers in Human Behavior 9(4) 427-440
Guumlrcan A (2005)Bilgisayar oumlzyeterliliği ile bilişsel oumlğrenme stratejileri arasındaki ilişkiler Eğitim Araştırmaları Dergisi 19 179-193
Hair EC amp Graziano W G (2003) Self-Esteem personality and achievement in high School a prospective longitudinal study in Texas Journal of Personality 71(6) 971ndash994
Hair JF Anderson RE Tahtam RL amp Black WC (1998) Multivariate data analysis New Jersey Pearson
Hannafin R D amp Scott B N (2001) Teaching and learning with dynamic geometry programs in student-centered learning environments a mixed method inquiry Computers in the Schools 17 121ndash141
Hasan B amp Ali J (2006) The impact of general and system-specific self-efficacy on
computer training learning and reactions Academy of Information and Management Sciences 9(1) 17-35
Hashim H R ve Mustapha W N (2004) Attitudes toward learning about and working with computers of student at Uitm The Turkish Online Journal of Educational Technology 3(2)
Hashim H R amp Mustapha W N (2004) Attitudes toward learning about and working with computers of student at Uitm The Turkish Online Journal of Educational Technology 3(2) Article 1
Henderson MV amp Scheffler A J (2003) New literacies standards and teacher education Education 124(2) 390-396
Işıksal M amp Aşkar P (2003) İlkoumlğretim oumlğrencileri iccedilin matematik ve bilgisayar oumlz-yeterlik algısı oumllccedilekleri Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 25 1ndash8
James R amp Lamb C (2000) Integrating science mathematics and technology in middle school technology-rich environments a study of implementation and change School Science and Mathematics 100 27ndash36
Joumlreskog KG amp Soumlrbom D (2004) LISREL 87 for Windows [Computer Software]
Lincolnwood IL Scientific Software International Inc Joumlreskog K G amp Soumlrbom D (1993) LISREL 8 Structural equation modeling with the
SIMPLIs command language Scientific Software Mooresville IL Kaptan S (1998) Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri Ankara Tekışık Ofset Karsten R amp Roth M R (1998) The relationship of computer experience and computer
self-efficacy to performance in introductory computer literacy courses Journal of Research on Technology Education 31(1) 14-24
Khorrami O (2001) Researcing computer self-efficacy International Educational
Journal 2(4) 17-25 Kim H Seo J amp Park H (2008) The impact of ICT use on students academic
performance based on PISA 2006 Korean data The Journal of Korean Education 35(4) 107ndash129
Kline P (2000) An easy guide to factor analysis London and New York Routledge Koumlkluuml N Buumlyuumlkoumlztuumlrk Ş amp Boumlkeoğlu Ouml Ccedil (2006) Sosyal bilimler iccedilin istatistik
Pegem A Yayıncılık Ankara Koumlse S amp Gezer K (2006) Buldan (Denizli) ilccedilesi lise oumlğrencı lerinin bilgisayara
youmlnelı k tutumları Buldan Sempozyumu Bildiri Kitabı 79-86 Pamukkale
Uumlniversitesi
198 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Kubiatko M amp Vlckova K (2010) The relationship between ICT use and science
knowledge for Czech students a secondary analysis of PISA 2006 International Journal of Science and Mathematics Education 8 523-543
Kurbanoğlu S amp Akkoyunlu B (2001) Oumlğrencilere bilgi okuryazarlığı becerilerinin kazandırılması Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 21 81ndash89
Langford M amp Reeves T E (1998) The relationship between computer self-efficacy and personal characteristics of the beginning information systems student Journal of Computer Information Systems 38 (4) 41-45
Lee J (2009) Universals and specifics of math self-concept math self-efficacy and math
anxiety across 41 PISA 2003 participating countries Learning Individual Differences 19 355ndash365
Lev E L (1997) Bandurarsquos theory of self-efficacy applications to oncology Scholarly Inquiry for Nursing Practice 11(1) 21-42
Levine T amp Donitsa-Schmidt S (1998) Computer use confidence attitudes and knowledge a causal analysis Computers in Human Behavior 14(1) 125-146
Levine T ve Donitsa-Schmidt S (1998) Computer use confidence attitudes and knowledge A causal analysis Computers in Human Behavior 14(1) 125-146
Liao Y-K C (1999) Gender differences on attitudes toward computers A meta
analysis Society For Information Technology amp Teacher Education International Conferance San Antonio
Mallon M Monseur C Quittre V amp Wastiau P (2010) The contribution of ICT to education Comparative findings from international surveys and some innovative practice programma education FGA working paper
Marsh H W amp Hocevar D (1988) A new more powerful approach to multitrait-multimethod analysis Application of second-order confirmatory factor analysis Journal of Applied Psychology 73(1) 107-117
MEB (2006) Mesleki eğitim ve oumlğretim sisteminin guumlccedillendirilmesi projesi Tuumlrkiyersquonin başarısı iccedilin itici guumlccedil hayat boyu oumlğrenme politikası belgesi Ankara
MEB (2011) Oumlğretmen yetiştirme ve eğitimi genel muumlduumlrluumlğuuml oumlğretmen yeterlikleri-oumlğretmenlik mesleği genel ve oumlzel alan yeterlikleri Ankara httpotmgmebgovtrogretmen_yeterlikleri_kitabi adresinden 21 Mart 2011 tarihinde indirilmiştir
MEB (1999) Eğitimde ccedilağı yakalama 2000 projesi Ankara Muthen BO amp Kaplan D (1985) A comparison of some methodologiesfor the factor
analysis of non-normal Likert variables British Journal of Mathematical and Statistical Psychology 38 171ndash189
Myers J M amp Halpin R (2002) Teachersrsquo attitudes and use of multimedia technology in the classroom Constructivist-based professional development training for school districts Journal of Computing in Teacher Education 18(4) 133-140
Naeligvdal F (2007) Home-PC usage and achievement in English Computers amp Education 49(4) 1112ndash1121
Nielsen IL amp Moore AM 2003 Psychometric data on the mathematics self-efficacy
scale Educational and Psychological Measurement 63(1) 128ndash138 Nunnally JC amp Bernstein IJ (1994) Psychometric Theory New York McGraw-Hill OrsquoLeary A (1985) Self-efficacy and health Behavioral Research amp Technology 23
437-51 PISA (2009) Information communication technology (ICT) questionnaire
httpPISA2009acereduaudownloadsphp 20 Nisan 2011 tarihinde indirilmiştir Schunk D H (1985) Self-efficacy and classroom learning Psychology in the Schools
22 208-223 Seferoğlu S amp Akbıyık C (2005) İlkoumlğretim oumlğretmenlerinin bilgisayara youmlnelik oumlz-
yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Eğitim Araştırmaları Dergisi 19 89ndash101
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 199
Shrauger J S amp Schohn M (1995) Self-confidence in college students
Conceptualization measurement and behavioral implications Assessment 2 255-278
Stephens L J amp Konvalina J (2001) Factors influencing success in intermediate algebra Computers in the Schools 17 77-84
Suumlmer N (2000) Yapısal eşitlik modelleri Temel kavramlar ve oumlrnek uygulamalar Tuumlrk Psikoloji Yazıları 3(6) 49-74
Şahinkayası Y (2008) A cross-cultural comparison modeling of information and communication technologies aspects affecting mathematical and problem solving
literacy and perceptions of policy makers Unpublished doctoral dissertation Orta Doğu Teknik University Ankara Turkey
Şimşek N (2002) Derste eğitim teknolojisi kullanımı Nobel yayınları Ankara Tabachnick B G amp Fidell S L (1996) Using multivariate statistics (3Edition) Harper
Collins College Publishers New York Thomson S amp De Bortoli L (2007) PISA 2003 Australia ICT use and familiarity at
school and home Camberwell Australian Council for Educational Research Thomson S amp De Bortoli L (2007) PISA 2003 Australia ICT use Familiarity at
School and Home ACER Research Monograph Number 62
Topccedilu P(2009) Cinsiyetin bilgisayar tutumu uumlzerindeki etkisi Bir meta analiz ccedilalışması Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml İstanbul Tuumlrkiye
TTKB (2005) İlkoumlğretim programları genel yaklaşım-yeni ilkoumlğretim programları ve yaklaşımlar httpiogmmebgovtrpagesphppage=program adresinden 21 Mart 2011 tarihinde indirilmiştir
Tuti S (2005) Eğitimde bilişim teknolojileri kullanımı performans goumlstergeleri Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Hacettepe Uumlniversitesi Fen Bilimleri
Enstituumlsuuml Ankara Tuumlrkiye Uzun N Ekici G amp Sağlam N (2010) İlkoumlğretim ikinci kademe oumlğrencilerinin
bilgisayar oumlz-yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Kastamonu Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 18(3) 775-788
Uumlstuumlndağ N (2001) Muumlfredat laboratuar okullarında goumlrev yapan youmlnetici ve oumlğretmenlerin bilgisayar tutumları ile kaygı duumlzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml İstanbul Tuumlrkiye
Vealey R (1986) Conceptualization of sport confidence and competitive orientation Preliminary investigation and instrument development Journal of Sport Psychology 8 221ndash246
Webster J amp Martocchio J J (1993) Turning work into play implications for microcomputer software training Journal of Management 19 1127 ndash 1146
Yağız E (2007) The effects of game-based learning environments on studentsrsquo achievement and self-efficacy in ilkoumlğretimcomputer course Unpublished master thesis Hacettepe University Ankara Turkey
Yılmaz M Koumlseoğlu P Gerccedilek C amp Soran H (2006) Hacettepe uumlniversitesi biyoloji oumlğretmen adaylarının bilgisayarla ilgili oumlzyeterlik inanccedillarının incelenmesi Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 30 278ndash287
Yu F (1998) The effects of cooperation with inter-group competition on performance and attitudes in a computer-assisted science instruction Journal of Computers in Mathematics and Science Teaching 17 381-395
Zhang Y amp Espinoza S (1998) Relationships among computer self-efficacy attitudes toward computers and desirability of learning computing skills Journal of Research on Technology in Education 30 (4) 420-436
200 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
SUMMARY
The purpose of this study is to determine the level of computer self-efficacy
belief and computer attitude of students in the sample of PISA 2009 Turkey
Moreover it was analyzed whether computer self-efficacy beliefs and computer
attitudes differed by various variables (gender region and type of school) or not
and there was a relation between computer self-efficacy beliefs and attitudes or
not
Since the study is a study aiming to examine computer self-efficacy beliefs and
computer attitudes of students participating in PISA 2009 from Turkey in terms of various variables it is a descriptive study
The universe of the study comprised of 15-years old 475 40 students selected
randomly from 65 states participating in PISA 2009 Turkey sample of the
research consists of 4996 Turkish students attending to 170 schools determined
by random designation method by PISA international center by stratification by
11 different school types and 56 provinces from 12 statistical region unit Before
starting analysis lost data were examined and lost data were not included in the
analysis and the study was conducted on 4634 persons
Computer self-efficacy belief scale and computer attitude scale were used as the tool of data collection in the research Before analysis it was examined whether
the data has univariate normal distribution or not and it was determined that
skewness and kurtosis values of all study groups were between -10 and +10 and
it was seen that data has univariate normal distribution Moreover to determine
whether multicollinearity problem was present or not correlations between
variables in all groups were examined The fact that correlation value is 90 and
lower than this value shows that multicollinearity problem is not applicable In
data analysis construction validity of computer self-efficacy and computer
attitude scales was examined by confirmatory factor analysis (CFA) and
Cronbach alpha coefficient was calculated based on internal consistency CFA is
used to examine the conformity of factor structure and validity of the scale
described empirically or theoretical studies before In other words a measurement model determined by the researcher is in question and validity of
this model is tested in the analysis To assess the validity of factor structure of
scale in CFA in addition to chi-square statistics goodness of fit index (GFI)
among frequently-used fit statistics adjusted goodness of fit index (AGFI) root
mean of square error (RMR) and approximate root mean of square error
(RMSEA) are used For model-data fit it is expected that chi-square value will
not be significant value of ldquochi-squaresdrdquo will be lower than three values of
GFI and AGFI will be higher than 90 value of RMSEA and RMR will be lower
than 05 It was seen that fit index found by DFA analysis and Cronbach alpha
value meet the criteria values requested
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 201
T test was conducted for significance of variation between sexes and computer
self-efficacy beliefs of students and no significant variation was determined T
test was applied for significance of the variation between sexes of students and
computer attitudes point average and although there was a significant variance it
was determined that this significance was not significant at the practical level
PISA 2003 results showed that students taking the exam from Turkey have more
positive attitudes about the computer compared to the students from OECD
states and male students have more significant and more positive attitudes than
female students Although computer self-efficacy varied in favour of male
students in all states this variance between students participating from Turkey is
quite a little It was determined in many studies that computer self-efficacy belief does not differ by gender
One way variance analysis for computer self-efficacy belief level of students by
types of school was carried out and no significant variation was found It was
seen that variation was lower for students attending to primary school for their
computer self-efficacy beliefs than students attending to general high school and
vocational high school No study result to support this finding is available
One way variance analysis for computer attitudes of students by school type was
performed and a significant variation was found It can be said that computer
attitudes of students attending to primary school are lower than students of general and vocational high school and computer attitude of students of general
high school is higher than students of vocational high school This case may
arise from change of attitude in time
One way variance analysis for computer self-efficacy beliefs of students by
region was performed and a significant variation was found For the significant
variation point average of students in the Mediterranean Middle East Anatolia
and South-east Anatolia is lower than students in Istanbul West Marmara
Aegean East Marmara and West Anatolia This finding shows parallelism with
the results of PISA 2003 Australia and PISA 2006 Italy This case may arise
from development of these regions
One way variance analysis for computer attitudes of students by region was
carried out and a significant variation was found For the significant variation
point average of computer attitude of students in Middle East Anatolia and
Southeast Anatolia is lower than point average of computer attitude of students
in Istanbul East Black Sea Aegean East Marmara and West Anatolia
Moreover point average of computer attitude of students in the Mediterranean
Middle Anatolia and West Black Sea is lower than students in Istanbul Aegean
and East Marmara region It was determined that a significant lower 19 (plt01)
was present between computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of
students This case may arise from the fact that the region is an industry area and
its economy and opportunities are better than other regions
202 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of students are required to
be developed in positive way Computer self-efficacy belief level and computer
attitude of students vary on school types Although this variation is minor it
conflicts with the principle of equality in terms of non-equal distribution of
education opportunities and principle of equality in terms of benefiting from
them Computer self-efficacy belief level and computer attitude of students vary
on regions However this variation is minor In a social state the opportunity of
benefiting from equal conditions should be granted to everyone However this is
not achieved exactly
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 203
Ekler
Ek 1 Bilgisayar oumlz-yeterlik oumllccedileği maddeleri
Bilgisayarda aşağıdaki işlemlerden her birini ne kadar iyi yapabilirsiniz
a) Dijital fotoğraf ya da diğer grafik goumlruumlntuumllerini biccedilimlendirme
b) Veri tabanı oluşturma (oumlrneğin Microsoft Access reg ile)
c) Grafik ccedilizmek iccedilin elektronik tablolama programı kullanma
d) Sunum oluşturma (oumlrneğin Microsoft PowerPoint reg kullanarak)
e) Ccediloklu ortam sunusu hazırlamak (ses resim ve video ile)
Oumllccedilekteki maddeler ldquoBunu kendi başıma ccedilok iyi yapabilirimldquo(=4) ldquoBunu birinin
yardımı ile yapabilirimrdquo(=3)
ldquoBunun ne demek olduğunu biliyorum fakat yapamamrdquo (=2) ve ldquoBunun ne
demek olduğunu bilmiyorumrdquo (=1) şeklinde belirtilen 4rsquoluuml dereceleme oumllccedileğinde
duumlzenlenmiştir
Ek 2 Bilgisayar tutumu oumllccedileği maddeleri
Bilgisayar ile ilgili deneyimleriniz duumlşuumlnduumlğuumlnuumlzde aşağıdaki anlatımlara ne
oumllccediluumlde katılıyorsunuz
a) Bir bilgisayarla ccedilalışmak benim iccedilin ccedilok oumlnemlidir
b) Bir bilgisayarla oynamanın ya da ccedilalışmanın gerccedilekten eğlenceli
olduğunu duumlşuumlnuumlyorum
c) Bir bilgisayarı kullanıyorum ccediluumlnkuuml ccedilok ilgileniyorum
d) Bilgisayarla ccedilalışırken zamanın nasıl geccediltiğini anlamıyorum
Oumllccedilekteki maddeler ldquoKesinlikle katılmıyorumrdquo (=1) ldquoKatılmıyorumrdquo(=2)
ldquoKatılıyorumrdquo (=3) ldquoKesinlikle katılıyorumrdquo (=4) şeklinde belirtilen 4rsquoli
dereceleme oumllccedileğinde duumlzenlenmiştir
184 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
computer attitudes are significantly different by gender and this difference has no
practical significance Computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of students differ by type of school and region of school Keywords PISA computer self-efficacy belief computer attitudes
GİRİŞ
Bilgi ve teknoloji ccedilağı olarak ifade edilen bu doumlnem tuumlm sektoumlrleri etkilemiştir
Bu doumlnemin en belirgin oumlzelliği bilginin suumlrekli bir değişim goumlstermesidir Bu
durum eğitim kurumlarının yapısında oumlzellikle de oumlğrenci ve oumlğretmen
rollerinde değişime sebep olmuştur Geccedilmişte oumlğrencinin roluuml oumlğretmen tarafından aktarılan bilginin alınması iken guumlnuumlmuumlzde oumlğrencinin roluuml
oumlğretmenin rehberliğinde kendisinin ihtiyaccedil duyduğu bilginin farkına varması
ihtiyaccedil duyduğu bilgiyi bulması bulduğu bilgiyi işlemesi ve yapılandırması
biccedilimindedir Oumlğrencinin bu işlemleri gerccedilekleştirebilmesi iccedilin bilgi okuryazarı
becerisine sahip olması gerekmektedir Bilgi okuryazarı bilgi gereksinimini
hissetme tanımlama bilgiye ulaşma ve bilgiyi değerlendirme olarak
tanımlanabilir (Henderson amp Scheffler 2003 Kurbanoğlu amp Akkoyunlu 2001)
Bilgi okuryazarlığı yaşam boyu oumlğrenme ile ilişkilendirilmektedir (Bruce 1997
Kurbanoğlu amp Akkoyunlu 2001) Lynch (2003) bilgi okuryazarlığı becerilerinin
oumln koşulunun teknoloji okuryazarı olduğunu belirtmiştir (Akt Kuş 2005)
Toplumların kalkınabilmesi iccedilin bireylerin teknoloji okuryazarı olarak ve kendi
kendine oumlğrenebilen bireyler olarak yetiştirilmesi gerekmektedir (Akkoyunlu amp Kurbanoğlu 2003 Ataseven 1999 Ersoy 2000 Kuş 2005) Bireylerin
teknoloji okuryazarlığı niteliklerinin geliştirilmesi oumlncelikle eğitim kurumlarının
sorumluluğundadır Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) 1990rsquolı yılların ortalarından
itibaren ilkoumlğretim ve ortaoumlğretim duumlzeyinde buguumlne kadar gerccedilekleştirdiği
program değişikliklerinde teknoloji ve bilgi okuryazarlığı kavramlarını temel
ilkeler olarak benimsemiş ve bu doğrultuda değişiklikler yapmıştır (MEB 1999
MEB 2006 Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı [TTKB] 2005) MEB (2009)
hedefinin ccedilağın bilgi birikimine sahip duumlnya ile rekabet edebilir genccediller
yetiştirmek bu sayede oumlnuumlmuumlzdeki yıllarda tuumlm duumlnyaya youmln veren lider uumllke
konumuna yuumlkselmesini sağlamak olduğu ifade edilmiştir Bu hedefin
gerccedilekleşebilmesi oumlğrencilere bilgi ve iletişim teknolojisi kullanımına ilişkin becerilerin kazandırılması bağlıdır Bilgi ve iletişim teknolojisinin en oumlnemli
parccedilası bilgisayarlardır Bilgi ve iletişim teknolojisi kullanımını etkileyen en
oumlnemli değişkenler bilgi ve iletişim teknolojileri oumlz yeterliği (Algan 2006
Aşkar amp Umay 2001 Hasan amp Ali 2006 Demir 2005 Işıksal amp Aşkar 2003)
ve bilgisayar tutumu (Deniz 2000 Hashim amp Mustapha 2004) olarak ifade
edilmektedir Oumlz-guumlven ve oumlz-yeterlilik kavramları birbirinden farklı olmasına
rağmen literatuumlrde birbirinin yerine kullanılmaktadır (Akın 2007 Chase 1998
Lee 2005 Nielsan amp Moore 2003) Bazı araştırmacılar oumlz-guumlvenin alana
genellenebilir ya da oumlzellenebilir olmasına karşın oumlz-yeterliliğin yalnızca alana
oumlzellenebilir olduğunu belirtmiştir (Bandura 1997 Shrauger amp Schohn 1995)
Kısaca oumlz-yeterlilik oumlz-guumlvenin duruma oumlzel formunu ifade etmektedir
(Vealey1986) Oumlz-yeterlilik belirli bir hedefi gerccedilekleştirmede kişinin yeteneğine ve kendine olan inancı ya da bir başka deyişle kişinin kendi
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 185
potansiyelini performansadavranışa doumlnuumlştuumlruumlp doumlnuumlştuumlrmeyeceği ilgili algısıdır
(Bandura 1997) Bilgisayar oumlz-yeterliği kavramı sosyal psikoloji alanında
geliştirilmiş bir kavram olan oumlz-yeterlik kavramının bilgisayar alanına
uyarlanması ile ortaya ccedilıkmıştır (OrsquoLeary 1985 Lev 1997 Schunk 1985)
Bilgisayara youmlnelik oumlz-yeterlik inancıyla ilgili litertuumlrde birccedilok tanım
bulunmaktadır Guumlrcanrsquoa (2005) goumlre bilgisayar oumlz-yeterliği bireyin bilgisayar
başında bir goumlrevi gerccedilekleştirmek iccedilin bilgisayar kullanım yeteneği uumlzerine
kabul ettiği algısıdır En genel anlamda bilgisayar oumlz-yeterliği ldquobireyin bilgisayar
kullanma konusunda kendine ilişkin yargısıdırrdquo (Compeau amp Higgins 1995
Delcourt amp Kinzie 1993 Karsten amp Roth 1998 Khorrami 2001)
Bilgisayar oumlz-yeterlik inancı bilgi ve iletişim teknolojilerine olan pozitif eğilimle
yakından ilişkilidir (Zhang amp Espinoza 1998) Bilgisayar oumlz-yeterlik algısı
bireylerin bilgisayara olan ilgilerini ve bilgisayar kullanma isteklerini
etkilemektedir (Aşkar amp Umay 2001 Guumlrcan 2005) Bilgisayar oumlz-yeterlik
algısı yuumlksek duumlzeydeki bireylerin bilgisayarda ccedilalışma istekleri artmakta
bilgisayarla ilgili karşılaşılan guumlccedilluumlklerde kendilerine guumlvendikleri ve bu
guumlccedilluumlklerin ccediloumlzuumlmuumlnde de daha başarılı oldukları ifade edilmektedir
(Akkoyunlu amp Orhan 2003 Brosnan amp Lee 1998 Compeau amp Higgins 1995
Karsten amp Roth 1998 Langford amp Reeves 1998) Ayrıca oumlğrencilerin
bilgisayar yazılımlarını oumlğrenmesinde bilgisayar oumlz-yeterlik inancı temel
belirleyici durumundadır (Webster amp Martocchio 1993) Araştırmalar akademik başarısı yuumlksek olan bireylerin yuumlksek oumlzguumlven duygusuna nesnel bakış accedilısıyla
yaratıcı duumlşuumlnme yetisine sahip olduklarını goumlstermiştir (Hair amp Graziano 2003)
Bilgisayar oumlz-yeterliği yuumlksek olan bireyler duumlşuumlk bilgisayar oumlz-yeterliğine
sahip bireylere oranla teknolojik gelişmelere daha az tepki goumlstermekte ve
teknolojik gelişmelere daha ccedilabuk uyum sağlamaktadırlar (Guumlrcan 2005)
Bilgisayar oumlz-yeterliği ile bireylerin cinsiyetleri arasındaki ilişkiyi inceleyen
ccedilalışmalarda cinsiyet bakımından bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları arasında farklı
sonuccedillara ulaşmışlardır Algan (2006) Akkoyunlu ve Orhan (2003) Cassidy ve
Eachus (2002) Ekici ve Berkant (2007) Miura (1987) araştırmalarında
bilgisayar oumlz-yeterlik inancı puanlarının erkek oumlğrenciler lehine manidar farklılık
goumlsterirken Berkant ve Efendioğlu (2010) Cassidy ve Eachus (2000) Işıksal ve Aşkarrsquoın (2003) araştırmalarında kız oumlğrenciler lehine manidar farklılık
goumlstermiştir Akkoyunlu ve Orhan (2003) Karsten ve Roth (1998) Murphy
Coover ve Owen (1989) Yılmaz Gerccedilek Koumlseoğlu ve Soran (2006) Seferoğlu
(2005) Uzun Ekici ve Sağlam (2010)rsquoın araştırmalarında ise bilgisayar oumlz-
yeterlik inancı puanlarının cinsiyete goumlre farklılaşmadığı tespit edilmiştir
Bilgisayar kullanımını etkileyen bir diğer değişken de bilgisayar tutumudur
(Myers amp Halpin 2002) Bilgisayar tutumu bireyin bilgisayara bilgisayar
kullanımına bilgisayar kullananlara ve bilgisayarların toplumsal ya da kişisel
etkilerine youmlnelik olarak sahip olduğu duumlşuumlnce duygu ve davranışları iccedileren bir
eğilimidir Diğer bir ifadeyle bilgisayar tutumu insanların bilgisayara karşı goumlsterdiği tepkilerdir (Liao 1999) Bireyin bilgisayar tutumunu bireyin
186 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
bilgisayar kaygısı bilgisayar yeterliği bilgisayara ilgisi bilgisayardan
hoşlanması ve bilgisayara youmlnelik oumlnyargıları oluşturmaktadır (Deniz 1994)
Bilgisayar tutumu bir şemsiye konumunda olup pek ccedilok araştırmacı tarafından
ccedileşitli araştırmalarda farklı değişkenlerle (oumlrn cinsiyet boumllge okul tuumlruuml
deneyim bilgisayar oumlzguumlveni vb) birlikte ele alınmıştır (Deniz 2000 Gardner
Dukes amp Discenza 1993 Hashim amp Mustapha 2004 Levine amp Donitsa-
Schmidt 1998 Thomson amp De Bortoli 2007 Topccedilu 2009) Araştırmalarda
bilgisayar deneyiminin arttıkccedila bilgisayar kullanımına karşı olumlu (Deniz
2000) hiccedil deneyimi olmayan oumlğrencilerin bilgisayara youmlnelik olumsuz tutum
goumlsterdikleri (Hashim amp Mustapha 2004) tespit edilmiştir
Araştırmaların ccediloğu bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT) kullanımının bireylerin
oumlğrenme suumlrecinde etkili olduğunu ortaya koymaktadır (Attewell amp Battle
1999 Berger Lu Beltzer amp Voss 1994Hannafin amp Scott 2001 James amp
Lamb 2000 Kim amp Seo 2008 Kubiatko amp Vlckova 2010 Naevdal 2007
Stephens amp Konvalina 2001 Yu 1998) Bireylerin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı
ve bilgisayar tutumları bireylerin yeni teknolojileri kabul etmesi ve bu
teknolojileri yaygın olarak kullanmasını etkilemektedir Eğitimin amaccedillarından
biri toplumun gereksinimleri doğrultusunda bireyler yetiştirmek olduğu iccedilin
bilgi ccedilağına uygun bilgi toplumunun oumlzelliği goumlz oumlnuumlne alınarak oumlğrencileri
yetiştirmesi gerekmektedir (Şimşek 2002)
Bu ccedilalışmanın amacı PISA 2009 Tuumlrkiye oumlrnekleminde oumlğrencilerin bilgisayar
oumlz-yeterlik inanccedillarını ve bilgisayar tutumlarını belirlemektir Bu amaccedil
doğrultusunda araştırmada aşağıda belirtilen alt problemlere oumlğrenci goumlruumlşlerine
goumlre yanıt aranmıştır
1 Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları
cinsiyete goumlre anlamlı bir farklılık goumlstermekte midir
2 Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları
yaşadıkları boumllgeye goumlre anlamlı bir farklılık goumlstermekte midir 3 Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları okul
tuumlruumlne goumlre anlamlı bir farklılık goumlstermekte midir
4 Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile tutumları arasında nasıl
bir ilişki vardır
YOumlNTEM
Araştırma PISA 2009rsquoa Tuumlrkiyersquoden katılan oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik
inanccedilları ve bilgisayar tutumlarını ccedileşitli değişkenler accedilısından incelemeyi ortaya
koymayı amaccedillayan bir ccedilalışma olması nedeniyle betimsel bir ccedilalışmadır
Betimsel ccedilalışmalar ldquoolayların objelerin varlıkların kurumların grupların ve ccedileşitli alanların ne olduğunu betimlemeye accedilıklamaya ccedilalışan incelemelerdirrdquo
(Kaptan 1998 s 59)
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 187
Araştırmanın Evren ve Oumlrneklemi
Araştırmanın evreni PISA 2009rsquoa katılan 65 uumllkeden tesaduumlficirc olarak seccedililen 15
yaşındaki 475460 oumlğrenci oluşmaktadır Araştırmanın Tuumlrkiye oumlrneklemi ise 12
istatistiki boumllge biriminden 56 il ve 11 farklı okul tuumlruumlne goumlre tabakalandırılarak
PISA uluslararası merkez tarafından seccedilkisiz atama youmlntemiyle belirlenen 170
okulda oumlğrenim goumlren 4996 Tuumlrk oumlğrenci oluşturmaktadır Analizlere
başlanmadan oumlnce kayıp veriler incelenmiş kayıp veri miktarı 5rsquoten fazla olan
362 birey analiz dışı bırakılmış (Allison 2001) ve ccedilalışma 4634 kişi uumlzerinde
yuumlruumltuumllmuumlştuumlr
4634 oumlğrenciden oluşan verilerin 2239 (483)rsquounu kız ve 2395(517)rsquoini
erkek oumlğrenciler oluşmaktadır Okul tuumlruumlne goumlre oumlğrenci dağılımı ise 115 (25) ilkoumlğretim 2609 (563) genel lise ve 1910 (412) meslek lisesi oumlğrencisinden
meydana gelmektedir PISA 2009rsquoa katılan oumlğrencilerin Tuumlrkiyersquodeki 12
istatistikicirc boumllge birimine (NUTS) goumlre dağılımları şu şekildedir İstanbul Boumllgesi
762 (164) Batı Marmara Boumllgesi 228 (49) Ege Boumllgesi 574 (124) Doğu
Marmara Boumllgesi 495 (107) Batı Anadolu Boumllgesi 466 (101) Akdeniz
Boumllgesi 584 (126) Orta Anadolu Boumllgesi 281 (61) Batı Karadeniz Boumllgesi
348 (75) Doğu Karadeniz Boumllgesi 200 (43) Kuzeydoğu Anadolu Boumllgesi
126 (27) Ortadoğu Anadolu Boumllgesi 201 (43) ve Guumlneydoğu Anadolu
Boumllgesi 369 (80) [toplam 4996 100]
Veri Toplama Araccedilları Bilgisayar oumlz-yeterlik oumllccedileği PISA 2009 kapsamındaki ileri duumlzey bilgisayar
kullanım oumlz-yeterliği 5 madde ile oumllccediluumllmeye ccedilalışılmıştır (Ek 1) Oumllccedilekteki
maddeler ldquoBunu kendi başıma ccedilok iyi yapabilirimldquo(=4) ldquoBunu birinin yardımı
ile yapabilirimrdquo(=3) ldquoBunun ne demek olduğunu biliyorum fakat yapamamrdquo
(=2) ve ldquoBunun ne demek olduğunu bilmiyorumrdquo (=1) şeklinde belirtilen 4rsquoluuml
dereceleme oumllccedileğinde duumlzenlenmiştir (PISA 2009)
Bilgisayar tutum oumllccedileği PISA 2009 kapsamındaki bilgisayar tutumu iccedilin 4
madde ile oumllccediluumllmeye ccedilalışılmıştır (Ek 2) Oumllccedilekteki maddeler ldquoKesinlikle
katılmıyorumrdquo (=1) ldquoKatılmıyorumrdquo(=2) ldquoKatılıyorumrdquo (=3) ldquoKesinlikle
katılıyorumrdquo (=4) şeklinde belirtilen 4rsquoli dereceleme oumllccedileğinde duumlzenlenmiştir
(PISA 2009)
Verilerin analizinde oumlncelikle bilgisayar oumlz-yeterliği ve bilgisayar tutum
oumllccedileklerinin yapı geccedilerliği doğrulayıcı faktoumlr analizi (DFA) ile incelenmiş daha
sonra iccedil tutarlılığa dayalı olarak Cronbach Alpha katsayısı hesaplanmıştır DFA
daha oumlnce ampirik ya da kuramsal ccedilalışmalarla tanımlanan oumllccedileğin faktoumlr
yapısının toplanan verilerle uyumunu ve geccedilerliliğini incelemek amacıyla
kullanılır Başka bir anlatımla araştırmacın belirlediği bir oumllccedilme modeli vardır ve
analizde bu modelin geccedilerliliği sınanır (Kline 2000 Suumlmer 2000 Tabachnick amp
Fidell 2001) DFArsquoda oumllccedileğin faktoumlr yapısının geccedilerliliğini değerlendirmek iccedilin
ki-kare istatistiğinin yanında sıklıkla kullanılan uyum istatistikleri arasında iyilik
uyum indeksi (GFI) duumlzeltilmiş iyilik uyum indeksi (AGFI) ortalama hataların karekoumlkuuml (RMR) ve yaklaşık hataların ortalama karekoumlkuuml (RMSEA) yer
188 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
almaktadır Model-veri uyumu iccedilin ki-kare değerinin manidar ccedilıkmaması ldquoki-
karesdrdquo değerinin uumlccedilten duumlşuumlk ccedilıkması GFI ve AGFI değerlerinin 90rsquodan
yuumlksek RMSEA ve RMR değerlerinin ise 05rsquoten duumlşuumlk ccedilıkması beklenir
(Joumlreskog amp Sorbom 1993 Marsh amp Hocevar 1988) Cronbach Alpha katsayısı
070 ve uumlzerinde (Hair Anderson Tatham ve Black 1998 Nunnally ve
Bernstein 1994) değer almalıdır Bilgisayar oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar
tutumu ile cinsiyet boumllge okul tuumlruuml değişkenleri arasındaki ilişkiler t testi tek
youmlnluuml varyans analizi ve korelasyon analizi ile incelenmiştir Ayrıca değişkenler
arasındaki ilişkinin guumlcuumlnuuml accedilıklamak iccedilin kısmi etki buumlyuumlkluumlk indekslerinden
birisi olan eta-kare (η2) katsayısı hesaplanmış ve bu doğrultuda yorumlanmıştır
Et-karersquonin yorumu iccedilin belli kesme noktaları belirlemiştir Etki buumlyuumlkluumlkleri η2= 01rsquode ldquokuumlccediluumlkrdquo η2= 06rsquote ldquoortardquo ve η2= 14 olduğunda ise ldquogenişrdquo olarak
gruplanmıştır (Koumlkluuml Buumlyuumlkoumlztuumlrk amp Boumlkeoğlu 2006)
Bilgisayar Oumlz-yeterliği ve Bilgisayar Tutumuna Ait DFA Sonuccedilları
Bilgisayar oumlz-yeterliği inancı ve bilgisayar tutum oumllccedileğinin yapı geccedilerliği
doğrulayıcı faktoumlr analizi ile incelenmiştir Model parametrelerinin kestiriminde
maksimum olabilirlik (maximum likelihood) hesaplanmıştır (Joumlreskog amp
Soumlrbom 2004) Modele ilişkin elde edilen uyum indeksleri Tablo 1rsquode
verilmiştir İccedil tutarlılığa dayalı olarak elde edilen Cronbach Alpha değeri
bilgisayar oumlz-yeterliği inancı ve bilgisayar tutum oumllccedilekleri iccedilin sırasıyla 86 84
olarak tespit edilmiştir Aynı zamanda bilgisayar oumlz yeterliği ortalaması
( X =314) ve bilgisayar tutum ortalaması ( X =293)rsquotuumlr
Tablo 1 Bilgisayar Oumlz-Yeterliği İnancı ve Bilgisayar Tutum Oumllccedileğine Ait Uyum
İyiliği Testlerine İlişkin Değerler
Oumllccedilekler X2 X2
df NFI RFI CFI GFI AGFI IFI RMSEA RMR
Bilgisayar
oumlz-yeterlik
inancı
2446 2 1 099 099 1 099 099 0049 0009
Bilgisayar
tutumu 2922 3 1 099 099 1 099 1 0043 0006
plt01
Tablo 1rsquode elde edilen uyum indeks değerleri iccedilin oumllccediluumlt değerler goumlz oumlnuumlnde
bulundurulduğunda model ve goumlzlenen veri arasındaki uyumun genel olarak sağlandığı ifade edilebilir
Verilerin Ccediloumlzuumlmlenmesi
Analizler yapılmadan oumlnce ccedilalışma gruplarının her birinde verinin tek değişkenli
normal dağılıma sahip olup olmadığı incelenmiş ve tuumlm ccedilalışma gruplarında
ccedilarpıklık ve basıklık değerlerinin -10 ve +10 arasında (Mutheacuten amp Kaplan
1985) yer aldığı tespit edilmiş ve verilerin tek değişkenli normal dağılıma sahip
oldukları goumlzlenmiştir Ayrıca ccediloklu bağlantı probleminin olup olmadığını
belirlemek amacıyla tuumlm gruplarda değişkenler arasındaki korelasyonlar
incelenmiştir Korelasyon değerlerinin 90 (Tabachnick amp Fidell 2001) ve
altında olması ccediloklu bağıntı probleminin olmadığını goumlstermektedir
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 189
Araştırmada yapı geccedilerliği iccedilin LISREL 871 paket programı ve diğer analizlerin
yapılmasında SPSS 160 paket programı paket programı kullanılmıştır
BULGULAR
Tablo 2 Oumlğrencilerin Cinsiyet Değişkenine Goumlre Bilgisayar Oumlz-yeterlik İnancı
ve Tutum Puanlarına İlişkin T Test Sonuccedilları
Değişkenler Cinsiyet N X SS Sd t P
Bilgisayar
oumlz-yeterlik inancı
Kız 2239 3148 692 4632 489 625
Erkek 2395 3138 785
Bilgisayar tutumu Kız 2239 2890 743
4632 -3254 001 Erkek 2395 2966 835
Tablo 2 incelendiğinde oumlğrencilerin cinsiyetleri ile bilgisayar oumlz-yeterlik
inanccedilları arasındaki farkın manidar olmadığı tespit edilmiştir [t (4632)= 489 pgt
005] Oumlğrencilerin cinsiyetleri ile bilgisayar tutumları arasında manidar farklılık
olduğu [t (4632)=-3254 plt 005 η2=0002] etki buumlyuumlkluumlğuuml bakımından elde
edilen Eta kare incelendiğinde bu farklılığın pratik anlamının olmadığı
goumlruumllmuumlştuumlr
Tablo 3 Oumlğrencilerin Okul Tuumlruumlne Goumlre Bilgisayar Oumlz-Yeterlik İnanccedil Duumlzeyine
İlişkin Ortalamalar ve Standart Sapmalar
Okul Tuumlruuml N X SS
A İlkoumlğretim okulu 115 2784 898 BGenel lise 2609 3160 728 CMeslek lisesi 1910 3142 744 Toplam 4634 3143 741
Tablo 3rsquo de oumlğrencilerin okul tuumlruumlne goumlre bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyine ilişkin Ortalama ve Standart Sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre ilkoumlğretim
oumlğrencilerinin oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ortalaması 2784 genel lise oumlğrencilerinin
oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ortalaması 3160 meslek lisesi oumlğrencilerinin oumlz-
yeterlik inanccedil duumlzeyi ortalaması 3142rsquodir Bu ortalama değerler arasında
manidar bir fark olup olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve
aşağıdaki bulgulara ulaşılmıştır
Tablo 4 Oumlğrencilerin Okul Tuumlruumlne Goumlre Bilgisayar Oumlz-Yeterlik İnanccedil Duumlzeyine
İlişkin Tek Youmlnluuml Varyans Analizi
Kareler
toplamı sd
Kareler
ortalaması F p
Manidar
Fark Gruplar arası 15508 2 7754 14195 000 B-A Gruplar iccedili 2531600 4631 547 C-A Toplam 2547109 4633
Tablo 4rsquote oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil puanları ile okul tuumlrleri
arasında manidar bir farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(2-4631)=14195 plt01
η2=01] Etki buumlyuumlkluumlkleri incelendiğinde okul tuumlrleri arasındaki farklılıkların
190 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
kuumlccediluumlk etkiye sahip olmakla birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir
Buna goumlre bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları accedilısından okul tuumlrleri arasında
farklılıklar olduğu soumlylenebilir Farkın kaynağını belirlemek iccedilin yapılan
Dunnettrsquo C testinin sonuccedillarına goumlre genel lise ve meslek lisesinde oumlğrenim
goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı puan ortalaması sırasıyla
X =3160 ve X =3142 olup ilkoumlğretim okullarında oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerinin ortalamasından ( X =2784) daha buumlyuumlktuumlr Bunun sonucunda ilkoumlğretim okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterlik
inanccedillarının genel lise ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerine goumlre
daha duumlşuumlk olduğu soumlylenebilir
Tablo 5 Oumlğrencilerin Okul Tuumlruumlne Goumlre Bilgisayar Tutumlarına İlişkin
Ortalama ve Standart Sapma Değerleri
Okul Tuumlruuml N X SS
Aİlkoumlğretim okulu 115 2374 861 B Genel lise 2609 2971 778 CMeslek lisesi 1910 2906 795 Toplam 4634 2929 793
Tablo 5rsquo de oumlğrencilerin okul tuumlruumlne goumlre bilgisayar tutum puanlarına ilişkin
ortalama ve standart sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre ilkoumlğretim
oumlğrencilerinin bilgisayara tutum ortalaması 2374 genel lise oumlğrencilerinin
bilgisayara tutum ortalaması 2971 meslek lisesi oumlğrencilerinin bilgisayara
tutum ortalaması 2906rsquodir Bu ortalama değerler arasında manidar bir fark olup
olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve aşağıdaki bulgulara
ulaşılmıştır
Tablo 6 Oumlğrencilerin Okul Tuumlruumlne Goumlre Bilgisayar Tutumlarına İlişkin Tek
Youmlnluuml Varyans Analizi Sonuccedilları
Kareler toplamı
sd Kareler
ortalaması F p
Manidar Fark
Gruplar arası 40995 2 20498 33087 000 B-A C-A
Gruplar iccedili 2868887 4631 619 B-C Toplam 2909882 4633
Tablo 6rsquoda oumlğrencilerin bilgisayar tutumları ile okul tuumlrleri arasında manidar bir
farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(2-4631)= 33087 plt001 η2=001] Etki
buumlyuumlkluumlkleri incelendiğinde okul tuumlrleri arasındaki farklılıkların kuumlccediluumlk etkiye
sahip olmakla birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir Buna goumlre
bilgisayar tutumları accedilısından okul tuumlrleri arasında farklılıklar olduğu
soumlylenebilir Farkın kaynağını belirlemek iccedilin yapılan LSD testinin sonuccedillarına
goumlre genel lisede ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar
tutum puanı ortalaması sırasıyla ( X = 2971) ve ( X =2906) olup ilkoumlğretim
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 191
okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin ortalamasından ( X =2374) daha
buumlyuumlktuumlr Ayrıca genel lisede oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar tutum
puanı ortalaması ( X =2971) meslek lisesi oumlğrencilerinkinden ( X =2906) daha
buumlyuumlktuumlr Bunun sonucunda ilkoumlğretim okullarında oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerinin bilgisayar tutumları genel ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren
oumlğrencilere goumlre daha duumlşuumlk olduğu ve genel lisede oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutumlarının da meslek lisesi oumlğrencilerine goumlre daha yuumlksek olduğu
soumlylenebilir
Tablo 7 Oumlğrencilerin Oumlğrenim Goumlrduumlkleri Boumllgelere Goumlre Bilgisayar Oumlz-
Yeterlik İnanccedillarına İlişkin Ortalama ve Standart Sapma Değerleri
Boumllgeler N X Ss
1 İstanbul 762 3240 666 2 Batı Marmara 228 3272 627 3 Ege 574 3207 746 4 Doğu Marmara 495 3226 701 5 Batı Anadolu 466 3178 711 6 Akdeniz 584 3025 787
7 Orta Anadolu 281 3077 764 8 Batı Karadeniz 348 3140 715 9 Doğu Karadeniz 200 3058 770 10 Kuzeydoğu Anadolu 126 3178 753 11 Ortadoğu Anadolu 201 2952 818 12 Guumlneydoğu Anadolu 369 2984 833 Toplam 4634 3143 741
Tablo 7rsquo de oumlğrencilerin oumlğrenim goumlrduumlkleri boumllgelere goumlre bilgisayar oumlz-yeterlik
inanccedillarına ilişkin ortalama ve standart sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre
ilkoumlğretim oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ortalaması İstanbul
3240 batı Marmara 3272 ege 3207 doğu Marmara 3226 batı Anadolu
3178 Akdeniz 3025 orta Anadolu 3077 batı Karadeniz 3140 doğu
Karadeniz 3058 kuzeydoğu Anadolu 3178 Ortadoğu Anadolu 2952
guumlneydoğu Anadolu 3143rsquoduumlr Bu ortalama değerler arasında manidar bir fark
olup olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve aşağıdaki bulgulara
ulaşılmıştır
Tablo 8 Oumlğrencilerin Boumllgelerine Goumlre Bilgisayar Oumlz-Yeterlik İnanccedillarına İlişkin Tek Youmlnluuml Varyans Analizi Sonuccedilları
Kareler
toplamı sd
Kareler
ortalaması F p
Manidar
Fark
Manidar
Fark
Gruplar arası 44874 11 4079 7535 000 12345-6
Gruplar iccedili 2502234 4622 541 12345-11
Toplam 2547109 4633 12345-12
Tablo 8rsquode oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile boumllgeler arasında
manidar bir farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(11-4622)=7535 plt001 η2=002]
Etki buumlyuumlkluumlkleri incelendiğinde boumllgeler arasındaki farklılıkların kuumlccediluumlk etkiye
192 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
sahip olmakla birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir Buna goumlre
bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları accedilısından boumllgeler arasında farklılıklar olduğu
soumlylenebilir Gruplar arası farkın kaynağını belirlemek iccedilin yapılan Dunnett C
testinin sonuccedillarına goumlre Akdeniz ( X =3025) Ortadoğu Anadolu ( X =2952)
ve Guumlneydoğu Anadolu ( X =2984) boumllgelerinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterlik inancı puan ortalaması İstanbul ( X =3240) Batı
Marmara ( X =3272) Ege ( X =3207) Doğu Marmara ( X =3226) ve Batı
Anadolu ( X =3178) boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin ortalamasından
daha duumlşuumlktuumlr
Tablo 9 Oumlğrencilerin Oumlğrenim Goumlrduumlkleri Boumllgelerine Goumlre Bilgisayar
Tutumlarına İlişkin Ortalama ve Standart Sapma Değerleri
Boumllgeler N X SS
1 İstanbul 762 3021 784 2 Batı Marmara 228 2938 771 3 Ege 574 3064 749 4 Doğu Marmara 495 3010 762
5 Batı Anadolu 466 2979 778 6 Akdeniz 584 2884 784 7 Orta Anadolu 281 2805 850 8 Batı Karadeniz 348 2811 805 9 Doğu Karadeniz 200 2976 701 10 Kuzeydoğu Anadolu 126 2944 813 11 Ortadoğu Anadolu 201 2716 795 12 Guumlneydoğu Anadolu 369 2716 852 Toplam 4634 2929 793
Tablo 9rsquo da oumlğrencilerin oumlğrenim goumlrduumlkleri boumllgelere goumlre bilgisayar tutum
puanlarına ilişkin ortalama ve standart sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre ilkoumlğretim oumlğrencilerinin oumlğrenim goumlrduumlkleri boumllgelere goumlre bilgisayara tutum
ortalaması İstanbul 3021 batı Marmara 2938 ege 3064 doğu Marmara 3010
batı Anadolu 2979 Akdeniz 2884 orta Anadolu 2805 batı Karadeniz 2811
doğu Karadeniz 2976 kuzeydoğu Anadolu 2944 Ortadoğu Anadolu 2716
guumlneydoğu Anadolu 2716rsquodır Bu ortalama değerler arasında manidar bir fark
olup olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve aşağıdaki bulgulara
ulaşılmıştır
Tablo 10 Oumlğrencilerin Oumlğrenim Goumlrduumlkleri Boumllgelerine Goumlre Bilgisayar
Tutumlarına İlişkin Tek Youmlnluuml Varyans Analizi Sonuccedilları
Kareler
toplamı sd Kareler ortalaması F p Manidar Fark
Gruplar arası 57952 11 5268 8538 000 13459-11
Gruplar iccedili 2851929 4622 617 13459-12
Toplam 2909882 4633
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 193
Tablo 10rsquoda oumlğrencilerin bilgisayar tutumları ile boumllgeler arasında manidar bir
farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(11-4622)=8538 plt01 η2=02] Etki buumlyuumlkluumlkleri
incelendiğinde boumllgeler arasındaki farklılıkların kuumlccediluumlk etkiye sahip olmakla
birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir Buna goumlre bilgisayar tutumları
accedilısından boumllgeler arasında farklılıklar olduğu soumlylenebilir Gruplar arası farkın
kaynağını belirlemek iccedilin yapılan Dunnett C testinin sonuccedillarına goumlre Ortadoğu
Anadolu ( X =2716) ve Guumlneydoğu Anadolu ( X =2929) boumllgelerinde oumlğrenim
goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanı ortalaması İstanbul ( X =3021) Doğu
Karadeniz ( X =2976) Ege ( X =3064) Doğu Marmara ( X =3010) ve Batı
Anadolu ( X =2979) boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum
puanı ortalamasından daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca Akdeniz (2884) Orta Anadolu
( X =2805) ve batı Karadeniz ( X =2811) boumllgelerinde oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanı ortalaması İstanbul ( X =3021) Ege
( X =3064) ve Doğu Marmara ( X =3010) boumllgesinde oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanı ortalamasından daha duumlşuumlktuumlr
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasındaki
manidar duumlşuumlk duumlzeyde bir 19 (plt01) olduğu tespit edilmiştir
TARTIŞMA
Bu ccedilalışmanın amacı PISA 2009 Tuumlrkiye oumlrnekleminde oumlğrencilerin bilgisayar
oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar tutumlarını belirlemektir Araştırmada
oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar tutumlarının cinsiyet okul
tuumlruuml ve boumllge değişkenleri farklılık goumlsterip goumlstermediği ve bilgisayar oumlz-
yeterlik inanccedilları ile tutumları arasındaki ilişki incelenmiştir Oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar tutum ortalaması 4 uumlzerinden sırasıyla
X =314 ve X =293 olarak bulunmuştur Araştırmanın bulgularına goumlre
oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları cinsiyet accedilısından
farklılaşmamaktadır Ancak oumlğrencilerin bilgisayar tutumları cinsiyete goumlre
farklılık goumlstermekle birlikte pratik accedilıdan bu manidar değildir PISA 2003
sonuccedilları sınava Tuumlrkiyersquoden katılan oumlğrencilerin OECD uumllkelerinden katılan
oumlğrencilere goumlre nispeten bilgisayara ilişkin daha olumlu tutumlara ve erkek
oumlğrencilerin kız oumlğrencilere goumlre manidar ve daha olumlu tutumlara sahip
olduğunu goumlstermiştir Buumltuumln uumllkelerde (Tayland hariccedil) bilgisayar oumlz-yeterliği erkek oumlğrencilerin lehine farklılık goumlstermesine rağmen Tuumlrkiyersquoden sınava
katılan oumlğrenciler arasındaki bu fark oldukccedila azdır (Şahinkayası 2008 Thomson
amp De Bortoli 2007) Yılmaz Gerccedilek Koumlseoğlu amp Soran (2006) Seferoğlu
(2005) Akkoyunlu ve Orhan (2003) Yağızrsquoın (2007) araştırmalarında da
bilgisayar oumlz-yeterlik inancının cinsiyete goumlre farklılaşmadığı tespit etmiştir
194 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları oumlğrenim
goumlruumllen okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmaktadır Genel lise ve meslek lisesinde
oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterliği puan ortalamaları ilkoumlğretim
okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha yuumlksektir İlkoumlğretim
okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar tutum puanı ortalaması
genel lise ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin puan ortalamalarına
goumlre daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca genel lisede oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar
tutum puanı ortalaması meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha
yuumlksektir Benzer şekilde Tutirsquonin (2005) yaptığı bir araştırma oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterliklerinin okul tuumlrlerine goumlre farklılaştığını ve oumlzel okullarda
oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin genel okullarda oumlğrenim goumlren oumlğrencilere goumlre manidar ve daha yuumlksek bilgisayar oumlz-yeterlik puan ortalamasına sahip olduğunu
goumlstermiştir Akkoyunlu ve Orhan (2003) yaptığı araştırmada da BOumlTE boumlluumlmuuml
oumlğrencilerinin bilgisayar kullanım oumlzguumlvenlerinin oumlğrencilerin mezun oldukları
okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmış ve bilgisayar meslek liseleri ve genel liselerden
mezun olan oumlğrencilerin lehine bir manidar farklılık bulunmuştur
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları oumlğrenim
goumlruumllen boumllgeler goumlre farklılaşmaktadır Akdeniz Orta Anadolu ve Guumlneydoğu
Anadolu boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı
puanları İstanbul Batı Marmara Ege Doğu Marmara ve Batı Anadolu
boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha duumlşuumlktuumlr Orta Anadolu ve Guumlneydoğu Anadolu boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutumları
İstanbul Doğu Karadeniz Ege Doğu Marmara ve Batı Marmara boumllgesinde
oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinden daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca Akdeniz Orta Anadolu ve
Batı Karadeniz boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanları
İstanbul Ege Doğu Marmara boumllgelerinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden
daha duumlşuumlktuumlr Ancak bu farklar oldukccedila duumlşuumlktuumlr ve kapatılamayacak duumlzeyde
değildir PISA 2003 sonuccedilları sınava Avustralyarsquodan katılan oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterlikleri ve bilgisayar tutumlarının coğrafik boumllgelere goumlre ccedilok
az değiştiğini ortaya ccedilıkarmıştır (Thomson amp De Bortoli 2007) PISA 2006rsquoa
İtalyarsquodan katılan oumlğrencilerin ileri duumlzey kullanım oumlzguumlvenleri coğrafik
boumllgelere goumlre manidar farklılık goumlstermekle birlikte farklılık oldukccedila duumlşuumlktuumlr
Uumllkenin sanayisinin ve ekonomisinin gelişmiş olduğu Bolzano ve Trento boumllgesindeki oumlğrencilerin bilgisayar oumlzyeterlikleri diğer boumllgelere goumlre oldukccedila
yuumlksek duumlzeydedir (Mallon Monseur Quittre amp Wastiau 2010) Benzer şekilde
PISA 2009rsquoa Tuumlrkiyenin İstanbul Ege Doğu Marmara Batı Marmara
boumllgelerinden katılan oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlikleri ve bilgisayar
tutumlarının diğer boumllgelerde oumlğrenim goumlren oumlğrencilere goumlre manidar ve yuumlksek
duumlzeyde olması bu boumllgelerin sanayilerinin ekonomilerinin ve imkacircnlarının
diğer boumllgelere goumlre daha iyi olmasından kaynaklanabilir
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasındaki
ilişki duumlzeyi 19 (plt001) olduğu tespit edilmiştir Literatuumlrdeki araştırmalarda
(oumlrn Contreras 2004 Gardner Dukes ve Discenzarsquonın (1993) Levine ve Donitsa-Schmidt (1998)) bilgisayar oumlzguumlveni ve tutumu arasında ilişki olduğu
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 195
goumlruumllmuumlştuumlr Gardner Dukes ve Discenzarsquonın (1993) 723 ilkoumlğretim oumlğrencisine
youmlnelik yaptıkları araştırma sonucunda bilgisayar oumlz-yeterliğinin de bilgisayar
tutumunu pozitif youmlnde etkilediği goumlruumllmuumlştuumlr Levine ve Donitsa-Schmidt
(1998) 7ndash12 sınıfta okuyan 309 oumlğrenci uumlzerinde bilgisayar tutumu bilgisayar
oumlz-yeterliği ve bilgisayar okuryazarlığı arasındaki ilişkiyi incelemiştir
Ccedilalışmanın sonucunda bilgisayar tutumuyla bilgisayar oumlz-yeterliği arasında
karşılıklı pozitif bir ilişkinin olduğu ve bu iki faktoumlruumln de bilgisayar
okuryazarlığını olumlu youmlnde etkilediği bulunmuştur Bu ccedilalışmada da
literatuumlrdeki ccedilalışmaların bulgularına paralel olarak oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-
yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasında manidar ve pozitif bir ilişki
bulunmuştur
SONUCcedil ve OumlNERİLER
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumlarının olumlu
youmlnde geliştirilmesine ihtiyaccedil duyulmaktadır
Bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ve bilgisayara youmlnelik tutumları oumlğrencilerin
oumlğrenim goumlrduumlkleri okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmaktadır Bu farklılık kuumlccediluumlk
olmakla birlikte eğitim olanaklarının eşit dağıtılması ve yararlanılması
bakımından eşit ilkesi ile ccedilelişmektedir
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterliği inanccedil duumlzeyi ve bilgisayara youmlnelik
tutumları boumllgesel olarak farklılaşmaktadır Ancak bu farklılık oldukccedila
kuumlccediluumlktuumlr Sosyal bir uumllkede herkese eşit koşullardan yararlanma fırsatı
verilmelidir Ancak bu durum tam olarak gerccedilekleşmemektedir
Bu ccedilalışma sonucunda eğitim politikaları accedilısından alınması gereken bazı
kararlar bulunmaktadır Boumllge ve okul tuumlruuml bakımından kaynaklı farklılıkları
azaltacak yatırımların yapılması Milli Eğitim Bakanlığı kontroluumlnde hazırlanan
bilgisayar ders programlarının hızla goumlzden geccedilirerek yenilenmesi ve
oumlğrencilerin boş vakitlerinde yararlanabilecekleri bilgisayar olanaklarının
sağlanması gerekmektedir
KAYNAKLAR
Akın A (2007) Oumlz-guumlven oumllccedileğinin geliştirilmesi ve psikometrik oumlzellikleri [Self-
confidence scale development and psychometric properties] Abant İzzet Baysal
Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 7(2) 165ndash175 Akkoyunlu B amp Kurbanoğlu S (2003) Oumlğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı ve
bilgisayar oumlz-yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 24 1-10
Akkoyunlu B amp Orhan F (2003) Bilgisayar ve Oumlğretim teknolojileri eğitimi (BOumlTE) boumlluumlmuuml oumlğrencilerinin bilgisayar kullanma oumlz-yeterlik inancı ile demografik oumlzellikleri arasındaki ilişki The Turkish Online Journal of Educational Technology 2(3) 86-93
Algan C E (2006) Oumlzel okullarda goumlrev yapan sınıf oumlğretmenlerinin eğitiminde bilgi
teknolojileri kullanımı oumlz yeterlikleri ve derslerinde bilgi teknolojilerinden
196 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
yararlanma durumları Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml
Yayınlanmamış yuumlksek lisans tezi İstanbul Tuumlrkiye Allison P D (2001) Missing data Sage University Papers Series on Quantitative
Applications in Social Science 07-136 Thousand Oaks CASage Aşkar P amp Umay A (2001) İlkoumlğretim matematik oumlğretmenliği oumlğrencilerinin
bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algısı Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 21 1-8
Ataseven F (1999) Teknoloji ve ccedilağdaş okullara paralel modeller BTIE 99 Bildiriler Kitabı 121-124
Attewell P amp Battle J (1999) Home computers and school performance Information Society 15 1ndash10
Bandura A (1997) Self-efficacy The exercise of control New York Freeman Berger C F Lu C R Beltzer S J amp Voss B E (1994) Research on the uses of
technology in science education In D L Gabel (Ed) Handbook of research in science teaching and learning (pp 469-490) New York Macmillan
Berkant HG amp Efendioğlu A (2010) Sınıf oumlğretmenliği boumlluumlmuuml oumlğrencilerinin bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algıları ve bilgisayar destekli eğitim yapmaya ilişkin tutumları 9 Ulusal Sınıf Oumlğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildiri Kitabı 951-
955 Brosnan M amp Lee W (1988) A cross-cultural comparison of gender differences in
computer attitudes and anxieties The United Kingdom and Hong Kong Computers in Human Behavior 14 559-577
Bruce C (1997) The relational approach a new model for information literacy New Review of Information and Library Research 3 1ndash22
Cassidy S amp Eachus P (2002) Developing the computer self-efficacy scale Investigating the relationship between computer self-efficacy and experience with
computers Journal of Educational Computing Research 26(2)133-153 Cassidy S amp Eachus P (2000) Learning style academic belief systems self-report
student proficiency and academic achievement in higher education Educational Psychology 20(3) 307-22
Chase M A (1998) Sources of self-efficacy in physical education and sport Journal of Teaching in Physical Education 18 76-89
Compeau D R amp Higgins C A (1995) Computer self-efficacy Development of a measure and initial test MIS Quarterly 19(2) 189-212
Contreras C L M (2004) Predicting computer self-confidence from demographic and personality variables and computer use The Quarterly Review of Distance Education 5(3) 173-181
Delcourt M amp Kinzie M (1993) Computer technologi- es in teacher education The measurement of attitu- des and self-efficacy Journal of Research and Development in Education 27 31-37
Demir K (2005) Oumlğretmen adaylarının iletişim ve bilgi teknolojilerine tutumlarını etkileyen faktoumlrler 5 Uluslararası Eğitim Teknolojileri Konferansı Sakarya
Deniz L (1994) Bilgisayar tutum oumllccedileğinin geccedilerlik guumlvenirlik ve norm ccedilalışması ve oumlrnek bir uygulama [Development of the attitudes toward computers A preliminary study] Unpublished doctoral dissertation Marmara University Istanbul Turkey
Deniz L (2000) Oumlğretmen adaylarının bilgisayar yaşantıları ve bilgisayar tutumları Marmara Uumlniversitesi Atatuumlrk Eğitim Fakuumlltesi Eğitim Bilimleri Dergisi 12 135-166
Ekici G amp Berkant H G (2007) Bilgisayar ve oumlğretim teknolojileri eğitimi (boumlte) lisans oumlğrencilerinin oumlğrenme stilleri ile bilgisayara youmlnelik tutumları ve
bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algıları arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi 1th
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 197
International Computer and Educational Technology Symposium Ccedilanakkale 16-
18 Mayıs 2007 Ersoy A 2000 Bilgi toplumu olma suumlrecindeki Tuumlrkiye ilkoumlğretimde bilgisayar
kullanımı yoluyla bilgisayar okuryazarlığı kazandırılması ve internet BTIE 2000 Bildiriler Kitabı 7-15
Gardner D G Dukes R L amp Discenza R (1993) computer use self-confidence and attitudes a causal analysis Computers in Human Behavior 9(4) 427-440
Guumlrcan A (2005)Bilgisayar oumlzyeterliliği ile bilişsel oumlğrenme stratejileri arasındaki ilişkiler Eğitim Araştırmaları Dergisi 19 179-193
Hair EC amp Graziano W G (2003) Self-Esteem personality and achievement in high School a prospective longitudinal study in Texas Journal of Personality 71(6) 971ndash994
Hair JF Anderson RE Tahtam RL amp Black WC (1998) Multivariate data analysis New Jersey Pearson
Hannafin R D amp Scott B N (2001) Teaching and learning with dynamic geometry programs in student-centered learning environments a mixed method inquiry Computers in the Schools 17 121ndash141
Hasan B amp Ali J (2006) The impact of general and system-specific self-efficacy on
computer training learning and reactions Academy of Information and Management Sciences 9(1) 17-35
Hashim H R ve Mustapha W N (2004) Attitudes toward learning about and working with computers of student at Uitm The Turkish Online Journal of Educational Technology 3(2)
Hashim H R amp Mustapha W N (2004) Attitudes toward learning about and working with computers of student at Uitm The Turkish Online Journal of Educational Technology 3(2) Article 1
Henderson MV amp Scheffler A J (2003) New literacies standards and teacher education Education 124(2) 390-396
Işıksal M amp Aşkar P (2003) İlkoumlğretim oumlğrencileri iccedilin matematik ve bilgisayar oumlz-yeterlik algısı oumllccedilekleri Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 25 1ndash8
James R amp Lamb C (2000) Integrating science mathematics and technology in middle school technology-rich environments a study of implementation and change School Science and Mathematics 100 27ndash36
Joumlreskog KG amp Soumlrbom D (2004) LISREL 87 for Windows [Computer Software]
Lincolnwood IL Scientific Software International Inc Joumlreskog K G amp Soumlrbom D (1993) LISREL 8 Structural equation modeling with the
SIMPLIs command language Scientific Software Mooresville IL Kaptan S (1998) Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri Ankara Tekışık Ofset Karsten R amp Roth M R (1998) The relationship of computer experience and computer
self-efficacy to performance in introductory computer literacy courses Journal of Research on Technology Education 31(1) 14-24
Khorrami O (2001) Researcing computer self-efficacy International Educational
Journal 2(4) 17-25 Kim H Seo J amp Park H (2008) The impact of ICT use on students academic
performance based on PISA 2006 Korean data The Journal of Korean Education 35(4) 107ndash129
Kline P (2000) An easy guide to factor analysis London and New York Routledge Koumlkluuml N Buumlyuumlkoumlztuumlrk Ş amp Boumlkeoğlu Ouml Ccedil (2006) Sosyal bilimler iccedilin istatistik
Pegem A Yayıncılık Ankara Koumlse S amp Gezer K (2006) Buldan (Denizli) ilccedilesi lise oumlğrencı lerinin bilgisayara
youmlnelı k tutumları Buldan Sempozyumu Bildiri Kitabı 79-86 Pamukkale
Uumlniversitesi
198 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Kubiatko M amp Vlckova K (2010) The relationship between ICT use and science
knowledge for Czech students a secondary analysis of PISA 2006 International Journal of Science and Mathematics Education 8 523-543
Kurbanoğlu S amp Akkoyunlu B (2001) Oumlğrencilere bilgi okuryazarlığı becerilerinin kazandırılması Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 21 81ndash89
Langford M amp Reeves T E (1998) The relationship between computer self-efficacy and personal characteristics of the beginning information systems student Journal of Computer Information Systems 38 (4) 41-45
Lee J (2009) Universals and specifics of math self-concept math self-efficacy and math
anxiety across 41 PISA 2003 participating countries Learning Individual Differences 19 355ndash365
Lev E L (1997) Bandurarsquos theory of self-efficacy applications to oncology Scholarly Inquiry for Nursing Practice 11(1) 21-42
Levine T amp Donitsa-Schmidt S (1998) Computer use confidence attitudes and knowledge a causal analysis Computers in Human Behavior 14(1) 125-146
Levine T ve Donitsa-Schmidt S (1998) Computer use confidence attitudes and knowledge A causal analysis Computers in Human Behavior 14(1) 125-146
Liao Y-K C (1999) Gender differences on attitudes toward computers A meta
analysis Society For Information Technology amp Teacher Education International Conferance San Antonio
Mallon M Monseur C Quittre V amp Wastiau P (2010) The contribution of ICT to education Comparative findings from international surveys and some innovative practice programma education FGA working paper
Marsh H W amp Hocevar D (1988) A new more powerful approach to multitrait-multimethod analysis Application of second-order confirmatory factor analysis Journal of Applied Psychology 73(1) 107-117
MEB (2006) Mesleki eğitim ve oumlğretim sisteminin guumlccedillendirilmesi projesi Tuumlrkiyersquonin başarısı iccedilin itici guumlccedil hayat boyu oumlğrenme politikası belgesi Ankara
MEB (2011) Oumlğretmen yetiştirme ve eğitimi genel muumlduumlrluumlğuuml oumlğretmen yeterlikleri-oumlğretmenlik mesleği genel ve oumlzel alan yeterlikleri Ankara httpotmgmebgovtrogretmen_yeterlikleri_kitabi adresinden 21 Mart 2011 tarihinde indirilmiştir
MEB (1999) Eğitimde ccedilağı yakalama 2000 projesi Ankara Muthen BO amp Kaplan D (1985) A comparison of some methodologiesfor the factor
analysis of non-normal Likert variables British Journal of Mathematical and Statistical Psychology 38 171ndash189
Myers J M amp Halpin R (2002) Teachersrsquo attitudes and use of multimedia technology in the classroom Constructivist-based professional development training for school districts Journal of Computing in Teacher Education 18(4) 133-140
Naeligvdal F (2007) Home-PC usage and achievement in English Computers amp Education 49(4) 1112ndash1121
Nielsen IL amp Moore AM 2003 Psychometric data on the mathematics self-efficacy
scale Educational and Psychological Measurement 63(1) 128ndash138 Nunnally JC amp Bernstein IJ (1994) Psychometric Theory New York McGraw-Hill OrsquoLeary A (1985) Self-efficacy and health Behavioral Research amp Technology 23
437-51 PISA (2009) Information communication technology (ICT) questionnaire
httpPISA2009acereduaudownloadsphp 20 Nisan 2011 tarihinde indirilmiştir Schunk D H (1985) Self-efficacy and classroom learning Psychology in the Schools
22 208-223 Seferoğlu S amp Akbıyık C (2005) İlkoumlğretim oumlğretmenlerinin bilgisayara youmlnelik oumlz-
yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Eğitim Araştırmaları Dergisi 19 89ndash101
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 199
Shrauger J S amp Schohn M (1995) Self-confidence in college students
Conceptualization measurement and behavioral implications Assessment 2 255-278
Stephens L J amp Konvalina J (2001) Factors influencing success in intermediate algebra Computers in the Schools 17 77-84
Suumlmer N (2000) Yapısal eşitlik modelleri Temel kavramlar ve oumlrnek uygulamalar Tuumlrk Psikoloji Yazıları 3(6) 49-74
Şahinkayası Y (2008) A cross-cultural comparison modeling of information and communication technologies aspects affecting mathematical and problem solving
literacy and perceptions of policy makers Unpublished doctoral dissertation Orta Doğu Teknik University Ankara Turkey
Şimşek N (2002) Derste eğitim teknolojisi kullanımı Nobel yayınları Ankara Tabachnick B G amp Fidell S L (1996) Using multivariate statistics (3Edition) Harper
Collins College Publishers New York Thomson S amp De Bortoli L (2007) PISA 2003 Australia ICT use and familiarity at
school and home Camberwell Australian Council for Educational Research Thomson S amp De Bortoli L (2007) PISA 2003 Australia ICT use Familiarity at
School and Home ACER Research Monograph Number 62
Topccedilu P(2009) Cinsiyetin bilgisayar tutumu uumlzerindeki etkisi Bir meta analiz ccedilalışması Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml İstanbul Tuumlrkiye
TTKB (2005) İlkoumlğretim programları genel yaklaşım-yeni ilkoumlğretim programları ve yaklaşımlar httpiogmmebgovtrpagesphppage=program adresinden 21 Mart 2011 tarihinde indirilmiştir
Tuti S (2005) Eğitimde bilişim teknolojileri kullanımı performans goumlstergeleri Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Hacettepe Uumlniversitesi Fen Bilimleri
Enstituumlsuuml Ankara Tuumlrkiye Uzun N Ekici G amp Sağlam N (2010) İlkoumlğretim ikinci kademe oumlğrencilerinin
bilgisayar oumlz-yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Kastamonu Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 18(3) 775-788
Uumlstuumlndağ N (2001) Muumlfredat laboratuar okullarında goumlrev yapan youmlnetici ve oumlğretmenlerin bilgisayar tutumları ile kaygı duumlzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml İstanbul Tuumlrkiye
Vealey R (1986) Conceptualization of sport confidence and competitive orientation Preliminary investigation and instrument development Journal of Sport Psychology 8 221ndash246
Webster J amp Martocchio J J (1993) Turning work into play implications for microcomputer software training Journal of Management 19 1127 ndash 1146
Yağız E (2007) The effects of game-based learning environments on studentsrsquo achievement and self-efficacy in ilkoumlğretimcomputer course Unpublished master thesis Hacettepe University Ankara Turkey
Yılmaz M Koumlseoğlu P Gerccedilek C amp Soran H (2006) Hacettepe uumlniversitesi biyoloji oumlğretmen adaylarının bilgisayarla ilgili oumlzyeterlik inanccedillarının incelenmesi Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 30 278ndash287
Yu F (1998) The effects of cooperation with inter-group competition on performance and attitudes in a computer-assisted science instruction Journal of Computers in Mathematics and Science Teaching 17 381-395
Zhang Y amp Espinoza S (1998) Relationships among computer self-efficacy attitudes toward computers and desirability of learning computing skills Journal of Research on Technology in Education 30 (4) 420-436
200 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
SUMMARY
The purpose of this study is to determine the level of computer self-efficacy
belief and computer attitude of students in the sample of PISA 2009 Turkey
Moreover it was analyzed whether computer self-efficacy beliefs and computer
attitudes differed by various variables (gender region and type of school) or not
and there was a relation between computer self-efficacy beliefs and attitudes or
not
Since the study is a study aiming to examine computer self-efficacy beliefs and
computer attitudes of students participating in PISA 2009 from Turkey in terms of various variables it is a descriptive study
The universe of the study comprised of 15-years old 475 40 students selected
randomly from 65 states participating in PISA 2009 Turkey sample of the
research consists of 4996 Turkish students attending to 170 schools determined
by random designation method by PISA international center by stratification by
11 different school types and 56 provinces from 12 statistical region unit Before
starting analysis lost data were examined and lost data were not included in the
analysis and the study was conducted on 4634 persons
Computer self-efficacy belief scale and computer attitude scale were used as the tool of data collection in the research Before analysis it was examined whether
the data has univariate normal distribution or not and it was determined that
skewness and kurtosis values of all study groups were between -10 and +10 and
it was seen that data has univariate normal distribution Moreover to determine
whether multicollinearity problem was present or not correlations between
variables in all groups were examined The fact that correlation value is 90 and
lower than this value shows that multicollinearity problem is not applicable In
data analysis construction validity of computer self-efficacy and computer
attitude scales was examined by confirmatory factor analysis (CFA) and
Cronbach alpha coefficient was calculated based on internal consistency CFA is
used to examine the conformity of factor structure and validity of the scale
described empirically or theoretical studies before In other words a measurement model determined by the researcher is in question and validity of
this model is tested in the analysis To assess the validity of factor structure of
scale in CFA in addition to chi-square statistics goodness of fit index (GFI)
among frequently-used fit statistics adjusted goodness of fit index (AGFI) root
mean of square error (RMR) and approximate root mean of square error
(RMSEA) are used For model-data fit it is expected that chi-square value will
not be significant value of ldquochi-squaresdrdquo will be lower than three values of
GFI and AGFI will be higher than 90 value of RMSEA and RMR will be lower
than 05 It was seen that fit index found by DFA analysis and Cronbach alpha
value meet the criteria values requested
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 201
T test was conducted for significance of variation between sexes and computer
self-efficacy beliefs of students and no significant variation was determined T
test was applied for significance of the variation between sexes of students and
computer attitudes point average and although there was a significant variance it
was determined that this significance was not significant at the practical level
PISA 2003 results showed that students taking the exam from Turkey have more
positive attitudes about the computer compared to the students from OECD
states and male students have more significant and more positive attitudes than
female students Although computer self-efficacy varied in favour of male
students in all states this variance between students participating from Turkey is
quite a little It was determined in many studies that computer self-efficacy belief does not differ by gender
One way variance analysis for computer self-efficacy belief level of students by
types of school was carried out and no significant variation was found It was
seen that variation was lower for students attending to primary school for their
computer self-efficacy beliefs than students attending to general high school and
vocational high school No study result to support this finding is available
One way variance analysis for computer attitudes of students by school type was
performed and a significant variation was found It can be said that computer
attitudes of students attending to primary school are lower than students of general and vocational high school and computer attitude of students of general
high school is higher than students of vocational high school This case may
arise from change of attitude in time
One way variance analysis for computer self-efficacy beliefs of students by
region was performed and a significant variation was found For the significant
variation point average of students in the Mediterranean Middle East Anatolia
and South-east Anatolia is lower than students in Istanbul West Marmara
Aegean East Marmara and West Anatolia This finding shows parallelism with
the results of PISA 2003 Australia and PISA 2006 Italy This case may arise
from development of these regions
One way variance analysis for computer attitudes of students by region was
carried out and a significant variation was found For the significant variation
point average of computer attitude of students in Middle East Anatolia and
Southeast Anatolia is lower than point average of computer attitude of students
in Istanbul East Black Sea Aegean East Marmara and West Anatolia
Moreover point average of computer attitude of students in the Mediterranean
Middle Anatolia and West Black Sea is lower than students in Istanbul Aegean
and East Marmara region It was determined that a significant lower 19 (plt01)
was present between computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of
students This case may arise from the fact that the region is an industry area and
its economy and opportunities are better than other regions
202 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of students are required to
be developed in positive way Computer self-efficacy belief level and computer
attitude of students vary on school types Although this variation is minor it
conflicts with the principle of equality in terms of non-equal distribution of
education opportunities and principle of equality in terms of benefiting from
them Computer self-efficacy belief level and computer attitude of students vary
on regions However this variation is minor In a social state the opportunity of
benefiting from equal conditions should be granted to everyone However this is
not achieved exactly
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 203
Ekler
Ek 1 Bilgisayar oumlz-yeterlik oumllccedileği maddeleri
Bilgisayarda aşağıdaki işlemlerden her birini ne kadar iyi yapabilirsiniz
a) Dijital fotoğraf ya da diğer grafik goumlruumlntuumllerini biccedilimlendirme
b) Veri tabanı oluşturma (oumlrneğin Microsoft Access reg ile)
c) Grafik ccedilizmek iccedilin elektronik tablolama programı kullanma
d) Sunum oluşturma (oumlrneğin Microsoft PowerPoint reg kullanarak)
e) Ccediloklu ortam sunusu hazırlamak (ses resim ve video ile)
Oumllccedilekteki maddeler ldquoBunu kendi başıma ccedilok iyi yapabilirimldquo(=4) ldquoBunu birinin
yardımı ile yapabilirimrdquo(=3)
ldquoBunun ne demek olduğunu biliyorum fakat yapamamrdquo (=2) ve ldquoBunun ne
demek olduğunu bilmiyorumrdquo (=1) şeklinde belirtilen 4rsquoluuml dereceleme oumllccedileğinde
duumlzenlenmiştir
Ek 2 Bilgisayar tutumu oumllccedileği maddeleri
Bilgisayar ile ilgili deneyimleriniz duumlşuumlnduumlğuumlnuumlzde aşağıdaki anlatımlara ne
oumllccediluumlde katılıyorsunuz
a) Bir bilgisayarla ccedilalışmak benim iccedilin ccedilok oumlnemlidir
b) Bir bilgisayarla oynamanın ya da ccedilalışmanın gerccedilekten eğlenceli
olduğunu duumlşuumlnuumlyorum
c) Bir bilgisayarı kullanıyorum ccediluumlnkuuml ccedilok ilgileniyorum
d) Bilgisayarla ccedilalışırken zamanın nasıl geccediltiğini anlamıyorum
Oumllccedilekteki maddeler ldquoKesinlikle katılmıyorumrdquo (=1) ldquoKatılmıyorumrdquo(=2)
ldquoKatılıyorumrdquo (=3) ldquoKesinlikle katılıyorumrdquo (=4) şeklinde belirtilen 4rsquoli
dereceleme oumllccedileğinde duumlzenlenmiştir
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 185
potansiyelini performansadavranışa doumlnuumlştuumlruumlp doumlnuumlştuumlrmeyeceği ilgili algısıdır
(Bandura 1997) Bilgisayar oumlz-yeterliği kavramı sosyal psikoloji alanında
geliştirilmiş bir kavram olan oumlz-yeterlik kavramının bilgisayar alanına
uyarlanması ile ortaya ccedilıkmıştır (OrsquoLeary 1985 Lev 1997 Schunk 1985)
Bilgisayara youmlnelik oumlz-yeterlik inancıyla ilgili litertuumlrde birccedilok tanım
bulunmaktadır Guumlrcanrsquoa (2005) goumlre bilgisayar oumlz-yeterliği bireyin bilgisayar
başında bir goumlrevi gerccedilekleştirmek iccedilin bilgisayar kullanım yeteneği uumlzerine
kabul ettiği algısıdır En genel anlamda bilgisayar oumlz-yeterliği ldquobireyin bilgisayar
kullanma konusunda kendine ilişkin yargısıdırrdquo (Compeau amp Higgins 1995
Delcourt amp Kinzie 1993 Karsten amp Roth 1998 Khorrami 2001)
Bilgisayar oumlz-yeterlik inancı bilgi ve iletişim teknolojilerine olan pozitif eğilimle
yakından ilişkilidir (Zhang amp Espinoza 1998) Bilgisayar oumlz-yeterlik algısı
bireylerin bilgisayara olan ilgilerini ve bilgisayar kullanma isteklerini
etkilemektedir (Aşkar amp Umay 2001 Guumlrcan 2005) Bilgisayar oumlz-yeterlik
algısı yuumlksek duumlzeydeki bireylerin bilgisayarda ccedilalışma istekleri artmakta
bilgisayarla ilgili karşılaşılan guumlccedilluumlklerde kendilerine guumlvendikleri ve bu
guumlccedilluumlklerin ccediloumlzuumlmuumlnde de daha başarılı oldukları ifade edilmektedir
(Akkoyunlu amp Orhan 2003 Brosnan amp Lee 1998 Compeau amp Higgins 1995
Karsten amp Roth 1998 Langford amp Reeves 1998) Ayrıca oumlğrencilerin
bilgisayar yazılımlarını oumlğrenmesinde bilgisayar oumlz-yeterlik inancı temel
belirleyici durumundadır (Webster amp Martocchio 1993) Araştırmalar akademik başarısı yuumlksek olan bireylerin yuumlksek oumlzguumlven duygusuna nesnel bakış accedilısıyla
yaratıcı duumlşuumlnme yetisine sahip olduklarını goumlstermiştir (Hair amp Graziano 2003)
Bilgisayar oumlz-yeterliği yuumlksek olan bireyler duumlşuumlk bilgisayar oumlz-yeterliğine
sahip bireylere oranla teknolojik gelişmelere daha az tepki goumlstermekte ve
teknolojik gelişmelere daha ccedilabuk uyum sağlamaktadırlar (Guumlrcan 2005)
Bilgisayar oumlz-yeterliği ile bireylerin cinsiyetleri arasındaki ilişkiyi inceleyen
ccedilalışmalarda cinsiyet bakımından bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları arasında farklı
sonuccedillara ulaşmışlardır Algan (2006) Akkoyunlu ve Orhan (2003) Cassidy ve
Eachus (2002) Ekici ve Berkant (2007) Miura (1987) araştırmalarında
bilgisayar oumlz-yeterlik inancı puanlarının erkek oumlğrenciler lehine manidar farklılık
goumlsterirken Berkant ve Efendioğlu (2010) Cassidy ve Eachus (2000) Işıksal ve Aşkarrsquoın (2003) araştırmalarında kız oumlğrenciler lehine manidar farklılık
goumlstermiştir Akkoyunlu ve Orhan (2003) Karsten ve Roth (1998) Murphy
Coover ve Owen (1989) Yılmaz Gerccedilek Koumlseoğlu ve Soran (2006) Seferoğlu
(2005) Uzun Ekici ve Sağlam (2010)rsquoın araştırmalarında ise bilgisayar oumlz-
yeterlik inancı puanlarının cinsiyete goumlre farklılaşmadığı tespit edilmiştir
Bilgisayar kullanımını etkileyen bir diğer değişken de bilgisayar tutumudur
(Myers amp Halpin 2002) Bilgisayar tutumu bireyin bilgisayara bilgisayar
kullanımına bilgisayar kullananlara ve bilgisayarların toplumsal ya da kişisel
etkilerine youmlnelik olarak sahip olduğu duumlşuumlnce duygu ve davranışları iccedileren bir
eğilimidir Diğer bir ifadeyle bilgisayar tutumu insanların bilgisayara karşı goumlsterdiği tepkilerdir (Liao 1999) Bireyin bilgisayar tutumunu bireyin
186 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
bilgisayar kaygısı bilgisayar yeterliği bilgisayara ilgisi bilgisayardan
hoşlanması ve bilgisayara youmlnelik oumlnyargıları oluşturmaktadır (Deniz 1994)
Bilgisayar tutumu bir şemsiye konumunda olup pek ccedilok araştırmacı tarafından
ccedileşitli araştırmalarda farklı değişkenlerle (oumlrn cinsiyet boumllge okul tuumlruuml
deneyim bilgisayar oumlzguumlveni vb) birlikte ele alınmıştır (Deniz 2000 Gardner
Dukes amp Discenza 1993 Hashim amp Mustapha 2004 Levine amp Donitsa-
Schmidt 1998 Thomson amp De Bortoli 2007 Topccedilu 2009) Araştırmalarda
bilgisayar deneyiminin arttıkccedila bilgisayar kullanımına karşı olumlu (Deniz
2000) hiccedil deneyimi olmayan oumlğrencilerin bilgisayara youmlnelik olumsuz tutum
goumlsterdikleri (Hashim amp Mustapha 2004) tespit edilmiştir
Araştırmaların ccediloğu bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT) kullanımının bireylerin
oumlğrenme suumlrecinde etkili olduğunu ortaya koymaktadır (Attewell amp Battle
1999 Berger Lu Beltzer amp Voss 1994Hannafin amp Scott 2001 James amp
Lamb 2000 Kim amp Seo 2008 Kubiatko amp Vlckova 2010 Naevdal 2007
Stephens amp Konvalina 2001 Yu 1998) Bireylerin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı
ve bilgisayar tutumları bireylerin yeni teknolojileri kabul etmesi ve bu
teknolojileri yaygın olarak kullanmasını etkilemektedir Eğitimin amaccedillarından
biri toplumun gereksinimleri doğrultusunda bireyler yetiştirmek olduğu iccedilin
bilgi ccedilağına uygun bilgi toplumunun oumlzelliği goumlz oumlnuumlne alınarak oumlğrencileri
yetiştirmesi gerekmektedir (Şimşek 2002)
Bu ccedilalışmanın amacı PISA 2009 Tuumlrkiye oumlrnekleminde oumlğrencilerin bilgisayar
oumlz-yeterlik inanccedillarını ve bilgisayar tutumlarını belirlemektir Bu amaccedil
doğrultusunda araştırmada aşağıda belirtilen alt problemlere oumlğrenci goumlruumlşlerine
goumlre yanıt aranmıştır
1 Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları
cinsiyete goumlre anlamlı bir farklılık goumlstermekte midir
2 Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları
yaşadıkları boumllgeye goumlre anlamlı bir farklılık goumlstermekte midir 3 Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları okul
tuumlruumlne goumlre anlamlı bir farklılık goumlstermekte midir
4 Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile tutumları arasında nasıl
bir ilişki vardır
YOumlNTEM
Araştırma PISA 2009rsquoa Tuumlrkiyersquoden katılan oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik
inanccedilları ve bilgisayar tutumlarını ccedileşitli değişkenler accedilısından incelemeyi ortaya
koymayı amaccedillayan bir ccedilalışma olması nedeniyle betimsel bir ccedilalışmadır
Betimsel ccedilalışmalar ldquoolayların objelerin varlıkların kurumların grupların ve ccedileşitli alanların ne olduğunu betimlemeye accedilıklamaya ccedilalışan incelemelerdirrdquo
(Kaptan 1998 s 59)
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 187
Araştırmanın Evren ve Oumlrneklemi
Araştırmanın evreni PISA 2009rsquoa katılan 65 uumllkeden tesaduumlficirc olarak seccedililen 15
yaşındaki 475460 oumlğrenci oluşmaktadır Araştırmanın Tuumlrkiye oumlrneklemi ise 12
istatistiki boumllge biriminden 56 il ve 11 farklı okul tuumlruumlne goumlre tabakalandırılarak
PISA uluslararası merkez tarafından seccedilkisiz atama youmlntemiyle belirlenen 170
okulda oumlğrenim goumlren 4996 Tuumlrk oumlğrenci oluşturmaktadır Analizlere
başlanmadan oumlnce kayıp veriler incelenmiş kayıp veri miktarı 5rsquoten fazla olan
362 birey analiz dışı bırakılmış (Allison 2001) ve ccedilalışma 4634 kişi uumlzerinde
yuumlruumltuumllmuumlştuumlr
4634 oumlğrenciden oluşan verilerin 2239 (483)rsquounu kız ve 2395(517)rsquoini
erkek oumlğrenciler oluşmaktadır Okul tuumlruumlne goumlre oumlğrenci dağılımı ise 115 (25) ilkoumlğretim 2609 (563) genel lise ve 1910 (412) meslek lisesi oumlğrencisinden
meydana gelmektedir PISA 2009rsquoa katılan oumlğrencilerin Tuumlrkiyersquodeki 12
istatistikicirc boumllge birimine (NUTS) goumlre dağılımları şu şekildedir İstanbul Boumllgesi
762 (164) Batı Marmara Boumllgesi 228 (49) Ege Boumllgesi 574 (124) Doğu
Marmara Boumllgesi 495 (107) Batı Anadolu Boumllgesi 466 (101) Akdeniz
Boumllgesi 584 (126) Orta Anadolu Boumllgesi 281 (61) Batı Karadeniz Boumllgesi
348 (75) Doğu Karadeniz Boumllgesi 200 (43) Kuzeydoğu Anadolu Boumllgesi
126 (27) Ortadoğu Anadolu Boumllgesi 201 (43) ve Guumlneydoğu Anadolu
Boumllgesi 369 (80) [toplam 4996 100]
Veri Toplama Araccedilları Bilgisayar oumlz-yeterlik oumllccedileği PISA 2009 kapsamındaki ileri duumlzey bilgisayar
kullanım oumlz-yeterliği 5 madde ile oumllccediluumllmeye ccedilalışılmıştır (Ek 1) Oumllccedilekteki
maddeler ldquoBunu kendi başıma ccedilok iyi yapabilirimldquo(=4) ldquoBunu birinin yardımı
ile yapabilirimrdquo(=3) ldquoBunun ne demek olduğunu biliyorum fakat yapamamrdquo
(=2) ve ldquoBunun ne demek olduğunu bilmiyorumrdquo (=1) şeklinde belirtilen 4rsquoluuml
dereceleme oumllccedileğinde duumlzenlenmiştir (PISA 2009)
Bilgisayar tutum oumllccedileği PISA 2009 kapsamındaki bilgisayar tutumu iccedilin 4
madde ile oumllccediluumllmeye ccedilalışılmıştır (Ek 2) Oumllccedilekteki maddeler ldquoKesinlikle
katılmıyorumrdquo (=1) ldquoKatılmıyorumrdquo(=2) ldquoKatılıyorumrdquo (=3) ldquoKesinlikle
katılıyorumrdquo (=4) şeklinde belirtilen 4rsquoli dereceleme oumllccedileğinde duumlzenlenmiştir
(PISA 2009)
Verilerin analizinde oumlncelikle bilgisayar oumlz-yeterliği ve bilgisayar tutum
oumllccedileklerinin yapı geccedilerliği doğrulayıcı faktoumlr analizi (DFA) ile incelenmiş daha
sonra iccedil tutarlılığa dayalı olarak Cronbach Alpha katsayısı hesaplanmıştır DFA
daha oumlnce ampirik ya da kuramsal ccedilalışmalarla tanımlanan oumllccedileğin faktoumlr
yapısının toplanan verilerle uyumunu ve geccedilerliliğini incelemek amacıyla
kullanılır Başka bir anlatımla araştırmacın belirlediği bir oumllccedilme modeli vardır ve
analizde bu modelin geccedilerliliği sınanır (Kline 2000 Suumlmer 2000 Tabachnick amp
Fidell 2001) DFArsquoda oumllccedileğin faktoumlr yapısının geccedilerliliğini değerlendirmek iccedilin
ki-kare istatistiğinin yanında sıklıkla kullanılan uyum istatistikleri arasında iyilik
uyum indeksi (GFI) duumlzeltilmiş iyilik uyum indeksi (AGFI) ortalama hataların karekoumlkuuml (RMR) ve yaklaşık hataların ortalama karekoumlkuuml (RMSEA) yer
188 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
almaktadır Model-veri uyumu iccedilin ki-kare değerinin manidar ccedilıkmaması ldquoki-
karesdrdquo değerinin uumlccedilten duumlşuumlk ccedilıkması GFI ve AGFI değerlerinin 90rsquodan
yuumlksek RMSEA ve RMR değerlerinin ise 05rsquoten duumlşuumlk ccedilıkması beklenir
(Joumlreskog amp Sorbom 1993 Marsh amp Hocevar 1988) Cronbach Alpha katsayısı
070 ve uumlzerinde (Hair Anderson Tatham ve Black 1998 Nunnally ve
Bernstein 1994) değer almalıdır Bilgisayar oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar
tutumu ile cinsiyet boumllge okul tuumlruuml değişkenleri arasındaki ilişkiler t testi tek
youmlnluuml varyans analizi ve korelasyon analizi ile incelenmiştir Ayrıca değişkenler
arasındaki ilişkinin guumlcuumlnuuml accedilıklamak iccedilin kısmi etki buumlyuumlkluumlk indekslerinden
birisi olan eta-kare (η2) katsayısı hesaplanmış ve bu doğrultuda yorumlanmıştır
Et-karersquonin yorumu iccedilin belli kesme noktaları belirlemiştir Etki buumlyuumlkluumlkleri η2= 01rsquode ldquokuumlccediluumlkrdquo η2= 06rsquote ldquoortardquo ve η2= 14 olduğunda ise ldquogenişrdquo olarak
gruplanmıştır (Koumlkluuml Buumlyuumlkoumlztuumlrk amp Boumlkeoğlu 2006)
Bilgisayar Oumlz-yeterliği ve Bilgisayar Tutumuna Ait DFA Sonuccedilları
Bilgisayar oumlz-yeterliği inancı ve bilgisayar tutum oumllccedileğinin yapı geccedilerliği
doğrulayıcı faktoumlr analizi ile incelenmiştir Model parametrelerinin kestiriminde
maksimum olabilirlik (maximum likelihood) hesaplanmıştır (Joumlreskog amp
Soumlrbom 2004) Modele ilişkin elde edilen uyum indeksleri Tablo 1rsquode
verilmiştir İccedil tutarlılığa dayalı olarak elde edilen Cronbach Alpha değeri
bilgisayar oumlz-yeterliği inancı ve bilgisayar tutum oumllccedilekleri iccedilin sırasıyla 86 84
olarak tespit edilmiştir Aynı zamanda bilgisayar oumlz yeterliği ortalaması
( X =314) ve bilgisayar tutum ortalaması ( X =293)rsquotuumlr
Tablo 1 Bilgisayar Oumlz-Yeterliği İnancı ve Bilgisayar Tutum Oumllccedileğine Ait Uyum
İyiliği Testlerine İlişkin Değerler
Oumllccedilekler X2 X2
df NFI RFI CFI GFI AGFI IFI RMSEA RMR
Bilgisayar
oumlz-yeterlik
inancı
2446 2 1 099 099 1 099 099 0049 0009
Bilgisayar
tutumu 2922 3 1 099 099 1 099 1 0043 0006
plt01
Tablo 1rsquode elde edilen uyum indeks değerleri iccedilin oumllccediluumlt değerler goumlz oumlnuumlnde
bulundurulduğunda model ve goumlzlenen veri arasındaki uyumun genel olarak sağlandığı ifade edilebilir
Verilerin Ccediloumlzuumlmlenmesi
Analizler yapılmadan oumlnce ccedilalışma gruplarının her birinde verinin tek değişkenli
normal dağılıma sahip olup olmadığı incelenmiş ve tuumlm ccedilalışma gruplarında
ccedilarpıklık ve basıklık değerlerinin -10 ve +10 arasında (Mutheacuten amp Kaplan
1985) yer aldığı tespit edilmiş ve verilerin tek değişkenli normal dağılıma sahip
oldukları goumlzlenmiştir Ayrıca ccediloklu bağlantı probleminin olup olmadığını
belirlemek amacıyla tuumlm gruplarda değişkenler arasındaki korelasyonlar
incelenmiştir Korelasyon değerlerinin 90 (Tabachnick amp Fidell 2001) ve
altında olması ccediloklu bağıntı probleminin olmadığını goumlstermektedir
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 189
Araştırmada yapı geccedilerliği iccedilin LISREL 871 paket programı ve diğer analizlerin
yapılmasında SPSS 160 paket programı paket programı kullanılmıştır
BULGULAR
Tablo 2 Oumlğrencilerin Cinsiyet Değişkenine Goumlre Bilgisayar Oumlz-yeterlik İnancı
ve Tutum Puanlarına İlişkin T Test Sonuccedilları
Değişkenler Cinsiyet N X SS Sd t P
Bilgisayar
oumlz-yeterlik inancı
Kız 2239 3148 692 4632 489 625
Erkek 2395 3138 785
Bilgisayar tutumu Kız 2239 2890 743
4632 -3254 001 Erkek 2395 2966 835
Tablo 2 incelendiğinde oumlğrencilerin cinsiyetleri ile bilgisayar oumlz-yeterlik
inanccedilları arasındaki farkın manidar olmadığı tespit edilmiştir [t (4632)= 489 pgt
005] Oumlğrencilerin cinsiyetleri ile bilgisayar tutumları arasında manidar farklılık
olduğu [t (4632)=-3254 plt 005 η2=0002] etki buumlyuumlkluumlğuuml bakımından elde
edilen Eta kare incelendiğinde bu farklılığın pratik anlamının olmadığı
goumlruumllmuumlştuumlr
Tablo 3 Oumlğrencilerin Okul Tuumlruumlne Goumlre Bilgisayar Oumlz-Yeterlik İnanccedil Duumlzeyine
İlişkin Ortalamalar ve Standart Sapmalar
Okul Tuumlruuml N X SS
A İlkoumlğretim okulu 115 2784 898 BGenel lise 2609 3160 728 CMeslek lisesi 1910 3142 744 Toplam 4634 3143 741
Tablo 3rsquo de oumlğrencilerin okul tuumlruumlne goumlre bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyine ilişkin Ortalama ve Standart Sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre ilkoumlğretim
oumlğrencilerinin oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ortalaması 2784 genel lise oumlğrencilerinin
oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ortalaması 3160 meslek lisesi oumlğrencilerinin oumlz-
yeterlik inanccedil duumlzeyi ortalaması 3142rsquodir Bu ortalama değerler arasında
manidar bir fark olup olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve
aşağıdaki bulgulara ulaşılmıştır
Tablo 4 Oumlğrencilerin Okul Tuumlruumlne Goumlre Bilgisayar Oumlz-Yeterlik İnanccedil Duumlzeyine
İlişkin Tek Youmlnluuml Varyans Analizi
Kareler
toplamı sd
Kareler
ortalaması F p
Manidar
Fark Gruplar arası 15508 2 7754 14195 000 B-A Gruplar iccedili 2531600 4631 547 C-A Toplam 2547109 4633
Tablo 4rsquote oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil puanları ile okul tuumlrleri
arasında manidar bir farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(2-4631)=14195 plt01
η2=01] Etki buumlyuumlkluumlkleri incelendiğinde okul tuumlrleri arasındaki farklılıkların
190 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
kuumlccediluumlk etkiye sahip olmakla birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir
Buna goumlre bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları accedilısından okul tuumlrleri arasında
farklılıklar olduğu soumlylenebilir Farkın kaynağını belirlemek iccedilin yapılan
Dunnettrsquo C testinin sonuccedillarına goumlre genel lise ve meslek lisesinde oumlğrenim
goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı puan ortalaması sırasıyla
X =3160 ve X =3142 olup ilkoumlğretim okullarında oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerinin ortalamasından ( X =2784) daha buumlyuumlktuumlr Bunun sonucunda ilkoumlğretim okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterlik
inanccedillarının genel lise ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerine goumlre
daha duumlşuumlk olduğu soumlylenebilir
Tablo 5 Oumlğrencilerin Okul Tuumlruumlne Goumlre Bilgisayar Tutumlarına İlişkin
Ortalama ve Standart Sapma Değerleri
Okul Tuumlruuml N X SS
Aİlkoumlğretim okulu 115 2374 861 B Genel lise 2609 2971 778 CMeslek lisesi 1910 2906 795 Toplam 4634 2929 793
Tablo 5rsquo de oumlğrencilerin okul tuumlruumlne goumlre bilgisayar tutum puanlarına ilişkin
ortalama ve standart sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre ilkoumlğretim
oumlğrencilerinin bilgisayara tutum ortalaması 2374 genel lise oumlğrencilerinin
bilgisayara tutum ortalaması 2971 meslek lisesi oumlğrencilerinin bilgisayara
tutum ortalaması 2906rsquodir Bu ortalama değerler arasında manidar bir fark olup
olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve aşağıdaki bulgulara
ulaşılmıştır
Tablo 6 Oumlğrencilerin Okul Tuumlruumlne Goumlre Bilgisayar Tutumlarına İlişkin Tek
Youmlnluuml Varyans Analizi Sonuccedilları
Kareler toplamı
sd Kareler
ortalaması F p
Manidar Fark
Gruplar arası 40995 2 20498 33087 000 B-A C-A
Gruplar iccedili 2868887 4631 619 B-C Toplam 2909882 4633
Tablo 6rsquoda oumlğrencilerin bilgisayar tutumları ile okul tuumlrleri arasında manidar bir
farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(2-4631)= 33087 plt001 η2=001] Etki
buumlyuumlkluumlkleri incelendiğinde okul tuumlrleri arasındaki farklılıkların kuumlccediluumlk etkiye
sahip olmakla birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir Buna goumlre
bilgisayar tutumları accedilısından okul tuumlrleri arasında farklılıklar olduğu
soumlylenebilir Farkın kaynağını belirlemek iccedilin yapılan LSD testinin sonuccedillarına
goumlre genel lisede ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar
tutum puanı ortalaması sırasıyla ( X = 2971) ve ( X =2906) olup ilkoumlğretim
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 191
okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin ortalamasından ( X =2374) daha
buumlyuumlktuumlr Ayrıca genel lisede oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar tutum
puanı ortalaması ( X =2971) meslek lisesi oumlğrencilerinkinden ( X =2906) daha
buumlyuumlktuumlr Bunun sonucunda ilkoumlğretim okullarında oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerinin bilgisayar tutumları genel ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren
oumlğrencilere goumlre daha duumlşuumlk olduğu ve genel lisede oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutumlarının da meslek lisesi oumlğrencilerine goumlre daha yuumlksek olduğu
soumlylenebilir
Tablo 7 Oumlğrencilerin Oumlğrenim Goumlrduumlkleri Boumllgelere Goumlre Bilgisayar Oumlz-
Yeterlik İnanccedillarına İlişkin Ortalama ve Standart Sapma Değerleri
Boumllgeler N X Ss
1 İstanbul 762 3240 666 2 Batı Marmara 228 3272 627 3 Ege 574 3207 746 4 Doğu Marmara 495 3226 701 5 Batı Anadolu 466 3178 711 6 Akdeniz 584 3025 787
7 Orta Anadolu 281 3077 764 8 Batı Karadeniz 348 3140 715 9 Doğu Karadeniz 200 3058 770 10 Kuzeydoğu Anadolu 126 3178 753 11 Ortadoğu Anadolu 201 2952 818 12 Guumlneydoğu Anadolu 369 2984 833 Toplam 4634 3143 741
Tablo 7rsquo de oumlğrencilerin oumlğrenim goumlrduumlkleri boumllgelere goumlre bilgisayar oumlz-yeterlik
inanccedillarına ilişkin ortalama ve standart sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre
ilkoumlğretim oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ortalaması İstanbul
3240 batı Marmara 3272 ege 3207 doğu Marmara 3226 batı Anadolu
3178 Akdeniz 3025 orta Anadolu 3077 batı Karadeniz 3140 doğu
Karadeniz 3058 kuzeydoğu Anadolu 3178 Ortadoğu Anadolu 2952
guumlneydoğu Anadolu 3143rsquoduumlr Bu ortalama değerler arasında manidar bir fark
olup olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve aşağıdaki bulgulara
ulaşılmıştır
Tablo 8 Oumlğrencilerin Boumllgelerine Goumlre Bilgisayar Oumlz-Yeterlik İnanccedillarına İlişkin Tek Youmlnluuml Varyans Analizi Sonuccedilları
Kareler
toplamı sd
Kareler
ortalaması F p
Manidar
Fark
Manidar
Fark
Gruplar arası 44874 11 4079 7535 000 12345-6
Gruplar iccedili 2502234 4622 541 12345-11
Toplam 2547109 4633 12345-12
Tablo 8rsquode oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile boumllgeler arasında
manidar bir farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(11-4622)=7535 plt001 η2=002]
Etki buumlyuumlkluumlkleri incelendiğinde boumllgeler arasındaki farklılıkların kuumlccediluumlk etkiye
192 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
sahip olmakla birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir Buna goumlre
bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları accedilısından boumllgeler arasında farklılıklar olduğu
soumlylenebilir Gruplar arası farkın kaynağını belirlemek iccedilin yapılan Dunnett C
testinin sonuccedillarına goumlre Akdeniz ( X =3025) Ortadoğu Anadolu ( X =2952)
ve Guumlneydoğu Anadolu ( X =2984) boumllgelerinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterlik inancı puan ortalaması İstanbul ( X =3240) Batı
Marmara ( X =3272) Ege ( X =3207) Doğu Marmara ( X =3226) ve Batı
Anadolu ( X =3178) boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin ortalamasından
daha duumlşuumlktuumlr
Tablo 9 Oumlğrencilerin Oumlğrenim Goumlrduumlkleri Boumllgelerine Goumlre Bilgisayar
Tutumlarına İlişkin Ortalama ve Standart Sapma Değerleri
Boumllgeler N X SS
1 İstanbul 762 3021 784 2 Batı Marmara 228 2938 771 3 Ege 574 3064 749 4 Doğu Marmara 495 3010 762
5 Batı Anadolu 466 2979 778 6 Akdeniz 584 2884 784 7 Orta Anadolu 281 2805 850 8 Batı Karadeniz 348 2811 805 9 Doğu Karadeniz 200 2976 701 10 Kuzeydoğu Anadolu 126 2944 813 11 Ortadoğu Anadolu 201 2716 795 12 Guumlneydoğu Anadolu 369 2716 852 Toplam 4634 2929 793
Tablo 9rsquo da oumlğrencilerin oumlğrenim goumlrduumlkleri boumllgelere goumlre bilgisayar tutum
puanlarına ilişkin ortalama ve standart sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre ilkoumlğretim oumlğrencilerinin oumlğrenim goumlrduumlkleri boumllgelere goumlre bilgisayara tutum
ortalaması İstanbul 3021 batı Marmara 2938 ege 3064 doğu Marmara 3010
batı Anadolu 2979 Akdeniz 2884 orta Anadolu 2805 batı Karadeniz 2811
doğu Karadeniz 2976 kuzeydoğu Anadolu 2944 Ortadoğu Anadolu 2716
guumlneydoğu Anadolu 2716rsquodır Bu ortalama değerler arasında manidar bir fark
olup olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve aşağıdaki bulgulara
ulaşılmıştır
Tablo 10 Oumlğrencilerin Oumlğrenim Goumlrduumlkleri Boumllgelerine Goumlre Bilgisayar
Tutumlarına İlişkin Tek Youmlnluuml Varyans Analizi Sonuccedilları
Kareler
toplamı sd Kareler ortalaması F p Manidar Fark
Gruplar arası 57952 11 5268 8538 000 13459-11
Gruplar iccedili 2851929 4622 617 13459-12
Toplam 2909882 4633
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 193
Tablo 10rsquoda oumlğrencilerin bilgisayar tutumları ile boumllgeler arasında manidar bir
farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(11-4622)=8538 plt01 η2=02] Etki buumlyuumlkluumlkleri
incelendiğinde boumllgeler arasındaki farklılıkların kuumlccediluumlk etkiye sahip olmakla
birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir Buna goumlre bilgisayar tutumları
accedilısından boumllgeler arasında farklılıklar olduğu soumlylenebilir Gruplar arası farkın
kaynağını belirlemek iccedilin yapılan Dunnett C testinin sonuccedillarına goumlre Ortadoğu
Anadolu ( X =2716) ve Guumlneydoğu Anadolu ( X =2929) boumllgelerinde oumlğrenim
goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanı ortalaması İstanbul ( X =3021) Doğu
Karadeniz ( X =2976) Ege ( X =3064) Doğu Marmara ( X =3010) ve Batı
Anadolu ( X =2979) boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum
puanı ortalamasından daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca Akdeniz (2884) Orta Anadolu
( X =2805) ve batı Karadeniz ( X =2811) boumllgelerinde oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanı ortalaması İstanbul ( X =3021) Ege
( X =3064) ve Doğu Marmara ( X =3010) boumllgesinde oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanı ortalamasından daha duumlşuumlktuumlr
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasındaki
manidar duumlşuumlk duumlzeyde bir 19 (plt01) olduğu tespit edilmiştir
TARTIŞMA
Bu ccedilalışmanın amacı PISA 2009 Tuumlrkiye oumlrnekleminde oumlğrencilerin bilgisayar
oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar tutumlarını belirlemektir Araştırmada
oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar tutumlarının cinsiyet okul
tuumlruuml ve boumllge değişkenleri farklılık goumlsterip goumlstermediği ve bilgisayar oumlz-
yeterlik inanccedilları ile tutumları arasındaki ilişki incelenmiştir Oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar tutum ortalaması 4 uumlzerinden sırasıyla
X =314 ve X =293 olarak bulunmuştur Araştırmanın bulgularına goumlre
oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları cinsiyet accedilısından
farklılaşmamaktadır Ancak oumlğrencilerin bilgisayar tutumları cinsiyete goumlre
farklılık goumlstermekle birlikte pratik accedilıdan bu manidar değildir PISA 2003
sonuccedilları sınava Tuumlrkiyersquoden katılan oumlğrencilerin OECD uumllkelerinden katılan
oumlğrencilere goumlre nispeten bilgisayara ilişkin daha olumlu tutumlara ve erkek
oumlğrencilerin kız oumlğrencilere goumlre manidar ve daha olumlu tutumlara sahip
olduğunu goumlstermiştir Buumltuumln uumllkelerde (Tayland hariccedil) bilgisayar oumlz-yeterliği erkek oumlğrencilerin lehine farklılık goumlstermesine rağmen Tuumlrkiyersquoden sınava
katılan oumlğrenciler arasındaki bu fark oldukccedila azdır (Şahinkayası 2008 Thomson
amp De Bortoli 2007) Yılmaz Gerccedilek Koumlseoğlu amp Soran (2006) Seferoğlu
(2005) Akkoyunlu ve Orhan (2003) Yağızrsquoın (2007) araştırmalarında da
bilgisayar oumlz-yeterlik inancının cinsiyete goumlre farklılaşmadığı tespit etmiştir
194 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları oumlğrenim
goumlruumllen okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmaktadır Genel lise ve meslek lisesinde
oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterliği puan ortalamaları ilkoumlğretim
okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha yuumlksektir İlkoumlğretim
okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar tutum puanı ortalaması
genel lise ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin puan ortalamalarına
goumlre daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca genel lisede oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar
tutum puanı ortalaması meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha
yuumlksektir Benzer şekilde Tutirsquonin (2005) yaptığı bir araştırma oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterliklerinin okul tuumlrlerine goumlre farklılaştığını ve oumlzel okullarda
oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin genel okullarda oumlğrenim goumlren oumlğrencilere goumlre manidar ve daha yuumlksek bilgisayar oumlz-yeterlik puan ortalamasına sahip olduğunu
goumlstermiştir Akkoyunlu ve Orhan (2003) yaptığı araştırmada da BOumlTE boumlluumlmuuml
oumlğrencilerinin bilgisayar kullanım oumlzguumlvenlerinin oumlğrencilerin mezun oldukları
okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmış ve bilgisayar meslek liseleri ve genel liselerden
mezun olan oumlğrencilerin lehine bir manidar farklılık bulunmuştur
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları oumlğrenim
goumlruumllen boumllgeler goumlre farklılaşmaktadır Akdeniz Orta Anadolu ve Guumlneydoğu
Anadolu boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı
puanları İstanbul Batı Marmara Ege Doğu Marmara ve Batı Anadolu
boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha duumlşuumlktuumlr Orta Anadolu ve Guumlneydoğu Anadolu boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutumları
İstanbul Doğu Karadeniz Ege Doğu Marmara ve Batı Marmara boumllgesinde
oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinden daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca Akdeniz Orta Anadolu ve
Batı Karadeniz boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanları
İstanbul Ege Doğu Marmara boumllgelerinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden
daha duumlşuumlktuumlr Ancak bu farklar oldukccedila duumlşuumlktuumlr ve kapatılamayacak duumlzeyde
değildir PISA 2003 sonuccedilları sınava Avustralyarsquodan katılan oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterlikleri ve bilgisayar tutumlarının coğrafik boumllgelere goumlre ccedilok
az değiştiğini ortaya ccedilıkarmıştır (Thomson amp De Bortoli 2007) PISA 2006rsquoa
İtalyarsquodan katılan oumlğrencilerin ileri duumlzey kullanım oumlzguumlvenleri coğrafik
boumllgelere goumlre manidar farklılık goumlstermekle birlikte farklılık oldukccedila duumlşuumlktuumlr
Uumllkenin sanayisinin ve ekonomisinin gelişmiş olduğu Bolzano ve Trento boumllgesindeki oumlğrencilerin bilgisayar oumlzyeterlikleri diğer boumllgelere goumlre oldukccedila
yuumlksek duumlzeydedir (Mallon Monseur Quittre amp Wastiau 2010) Benzer şekilde
PISA 2009rsquoa Tuumlrkiyenin İstanbul Ege Doğu Marmara Batı Marmara
boumllgelerinden katılan oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlikleri ve bilgisayar
tutumlarının diğer boumllgelerde oumlğrenim goumlren oumlğrencilere goumlre manidar ve yuumlksek
duumlzeyde olması bu boumllgelerin sanayilerinin ekonomilerinin ve imkacircnlarının
diğer boumllgelere goumlre daha iyi olmasından kaynaklanabilir
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasındaki
ilişki duumlzeyi 19 (plt001) olduğu tespit edilmiştir Literatuumlrdeki araştırmalarda
(oumlrn Contreras 2004 Gardner Dukes ve Discenzarsquonın (1993) Levine ve Donitsa-Schmidt (1998)) bilgisayar oumlzguumlveni ve tutumu arasında ilişki olduğu
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 195
goumlruumllmuumlştuumlr Gardner Dukes ve Discenzarsquonın (1993) 723 ilkoumlğretim oumlğrencisine
youmlnelik yaptıkları araştırma sonucunda bilgisayar oumlz-yeterliğinin de bilgisayar
tutumunu pozitif youmlnde etkilediği goumlruumllmuumlştuumlr Levine ve Donitsa-Schmidt
(1998) 7ndash12 sınıfta okuyan 309 oumlğrenci uumlzerinde bilgisayar tutumu bilgisayar
oumlz-yeterliği ve bilgisayar okuryazarlığı arasındaki ilişkiyi incelemiştir
Ccedilalışmanın sonucunda bilgisayar tutumuyla bilgisayar oumlz-yeterliği arasında
karşılıklı pozitif bir ilişkinin olduğu ve bu iki faktoumlruumln de bilgisayar
okuryazarlığını olumlu youmlnde etkilediği bulunmuştur Bu ccedilalışmada da
literatuumlrdeki ccedilalışmaların bulgularına paralel olarak oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-
yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasında manidar ve pozitif bir ilişki
bulunmuştur
SONUCcedil ve OumlNERİLER
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumlarının olumlu
youmlnde geliştirilmesine ihtiyaccedil duyulmaktadır
Bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ve bilgisayara youmlnelik tutumları oumlğrencilerin
oumlğrenim goumlrduumlkleri okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmaktadır Bu farklılık kuumlccediluumlk
olmakla birlikte eğitim olanaklarının eşit dağıtılması ve yararlanılması
bakımından eşit ilkesi ile ccedilelişmektedir
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterliği inanccedil duumlzeyi ve bilgisayara youmlnelik
tutumları boumllgesel olarak farklılaşmaktadır Ancak bu farklılık oldukccedila
kuumlccediluumlktuumlr Sosyal bir uumllkede herkese eşit koşullardan yararlanma fırsatı
verilmelidir Ancak bu durum tam olarak gerccedilekleşmemektedir
Bu ccedilalışma sonucunda eğitim politikaları accedilısından alınması gereken bazı
kararlar bulunmaktadır Boumllge ve okul tuumlruuml bakımından kaynaklı farklılıkları
azaltacak yatırımların yapılması Milli Eğitim Bakanlığı kontroluumlnde hazırlanan
bilgisayar ders programlarının hızla goumlzden geccedilirerek yenilenmesi ve
oumlğrencilerin boş vakitlerinde yararlanabilecekleri bilgisayar olanaklarının
sağlanması gerekmektedir
KAYNAKLAR
Akın A (2007) Oumlz-guumlven oumllccedileğinin geliştirilmesi ve psikometrik oumlzellikleri [Self-
confidence scale development and psychometric properties] Abant İzzet Baysal
Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 7(2) 165ndash175 Akkoyunlu B amp Kurbanoğlu S (2003) Oumlğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı ve
bilgisayar oumlz-yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 24 1-10
Akkoyunlu B amp Orhan F (2003) Bilgisayar ve Oumlğretim teknolojileri eğitimi (BOumlTE) boumlluumlmuuml oumlğrencilerinin bilgisayar kullanma oumlz-yeterlik inancı ile demografik oumlzellikleri arasındaki ilişki The Turkish Online Journal of Educational Technology 2(3) 86-93
Algan C E (2006) Oumlzel okullarda goumlrev yapan sınıf oumlğretmenlerinin eğitiminde bilgi
teknolojileri kullanımı oumlz yeterlikleri ve derslerinde bilgi teknolojilerinden
196 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
yararlanma durumları Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml
Yayınlanmamış yuumlksek lisans tezi İstanbul Tuumlrkiye Allison P D (2001) Missing data Sage University Papers Series on Quantitative
Applications in Social Science 07-136 Thousand Oaks CASage Aşkar P amp Umay A (2001) İlkoumlğretim matematik oumlğretmenliği oumlğrencilerinin
bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algısı Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 21 1-8
Ataseven F (1999) Teknoloji ve ccedilağdaş okullara paralel modeller BTIE 99 Bildiriler Kitabı 121-124
Attewell P amp Battle J (1999) Home computers and school performance Information Society 15 1ndash10
Bandura A (1997) Self-efficacy The exercise of control New York Freeman Berger C F Lu C R Beltzer S J amp Voss B E (1994) Research on the uses of
technology in science education In D L Gabel (Ed) Handbook of research in science teaching and learning (pp 469-490) New York Macmillan
Berkant HG amp Efendioğlu A (2010) Sınıf oumlğretmenliği boumlluumlmuuml oumlğrencilerinin bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algıları ve bilgisayar destekli eğitim yapmaya ilişkin tutumları 9 Ulusal Sınıf Oumlğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildiri Kitabı 951-
955 Brosnan M amp Lee W (1988) A cross-cultural comparison of gender differences in
computer attitudes and anxieties The United Kingdom and Hong Kong Computers in Human Behavior 14 559-577
Bruce C (1997) The relational approach a new model for information literacy New Review of Information and Library Research 3 1ndash22
Cassidy S amp Eachus P (2002) Developing the computer self-efficacy scale Investigating the relationship between computer self-efficacy and experience with
computers Journal of Educational Computing Research 26(2)133-153 Cassidy S amp Eachus P (2000) Learning style academic belief systems self-report
student proficiency and academic achievement in higher education Educational Psychology 20(3) 307-22
Chase M A (1998) Sources of self-efficacy in physical education and sport Journal of Teaching in Physical Education 18 76-89
Compeau D R amp Higgins C A (1995) Computer self-efficacy Development of a measure and initial test MIS Quarterly 19(2) 189-212
Contreras C L M (2004) Predicting computer self-confidence from demographic and personality variables and computer use The Quarterly Review of Distance Education 5(3) 173-181
Delcourt M amp Kinzie M (1993) Computer technologi- es in teacher education The measurement of attitu- des and self-efficacy Journal of Research and Development in Education 27 31-37
Demir K (2005) Oumlğretmen adaylarının iletişim ve bilgi teknolojilerine tutumlarını etkileyen faktoumlrler 5 Uluslararası Eğitim Teknolojileri Konferansı Sakarya
Deniz L (1994) Bilgisayar tutum oumllccedileğinin geccedilerlik guumlvenirlik ve norm ccedilalışması ve oumlrnek bir uygulama [Development of the attitudes toward computers A preliminary study] Unpublished doctoral dissertation Marmara University Istanbul Turkey
Deniz L (2000) Oumlğretmen adaylarının bilgisayar yaşantıları ve bilgisayar tutumları Marmara Uumlniversitesi Atatuumlrk Eğitim Fakuumlltesi Eğitim Bilimleri Dergisi 12 135-166
Ekici G amp Berkant H G (2007) Bilgisayar ve oumlğretim teknolojileri eğitimi (boumlte) lisans oumlğrencilerinin oumlğrenme stilleri ile bilgisayara youmlnelik tutumları ve
bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algıları arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi 1th
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 197
International Computer and Educational Technology Symposium Ccedilanakkale 16-
18 Mayıs 2007 Ersoy A 2000 Bilgi toplumu olma suumlrecindeki Tuumlrkiye ilkoumlğretimde bilgisayar
kullanımı yoluyla bilgisayar okuryazarlığı kazandırılması ve internet BTIE 2000 Bildiriler Kitabı 7-15
Gardner D G Dukes R L amp Discenza R (1993) computer use self-confidence and attitudes a causal analysis Computers in Human Behavior 9(4) 427-440
Guumlrcan A (2005)Bilgisayar oumlzyeterliliği ile bilişsel oumlğrenme stratejileri arasındaki ilişkiler Eğitim Araştırmaları Dergisi 19 179-193
Hair EC amp Graziano W G (2003) Self-Esteem personality and achievement in high School a prospective longitudinal study in Texas Journal of Personality 71(6) 971ndash994
Hair JF Anderson RE Tahtam RL amp Black WC (1998) Multivariate data analysis New Jersey Pearson
Hannafin R D amp Scott B N (2001) Teaching and learning with dynamic geometry programs in student-centered learning environments a mixed method inquiry Computers in the Schools 17 121ndash141
Hasan B amp Ali J (2006) The impact of general and system-specific self-efficacy on
computer training learning and reactions Academy of Information and Management Sciences 9(1) 17-35
Hashim H R ve Mustapha W N (2004) Attitudes toward learning about and working with computers of student at Uitm The Turkish Online Journal of Educational Technology 3(2)
Hashim H R amp Mustapha W N (2004) Attitudes toward learning about and working with computers of student at Uitm The Turkish Online Journal of Educational Technology 3(2) Article 1
Henderson MV amp Scheffler A J (2003) New literacies standards and teacher education Education 124(2) 390-396
Işıksal M amp Aşkar P (2003) İlkoumlğretim oumlğrencileri iccedilin matematik ve bilgisayar oumlz-yeterlik algısı oumllccedilekleri Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 25 1ndash8
James R amp Lamb C (2000) Integrating science mathematics and technology in middle school technology-rich environments a study of implementation and change School Science and Mathematics 100 27ndash36
Joumlreskog KG amp Soumlrbom D (2004) LISREL 87 for Windows [Computer Software]
Lincolnwood IL Scientific Software International Inc Joumlreskog K G amp Soumlrbom D (1993) LISREL 8 Structural equation modeling with the
SIMPLIs command language Scientific Software Mooresville IL Kaptan S (1998) Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri Ankara Tekışık Ofset Karsten R amp Roth M R (1998) The relationship of computer experience and computer
self-efficacy to performance in introductory computer literacy courses Journal of Research on Technology Education 31(1) 14-24
Khorrami O (2001) Researcing computer self-efficacy International Educational
Journal 2(4) 17-25 Kim H Seo J amp Park H (2008) The impact of ICT use on students academic
performance based on PISA 2006 Korean data The Journal of Korean Education 35(4) 107ndash129
Kline P (2000) An easy guide to factor analysis London and New York Routledge Koumlkluuml N Buumlyuumlkoumlztuumlrk Ş amp Boumlkeoğlu Ouml Ccedil (2006) Sosyal bilimler iccedilin istatistik
Pegem A Yayıncılık Ankara Koumlse S amp Gezer K (2006) Buldan (Denizli) ilccedilesi lise oumlğrencı lerinin bilgisayara
youmlnelı k tutumları Buldan Sempozyumu Bildiri Kitabı 79-86 Pamukkale
Uumlniversitesi
198 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Kubiatko M amp Vlckova K (2010) The relationship between ICT use and science
knowledge for Czech students a secondary analysis of PISA 2006 International Journal of Science and Mathematics Education 8 523-543
Kurbanoğlu S amp Akkoyunlu B (2001) Oumlğrencilere bilgi okuryazarlığı becerilerinin kazandırılması Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 21 81ndash89
Langford M amp Reeves T E (1998) The relationship between computer self-efficacy and personal characteristics of the beginning information systems student Journal of Computer Information Systems 38 (4) 41-45
Lee J (2009) Universals and specifics of math self-concept math self-efficacy and math
anxiety across 41 PISA 2003 participating countries Learning Individual Differences 19 355ndash365
Lev E L (1997) Bandurarsquos theory of self-efficacy applications to oncology Scholarly Inquiry for Nursing Practice 11(1) 21-42
Levine T amp Donitsa-Schmidt S (1998) Computer use confidence attitudes and knowledge a causal analysis Computers in Human Behavior 14(1) 125-146
Levine T ve Donitsa-Schmidt S (1998) Computer use confidence attitudes and knowledge A causal analysis Computers in Human Behavior 14(1) 125-146
Liao Y-K C (1999) Gender differences on attitudes toward computers A meta
analysis Society For Information Technology amp Teacher Education International Conferance San Antonio
Mallon M Monseur C Quittre V amp Wastiau P (2010) The contribution of ICT to education Comparative findings from international surveys and some innovative practice programma education FGA working paper
Marsh H W amp Hocevar D (1988) A new more powerful approach to multitrait-multimethod analysis Application of second-order confirmatory factor analysis Journal of Applied Psychology 73(1) 107-117
MEB (2006) Mesleki eğitim ve oumlğretim sisteminin guumlccedillendirilmesi projesi Tuumlrkiyersquonin başarısı iccedilin itici guumlccedil hayat boyu oumlğrenme politikası belgesi Ankara
MEB (2011) Oumlğretmen yetiştirme ve eğitimi genel muumlduumlrluumlğuuml oumlğretmen yeterlikleri-oumlğretmenlik mesleği genel ve oumlzel alan yeterlikleri Ankara httpotmgmebgovtrogretmen_yeterlikleri_kitabi adresinden 21 Mart 2011 tarihinde indirilmiştir
MEB (1999) Eğitimde ccedilağı yakalama 2000 projesi Ankara Muthen BO amp Kaplan D (1985) A comparison of some methodologiesfor the factor
analysis of non-normal Likert variables British Journal of Mathematical and Statistical Psychology 38 171ndash189
Myers J M amp Halpin R (2002) Teachersrsquo attitudes and use of multimedia technology in the classroom Constructivist-based professional development training for school districts Journal of Computing in Teacher Education 18(4) 133-140
Naeligvdal F (2007) Home-PC usage and achievement in English Computers amp Education 49(4) 1112ndash1121
Nielsen IL amp Moore AM 2003 Psychometric data on the mathematics self-efficacy
scale Educational and Psychological Measurement 63(1) 128ndash138 Nunnally JC amp Bernstein IJ (1994) Psychometric Theory New York McGraw-Hill OrsquoLeary A (1985) Self-efficacy and health Behavioral Research amp Technology 23
437-51 PISA (2009) Information communication technology (ICT) questionnaire
httpPISA2009acereduaudownloadsphp 20 Nisan 2011 tarihinde indirilmiştir Schunk D H (1985) Self-efficacy and classroom learning Psychology in the Schools
22 208-223 Seferoğlu S amp Akbıyık C (2005) İlkoumlğretim oumlğretmenlerinin bilgisayara youmlnelik oumlz-
yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Eğitim Araştırmaları Dergisi 19 89ndash101
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 199
Shrauger J S amp Schohn M (1995) Self-confidence in college students
Conceptualization measurement and behavioral implications Assessment 2 255-278
Stephens L J amp Konvalina J (2001) Factors influencing success in intermediate algebra Computers in the Schools 17 77-84
Suumlmer N (2000) Yapısal eşitlik modelleri Temel kavramlar ve oumlrnek uygulamalar Tuumlrk Psikoloji Yazıları 3(6) 49-74
Şahinkayası Y (2008) A cross-cultural comparison modeling of information and communication technologies aspects affecting mathematical and problem solving
literacy and perceptions of policy makers Unpublished doctoral dissertation Orta Doğu Teknik University Ankara Turkey
Şimşek N (2002) Derste eğitim teknolojisi kullanımı Nobel yayınları Ankara Tabachnick B G amp Fidell S L (1996) Using multivariate statistics (3Edition) Harper
Collins College Publishers New York Thomson S amp De Bortoli L (2007) PISA 2003 Australia ICT use and familiarity at
school and home Camberwell Australian Council for Educational Research Thomson S amp De Bortoli L (2007) PISA 2003 Australia ICT use Familiarity at
School and Home ACER Research Monograph Number 62
Topccedilu P(2009) Cinsiyetin bilgisayar tutumu uumlzerindeki etkisi Bir meta analiz ccedilalışması Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml İstanbul Tuumlrkiye
TTKB (2005) İlkoumlğretim programları genel yaklaşım-yeni ilkoumlğretim programları ve yaklaşımlar httpiogmmebgovtrpagesphppage=program adresinden 21 Mart 2011 tarihinde indirilmiştir
Tuti S (2005) Eğitimde bilişim teknolojileri kullanımı performans goumlstergeleri Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Hacettepe Uumlniversitesi Fen Bilimleri
Enstituumlsuuml Ankara Tuumlrkiye Uzun N Ekici G amp Sağlam N (2010) İlkoumlğretim ikinci kademe oumlğrencilerinin
bilgisayar oumlz-yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Kastamonu Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 18(3) 775-788
Uumlstuumlndağ N (2001) Muumlfredat laboratuar okullarında goumlrev yapan youmlnetici ve oumlğretmenlerin bilgisayar tutumları ile kaygı duumlzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml İstanbul Tuumlrkiye
Vealey R (1986) Conceptualization of sport confidence and competitive orientation Preliminary investigation and instrument development Journal of Sport Psychology 8 221ndash246
Webster J amp Martocchio J J (1993) Turning work into play implications for microcomputer software training Journal of Management 19 1127 ndash 1146
Yağız E (2007) The effects of game-based learning environments on studentsrsquo achievement and self-efficacy in ilkoumlğretimcomputer course Unpublished master thesis Hacettepe University Ankara Turkey
Yılmaz M Koumlseoğlu P Gerccedilek C amp Soran H (2006) Hacettepe uumlniversitesi biyoloji oumlğretmen adaylarının bilgisayarla ilgili oumlzyeterlik inanccedillarının incelenmesi Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 30 278ndash287
Yu F (1998) The effects of cooperation with inter-group competition on performance and attitudes in a computer-assisted science instruction Journal of Computers in Mathematics and Science Teaching 17 381-395
Zhang Y amp Espinoza S (1998) Relationships among computer self-efficacy attitudes toward computers and desirability of learning computing skills Journal of Research on Technology in Education 30 (4) 420-436
200 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
SUMMARY
The purpose of this study is to determine the level of computer self-efficacy
belief and computer attitude of students in the sample of PISA 2009 Turkey
Moreover it was analyzed whether computer self-efficacy beliefs and computer
attitudes differed by various variables (gender region and type of school) or not
and there was a relation between computer self-efficacy beliefs and attitudes or
not
Since the study is a study aiming to examine computer self-efficacy beliefs and
computer attitudes of students participating in PISA 2009 from Turkey in terms of various variables it is a descriptive study
The universe of the study comprised of 15-years old 475 40 students selected
randomly from 65 states participating in PISA 2009 Turkey sample of the
research consists of 4996 Turkish students attending to 170 schools determined
by random designation method by PISA international center by stratification by
11 different school types and 56 provinces from 12 statistical region unit Before
starting analysis lost data were examined and lost data were not included in the
analysis and the study was conducted on 4634 persons
Computer self-efficacy belief scale and computer attitude scale were used as the tool of data collection in the research Before analysis it was examined whether
the data has univariate normal distribution or not and it was determined that
skewness and kurtosis values of all study groups were between -10 and +10 and
it was seen that data has univariate normal distribution Moreover to determine
whether multicollinearity problem was present or not correlations between
variables in all groups were examined The fact that correlation value is 90 and
lower than this value shows that multicollinearity problem is not applicable In
data analysis construction validity of computer self-efficacy and computer
attitude scales was examined by confirmatory factor analysis (CFA) and
Cronbach alpha coefficient was calculated based on internal consistency CFA is
used to examine the conformity of factor structure and validity of the scale
described empirically or theoretical studies before In other words a measurement model determined by the researcher is in question and validity of
this model is tested in the analysis To assess the validity of factor structure of
scale in CFA in addition to chi-square statistics goodness of fit index (GFI)
among frequently-used fit statistics adjusted goodness of fit index (AGFI) root
mean of square error (RMR) and approximate root mean of square error
(RMSEA) are used For model-data fit it is expected that chi-square value will
not be significant value of ldquochi-squaresdrdquo will be lower than three values of
GFI and AGFI will be higher than 90 value of RMSEA and RMR will be lower
than 05 It was seen that fit index found by DFA analysis and Cronbach alpha
value meet the criteria values requested
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 201
T test was conducted for significance of variation between sexes and computer
self-efficacy beliefs of students and no significant variation was determined T
test was applied for significance of the variation between sexes of students and
computer attitudes point average and although there was a significant variance it
was determined that this significance was not significant at the practical level
PISA 2003 results showed that students taking the exam from Turkey have more
positive attitudes about the computer compared to the students from OECD
states and male students have more significant and more positive attitudes than
female students Although computer self-efficacy varied in favour of male
students in all states this variance between students participating from Turkey is
quite a little It was determined in many studies that computer self-efficacy belief does not differ by gender
One way variance analysis for computer self-efficacy belief level of students by
types of school was carried out and no significant variation was found It was
seen that variation was lower for students attending to primary school for their
computer self-efficacy beliefs than students attending to general high school and
vocational high school No study result to support this finding is available
One way variance analysis for computer attitudes of students by school type was
performed and a significant variation was found It can be said that computer
attitudes of students attending to primary school are lower than students of general and vocational high school and computer attitude of students of general
high school is higher than students of vocational high school This case may
arise from change of attitude in time
One way variance analysis for computer self-efficacy beliefs of students by
region was performed and a significant variation was found For the significant
variation point average of students in the Mediterranean Middle East Anatolia
and South-east Anatolia is lower than students in Istanbul West Marmara
Aegean East Marmara and West Anatolia This finding shows parallelism with
the results of PISA 2003 Australia and PISA 2006 Italy This case may arise
from development of these regions
One way variance analysis for computer attitudes of students by region was
carried out and a significant variation was found For the significant variation
point average of computer attitude of students in Middle East Anatolia and
Southeast Anatolia is lower than point average of computer attitude of students
in Istanbul East Black Sea Aegean East Marmara and West Anatolia
Moreover point average of computer attitude of students in the Mediterranean
Middle Anatolia and West Black Sea is lower than students in Istanbul Aegean
and East Marmara region It was determined that a significant lower 19 (plt01)
was present between computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of
students This case may arise from the fact that the region is an industry area and
its economy and opportunities are better than other regions
202 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of students are required to
be developed in positive way Computer self-efficacy belief level and computer
attitude of students vary on school types Although this variation is minor it
conflicts with the principle of equality in terms of non-equal distribution of
education opportunities and principle of equality in terms of benefiting from
them Computer self-efficacy belief level and computer attitude of students vary
on regions However this variation is minor In a social state the opportunity of
benefiting from equal conditions should be granted to everyone However this is
not achieved exactly
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 203
Ekler
Ek 1 Bilgisayar oumlz-yeterlik oumllccedileği maddeleri
Bilgisayarda aşağıdaki işlemlerden her birini ne kadar iyi yapabilirsiniz
a) Dijital fotoğraf ya da diğer grafik goumlruumlntuumllerini biccedilimlendirme
b) Veri tabanı oluşturma (oumlrneğin Microsoft Access reg ile)
c) Grafik ccedilizmek iccedilin elektronik tablolama programı kullanma
d) Sunum oluşturma (oumlrneğin Microsoft PowerPoint reg kullanarak)
e) Ccediloklu ortam sunusu hazırlamak (ses resim ve video ile)
Oumllccedilekteki maddeler ldquoBunu kendi başıma ccedilok iyi yapabilirimldquo(=4) ldquoBunu birinin
yardımı ile yapabilirimrdquo(=3)
ldquoBunun ne demek olduğunu biliyorum fakat yapamamrdquo (=2) ve ldquoBunun ne
demek olduğunu bilmiyorumrdquo (=1) şeklinde belirtilen 4rsquoluuml dereceleme oumllccedileğinde
duumlzenlenmiştir
Ek 2 Bilgisayar tutumu oumllccedileği maddeleri
Bilgisayar ile ilgili deneyimleriniz duumlşuumlnduumlğuumlnuumlzde aşağıdaki anlatımlara ne
oumllccediluumlde katılıyorsunuz
a) Bir bilgisayarla ccedilalışmak benim iccedilin ccedilok oumlnemlidir
b) Bir bilgisayarla oynamanın ya da ccedilalışmanın gerccedilekten eğlenceli
olduğunu duumlşuumlnuumlyorum
c) Bir bilgisayarı kullanıyorum ccediluumlnkuuml ccedilok ilgileniyorum
d) Bilgisayarla ccedilalışırken zamanın nasıl geccediltiğini anlamıyorum
Oumllccedilekteki maddeler ldquoKesinlikle katılmıyorumrdquo (=1) ldquoKatılmıyorumrdquo(=2)
ldquoKatılıyorumrdquo (=3) ldquoKesinlikle katılıyorumrdquo (=4) şeklinde belirtilen 4rsquoli
dereceleme oumllccedileğinde duumlzenlenmiştir
186 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
bilgisayar kaygısı bilgisayar yeterliği bilgisayara ilgisi bilgisayardan
hoşlanması ve bilgisayara youmlnelik oumlnyargıları oluşturmaktadır (Deniz 1994)
Bilgisayar tutumu bir şemsiye konumunda olup pek ccedilok araştırmacı tarafından
ccedileşitli araştırmalarda farklı değişkenlerle (oumlrn cinsiyet boumllge okul tuumlruuml
deneyim bilgisayar oumlzguumlveni vb) birlikte ele alınmıştır (Deniz 2000 Gardner
Dukes amp Discenza 1993 Hashim amp Mustapha 2004 Levine amp Donitsa-
Schmidt 1998 Thomson amp De Bortoli 2007 Topccedilu 2009) Araştırmalarda
bilgisayar deneyiminin arttıkccedila bilgisayar kullanımına karşı olumlu (Deniz
2000) hiccedil deneyimi olmayan oumlğrencilerin bilgisayara youmlnelik olumsuz tutum
goumlsterdikleri (Hashim amp Mustapha 2004) tespit edilmiştir
Araştırmaların ccediloğu bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT) kullanımının bireylerin
oumlğrenme suumlrecinde etkili olduğunu ortaya koymaktadır (Attewell amp Battle
1999 Berger Lu Beltzer amp Voss 1994Hannafin amp Scott 2001 James amp
Lamb 2000 Kim amp Seo 2008 Kubiatko amp Vlckova 2010 Naevdal 2007
Stephens amp Konvalina 2001 Yu 1998) Bireylerin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı
ve bilgisayar tutumları bireylerin yeni teknolojileri kabul etmesi ve bu
teknolojileri yaygın olarak kullanmasını etkilemektedir Eğitimin amaccedillarından
biri toplumun gereksinimleri doğrultusunda bireyler yetiştirmek olduğu iccedilin
bilgi ccedilağına uygun bilgi toplumunun oumlzelliği goumlz oumlnuumlne alınarak oumlğrencileri
yetiştirmesi gerekmektedir (Şimşek 2002)
Bu ccedilalışmanın amacı PISA 2009 Tuumlrkiye oumlrnekleminde oumlğrencilerin bilgisayar
oumlz-yeterlik inanccedillarını ve bilgisayar tutumlarını belirlemektir Bu amaccedil
doğrultusunda araştırmada aşağıda belirtilen alt problemlere oumlğrenci goumlruumlşlerine
goumlre yanıt aranmıştır
1 Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları
cinsiyete goumlre anlamlı bir farklılık goumlstermekte midir
2 Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları
yaşadıkları boumllgeye goumlre anlamlı bir farklılık goumlstermekte midir 3 Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları okul
tuumlruumlne goumlre anlamlı bir farklılık goumlstermekte midir
4 Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile tutumları arasında nasıl
bir ilişki vardır
YOumlNTEM
Araştırma PISA 2009rsquoa Tuumlrkiyersquoden katılan oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik
inanccedilları ve bilgisayar tutumlarını ccedileşitli değişkenler accedilısından incelemeyi ortaya
koymayı amaccedillayan bir ccedilalışma olması nedeniyle betimsel bir ccedilalışmadır
Betimsel ccedilalışmalar ldquoolayların objelerin varlıkların kurumların grupların ve ccedileşitli alanların ne olduğunu betimlemeye accedilıklamaya ccedilalışan incelemelerdirrdquo
(Kaptan 1998 s 59)
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 187
Araştırmanın Evren ve Oumlrneklemi
Araştırmanın evreni PISA 2009rsquoa katılan 65 uumllkeden tesaduumlficirc olarak seccedililen 15
yaşındaki 475460 oumlğrenci oluşmaktadır Araştırmanın Tuumlrkiye oumlrneklemi ise 12
istatistiki boumllge biriminden 56 il ve 11 farklı okul tuumlruumlne goumlre tabakalandırılarak
PISA uluslararası merkez tarafından seccedilkisiz atama youmlntemiyle belirlenen 170
okulda oumlğrenim goumlren 4996 Tuumlrk oumlğrenci oluşturmaktadır Analizlere
başlanmadan oumlnce kayıp veriler incelenmiş kayıp veri miktarı 5rsquoten fazla olan
362 birey analiz dışı bırakılmış (Allison 2001) ve ccedilalışma 4634 kişi uumlzerinde
yuumlruumltuumllmuumlştuumlr
4634 oumlğrenciden oluşan verilerin 2239 (483)rsquounu kız ve 2395(517)rsquoini
erkek oumlğrenciler oluşmaktadır Okul tuumlruumlne goumlre oumlğrenci dağılımı ise 115 (25) ilkoumlğretim 2609 (563) genel lise ve 1910 (412) meslek lisesi oumlğrencisinden
meydana gelmektedir PISA 2009rsquoa katılan oumlğrencilerin Tuumlrkiyersquodeki 12
istatistikicirc boumllge birimine (NUTS) goumlre dağılımları şu şekildedir İstanbul Boumllgesi
762 (164) Batı Marmara Boumllgesi 228 (49) Ege Boumllgesi 574 (124) Doğu
Marmara Boumllgesi 495 (107) Batı Anadolu Boumllgesi 466 (101) Akdeniz
Boumllgesi 584 (126) Orta Anadolu Boumllgesi 281 (61) Batı Karadeniz Boumllgesi
348 (75) Doğu Karadeniz Boumllgesi 200 (43) Kuzeydoğu Anadolu Boumllgesi
126 (27) Ortadoğu Anadolu Boumllgesi 201 (43) ve Guumlneydoğu Anadolu
Boumllgesi 369 (80) [toplam 4996 100]
Veri Toplama Araccedilları Bilgisayar oumlz-yeterlik oumllccedileği PISA 2009 kapsamındaki ileri duumlzey bilgisayar
kullanım oumlz-yeterliği 5 madde ile oumllccediluumllmeye ccedilalışılmıştır (Ek 1) Oumllccedilekteki
maddeler ldquoBunu kendi başıma ccedilok iyi yapabilirimldquo(=4) ldquoBunu birinin yardımı
ile yapabilirimrdquo(=3) ldquoBunun ne demek olduğunu biliyorum fakat yapamamrdquo
(=2) ve ldquoBunun ne demek olduğunu bilmiyorumrdquo (=1) şeklinde belirtilen 4rsquoluuml
dereceleme oumllccedileğinde duumlzenlenmiştir (PISA 2009)
Bilgisayar tutum oumllccedileği PISA 2009 kapsamındaki bilgisayar tutumu iccedilin 4
madde ile oumllccediluumllmeye ccedilalışılmıştır (Ek 2) Oumllccedilekteki maddeler ldquoKesinlikle
katılmıyorumrdquo (=1) ldquoKatılmıyorumrdquo(=2) ldquoKatılıyorumrdquo (=3) ldquoKesinlikle
katılıyorumrdquo (=4) şeklinde belirtilen 4rsquoli dereceleme oumllccedileğinde duumlzenlenmiştir
(PISA 2009)
Verilerin analizinde oumlncelikle bilgisayar oumlz-yeterliği ve bilgisayar tutum
oumllccedileklerinin yapı geccedilerliği doğrulayıcı faktoumlr analizi (DFA) ile incelenmiş daha
sonra iccedil tutarlılığa dayalı olarak Cronbach Alpha katsayısı hesaplanmıştır DFA
daha oumlnce ampirik ya da kuramsal ccedilalışmalarla tanımlanan oumllccedileğin faktoumlr
yapısının toplanan verilerle uyumunu ve geccedilerliliğini incelemek amacıyla
kullanılır Başka bir anlatımla araştırmacın belirlediği bir oumllccedilme modeli vardır ve
analizde bu modelin geccedilerliliği sınanır (Kline 2000 Suumlmer 2000 Tabachnick amp
Fidell 2001) DFArsquoda oumllccedileğin faktoumlr yapısının geccedilerliliğini değerlendirmek iccedilin
ki-kare istatistiğinin yanında sıklıkla kullanılan uyum istatistikleri arasında iyilik
uyum indeksi (GFI) duumlzeltilmiş iyilik uyum indeksi (AGFI) ortalama hataların karekoumlkuuml (RMR) ve yaklaşık hataların ortalama karekoumlkuuml (RMSEA) yer
188 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
almaktadır Model-veri uyumu iccedilin ki-kare değerinin manidar ccedilıkmaması ldquoki-
karesdrdquo değerinin uumlccedilten duumlşuumlk ccedilıkması GFI ve AGFI değerlerinin 90rsquodan
yuumlksek RMSEA ve RMR değerlerinin ise 05rsquoten duumlşuumlk ccedilıkması beklenir
(Joumlreskog amp Sorbom 1993 Marsh amp Hocevar 1988) Cronbach Alpha katsayısı
070 ve uumlzerinde (Hair Anderson Tatham ve Black 1998 Nunnally ve
Bernstein 1994) değer almalıdır Bilgisayar oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar
tutumu ile cinsiyet boumllge okul tuumlruuml değişkenleri arasındaki ilişkiler t testi tek
youmlnluuml varyans analizi ve korelasyon analizi ile incelenmiştir Ayrıca değişkenler
arasındaki ilişkinin guumlcuumlnuuml accedilıklamak iccedilin kısmi etki buumlyuumlkluumlk indekslerinden
birisi olan eta-kare (η2) katsayısı hesaplanmış ve bu doğrultuda yorumlanmıştır
Et-karersquonin yorumu iccedilin belli kesme noktaları belirlemiştir Etki buumlyuumlkluumlkleri η2= 01rsquode ldquokuumlccediluumlkrdquo η2= 06rsquote ldquoortardquo ve η2= 14 olduğunda ise ldquogenişrdquo olarak
gruplanmıştır (Koumlkluuml Buumlyuumlkoumlztuumlrk amp Boumlkeoğlu 2006)
Bilgisayar Oumlz-yeterliği ve Bilgisayar Tutumuna Ait DFA Sonuccedilları
Bilgisayar oumlz-yeterliği inancı ve bilgisayar tutum oumllccedileğinin yapı geccedilerliği
doğrulayıcı faktoumlr analizi ile incelenmiştir Model parametrelerinin kestiriminde
maksimum olabilirlik (maximum likelihood) hesaplanmıştır (Joumlreskog amp
Soumlrbom 2004) Modele ilişkin elde edilen uyum indeksleri Tablo 1rsquode
verilmiştir İccedil tutarlılığa dayalı olarak elde edilen Cronbach Alpha değeri
bilgisayar oumlz-yeterliği inancı ve bilgisayar tutum oumllccedilekleri iccedilin sırasıyla 86 84
olarak tespit edilmiştir Aynı zamanda bilgisayar oumlz yeterliği ortalaması
( X =314) ve bilgisayar tutum ortalaması ( X =293)rsquotuumlr
Tablo 1 Bilgisayar Oumlz-Yeterliği İnancı ve Bilgisayar Tutum Oumllccedileğine Ait Uyum
İyiliği Testlerine İlişkin Değerler
Oumllccedilekler X2 X2
df NFI RFI CFI GFI AGFI IFI RMSEA RMR
Bilgisayar
oumlz-yeterlik
inancı
2446 2 1 099 099 1 099 099 0049 0009
Bilgisayar
tutumu 2922 3 1 099 099 1 099 1 0043 0006
plt01
Tablo 1rsquode elde edilen uyum indeks değerleri iccedilin oumllccediluumlt değerler goumlz oumlnuumlnde
bulundurulduğunda model ve goumlzlenen veri arasındaki uyumun genel olarak sağlandığı ifade edilebilir
Verilerin Ccediloumlzuumlmlenmesi
Analizler yapılmadan oumlnce ccedilalışma gruplarının her birinde verinin tek değişkenli
normal dağılıma sahip olup olmadığı incelenmiş ve tuumlm ccedilalışma gruplarında
ccedilarpıklık ve basıklık değerlerinin -10 ve +10 arasında (Mutheacuten amp Kaplan
1985) yer aldığı tespit edilmiş ve verilerin tek değişkenli normal dağılıma sahip
oldukları goumlzlenmiştir Ayrıca ccediloklu bağlantı probleminin olup olmadığını
belirlemek amacıyla tuumlm gruplarda değişkenler arasındaki korelasyonlar
incelenmiştir Korelasyon değerlerinin 90 (Tabachnick amp Fidell 2001) ve
altında olması ccediloklu bağıntı probleminin olmadığını goumlstermektedir
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 189
Araştırmada yapı geccedilerliği iccedilin LISREL 871 paket programı ve diğer analizlerin
yapılmasında SPSS 160 paket programı paket programı kullanılmıştır
BULGULAR
Tablo 2 Oumlğrencilerin Cinsiyet Değişkenine Goumlre Bilgisayar Oumlz-yeterlik İnancı
ve Tutum Puanlarına İlişkin T Test Sonuccedilları
Değişkenler Cinsiyet N X SS Sd t P
Bilgisayar
oumlz-yeterlik inancı
Kız 2239 3148 692 4632 489 625
Erkek 2395 3138 785
Bilgisayar tutumu Kız 2239 2890 743
4632 -3254 001 Erkek 2395 2966 835
Tablo 2 incelendiğinde oumlğrencilerin cinsiyetleri ile bilgisayar oumlz-yeterlik
inanccedilları arasındaki farkın manidar olmadığı tespit edilmiştir [t (4632)= 489 pgt
005] Oumlğrencilerin cinsiyetleri ile bilgisayar tutumları arasında manidar farklılık
olduğu [t (4632)=-3254 plt 005 η2=0002] etki buumlyuumlkluumlğuuml bakımından elde
edilen Eta kare incelendiğinde bu farklılığın pratik anlamının olmadığı
goumlruumllmuumlştuumlr
Tablo 3 Oumlğrencilerin Okul Tuumlruumlne Goumlre Bilgisayar Oumlz-Yeterlik İnanccedil Duumlzeyine
İlişkin Ortalamalar ve Standart Sapmalar
Okul Tuumlruuml N X SS
A İlkoumlğretim okulu 115 2784 898 BGenel lise 2609 3160 728 CMeslek lisesi 1910 3142 744 Toplam 4634 3143 741
Tablo 3rsquo de oumlğrencilerin okul tuumlruumlne goumlre bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyine ilişkin Ortalama ve Standart Sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre ilkoumlğretim
oumlğrencilerinin oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ortalaması 2784 genel lise oumlğrencilerinin
oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ortalaması 3160 meslek lisesi oumlğrencilerinin oumlz-
yeterlik inanccedil duumlzeyi ortalaması 3142rsquodir Bu ortalama değerler arasında
manidar bir fark olup olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve
aşağıdaki bulgulara ulaşılmıştır
Tablo 4 Oumlğrencilerin Okul Tuumlruumlne Goumlre Bilgisayar Oumlz-Yeterlik İnanccedil Duumlzeyine
İlişkin Tek Youmlnluuml Varyans Analizi
Kareler
toplamı sd
Kareler
ortalaması F p
Manidar
Fark Gruplar arası 15508 2 7754 14195 000 B-A Gruplar iccedili 2531600 4631 547 C-A Toplam 2547109 4633
Tablo 4rsquote oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil puanları ile okul tuumlrleri
arasında manidar bir farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(2-4631)=14195 plt01
η2=01] Etki buumlyuumlkluumlkleri incelendiğinde okul tuumlrleri arasındaki farklılıkların
190 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
kuumlccediluumlk etkiye sahip olmakla birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir
Buna goumlre bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları accedilısından okul tuumlrleri arasında
farklılıklar olduğu soumlylenebilir Farkın kaynağını belirlemek iccedilin yapılan
Dunnettrsquo C testinin sonuccedillarına goumlre genel lise ve meslek lisesinde oumlğrenim
goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı puan ortalaması sırasıyla
X =3160 ve X =3142 olup ilkoumlğretim okullarında oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerinin ortalamasından ( X =2784) daha buumlyuumlktuumlr Bunun sonucunda ilkoumlğretim okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterlik
inanccedillarının genel lise ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerine goumlre
daha duumlşuumlk olduğu soumlylenebilir
Tablo 5 Oumlğrencilerin Okul Tuumlruumlne Goumlre Bilgisayar Tutumlarına İlişkin
Ortalama ve Standart Sapma Değerleri
Okul Tuumlruuml N X SS
Aİlkoumlğretim okulu 115 2374 861 B Genel lise 2609 2971 778 CMeslek lisesi 1910 2906 795 Toplam 4634 2929 793
Tablo 5rsquo de oumlğrencilerin okul tuumlruumlne goumlre bilgisayar tutum puanlarına ilişkin
ortalama ve standart sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre ilkoumlğretim
oumlğrencilerinin bilgisayara tutum ortalaması 2374 genel lise oumlğrencilerinin
bilgisayara tutum ortalaması 2971 meslek lisesi oumlğrencilerinin bilgisayara
tutum ortalaması 2906rsquodir Bu ortalama değerler arasında manidar bir fark olup
olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve aşağıdaki bulgulara
ulaşılmıştır
Tablo 6 Oumlğrencilerin Okul Tuumlruumlne Goumlre Bilgisayar Tutumlarına İlişkin Tek
Youmlnluuml Varyans Analizi Sonuccedilları
Kareler toplamı
sd Kareler
ortalaması F p
Manidar Fark
Gruplar arası 40995 2 20498 33087 000 B-A C-A
Gruplar iccedili 2868887 4631 619 B-C Toplam 2909882 4633
Tablo 6rsquoda oumlğrencilerin bilgisayar tutumları ile okul tuumlrleri arasında manidar bir
farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(2-4631)= 33087 plt001 η2=001] Etki
buumlyuumlkluumlkleri incelendiğinde okul tuumlrleri arasındaki farklılıkların kuumlccediluumlk etkiye
sahip olmakla birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir Buna goumlre
bilgisayar tutumları accedilısından okul tuumlrleri arasında farklılıklar olduğu
soumlylenebilir Farkın kaynağını belirlemek iccedilin yapılan LSD testinin sonuccedillarına
goumlre genel lisede ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar
tutum puanı ortalaması sırasıyla ( X = 2971) ve ( X =2906) olup ilkoumlğretim
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 191
okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin ortalamasından ( X =2374) daha
buumlyuumlktuumlr Ayrıca genel lisede oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar tutum
puanı ortalaması ( X =2971) meslek lisesi oumlğrencilerinkinden ( X =2906) daha
buumlyuumlktuumlr Bunun sonucunda ilkoumlğretim okullarında oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerinin bilgisayar tutumları genel ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren
oumlğrencilere goumlre daha duumlşuumlk olduğu ve genel lisede oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutumlarının da meslek lisesi oumlğrencilerine goumlre daha yuumlksek olduğu
soumlylenebilir
Tablo 7 Oumlğrencilerin Oumlğrenim Goumlrduumlkleri Boumllgelere Goumlre Bilgisayar Oumlz-
Yeterlik İnanccedillarına İlişkin Ortalama ve Standart Sapma Değerleri
Boumllgeler N X Ss
1 İstanbul 762 3240 666 2 Batı Marmara 228 3272 627 3 Ege 574 3207 746 4 Doğu Marmara 495 3226 701 5 Batı Anadolu 466 3178 711 6 Akdeniz 584 3025 787
7 Orta Anadolu 281 3077 764 8 Batı Karadeniz 348 3140 715 9 Doğu Karadeniz 200 3058 770 10 Kuzeydoğu Anadolu 126 3178 753 11 Ortadoğu Anadolu 201 2952 818 12 Guumlneydoğu Anadolu 369 2984 833 Toplam 4634 3143 741
Tablo 7rsquo de oumlğrencilerin oumlğrenim goumlrduumlkleri boumllgelere goumlre bilgisayar oumlz-yeterlik
inanccedillarına ilişkin ortalama ve standart sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre
ilkoumlğretim oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ortalaması İstanbul
3240 batı Marmara 3272 ege 3207 doğu Marmara 3226 batı Anadolu
3178 Akdeniz 3025 orta Anadolu 3077 batı Karadeniz 3140 doğu
Karadeniz 3058 kuzeydoğu Anadolu 3178 Ortadoğu Anadolu 2952
guumlneydoğu Anadolu 3143rsquoduumlr Bu ortalama değerler arasında manidar bir fark
olup olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve aşağıdaki bulgulara
ulaşılmıştır
Tablo 8 Oumlğrencilerin Boumllgelerine Goumlre Bilgisayar Oumlz-Yeterlik İnanccedillarına İlişkin Tek Youmlnluuml Varyans Analizi Sonuccedilları
Kareler
toplamı sd
Kareler
ortalaması F p
Manidar
Fark
Manidar
Fark
Gruplar arası 44874 11 4079 7535 000 12345-6
Gruplar iccedili 2502234 4622 541 12345-11
Toplam 2547109 4633 12345-12
Tablo 8rsquode oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile boumllgeler arasında
manidar bir farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(11-4622)=7535 plt001 η2=002]
Etki buumlyuumlkluumlkleri incelendiğinde boumllgeler arasındaki farklılıkların kuumlccediluumlk etkiye
192 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
sahip olmakla birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir Buna goumlre
bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları accedilısından boumllgeler arasında farklılıklar olduğu
soumlylenebilir Gruplar arası farkın kaynağını belirlemek iccedilin yapılan Dunnett C
testinin sonuccedillarına goumlre Akdeniz ( X =3025) Ortadoğu Anadolu ( X =2952)
ve Guumlneydoğu Anadolu ( X =2984) boumllgelerinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterlik inancı puan ortalaması İstanbul ( X =3240) Batı
Marmara ( X =3272) Ege ( X =3207) Doğu Marmara ( X =3226) ve Batı
Anadolu ( X =3178) boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin ortalamasından
daha duumlşuumlktuumlr
Tablo 9 Oumlğrencilerin Oumlğrenim Goumlrduumlkleri Boumllgelerine Goumlre Bilgisayar
Tutumlarına İlişkin Ortalama ve Standart Sapma Değerleri
Boumllgeler N X SS
1 İstanbul 762 3021 784 2 Batı Marmara 228 2938 771 3 Ege 574 3064 749 4 Doğu Marmara 495 3010 762
5 Batı Anadolu 466 2979 778 6 Akdeniz 584 2884 784 7 Orta Anadolu 281 2805 850 8 Batı Karadeniz 348 2811 805 9 Doğu Karadeniz 200 2976 701 10 Kuzeydoğu Anadolu 126 2944 813 11 Ortadoğu Anadolu 201 2716 795 12 Guumlneydoğu Anadolu 369 2716 852 Toplam 4634 2929 793
Tablo 9rsquo da oumlğrencilerin oumlğrenim goumlrduumlkleri boumllgelere goumlre bilgisayar tutum
puanlarına ilişkin ortalama ve standart sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre ilkoumlğretim oumlğrencilerinin oumlğrenim goumlrduumlkleri boumllgelere goumlre bilgisayara tutum
ortalaması İstanbul 3021 batı Marmara 2938 ege 3064 doğu Marmara 3010
batı Anadolu 2979 Akdeniz 2884 orta Anadolu 2805 batı Karadeniz 2811
doğu Karadeniz 2976 kuzeydoğu Anadolu 2944 Ortadoğu Anadolu 2716
guumlneydoğu Anadolu 2716rsquodır Bu ortalama değerler arasında manidar bir fark
olup olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve aşağıdaki bulgulara
ulaşılmıştır
Tablo 10 Oumlğrencilerin Oumlğrenim Goumlrduumlkleri Boumllgelerine Goumlre Bilgisayar
Tutumlarına İlişkin Tek Youmlnluuml Varyans Analizi Sonuccedilları
Kareler
toplamı sd Kareler ortalaması F p Manidar Fark
Gruplar arası 57952 11 5268 8538 000 13459-11
Gruplar iccedili 2851929 4622 617 13459-12
Toplam 2909882 4633
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 193
Tablo 10rsquoda oumlğrencilerin bilgisayar tutumları ile boumllgeler arasında manidar bir
farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(11-4622)=8538 plt01 η2=02] Etki buumlyuumlkluumlkleri
incelendiğinde boumllgeler arasındaki farklılıkların kuumlccediluumlk etkiye sahip olmakla
birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir Buna goumlre bilgisayar tutumları
accedilısından boumllgeler arasında farklılıklar olduğu soumlylenebilir Gruplar arası farkın
kaynağını belirlemek iccedilin yapılan Dunnett C testinin sonuccedillarına goumlre Ortadoğu
Anadolu ( X =2716) ve Guumlneydoğu Anadolu ( X =2929) boumllgelerinde oumlğrenim
goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanı ortalaması İstanbul ( X =3021) Doğu
Karadeniz ( X =2976) Ege ( X =3064) Doğu Marmara ( X =3010) ve Batı
Anadolu ( X =2979) boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum
puanı ortalamasından daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca Akdeniz (2884) Orta Anadolu
( X =2805) ve batı Karadeniz ( X =2811) boumllgelerinde oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanı ortalaması İstanbul ( X =3021) Ege
( X =3064) ve Doğu Marmara ( X =3010) boumllgesinde oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanı ortalamasından daha duumlşuumlktuumlr
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasındaki
manidar duumlşuumlk duumlzeyde bir 19 (plt01) olduğu tespit edilmiştir
TARTIŞMA
Bu ccedilalışmanın amacı PISA 2009 Tuumlrkiye oumlrnekleminde oumlğrencilerin bilgisayar
oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar tutumlarını belirlemektir Araştırmada
oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar tutumlarının cinsiyet okul
tuumlruuml ve boumllge değişkenleri farklılık goumlsterip goumlstermediği ve bilgisayar oumlz-
yeterlik inanccedilları ile tutumları arasındaki ilişki incelenmiştir Oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar tutum ortalaması 4 uumlzerinden sırasıyla
X =314 ve X =293 olarak bulunmuştur Araştırmanın bulgularına goumlre
oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları cinsiyet accedilısından
farklılaşmamaktadır Ancak oumlğrencilerin bilgisayar tutumları cinsiyete goumlre
farklılık goumlstermekle birlikte pratik accedilıdan bu manidar değildir PISA 2003
sonuccedilları sınava Tuumlrkiyersquoden katılan oumlğrencilerin OECD uumllkelerinden katılan
oumlğrencilere goumlre nispeten bilgisayara ilişkin daha olumlu tutumlara ve erkek
oumlğrencilerin kız oumlğrencilere goumlre manidar ve daha olumlu tutumlara sahip
olduğunu goumlstermiştir Buumltuumln uumllkelerde (Tayland hariccedil) bilgisayar oumlz-yeterliği erkek oumlğrencilerin lehine farklılık goumlstermesine rağmen Tuumlrkiyersquoden sınava
katılan oumlğrenciler arasındaki bu fark oldukccedila azdır (Şahinkayası 2008 Thomson
amp De Bortoli 2007) Yılmaz Gerccedilek Koumlseoğlu amp Soran (2006) Seferoğlu
(2005) Akkoyunlu ve Orhan (2003) Yağızrsquoın (2007) araştırmalarında da
bilgisayar oumlz-yeterlik inancının cinsiyete goumlre farklılaşmadığı tespit etmiştir
194 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları oumlğrenim
goumlruumllen okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmaktadır Genel lise ve meslek lisesinde
oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterliği puan ortalamaları ilkoumlğretim
okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha yuumlksektir İlkoumlğretim
okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar tutum puanı ortalaması
genel lise ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin puan ortalamalarına
goumlre daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca genel lisede oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar
tutum puanı ortalaması meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha
yuumlksektir Benzer şekilde Tutirsquonin (2005) yaptığı bir araştırma oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterliklerinin okul tuumlrlerine goumlre farklılaştığını ve oumlzel okullarda
oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin genel okullarda oumlğrenim goumlren oumlğrencilere goumlre manidar ve daha yuumlksek bilgisayar oumlz-yeterlik puan ortalamasına sahip olduğunu
goumlstermiştir Akkoyunlu ve Orhan (2003) yaptığı araştırmada da BOumlTE boumlluumlmuuml
oumlğrencilerinin bilgisayar kullanım oumlzguumlvenlerinin oumlğrencilerin mezun oldukları
okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmış ve bilgisayar meslek liseleri ve genel liselerden
mezun olan oumlğrencilerin lehine bir manidar farklılık bulunmuştur
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları oumlğrenim
goumlruumllen boumllgeler goumlre farklılaşmaktadır Akdeniz Orta Anadolu ve Guumlneydoğu
Anadolu boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı
puanları İstanbul Batı Marmara Ege Doğu Marmara ve Batı Anadolu
boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha duumlşuumlktuumlr Orta Anadolu ve Guumlneydoğu Anadolu boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutumları
İstanbul Doğu Karadeniz Ege Doğu Marmara ve Batı Marmara boumllgesinde
oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinden daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca Akdeniz Orta Anadolu ve
Batı Karadeniz boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanları
İstanbul Ege Doğu Marmara boumllgelerinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden
daha duumlşuumlktuumlr Ancak bu farklar oldukccedila duumlşuumlktuumlr ve kapatılamayacak duumlzeyde
değildir PISA 2003 sonuccedilları sınava Avustralyarsquodan katılan oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterlikleri ve bilgisayar tutumlarının coğrafik boumllgelere goumlre ccedilok
az değiştiğini ortaya ccedilıkarmıştır (Thomson amp De Bortoli 2007) PISA 2006rsquoa
İtalyarsquodan katılan oumlğrencilerin ileri duumlzey kullanım oumlzguumlvenleri coğrafik
boumllgelere goumlre manidar farklılık goumlstermekle birlikte farklılık oldukccedila duumlşuumlktuumlr
Uumllkenin sanayisinin ve ekonomisinin gelişmiş olduğu Bolzano ve Trento boumllgesindeki oumlğrencilerin bilgisayar oumlzyeterlikleri diğer boumllgelere goumlre oldukccedila
yuumlksek duumlzeydedir (Mallon Monseur Quittre amp Wastiau 2010) Benzer şekilde
PISA 2009rsquoa Tuumlrkiyenin İstanbul Ege Doğu Marmara Batı Marmara
boumllgelerinden katılan oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlikleri ve bilgisayar
tutumlarının diğer boumllgelerde oumlğrenim goumlren oumlğrencilere goumlre manidar ve yuumlksek
duumlzeyde olması bu boumllgelerin sanayilerinin ekonomilerinin ve imkacircnlarının
diğer boumllgelere goumlre daha iyi olmasından kaynaklanabilir
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasındaki
ilişki duumlzeyi 19 (plt001) olduğu tespit edilmiştir Literatuumlrdeki araştırmalarda
(oumlrn Contreras 2004 Gardner Dukes ve Discenzarsquonın (1993) Levine ve Donitsa-Schmidt (1998)) bilgisayar oumlzguumlveni ve tutumu arasında ilişki olduğu
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 195
goumlruumllmuumlştuumlr Gardner Dukes ve Discenzarsquonın (1993) 723 ilkoumlğretim oumlğrencisine
youmlnelik yaptıkları araştırma sonucunda bilgisayar oumlz-yeterliğinin de bilgisayar
tutumunu pozitif youmlnde etkilediği goumlruumllmuumlştuumlr Levine ve Donitsa-Schmidt
(1998) 7ndash12 sınıfta okuyan 309 oumlğrenci uumlzerinde bilgisayar tutumu bilgisayar
oumlz-yeterliği ve bilgisayar okuryazarlığı arasındaki ilişkiyi incelemiştir
Ccedilalışmanın sonucunda bilgisayar tutumuyla bilgisayar oumlz-yeterliği arasında
karşılıklı pozitif bir ilişkinin olduğu ve bu iki faktoumlruumln de bilgisayar
okuryazarlığını olumlu youmlnde etkilediği bulunmuştur Bu ccedilalışmada da
literatuumlrdeki ccedilalışmaların bulgularına paralel olarak oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-
yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasında manidar ve pozitif bir ilişki
bulunmuştur
SONUCcedil ve OumlNERİLER
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumlarının olumlu
youmlnde geliştirilmesine ihtiyaccedil duyulmaktadır
Bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ve bilgisayara youmlnelik tutumları oumlğrencilerin
oumlğrenim goumlrduumlkleri okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmaktadır Bu farklılık kuumlccediluumlk
olmakla birlikte eğitim olanaklarının eşit dağıtılması ve yararlanılması
bakımından eşit ilkesi ile ccedilelişmektedir
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterliği inanccedil duumlzeyi ve bilgisayara youmlnelik
tutumları boumllgesel olarak farklılaşmaktadır Ancak bu farklılık oldukccedila
kuumlccediluumlktuumlr Sosyal bir uumllkede herkese eşit koşullardan yararlanma fırsatı
verilmelidir Ancak bu durum tam olarak gerccedilekleşmemektedir
Bu ccedilalışma sonucunda eğitim politikaları accedilısından alınması gereken bazı
kararlar bulunmaktadır Boumllge ve okul tuumlruuml bakımından kaynaklı farklılıkları
azaltacak yatırımların yapılması Milli Eğitim Bakanlığı kontroluumlnde hazırlanan
bilgisayar ders programlarının hızla goumlzden geccedilirerek yenilenmesi ve
oumlğrencilerin boş vakitlerinde yararlanabilecekleri bilgisayar olanaklarının
sağlanması gerekmektedir
KAYNAKLAR
Akın A (2007) Oumlz-guumlven oumllccedileğinin geliştirilmesi ve psikometrik oumlzellikleri [Self-
confidence scale development and psychometric properties] Abant İzzet Baysal
Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 7(2) 165ndash175 Akkoyunlu B amp Kurbanoğlu S (2003) Oumlğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı ve
bilgisayar oumlz-yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 24 1-10
Akkoyunlu B amp Orhan F (2003) Bilgisayar ve Oumlğretim teknolojileri eğitimi (BOumlTE) boumlluumlmuuml oumlğrencilerinin bilgisayar kullanma oumlz-yeterlik inancı ile demografik oumlzellikleri arasındaki ilişki The Turkish Online Journal of Educational Technology 2(3) 86-93
Algan C E (2006) Oumlzel okullarda goumlrev yapan sınıf oumlğretmenlerinin eğitiminde bilgi
teknolojileri kullanımı oumlz yeterlikleri ve derslerinde bilgi teknolojilerinden
196 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
yararlanma durumları Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml
Yayınlanmamış yuumlksek lisans tezi İstanbul Tuumlrkiye Allison P D (2001) Missing data Sage University Papers Series on Quantitative
Applications in Social Science 07-136 Thousand Oaks CASage Aşkar P amp Umay A (2001) İlkoumlğretim matematik oumlğretmenliği oumlğrencilerinin
bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algısı Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 21 1-8
Ataseven F (1999) Teknoloji ve ccedilağdaş okullara paralel modeller BTIE 99 Bildiriler Kitabı 121-124
Attewell P amp Battle J (1999) Home computers and school performance Information Society 15 1ndash10
Bandura A (1997) Self-efficacy The exercise of control New York Freeman Berger C F Lu C R Beltzer S J amp Voss B E (1994) Research on the uses of
technology in science education In D L Gabel (Ed) Handbook of research in science teaching and learning (pp 469-490) New York Macmillan
Berkant HG amp Efendioğlu A (2010) Sınıf oumlğretmenliği boumlluumlmuuml oumlğrencilerinin bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algıları ve bilgisayar destekli eğitim yapmaya ilişkin tutumları 9 Ulusal Sınıf Oumlğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildiri Kitabı 951-
955 Brosnan M amp Lee W (1988) A cross-cultural comparison of gender differences in
computer attitudes and anxieties The United Kingdom and Hong Kong Computers in Human Behavior 14 559-577
Bruce C (1997) The relational approach a new model for information literacy New Review of Information and Library Research 3 1ndash22
Cassidy S amp Eachus P (2002) Developing the computer self-efficacy scale Investigating the relationship between computer self-efficacy and experience with
computers Journal of Educational Computing Research 26(2)133-153 Cassidy S amp Eachus P (2000) Learning style academic belief systems self-report
student proficiency and academic achievement in higher education Educational Psychology 20(3) 307-22
Chase M A (1998) Sources of self-efficacy in physical education and sport Journal of Teaching in Physical Education 18 76-89
Compeau D R amp Higgins C A (1995) Computer self-efficacy Development of a measure and initial test MIS Quarterly 19(2) 189-212
Contreras C L M (2004) Predicting computer self-confidence from demographic and personality variables and computer use The Quarterly Review of Distance Education 5(3) 173-181
Delcourt M amp Kinzie M (1993) Computer technologi- es in teacher education The measurement of attitu- des and self-efficacy Journal of Research and Development in Education 27 31-37
Demir K (2005) Oumlğretmen adaylarının iletişim ve bilgi teknolojilerine tutumlarını etkileyen faktoumlrler 5 Uluslararası Eğitim Teknolojileri Konferansı Sakarya
Deniz L (1994) Bilgisayar tutum oumllccedileğinin geccedilerlik guumlvenirlik ve norm ccedilalışması ve oumlrnek bir uygulama [Development of the attitudes toward computers A preliminary study] Unpublished doctoral dissertation Marmara University Istanbul Turkey
Deniz L (2000) Oumlğretmen adaylarının bilgisayar yaşantıları ve bilgisayar tutumları Marmara Uumlniversitesi Atatuumlrk Eğitim Fakuumlltesi Eğitim Bilimleri Dergisi 12 135-166
Ekici G amp Berkant H G (2007) Bilgisayar ve oumlğretim teknolojileri eğitimi (boumlte) lisans oumlğrencilerinin oumlğrenme stilleri ile bilgisayara youmlnelik tutumları ve
bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algıları arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi 1th
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 197
International Computer and Educational Technology Symposium Ccedilanakkale 16-
18 Mayıs 2007 Ersoy A 2000 Bilgi toplumu olma suumlrecindeki Tuumlrkiye ilkoumlğretimde bilgisayar
kullanımı yoluyla bilgisayar okuryazarlığı kazandırılması ve internet BTIE 2000 Bildiriler Kitabı 7-15
Gardner D G Dukes R L amp Discenza R (1993) computer use self-confidence and attitudes a causal analysis Computers in Human Behavior 9(4) 427-440
Guumlrcan A (2005)Bilgisayar oumlzyeterliliği ile bilişsel oumlğrenme stratejileri arasındaki ilişkiler Eğitim Araştırmaları Dergisi 19 179-193
Hair EC amp Graziano W G (2003) Self-Esteem personality and achievement in high School a prospective longitudinal study in Texas Journal of Personality 71(6) 971ndash994
Hair JF Anderson RE Tahtam RL amp Black WC (1998) Multivariate data analysis New Jersey Pearson
Hannafin R D amp Scott B N (2001) Teaching and learning with dynamic geometry programs in student-centered learning environments a mixed method inquiry Computers in the Schools 17 121ndash141
Hasan B amp Ali J (2006) The impact of general and system-specific self-efficacy on
computer training learning and reactions Academy of Information and Management Sciences 9(1) 17-35
Hashim H R ve Mustapha W N (2004) Attitudes toward learning about and working with computers of student at Uitm The Turkish Online Journal of Educational Technology 3(2)
Hashim H R amp Mustapha W N (2004) Attitudes toward learning about and working with computers of student at Uitm The Turkish Online Journal of Educational Technology 3(2) Article 1
Henderson MV amp Scheffler A J (2003) New literacies standards and teacher education Education 124(2) 390-396
Işıksal M amp Aşkar P (2003) İlkoumlğretim oumlğrencileri iccedilin matematik ve bilgisayar oumlz-yeterlik algısı oumllccedilekleri Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 25 1ndash8
James R amp Lamb C (2000) Integrating science mathematics and technology in middle school technology-rich environments a study of implementation and change School Science and Mathematics 100 27ndash36
Joumlreskog KG amp Soumlrbom D (2004) LISREL 87 for Windows [Computer Software]
Lincolnwood IL Scientific Software International Inc Joumlreskog K G amp Soumlrbom D (1993) LISREL 8 Structural equation modeling with the
SIMPLIs command language Scientific Software Mooresville IL Kaptan S (1998) Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri Ankara Tekışık Ofset Karsten R amp Roth M R (1998) The relationship of computer experience and computer
self-efficacy to performance in introductory computer literacy courses Journal of Research on Technology Education 31(1) 14-24
Khorrami O (2001) Researcing computer self-efficacy International Educational
Journal 2(4) 17-25 Kim H Seo J amp Park H (2008) The impact of ICT use on students academic
performance based on PISA 2006 Korean data The Journal of Korean Education 35(4) 107ndash129
Kline P (2000) An easy guide to factor analysis London and New York Routledge Koumlkluuml N Buumlyuumlkoumlztuumlrk Ş amp Boumlkeoğlu Ouml Ccedil (2006) Sosyal bilimler iccedilin istatistik
Pegem A Yayıncılık Ankara Koumlse S amp Gezer K (2006) Buldan (Denizli) ilccedilesi lise oumlğrencı lerinin bilgisayara
youmlnelı k tutumları Buldan Sempozyumu Bildiri Kitabı 79-86 Pamukkale
Uumlniversitesi
198 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Kubiatko M amp Vlckova K (2010) The relationship between ICT use and science
knowledge for Czech students a secondary analysis of PISA 2006 International Journal of Science and Mathematics Education 8 523-543
Kurbanoğlu S amp Akkoyunlu B (2001) Oumlğrencilere bilgi okuryazarlığı becerilerinin kazandırılması Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 21 81ndash89
Langford M amp Reeves T E (1998) The relationship between computer self-efficacy and personal characteristics of the beginning information systems student Journal of Computer Information Systems 38 (4) 41-45
Lee J (2009) Universals and specifics of math self-concept math self-efficacy and math
anxiety across 41 PISA 2003 participating countries Learning Individual Differences 19 355ndash365
Lev E L (1997) Bandurarsquos theory of self-efficacy applications to oncology Scholarly Inquiry for Nursing Practice 11(1) 21-42
Levine T amp Donitsa-Schmidt S (1998) Computer use confidence attitudes and knowledge a causal analysis Computers in Human Behavior 14(1) 125-146
Levine T ve Donitsa-Schmidt S (1998) Computer use confidence attitudes and knowledge A causal analysis Computers in Human Behavior 14(1) 125-146
Liao Y-K C (1999) Gender differences on attitudes toward computers A meta
analysis Society For Information Technology amp Teacher Education International Conferance San Antonio
Mallon M Monseur C Quittre V amp Wastiau P (2010) The contribution of ICT to education Comparative findings from international surveys and some innovative practice programma education FGA working paper
Marsh H W amp Hocevar D (1988) A new more powerful approach to multitrait-multimethod analysis Application of second-order confirmatory factor analysis Journal of Applied Psychology 73(1) 107-117
MEB (2006) Mesleki eğitim ve oumlğretim sisteminin guumlccedillendirilmesi projesi Tuumlrkiyersquonin başarısı iccedilin itici guumlccedil hayat boyu oumlğrenme politikası belgesi Ankara
MEB (2011) Oumlğretmen yetiştirme ve eğitimi genel muumlduumlrluumlğuuml oumlğretmen yeterlikleri-oumlğretmenlik mesleği genel ve oumlzel alan yeterlikleri Ankara httpotmgmebgovtrogretmen_yeterlikleri_kitabi adresinden 21 Mart 2011 tarihinde indirilmiştir
MEB (1999) Eğitimde ccedilağı yakalama 2000 projesi Ankara Muthen BO amp Kaplan D (1985) A comparison of some methodologiesfor the factor
analysis of non-normal Likert variables British Journal of Mathematical and Statistical Psychology 38 171ndash189
Myers J M amp Halpin R (2002) Teachersrsquo attitudes and use of multimedia technology in the classroom Constructivist-based professional development training for school districts Journal of Computing in Teacher Education 18(4) 133-140
Naeligvdal F (2007) Home-PC usage and achievement in English Computers amp Education 49(4) 1112ndash1121
Nielsen IL amp Moore AM 2003 Psychometric data on the mathematics self-efficacy
scale Educational and Psychological Measurement 63(1) 128ndash138 Nunnally JC amp Bernstein IJ (1994) Psychometric Theory New York McGraw-Hill OrsquoLeary A (1985) Self-efficacy and health Behavioral Research amp Technology 23
437-51 PISA (2009) Information communication technology (ICT) questionnaire
httpPISA2009acereduaudownloadsphp 20 Nisan 2011 tarihinde indirilmiştir Schunk D H (1985) Self-efficacy and classroom learning Psychology in the Schools
22 208-223 Seferoğlu S amp Akbıyık C (2005) İlkoumlğretim oumlğretmenlerinin bilgisayara youmlnelik oumlz-
yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Eğitim Araştırmaları Dergisi 19 89ndash101
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 199
Shrauger J S amp Schohn M (1995) Self-confidence in college students
Conceptualization measurement and behavioral implications Assessment 2 255-278
Stephens L J amp Konvalina J (2001) Factors influencing success in intermediate algebra Computers in the Schools 17 77-84
Suumlmer N (2000) Yapısal eşitlik modelleri Temel kavramlar ve oumlrnek uygulamalar Tuumlrk Psikoloji Yazıları 3(6) 49-74
Şahinkayası Y (2008) A cross-cultural comparison modeling of information and communication technologies aspects affecting mathematical and problem solving
literacy and perceptions of policy makers Unpublished doctoral dissertation Orta Doğu Teknik University Ankara Turkey
Şimşek N (2002) Derste eğitim teknolojisi kullanımı Nobel yayınları Ankara Tabachnick B G amp Fidell S L (1996) Using multivariate statistics (3Edition) Harper
Collins College Publishers New York Thomson S amp De Bortoli L (2007) PISA 2003 Australia ICT use and familiarity at
school and home Camberwell Australian Council for Educational Research Thomson S amp De Bortoli L (2007) PISA 2003 Australia ICT use Familiarity at
School and Home ACER Research Monograph Number 62
Topccedilu P(2009) Cinsiyetin bilgisayar tutumu uumlzerindeki etkisi Bir meta analiz ccedilalışması Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml İstanbul Tuumlrkiye
TTKB (2005) İlkoumlğretim programları genel yaklaşım-yeni ilkoumlğretim programları ve yaklaşımlar httpiogmmebgovtrpagesphppage=program adresinden 21 Mart 2011 tarihinde indirilmiştir
Tuti S (2005) Eğitimde bilişim teknolojileri kullanımı performans goumlstergeleri Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Hacettepe Uumlniversitesi Fen Bilimleri
Enstituumlsuuml Ankara Tuumlrkiye Uzun N Ekici G amp Sağlam N (2010) İlkoumlğretim ikinci kademe oumlğrencilerinin
bilgisayar oumlz-yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Kastamonu Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 18(3) 775-788
Uumlstuumlndağ N (2001) Muumlfredat laboratuar okullarında goumlrev yapan youmlnetici ve oumlğretmenlerin bilgisayar tutumları ile kaygı duumlzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml İstanbul Tuumlrkiye
Vealey R (1986) Conceptualization of sport confidence and competitive orientation Preliminary investigation and instrument development Journal of Sport Psychology 8 221ndash246
Webster J amp Martocchio J J (1993) Turning work into play implications for microcomputer software training Journal of Management 19 1127 ndash 1146
Yağız E (2007) The effects of game-based learning environments on studentsrsquo achievement and self-efficacy in ilkoumlğretimcomputer course Unpublished master thesis Hacettepe University Ankara Turkey
Yılmaz M Koumlseoğlu P Gerccedilek C amp Soran H (2006) Hacettepe uumlniversitesi biyoloji oumlğretmen adaylarının bilgisayarla ilgili oumlzyeterlik inanccedillarının incelenmesi Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 30 278ndash287
Yu F (1998) The effects of cooperation with inter-group competition on performance and attitudes in a computer-assisted science instruction Journal of Computers in Mathematics and Science Teaching 17 381-395
Zhang Y amp Espinoza S (1998) Relationships among computer self-efficacy attitudes toward computers and desirability of learning computing skills Journal of Research on Technology in Education 30 (4) 420-436
200 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
SUMMARY
The purpose of this study is to determine the level of computer self-efficacy
belief and computer attitude of students in the sample of PISA 2009 Turkey
Moreover it was analyzed whether computer self-efficacy beliefs and computer
attitudes differed by various variables (gender region and type of school) or not
and there was a relation between computer self-efficacy beliefs and attitudes or
not
Since the study is a study aiming to examine computer self-efficacy beliefs and
computer attitudes of students participating in PISA 2009 from Turkey in terms of various variables it is a descriptive study
The universe of the study comprised of 15-years old 475 40 students selected
randomly from 65 states participating in PISA 2009 Turkey sample of the
research consists of 4996 Turkish students attending to 170 schools determined
by random designation method by PISA international center by stratification by
11 different school types and 56 provinces from 12 statistical region unit Before
starting analysis lost data were examined and lost data were not included in the
analysis and the study was conducted on 4634 persons
Computer self-efficacy belief scale and computer attitude scale were used as the tool of data collection in the research Before analysis it was examined whether
the data has univariate normal distribution or not and it was determined that
skewness and kurtosis values of all study groups were between -10 and +10 and
it was seen that data has univariate normal distribution Moreover to determine
whether multicollinearity problem was present or not correlations between
variables in all groups were examined The fact that correlation value is 90 and
lower than this value shows that multicollinearity problem is not applicable In
data analysis construction validity of computer self-efficacy and computer
attitude scales was examined by confirmatory factor analysis (CFA) and
Cronbach alpha coefficient was calculated based on internal consistency CFA is
used to examine the conformity of factor structure and validity of the scale
described empirically or theoretical studies before In other words a measurement model determined by the researcher is in question and validity of
this model is tested in the analysis To assess the validity of factor structure of
scale in CFA in addition to chi-square statistics goodness of fit index (GFI)
among frequently-used fit statistics adjusted goodness of fit index (AGFI) root
mean of square error (RMR) and approximate root mean of square error
(RMSEA) are used For model-data fit it is expected that chi-square value will
not be significant value of ldquochi-squaresdrdquo will be lower than three values of
GFI and AGFI will be higher than 90 value of RMSEA and RMR will be lower
than 05 It was seen that fit index found by DFA analysis and Cronbach alpha
value meet the criteria values requested
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 201
T test was conducted for significance of variation between sexes and computer
self-efficacy beliefs of students and no significant variation was determined T
test was applied for significance of the variation between sexes of students and
computer attitudes point average and although there was a significant variance it
was determined that this significance was not significant at the practical level
PISA 2003 results showed that students taking the exam from Turkey have more
positive attitudes about the computer compared to the students from OECD
states and male students have more significant and more positive attitudes than
female students Although computer self-efficacy varied in favour of male
students in all states this variance between students participating from Turkey is
quite a little It was determined in many studies that computer self-efficacy belief does not differ by gender
One way variance analysis for computer self-efficacy belief level of students by
types of school was carried out and no significant variation was found It was
seen that variation was lower for students attending to primary school for their
computer self-efficacy beliefs than students attending to general high school and
vocational high school No study result to support this finding is available
One way variance analysis for computer attitudes of students by school type was
performed and a significant variation was found It can be said that computer
attitudes of students attending to primary school are lower than students of general and vocational high school and computer attitude of students of general
high school is higher than students of vocational high school This case may
arise from change of attitude in time
One way variance analysis for computer self-efficacy beliefs of students by
region was performed and a significant variation was found For the significant
variation point average of students in the Mediterranean Middle East Anatolia
and South-east Anatolia is lower than students in Istanbul West Marmara
Aegean East Marmara and West Anatolia This finding shows parallelism with
the results of PISA 2003 Australia and PISA 2006 Italy This case may arise
from development of these regions
One way variance analysis for computer attitudes of students by region was
carried out and a significant variation was found For the significant variation
point average of computer attitude of students in Middle East Anatolia and
Southeast Anatolia is lower than point average of computer attitude of students
in Istanbul East Black Sea Aegean East Marmara and West Anatolia
Moreover point average of computer attitude of students in the Mediterranean
Middle Anatolia and West Black Sea is lower than students in Istanbul Aegean
and East Marmara region It was determined that a significant lower 19 (plt01)
was present between computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of
students This case may arise from the fact that the region is an industry area and
its economy and opportunities are better than other regions
202 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of students are required to
be developed in positive way Computer self-efficacy belief level and computer
attitude of students vary on school types Although this variation is minor it
conflicts with the principle of equality in terms of non-equal distribution of
education opportunities and principle of equality in terms of benefiting from
them Computer self-efficacy belief level and computer attitude of students vary
on regions However this variation is minor In a social state the opportunity of
benefiting from equal conditions should be granted to everyone However this is
not achieved exactly
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 203
Ekler
Ek 1 Bilgisayar oumlz-yeterlik oumllccedileği maddeleri
Bilgisayarda aşağıdaki işlemlerden her birini ne kadar iyi yapabilirsiniz
a) Dijital fotoğraf ya da diğer grafik goumlruumlntuumllerini biccedilimlendirme
b) Veri tabanı oluşturma (oumlrneğin Microsoft Access reg ile)
c) Grafik ccedilizmek iccedilin elektronik tablolama programı kullanma
d) Sunum oluşturma (oumlrneğin Microsoft PowerPoint reg kullanarak)
e) Ccediloklu ortam sunusu hazırlamak (ses resim ve video ile)
Oumllccedilekteki maddeler ldquoBunu kendi başıma ccedilok iyi yapabilirimldquo(=4) ldquoBunu birinin
yardımı ile yapabilirimrdquo(=3)
ldquoBunun ne demek olduğunu biliyorum fakat yapamamrdquo (=2) ve ldquoBunun ne
demek olduğunu bilmiyorumrdquo (=1) şeklinde belirtilen 4rsquoluuml dereceleme oumllccedileğinde
duumlzenlenmiştir
Ek 2 Bilgisayar tutumu oumllccedileği maddeleri
Bilgisayar ile ilgili deneyimleriniz duumlşuumlnduumlğuumlnuumlzde aşağıdaki anlatımlara ne
oumllccediluumlde katılıyorsunuz
a) Bir bilgisayarla ccedilalışmak benim iccedilin ccedilok oumlnemlidir
b) Bir bilgisayarla oynamanın ya da ccedilalışmanın gerccedilekten eğlenceli
olduğunu duumlşuumlnuumlyorum
c) Bir bilgisayarı kullanıyorum ccediluumlnkuuml ccedilok ilgileniyorum
d) Bilgisayarla ccedilalışırken zamanın nasıl geccediltiğini anlamıyorum
Oumllccedilekteki maddeler ldquoKesinlikle katılmıyorumrdquo (=1) ldquoKatılmıyorumrdquo(=2)
ldquoKatılıyorumrdquo (=3) ldquoKesinlikle katılıyorumrdquo (=4) şeklinde belirtilen 4rsquoli
dereceleme oumllccedileğinde duumlzenlenmiştir
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 187
Araştırmanın Evren ve Oumlrneklemi
Araştırmanın evreni PISA 2009rsquoa katılan 65 uumllkeden tesaduumlficirc olarak seccedililen 15
yaşındaki 475460 oumlğrenci oluşmaktadır Araştırmanın Tuumlrkiye oumlrneklemi ise 12
istatistiki boumllge biriminden 56 il ve 11 farklı okul tuumlruumlne goumlre tabakalandırılarak
PISA uluslararası merkez tarafından seccedilkisiz atama youmlntemiyle belirlenen 170
okulda oumlğrenim goumlren 4996 Tuumlrk oumlğrenci oluşturmaktadır Analizlere
başlanmadan oumlnce kayıp veriler incelenmiş kayıp veri miktarı 5rsquoten fazla olan
362 birey analiz dışı bırakılmış (Allison 2001) ve ccedilalışma 4634 kişi uumlzerinde
yuumlruumltuumllmuumlştuumlr
4634 oumlğrenciden oluşan verilerin 2239 (483)rsquounu kız ve 2395(517)rsquoini
erkek oumlğrenciler oluşmaktadır Okul tuumlruumlne goumlre oumlğrenci dağılımı ise 115 (25) ilkoumlğretim 2609 (563) genel lise ve 1910 (412) meslek lisesi oumlğrencisinden
meydana gelmektedir PISA 2009rsquoa katılan oumlğrencilerin Tuumlrkiyersquodeki 12
istatistikicirc boumllge birimine (NUTS) goumlre dağılımları şu şekildedir İstanbul Boumllgesi
762 (164) Batı Marmara Boumllgesi 228 (49) Ege Boumllgesi 574 (124) Doğu
Marmara Boumllgesi 495 (107) Batı Anadolu Boumllgesi 466 (101) Akdeniz
Boumllgesi 584 (126) Orta Anadolu Boumllgesi 281 (61) Batı Karadeniz Boumllgesi
348 (75) Doğu Karadeniz Boumllgesi 200 (43) Kuzeydoğu Anadolu Boumllgesi
126 (27) Ortadoğu Anadolu Boumllgesi 201 (43) ve Guumlneydoğu Anadolu
Boumllgesi 369 (80) [toplam 4996 100]
Veri Toplama Araccedilları Bilgisayar oumlz-yeterlik oumllccedileği PISA 2009 kapsamındaki ileri duumlzey bilgisayar
kullanım oumlz-yeterliği 5 madde ile oumllccediluumllmeye ccedilalışılmıştır (Ek 1) Oumllccedilekteki
maddeler ldquoBunu kendi başıma ccedilok iyi yapabilirimldquo(=4) ldquoBunu birinin yardımı
ile yapabilirimrdquo(=3) ldquoBunun ne demek olduğunu biliyorum fakat yapamamrdquo
(=2) ve ldquoBunun ne demek olduğunu bilmiyorumrdquo (=1) şeklinde belirtilen 4rsquoluuml
dereceleme oumllccedileğinde duumlzenlenmiştir (PISA 2009)
Bilgisayar tutum oumllccedileği PISA 2009 kapsamındaki bilgisayar tutumu iccedilin 4
madde ile oumllccediluumllmeye ccedilalışılmıştır (Ek 2) Oumllccedilekteki maddeler ldquoKesinlikle
katılmıyorumrdquo (=1) ldquoKatılmıyorumrdquo(=2) ldquoKatılıyorumrdquo (=3) ldquoKesinlikle
katılıyorumrdquo (=4) şeklinde belirtilen 4rsquoli dereceleme oumllccedileğinde duumlzenlenmiştir
(PISA 2009)
Verilerin analizinde oumlncelikle bilgisayar oumlz-yeterliği ve bilgisayar tutum
oumllccedileklerinin yapı geccedilerliği doğrulayıcı faktoumlr analizi (DFA) ile incelenmiş daha
sonra iccedil tutarlılığa dayalı olarak Cronbach Alpha katsayısı hesaplanmıştır DFA
daha oumlnce ampirik ya da kuramsal ccedilalışmalarla tanımlanan oumllccedileğin faktoumlr
yapısının toplanan verilerle uyumunu ve geccedilerliliğini incelemek amacıyla
kullanılır Başka bir anlatımla araştırmacın belirlediği bir oumllccedilme modeli vardır ve
analizde bu modelin geccedilerliliği sınanır (Kline 2000 Suumlmer 2000 Tabachnick amp
Fidell 2001) DFArsquoda oumllccedileğin faktoumlr yapısının geccedilerliliğini değerlendirmek iccedilin
ki-kare istatistiğinin yanında sıklıkla kullanılan uyum istatistikleri arasında iyilik
uyum indeksi (GFI) duumlzeltilmiş iyilik uyum indeksi (AGFI) ortalama hataların karekoumlkuuml (RMR) ve yaklaşık hataların ortalama karekoumlkuuml (RMSEA) yer
188 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
almaktadır Model-veri uyumu iccedilin ki-kare değerinin manidar ccedilıkmaması ldquoki-
karesdrdquo değerinin uumlccedilten duumlşuumlk ccedilıkması GFI ve AGFI değerlerinin 90rsquodan
yuumlksek RMSEA ve RMR değerlerinin ise 05rsquoten duumlşuumlk ccedilıkması beklenir
(Joumlreskog amp Sorbom 1993 Marsh amp Hocevar 1988) Cronbach Alpha katsayısı
070 ve uumlzerinde (Hair Anderson Tatham ve Black 1998 Nunnally ve
Bernstein 1994) değer almalıdır Bilgisayar oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar
tutumu ile cinsiyet boumllge okul tuumlruuml değişkenleri arasındaki ilişkiler t testi tek
youmlnluuml varyans analizi ve korelasyon analizi ile incelenmiştir Ayrıca değişkenler
arasındaki ilişkinin guumlcuumlnuuml accedilıklamak iccedilin kısmi etki buumlyuumlkluumlk indekslerinden
birisi olan eta-kare (η2) katsayısı hesaplanmış ve bu doğrultuda yorumlanmıştır
Et-karersquonin yorumu iccedilin belli kesme noktaları belirlemiştir Etki buumlyuumlkluumlkleri η2= 01rsquode ldquokuumlccediluumlkrdquo η2= 06rsquote ldquoortardquo ve η2= 14 olduğunda ise ldquogenişrdquo olarak
gruplanmıştır (Koumlkluuml Buumlyuumlkoumlztuumlrk amp Boumlkeoğlu 2006)
Bilgisayar Oumlz-yeterliği ve Bilgisayar Tutumuna Ait DFA Sonuccedilları
Bilgisayar oumlz-yeterliği inancı ve bilgisayar tutum oumllccedileğinin yapı geccedilerliği
doğrulayıcı faktoumlr analizi ile incelenmiştir Model parametrelerinin kestiriminde
maksimum olabilirlik (maximum likelihood) hesaplanmıştır (Joumlreskog amp
Soumlrbom 2004) Modele ilişkin elde edilen uyum indeksleri Tablo 1rsquode
verilmiştir İccedil tutarlılığa dayalı olarak elde edilen Cronbach Alpha değeri
bilgisayar oumlz-yeterliği inancı ve bilgisayar tutum oumllccedilekleri iccedilin sırasıyla 86 84
olarak tespit edilmiştir Aynı zamanda bilgisayar oumlz yeterliği ortalaması
( X =314) ve bilgisayar tutum ortalaması ( X =293)rsquotuumlr
Tablo 1 Bilgisayar Oumlz-Yeterliği İnancı ve Bilgisayar Tutum Oumllccedileğine Ait Uyum
İyiliği Testlerine İlişkin Değerler
Oumllccedilekler X2 X2
df NFI RFI CFI GFI AGFI IFI RMSEA RMR
Bilgisayar
oumlz-yeterlik
inancı
2446 2 1 099 099 1 099 099 0049 0009
Bilgisayar
tutumu 2922 3 1 099 099 1 099 1 0043 0006
plt01
Tablo 1rsquode elde edilen uyum indeks değerleri iccedilin oumllccediluumlt değerler goumlz oumlnuumlnde
bulundurulduğunda model ve goumlzlenen veri arasındaki uyumun genel olarak sağlandığı ifade edilebilir
Verilerin Ccediloumlzuumlmlenmesi
Analizler yapılmadan oumlnce ccedilalışma gruplarının her birinde verinin tek değişkenli
normal dağılıma sahip olup olmadığı incelenmiş ve tuumlm ccedilalışma gruplarında
ccedilarpıklık ve basıklık değerlerinin -10 ve +10 arasında (Mutheacuten amp Kaplan
1985) yer aldığı tespit edilmiş ve verilerin tek değişkenli normal dağılıma sahip
oldukları goumlzlenmiştir Ayrıca ccediloklu bağlantı probleminin olup olmadığını
belirlemek amacıyla tuumlm gruplarda değişkenler arasındaki korelasyonlar
incelenmiştir Korelasyon değerlerinin 90 (Tabachnick amp Fidell 2001) ve
altında olması ccediloklu bağıntı probleminin olmadığını goumlstermektedir
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 189
Araştırmada yapı geccedilerliği iccedilin LISREL 871 paket programı ve diğer analizlerin
yapılmasında SPSS 160 paket programı paket programı kullanılmıştır
BULGULAR
Tablo 2 Oumlğrencilerin Cinsiyet Değişkenine Goumlre Bilgisayar Oumlz-yeterlik İnancı
ve Tutum Puanlarına İlişkin T Test Sonuccedilları
Değişkenler Cinsiyet N X SS Sd t P
Bilgisayar
oumlz-yeterlik inancı
Kız 2239 3148 692 4632 489 625
Erkek 2395 3138 785
Bilgisayar tutumu Kız 2239 2890 743
4632 -3254 001 Erkek 2395 2966 835
Tablo 2 incelendiğinde oumlğrencilerin cinsiyetleri ile bilgisayar oumlz-yeterlik
inanccedilları arasındaki farkın manidar olmadığı tespit edilmiştir [t (4632)= 489 pgt
005] Oumlğrencilerin cinsiyetleri ile bilgisayar tutumları arasında manidar farklılık
olduğu [t (4632)=-3254 plt 005 η2=0002] etki buumlyuumlkluumlğuuml bakımından elde
edilen Eta kare incelendiğinde bu farklılığın pratik anlamının olmadığı
goumlruumllmuumlştuumlr
Tablo 3 Oumlğrencilerin Okul Tuumlruumlne Goumlre Bilgisayar Oumlz-Yeterlik İnanccedil Duumlzeyine
İlişkin Ortalamalar ve Standart Sapmalar
Okul Tuumlruuml N X SS
A İlkoumlğretim okulu 115 2784 898 BGenel lise 2609 3160 728 CMeslek lisesi 1910 3142 744 Toplam 4634 3143 741
Tablo 3rsquo de oumlğrencilerin okul tuumlruumlne goumlre bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyine ilişkin Ortalama ve Standart Sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre ilkoumlğretim
oumlğrencilerinin oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ortalaması 2784 genel lise oumlğrencilerinin
oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ortalaması 3160 meslek lisesi oumlğrencilerinin oumlz-
yeterlik inanccedil duumlzeyi ortalaması 3142rsquodir Bu ortalama değerler arasında
manidar bir fark olup olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve
aşağıdaki bulgulara ulaşılmıştır
Tablo 4 Oumlğrencilerin Okul Tuumlruumlne Goumlre Bilgisayar Oumlz-Yeterlik İnanccedil Duumlzeyine
İlişkin Tek Youmlnluuml Varyans Analizi
Kareler
toplamı sd
Kareler
ortalaması F p
Manidar
Fark Gruplar arası 15508 2 7754 14195 000 B-A Gruplar iccedili 2531600 4631 547 C-A Toplam 2547109 4633
Tablo 4rsquote oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil puanları ile okul tuumlrleri
arasında manidar bir farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(2-4631)=14195 plt01
η2=01] Etki buumlyuumlkluumlkleri incelendiğinde okul tuumlrleri arasındaki farklılıkların
190 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
kuumlccediluumlk etkiye sahip olmakla birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir
Buna goumlre bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları accedilısından okul tuumlrleri arasında
farklılıklar olduğu soumlylenebilir Farkın kaynağını belirlemek iccedilin yapılan
Dunnettrsquo C testinin sonuccedillarına goumlre genel lise ve meslek lisesinde oumlğrenim
goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı puan ortalaması sırasıyla
X =3160 ve X =3142 olup ilkoumlğretim okullarında oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerinin ortalamasından ( X =2784) daha buumlyuumlktuumlr Bunun sonucunda ilkoumlğretim okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterlik
inanccedillarının genel lise ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerine goumlre
daha duumlşuumlk olduğu soumlylenebilir
Tablo 5 Oumlğrencilerin Okul Tuumlruumlne Goumlre Bilgisayar Tutumlarına İlişkin
Ortalama ve Standart Sapma Değerleri
Okul Tuumlruuml N X SS
Aİlkoumlğretim okulu 115 2374 861 B Genel lise 2609 2971 778 CMeslek lisesi 1910 2906 795 Toplam 4634 2929 793
Tablo 5rsquo de oumlğrencilerin okul tuumlruumlne goumlre bilgisayar tutum puanlarına ilişkin
ortalama ve standart sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre ilkoumlğretim
oumlğrencilerinin bilgisayara tutum ortalaması 2374 genel lise oumlğrencilerinin
bilgisayara tutum ortalaması 2971 meslek lisesi oumlğrencilerinin bilgisayara
tutum ortalaması 2906rsquodir Bu ortalama değerler arasında manidar bir fark olup
olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve aşağıdaki bulgulara
ulaşılmıştır
Tablo 6 Oumlğrencilerin Okul Tuumlruumlne Goumlre Bilgisayar Tutumlarına İlişkin Tek
Youmlnluuml Varyans Analizi Sonuccedilları
Kareler toplamı
sd Kareler
ortalaması F p
Manidar Fark
Gruplar arası 40995 2 20498 33087 000 B-A C-A
Gruplar iccedili 2868887 4631 619 B-C Toplam 2909882 4633
Tablo 6rsquoda oumlğrencilerin bilgisayar tutumları ile okul tuumlrleri arasında manidar bir
farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(2-4631)= 33087 plt001 η2=001] Etki
buumlyuumlkluumlkleri incelendiğinde okul tuumlrleri arasındaki farklılıkların kuumlccediluumlk etkiye
sahip olmakla birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir Buna goumlre
bilgisayar tutumları accedilısından okul tuumlrleri arasında farklılıklar olduğu
soumlylenebilir Farkın kaynağını belirlemek iccedilin yapılan LSD testinin sonuccedillarına
goumlre genel lisede ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar
tutum puanı ortalaması sırasıyla ( X = 2971) ve ( X =2906) olup ilkoumlğretim
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 191
okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin ortalamasından ( X =2374) daha
buumlyuumlktuumlr Ayrıca genel lisede oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar tutum
puanı ortalaması ( X =2971) meslek lisesi oumlğrencilerinkinden ( X =2906) daha
buumlyuumlktuumlr Bunun sonucunda ilkoumlğretim okullarında oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerinin bilgisayar tutumları genel ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren
oumlğrencilere goumlre daha duumlşuumlk olduğu ve genel lisede oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutumlarının da meslek lisesi oumlğrencilerine goumlre daha yuumlksek olduğu
soumlylenebilir
Tablo 7 Oumlğrencilerin Oumlğrenim Goumlrduumlkleri Boumllgelere Goumlre Bilgisayar Oumlz-
Yeterlik İnanccedillarına İlişkin Ortalama ve Standart Sapma Değerleri
Boumllgeler N X Ss
1 İstanbul 762 3240 666 2 Batı Marmara 228 3272 627 3 Ege 574 3207 746 4 Doğu Marmara 495 3226 701 5 Batı Anadolu 466 3178 711 6 Akdeniz 584 3025 787
7 Orta Anadolu 281 3077 764 8 Batı Karadeniz 348 3140 715 9 Doğu Karadeniz 200 3058 770 10 Kuzeydoğu Anadolu 126 3178 753 11 Ortadoğu Anadolu 201 2952 818 12 Guumlneydoğu Anadolu 369 2984 833 Toplam 4634 3143 741
Tablo 7rsquo de oumlğrencilerin oumlğrenim goumlrduumlkleri boumllgelere goumlre bilgisayar oumlz-yeterlik
inanccedillarına ilişkin ortalama ve standart sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre
ilkoumlğretim oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ortalaması İstanbul
3240 batı Marmara 3272 ege 3207 doğu Marmara 3226 batı Anadolu
3178 Akdeniz 3025 orta Anadolu 3077 batı Karadeniz 3140 doğu
Karadeniz 3058 kuzeydoğu Anadolu 3178 Ortadoğu Anadolu 2952
guumlneydoğu Anadolu 3143rsquoduumlr Bu ortalama değerler arasında manidar bir fark
olup olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve aşağıdaki bulgulara
ulaşılmıştır
Tablo 8 Oumlğrencilerin Boumllgelerine Goumlre Bilgisayar Oumlz-Yeterlik İnanccedillarına İlişkin Tek Youmlnluuml Varyans Analizi Sonuccedilları
Kareler
toplamı sd
Kareler
ortalaması F p
Manidar
Fark
Manidar
Fark
Gruplar arası 44874 11 4079 7535 000 12345-6
Gruplar iccedili 2502234 4622 541 12345-11
Toplam 2547109 4633 12345-12
Tablo 8rsquode oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile boumllgeler arasında
manidar bir farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(11-4622)=7535 plt001 η2=002]
Etki buumlyuumlkluumlkleri incelendiğinde boumllgeler arasındaki farklılıkların kuumlccediluumlk etkiye
192 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
sahip olmakla birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir Buna goumlre
bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları accedilısından boumllgeler arasında farklılıklar olduğu
soumlylenebilir Gruplar arası farkın kaynağını belirlemek iccedilin yapılan Dunnett C
testinin sonuccedillarına goumlre Akdeniz ( X =3025) Ortadoğu Anadolu ( X =2952)
ve Guumlneydoğu Anadolu ( X =2984) boumllgelerinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterlik inancı puan ortalaması İstanbul ( X =3240) Batı
Marmara ( X =3272) Ege ( X =3207) Doğu Marmara ( X =3226) ve Batı
Anadolu ( X =3178) boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin ortalamasından
daha duumlşuumlktuumlr
Tablo 9 Oumlğrencilerin Oumlğrenim Goumlrduumlkleri Boumllgelerine Goumlre Bilgisayar
Tutumlarına İlişkin Ortalama ve Standart Sapma Değerleri
Boumllgeler N X SS
1 İstanbul 762 3021 784 2 Batı Marmara 228 2938 771 3 Ege 574 3064 749 4 Doğu Marmara 495 3010 762
5 Batı Anadolu 466 2979 778 6 Akdeniz 584 2884 784 7 Orta Anadolu 281 2805 850 8 Batı Karadeniz 348 2811 805 9 Doğu Karadeniz 200 2976 701 10 Kuzeydoğu Anadolu 126 2944 813 11 Ortadoğu Anadolu 201 2716 795 12 Guumlneydoğu Anadolu 369 2716 852 Toplam 4634 2929 793
Tablo 9rsquo da oumlğrencilerin oumlğrenim goumlrduumlkleri boumllgelere goumlre bilgisayar tutum
puanlarına ilişkin ortalama ve standart sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre ilkoumlğretim oumlğrencilerinin oumlğrenim goumlrduumlkleri boumllgelere goumlre bilgisayara tutum
ortalaması İstanbul 3021 batı Marmara 2938 ege 3064 doğu Marmara 3010
batı Anadolu 2979 Akdeniz 2884 orta Anadolu 2805 batı Karadeniz 2811
doğu Karadeniz 2976 kuzeydoğu Anadolu 2944 Ortadoğu Anadolu 2716
guumlneydoğu Anadolu 2716rsquodır Bu ortalama değerler arasında manidar bir fark
olup olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve aşağıdaki bulgulara
ulaşılmıştır
Tablo 10 Oumlğrencilerin Oumlğrenim Goumlrduumlkleri Boumllgelerine Goumlre Bilgisayar
Tutumlarına İlişkin Tek Youmlnluuml Varyans Analizi Sonuccedilları
Kareler
toplamı sd Kareler ortalaması F p Manidar Fark
Gruplar arası 57952 11 5268 8538 000 13459-11
Gruplar iccedili 2851929 4622 617 13459-12
Toplam 2909882 4633
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 193
Tablo 10rsquoda oumlğrencilerin bilgisayar tutumları ile boumllgeler arasında manidar bir
farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(11-4622)=8538 plt01 η2=02] Etki buumlyuumlkluumlkleri
incelendiğinde boumllgeler arasındaki farklılıkların kuumlccediluumlk etkiye sahip olmakla
birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir Buna goumlre bilgisayar tutumları
accedilısından boumllgeler arasında farklılıklar olduğu soumlylenebilir Gruplar arası farkın
kaynağını belirlemek iccedilin yapılan Dunnett C testinin sonuccedillarına goumlre Ortadoğu
Anadolu ( X =2716) ve Guumlneydoğu Anadolu ( X =2929) boumllgelerinde oumlğrenim
goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanı ortalaması İstanbul ( X =3021) Doğu
Karadeniz ( X =2976) Ege ( X =3064) Doğu Marmara ( X =3010) ve Batı
Anadolu ( X =2979) boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum
puanı ortalamasından daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca Akdeniz (2884) Orta Anadolu
( X =2805) ve batı Karadeniz ( X =2811) boumllgelerinde oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanı ortalaması İstanbul ( X =3021) Ege
( X =3064) ve Doğu Marmara ( X =3010) boumllgesinde oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanı ortalamasından daha duumlşuumlktuumlr
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasındaki
manidar duumlşuumlk duumlzeyde bir 19 (plt01) olduğu tespit edilmiştir
TARTIŞMA
Bu ccedilalışmanın amacı PISA 2009 Tuumlrkiye oumlrnekleminde oumlğrencilerin bilgisayar
oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar tutumlarını belirlemektir Araştırmada
oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar tutumlarının cinsiyet okul
tuumlruuml ve boumllge değişkenleri farklılık goumlsterip goumlstermediği ve bilgisayar oumlz-
yeterlik inanccedilları ile tutumları arasındaki ilişki incelenmiştir Oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar tutum ortalaması 4 uumlzerinden sırasıyla
X =314 ve X =293 olarak bulunmuştur Araştırmanın bulgularına goumlre
oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları cinsiyet accedilısından
farklılaşmamaktadır Ancak oumlğrencilerin bilgisayar tutumları cinsiyete goumlre
farklılık goumlstermekle birlikte pratik accedilıdan bu manidar değildir PISA 2003
sonuccedilları sınava Tuumlrkiyersquoden katılan oumlğrencilerin OECD uumllkelerinden katılan
oumlğrencilere goumlre nispeten bilgisayara ilişkin daha olumlu tutumlara ve erkek
oumlğrencilerin kız oumlğrencilere goumlre manidar ve daha olumlu tutumlara sahip
olduğunu goumlstermiştir Buumltuumln uumllkelerde (Tayland hariccedil) bilgisayar oumlz-yeterliği erkek oumlğrencilerin lehine farklılık goumlstermesine rağmen Tuumlrkiyersquoden sınava
katılan oumlğrenciler arasındaki bu fark oldukccedila azdır (Şahinkayası 2008 Thomson
amp De Bortoli 2007) Yılmaz Gerccedilek Koumlseoğlu amp Soran (2006) Seferoğlu
(2005) Akkoyunlu ve Orhan (2003) Yağızrsquoın (2007) araştırmalarında da
bilgisayar oumlz-yeterlik inancının cinsiyete goumlre farklılaşmadığı tespit etmiştir
194 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları oumlğrenim
goumlruumllen okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmaktadır Genel lise ve meslek lisesinde
oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterliği puan ortalamaları ilkoumlğretim
okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha yuumlksektir İlkoumlğretim
okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar tutum puanı ortalaması
genel lise ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin puan ortalamalarına
goumlre daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca genel lisede oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar
tutum puanı ortalaması meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha
yuumlksektir Benzer şekilde Tutirsquonin (2005) yaptığı bir araştırma oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterliklerinin okul tuumlrlerine goumlre farklılaştığını ve oumlzel okullarda
oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin genel okullarda oumlğrenim goumlren oumlğrencilere goumlre manidar ve daha yuumlksek bilgisayar oumlz-yeterlik puan ortalamasına sahip olduğunu
goumlstermiştir Akkoyunlu ve Orhan (2003) yaptığı araştırmada da BOumlTE boumlluumlmuuml
oumlğrencilerinin bilgisayar kullanım oumlzguumlvenlerinin oumlğrencilerin mezun oldukları
okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmış ve bilgisayar meslek liseleri ve genel liselerden
mezun olan oumlğrencilerin lehine bir manidar farklılık bulunmuştur
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları oumlğrenim
goumlruumllen boumllgeler goumlre farklılaşmaktadır Akdeniz Orta Anadolu ve Guumlneydoğu
Anadolu boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı
puanları İstanbul Batı Marmara Ege Doğu Marmara ve Batı Anadolu
boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha duumlşuumlktuumlr Orta Anadolu ve Guumlneydoğu Anadolu boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutumları
İstanbul Doğu Karadeniz Ege Doğu Marmara ve Batı Marmara boumllgesinde
oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinden daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca Akdeniz Orta Anadolu ve
Batı Karadeniz boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanları
İstanbul Ege Doğu Marmara boumllgelerinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden
daha duumlşuumlktuumlr Ancak bu farklar oldukccedila duumlşuumlktuumlr ve kapatılamayacak duumlzeyde
değildir PISA 2003 sonuccedilları sınava Avustralyarsquodan katılan oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterlikleri ve bilgisayar tutumlarının coğrafik boumllgelere goumlre ccedilok
az değiştiğini ortaya ccedilıkarmıştır (Thomson amp De Bortoli 2007) PISA 2006rsquoa
İtalyarsquodan katılan oumlğrencilerin ileri duumlzey kullanım oumlzguumlvenleri coğrafik
boumllgelere goumlre manidar farklılık goumlstermekle birlikte farklılık oldukccedila duumlşuumlktuumlr
Uumllkenin sanayisinin ve ekonomisinin gelişmiş olduğu Bolzano ve Trento boumllgesindeki oumlğrencilerin bilgisayar oumlzyeterlikleri diğer boumllgelere goumlre oldukccedila
yuumlksek duumlzeydedir (Mallon Monseur Quittre amp Wastiau 2010) Benzer şekilde
PISA 2009rsquoa Tuumlrkiyenin İstanbul Ege Doğu Marmara Batı Marmara
boumllgelerinden katılan oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlikleri ve bilgisayar
tutumlarının diğer boumllgelerde oumlğrenim goumlren oumlğrencilere goumlre manidar ve yuumlksek
duumlzeyde olması bu boumllgelerin sanayilerinin ekonomilerinin ve imkacircnlarının
diğer boumllgelere goumlre daha iyi olmasından kaynaklanabilir
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasındaki
ilişki duumlzeyi 19 (plt001) olduğu tespit edilmiştir Literatuumlrdeki araştırmalarda
(oumlrn Contreras 2004 Gardner Dukes ve Discenzarsquonın (1993) Levine ve Donitsa-Schmidt (1998)) bilgisayar oumlzguumlveni ve tutumu arasında ilişki olduğu
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 195
goumlruumllmuumlştuumlr Gardner Dukes ve Discenzarsquonın (1993) 723 ilkoumlğretim oumlğrencisine
youmlnelik yaptıkları araştırma sonucunda bilgisayar oumlz-yeterliğinin de bilgisayar
tutumunu pozitif youmlnde etkilediği goumlruumllmuumlştuumlr Levine ve Donitsa-Schmidt
(1998) 7ndash12 sınıfta okuyan 309 oumlğrenci uumlzerinde bilgisayar tutumu bilgisayar
oumlz-yeterliği ve bilgisayar okuryazarlığı arasındaki ilişkiyi incelemiştir
Ccedilalışmanın sonucunda bilgisayar tutumuyla bilgisayar oumlz-yeterliği arasında
karşılıklı pozitif bir ilişkinin olduğu ve bu iki faktoumlruumln de bilgisayar
okuryazarlığını olumlu youmlnde etkilediği bulunmuştur Bu ccedilalışmada da
literatuumlrdeki ccedilalışmaların bulgularına paralel olarak oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-
yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasında manidar ve pozitif bir ilişki
bulunmuştur
SONUCcedil ve OumlNERİLER
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumlarının olumlu
youmlnde geliştirilmesine ihtiyaccedil duyulmaktadır
Bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ve bilgisayara youmlnelik tutumları oumlğrencilerin
oumlğrenim goumlrduumlkleri okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmaktadır Bu farklılık kuumlccediluumlk
olmakla birlikte eğitim olanaklarının eşit dağıtılması ve yararlanılması
bakımından eşit ilkesi ile ccedilelişmektedir
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterliği inanccedil duumlzeyi ve bilgisayara youmlnelik
tutumları boumllgesel olarak farklılaşmaktadır Ancak bu farklılık oldukccedila
kuumlccediluumlktuumlr Sosyal bir uumllkede herkese eşit koşullardan yararlanma fırsatı
verilmelidir Ancak bu durum tam olarak gerccedilekleşmemektedir
Bu ccedilalışma sonucunda eğitim politikaları accedilısından alınması gereken bazı
kararlar bulunmaktadır Boumllge ve okul tuumlruuml bakımından kaynaklı farklılıkları
azaltacak yatırımların yapılması Milli Eğitim Bakanlığı kontroluumlnde hazırlanan
bilgisayar ders programlarının hızla goumlzden geccedilirerek yenilenmesi ve
oumlğrencilerin boş vakitlerinde yararlanabilecekleri bilgisayar olanaklarının
sağlanması gerekmektedir
KAYNAKLAR
Akın A (2007) Oumlz-guumlven oumllccedileğinin geliştirilmesi ve psikometrik oumlzellikleri [Self-
confidence scale development and psychometric properties] Abant İzzet Baysal
Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 7(2) 165ndash175 Akkoyunlu B amp Kurbanoğlu S (2003) Oumlğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı ve
bilgisayar oumlz-yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 24 1-10
Akkoyunlu B amp Orhan F (2003) Bilgisayar ve Oumlğretim teknolojileri eğitimi (BOumlTE) boumlluumlmuuml oumlğrencilerinin bilgisayar kullanma oumlz-yeterlik inancı ile demografik oumlzellikleri arasındaki ilişki The Turkish Online Journal of Educational Technology 2(3) 86-93
Algan C E (2006) Oumlzel okullarda goumlrev yapan sınıf oumlğretmenlerinin eğitiminde bilgi
teknolojileri kullanımı oumlz yeterlikleri ve derslerinde bilgi teknolojilerinden
196 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
yararlanma durumları Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml
Yayınlanmamış yuumlksek lisans tezi İstanbul Tuumlrkiye Allison P D (2001) Missing data Sage University Papers Series on Quantitative
Applications in Social Science 07-136 Thousand Oaks CASage Aşkar P amp Umay A (2001) İlkoumlğretim matematik oumlğretmenliği oumlğrencilerinin
bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algısı Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 21 1-8
Ataseven F (1999) Teknoloji ve ccedilağdaş okullara paralel modeller BTIE 99 Bildiriler Kitabı 121-124
Attewell P amp Battle J (1999) Home computers and school performance Information Society 15 1ndash10
Bandura A (1997) Self-efficacy The exercise of control New York Freeman Berger C F Lu C R Beltzer S J amp Voss B E (1994) Research on the uses of
technology in science education In D L Gabel (Ed) Handbook of research in science teaching and learning (pp 469-490) New York Macmillan
Berkant HG amp Efendioğlu A (2010) Sınıf oumlğretmenliği boumlluumlmuuml oumlğrencilerinin bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algıları ve bilgisayar destekli eğitim yapmaya ilişkin tutumları 9 Ulusal Sınıf Oumlğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildiri Kitabı 951-
955 Brosnan M amp Lee W (1988) A cross-cultural comparison of gender differences in
computer attitudes and anxieties The United Kingdom and Hong Kong Computers in Human Behavior 14 559-577
Bruce C (1997) The relational approach a new model for information literacy New Review of Information and Library Research 3 1ndash22
Cassidy S amp Eachus P (2002) Developing the computer self-efficacy scale Investigating the relationship between computer self-efficacy and experience with
computers Journal of Educational Computing Research 26(2)133-153 Cassidy S amp Eachus P (2000) Learning style academic belief systems self-report
student proficiency and academic achievement in higher education Educational Psychology 20(3) 307-22
Chase M A (1998) Sources of self-efficacy in physical education and sport Journal of Teaching in Physical Education 18 76-89
Compeau D R amp Higgins C A (1995) Computer self-efficacy Development of a measure and initial test MIS Quarterly 19(2) 189-212
Contreras C L M (2004) Predicting computer self-confidence from demographic and personality variables and computer use The Quarterly Review of Distance Education 5(3) 173-181
Delcourt M amp Kinzie M (1993) Computer technologi- es in teacher education The measurement of attitu- des and self-efficacy Journal of Research and Development in Education 27 31-37
Demir K (2005) Oumlğretmen adaylarının iletişim ve bilgi teknolojilerine tutumlarını etkileyen faktoumlrler 5 Uluslararası Eğitim Teknolojileri Konferansı Sakarya
Deniz L (1994) Bilgisayar tutum oumllccedileğinin geccedilerlik guumlvenirlik ve norm ccedilalışması ve oumlrnek bir uygulama [Development of the attitudes toward computers A preliminary study] Unpublished doctoral dissertation Marmara University Istanbul Turkey
Deniz L (2000) Oumlğretmen adaylarının bilgisayar yaşantıları ve bilgisayar tutumları Marmara Uumlniversitesi Atatuumlrk Eğitim Fakuumlltesi Eğitim Bilimleri Dergisi 12 135-166
Ekici G amp Berkant H G (2007) Bilgisayar ve oumlğretim teknolojileri eğitimi (boumlte) lisans oumlğrencilerinin oumlğrenme stilleri ile bilgisayara youmlnelik tutumları ve
bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algıları arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi 1th
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 197
International Computer and Educational Technology Symposium Ccedilanakkale 16-
18 Mayıs 2007 Ersoy A 2000 Bilgi toplumu olma suumlrecindeki Tuumlrkiye ilkoumlğretimde bilgisayar
kullanımı yoluyla bilgisayar okuryazarlığı kazandırılması ve internet BTIE 2000 Bildiriler Kitabı 7-15
Gardner D G Dukes R L amp Discenza R (1993) computer use self-confidence and attitudes a causal analysis Computers in Human Behavior 9(4) 427-440
Guumlrcan A (2005)Bilgisayar oumlzyeterliliği ile bilişsel oumlğrenme stratejileri arasındaki ilişkiler Eğitim Araştırmaları Dergisi 19 179-193
Hair EC amp Graziano W G (2003) Self-Esteem personality and achievement in high School a prospective longitudinal study in Texas Journal of Personality 71(6) 971ndash994
Hair JF Anderson RE Tahtam RL amp Black WC (1998) Multivariate data analysis New Jersey Pearson
Hannafin R D amp Scott B N (2001) Teaching and learning with dynamic geometry programs in student-centered learning environments a mixed method inquiry Computers in the Schools 17 121ndash141
Hasan B amp Ali J (2006) The impact of general and system-specific self-efficacy on
computer training learning and reactions Academy of Information and Management Sciences 9(1) 17-35
Hashim H R ve Mustapha W N (2004) Attitudes toward learning about and working with computers of student at Uitm The Turkish Online Journal of Educational Technology 3(2)
Hashim H R amp Mustapha W N (2004) Attitudes toward learning about and working with computers of student at Uitm The Turkish Online Journal of Educational Technology 3(2) Article 1
Henderson MV amp Scheffler A J (2003) New literacies standards and teacher education Education 124(2) 390-396
Işıksal M amp Aşkar P (2003) İlkoumlğretim oumlğrencileri iccedilin matematik ve bilgisayar oumlz-yeterlik algısı oumllccedilekleri Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 25 1ndash8
James R amp Lamb C (2000) Integrating science mathematics and technology in middle school technology-rich environments a study of implementation and change School Science and Mathematics 100 27ndash36
Joumlreskog KG amp Soumlrbom D (2004) LISREL 87 for Windows [Computer Software]
Lincolnwood IL Scientific Software International Inc Joumlreskog K G amp Soumlrbom D (1993) LISREL 8 Structural equation modeling with the
SIMPLIs command language Scientific Software Mooresville IL Kaptan S (1998) Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri Ankara Tekışık Ofset Karsten R amp Roth M R (1998) The relationship of computer experience and computer
self-efficacy to performance in introductory computer literacy courses Journal of Research on Technology Education 31(1) 14-24
Khorrami O (2001) Researcing computer self-efficacy International Educational
Journal 2(4) 17-25 Kim H Seo J amp Park H (2008) The impact of ICT use on students academic
performance based on PISA 2006 Korean data The Journal of Korean Education 35(4) 107ndash129
Kline P (2000) An easy guide to factor analysis London and New York Routledge Koumlkluuml N Buumlyuumlkoumlztuumlrk Ş amp Boumlkeoğlu Ouml Ccedil (2006) Sosyal bilimler iccedilin istatistik
Pegem A Yayıncılık Ankara Koumlse S amp Gezer K (2006) Buldan (Denizli) ilccedilesi lise oumlğrencı lerinin bilgisayara
youmlnelı k tutumları Buldan Sempozyumu Bildiri Kitabı 79-86 Pamukkale
Uumlniversitesi
198 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Kubiatko M amp Vlckova K (2010) The relationship between ICT use and science
knowledge for Czech students a secondary analysis of PISA 2006 International Journal of Science and Mathematics Education 8 523-543
Kurbanoğlu S amp Akkoyunlu B (2001) Oumlğrencilere bilgi okuryazarlığı becerilerinin kazandırılması Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 21 81ndash89
Langford M amp Reeves T E (1998) The relationship between computer self-efficacy and personal characteristics of the beginning information systems student Journal of Computer Information Systems 38 (4) 41-45
Lee J (2009) Universals and specifics of math self-concept math self-efficacy and math
anxiety across 41 PISA 2003 participating countries Learning Individual Differences 19 355ndash365
Lev E L (1997) Bandurarsquos theory of self-efficacy applications to oncology Scholarly Inquiry for Nursing Practice 11(1) 21-42
Levine T amp Donitsa-Schmidt S (1998) Computer use confidence attitudes and knowledge a causal analysis Computers in Human Behavior 14(1) 125-146
Levine T ve Donitsa-Schmidt S (1998) Computer use confidence attitudes and knowledge A causal analysis Computers in Human Behavior 14(1) 125-146
Liao Y-K C (1999) Gender differences on attitudes toward computers A meta
analysis Society For Information Technology amp Teacher Education International Conferance San Antonio
Mallon M Monseur C Quittre V amp Wastiau P (2010) The contribution of ICT to education Comparative findings from international surveys and some innovative practice programma education FGA working paper
Marsh H W amp Hocevar D (1988) A new more powerful approach to multitrait-multimethod analysis Application of second-order confirmatory factor analysis Journal of Applied Psychology 73(1) 107-117
MEB (2006) Mesleki eğitim ve oumlğretim sisteminin guumlccedillendirilmesi projesi Tuumlrkiyersquonin başarısı iccedilin itici guumlccedil hayat boyu oumlğrenme politikası belgesi Ankara
MEB (2011) Oumlğretmen yetiştirme ve eğitimi genel muumlduumlrluumlğuuml oumlğretmen yeterlikleri-oumlğretmenlik mesleği genel ve oumlzel alan yeterlikleri Ankara httpotmgmebgovtrogretmen_yeterlikleri_kitabi adresinden 21 Mart 2011 tarihinde indirilmiştir
MEB (1999) Eğitimde ccedilağı yakalama 2000 projesi Ankara Muthen BO amp Kaplan D (1985) A comparison of some methodologiesfor the factor
analysis of non-normal Likert variables British Journal of Mathematical and Statistical Psychology 38 171ndash189
Myers J M amp Halpin R (2002) Teachersrsquo attitudes and use of multimedia technology in the classroom Constructivist-based professional development training for school districts Journal of Computing in Teacher Education 18(4) 133-140
Naeligvdal F (2007) Home-PC usage and achievement in English Computers amp Education 49(4) 1112ndash1121
Nielsen IL amp Moore AM 2003 Psychometric data on the mathematics self-efficacy
scale Educational and Psychological Measurement 63(1) 128ndash138 Nunnally JC amp Bernstein IJ (1994) Psychometric Theory New York McGraw-Hill OrsquoLeary A (1985) Self-efficacy and health Behavioral Research amp Technology 23
437-51 PISA (2009) Information communication technology (ICT) questionnaire
httpPISA2009acereduaudownloadsphp 20 Nisan 2011 tarihinde indirilmiştir Schunk D H (1985) Self-efficacy and classroom learning Psychology in the Schools
22 208-223 Seferoğlu S amp Akbıyık C (2005) İlkoumlğretim oumlğretmenlerinin bilgisayara youmlnelik oumlz-
yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Eğitim Araştırmaları Dergisi 19 89ndash101
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 199
Shrauger J S amp Schohn M (1995) Self-confidence in college students
Conceptualization measurement and behavioral implications Assessment 2 255-278
Stephens L J amp Konvalina J (2001) Factors influencing success in intermediate algebra Computers in the Schools 17 77-84
Suumlmer N (2000) Yapısal eşitlik modelleri Temel kavramlar ve oumlrnek uygulamalar Tuumlrk Psikoloji Yazıları 3(6) 49-74
Şahinkayası Y (2008) A cross-cultural comparison modeling of information and communication technologies aspects affecting mathematical and problem solving
literacy and perceptions of policy makers Unpublished doctoral dissertation Orta Doğu Teknik University Ankara Turkey
Şimşek N (2002) Derste eğitim teknolojisi kullanımı Nobel yayınları Ankara Tabachnick B G amp Fidell S L (1996) Using multivariate statistics (3Edition) Harper
Collins College Publishers New York Thomson S amp De Bortoli L (2007) PISA 2003 Australia ICT use and familiarity at
school and home Camberwell Australian Council for Educational Research Thomson S amp De Bortoli L (2007) PISA 2003 Australia ICT use Familiarity at
School and Home ACER Research Monograph Number 62
Topccedilu P(2009) Cinsiyetin bilgisayar tutumu uumlzerindeki etkisi Bir meta analiz ccedilalışması Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml İstanbul Tuumlrkiye
TTKB (2005) İlkoumlğretim programları genel yaklaşım-yeni ilkoumlğretim programları ve yaklaşımlar httpiogmmebgovtrpagesphppage=program adresinden 21 Mart 2011 tarihinde indirilmiştir
Tuti S (2005) Eğitimde bilişim teknolojileri kullanımı performans goumlstergeleri Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Hacettepe Uumlniversitesi Fen Bilimleri
Enstituumlsuuml Ankara Tuumlrkiye Uzun N Ekici G amp Sağlam N (2010) İlkoumlğretim ikinci kademe oumlğrencilerinin
bilgisayar oumlz-yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Kastamonu Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 18(3) 775-788
Uumlstuumlndağ N (2001) Muumlfredat laboratuar okullarında goumlrev yapan youmlnetici ve oumlğretmenlerin bilgisayar tutumları ile kaygı duumlzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml İstanbul Tuumlrkiye
Vealey R (1986) Conceptualization of sport confidence and competitive orientation Preliminary investigation and instrument development Journal of Sport Psychology 8 221ndash246
Webster J amp Martocchio J J (1993) Turning work into play implications for microcomputer software training Journal of Management 19 1127 ndash 1146
Yağız E (2007) The effects of game-based learning environments on studentsrsquo achievement and self-efficacy in ilkoumlğretimcomputer course Unpublished master thesis Hacettepe University Ankara Turkey
Yılmaz M Koumlseoğlu P Gerccedilek C amp Soran H (2006) Hacettepe uumlniversitesi biyoloji oumlğretmen adaylarının bilgisayarla ilgili oumlzyeterlik inanccedillarının incelenmesi Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 30 278ndash287
Yu F (1998) The effects of cooperation with inter-group competition on performance and attitudes in a computer-assisted science instruction Journal of Computers in Mathematics and Science Teaching 17 381-395
Zhang Y amp Espinoza S (1998) Relationships among computer self-efficacy attitudes toward computers and desirability of learning computing skills Journal of Research on Technology in Education 30 (4) 420-436
200 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
SUMMARY
The purpose of this study is to determine the level of computer self-efficacy
belief and computer attitude of students in the sample of PISA 2009 Turkey
Moreover it was analyzed whether computer self-efficacy beliefs and computer
attitudes differed by various variables (gender region and type of school) or not
and there was a relation between computer self-efficacy beliefs and attitudes or
not
Since the study is a study aiming to examine computer self-efficacy beliefs and
computer attitudes of students participating in PISA 2009 from Turkey in terms of various variables it is a descriptive study
The universe of the study comprised of 15-years old 475 40 students selected
randomly from 65 states participating in PISA 2009 Turkey sample of the
research consists of 4996 Turkish students attending to 170 schools determined
by random designation method by PISA international center by stratification by
11 different school types and 56 provinces from 12 statistical region unit Before
starting analysis lost data were examined and lost data were not included in the
analysis and the study was conducted on 4634 persons
Computer self-efficacy belief scale and computer attitude scale were used as the tool of data collection in the research Before analysis it was examined whether
the data has univariate normal distribution or not and it was determined that
skewness and kurtosis values of all study groups were between -10 and +10 and
it was seen that data has univariate normal distribution Moreover to determine
whether multicollinearity problem was present or not correlations between
variables in all groups were examined The fact that correlation value is 90 and
lower than this value shows that multicollinearity problem is not applicable In
data analysis construction validity of computer self-efficacy and computer
attitude scales was examined by confirmatory factor analysis (CFA) and
Cronbach alpha coefficient was calculated based on internal consistency CFA is
used to examine the conformity of factor structure and validity of the scale
described empirically or theoretical studies before In other words a measurement model determined by the researcher is in question and validity of
this model is tested in the analysis To assess the validity of factor structure of
scale in CFA in addition to chi-square statistics goodness of fit index (GFI)
among frequently-used fit statistics adjusted goodness of fit index (AGFI) root
mean of square error (RMR) and approximate root mean of square error
(RMSEA) are used For model-data fit it is expected that chi-square value will
not be significant value of ldquochi-squaresdrdquo will be lower than three values of
GFI and AGFI will be higher than 90 value of RMSEA and RMR will be lower
than 05 It was seen that fit index found by DFA analysis and Cronbach alpha
value meet the criteria values requested
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 201
T test was conducted for significance of variation between sexes and computer
self-efficacy beliefs of students and no significant variation was determined T
test was applied for significance of the variation between sexes of students and
computer attitudes point average and although there was a significant variance it
was determined that this significance was not significant at the practical level
PISA 2003 results showed that students taking the exam from Turkey have more
positive attitudes about the computer compared to the students from OECD
states and male students have more significant and more positive attitudes than
female students Although computer self-efficacy varied in favour of male
students in all states this variance between students participating from Turkey is
quite a little It was determined in many studies that computer self-efficacy belief does not differ by gender
One way variance analysis for computer self-efficacy belief level of students by
types of school was carried out and no significant variation was found It was
seen that variation was lower for students attending to primary school for their
computer self-efficacy beliefs than students attending to general high school and
vocational high school No study result to support this finding is available
One way variance analysis for computer attitudes of students by school type was
performed and a significant variation was found It can be said that computer
attitudes of students attending to primary school are lower than students of general and vocational high school and computer attitude of students of general
high school is higher than students of vocational high school This case may
arise from change of attitude in time
One way variance analysis for computer self-efficacy beliefs of students by
region was performed and a significant variation was found For the significant
variation point average of students in the Mediterranean Middle East Anatolia
and South-east Anatolia is lower than students in Istanbul West Marmara
Aegean East Marmara and West Anatolia This finding shows parallelism with
the results of PISA 2003 Australia and PISA 2006 Italy This case may arise
from development of these regions
One way variance analysis for computer attitudes of students by region was
carried out and a significant variation was found For the significant variation
point average of computer attitude of students in Middle East Anatolia and
Southeast Anatolia is lower than point average of computer attitude of students
in Istanbul East Black Sea Aegean East Marmara and West Anatolia
Moreover point average of computer attitude of students in the Mediterranean
Middle Anatolia and West Black Sea is lower than students in Istanbul Aegean
and East Marmara region It was determined that a significant lower 19 (plt01)
was present between computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of
students This case may arise from the fact that the region is an industry area and
its economy and opportunities are better than other regions
202 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of students are required to
be developed in positive way Computer self-efficacy belief level and computer
attitude of students vary on school types Although this variation is minor it
conflicts with the principle of equality in terms of non-equal distribution of
education opportunities and principle of equality in terms of benefiting from
them Computer self-efficacy belief level and computer attitude of students vary
on regions However this variation is minor In a social state the opportunity of
benefiting from equal conditions should be granted to everyone However this is
not achieved exactly
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 203
Ekler
Ek 1 Bilgisayar oumlz-yeterlik oumllccedileği maddeleri
Bilgisayarda aşağıdaki işlemlerden her birini ne kadar iyi yapabilirsiniz
a) Dijital fotoğraf ya da diğer grafik goumlruumlntuumllerini biccedilimlendirme
b) Veri tabanı oluşturma (oumlrneğin Microsoft Access reg ile)
c) Grafik ccedilizmek iccedilin elektronik tablolama programı kullanma
d) Sunum oluşturma (oumlrneğin Microsoft PowerPoint reg kullanarak)
e) Ccediloklu ortam sunusu hazırlamak (ses resim ve video ile)
Oumllccedilekteki maddeler ldquoBunu kendi başıma ccedilok iyi yapabilirimldquo(=4) ldquoBunu birinin
yardımı ile yapabilirimrdquo(=3)
ldquoBunun ne demek olduğunu biliyorum fakat yapamamrdquo (=2) ve ldquoBunun ne
demek olduğunu bilmiyorumrdquo (=1) şeklinde belirtilen 4rsquoluuml dereceleme oumllccedileğinde
duumlzenlenmiştir
Ek 2 Bilgisayar tutumu oumllccedileği maddeleri
Bilgisayar ile ilgili deneyimleriniz duumlşuumlnduumlğuumlnuumlzde aşağıdaki anlatımlara ne
oumllccediluumlde katılıyorsunuz
a) Bir bilgisayarla ccedilalışmak benim iccedilin ccedilok oumlnemlidir
b) Bir bilgisayarla oynamanın ya da ccedilalışmanın gerccedilekten eğlenceli
olduğunu duumlşuumlnuumlyorum
c) Bir bilgisayarı kullanıyorum ccediluumlnkuuml ccedilok ilgileniyorum
d) Bilgisayarla ccedilalışırken zamanın nasıl geccediltiğini anlamıyorum
Oumllccedilekteki maddeler ldquoKesinlikle katılmıyorumrdquo (=1) ldquoKatılmıyorumrdquo(=2)
ldquoKatılıyorumrdquo (=3) ldquoKesinlikle katılıyorumrdquo (=4) şeklinde belirtilen 4rsquoli
dereceleme oumllccedileğinde duumlzenlenmiştir
188 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
almaktadır Model-veri uyumu iccedilin ki-kare değerinin manidar ccedilıkmaması ldquoki-
karesdrdquo değerinin uumlccedilten duumlşuumlk ccedilıkması GFI ve AGFI değerlerinin 90rsquodan
yuumlksek RMSEA ve RMR değerlerinin ise 05rsquoten duumlşuumlk ccedilıkması beklenir
(Joumlreskog amp Sorbom 1993 Marsh amp Hocevar 1988) Cronbach Alpha katsayısı
070 ve uumlzerinde (Hair Anderson Tatham ve Black 1998 Nunnally ve
Bernstein 1994) değer almalıdır Bilgisayar oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar
tutumu ile cinsiyet boumllge okul tuumlruuml değişkenleri arasındaki ilişkiler t testi tek
youmlnluuml varyans analizi ve korelasyon analizi ile incelenmiştir Ayrıca değişkenler
arasındaki ilişkinin guumlcuumlnuuml accedilıklamak iccedilin kısmi etki buumlyuumlkluumlk indekslerinden
birisi olan eta-kare (η2) katsayısı hesaplanmış ve bu doğrultuda yorumlanmıştır
Et-karersquonin yorumu iccedilin belli kesme noktaları belirlemiştir Etki buumlyuumlkluumlkleri η2= 01rsquode ldquokuumlccediluumlkrdquo η2= 06rsquote ldquoortardquo ve η2= 14 olduğunda ise ldquogenişrdquo olarak
gruplanmıştır (Koumlkluuml Buumlyuumlkoumlztuumlrk amp Boumlkeoğlu 2006)
Bilgisayar Oumlz-yeterliği ve Bilgisayar Tutumuna Ait DFA Sonuccedilları
Bilgisayar oumlz-yeterliği inancı ve bilgisayar tutum oumllccedileğinin yapı geccedilerliği
doğrulayıcı faktoumlr analizi ile incelenmiştir Model parametrelerinin kestiriminde
maksimum olabilirlik (maximum likelihood) hesaplanmıştır (Joumlreskog amp
Soumlrbom 2004) Modele ilişkin elde edilen uyum indeksleri Tablo 1rsquode
verilmiştir İccedil tutarlılığa dayalı olarak elde edilen Cronbach Alpha değeri
bilgisayar oumlz-yeterliği inancı ve bilgisayar tutum oumllccedilekleri iccedilin sırasıyla 86 84
olarak tespit edilmiştir Aynı zamanda bilgisayar oumlz yeterliği ortalaması
( X =314) ve bilgisayar tutum ortalaması ( X =293)rsquotuumlr
Tablo 1 Bilgisayar Oumlz-Yeterliği İnancı ve Bilgisayar Tutum Oumllccedileğine Ait Uyum
İyiliği Testlerine İlişkin Değerler
Oumllccedilekler X2 X2
df NFI RFI CFI GFI AGFI IFI RMSEA RMR
Bilgisayar
oumlz-yeterlik
inancı
2446 2 1 099 099 1 099 099 0049 0009
Bilgisayar
tutumu 2922 3 1 099 099 1 099 1 0043 0006
plt01
Tablo 1rsquode elde edilen uyum indeks değerleri iccedilin oumllccediluumlt değerler goumlz oumlnuumlnde
bulundurulduğunda model ve goumlzlenen veri arasındaki uyumun genel olarak sağlandığı ifade edilebilir
Verilerin Ccediloumlzuumlmlenmesi
Analizler yapılmadan oumlnce ccedilalışma gruplarının her birinde verinin tek değişkenli
normal dağılıma sahip olup olmadığı incelenmiş ve tuumlm ccedilalışma gruplarında
ccedilarpıklık ve basıklık değerlerinin -10 ve +10 arasında (Mutheacuten amp Kaplan
1985) yer aldığı tespit edilmiş ve verilerin tek değişkenli normal dağılıma sahip
oldukları goumlzlenmiştir Ayrıca ccediloklu bağlantı probleminin olup olmadığını
belirlemek amacıyla tuumlm gruplarda değişkenler arasındaki korelasyonlar
incelenmiştir Korelasyon değerlerinin 90 (Tabachnick amp Fidell 2001) ve
altında olması ccediloklu bağıntı probleminin olmadığını goumlstermektedir
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 189
Araştırmada yapı geccedilerliği iccedilin LISREL 871 paket programı ve diğer analizlerin
yapılmasında SPSS 160 paket programı paket programı kullanılmıştır
BULGULAR
Tablo 2 Oumlğrencilerin Cinsiyet Değişkenine Goumlre Bilgisayar Oumlz-yeterlik İnancı
ve Tutum Puanlarına İlişkin T Test Sonuccedilları
Değişkenler Cinsiyet N X SS Sd t P
Bilgisayar
oumlz-yeterlik inancı
Kız 2239 3148 692 4632 489 625
Erkek 2395 3138 785
Bilgisayar tutumu Kız 2239 2890 743
4632 -3254 001 Erkek 2395 2966 835
Tablo 2 incelendiğinde oumlğrencilerin cinsiyetleri ile bilgisayar oumlz-yeterlik
inanccedilları arasındaki farkın manidar olmadığı tespit edilmiştir [t (4632)= 489 pgt
005] Oumlğrencilerin cinsiyetleri ile bilgisayar tutumları arasında manidar farklılık
olduğu [t (4632)=-3254 plt 005 η2=0002] etki buumlyuumlkluumlğuuml bakımından elde
edilen Eta kare incelendiğinde bu farklılığın pratik anlamının olmadığı
goumlruumllmuumlştuumlr
Tablo 3 Oumlğrencilerin Okul Tuumlruumlne Goumlre Bilgisayar Oumlz-Yeterlik İnanccedil Duumlzeyine
İlişkin Ortalamalar ve Standart Sapmalar
Okul Tuumlruuml N X SS
A İlkoumlğretim okulu 115 2784 898 BGenel lise 2609 3160 728 CMeslek lisesi 1910 3142 744 Toplam 4634 3143 741
Tablo 3rsquo de oumlğrencilerin okul tuumlruumlne goumlre bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyine ilişkin Ortalama ve Standart Sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre ilkoumlğretim
oumlğrencilerinin oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ortalaması 2784 genel lise oumlğrencilerinin
oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ortalaması 3160 meslek lisesi oumlğrencilerinin oumlz-
yeterlik inanccedil duumlzeyi ortalaması 3142rsquodir Bu ortalama değerler arasında
manidar bir fark olup olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve
aşağıdaki bulgulara ulaşılmıştır
Tablo 4 Oumlğrencilerin Okul Tuumlruumlne Goumlre Bilgisayar Oumlz-Yeterlik İnanccedil Duumlzeyine
İlişkin Tek Youmlnluuml Varyans Analizi
Kareler
toplamı sd
Kareler
ortalaması F p
Manidar
Fark Gruplar arası 15508 2 7754 14195 000 B-A Gruplar iccedili 2531600 4631 547 C-A Toplam 2547109 4633
Tablo 4rsquote oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil puanları ile okul tuumlrleri
arasında manidar bir farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(2-4631)=14195 plt01
η2=01] Etki buumlyuumlkluumlkleri incelendiğinde okul tuumlrleri arasındaki farklılıkların
190 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
kuumlccediluumlk etkiye sahip olmakla birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir
Buna goumlre bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları accedilısından okul tuumlrleri arasında
farklılıklar olduğu soumlylenebilir Farkın kaynağını belirlemek iccedilin yapılan
Dunnettrsquo C testinin sonuccedillarına goumlre genel lise ve meslek lisesinde oumlğrenim
goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı puan ortalaması sırasıyla
X =3160 ve X =3142 olup ilkoumlğretim okullarında oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerinin ortalamasından ( X =2784) daha buumlyuumlktuumlr Bunun sonucunda ilkoumlğretim okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterlik
inanccedillarının genel lise ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerine goumlre
daha duumlşuumlk olduğu soumlylenebilir
Tablo 5 Oumlğrencilerin Okul Tuumlruumlne Goumlre Bilgisayar Tutumlarına İlişkin
Ortalama ve Standart Sapma Değerleri
Okul Tuumlruuml N X SS
Aİlkoumlğretim okulu 115 2374 861 B Genel lise 2609 2971 778 CMeslek lisesi 1910 2906 795 Toplam 4634 2929 793
Tablo 5rsquo de oumlğrencilerin okul tuumlruumlne goumlre bilgisayar tutum puanlarına ilişkin
ortalama ve standart sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre ilkoumlğretim
oumlğrencilerinin bilgisayara tutum ortalaması 2374 genel lise oumlğrencilerinin
bilgisayara tutum ortalaması 2971 meslek lisesi oumlğrencilerinin bilgisayara
tutum ortalaması 2906rsquodir Bu ortalama değerler arasında manidar bir fark olup
olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve aşağıdaki bulgulara
ulaşılmıştır
Tablo 6 Oumlğrencilerin Okul Tuumlruumlne Goumlre Bilgisayar Tutumlarına İlişkin Tek
Youmlnluuml Varyans Analizi Sonuccedilları
Kareler toplamı
sd Kareler
ortalaması F p
Manidar Fark
Gruplar arası 40995 2 20498 33087 000 B-A C-A
Gruplar iccedili 2868887 4631 619 B-C Toplam 2909882 4633
Tablo 6rsquoda oumlğrencilerin bilgisayar tutumları ile okul tuumlrleri arasında manidar bir
farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(2-4631)= 33087 plt001 η2=001] Etki
buumlyuumlkluumlkleri incelendiğinde okul tuumlrleri arasındaki farklılıkların kuumlccediluumlk etkiye
sahip olmakla birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir Buna goumlre
bilgisayar tutumları accedilısından okul tuumlrleri arasında farklılıklar olduğu
soumlylenebilir Farkın kaynağını belirlemek iccedilin yapılan LSD testinin sonuccedillarına
goumlre genel lisede ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar
tutum puanı ortalaması sırasıyla ( X = 2971) ve ( X =2906) olup ilkoumlğretim
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 191
okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin ortalamasından ( X =2374) daha
buumlyuumlktuumlr Ayrıca genel lisede oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar tutum
puanı ortalaması ( X =2971) meslek lisesi oumlğrencilerinkinden ( X =2906) daha
buumlyuumlktuumlr Bunun sonucunda ilkoumlğretim okullarında oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerinin bilgisayar tutumları genel ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren
oumlğrencilere goumlre daha duumlşuumlk olduğu ve genel lisede oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutumlarının da meslek lisesi oumlğrencilerine goumlre daha yuumlksek olduğu
soumlylenebilir
Tablo 7 Oumlğrencilerin Oumlğrenim Goumlrduumlkleri Boumllgelere Goumlre Bilgisayar Oumlz-
Yeterlik İnanccedillarına İlişkin Ortalama ve Standart Sapma Değerleri
Boumllgeler N X Ss
1 İstanbul 762 3240 666 2 Batı Marmara 228 3272 627 3 Ege 574 3207 746 4 Doğu Marmara 495 3226 701 5 Batı Anadolu 466 3178 711 6 Akdeniz 584 3025 787
7 Orta Anadolu 281 3077 764 8 Batı Karadeniz 348 3140 715 9 Doğu Karadeniz 200 3058 770 10 Kuzeydoğu Anadolu 126 3178 753 11 Ortadoğu Anadolu 201 2952 818 12 Guumlneydoğu Anadolu 369 2984 833 Toplam 4634 3143 741
Tablo 7rsquo de oumlğrencilerin oumlğrenim goumlrduumlkleri boumllgelere goumlre bilgisayar oumlz-yeterlik
inanccedillarına ilişkin ortalama ve standart sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre
ilkoumlğretim oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ortalaması İstanbul
3240 batı Marmara 3272 ege 3207 doğu Marmara 3226 batı Anadolu
3178 Akdeniz 3025 orta Anadolu 3077 batı Karadeniz 3140 doğu
Karadeniz 3058 kuzeydoğu Anadolu 3178 Ortadoğu Anadolu 2952
guumlneydoğu Anadolu 3143rsquoduumlr Bu ortalama değerler arasında manidar bir fark
olup olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve aşağıdaki bulgulara
ulaşılmıştır
Tablo 8 Oumlğrencilerin Boumllgelerine Goumlre Bilgisayar Oumlz-Yeterlik İnanccedillarına İlişkin Tek Youmlnluuml Varyans Analizi Sonuccedilları
Kareler
toplamı sd
Kareler
ortalaması F p
Manidar
Fark
Manidar
Fark
Gruplar arası 44874 11 4079 7535 000 12345-6
Gruplar iccedili 2502234 4622 541 12345-11
Toplam 2547109 4633 12345-12
Tablo 8rsquode oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile boumllgeler arasında
manidar bir farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(11-4622)=7535 plt001 η2=002]
Etki buumlyuumlkluumlkleri incelendiğinde boumllgeler arasındaki farklılıkların kuumlccediluumlk etkiye
192 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
sahip olmakla birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir Buna goumlre
bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları accedilısından boumllgeler arasında farklılıklar olduğu
soumlylenebilir Gruplar arası farkın kaynağını belirlemek iccedilin yapılan Dunnett C
testinin sonuccedillarına goumlre Akdeniz ( X =3025) Ortadoğu Anadolu ( X =2952)
ve Guumlneydoğu Anadolu ( X =2984) boumllgelerinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterlik inancı puan ortalaması İstanbul ( X =3240) Batı
Marmara ( X =3272) Ege ( X =3207) Doğu Marmara ( X =3226) ve Batı
Anadolu ( X =3178) boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin ortalamasından
daha duumlşuumlktuumlr
Tablo 9 Oumlğrencilerin Oumlğrenim Goumlrduumlkleri Boumllgelerine Goumlre Bilgisayar
Tutumlarına İlişkin Ortalama ve Standart Sapma Değerleri
Boumllgeler N X SS
1 İstanbul 762 3021 784 2 Batı Marmara 228 2938 771 3 Ege 574 3064 749 4 Doğu Marmara 495 3010 762
5 Batı Anadolu 466 2979 778 6 Akdeniz 584 2884 784 7 Orta Anadolu 281 2805 850 8 Batı Karadeniz 348 2811 805 9 Doğu Karadeniz 200 2976 701 10 Kuzeydoğu Anadolu 126 2944 813 11 Ortadoğu Anadolu 201 2716 795 12 Guumlneydoğu Anadolu 369 2716 852 Toplam 4634 2929 793
Tablo 9rsquo da oumlğrencilerin oumlğrenim goumlrduumlkleri boumllgelere goumlre bilgisayar tutum
puanlarına ilişkin ortalama ve standart sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre ilkoumlğretim oumlğrencilerinin oumlğrenim goumlrduumlkleri boumllgelere goumlre bilgisayara tutum
ortalaması İstanbul 3021 batı Marmara 2938 ege 3064 doğu Marmara 3010
batı Anadolu 2979 Akdeniz 2884 orta Anadolu 2805 batı Karadeniz 2811
doğu Karadeniz 2976 kuzeydoğu Anadolu 2944 Ortadoğu Anadolu 2716
guumlneydoğu Anadolu 2716rsquodır Bu ortalama değerler arasında manidar bir fark
olup olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve aşağıdaki bulgulara
ulaşılmıştır
Tablo 10 Oumlğrencilerin Oumlğrenim Goumlrduumlkleri Boumllgelerine Goumlre Bilgisayar
Tutumlarına İlişkin Tek Youmlnluuml Varyans Analizi Sonuccedilları
Kareler
toplamı sd Kareler ortalaması F p Manidar Fark
Gruplar arası 57952 11 5268 8538 000 13459-11
Gruplar iccedili 2851929 4622 617 13459-12
Toplam 2909882 4633
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 193
Tablo 10rsquoda oumlğrencilerin bilgisayar tutumları ile boumllgeler arasında manidar bir
farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(11-4622)=8538 plt01 η2=02] Etki buumlyuumlkluumlkleri
incelendiğinde boumllgeler arasındaki farklılıkların kuumlccediluumlk etkiye sahip olmakla
birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir Buna goumlre bilgisayar tutumları
accedilısından boumllgeler arasında farklılıklar olduğu soumlylenebilir Gruplar arası farkın
kaynağını belirlemek iccedilin yapılan Dunnett C testinin sonuccedillarına goumlre Ortadoğu
Anadolu ( X =2716) ve Guumlneydoğu Anadolu ( X =2929) boumllgelerinde oumlğrenim
goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanı ortalaması İstanbul ( X =3021) Doğu
Karadeniz ( X =2976) Ege ( X =3064) Doğu Marmara ( X =3010) ve Batı
Anadolu ( X =2979) boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum
puanı ortalamasından daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca Akdeniz (2884) Orta Anadolu
( X =2805) ve batı Karadeniz ( X =2811) boumllgelerinde oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanı ortalaması İstanbul ( X =3021) Ege
( X =3064) ve Doğu Marmara ( X =3010) boumllgesinde oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanı ortalamasından daha duumlşuumlktuumlr
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasındaki
manidar duumlşuumlk duumlzeyde bir 19 (plt01) olduğu tespit edilmiştir
TARTIŞMA
Bu ccedilalışmanın amacı PISA 2009 Tuumlrkiye oumlrnekleminde oumlğrencilerin bilgisayar
oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar tutumlarını belirlemektir Araştırmada
oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar tutumlarının cinsiyet okul
tuumlruuml ve boumllge değişkenleri farklılık goumlsterip goumlstermediği ve bilgisayar oumlz-
yeterlik inanccedilları ile tutumları arasındaki ilişki incelenmiştir Oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar tutum ortalaması 4 uumlzerinden sırasıyla
X =314 ve X =293 olarak bulunmuştur Araştırmanın bulgularına goumlre
oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları cinsiyet accedilısından
farklılaşmamaktadır Ancak oumlğrencilerin bilgisayar tutumları cinsiyete goumlre
farklılık goumlstermekle birlikte pratik accedilıdan bu manidar değildir PISA 2003
sonuccedilları sınava Tuumlrkiyersquoden katılan oumlğrencilerin OECD uumllkelerinden katılan
oumlğrencilere goumlre nispeten bilgisayara ilişkin daha olumlu tutumlara ve erkek
oumlğrencilerin kız oumlğrencilere goumlre manidar ve daha olumlu tutumlara sahip
olduğunu goumlstermiştir Buumltuumln uumllkelerde (Tayland hariccedil) bilgisayar oumlz-yeterliği erkek oumlğrencilerin lehine farklılık goumlstermesine rağmen Tuumlrkiyersquoden sınava
katılan oumlğrenciler arasındaki bu fark oldukccedila azdır (Şahinkayası 2008 Thomson
amp De Bortoli 2007) Yılmaz Gerccedilek Koumlseoğlu amp Soran (2006) Seferoğlu
(2005) Akkoyunlu ve Orhan (2003) Yağızrsquoın (2007) araştırmalarında da
bilgisayar oumlz-yeterlik inancının cinsiyete goumlre farklılaşmadığı tespit etmiştir
194 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları oumlğrenim
goumlruumllen okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmaktadır Genel lise ve meslek lisesinde
oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterliği puan ortalamaları ilkoumlğretim
okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha yuumlksektir İlkoumlğretim
okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar tutum puanı ortalaması
genel lise ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin puan ortalamalarına
goumlre daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca genel lisede oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar
tutum puanı ortalaması meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha
yuumlksektir Benzer şekilde Tutirsquonin (2005) yaptığı bir araştırma oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterliklerinin okul tuumlrlerine goumlre farklılaştığını ve oumlzel okullarda
oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin genel okullarda oumlğrenim goumlren oumlğrencilere goumlre manidar ve daha yuumlksek bilgisayar oumlz-yeterlik puan ortalamasına sahip olduğunu
goumlstermiştir Akkoyunlu ve Orhan (2003) yaptığı araştırmada da BOumlTE boumlluumlmuuml
oumlğrencilerinin bilgisayar kullanım oumlzguumlvenlerinin oumlğrencilerin mezun oldukları
okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmış ve bilgisayar meslek liseleri ve genel liselerden
mezun olan oumlğrencilerin lehine bir manidar farklılık bulunmuştur
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları oumlğrenim
goumlruumllen boumllgeler goumlre farklılaşmaktadır Akdeniz Orta Anadolu ve Guumlneydoğu
Anadolu boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı
puanları İstanbul Batı Marmara Ege Doğu Marmara ve Batı Anadolu
boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha duumlşuumlktuumlr Orta Anadolu ve Guumlneydoğu Anadolu boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutumları
İstanbul Doğu Karadeniz Ege Doğu Marmara ve Batı Marmara boumllgesinde
oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinden daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca Akdeniz Orta Anadolu ve
Batı Karadeniz boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanları
İstanbul Ege Doğu Marmara boumllgelerinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden
daha duumlşuumlktuumlr Ancak bu farklar oldukccedila duumlşuumlktuumlr ve kapatılamayacak duumlzeyde
değildir PISA 2003 sonuccedilları sınava Avustralyarsquodan katılan oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterlikleri ve bilgisayar tutumlarının coğrafik boumllgelere goumlre ccedilok
az değiştiğini ortaya ccedilıkarmıştır (Thomson amp De Bortoli 2007) PISA 2006rsquoa
İtalyarsquodan katılan oumlğrencilerin ileri duumlzey kullanım oumlzguumlvenleri coğrafik
boumllgelere goumlre manidar farklılık goumlstermekle birlikte farklılık oldukccedila duumlşuumlktuumlr
Uumllkenin sanayisinin ve ekonomisinin gelişmiş olduğu Bolzano ve Trento boumllgesindeki oumlğrencilerin bilgisayar oumlzyeterlikleri diğer boumllgelere goumlre oldukccedila
yuumlksek duumlzeydedir (Mallon Monseur Quittre amp Wastiau 2010) Benzer şekilde
PISA 2009rsquoa Tuumlrkiyenin İstanbul Ege Doğu Marmara Batı Marmara
boumllgelerinden katılan oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlikleri ve bilgisayar
tutumlarının diğer boumllgelerde oumlğrenim goumlren oumlğrencilere goumlre manidar ve yuumlksek
duumlzeyde olması bu boumllgelerin sanayilerinin ekonomilerinin ve imkacircnlarının
diğer boumllgelere goumlre daha iyi olmasından kaynaklanabilir
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasındaki
ilişki duumlzeyi 19 (plt001) olduğu tespit edilmiştir Literatuumlrdeki araştırmalarda
(oumlrn Contreras 2004 Gardner Dukes ve Discenzarsquonın (1993) Levine ve Donitsa-Schmidt (1998)) bilgisayar oumlzguumlveni ve tutumu arasında ilişki olduğu
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 195
goumlruumllmuumlştuumlr Gardner Dukes ve Discenzarsquonın (1993) 723 ilkoumlğretim oumlğrencisine
youmlnelik yaptıkları araştırma sonucunda bilgisayar oumlz-yeterliğinin de bilgisayar
tutumunu pozitif youmlnde etkilediği goumlruumllmuumlştuumlr Levine ve Donitsa-Schmidt
(1998) 7ndash12 sınıfta okuyan 309 oumlğrenci uumlzerinde bilgisayar tutumu bilgisayar
oumlz-yeterliği ve bilgisayar okuryazarlığı arasındaki ilişkiyi incelemiştir
Ccedilalışmanın sonucunda bilgisayar tutumuyla bilgisayar oumlz-yeterliği arasında
karşılıklı pozitif bir ilişkinin olduğu ve bu iki faktoumlruumln de bilgisayar
okuryazarlığını olumlu youmlnde etkilediği bulunmuştur Bu ccedilalışmada da
literatuumlrdeki ccedilalışmaların bulgularına paralel olarak oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-
yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasında manidar ve pozitif bir ilişki
bulunmuştur
SONUCcedil ve OumlNERİLER
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumlarının olumlu
youmlnde geliştirilmesine ihtiyaccedil duyulmaktadır
Bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ve bilgisayara youmlnelik tutumları oumlğrencilerin
oumlğrenim goumlrduumlkleri okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmaktadır Bu farklılık kuumlccediluumlk
olmakla birlikte eğitim olanaklarının eşit dağıtılması ve yararlanılması
bakımından eşit ilkesi ile ccedilelişmektedir
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterliği inanccedil duumlzeyi ve bilgisayara youmlnelik
tutumları boumllgesel olarak farklılaşmaktadır Ancak bu farklılık oldukccedila
kuumlccediluumlktuumlr Sosyal bir uumllkede herkese eşit koşullardan yararlanma fırsatı
verilmelidir Ancak bu durum tam olarak gerccedilekleşmemektedir
Bu ccedilalışma sonucunda eğitim politikaları accedilısından alınması gereken bazı
kararlar bulunmaktadır Boumllge ve okul tuumlruuml bakımından kaynaklı farklılıkları
azaltacak yatırımların yapılması Milli Eğitim Bakanlığı kontroluumlnde hazırlanan
bilgisayar ders programlarının hızla goumlzden geccedilirerek yenilenmesi ve
oumlğrencilerin boş vakitlerinde yararlanabilecekleri bilgisayar olanaklarının
sağlanması gerekmektedir
KAYNAKLAR
Akın A (2007) Oumlz-guumlven oumllccedileğinin geliştirilmesi ve psikometrik oumlzellikleri [Self-
confidence scale development and psychometric properties] Abant İzzet Baysal
Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 7(2) 165ndash175 Akkoyunlu B amp Kurbanoğlu S (2003) Oumlğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı ve
bilgisayar oumlz-yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 24 1-10
Akkoyunlu B amp Orhan F (2003) Bilgisayar ve Oumlğretim teknolojileri eğitimi (BOumlTE) boumlluumlmuuml oumlğrencilerinin bilgisayar kullanma oumlz-yeterlik inancı ile demografik oumlzellikleri arasındaki ilişki The Turkish Online Journal of Educational Technology 2(3) 86-93
Algan C E (2006) Oumlzel okullarda goumlrev yapan sınıf oumlğretmenlerinin eğitiminde bilgi
teknolojileri kullanımı oumlz yeterlikleri ve derslerinde bilgi teknolojilerinden
196 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
yararlanma durumları Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml
Yayınlanmamış yuumlksek lisans tezi İstanbul Tuumlrkiye Allison P D (2001) Missing data Sage University Papers Series on Quantitative
Applications in Social Science 07-136 Thousand Oaks CASage Aşkar P amp Umay A (2001) İlkoumlğretim matematik oumlğretmenliği oumlğrencilerinin
bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algısı Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 21 1-8
Ataseven F (1999) Teknoloji ve ccedilağdaş okullara paralel modeller BTIE 99 Bildiriler Kitabı 121-124
Attewell P amp Battle J (1999) Home computers and school performance Information Society 15 1ndash10
Bandura A (1997) Self-efficacy The exercise of control New York Freeman Berger C F Lu C R Beltzer S J amp Voss B E (1994) Research on the uses of
technology in science education In D L Gabel (Ed) Handbook of research in science teaching and learning (pp 469-490) New York Macmillan
Berkant HG amp Efendioğlu A (2010) Sınıf oumlğretmenliği boumlluumlmuuml oumlğrencilerinin bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algıları ve bilgisayar destekli eğitim yapmaya ilişkin tutumları 9 Ulusal Sınıf Oumlğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildiri Kitabı 951-
955 Brosnan M amp Lee W (1988) A cross-cultural comparison of gender differences in
computer attitudes and anxieties The United Kingdom and Hong Kong Computers in Human Behavior 14 559-577
Bruce C (1997) The relational approach a new model for information literacy New Review of Information and Library Research 3 1ndash22
Cassidy S amp Eachus P (2002) Developing the computer self-efficacy scale Investigating the relationship between computer self-efficacy and experience with
computers Journal of Educational Computing Research 26(2)133-153 Cassidy S amp Eachus P (2000) Learning style academic belief systems self-report
student proficiency and academic achievement in higher education Educational Psychology 20(3) 307-22
Chase M A (1998) Sources of self-efficacy in physical education and sport Journal of Teaching in Physical Education 18 76-89
Compeau D R amp Higgins C A (1995) Computer self-efficacy Development of a measure and initial test MIS Quarterly 19(2) 189-212
Contreras C L M (2004) Predicting computer self-confidence from demographic and personality variables and computer use The Quarterly Review of Distance Education 5(3) 173-181
Delcourt M amp Kinzie M (1993) Computer technologi- es in teacher education The measurement of attitu- des and self-efficacy Journal of Research and Development in Education 27 31-37
Demir K (2005) Oumlğretmen adaylarının iletişim ve bilgi teknolojilerine tutumlarını etkileyen faktoumlrler 5 Uluslararası Eğitim Teknolojileri Konferansı Sakarya
Deniz L (1994) Bilgisayar tutum oumllccedileğinin geccedilerlik guumlvenirlik ve norm ccedilalışması ve oumlrnek bir uygulama [Development of the attitudes toward computers A preliminary study] Unpublished doctoral dissertation Marmara University Istanbul Turkey
Deniz L (2000) Oumlğretmen adaylarının bilgisayar yaşantıları ve bilgisayar tutumları Marmara Uumlniversitesi Atatuumlrk Eğitim Fakuumlltesi Eğitim Bilimleri Dergisi 12 135-166
Ekici G amp Berkant H G (2007) Bilgisayar ve oumlğretim teknolojileri eğitimi (boumlte) lisans oumlğrencilerinin oumlğrenme stilleri ile bilgisayara youmlnelik tutumları ve
bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algıları arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi 1th
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 197
International Computer and Educational Technology Symposium Ccedilanakkale 16-
18 Mayıs 2007 Ersoy A 2000 Bilgi toplumu olma suumlrecindeki Tuumlrkiye ilkoumlğretimde bilgisayar
kullanımı yoluyla bilgisayar okuryazarlığı kazandırılması ve internet BTIE 2000 Bildiriler Kitabı 7-15
Gardner D G Dukes R L amp Discenza R (1993) computer use self-confidence and attitudes a causal analysis Computers in Human Behavior 9(4) 427-440
Guumlrcan A (2005)Bilgisayar oumlzyeterliliği ile bilişsel oumlğrenme stratejileri arasındaki ilişkiler Eğitim Araştırmaları Dergisi 19 179-193
Hair EC amp Graziano W G (2003) Self-Esteem personality and achievement in high School a prospective longitudinal study in Texas Journal of Personality 71(6) 971ndash994
Hair JF Anderson RE Tahtam RL amp Black WC (1998) Multivariate data analysis New Jersey Pearson
Hannafin R D amp Scott B N (2001) Teaching and learning with dynamic geometry programs in student-centered learning environments a mixed method inquiry Computers in the Schools 17 121ndash141
Hasan B amp Ali J (2006) The impact of general and system-specific self-efficacy on
computer training learning and reactions Academy of Information and Management Sciences 9(1) 17-35
Hashim H R ve Mustapha W N (2004) Attitudes toward learning about and working with computers of student at Uitm The Turkish Online Journal of Educational Technology 3(2)
Hashim H R amp Mustapha W N (2004) Attitudes toward learning about and working with computers of student at Uitm The Turkish Online Journal of Educational Technology 3(2) Article 1
Henderson MV amp Scheffler A J (2003) New literacies standards and teacher education Education 124(2) 390-396
Işıksal M amp Aşkar P (2003) İlkoumlğretim oumlğrencileri iccedilin matematik ve bilgisayar oumlz-yeterlik algısı oumllccedilekleri Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 25 1ndash8
James R amp Lamb C (2000) Integrating science mathematics and technology in middle school technology-rich environments a study of implementation and change School Science and Mathematics 100 27ndash36
Joumlreskog KG amp Soumlrbom D (2004) LISREL 87 for Windows [Computer Software]
Lincolnwood IL Scientific Software International Inc Joumlreskog K G amp Soumlrbom D (1993) LISREL 8 Structural equation modeling with the
SIMPLIs command language Scientific Software Mooresville IL Kaptan S (1998) Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri Ankara Tekışık Ofset Karsten R amp Roth M R (1998) The relationship of computer experience and computer
self-efficacy to performance in introductory computer literacy courses Journal of Research on Technology Education 31(1) 14-24
Khorrami O (2001) Researcing computer self-efficacy International Educational
Journal 2(4) 17-25 Kim H Seo J amp Park H (2008) The impact of ICT use on students academic
performance based on PISA 2006 Korean data The Journal of Korean Education 35(4) 107ndash129
Kline P (2000) An easy guide to factor analysis London and New York Routledge Koumlkluuml N Buumlyuumlkoumlztuumlrk Ş amp Boumlkeoğlu Ouml Ccedil (2006) Sosyal bilimler iccedilin istatistik
Pegem A Yayıncılık Ankara Koumlse S amp Gezer K (2006) Buldan (Denizli) ilccedilesi lise oumlğrencı lerinin bilgisayara
youmlnelı k tutumları Buldan Sempozyumu Bildiri Kitabı 79-86 Pamukkale
Uumlniversitesi
198 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Kubiatko M amp Vlckova K (2010) The relationship between ICT use and science
knowledge for Czech students a secondary analysis of PISA 2006 International Journal of Science and Mathematics Education 8 523-543
Kurbanoğlu S amp Akkoyunlu B (2001) Oumlğrencilere bilgi okuryazarlığı becerilerinin kazandırılması Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 21 81ndash89
Langford M amp Reeves T E (1998) The relationship between computer self-efficacy and personal characteristics of the beginning information systems student Journal of Computer Information Systems 38 (4) 41-45
Lee J (2009) Universals and specifics of math self-concept math self-efficacy and math
anxiety across 41 PISA 2003 participating countries Learning Individual Differences 19 355ndash365
Lev E L (1997) Bandurarsquos theory of self-efficacy applications to oncology Scholarly Inquiry for Nursing Practice 11(1) 21-42
Levine T amp Donitsa-Schmidt S (1998) Computer use confidence attitudes and knowledge a causal analysis Computers in Human Behavior 14(1) 125-146
Levine T ve Donitsa-Schmidt S (1998) Computer use confidence attitudes and knowledge A causal analysis Computers in Human Behavior 14(1) 125-146
Liao Y-K C (1999) Gender differences on attitudes toward computers A meta
analysis Society For Information Technology amp Teacher Education International Conferance San Antonio
Mallon M Monseur C Quittre V amp Wastiau P (2010) The contribution of ICT to education Comparative findings from international surveys and some innovative practice programma education FGA working paper
Marsh H W amp Hocevar D (1988) A new more powerful approach to multitrait-multimethod analysis Application of second-order confirmatory factor analysis Journal of Applied Psychology 73(1) 107-117
MEB (2006) Mesleki eğitim ve oumlğretim sisteminin guumlccedillendirilmesi projesi Tuumlrkiyersquonin başarısı iccedilin itici guumlccedil hayat boyu oumlğrenme politikası belgesi Ankara
MEB (2011) Oumlğretmen yetiştirme ve eğitimi genel muumlduumlrluumlğuuml oumlğretmen yeterlikleri-oumlğretmenlik mesleği genel ve oumlzel alan yeterlikleri Ankara httpotmgmebgovtrogretmen_yeterlikleri_kitabi adresinden 21 Mart 2011 tarihinde indirilmiştir
MEB (1999) Eğitimde ccedilağı yakalama 2000 projesi Ankara Muthen BO amp Kaplan D (1985) A comparison of some methodologiesfor the factor
analysis of non-normal Likert variables British Journal of Mathematical and Statistical Psychology 38 171ndash189
Myers J M amp Halpin R (2002) Teachersrsquo attitudes and use of multimedia technology in the classroom Constructivist-based professional development training for school districts Journal of Computing in Teacher Education 18(4) 133-140
Naeligvdal F (2007) Home-PC usage and achievement in English Computers amp Education 49(4) 1112ndash1121
Nielsen IL amp Moore AM 2003 Psychometric data on the mathematics self-efficacy
scale Educational and Psychological Measurement 63(1) 128ndash138 Nunnally JC amp Bernstein IJ (1994) Psychometric Theory New York McGraw-Hill OrsquoLeary A (1985) Self-efficacy and health Behavioral Research amp Technology 23
437-51 PISA (2009) Information communication technology (ICT) questionnaire
httpPISA2009acereduaudownloadsphp 20 Nisan 2011 tarihinde indirilmiştir Schunk D H (1985) Self-efficacy and classroom learning Psychology in the Schools
22 208-223 Seferoğlu S amp Akbıyık C (2005) İlkoumlğretim oumlğretmenlerinin bilgisayara youmlnelik oumlz-
yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Eğitim Araştırmaları Dergisi 19 89ndash101
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 199
Shrauger J S amp Schohn M (1995) Self-confidence in college students
Conceptualization measurement and behavioral implications Assessment 2 255-278
Stephens L J amp Konvalina J (2001) Factors influencing success in intermediate algebra Computers in the Schools 17 77-84
Suumlmer N (2000) Yapısal eşitlik modelleri Temel kavramlar ve oumlrnek uygulamalar Tuumlrk Psikoloji Yazıları 3(6) 49-74
Şahinkayası Y (2008) A cross-cultural comparison modeling of information and communication technologies aspects affecting mathematical and problem solving
literacy and perceptions of policy makers Unpublished doctoral dissertation Orta Doğu Teknik University Ankara Turkey
Şimşek N (2002) Derste eğitim teknolojisi kullanımı Nobel yayınları Ankara Tabachnick B G amp Fidell S L (1996) Using multivariate statistics (3Edition) Harper
Collins College Publishers New York Thomson S amp De Bortoli L (2007) PISA 2003 Australia ICT use and familiarity at
school and home Camberwell Australian Council for Educational Research Thomson S amp De Bortoli L (2007) PISA 2003 Australia ICT use Familiarity at
School and Home ACER Research Monograph Number 62
Topccedilu P(2009) Cinsiyetin bilgisayar tutumu uumlzerindeki etkisi Bir meta analiz ccedilalışması Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml İstanbul Tuumlrkiye
TTKB (2005) İlkoumlğretim programları genel yaklaşım-yeni ilkoumlğretim programları ve yaklaşımlar httpiogmmebgovtrpagesphppage=program adresinden 21 Mart 2011 tarihinde indirilmiştir
Tuti S (2005) Eğitimde bilişim teknolojileri kullanımı performans goumlstergeleri Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Hacettepe Uumlniversitesi Fen Bilimleri
Enstituumlsuuml Ankara Tuumlrkiye Uzun N Ekici G amp Sağlam N (2010) İlkoumlğretim ikinci kademe oumlğrencilerinin
bilgisayar oumlz-yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Kastamonu Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 18(3) 775-788
Uumlstuumlndağ N (2001) Muumlfredat laboratuar okullarında goumlrev yapan youmlnetici ve oumlğretmenlerin bilgisayar tutumları ile kaygı duumlzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml İstanbul Tuumlrkiye
Vealey R (1986) Conceptualization of sport confidence and competitive orientation Preliminary investigation and instrument development Journal of Sport Psychology 8 221ndash246
Webster J amp Martocchio J J (1993) Turning work into play implications for microcomputer software training Journal of Management 19 1127 ndash 1146
Yağız E (2007) The effects of game-based learning environments on studentsrsquo achievement and self-efficacy in ilkoumlğretimcomputer course Unpublished master thesis Hacettepe University Ankara Turkey
Yılmaz M Koumlseoğlu P Gerccedilek C amp Soran H (2006) Hacettepe uumlniversitesi biyoloji oumlğretmen adaylarının bilgisayarla ilgili oumlzyeterlik inanccedillarının incelenmesi Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 30 278ndash287
Yu F (1998) The effects of cooperation with inter-group competition on performance and attitudes in a computer-assisted science instruction Journal of Computers in Mathematics and Science Teaching 17 381-395
Zhang Y amp Espinoza S (1998) Relationships among computer self-efficacy attitudes toward computers and desirability of learning computing skills Journal of Research on Technology in Education 30 (4) 420-436
200 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
SUMMARY
The purpose of this study is to determine the level of computer self-efficacy
belief and computer attitude of students in the sample of PISA 2009 Turkey
Moreover it was analyzed whether computer self-efficacy beliefs and computer
attitudes differed by various variables (gender region and type of school) or not
and there was a relation between computer self-efficacy beliefs and attitudes or
not
Since the study is a study aiming to examine computer self-efficacy beliefs and
computer attitudes of students participating in PISA 2009 from Turkey in terms of various variables it is a descriptive study
The universe of the study comprised of 15-years old 475 40 students selected
randomly from 65 states participating in PISA 2009 Turkey sample of the
research consists of 4996 Turkish students attending to 170 schools determined
by random designation method by PISA international center by stratification by
11 different school types and 56 provinces from 12 statistical region unit Before
starting analysis lost data were examined and lost data were not included in the
analysis and the study was conducted on 4634 persons
Computer self-efficacy belief scale and computer attitude scale were used as the tool of data collection in the research Before analysis it was examined whether
the data has univariate normal distribution or not and it was determined that
skewness and kurtosis values of all study groups were between -10 and +10 and
it was seen that data has univariate normal distribution Moreover to determine
whether multicollinearity problem was present or not correlations between
variables in all groups were examined The fact that correlation value is 90 and
lower than this value shows that multicollinearity problem is not applicable In
data analysis construction validity of computer self-efficacy and computer
attitude scales was examined by confirmatory factor analysis (CFA) and
Cronbach alpha coefficient was calculated based on internal consistency CFA is
used to examine the conformity of factor structure and validity of the scale
described empirically or theoretical studies before In other words a measurement model determined by the researcher is in question and validity of
this model is tested in the analysis To assess the validity of factor structure of
scale in CFA in addition to chi-square statistics goodness of fit index (GFI)
among frequently-used fit statistics adjusted goodness of fit index (AGFI) root
mean of square error (RMR) and approximate root mean of square error
(RMSEA) are used For model-data fit it is expected that chi-square value will
not be significant value of ldquochi-squaresdrdquo will be lower than three values of
GFI and AGFI will be higher than 90 value of RMSEA and RMR will be lower
than 05 It was seen that fit index found by DFA analysis and Cronbach alpha
value meet the criteria values requested
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 201
T test was conducted for significance of variation between sexes and computer
self-efficacy beliefs of students and no significant variation was determined T
test was applied for significance of the variation between sexes of students and
computer attitudes point average and although there was a significant variance it
was determined that this significance was not significant at the practical level
PISA 2003 results showed that students taking the exam from Turkey have more
positive attitudes about the computer compared to the students from OECD
states and male students have more significant and more positive attitudes than
female students Although computer self-efficacy varied in favour of male
students in all states this variance between students participating from Turkey is
quite a little It was determined in many studies that computer self-efficacy belief does not differ by gender
One way variance analysis for computer self-efficacy belief level of students by
types of school was carried out and no significant variation was found It was
seen that variation was lower for students attending to primary school for their
computer self-efficacy beliefs than students attending to general high school and
vocational high school No study result to support this finding is available
One way variance analysis for computer attitudes of students by school type was
performed and a significant variation was found It can be said that computer
attitudes of students attending to primary school are lower than students of general and vocational high school and computer attitude of students of general
high school is higher than students of vocational high school This case may
arise from change of attitude in time
One way variance analysis for computer self-efficacy beliefs of students by
region was performed and a significant variation was found For the significant
variation point average of students in the Mediterranean Middle East Anatolia
and South-east Anatolia is lower than students in Istanbul West Marmara
Aegean East Marmara and West Anatolia This finding shows parallelism with
the results of PISA 2003 Australia and PISA 2006 Italy This case may arise
from development of these regions
One way variance analysis for computer attitudes of students by region was
carried out and a significant variation was found For the significant variation
point average of computer attitude of students in Middle East Anatolia and
Southeast Anatolia is lower than point average of computer attitude of students
in Istanbul East Black Sea Aegean East Marmara and West Anatolia
Moreover point average of computer attitude of students in the Mediterranean
Middle Anatolia and West Black Sea is lower than students in Istanbul Aegean
and East Marmara region It was determined that a significant lower 19 (plt01)
was present between computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of
students This case may arise from the fact that the region is an industry area and
its economy and opportunities are better than other regions
202 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of students are required to
be developed in positive way Computer self-efficacy belief level and computer
attitude of students vary on school types Although this variation is minor it
conflicts with the principle of equality in terms of non-equal distribution of
education opportunities and principle of equality in terms of benefiting from
them Computer self-efficacy belief level and computer attitude of students vary
on regions However this variation is minor In a social state the opportunity of
benefiting from equal conditions should be granted to everyone However this is
not achieved exactly
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 203
Ekler
Ek 1 Bilgisayar oumlz-yeterlik oumllccedileği maddeleri
Bilgisayarda aşağıdaki işlemlerden her birini ne kadar iyi yapabilirsiniz
a) Dijital fotoğraf ya da diğer grafik goumlruumlntuumllerini biccedilimlendirme
b) Veri tabanı oluşturma (oumlrneğin Microsoft Access reg ile)
c) Grafik ccedilizmek iccedilin elektronik tablolama programı kullanma
d) Sunum oluşturma (oumlrneğin Microsoft PowerPoint reg kullanarak)
e) Ccediloklu ortam sunusu hazırlamak (ses resim ve video ile)
Oumllccedilekteki maddeler ldquoBunu kendi başıma ccedilok iyi yapabilirimldquo(=4) ldquoBunu birinin
yardımı ile yapabilirimrdquo(=3)
ldquoBunun ne demek olduğunu biliyorum fakat yapamamrdquo (=2) ve ldquoBunun ne
demek olduğunu bilmiyorumrdquo (=1) şeklinde belirtilen 4rsquoluuml dereceleme oumllccedileğinde
duumlzenlenmiştir
Ek 2 Bilgisayar tutumu oumllccedileği maddeleri
Bilgisayar ile ilgili deneyimleriniz duumlşuumlnduumlğuumlnuumlzde aşağıdaki anlatımlara ne
oumllccediluumlde katılıyorsunuz
a) Bir bilgisayarla ccedilalışmak benim iccedilin ccedilok oumlnemlidir
b) Bir bilgisayarla oynamanın ya da ccedilalışmanın gerccedilekten eğlenceli
olduğunu duumlşuumlnuumlyorum
c) Bir bilgisayarı kullanıyorum ccediluumlnkuuml ccedilok ilgileniyorum
d) Bilgisayarla ccedilalışırken zamanın nasıl geccediltiğini anlamıyorum
Oumllccedilekteki maddeler ldquoKesinlikle katılmıyorumrdquo (=1) ldquoKatılmıyorumrdquo(=2)
ldquoKatılıyorumrdquo (=3) ldquoKesinlikle katılıyorumrdquo (=4) şeklinde belirtilen 4rsquoli
dereceleme oumllccedileğinde duumlzenlenmiştir
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 189
Araştırmada yapı geccedilerliği iccedilin LISREL 871 paket programı ve diğer analizlerin
yapılmasında SPSS 160 paket programı paket programı kullanılmıştır
BULGULAR
Tablo 2 Oumlğrencilerin Cinsiyet Değişkenine Goumlre Bilgisayar Oumlz-yeterlik İnancı
ve Tutum Puanlarına İlişkin T Test Sonuccedilları
Değişkenler Cinsiyet N X SS Sd t P
Bilgisayar
oumlz-yeterlik inancı
Kız 2239 3148 692 4632 489 625
Erkek 2395 3138 785
Bilgisayar tutumu Kız 2239 2890 743
4632 -3254 001 Erkek 2395 2966 835
Tablo 2 incelendiğinde oumlğrencilerin cinsiyetleri ile bilgisayar oumlz-yeterlik
inanccedilları arasındaki farkın manidar olmadığı tespit edilmiştir [t (4632)= 489 pgt
005] Oumlğrencilerin cinsiyetleri ile bilgisayar tutumları arasında manidar farklılık
olduğu [t (4632)=-3254 plt 005 η2=0002] etki buumlyuumlkluumlğuuml bakımından elde
edilen Eta kare incelendiğinde bu farklılığın pratik anlamının olmadığı
goumlruumllmuumlştuumlr
Tablo 3 Oumlğrencilerin Okul Tuumlruumlne Goumlre Bilgisayar Oumlz-Yeterlik İnanccedil Duumlzeyine
İlişkin Ortalamalar ve Standart Sapmalar
Okul Tuumlruuml N X SS
A İlkoumlğretim okulu 115 2784 898 BGenel lise 2609 3160 728 CMeslek lisesi 1910 3142 744 Toplam 4634 3143 741
Tablo 3rsquo de oumlğrencilerin okul tuumlruumlne goumlre bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyine ilişkin Ortalama ve Standart Sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre ilkoumlğretim
oumlğrencilerinin oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ortalaması 2784 genel lise oumlğrencilerinin
oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ortalaması 3160 meslek lisesi oumlğrencilerinin oumlz-
yeterlik inanccedil duumlzeyi ortalaması 3142rsquodir Bu ortalama değerler arasında
manidar bir fark olup olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve
aşağıdaki bulgulara ulaşılmıştır
Tablo 4 Oumlğrencilerin Okul Tuumlruumlne Goumlre Bilgisayar Oumlz-Yeterlik İnanccedil Duumlzeyine
İlişkin Tek Youmlnluuml Varyans Analizi
Kareler
toplamı sd
Kareler
ortalaması F p
Manidar
Fark Gruplar arası 15508 2 7754 14195 000 B-A Gruplar iccedili 2531600 4631 547 C-A Toplam 2547109 4633
Tablo 4rsquote oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil puanları ile okul tuumlrleri
arasında manidar bir farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(2-4631)=14195 plt01
η2=01] Etki buumlyuumlkluumlkleri incelendiğinde okul tuumlrleri arasındaki farklılıkların
190 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
kuumlccediluumlk etkiye sahip olmakla birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir
Buna goumlre bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları accedilısından okul tuumlrleri arasında
farklılıklar olduğu soumlylenebilir Farkın kaynağını belirlemek iccedilin yapılan
Dunnettrsquo C testinin sonuccedillarına goumlre genel lise ve meslek lisesinde oumlğrenim
goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı puan ortalaması sırasıyla
X =3160 ve X =3142 olup ilkoumlğretim okullarında oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerinin ortalamasından ( X =2784) daha buumlyuumlktuumlr Bunun sonucunda ilkoumlğretim okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterlik
inanccedillarının genel lise ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerine goumlre
daha duumlşuumlk olduğu soumlylenebilir
Tablo 5 Oumlğrencilerin Okul Tuumlruumlne Goumlre Bilgisayar Tutumlarına İlişkin
Ortalama ve Standart Sapma Değerleri
Okul Tuumlruuml N X SS
Aİlkoumlğretim okulu 115 2374 861 B Genel lise 2609 2971 778 CMeslek lisesi 1910 2906 795 Toplam 4634 2929 793
Tablo 5rsquo de oumlğrencilerin okul tuumlruumlne goumlre bilgisayar tutum puanlarına ilişkin
ortalama ve standart sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre ilkoumlğretim
oumlğrencilerinin bilgisayara tutum ortalaması 2374 genel lise oumlğrencilerinin
bilgisayara tutum ortalaması 2971 meslek lisesi oumlğrencilerinin bilgisayara
tutum ortalaması 2906rsquodir Bu ortalama değerler arasında manidar bir fark olup
olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve aşağıdaki bulgulara
ulaşılmıştır
Tablo 6 Oumlğrencilerin Okul Tuumlruumlne Goumlre Bilgisayar Tutumlarına İlişkin Tek
Youmlnluuml Varyans Analizi Sonuccedilları
Kareler toplamı
sd Kareler
ortalaması F p
Manidar Fark
Gruplar arası 40995 2 20498 33087 000 B-A C-A
Gruplar iccedili 2868887 4631 619 B-C Toplam 2909882 4633
Tablo 6rsquoda oumlğrencilerin bilgisayar tutumları ile okul tuumlrleri arasında manidar bir
farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(2-4631)= 33087 plt001 η2=001] Etki
buumlyuumlkluumlkleri incelendiğinde okul tuumlrleri arasındaki farklılıkların kuumlccediluumlk etkiye
sahip olmakla birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir Buna goumlre
bilgisayar tutumları accedilısından okul tuumlrleri arasında farklılıklar olduğu
soumlylenebilir Farkın kaynağını belirlemek iccedilin yapılan LSD testinin sonuccedillarına
goumlre genel lisede ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar
tutum puanı ortalaması sırasıyla ( X = 2971) ve ( X =2906) olup ilkoumlğretim
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 191
okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin ortalamasından ( X =2374) daha
buumlyuumlktuumlr Ayrıca genel lisede oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar tutum
puanı ortalaması ( X =2971) meslek lisesi oumlğrencilerinkinden ( X =2906) daha
buumlyuumlktuumlr Bunun sonucunda ilkoumlğretim okullarında oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerinin bilgisayar tutumları genel ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren
oumlğrencilere goumlre daha duumlşuumlk olduğu ve genel lisede oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutumlarının da meslek lisesi oumlğrencilerine goumlre daha yuumlksek olduğu
soumlylenebilir
Tablo 7 Oumlğrencilerin Oumlğrenim Goumlrduumlkleri Boumllgelere Goumlre Bilgisayar Oumlz-
Yeterlik İnanccedillarına İlişkin Ortalama ve Standart Sapma Değerleri
Boumllgeler N X Ss
1 İstanbul 762 3240 666 2 Batı Marmara 228 3272 627 3 Ege 574 3207 746 4 Doğu Marmara 495 3226 701 5 Batı Anadolu 466 3178 711 6 Akdeniz 584 3025 787
7 Orta Anadolu 281 3077 764 8 Batı Karadeniz 348 3140 715 9 Doğu Karadeniz 200 3058 770 10 Kuzeydoğu Anadolu 126 3178 753 11 Ortadoğu Anadolu 201 2952 818 12 Guumlneydoğu Anadolu 369 2984 833 Toplam 4634 3143 741
Tablo 7rsquo de oumlğrencilerin oumlğrenim goumlrduumlkleri boumllgelere goumlre bilgisayar oumlz-yeterlik
inanccedillarına ilişkin ortalama ve standart sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre
ilkoumlğretim oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ortalaması İstanbul
3240 batı Marmara 3272 ege 3207 doğu Marmara 3226 batı Anadolu
3178 Akdeniz 3025 orta Anadolu 3077 batı Karadeniz 3140 doğu
Karadeniz 3058 kuzeydoğu Anadolu 3178 Ortadoğu Anadolu 2952
guumlneydoğu Anadolu 3143rsquoduumlr Bu ortalama değerler arasında manidar bir fark
olup olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve aşağıdaki bulgulara
ulaşılmıştır
Tablo 8 Oumlğrencilerin Boumllgelerine Goumlre Bilgisayar Oumlz-Yeterlik İnanccedillarına İlişkin Tek Youmlnluuml Varyans Analizi Sonuccedilları
Kareler
toplamı sd
Kareler
ortalaması F p
Manidar
Fark
Manidar
Fark
Gruplar arası 44874 11 4079 7535 000 12345-6
Gruplar iccedili 2502234 4622 541 12345-11
Toplam 2547109 4633 12345-12
Tablo 8rsquode oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile boumllgeler arasında
manidar bir farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(11-4622)=7535 plt001 η2=002]
Etki buumlyuumlkluumlkleri incelendiğinde boumllgeler arasındaki farklılıkların kuumlccediluumlk etkiye
192 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
sahip olmakla birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir Buna goumlre
bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları accedilısından boumllgeler arasında farklılıklar olduğu
soumlylenebilir Gruplar arası farkın kaynağını belirlemek iccedilin yapılan Dunnett C
testinin sonuccedillarına goumlre Akdeniz ( X =3025) Ortadoğu Anadolu ( X =2952)
ve Guumlneydoğu Anadolu ( X =2984) boumllgelerinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterlik inancı puan ortalaması İstanbul ( X =3240) Batı
Marmara ( X =3272) Ege ( X =3207) Doğu Marmara ( X =3226) ve Batı
Anadolu ( X =3178) boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin ortalamasından
daha duumlşuumlktuumlr
Tablo 9 Oumlğrencilerin Oumlğrenim Goumlrduumlkleri Boumllgelerine Goumlre Bilgisayar
Tutumlarına İlişkin Ortalama ve Standart Sapma Değerleri
Boumllgeler N X SS
1 İstanbul 762 3021 784 2 Batı Marmara 228 2938 771 3 Ege 574 3064 749 4 Doğu Marmara 495 3010 762
5 Batı Anadolu 466 2979 778 6 Akdeniz 584 2884 784 7 Orta Anadolu 281 2805 850 8 Batı Karadeniz 348 2811 805 9 Doğu Karadeniz 200 2976 701 10 Kuzeydoğu Anadolu 126 2944 813 11 Ortadoğu Anadolu 201 2716 795 12 Guumlneydoğu Anadolu 369 2716 852 Toplam 4634 2929 793
Tablo 9rsquo da oumlğrencilerin oumlğrenim goumlrduumlkleri boumllgelere goumlre bilgisayar tutum
puanlarına ilişkin ortalama ve standart sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre ilkoumlğretim oumlğrencilerinin oumlğrenim goumlrduumlkleri boumllgelere goumlre bilgisayara tutum
ortalaması İstanbul 3021 batı Marmara 2938 ege 3064 doğu Marmara 3010
batı Anadolu 2979 Akdeniz 2884 orta Anadolu 2805 batı Karadeniz 2811
doğu Karadeniz 2976 kuzeydoğu Anadolu 2944 Ortadoğu Anadolu 2716
guumlneydoğu Anadolu 2716rsquodır Bu ortalama değerler arasında manidar bir fark
olup olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve aşağıdaki bulgulara
ulaşılmıştır
Tablo 10 Oumlğrencilerin Oumlğrenim Goumlrduumlkleri Boumllgelerine Goumlre Bilgisayar
Tutumlarına İlişkin Tek Youmlnluuml Varyans Analizi Sonuccedilları
Kareler
toplamı sd Kareler ortalaması F p Manidar Fark
Gruplar arası 57952 11 5268 8538 000 13459-11
Gruplar iccedili 2851929 4622 617 13459-12
Toplam 2909882 4633
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 193
Tablo 10rsquoda oumlğrencilerin bilgisayar tutumları ile boumllgeler arasında manidar bir
farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(11-4622)=8538 plt01 η2=02] Etki buumlyuumlkluumlkleri
incelendiğinde boumllgeler arasındaki farklılıkların kuumlccediluumlk etkiye sahip olmakla
birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir Buna goumlre bilgisayar tutumları
accedilısından boumllgeler arasında farklılıklar olduğu soumlylenebilir Gruplar arası farkın
kaynağını belirlemek iccedilin yapılan Dunnett C testinin sonuccedillarına goumlre Ortadoğu
Anadolu ( X =2716) ve Guumlneydoğu Anadolu ( X =2929) boumllgelerinde oumlğrenim
goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanı ortalaması İstanbul ( X =3021) Doğu
Karadeniz ( X =2976) Ege ( X =3064) Doğu Marmara ( X =3010) ve Batı
Anadolu ( X =2979) boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum
puanı ortalamasından daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca Akdeniz (2884) Orta Anadolu
( X =2805) ve batı Karadeniz ( X =2811) boumllgelerinde oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanı ortalaması İstanbul ( X =3021) Ege
( X =3064) ve Doğu Marmara ( X =3010) boumllgesinde oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanı ortalamasından daha duumlşuumlktuumlr
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasındaki
manidar duumlşuumlk duumlzeyde bir 19 (plt01) olduğu tespit edilmiştir
TARTIŞMA
Bu ccedilalışmanın amacı PISA 2009 Tuumlrkiye oumlrnekleminde oumlğrencilerin bilgisayar
oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar tutumlarını belirlemektir Araştırmada
oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar tutumlarının cinsiyet okul
tuumlruuml ve boumllge değişkenleri farklılık goumlsterip goumlstermediği ve bilgisayar oumlz-
yeterlik inanccedilları ile tutumları arasındaki ilişki incelenmiştir Oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar tutum ortalaması 4 uumlzerinden sırasıyla
X =314 ve X =293 olarak bulunmuştur Araştırmanın bulgularına goumlre
oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları cinsiyet accedilısından
farklılaşmamaktadır Ancak oumlğrencilerin bilgisayar tutumları cinsiyete goumlre
farklılık goumlstermekle birlikte pratik accedilıdan bu manidar değildir PISA 2003
sonuccedilları sınava Tuumlrkiyersquoden katılan oumlğrencilerin OECD uumllkelerinden katılan
oumlğrencilere goumlre nispeten bilgisayara ilişkin daha olumlu tutumlara ve erkek
oumlğrencilerin kız oumlğrencilere goumlre manidar ve daha olumlu tutumlara sahip
olduğunu goumlstermiştir Buumltuumln uumllkelerde (Tayland hariccedil) bilgisayar oumlz-yeterliği erkek oumlğrencilerin lehine farklılık goumlstermesine rağmen Tuumlrkiyersquoden sınava
katılan oumlğrenciler arasındaki bu fark oldukccedila azdır (Şahinkayası 2008 Thomson
amp De Bortoli 2007) Yılmaz Gerccedilek Koumlseoğlu amp Soran (2006) Seferoğlu
(2005) Akkoyunlu ve Orhan (2003) Yağızrsquoın (2007) araştırmalarında da
bilgisayar oumlz-yeterlik inancının cinsiyete goumlre farklılaşmadığı tespit etmiştir
194 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları oumlğrenim
goumlruumllen okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmaktadır Genel lise ve meslek lisesinde
oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterliği puan ortalamaları ilkoumlğretim
okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha yuumlksektir İlkoumlğretim
okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar tutum puanı ortalaması
genel lise ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin puan ortalamalarına
goumlre daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca genel lisede oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar
tutum puanı ortalaması meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha
yuumlksektir Benzer şekilde Tutirsquonin (2005) yaptığı bir araştırma oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterliklerinin okul tuumlrlerine goumlre farklılaştığını ve oumlzel okullarda
oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin genel okullarda oumlğrenim goumlren oumlğrencilere goumlre manidar ve daha yuumlksek bilgisayar oumlz-yeterlik puan ortalamasına sahip olduğunu
goumlstermiştir Akkoyunlu ve Orhan (2003) yaptığı araştırmada da BOumlTE boumlluumlmuuml
oumlğrencilerinin bilgisayar kullanım oumlzguumlvenlerinin oumlğrencilerin mezun oldukları
okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmış ve bilgisayar meslek liseleri ve genel liselerden
mezun olan oumlğrencilerin lehine bir manidar farklılık bulunmuştur
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları oumlğrenim
goumlruumllen boumllgeler goumlre farklılaşmaktadır Akdeniz Orta Anadolu ve Guumlneydoğu
Anadolu boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı
puanları İstanbul Batı Marmara Ege Doğu Marmara ve Batı Anadolu
boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha duumlşuumlktuumlr Orta Anadolu ve Guumlneydoğu Anadolu boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutumları
İstanbul Doğu Karadeniz Ege Doğu Marmara ve Batı Marmara boumllgesinde
oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinden daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca Akdeniz Orta Anadolu ve
Batı Karadeniz boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanları
İstanbul Ege Doğu Marmara boumllgelerinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden
daha duumlşuumlktuumlr Ancak bu farklar oldukccedila duumlşuumlktuumlr ve kapatılamayacak duumlzeyde
değildir PISA 2003 sonuccedilları sınava Avustralyarsquodan katılan oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterlikleri ve bilgisayar tutumlarının coğrafik boumllgelere goumlre ccedilok
az değiştiğini ortaya ccedilıkarmıştır (Thomson amp De Bortoli 2007) PISA 2006rsquoa
İtalyarsquodan katılan oumlğrencilerin ileri duumlzey kullanım oumlzguumlvenleri coğrafik
boumllgelere goumlre manidar farklılık goumlstermekle birlikte farklılık oldukccedila duumlşuumlktuumlr
Uumllkenin sanayisinin ve ekonomisinin gelişmiş olduğu Bolzano ve Trento boumllgesindeki oumlğrencilerin bilgisayar oumlzyeterlikleri diğer boumllgelere goumlre oldukccedila
yuumlksek duumlzeydedir (Mallon Monseur Quittre amp Wastiau 2010) Benzer şekilde
PISA 2009rsquoa Tuumlrkiyenin İstanbul Ege Doğu Marmara Batı Marmara
boumllgelerinden katılan oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlikleri ve bilgisayar
tutumlarının diğer boumllgelerde oumlğrenim goumlren oumlğrencilere goumlre manidar ve yuumlksek
duumlzeyde olması bu boumllgelerin sanayilerinin ekonomilerinin ve imkacircnlarının
diğer boumllgelere goumlre daha iyi olmasından kaynaklanabilir
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasındaki
ilişki duumlzeyi 19 (plt001) olduğu tespit edilmiştir Literatuumlrdeki araştırmalarda
(oumlrn Contreras 2004 Gardner Dukes ve Discenzarsquonın (1993) Levine ve Donitsa-Schmidt (1998)) bilgisayar oumlzguumlveni ve tutumu arasında ilişki olduğu
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 195
goumlruumllmuumlştuumlr Gardner Dukes ve Discenzarsquonın (1993) 723 ilkoumlğretim oumlğrencisine
youmlnelik yaptıkları araştırma sonucunda bilgisayar oumlz-yeterliğinin de bilgisayar
tutumunu pozitif youmlnde etkilediği goumlruumllmuumlştuumlr Levine ve Donitsa-Schmidt
(1998) 7ndash12 sınıfta okuyan 309 oumlğrenci uumlzerinde bilgisayar tutumu bilgisayar
oumlz-yeterliği ve bilgisayar okuryazarlığı arasındaki ilişkiyi incelemiştir
Ccedilalışmanın sonucunda bilgisayar tutumuyla bilgisayar oumlz-yeterliği arasında
karşılıklı pozitif bir ilişkinin olduğu ve bu iki faktoumlruumln de bilgisayar
okuryazarlığını olumlu youmlnde etkilediği bulunmuştur Bu ccedilalışmada da
literatuumlrdeki ccedilalışmaların bulgularına paralel olarak oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-
yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasında manidar ve pozitif bir ilişki
bulunmuştur
SONUCcedil ve OumlNERİLER
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumlarının olumlu
youmlnde geliştirilmesine ihtiyaccedil duyulmaktadır
Bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ve bilgisayara youmlnelik tutumları oumlğrencilerin
oumlğrenim goumlrduumlkleri okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmaktadır Bu farklılık kuumlccediluumlk
olmakla birlikte eğitim olanaklarının eşit dağıtılması ve yararlanılması
bakımından eşit ilkesi ile ccedilelişmektedir
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterliği inanccedil duumlzeyi ve bilgisayara youmlnelik
tutumları boumllgesel olarak farklılaşmaktadır Ancak bu farklılık oldukccedila
kuumlccediluumlktuumlr Sosyal bir uumllkede herkese eşit koşullardan yararlanma fırsatı
verilmelidir Ancak bu durum tam olarak gerccedilekleşmemektedir
Bu ccedilalışma sonucunda eğitim politikaları accedilısından alınması gereken bazı
kararlar bulunmaktadır Boumllge ve okul tuumlruuml bakımından kaynaklı farklılıkları
azaltacak yatırımların yapılması Milli Eğitim Bakanlığı kontroluumlnde hazırlanan
bilgisayar ders programlarının hızla goumlzden geccedilirerek yenilenmesi ve
oumlğrencilerin boş vakitlerinde yararlanabilecekleri bilgisayar olanaklarının
sağlanması gerekmektedir
KAYNAKLAR
Akın A (2007) Oumlz-guumlven oumllccedileğinin geliştirilmesi ve psikometrik oumlzellikleri [Self-
confidence scale development and psychometric properties] Abant İzzet Baysal
Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 7(2) 165ndash175 Akkoyunlu B amp Kurbanoğlu S (2003) Oumlğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı ve
bilgisayar oumlz-yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 24 1-10
Akkoyunlu B amp Orhan F (2003) Bilgisayar ve Oumlğretim teknolojileri eğitimi (BOumlTE) boumlluumlmuuml oumlğrencilerinin bilgisayar kullanma oumlz-yeterlik inancı ile demografik oumlzellikleri arasındaki ilişki The Turkish Online Journal of Educational Technology 2(3) 86-93
Algan C E (2006) Oumlzel okullarda goumlrev yapan sınıf oumlğretmenlerinin eğitiminde bilgi
teknolojileri kullanımı oumlz yeterlikleri ve derslerinde bilgi teknolojilerinden
196 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
yararlanma durumları Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml
Yayınlanmamış yuumlksek lisans tezi İstanbul Tuumlrkiye Allison P D (2001) Missing data Sage University Papers Series on Quantitative
Applications in Social Science 07-136 Thousand Oaks CASage Aşkar P amp Umay A (2001) İlkoumlğretim matematik oumlğretmenliği oumlğrencilerinin
bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algısı Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 21 1-8
Ataseven F (1999) Teknoloji ve ccedilağdaş okullara paralel modeller BTIE 99 Bildiriler Kitabı 121-124
Attewell P amp Battle J (1999) Home computers and school performance Information Society 15 1ndash10
Bandura A (1997) Self-efficacy The exercise of control New York Freeman Berger C F Lu C R Beltzer S J amp Voss B E (1994) Research on the uses of
technology in science education In D L Gabel (Ed) Handbook of research in science teaching and learning (pp 469-490) New York Macmillan
Berkant HG amp Efendioğlu A (2010) Sınıf oumlğretmenliği boumlluumlmuuml oumlğrencilerinin bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algıları ve bilgisayar destekli eğitim yapmaya ilişkin tutumları 9 Ulusal Sınıf Oumlğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildiri Kitabı 951-
955 Brosnan M amp Lee W (1988) A cross-cultural comparison of gender differences in
computer attitudes and anxieties The United Kingdom and Hong Kong Computers in Human Behavior 14 559-577
Bruce C (1997) The relational approach a new model for information literacy New Review of Information and Library Research 3 1ndash22
Cassidy S amp Eachus P (2002) Developing the computer self-efficacy scale Investigating the relationship between computer self-efficacy and experience with
computers Journal of Educational Computing Research 26(2)133-153 Cassidy S amp Eachus P (2000) Learning style academic belief systems self-report
student proficiency and academic achievement in higher education Educational Psychology 20(3) 307-22
Chase M A (1998) Sources of self-efficacy in physical education and sport Journal of Teaching in Physical Education 18 76-89
Compeau D R amp Higgins C A (1995) Computer self-efficacy Development of a measure and initial test MIS Quarterly 19(2) 189-212
Contreras C L M (2004) Predicting computer self-confidence from demographic and personality variables and computer use The Quarterly Review of Distance Education 5(3) 173-181
Delcourt M amp Kinzie M (1993) Computer technologi- es in teacher education The measurement of attitu- des and self-efficacy Journal of Research and Development in Education 27 31-37
Demir K (2005) Oumlğretmen adaylarının iletişim ve bilgi teknolojilerine tutumlarını etkileyen faktoumlrler 5 Uluslararası Eğitim Teknolojileri Konferansı Sakarya
Deniz L (1994) Bilgisayar tutum oumllccedileğinin geccedilerlik guumlvenirlik ve norm ccedilalışması ve oumlrnek bir uygulama [Development of the attitudes toward computers A preliminary study] Unpublished doctoral dissertation Marmara University Istanbul Turkey
Deniz L (2000) Oumlğretmen adaylarının bilgisayar yaşantıları ve bilgisayar tutumları Marmara Uumlniversitesi Atatuumlrk Eğitim Fakuumlltesi Eğitim Bilimleri Dergisi 12 135-166
Ekici G amp Berkant H G (2007) Bilgisayar ve oumlğretim teknolojileri eğitimi (boumlte) lisans oumlğrencilerinin oumlğrenme stilleri ile bilgisayara youmlnelik tutumları ve
bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algıları arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi 1th
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 197
International Computer and Educational Technology Symposium Ccedilanakkale 16-
18 Mayıs 2007 Ersoy A 2000 Bilgi toplumu olma suumlrecindeki Tuumlrkiye ilkoumlğretimde bilgisayar
kullanımı yoluyla bilgisayar okuryazarlığı kazandırılması ve internet BTIE 2000 Bildiriler Kitabı 7-15
Gardner D G Dukes R L amp Discenza R (1993) computer use self-confidence and attitudes a causal analysis Computers in Human Behavior 9(4) 427-440
Guumlrcan A (2005)Bilgisayar oumlzyeterliliği ile bilişsel oumlğrenme stratejileri arasındaki ilişkiler Eğitim Araştırmaları Dergisi 19 179-193
Hair EC amp Graziano W G (2003) Self-Esteem personality and achievement in high School a prospective longitudinal study in Texas Journal of Personality 71(6) 971ndash994
Hair JF Anderson RE Tahtam RL amp Black WC (1998) Multivariate data analysis New Jersey Pearson
Hannafin R D amp Scott B N (2001) Teaching and learning with dynamic geometry programs in student-centered learning environments a mixed method inquiry Computers in the Schools 17 121ndash141
Hasan B amp Ali J (2006) The impact of general and system-specific self-efficacy on
computer training learning and reactions Academy of Information and Management Sciences 9(1) 17-35
Hashim H R ve Mustapha W N (2004) Attitudes toward learning about and working with computers of student at Uitm The Turkish Online Journal of Educational Technology 3(2)
Hashim H R amp Mustapha W N (2004) Attitudes toward learning about and working with computers of student at Uitm The Turkish Online Journal of Educational Technology 3(2) Article 1
Henderson MV amp Scheffler A J (2003) New literacies standards and teacher education Education 124(2) 390-396
Işıksal M amp Aşkar P (2003) İlkoumlğretim oumlğrencileri iccedilin matematik ve bilgisayar oumlz-yeterlik algısı oumllccedilekleri Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 25 1ndash8
James R amp Lamb C (2000) Integrating science mathematics and technology in middle school technology-rich environments a study of implementation and change School Science and Mathematics 100 27ndash36
Joumlreskog KG amp Soumlrbom D (2004) LISREL 87 for Windows [Computer Software]
Lincolnwood IL Scientific Software International Inc Joumlreskog K G amp Soumlrbom D (1993) LISREL 8 Structural equation modeling with the
SIMPLIs command language Scientific Software Mooresville IL Kaptan S (1998) Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri Ankara Tekışık Ofset Karsten R amp Roth M R (1998) The relationship of computer experience and computer
self-efficacy to performance in introductory computer literacy courses Journal of Research on Technology Education 31(1) 14-24
Khorrami O (2001) Researcing computer self-efficacy International Educational
Journal 2(4) 17-25 Kim H Seo J amp Park H (2008) The impact of ICT use on students academic
performance based on PISA 2006 Korean data The Journal of Korean Education 35(4) 107ndash129
Kline P (2000) An easy guide to factor analysis London and New York Routledge Koumlkluuml N Buumlyuumlkoumlztuumlrk Ş amp Boumlkeoğlu Ouml Ccedil (2006) Sosyal bilimler iccedilin istatistik
Pegem A Yayıncılık Ankara Koumlse S amp Gezer K (2006) Buldan (Denizli) ilccedilesi lise oumlğrencı lerinin bilgisayara
youmlnelı k tutumları Buldan Sempozyumu Bildiri Kitabı 79-86 Pamukkale
Uumlniversitesi
198 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Kubiatko M amp Vlckova K (2010) The relationship between ICT use and science
knowledge for Czech students a secondary analysis of PISA 2006 International Journal of Science and Mathematics Education 8 523-543
Kurbanoğlu S amp Akkoyunlu B (2001) Oumlğrencilere bilgi okuryazarlığı becerilerinin kazandırılması Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 21 81ndash89
Langford M amp Reeves T E (1998) The relationship between computer self-efficacy and personal characteristics of the beginning information systems student Journal of Computer Information Systems 38 (4) 41-45
Lee J (2009) Universals and specifics of math self-concept math self-efficacy and math
anxiety across 41 PISA 2003 participating countries Learning Individual Differences 19 355ndash365
Lev E L (1997) Bandurarsquos theory of self-efficacy applications to oncology Scholarly Inquiry for Nursing Practice 11(1) 21-42
Levine T amp Donitsa-Schmidt S (1998) Computer use confidence attitudes and knowledge a causal analysis Computers in Human Behavior 14(1) 125-146
Levine T ve Donitsa-Schmidt S (1998) Computer use confidence attitudes and knowledge A causal analysis Computers in Human Behavior 14(1) 125-146
Liao Y-K C (1999) Gender differences on attitudes toward computers A meta
analysis Society For Information Technology amp Teacher Education International Conferance San Antonio
Mallon M Monseur C Quittre V amp Wastiau P (2010) The contribution of ICT to education Comparative findings from international surveys and some innovative practice programma education FGA working paper
Marsh H W amp Hocevar D (1988) A new more powerful approach to multitrait-multimethod analysis Application of second-order confirmatory factor analysis Journal of Applied Psychology 73(1) 107-117
MEB (2006) Mesleki eğitim ve oumlğretim sisteminin guumlccedillendirilmesi projesi Tuumlrkiyersquonin başarısı iccedilin itici guumlccedil hayat boyu oumlğrenme politikası belgesi Ankara
MEB (2011) Oumlğretmen yetiştirme ve eğitimi genel muumlduumlrluumlğuuml oumlğretmen yeterlikleri-oumlğretmenlik mesleği genel ve oumlzel alan yeterlikleri Ankara httpotmgmebgovtrogretmen_yeterlikleri_kitabi adresinden 21 Mart 2011 tarihinde indirilmiştir
MEB (1999) Eğitimde ccedilağı yakalama 2000 projesi Ankara Muthen BO amp Kaplan D (1985) A comparison of some methodologiesfor the factor
analysis of non-normal Likert variables British Journal of Mathematical and Statistical Psychology 38 171ndash189
Myers J M amp Halpin R (2002) Teachersrsquo attitudes and use of multimedia technology in the classroom Constructivist-based professional development training for school districts Journal of Computing in Teacher Education 18(4) 133-140
Naeligvdal F (2007) Home-PC usage and achievement in English Computers amp Education 49(4) 1112ndash1121
Nielsen IL amp Moore AM 2003 Psychometric data on the mathematics self-efficacy
scale Educational and Psychological Measurement 63(1) 128ndash138 Nunnally JC amp Bernstein IJ (1994) Psychometric Theory New York McGraw-Hill OrsquoLeary A (1985) Self-efficacy and health Behavioral Research amp Technology 23
437-51 PISA (2009) Information communication technology (ICT) questionnaire
httpPISA2009acereduaudownloadsphp 20 Nisan 2011 tarihinde indirilmiştir Schunk D H (1985) Self-efficacy and classroom learning Psychology in the Schools
22 208-223 Seferoğlu S amp Akbıyık C (2005) İlkoumlğretim oumlğretmenlerinin bilgisayara youmlnelik oumlz-
yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Eğitim Araştırmaları Dergisi 19 89ndash101
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 199
Shrauger J S amp Schohn M (1995) Self-confidence in college students
Conceptualization measurement and behavioral implications Assessment 2 255-278
Stephens L J amp Konvalina J (2001) Factors influencing success in intermediate algebra Computers in the Schools 17 77-84
Suumlmer N (2000) Yapısal eşitlik modelleri Temel kavramlar ve oumlrnek uygulamalar Tuumlrk Psikoloji Yazıları 3(6) 49-74
Şahinkayası Y (2008) A cross-cultural comparison modeling of information and communication technologies aspects affecting mathematical and problem solving
literacy and perceptions of policy makers Unpublished doctoral dissertation Orta Doğu Teknik University Ankara Turkey
Şimşek N (2002) Derste eğitim teknolojisi kullanımı Nobel yayınları Ankara Tabachnick B G amp Fidell S L (1996) Using multivariate statistics (3Edition) Harper
Collins College Publishers New York Thomson S amp De Bortoli L (2007) PISA 2003 Australia ICT use and familiarity at
school and home Camberwell Australian Council for Educational Research Thomson S amp De Bortoli L (2007) PISA 2003 Australia ICT use Familiarity at
School and Home ACER Research Monograph Number 62
Topccedilu P(2009) Cinsiyetin bilgisayar tutumu uumlzerindeki etkisi Bir meta analiz ccedilalışması Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml İstanbul Tuumlrkiye
TTKB (2005) İlkoumlğretim programları genel yaklaşım-yeni ilkoumlğretim programları ve yaklaşımlar httpiogmmebgovtrpagesphppage=program adresinden 21 Mart 2011 tarihinde indirilmiştir
Tuti S (2005) Eğitimde bilişim teknolojileri kullanımı performans goumlstergeleri Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Hacettepe Uumlniversitesi Fen Bilimleri
Enstituumlsuuml Ankara Tuumlrkiye Uzun N Ekici G amp Sağlam N (2010) İlkoumlğretim ikinci kademe oumlğrencilerinin
bilgisayar oumlz-yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Kastamonu Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 18(3) 775-788
Uumlstuumlndağ N (2001) Muumlfredat laboratuar okullarında goumlrev yapan youmlnetici ve oumlğretmenlerin bilgisayar tutumları ile kaygı duumlzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml İstanbul Tuumlrkiye
Vealey R (1986) Conceptualization of sport confidence and competitive orientation Preliminary investigation and instrument development Journal of Sport Psychology 8 221ndash246
Webster J amp Martocchio J J (1993) Turning work into play implications for microcomputer software training Journal of Management 19 1127 ndash 1146
Yağız E (2007) The effects of game-based learning environments on studentsrsquo achievement and self-efficacy in ilkoumlğretimcomputer course Unpublished master thesis Hacettepe University Ankara Turkey
Yılmaz M Koumlseoğlu P Gerccedilek C amp Soran H (2006) Hacettepe uumlniversitesi biyoloji oumlğretmen adaylarının bilgisayarla ilgili oumlzyeterlik inanccedillarının incelenmesi Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 30 278ndash287
Yu F (1998) The effects of cooperation with inter-group competition on performance and attitudes in a computer-assisted science instruction Journal of Computers in Mathematics and Science Teaching 17 381-395
Zhang Y amp Espinoza S (1998) Relationships among computer self-efficacy attitudes toward computers and desirability of learning computing skills Journal of Research on Technology in Education 30 (4) 420-436
200 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
SUMMARY
The purpose of this study is to determine the level of computer self-efficacy
belief and computer attitude of students in the sample of PISA 2009 Turkey
Moreover it was analyzed whether computer self-efficacy beliefs and computer
attitudes differed by various variables (gender region and type of school) or not
and there was a relation between computer self-efficacy beliefs and attitudes or
not
Since the study is a study aiming to examine computer self-efficacy beliefs and
computer attitudes of students participating in PISA 2009 from Turkey in terms of various variables it is a descriptive study
The universe of the study comprised of 15-years old 475 40 students selected
randomly from 65 states participating in PISA 2009 Turkey sample of the
research consists of 4996 Turkish students attending to 170 schools determined
by random designation method by PISA international center by stratification by
11 different school types and 56 provinces from 12 statistical region unit Before
starting analysis lost data were examined and lost data were not included in the
analysis and the study was conducted on 4634 persons
Computer self-efficacy belief scale and computer attitude scale were used as the tool of data collection in the research Before analysis it was examined whether
the data has univariate normal distribution or not and it was determined that
skewness and kurtosis values of all study groups were between -10 and +10 and
it was seen that data has univariate normal distribution Moreover to determine
whether multicollinearity problem was present or not correlations between
variables in all groups were examined The fact that correlation value is 90 and
lower than this value shows that multicollinearity problem is not applicable In
data analysis construction validity of computer self-efficacy and computer
attitude scales was examined by confirmatory factor analysis (CFA) and
Cronbach alpha coefficient was calculated based on internal consistency CFA is
used to examine the conformity of factor structure and validity of the scale
described empirically or theoretical studies before In other words a measurement model determined by the researcher is in question and validity of
this model is tested in the analysis To assess the validity of factor structure of
scale in CFA in addition to chi-square statistics goodness of fit index (GFI)
among frequently-used fit statistics adjusted goodness of fit index (AGFI) root
mean of square error (RMR) and approximate root mean of square error
(RMSEA) are used For model-data fit it is expected that chi-square value will
not be significant value of ldquochi-squaresdrdquo will be lower than three values of
GFI and AGFI will be higher than 90 value of RMSEA and RMR will be lower
than 05 It was seen that fit index found by DFA analysis and Cronbach alpha
value meet the criteria values requested
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 201
T test was conducted for significance of variation between sexes and computer
self-efficacy beliefs of students and no significant variation was determined T
test was applied for significance of the variation between sexes of students and
computer attitudes point average and although there was a significant variance it
was determined that this significance was not significant at the practical level
PISA 2003 results showed that students taking the exam from Turkey have more
positive attitudes about the computer compared to the students from OECD
states and male students have more significant and more positive attitudes than
female students Although computer self-efficacy varied in favour of male
students in all states this variance between students participating from Turkey is
quite a little It was determined in many studies that computer self-efficacy belief does not differ by gender
One way variance analysis for computer self-efficacy belief level of students by
types of school was carried out and no significant variation was found It was
seen that variation was lower for students attending to primary school for their
computer self-efficacy beliefs than students attending to general high school and
vocational high school No study result to support this finding is available
One way variance analysis for computer attitudes of students by school type was
performed and a significant variation was found It can be said that computer
attitudes of students attending to primary school are lower than students of general and vocational high school and computer attitude of students of general
high school is higher than students of vocational high school This case may
arise from change of attitude in time
One way variance analysis for computer self-efficacy beliefs of students by
region was performed and a significant variation was found For the significant
variation point average of students in the Mediterranean Middle East Anatolia
and South-east Anatolia is lower than students in Istanbul West Marmara
Aegean East Marmara and West Anatolia This finding shows parallelism with
the results of PISA 2003 Australia and PISA 2006 Italy This case may arise
from development of these regions
One way variance analysis for computer attitudes of students by region was
carried out and a significant variation was found For the significant variation
point average of computer attitude of students in Middle East Anatolia and
Southeast Anatolia is lower than point average of computer attitude of students
in Istanbul East Black Sea Aegean East Marmara and West Anatolia
Moreover point average of computer attitude of students in the Mediterranean
Middle Anatolia and West Black Sea is lower than students in Istanbul Aegean
and East Marmara region It was determined that a significant lower 19 (plt01)
was present between computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of
students This case may arise from the fact that the region is an industry area and
its economy and opportunities are better than other regions
202 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of students are required to
be developed in positive way Computer self-efficacy belief level and computer
attitude of students vary on school types Although this variation is minor it
conflicts with the principle of equality in terms of non-equal distribution of
education opportunities and principle of equality in terms of benefiting from
them Computer self-efficacy belief level and computer attitude of students vary
on regions However this variation is minor In a social state the opportunity of
benefiting from equal conditions should be granted to everyone However this is
not achieved exactly
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 203
Ekler
Ek 1 Bilgisayar oumlz-yeterlik oumllccedileği maddeleri
Bilgisayarda aşağıdaki işlemlerden her birini ne kadar iyi yapabilirsiniz
a) Dijital fotoğraf ya da diğer grafik goumlruumlntuumllerini biccedilimlendirme
b) Veri tabanı oluşturma (oumlrneğin Microsoft Access reg ile)
c) Grafik ccedilizmek iccedilin elektronik tablolama programı kullanma
d) Sunum oluşturma (oumlrneğin Microsoft PowerPoint reg kullanarak)
e) Ccediloklu ortam sunusu hazırlamak (ses resim ve video ile)
Oumllccedilekteki maddeler ldquoBunu kendi başıma ccedilok iyi yapabilirimldquo(=4) ldquoBunu birinin
yardımı ile yapabilirimrdquo(=3)
ldquoBunun ne demek olduğunu biliyorum fakat yapamamrdquo (=2) ve ldquoBunun ne
demek olduğunu bilmiyorumrdquo (=1) şeklinde belirtilen 4rsquoluuml dereceleme oumllccedileğinde
duumlzenlenmiştir
Ek 2 Bilgisayar tutumu oumllccedileği maddeleri
Bilgisayar ile ilgili deneyimleriniz duumlşuumlnduumlğuumlnuumlzde aşağıdaki anlatımlara ne
oumllccediluumlde katılıyorsunuz
a) Bir bilgisayarla ccedilalışmak benim iccedilin ccedilok oumlnemlidir
b) Bir bilgisayarla oynamanın ya da ccedilalışmanın gerccedilekten eğlenceli
olduğunu duumlşuumlnuumlyorum
c) Bir bilgisayarı kullanıyorum ccediluumlnkuuml ccedilok ilgileniyorum
d) Bilgisayarla ccedilalışırken zamanın nasıl geccediltiğini anlamıyorum
Oumllccedilekteki maddeler ldquoKesinlikle katılmıyorumrdquo (=1) ldquoKatılmıyorumrdquo(=2)
ldquoKatılıyorumrdquo (=3) ldquoKesinlikle katılıyorumrdquo (=4) şeklinde belirtilen 4rsquoli
dereceleme oumllccedileğinde duumlzenlenmiştir
190 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
kuumlccediluumlk etkiye sahip olmakla birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir
Buna goumlre bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları accedilısından okul tuumlrleri arasında
farklılıklar olduğu soumlylenebilir Farkın kaynağını belirlemek iccedilin yapılan
Dunnettrsquo C testinin sonuccedillarına goumlre genel lise ve meslek lisesinde oumlğrenim
goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı puan ortalaması sırasıyla
X =3160 ve X =3142 olup ilkoumlğretim okullarında oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerinin ortalamasından ( X =2784) daha buumlyuumlktuumlr Bunun sonucunda ilkoumlğretim okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterlik
inanccedillarının genel lise ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerine goumlre
daha duumlşuumlk olduğu soumlylenebilir
Tablo 5 Oumlğrencilerin Okul Tuumlruumlne Goumlre Bilgisayar Tutumlarına İlişkin
Ortalama ve Standart Sapma Değerleri
Okul Tuumlruuml N X SS
Aİlkoumlğretim okulu 115 2374 861 B Genel lise 2609 2971 778 CMeslek lisesi 1910 2906 795 Toplam 4634 2929 793
Tablo 5rsquo de oumlğrencilerin okul tuumlruumlne goumlre bilgisayar tutum puanlarına ilişkin
ortalama ve standart sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre ilkoumlğretim
oumlğrencilerinin bilgisayara tutum ortalaması 2374 genel lise oumlğrencilerinin
bilgisayara tutum ortalaması 2971 meslek lisesi oumlğrencilerinin bilgisayara
tutum ortalaması 2906rsquodir Bu ortalama değerler arasında manidar bir fark olup
olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve aşağıdaki bulgulara
ulaşılmıştır
Tablo 6 Oumlğrencilerin Okul Tuumlruumlne Goumlre Bilgisayar Tutumlarına İlişkin Tek
Youmlnluuml Varyans Analizi Sonuccedilları
Kareler toplamı
sd Kareler
ortalaması F p
Manidar Fark
Gruplar arası 40995 2 20498 33087 000 B-A C-A
Gruplar iccedili 2868887 4631 619 B-C Toplam 2909882 4633
Tablo 6rsquoda oumlğrencilerin bilgisayar tutumları ile okul tuumlrleri arasında manidar bir
farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(2-4631)= 33087 plt001 η2=001] Etki
buumlyuumlkluumlkleri incelendiğinde okul tuumlrleri arasındaki farklılıkların kuumlccediluumlk etkiye
sahip olmakla birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir Buna goumlre
bilgisayar tutumları accedilısından okul tuumlrleri arasında farklılıklar olduğu
soumlylenebilir Farkın kaynağını belirlemek iccedilin yapılan LSD testinin sonuccedillarına
goumlre genel lisede ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar
tutum puanı ortalaması sırasıyla ( X = 2971) ve ( X =2906) olup ilkoumlğretim
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 191
okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin ortalamasından ( X =2374) daha
buumlyuumlktuumlr Ayrıca genel lisede oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar tutum
puanı ortalaması ( X =2971) meslek lisesi oumlğrencilerinkinden ( X =2906) daha
buumlyuumlktuumlr Bunun sonucunda ilkoumlğretim okullarında oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerinin bilgisayar tutumları genel ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren
oumlğrencilere goumlre daha duumlşuumlk olduğu ve genel lisede oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutumlarının da meslek lisesi oumlğrencilerine goumlre daha yuumlksek olduğu
soumlylenebilir
Tablo 7 Oumlğrencilerin Oumlğrenim Goumlrduumlkleri Boumllgelere Goumlre Bilgisayar Oumlz-
Yeterlik İnanccedillarına İlişkin Ortalama ve Standart Sapma Değerleri
Boumllgeler N X Ss
1 İstanbul 762 3240 666 2 Batı Marmara 228 3272 627 3 Ege 574 3207 746 4 Doğu Marmara 495 3226 701 5 Batı Anadolu 466 3178 711 6 Akdeniz 584 3025 787
7 Orta Anadolu 281 3077 764 8 Batı Karadeniz 348 3140 715 9 Doğu Karadeniz 200 3058 770 10 Kuzeydoğu Anadolu 126 3178 753 11 Ortadoğu Anadolu 201 2952 818 12 Guumlneydoğu Anadolu 369 2984 833 Toplam 4634 3143 741
Tablo 7rsquo de oumlğrencilerin oumlğrenim goumlrduumlkleri boumllgelere goumlre bilgisayar oumlz-yeterlik
inanccedillarına ilişkin ortalama ve standart sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre
ilkoumlğretim oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ortalaması İstanbul
3240 batı Marmara 3272 ege 3207 doğu Marmara 3226 batı Anadolu
3178 Akdeniz 3025 orta Anadolu 3077 batı Karadeniz 3140 doğu
Karadeniz 3058 kuzeydoğu Anadolu 3178 Ortadoğu Anadolu 2952
guumlneydoğu Anadolu 3143rsquoduumlr Bu ortalama değerler arasında manidar bir fark
olup olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve aşağıdaki bulgulara
ulaşılmıştır
Tablo 8 Oumlğrencilerin Boumllgelerine Goumlre Bilgisayar Oumlz-Yeterlik İnanccedillarına İlişkin Tek Youmlnluuml Varyans Analizi Sonuccedilları
Kareler
toplamı sd
Kareler
ortalaması F p
Manidar
Fark
Manidar
Fark
Gruplar arası 44874 11 4079 7535 000 12345-6
Gruplar iccedili 2502234 4622 541 12345-11
Toplam 2547109 4633 12345-12
Tablo 8rsquode oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile boumllgeler arasında
manidar bir farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(11-4622)=7535 plt001 η2=002]
Etki buumlyuumlkluumlkleri incelendiğinde boumllgeler arasındaki farklılıkların kuumlccediluumlk etkiye
192 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
sahip olmakla birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir Buna goumlre
bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları accedilısından boumllgeler arasında farklılıklar olduğu
soumlylenebilir Gruplar arası farkın kaynağını belirlemek iccedilin yapılan Dunnett C
testinin sonuccedillarına goumlre Akdeniz ( X =3025) Ortadoğu Anadolu ( X =2952)
ve Guumlneydoğu Anadolu ( X =2984) boumllgelerinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterlik inancı puan ortalaması İstanbul ( X =3240) Batı
Marmara ( X =3272) Ege ( X =3207) Doğu Marmara ( X =3226) ve Batı
Anadolu ( X =3178) boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin ortalamasından
daha duumlşuumlktuumlr
Tablo 9 Oumlğrencilerin Oumlğrenim Goumlrduumlkleri Boumllgelerine Goumlre Bilgisayar
Tutumlarına İlişkin Ortalama ve Standart Sapma Değerleri
Boumllgeler N X SS
1 İstanbul 762 3021 784 2 Batı Marmara 228 2938 771 3 Ege 574 3064 749 4 Doğu Marmara 495 3010 762
5 Batı Anadolu 466 2979 778 6 Akdeniz 584 2884 784 7 Orta Anadolu 281 2805 850 8 Batı Karadeniz 348 2811 805 9 Doğu Karadeniz 200 2976 701 10 Kuzeydoğu Anadolu 126 2944 813 11 Ortadoğu Anadolu 201 2716 795 12 Guumlneydoğu Anadolu 369 2716 852 Toplam 4634 2929 793
Tablo 9rsquo da oumlğrencilerin oumlğrenim goumlrduumlkleri boumllgelere goumlre bilgisayar tutum
puanlarına ilişkin ortalama ve standart sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre ilkoumlğretim oumlğrencilerinin oumlğrenim goumlrduumlkleri boumllgelere goumlre bilgisayara tutum
ortalaması İstanbul 3021 batı Marmara 2938 ege 3064 doğu Marmara 3010
batı Anadolu 2979 Akdeniz 2884 orta Anadolu 2805 batı Karadeniz 2811
doğu Karadeniz 2976 kuzeydoğu Anadolu 2944 Ortadoğu Anadolu 2716
guumlneydoğu Anadolu 2716rsquodır Bu ortalama değerler arasında manidar bir fark
olup olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve aşağıdaki bulgulara
ulaşılmıştır
Tablo 10 Oumlğrencilerin Oumlğrenim Goumlrduumlkleri Boumllgelerine Goumlre Bilgisayar
Tutumlarına İlişkin Tek Youmlnluuml Varyans Analizi Sonuccedilları
Kareler
toplamı sd Kareler ortalaması F p Manidar Fark
Gruplar arası 57952 11 5268 8538 000 13459-11
Gruplar iccedili 2851929 4622 617 13459-12
Toplam 2909882 4633
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 193
Tablo 10rsquoda oumlğrencilerin bilgisayar tutumları ile boumllgeler arasında manidar bir
farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(11-4622)=8538 plt01 η2=02] Etki buumlyuumlkluumlkleri
incelendiğinde boumllgeler arasındaki farklılıkların kuumlccediluumlk etkiye sahip olmakla
birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir Buna goumlre bilgisayar tutumları
accedilısından boumllgeler arasında farklılıklar olduğu soumlylenebilir Gruplar arası farkın
kaynağını belirlemek iccedilin yapılan Dunnett C testinin sonuccedillarına goumlre Ortadoğu
Anadolu ( X =2716) ve Guumlneydoğu Anadolu ( X =2929) boumllgelerinde oumlğrenim
goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanı ortalaması İstanbul ( X =3021) Doğu
Karadeniz ( X =2976) Ege ( X =3064) Doğu Marmara ( X =3010) ve Batı
Anadolu ( X =2979) boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum
puanı ortalamasından daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca Akdeniz (2884) Orta Anadolu
( X =2805) ve batı Karadeniz ( X =2811) boumllgelerinde oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanı ortalaması İstanbul ( X =3021) Ege
( X =3064) ve Doğu Marmara ( X =3010) boumllgesinde oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanı ortalamasından daha duumlşuumlktuumlr
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasındaki
manidar duumlşuumlk duumlzeyde bir 19 (plt01) olduğu tespit edilmiştir
TARTIŞMA
Bu ccedilalışmanın amacı PISA 2009 Tuumlrkiye oumlrnekleminde oumlğrencilerin bilgisayar
oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar tutumlarını belirlemektir Araştırmada
oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar tutumlarının cinsiyet okul
tuumlruuml ve boumllge değişkenleri farklılık goumlsterip goumlstermediği ve bilgisayar oumlz-
yeterlik inanccedilları ile tutumları arasındaki ilişki incelenmiştir Oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar tutum ortalaması 4 uumlzerinden sırasıyla
X =314 ve X =293 olarak bulunmuştur Araştırmanın bulgularına goumlre
oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları cinsiyet accedilısından
farklılaşmamaktadır Ancak oumlğrencilerin bilgisayar tutumları cinsiyete goumlre
farklılık goumlstermekle birlikte pratik accedilıdan bu manidar değildir PISA 2003
sonuccedilları sınava Tuumlrkiyersquoden katılan oumlğrencilerin OECD uumllkelerinden katılan
oumlğrencilere goumlre nispeten bilgisayara ilişkin daha olumlu tutumlara ve erkek
oumlğrencilerin kız oumlğrencilere goumlre manidar ve daha olumlu tutumlara sahip
olduğunu goumlstermiştir Buumltuumln uumllkelerde (Tayland hariccedil) bilgisayar oumlz-yeterliği erkek oumlğrencilerin lehine farklılık goumlstermesine rağmen Tuumlrkiyersquoden sınava
katılan oumlğrenciler arasındaki bu fark oldukccedila azdır (Şahinkayası 2008 Thomson
amp De Bortoli 2007) Yılmaz Gerccedilek Koumlseoğlu amp Soran (2006) Seferoğlu
(2005) Akkoyunlu ve Orhan (2003) Yağızrsquoın (2007) araştırmalarında da
bilgisayar oumlz-yeterlik inancının cinsiyete goumlre farklılaşmadığı tespit etmiştir
194 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları oumlğrenim
goumlruumllen okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmaktadır Genel lise ve meslek lisesinde
oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterliği puan ortalamaları ilkoumlğretim
okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha yuumlksektir İlkoumlğretim
okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar tutum puanı ortalaması
genel lise ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin puan ortalamalarına
goumlre daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca genel lisede oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar
tutum puanı ortalaması meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha
yuumlksektir Benzer şekilde Tutirsquonin (2005) yaptığı bir araştırma oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterliklerinin okul tuumlrlerine goumlre farklılaştığını ve oumlzel okullarda
oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin genel okullarda oumlğrenim goumlren oumlğrencilere goumlre manidar ve daha yuumlksek bilgisayar oumlz-yeterlik puan ortalamasına sahip olduğunu
goumlstermiştir Akkoyunlu ve Orhan (2003) yaptığı araştırmada da BOumlTE boumlluumlmuuml
oumlğrencilerinin bilgisayar kullanım oumlzguumlvenlerinin oumlğrencilerin mezun oldukları
okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmış ve bilgisayar meslek liseleri ve genel liselerden
mezun olan oumlğrencilerin lehine bir manidar farklılık bulunmuştur
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları oumlğrenim
goumlruumllen boumllgeler goumlre farklılaşmaktadır Akdeniz Orta Anadolu ve Guumlneydoğu
Anadolu boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı
puanları İstanbul Batı Marmara Ege Doğu Marmara ve Batı Anadolu
boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha duumlşuumlktuumlr Orta Anadolu ve Guumlneydoğu Anadolu boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutumları
İstanbul Doğu Karadeniz Ege Doğu Marmara ve Batı Marmara boumllgesinde
oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinden daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca Akdeniz Orta Anadolu ve
Batı Karadeniz boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanları
İstanbul Ege Doğu Marmara boumllgelerinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden
daha duumlşuumlktuumlr Ancak bu farklar oldukccedila duumlşuumlktuumlr ve kapatılamayacak duumlzeyde
değildir PISA 2003 sonuccedilları sınava Avustralyarsquodan katılan oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterlikleri ve bilgisayar tutumlarının coğrafik boumllgelere goumlre ccedilok
az değiştiğini ortaya ccedilıkarmıştır (Thomson amp De Bortoli 2007) PISA 2006rsquoa
İtalyarsquodan katılan oumlğrencilerin ileri duumlzey kullanım oumlzguumlvenleri coğrafik
boumllgelere goumlre manidar farklılık goumlstermekle birlikte farklılık oldukccedila duumlşuumlktuumlr
Uumllkenin sanayisinin ve ekonomisinin gelişmiş olduğu Bolzano ve Trento boumllgesindeki oumlğrencilerin bilgisayar oumlzyeterlikleri diğer boumllgelere goumlre oldukccedila
yuumlksek duumlzeydedir (Mallon Monseur Quittre amp Wastiau 2010) Benzer şekilde
PISA 2009rsquoa Tuumlrkiyenin İstanbul Ege Doğu Marmara Batı Marmara
boumllgelerinden katılan oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlikleri ve bilgisayar
tutumlarının diğer boumllgelerde oumlğrenim goumlren oumlğrencilere goumlre manidar ve yuumlksek
duumlzeyde olması bu boumllgelerin sanayilerinin ekonomilerinin ve imkacircnlarının
diğer boumllgelere goumlre daha iyi olmasından kaynaklanabilir
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasındaki
ilişki duumlzeyi 19 (plt001) olduğu tespit edilmiştir Literatuumlrdeki araştırmalarda
(oumlrn Contreras 2004 Gardner Dukes ve Discenzarsquonın (1993) Levine ve Donitsa-Schmidt (1998)) bilgisayar oumlzguumlveni ve tutumu arasında ilişki olduğu
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 195
goumlruumllmuumlştuumlr Gardner Dukes ve Discenzarsquonın (1993) 723 ilkoumlğretim oumlğrencisine
youmlnelik yaptıkları araştırma sonucunda bilgisayar oumlz-yeterliğinin de bilgisayar
tutumunu pozitif youmlnde etkilediği goumlruumllmuumlştuumlr Levine ve Donitsa-Schmidt
(1998) 7ndash12 sınıfta okuyan 309 oumlğrenci uumlzerinde bilgisayar tutumu bilgisayar
oumlz-yeterliği ve bilgisayar okuryazarlığı arasındaki ilişkiyi incelemiştir
Ccedilalışmanın sonucunda bilgisayar tutumuyla bilgisayar oumlz-yeterliği arasında
karşılıklı pozitif bir ilişkinin olduğu ve bu iki faktoumlruumln de bilgisayar
okuryazarlığını olumlu youmlnde etkilediği bulunmuştur Bu ccedilalışmada da
literatuumlrdeki ccedilalışmaların bulgularına paralel olarak oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-
yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasında manidar ve pozitif bir ilişki
bulunmuştur
SONUCcedil ve OumlNERİLER
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumlarının olumlu
youmlnde geliştirilmesine ihtiyaccedil duyulmaktadır
Bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ve bilgisayara youmlnelik tutumları oumlğrencilerin
oumlğrenim goumlrduumlkleri okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmaktadır Bu farklılık kuumlccediluumlk
olmakla birlikte eğitim olanaklarının eşit dağıtılması ve yararlanılması
bakımından eşit ilkesi ile ccedilelişmektedir
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterliği inanccedil duumlzeyi ve bilgisayara youmlnelik
tutumları boumllgesel olarak farklılaşmaktadır Ancak bu farklılık oldukccedila
kuumlccediluumlktuumlr Sosyal bir uumllkede herkese eşit koşullardan yararlanma fırsatı
verilmelidir Ancak bu durum tam olarak gerccedilekleşmemektedir
Bu ccedilalışma sonucunda eğitim politikaları accedilısından alınması gereken bazı
kararlar bulunmaktadır Boumllge ve okul tuumlruuml bakımından kaynaklı farklılıkları
azaltacak yatırımların yapılması Milli Eğitim Bakanlığı kontroluumlnde hazırlanan
bilgisayar ders programlarının hızla goumlzden geccedilirerek yenilenmesi ve
oumlğrencilerin boş vakitlerinde yararlanabilecekleri bilgisayar olanaklarının
sağlanması gerekmektedir
KAYNAKLAR
Akın A (2007) Oumlz-guumlven oumllccedileğinin geliştirilmesi ve psikometrik oumlzellikleri [Self-
confidence scale development and psychometric properties] Abant İzzet Baysal
Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 7(2) 165ndash175 Akkoyunlu B amp Kurbanoğlu S (2003) Oumlğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı ve
bilgisayar oumlz-yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 24 1-10
Akkoyunlu B amp Orhan F (2003) Bilgisayar ve Oumlğretim teknolojileri eğitimi (BOumlTE) boumlluumlmuuml oumlğrencilerinin bilgisayar kullanma oumlz-yeterlik inancı ile demografik oumlzellikleri arasındaki ilişki The Turkish Online Journal of Educational Technology 2(3) 86-93
Algan C E (2006) Oumlzel okullarda goumlrev yapan sınıf oumlğretmenlerinin eğitiminde bilgi
teknolojileri kullanımı oumlz yeterlikleri ve derslerinde bilgi teknolojilerinden
196 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
yararlanma durumları Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml
Yayınlanmamış yuumlksek lisans tezi İstanbul Tuumlrkiye Allison P D (2001) Missing data Sage University Papers Series on Quantitative
Applications in Social Science 07-136 Thousand Oaks CASage Aşkar P amp Umay A (2001) İlkoumlğretim matematik oumlğretmenliği oumlğrencilerinin
bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algısı Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 21 1-8
Ataseven F (1999) Teknoloji ve ccedilağdaş okullara paralel modeller BTIE 99 Bildiriler Kitabı 121-124
Attewell P amp Battle J (1999) Home computers and school performance Information Society 15 1ndash10
Bandura A (1997) Self-efficacy The exercise of control New York Freeman Berger C F Lu C R Beltzer S J amp Voss B E (1994) Research on the uses of
technology in science education In D L Gabel (Ed) Handbook of research in science teaching and learning (pp 469-490) New York Macmillan
Berkant HG amp Efendioğlu A (2010) Sınıf oumlğretmenliği boumlluumlmuuml oumlğrencilerinin bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algıları ve bilgisayar destekli eğitim yapmaya ilişkin tutumları 9 Ulusal Sınıf Oumlğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildiri Kitabı 951-
955 Brosnan M amp Lee W (1988) A cross-cultural comparison of gender differences in
computer attitudes and anxieties The United Kingdom and Hong Kong Computers in Human Behavior 14 559-577
Bruce C (1997) The relational approach a new model for information literacy New Review of Information and Library Research 3 1ndash22
Cassidy S amp Eachus P (2002) Developing the computer self-efficacy scale Investigating the relationship between computer self-efficacy and experience with
computers Journal of Educational Computing Research 26(2)133-153 Cassidy S amp Eachus P (2000) Learning style academic belief systems self-report
student proficiency and academic achievement in higher education Educational Psychology 20(3) 307-22
Chase M A (1998) Sources of self-efficacy in physical education and sport Journal of Teaching in Physical Education 18 76-89
Compeau D R amp Higgins C A (1995) Computer self-efficacy Development of a measure and initial test MIS Quarterly 19(2) 189-212
Contreras C L M (2004) Predicting computer self-confidence from demographic and personality variables and computer use The Quarterly Review of Distance Education 5(3) 173-181
Delcourt M amp Kinzie M (1993) Computer technologi- es in teacher education The measurement of attitu- des and self-efficacy Journal of Research and Development in Education 27 31-37
Demir K (2005) Oumlğretmen adaylarının iletişim ve bilgi teknolojilerine tutumlarını etkileyen faktoumlrler 5 Uluslararası Eğitim Teknolojileri Konferansı Sakarya
Deniz L (1994) Bilgisayar tutum oumllccedileğinin geccedilerlik guumlvenirlik ve norm ccedilalışması ve oumlrnek bir uygulama [Development of the attitudes toward computers A preliminary study] Unpublished doctoral dissertation Marmara University Istanbul Turkey
Deniz L (2000) Oumlğretmen adaylarının bilgisayar yaşantıları ve bilgisayar tutumları Marmara Uumlniversitesi Atatuumlrk Eğitim Fakuumlltesi Eğitim Bilimleri Dergisi 12 135-166
Ekici G amp Berkant H G (2007) Bilgisayar ve oumlğretim teknolojileri eğitimi (boumlte) lisans oumlğrencilerinin oumlğrenme stilleri ile bilgisayara youmlnelik tutumları ve
bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algıları arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi 1th
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 197
International Computer and Educational Technology Symposium Ccedilanakkale 16-
18 Mayıs 2007 Ersoy A 2000 Bilgi toplumu olma suumlrecindeki Tuumlrkiye ilkoumlğretimde bilgisayar
kullanımı yoluyla bilgisayar okuryazarlığı kazandırılması ve internet BTIE 2000 Bildiriler Kitabı 7-15
Gardner D G Dukes R L amp Discenza R (1993) computer use self-confidence and attitudes a causal analysis Computers in Human Behavior 9(4) 427-440
Guumlrcan A (2005)Bilgisayar oumlzyeterliliği ile bilişsel oumlğrenme stratejileri arasındaki ilişkiler Eğitim Araştırmaları Dergisi 19 179-193
Hair EC amp Graziano W G (2003) Self-Esteem personality and achievement in high School a prospective longitudinal study in Texas Journal of Personality 71(6) 971ndash994
Hair JF Anderson RE Tahtam RL amp Black WC (1998) Multivariate data analysis New Jersey Pearson
Hannafin R D amp Scott B N (2001) Teaching and learning with dynamic geometry programs in student-centered learning environments a mixed method inquiry Computers in the Schools 17 121ndash141
Hasan B amp Ali J (2006) The impact of general and system-specific self-efficacy on
computer training learning and reactions Academy of Information and Management Sciences 9(1) 17-35
Hashim H R ve Mustapha W N (2004) Attitudes toward learning about and working with computers of student at Uitm The Turkish Online Journal of Educational Technology 3(2)
Hashim H R amp Mustapha W N (2004) Attitudes toward learning about and working with computers of student at Uitm The Turkish Online Journal of Educational Technology 3(2) Article 1
Henderson MV amp Scheffler A J (2003) New literacies standards and teacher education Education 124(2) 390-396
Işıksal M amp Aşkar P (2003) İlkoumlğretim oumlğrencileri iccedilin matematik ve bilgisayar oumlz-yeterlik algısı oumllccedilekleri Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 25 1ndash8
James R amp Lamb C (2000) Integrating science mathematics and technology in middle school technology-rich environments a study of implementation and change School Science and Mathematics 100 27ndash36
Joumlreskog KG amp Soumlrbom D (2004) LISREL 87 for Windows [Computer Software]
Lincolnwood IL Scientific Software International Inc Joumlreskog K G amp Soumlrbom D (1993) LISREL 8 Structural equation modeling with the
SIMPLIs command language Scientific Software Mooresville IL Kaptan S (1998) Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri Ankara Tekışık Ofset Karsten R amp Roth M R (1998) The relationship of computer experience and computer
self-efficacy to performance in introductory computer literacy courses Journal of Research on Technology Education 31(1) 14-24
Khorrami O (2001) Researcing computer self-efficacy International Educational
Journal 2(4) 17-25 Kim H Seo J amp Park H (2008) The impact of ICT use on students academic
performance based on PISA 2006 Korean data The Journal of Korean Education 35(4) 107ndash129
Kline P (2000) An easy guide to factor analysis London and New York Routledge Koumlkluuml N Buumlyuumlkoumlztuumlrk Ş amp Boumlkeoğlu Ouml Ccedil (2006) Sosyal bilimler iccedilin istatistik
Pegem A Yayıncılık Ankara Koumlse S amp Gezer K (2006) Buldan (Denizli) ilccedilesi lise oumlğrencı lerinin bilgisayara
youmlnelı k tutumları Buldan Sempozyumu Bildiri Kitabı 79-86 Pamukkale
Uumlniversitesi
198 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Kubiatko M amp Vlckova K (2010) The relationship between ICT use and science
knowledge for Czech students a secondary analysis of PISA 2006 International Journal of Science and Mathematics Education 8 523-543
Kurbanoğlu S amp Akkoyunlu B (2001) Oumlğrencilere bilgi okuryazarlığı becerilerinin kazandırılması Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 21 81ndash89
Langford M amp Reeves T E (1998) The relationship between computer self-efficacy and personal characteristics of the beginning information systems student Journal of Computer Information Systems 38 (4) 41-45
Lee J (2009) Universals and specifics of math self-concept math self-efficacy and math
anxiety across 41 PISA 2003 participating countries Learning Individual Differences 19 355ndash365
Lev E L (1997) Bandurarsquos theory of self-efficacy applications to oncology Scholarly Inquiry for Nursing Practice 11(1) 21-42
Levine T amp Donitsa-Schmidt S (1998) Computer use confidence attitudes and knowledge a causal analysis Computers in Human Behavior 14(1) 125-146
Levine T ve Donitsa-Schmidt S (1998) Computer use confidence attitudes and knowledge A causal analysis Computers in Human Behavior 14(1) 125-146
Liao Y-K C (1999) Gender differences on attitudes toward computers A meta
analysis Society For Information Technology amp Teacher Education International Conferance San Antonio
Mallon M Monseur C Quittre V amp Wastiau P (2010) The contribution of ICT to education Comparative findings from international surveys and some innovative practice programma education FGA working paper
Marsh H W amp Hocevar D (1988) A new more powerful approach to multitrait-multimethod analysis Application of second-order confirmatory factor analysis Journal of Applied Psychology 73(1) 107-117
MEB (2006) Mesleki eğitim ve oumlğretim sisteminin guumlccedillendirilmesi projesi Tuumlrkiyersquonin başarısı iccedilin itici guumlccedil hayat boyu oumlğrenme politikası belgesi Ankara
MEB (2011) Oumlğretmen yetiştirme ve eğitimi genel muumlduumlrluumlğuuml oumlğretmen yeterlikleri-oumlğretmenlik mesleği genel ve oumlzel alan yeterlikleri Ankara httpotmgmebgovtrogretmen_yeterlikleri_kitabi adresinden 21 Mart 2011 tarihinde indirilmiştir
MEB (1999) Eğitimde ccedilağı yakalama 2000 projesi Ankara Muthen BO amp Kaplan D (1985) A comparison of some methodologiesfor the factor
analysis of non-normal Likert variables British Journal of Mathematical and Statistical Psychology 38 171ndash189
Myers J M amp Halpin R (2002) Teachersrsquo attitudes and use of multimedia technology in the classroom Constructivist-based professional development training for school districts Journal of Computing in Teacher Education 18(4) 133-140
Naeligvdal F (2007) Home-PC usage and achievement in English Computers amp Education 49(4) 1112ndash1121
Nielsen IL amp Moore AM 2003 Psychometric data on the mathematics self-efficacy
scale Educational and Psychological Measurement 63(1) 128ndash138 Nunnally JC amp Bernstein IJ (1994) Psychometric Theory New York McGraw-Hill OrsquoLeary A (1985) Self-efficacy and health Behavioral Research amp Technology 23
437-51 PISA (2009) Information communication technology (ICT) questionnaire
httpPISA2009acereduaudownloadsphp 20 Nisan 2011 tarihinde indirilmiştir Schunk D H (1985) Self-efficacy and classroom learning Psychology in the Schools
22 208-223 Seferoğlu S amp Akbıyık C (2005) İlkoumlğretim oumlğretmenlerinin bilgisayara youmlnelik oumlz-
yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Eğitim Araştırmaları Dergisi 19 89ndash101
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 199
Shrauger J S amp Schohn M (1995) Self-confidence in college students
Conceptualization measurement and behavioral implications Assessment 2 255-278
Stephens L J amp Konvalina J (2001) Factors influencing success in intermediate algebra Computers in the Schools 17 77-84
Suumlmer N (2000) Yapısal eşitlik modelleri Temel kavramlar ve oumlrnek uygulamalar Tuumlrk Psikoloji Yazıları 3(6) 49-74
Şahinkayası Y (2008) A cross-cultural comparison modeling of information and communication technologies aspects affecting mathematical and problem solving
literacy and perceptions of policy makers Unpublished doctoral dissertation Orta Doğu Teknik University Ankara Turkey
Şimşek N (2002) Derste eğitim teknolojisi kullanımı Nobel yayınları Ankara Tabachnick B G amp Fidell S L (1996) Using multivariate statistics (3Edition) Harper
Collins College Publishers New York Thomson S amp De Bortoli L (2007) PISA 2003 Australia ICT use and familiarity at
school and home Camberwell Australian Council for Educational Research Thomson S amp De Bortoli L (2007) PISA 2003 Australia ICT use Familiarity at
School and Home ACER Research Monograph Number 62
Topccedilu P(2009) Cinsiyetin bilgisayar tutumu uumlzerindeki etkisi Bir meta analiz ccedilalışması Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml İstanbul Tuumlrkiye
TTKB (2005) İlkoumlğretim programları genel yaklaşım-yeni ilkoumlğretim programları ve yaklaşımlar httpiogmmebgovtrpagesphppage=program adresinden 21 Mart 2011 tarihinde indirilmiştir
Tuti S (2005) Eğitimde bilişim teknolojileri kullanımı performans goumlstergeleri Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Hacettepe Uumlniversitesi Fen Bilimleri
Enstituumlsuuml Ankara Tuumlrkiye Uzun N Ekici G amp Sağlam N (2010) İlkoumlğretim ikinci kademe oumlğrencilerinin
bilgisayar oumlz-yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Kastamonu Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 18(3) 775-788
Uumlstuumlndağ N (2001) Muumlfredat laboratuar okullarında goumlrev yapan youmlnetici ve oumlğretmenlerin bilgisayar tutumları ile kaygı duumlzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml İstanbul Tuumlrkiye
Vealey R (1986) Conceptualization of sport confidence and competitive orientation Preliminary investigation and instrument development Journal of Sport Psychology 8 221ndash246
Webster J amp Martocchio J J (1993) Turning work into play implications for microcomputer software training Journal of Management 19 1127 ndash 1146
Yağız E (2007) The effects of game-based learning environments on studentsrsquo achievement and self-efficacy in ilkoumlğretimcomputer course Unpublished master thesis Hacettepe University Ankara Turkey
Yılmaz M Koumlseoğlu P Gerccedilek C amp Soran H (2006) Hacettepe uumlniversitesi biyoloji oumlğretmen adaylarının bilgisayarla ilgili oumlzyeterlik inanccedillarının incelenmesi Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 30 278ndash287
Yu F (1998) The effects of cooperation with inter-group competition on performance and attitudes in a computer-assisted science instruction Journal of Computers in Mathematics and Science Teaching 17 381-395
Zhang Y amp Espinoza S (1998) Relationships among computer self-efficacy attitudes toward computers and desirability of learning computing skills Journal of Research on Technology in Education 30 (4) 420-436
200 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
SUMMARY
The purpose of this study is to determine the level of computer self-efficacy
belief and computer attitude of students in the sample of PISA 2009 Turkey
Moreover it was analyzed whether computer self-efficacy beliefs and computer
attitudes differed by various variables (gender region and type of school) or not
and there was a relation between computer self-efficacy beliefs and attitudes or
not
Since the study is a study aiming to examine computer self-efficacy beliefs and
computer attitudes of students participating in PISA 2009 from Turkey in terms of various variables it is a descriptive study
The universe of the study comprised of 15-years old 475 40 students selected
randomly from 65 states participating in PISA 2009 Turkey sample of the
research consists of 4996 Turkish students attending to 170 schools determined
by random designation method by PISA international center by stratification by
11 different school types and 56 provinces from 12 statistical region unit Before
starting analysis lost data were examined and lost data were not included in the
analysis and the study was conducted on 4634 persons
Computer self-efficacy belief scale and computer attitude scale were used as the tool of data collection in the research Before analysis it was examined whether
the data has univariate normal distribution or not and it was determined that
skewness and kurtosis values of all study groups were between -10 and +10 and
it was seen that data has univariate normal distribution Moreover to determine
whether multicollinearity problem was present or not correlations between
variables in all groups were examined The fact that correlation value is 90 and
lower than this value shows that multicollinearity problem is not applicable In
data analysis construction validity of computer self-efficacy and computer
attitude scales was examined by confirmatory factor analysis (CFA) and
Cronbach alpha coefficient was calculated based on internal consistency CFA is
used to examine the conformity of factor structure and validity of the scale
described empirically or theoretical studies before In other words a measurement model determined by the researcher is in question and validity of
this model is tested in the analysis To assess the validity of factor structure of
scale in CFA in addition to chi-square statistics goodness of fit index (GFI)
among frequently-used fit statistics adjusted goodness of fit index (AGFI) root
mean of square error (RMR) and approximate root mean of square error
(RMSEA) are used For model-data fit it is expected that chi-square value will
not be significant value of ldquochi-squaresdrdquo will be lower than three values of
GFI and AGFI will be higher than 90 value of RMSEA and RMR will be lower
than 05 It was seen that fit index found by DFA analysis and Cronbach alpha
value meet the criteria values requested
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 201
T test was conducted for significance of variation between sexes and computer
self-efficacy beliefs of students and no significant variation was determined T
test was applied for significance of the variation between sexes of students and
computer attitudes point average and although there was a significant variance it
was determined that this significance was not significant at the practical level
PISA 2003 results showed that students taking the exam from Turkey have more
positive attitudes about the computer compared to the students from OECD
states and male students have more significant and more positive attitudes than
female students Although computer self-efficacy varied in favour of male
students in all states this variance between students participating from Turkey is
quite a little It was determined in many studies that computer self-efficacy belief does not differ by gender
One way variance analysis for computer self-efficacy belief level of students by
types of school was carried out and no significant variation was found It was
seen that variation was lower for students attending to primary school for their
computer self-efficacy beliefs than students attending to general high school and
vocational high school No study result to support this finding is available
One way variance analysis for computer attitudes of students by school type was
performed and a significant variation was found It can be said that computer
attitudes of students attending to primary school are lower than students of general and vocational high school and computer attitude of students of general
high school is higher than students of vocational high school This case may
arise from change of attitude in time
One way variance analysis for computer self-efficacy beliefs of students by
region was performed and a significant variation was found For the significant
variation point average of students in the Mediterranean Middle East Anatolia
and South-east Anatolia is lower than students in Istanbul West Marmara
Aegean East Marmara and West Anatolia This finding shows parallelism with
the results of PISA 2003 Australia and PISA 2006 Italy This case may arise
from development of these regions
One way variance analysis for computer attitudes of students by region was
carried out and a significant variation was found For the significant variation
point average of computer attitude of students in Middle East Anatolia and
Southeast Anatolia is lower than point average of computer attitude of students
in Istanbul East Black Sea Aegean East Marmara and West Anatolia
Moreover point average of computer attitude of students in the Mediterranean
Middle Anatolia and West Black Sea is lower than students in Istanbul Aegean
and East Marmara region It was determined that a significant lower 19 (plt01)
was present between computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of
students This case may arise from the fact that the region is an industry area and
its economy and opportunities are better than other regions
202 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of students are required to
be developed in positive way Computer self-efficacy belief level and computer
attitude of students vary on school types Although this variation is minor it
conflicts with the principle of equality in terms of non-equal distribution of
education opportunities and principle of equality in terms of benefiting from
them Computer self-efficacy belief level and computer attitude of students vary
on regions However this variation is minor In a social state the opportunity of
benefiting from equal conditions should be granted to everyone However this is
not achieved exactly
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 203
Ekler
Ek 1 Bilgisayar oumlz-yeterlik oumllccedileği maddeleri
Bilgisayarda aşağıdaki işlemlerden her birini ne kadar iyi yapabilirsiniz
a) Dijital fotoğraf ya da diğer grafik goumlruumlntuumllerini biccedilimlendirme
b) Veri tabanı oluşturma (oumlrneğin Microsoft Access reg ile)
c) Grafik ccedilizmek iccedilin elektronik tablolama programı kullanma
d) Sunum oluşturma (oumlrneğin Microsoft PowerPoint reg kullanarak)
e) Ccediloklu ortam sunusu hazırlamak (ses resim ve video ile)
Oumllccedilekteki maddeler ldquoBunu kendi başıma ccedilok iyi yapabilirimldquo(=4) ldquoBunu birinin
yardımı ile yapabilirimrdquo(=3)
ldquoBunun ne demek olduğunu biliyorum fakat yapamamrdquo (=2) ve ldquoBunun ne
demek olduğunu bilmiyorumrdquo (=1) şeklinde belirtilen 4rsquoluuml dereceleme oumllccedileğinde
duumlzenlenmiştir
Ek 2 Bilgisayar tutumu oumllccedileği maddeleri
Bilgisayar ile ilgili deneyimleriniz duumlşuumlnduumlğuumlnuumlzde aşağıdaki anlatımlara ne
oumllccediluumlde katılıyorsunuz
a) Bir bilgisayarla ccedilalışmak benim iccedilin ccedilok oumlnemlidir
b) Bir bilgisayarla oynamanın ya da ccedilalışmanın gerccedilekten eğlenceli
olduğunu duumlşuumlnuumlyorum
c) Bir bilgisayarı kullanıyorum ccediluumlnkuuml ccedilok ilgileniyorum
d) Bilgisayarla ccedilalışırken zamanın nasıl geccediltiğini anlamıyorum
Oumllccedilekteki maddeler ldquoKesinlikle katılmıyorumrdquo (=1) ldquoKatılmıyorumrdquo(=2)
ldquoKatılıyorumrdquo (=3) ldquoKesinlikle katılıyorumrdquo (=4) şeklinde belirtilen 4rsquoli
dereceleme oumllccedileğinde duumlzenlenmiştir
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 191
okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin ortalamasından ( X =2374) daha
buumlyuumlktuumlr Ayrıca genel lisede oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar tutum
puanı ortalaması ( X =2971) meslek lisesi oumlğrencilerinkinden ( X =2906) daha
buumlyuumlktuumlr Bunun sonucunda ilkoumlğretim okullarında oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerinin bilgisayar tutumları genel ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren
oumlğrencilere goumlre daha duumlşuumlk olduğu ve genel lisede oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutumlarının da meslek lisesi oumlğrencilerine goumlre daha yuumlksek olduğu
soumlylenebilir
Tablo 7 Oumlğrencilerin Oumlğrenim Goumlrduumlkleri Boumllgelere Goumlre Bilgisayar Oumlz-
Yeterlik İnanccedillarına İlişkin Ortalama ve Standart Sapma Değerleri
Boumllgeler N X Ss
1 İstanbul 762 3240 666 2 Batı Marmara 228 3272 627 3 Ege 574 3207 746 4 Doğu Marmara 495 3226 701 5 Batı Anadolu 466 3178 711 6 Akdeniz 584 3025 787
7 Orta Anadolu 281 3077 764 8 Batı Karadeniz 348 3140 715 9 Doğu Karadeniz 200 3058 770 10 Kuzeydoğu Anadolu 126 3178 753 11 Ortadoğu Anadolu 201 2952 818 12 Guumlneydoğu Anadolu 369 2984 833 Toplam 4634 3143 741
Tablo 7rsquo de oumlğrencilerin oumlğrenim goumlrduumlkleri boumllgelere goumlre bilgisayar oumlz-yeterlik
inanccedillarına ilişkin ortalama ve standart sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre
ilkoumlğretim oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ortalaması İstanbul
3240 batı Marmara 3272 ege 3207 doğu Marmara 3226 batı Anadolu
3178 Akdeniz 3025 orta Anadolu 3077 batı Karadeniz 3140 doğu
Karadeniz 3058 kuzeydoğu Anadolu 3178 Ortadoğu Anadolu 2952
guumlneydoğu Anadolu 3143rsquoduumlr Bu ortalama değerler arasında manidar bir fark
olup olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve aşağıdaki bulgulara
ulaşılmıştır
Tablo 8 Oumlğrencilerin Boumllgelerine Goumlre Bilgisayar Oumlz-Yeterlik İnanccedillarına İlişkin Tek Youmlnluuml Varyans Analizi Sonuccedilları
Kareler
toplamı sd
Kareler
ortalaması F p
Manidar
Fark
Manidar
Fark
Gruplar arası 44874 11 4079 7535 000 12345-6
Gruplar iccedili 2502234 4622 541 12345-11
Toplam 2547109 4633 12345-12
Tablo 8rsquode oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile boumllgeler arasında
manidar bir farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(11-4622)=7535 plt001 η2=002]
Etki buumlyuumlkluumlkleri incelendiğinde boumllgeler arasındaki farklılıkların kuumlccediluumlk etkiye
192 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
sahip olmakla birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir Buna goumlre
bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları accedilısından boumllgeler arasında farklılıklar olduğu
soumlylenebilir Gruplar arası farkın kaynağını belirlemek iccedilin yapılan Dunnett C
testinin sonuccedillarına goumlre Akdeniz ( X =3025) Ortadoğu Anadolu ( X =2952)
ve Guumlneydoğu Anadolu ( X =2984) boumllgelerinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterlik inancı puan ortalaması İstanbul ( X =3240) Batı
Marmara ( X =3272) Ege ( X =3207) Doğu Marmara ( X =3226) ve Batı
Anadolu ( X =3178) boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin ortalamasından
daha duumlşuumlktuumlr
Tablo 9 Oumlğrencilerin Oumlğrenim Goumlrduumlkleri Boumllgelerine Goumlre Bilgisayar
Tutumlarına İlişkin Ortalama ve Standart Sapma Değerleri
Boumllgeler N X SS
1 İstanbul 762 3021 784 2 Batı Marmara 228 2938 771 3 Ege 574 3064 749 4 Doğu Marmara 495 3010 762
5 Batı Anadolu 466 2979 778 6 Akdeniz 584 2884 784 7 Orta Anadolu 281 2805 850 8 Batı Karadeniz 348 2811 805 9 Doğu Karadeniz 200 2976 701 10 Kuzeydoğu Anadolu 126 2944 813 11 Ortadoğu Anadolu 201 2716 795 12 Guumlneydoğu Anadolu 369 2716 852 Toplam 4634 2929 793
Tablo 9rsquo da oumlğrencilerin oumlğrenim goumlrduumlkleri boumllgelere goumlre bilgisayar tutum
puanlarına ilişkin ortalama ve standart sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre ilkoumlğretim oumlğrencilerinin oumlğrenim goumlrduumlkleri boumllgelere goumlre bilgisayara tutum
ortalaması İstanbul 3021 batı Marmara 2938 ege 3064 doğu Marmara 3010
batı Anadolu 2979 Akdeniz 2884 orta Anadolu 2805 batı Karadeniz 2811
doğu Karadeniz 2976 kuzeydoğu Anadolu 2944 Ortadoğu Anadolu 2716
guumlneydoğu Anadolu 2716rsquodır Bu ortalama değerler arasında manidar bir fark
olup olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve aşağıdaki bulgulara
ulaşılmıştır
Tablo 10 Oumlğrencilerin Oumlğrenim Goumlrduumlkleri Boumllgelerine Goumlre Bilgisayar
Tutumlarına İlişkin Tek Youmlnluuml Varyans Analizi Sonuccedilları
Kareler
toplamı sd Kareler ortalaması F p Manidar Fark
Gruplar arası 57952 11 5268 8538 000 13459-11
Gruplar iccedili 2851929 4622 617 13459-12
Toplam 2909882 4633
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 193
Tablo 10rsquoda oumlğrencilerin bilgisayar tutumları ile boumllgeler arasında manidar bir
farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(11-4622)=8538 plt01 η2=02] Etki buumlyuumlkluumlkleri
incelendiğinde boumllgeler arasındaki farklılıkların kuumlccediluumlk etkiye sahip olmakla
birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir Buna goumlre bilgisayar tutumları
accedilısından boumllgeler arasında farklılıklar olduğu soumlylenebilir Gruplar arası farkın
kaynağını belirlemek iccedilin yapılan Dunnett C testinin sonuccedillarına goumlre Ortadoğu
Anadolu ( X =2716) ve Guumlneydoğu Anadolu ( X =2929) boumllgelerinde oumlğrenim
goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanı ortalaması İstanbul ( X =3021) Doğu
Karadeniz ( X =2976) Ege ( X =3064) Doğu Marmara ( X =3010) ve Batı
Anadolu ( X =2979) boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum
puanı ortalamasından daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca Akdeniz (2884) Orta Anadolu
( X =2805) ve batı Karadeniz ( X =2811) boumllgelerinde oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanı ortalaması İstanbul ( X =3021) Ege
( X =3064) ve Doğu Marmara ( X =3010) boumllgesinde oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanı ortalamasından daha duumlşuumlktuumlr
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasındaki
manidar duumlşuumlk duumlzeyde bir 19 (plt01) olduğu tespit edilmiştir
TARTIŞMA
Bu ccedilalışmanın amacı PISA 2009 Tuumlrkiye oumlrnekleminde oumlğrencilerin bilgisayar
oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar tutumlarını belirlemektir Araştırmada
oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar tutumlarının cinsiyet okul
tuumlruuml ve boumllge değişkenleri farklılık goumlsterip goumlstermediği ve bilgisayar oumlz-
yeterlik inanccedilları ile tutumları arasındaki ilişki incelenmiştir Oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar tutum ortalaması 4 uumlzerinden sırasıyla
X =314 ve X =293 olarak bulunmuştur Araştırmanın bulgularına goumlre
oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları cinsiyet accedilısından
farklılaşmamaktadır Ancak oumlğrencilerin bilgisayar tutumları cinsiyete goumlre
farklılık goumlstermekle birlikte pratik accedilıdan bu manidar değildir PISA 2003
sonuccedilları sınava Tuumlrkiyersquoden katılan oumlğrencilerin OECD uumllkelerinden katılan
oumlğrencilere goumlre nispeten bilgisayara ilişkin daha olumlu tutumlara ve erkek
oumlğrencilerin kız oumlğrencilere goumlre manidar ve daha olumlu tutumlara sahip
olduğunu goumlstermiştir Buumltuumln uumllkelerde (Tayland hariccedil) bilgisayar oumlz-yeterliği erkek oumlğrencilerin lehine farklılık goumlstermesine rağmen Tuumlrkiyersquoden sınava
katılan oumlğrenciler arasındaki bu fark oldukccedila azdır (Şahinkayası 2008 Thomson
amp De Bortoli 2007) Yılmaz Gerccedilek Koumlseoğlu amp Soran (2006) Seferoğlu
(2005) Akkoyunlu ve Orhan (2003) Yağızrsquoın (2007) araştırmalarında da
bilgisayar oumlz-yeterlik inancının cinsiyete goumlre farklılaşmadığı tespit etmiştir
194 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları oumlğrenim
goumlruumllen okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmaktadır Genel lise ve meslek lisesinde
oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterliği puan ortalamaları ilkoumlğretim
okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha yuumlksektir İlkoumlğretim
okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar tutum puanı ortalaması
genel lise ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin puan ortalamalarına
goumlre daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca genel lisede oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar
tutum puanı ortalaması meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha
yuumlksektir Benzer şekilde Tutirsquonin (2005) yaptığı bir araştırma oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterliklerinin okul tuumlrlerine goumlre farklılaştığını ve oumlzel okullarda
oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin genel okullarda oumlğrenim goumlren oumlğrencilere goumlre manidar ve daha yuumlksek bilgisayar oumlz-yeterlik puan ortalamasına sahip olduğunu
goumlstermiştir Akkoyunlu ve Orhan (2003) yaptığı araştırmada da BOumlTE boumlluumlmuuml
oumlğrencilerinin bilgisayar kullanım oumlzguumlvenlerinin oumlğrencilerin mezun oldukları
okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmış ve bilgisayar meslek liseleri ve genel liselerden
mezun olan oumlğrencilerin lehine bir manidar farklılık bulunmuştur
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları oumlğrenim
goumlruumllen boumllgeler goumlre farklılaşmaktadır Akdeniz Orta Anadolu ve Guumlneydoğu
Anadolu boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı
puanları İstanbul Batı Marmara Ege Doğu Marmara ve Batı Anadolu
boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha duumlşuumlktuumlr Orta Anadolu ve Guumlneydoğu Anadolu boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutumları
İstanbul Doğu Karadeniz Ege Doğu Marmara ve Batı Marmara boumllgesinde
oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinden daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca Akdeniz Orta Anadolu ve
Batı Karadeniz boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanları
İstanbul Ege Doğu Marmara boumllgelerinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden
daha duumlşuumlktuumlr Ancak bu farklar oldukccedila duumlşuumlktuumlr ve kapatılamayacak duumlzeyde
değildir PISA 2003 sonuccedilları sınava Avustralyarsquodan katılan oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterlikleri ve bilgisayar tutumlarının coğrafik boumllgelere goumlre ccedilok
az değiştiğini ortaya ccedilıkarmıştır (Thomson amp De Bortoli 2007) PISA 2006rsquoa
İtalyarsquodan katılan oumlğrencilerin ileri duumlzey kullanım oumlzguumlvenleri coğrafik
boumllgelere goumlre manidar farklılık goumlstermekle birlikte farklılık oldukccedila duumlşuumlktuumlr
Uumllkenin sanayisinin ve ekonomisinin gelişmiş olduğu Bolzano ve Trento boumllgesindeki oumlğrencilerin bilgisayar oumlzyeterlikleri diğer boumllgelere goumlre oldukccedila
yuumlksek duumlzeydedir (Mallon Monseur Quittre amp Wastiau 2010) Benzer şekilde
PISA 2009rsquoa Tuumlrkiyenin İstanbul Ege Doğu Marmara Batı Marmara
boumllgelerinden katılan oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlikleri ve bilgisayar
tutumlarının diğer boumllgelerde oumlğrenim goumlren oumlğrencilere goumlre manidar ve yuumlksek
duumlzeyde olması bu boumllgelerin sanayilerinin ekonomilerinin ve imkacircnlarının
diğer boumllgelere goumlre daha iyi olmasından kaynaklanabilir
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasındaki
ilişki duumlzeyi 19 (plt001) olduğu tespit edilmiştir Literatuumlrdeki araştırmalarda
(oumlrn Contreras 2004 Gardner Dukes ve Discenzarsquonın (1993) Levine ve Donitsa-Schmidt (1998)) bilgisayar oumlzguumlveni ve tutumu arasında ilişki olduğu
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 195
goumlruumllmuumlştuumlr Gardner Dukes ve Discenzarsquonın (1993) 723 ilkoumlğretim oumlğrencisine
youmlnelik yaptıkları araştırma sonucunda bilgisayar oumlz-yeterliğinin de bilgisayar
tutumunu pozitif youmlnde etkilediği goumlruumllmuumlştuumlr Levine ve Donitsa-Schmidt
(1998) 7ndash12 sınıfta okuyan 309 oumlğrenci uumlzerinde bilgisayar tutumu bilgisayar
oumlz-yeterliği ve bilgisayar okuryazarlığı arasındaki ilişkiyi incelemiştir
Ccedilalışmanın sonucunda bilgisayar tutumuyla bilgisayar oumlz-yeterliği arasında
karşılıklı pozitif bir ilişkinin olduğu ve bu iki faktoumlruumln de bilgisayar
okuryazarlığını olumlu youmlnde etkilediği bulunmuştur Bu ccedilalışmada da
literatuumlrdeki ccedilalışmaların bulgularına paralel olarak oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-
yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasında manidar ve pozitif bir ilişki
bulunmuştur
SONUCcedil ve OumlNERİLER
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumlarının olumlu
youmlnde geliştirilmesine ihtiyaccedil duyulmaktadır
Bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ve bilgisayara youmlnelik tutumları oumlğrencilerin
oumlğrenim goumlrduumlkleri okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmaktadır Bu farklılık kuumlccediluumlk
olmakla birlikte eğitim olanaklarının eşit dağıtılması ve yararlanılması
bakımından eşit ilkesi ile ccedilelişmektedir
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterliği inanccedil duumlzeyi ve bilgisayara youmlnelik
tutumları boumllgesel olarak farklılaşmaktadır Ancak bu farklılık oldukccedila
kuumlccediluumlktuumlr Sosyal bir uumllkede herkese eşit koşullardan yararlanma fırsatı
verilmelidir Ancak bu durum tam olarak gerccedilekleşmemektedir
Bu ccedilalışma sonucunda eğitim politikaları accedilısından alınması gereken bazı
kararlar bulunmaktadır Boumllge ve okul tuumlruuml bakımından kaynaklı farklılıkları
azaltacak yatırımların yapılması Milli Eğitim Bakanlığı kontroluumlnde hazırlanan
bilgisayar ders programlarının hızla goumlzden geccedilirerek yenilenmesi ve
oumlğrencilerin boş vakitlerinde yararlanabilecekleri bilgisayar olanaklarının
sağlanması gerekmektedir
KAYNAKLAR
Akın A (2007) Oumlz-guumlven oumllccedileğinin geliştirilmesi ve psikometrik oumlzellikleri [Self-
confidence scale development and psychometric properties] Abant İzzet Baysal
Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 7(2) 165ndash175 Akkoyunlu B amp Kurbanoğlu S (2003) Oumlğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı ve
bilgisayar oumlz-yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 24 1-10
Akkoyunlu B amp Orhan F (2003) Bilgisayar ve Oumlğretim teknolojileri eğitimi (BOumlTE) boumlluumlmuuml oumlğrencilerinin bilgisayar kullanma oumlz-yeterlik inancı ile demografik oumlzellikleri arasındaki ilişki The Turkish Online Journal of Educational Technology 2(3) 86-93
Algan C E (2006) Oumlzel okullarda goumlrev yapan sınıf oumlğretmenlerinin eğitiminde bilgi
teknolojileri kullanımı oumlz yeterlikleri ve derslerinde bilgi teknolojilerinden
196 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
yararlanma durumları Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml
Yayınlanmamış yuumlksek lisans tezi İstanbul Tuumlrkiye Allison P D (2001) Missing data Sage University Papers Series on Quantitative
Applications in Social Science 07-136 Thousand Oaks CASage Aşkar P amp Umay A (2001) İlkoumlğretim matematik oumlğretmenliği oumlğrencilerinin
bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algısı Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 21 1-8
Ataseven F (1999) Teknoloji ve ccedilağdaş okullara paralel modeller BTIE 99 Bildiriler Kitabı 121-124
Attewell P amp Battle J (1999) Home computers and school performance Information Society 15 1ndash10
Bandura A (1997) Self-efficacy The exercise of control New York Freeman Berger C F Lu C R Beltzer S J amp Voss B E (1994) Research on the uses of
technology in science education In D L Gabel (Ed) Handbook of research in science teaching and learning (pp 469-490) New York Macmillan
Berkant HG amp Efendioğlu A (2010) Sınıf oumlğretmenliği boumlluumlmuuml oumlğrencilerinin bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algıları ve bilgisayar destekli eğitim yapmaya ilişkin tutumları 9 Ulusal Sınıf Oumlğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildiri Kitabı 951-
955 Brosnan M amp Lee W (1988) A cross-cultural comparison of gender differences in
computer attitudes and anxieties The United Kingdom and Hong Kong Computers in Human Behavior 14 559-577
Bruce C (1997) The relational approach a new model for information literacy New Review of Information and Library Research 3 1ndash22
Cassidy S amp Eachus P (2002) Developing the computer self-efficacy scale Investigating the relationship between computer self-efficacy and experience with
computers Journal of Educational Computing Research 26(2)133-153 Cassidy S amp Eachus P (2000) Learning style academic belief systems self-report
student proficiency and academic achievement in higher education Educational Psychology 20(3) 307-22
Chase M A (1998) Sources of self-efficacy in physical education and sport Journal of Teaching in Physical Education 18 76-89
Compeau D R amp Higgins C A (1995) Computer self-efficacy Development of a measure and initial test MIS Quarterly 19(2) 189-212
Contreras C L M (2004) Predicting computer self-confidence from demographic and personality variables and computer use The Quarterly Review of Distance Education 5(3) 173-181
Delcourt M amp Kinzie M (1993) Computer technologi- es in teacher education The measurement of attitu- des and self-efficacy Journal of Research and Development in Education 27 31-37
Demir K (2005) Oumlğretmen adaylarının iletişim ve bilgi teknolojilerine tutumlarını etkileyen faktoumlrler 5 Uluslararası Eğitim Teknolojileri Konferansı Sakarya
Deniz L (1994) Bilgisayar tutum oumllccedileğinin geccedilerlik guumlvenirlik ve norm ccedilalışması ve oumlrnek bir uygulama [Development of the attitudes toward computers A preliminary study] Unpublished doctoral dissertation Marmara University Istanbul Turkey
Deniz L (2000) Oumlğretmen adaylarının bilgisayar yaşantıları ve bilgisayar tutumları Marmara Uumlniversitesi Atatuumlrk Eğitim Fakuumlltesi Eğitim Bilimleri Dergisi 12 135-166
Ekici G amp Berkant H G (2007) Bilgisayar ve oumlğretim teknolojileri eğitimi (boumlte) lisans oumlğrencilerinin oumlğrenme stilleri ile bilgisayara youmlnelik tutumları ve
bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algıları arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi 1th
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 197
International Computer and Educational Technology Symposium Ccedilanakkale 16-
18 Mayıs 2007 Ersoy A 2000 Bilgi toplumu olma suumlrecindeki Tuumlrkiye ilkoumlğretimde bilgisayar
kullanımı yoluyla bilgisayar okuryazarlığı kazandırılması ve internet BTIE 2000 Bildiriler Kitabı 7-15
Gardner D G Dukes R L amp Discenza R (1993) computer use self-confidence and attitudes a causal analysis Computers in Human Behavior 9(4) 427-440
Guumlrcan A (2005)Bilgisayar oumlzyeterliliği ile bilişsel oumlğrenme stratejileri arasındaki ilişkiler Eğitim Araştırmaları Dergisi 19 179-193
Hair EC amp Graziano W G (2003) Self-Esteem personality and achievement in high School a prospective longitudinal study in Texas Journal of Personality 71(6) 971ndash994
Hair JF Anderson RE Tahtam RL amp Black WC (1998) Multivariate data analysis New Jersey Pearson
Hannafin R D amp Scott B N (2001) Teaching and learning with dynamic geometry programs in student-centered learning environments a mixed method inquiry Computers in the Schools 17 121ndash141
Hasan B amp Ali J (2006) The impact of general and system-specific self-efficacy on
computer training learning and reactions Academy of Information and Management Sciences 9(1) 17-35
Hashim H R ve Mustapha W N (2004) Attitudes toward learning about and working with computers of student at Uitm The Turkish Online Journal of Educational Technology 3(2)
Hashim H R amp Mustapha W N (2004) Attitudes toward learning about and working with computers of student at Uitm The Turkish Online Journal of Educational Technology 3(2) Article 1
Henderson MV amp Scheffler A J (2003) New literacies standards and teacher education Education 124(2) 390-396
Işıksal M amp Aşkar P (2003) İlkoumlğretim oumlğrencileri iccedilin matematik ve bilgisayar oumlz-yeterlik algısı oumllccedilekleri Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 25 1ndash8
James R amp Lamb C (2000) Integrating science mathematics and technology in middle school technology-rich environments a study of implementation and change School Science and Mathematics 100 27ndash36
Joumlreskog KG amp Soumlrbom D (2004) LISREL 87 for Windows [Computer Software]
Lincolnwood IL Scientific Software International Inc Joumlreskog K G amp Soumlrbom D (1993) LISREL 8 Structural equation modeling with the
SIMPLIs command language Scientific Software Mooresville IL Kaptan S (1998) Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri Ankara Tekışık Ofset Karsten R amp Roth M R (1998) The relationship of computer experience and computer
self-efficacy to performance in introductory computer literacy courses Journal of Research on Technology Education 31(1) 14-24
Khorrami O (2001) Researcing computer self-efficacy International Educational
Journal 2(4) 17-25 Kim H Seo J amp Park H (2008) The impact of ICT use on students academic
performance based on PISA 2006 Korean data The Journal of Korean Education 35(4) 107ndash129
Kline P (2000) An easy guide to factor analysis London and New York Routledge Koumlkluuml N Buumlyuumlkoumlztuumlrk Ş amp Boumlkeoğlu Ouml Ccedil (2006) Sosyal bilimler iccedilin istatistik
Pegem A Yayıncılık Ankara Koumlse S amp Gezer K (2006) Buldan (Denizli) ilccedilesi lise oumlğrencı lerinin bilgisayara
youmlnelı k tutumları Buldan Sempozyumu Bildiri Kitabı 79-86 Pamukkale
Uumlniversitesi
198 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Kubiatko M amp Vlckova K (2010) The relationship between ICT use and science
knowledge for Czech students a secondary analysis of PISA 2006 International Journal of Science and Mathematics Education 8 523-543
Kurbanoğlu S amp Akkoyunlu B (2001) Oumlğrencilere bilgi okuryazarlığı becerilerinin kazandırılması Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 21 81ndash89
Langford M amp Reeves T E (1998) The relationship between computer self-efficacy and personal characteristics of the beginning information systems student Journal of Computer Information Systems 38 (4) 41-45
Lee J (2009) Universals and specifics of math self-concept math self-efficacy and math
anxiety across 41 PISA 2003 participating countries Learning Individual Differences 19 355ndash365
Lev E L (1997) Bandurarsquos theory of self-efficacy applications to oncology Scholarly Inquiry for Nursing Practice 11(1) 21-42
Levine T amp Donitsa-Schmidt S (1998) Computer use confidence attitudes and knowledge a causal analysis Computers in Human Behavior 14(1) 125-146
Levine T ve Donitsa-Schmidt S (1998) Computer use confidence attitudes and knowledge A causal analysis Computers in Human Behavior 14(1) 125-146
Liao Y-K C (1999) Gender differences on attitudes toward computers A meta
analysis Society For Information Technology amp Teacher Education International Conferance San Antonio
Mallon M Monseur C Quittre V amp Wastiau P (2010) The contribution of ICT to education Comparative findings from international surveys and some innovative practice programma education FGA working paper
Marsh H W amp Hocevar D (1988) A new more powerful approach to multitrait-multimethod analysis Application of second-order confirmatory factor analysis Journal of Applied Psychology 73(1) 107-117
MEB (2006) Mesleki eğitim ve oumlğretim sisteminin guumlccedillendirilmesi projesi Tuumlrkiyersquonin başarısı iccedilin itici guumlccedil hayat boyu oumlğrenme politikası belgesi Ankara
MEB (2011) Oumlğretmen yetiştirme ve eğitimi genel muumlduumlrluumlğuuml oumlğretmen yeterlikleri-oumlğretmenlik mesleği genel ve oumlzel alan yeterlikleri Ankara httpotmgmebgovtrogretmen_yeterlikleri_kitabi adresinden 21 Mart 2011 tarihinde indirilmiştir
MEB (1999) Eğitimde ccedilağı yakalama 2000 projesi Ankara Muthen BO amp Kaplan D (1985) A comparison of some methodologiesfor the factor
analysis of non-normal Likert variables British Journal of Mathematical and Statistical Psychology 38 171ndash189
Myers J M amp Halpin R (2002) Teachersrsquo attitudes and use of multimedia technology in the classroom Constructivist-based professional development training for school districts Journal of Computing in Teacher Education 18(4) 133-140
Naeligvdal F (2007) Home-PC usage and achievement in English Computers amp Education 49(4) 1112ndash1121
Nielsen IL amp Moore AM 2003 Psychometric data on the mathematics self-efficacy
scale Educational and Psychological Measurement 63(1) 128ndash138 Nunnally JC amp Bernstein IJ (1994) Psychometric Theory New York McGraw-Hill OrsquoLeary A (1985) Self-efficacy and health Behavioral Research amp Technology 23
437-51 PISA (2009) Information communication technology (ICT) questionnaire
httpPISA2009acereduaudownloadsphp 20 Nisan 2011 tarihinde indirilmiştir Schunk D H (1985) Self-efficacy and classroom learning Psychology in the Schools
22 208-223 Seferoğlu S amp Akbıyık C (2005) İlkoumlğretim oumlğretmenlerinin bilgisayara youmlnelik oumlz-
yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Eğitim Araştırmaları Dergisi 19 89ndash101
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 199
Shrauger J S amp Schohn M (1995) Self-confidence in college students
Conceptualization measurement and behavioral implications Assessment 2 255-278
Stephens L J amp Konvalina J (2001) Factors influencing success in intermediate algebra Computers in the Schools 17 77-84
Suumlmer N (2000) Yapısal eşitlik modelleri Temel kavramlar ve oumlrnek uygulamalar Tuumlrk Psikoloji Yazıları 3(6) 49-74
Şahinkayası Y (2008) A cross-cultural comparison modeling of information and communication technologies aspects affecting mathematical and problem solving
literacy and perceptions of policy makers Unpublished doctoral dissertation Orta Doğu Teknik University Ankara Turkey
Şimşek N (2002) Derste eğitim teknolojisi kullanımı Nobel yayınları Ankara Tabachnick B G amp Fidell S L (1996) Using multivariate statistics (3Edition) Harper
Collins College Publishers New York Thomson S amp De Bortoli L (2007) PISA 2003 Australia ICT use and familiarity at
school and home Camberwell Australian Council for Educational Research Thomson S amp De Bortoli L (2007) PISA 2003 Australia ICT use Familiarity at
School and Home ACER Research Monograph Number 62
Topccedilu P(2009) Cinsiyetin bilgisayar tutumu uumlzerindeki etkisi Bir meta analiz ccedilalışması Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml İstanbul Tuumlrkiye
TTKB (2005) İlkoumlğretim programları genel yaklaşım-yeni ilkoumlğretim programları ve yaklaşımlar httpiogmmebgovtrpagesphppage=program adresinden 21 Mart 2011 tarihinde indirilmiştir
Tuti S (2005) Eğitimde bilişim teknolojileri kullanımı performans goumlstergeleri Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Hacettepe Uumlniversitesi Fen Bilimleri
Enstituumlsuuml Ankara Tuumlrkiye Uzun N Ekici G amp Sağlam N (2010) İlkoumlğretim ikinci kademe oumlğrencilerinin
bilgisayar oumlz-yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Kastamonu Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 18(3) 775-788
Uumlstuumlndağ N (2001) Muumlfredat laboratuar okullarında goumlrev yapan youmlnetici ve oumlğretmenlerin bilgisayar tutumları ile kaygı duumlzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml İstanbul Tuumlrkiye
Vealey R (1986) Conceptualization of sport confidence and competitive orientation Preliminary investigation and instrument development Journal of Sport Psychology 8 221ndash246
Webster J amp Martocchio J J (1993) Turning work into play implications for microcomputer software training Journal of Management 19 1127 ndash 1146
Yağız E (2007) The effects of game-based learning environments on studentsrsquo achievement and self-efficacy in ilkoumlğretimcomputer course Unpublished master thesis Hacettepe University Ankara Turkey
Yılmaz M Koumlseoğlu P Gerccedilek C amp Soran H (2006) Hacettepe uumlniversitesi biyoloji oumlğretmen adaylarının bilgisayarla ilgili oumlzyeterlik inanccedillarının incelenmesi Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 30 278ndash287
Yu F (1998) The effects of cooperation with inter-group competition on performance and attitudes in a computer-assisted science instruction Journal of Computers in Mathematics and Science Teaching 17 381-395
Zhang Y amp Espinoza S (1998) Relationships among computer self-efficacy attitudes toward computers and desirability of learning computing skills Journal of Research on Technology in Education 30 (4) 420-436
200 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
SUMMARY
The purpose of this study is to determine the level of computer self-efficacy
belief and computer attitude of students in the sample of PISA 2009 Turkey
Moreover it was analyzed whether computer self-efficacy beliefs and computer
attitudes differed by various variables (gender region and type of school) or not
and there was a relation between computer self-efficacy beliefs and attitudes or
not
Since the study is a study aiming to examine computer self-efficacy beliefs and
computer attitudes of students participating in PISA 2009 from Turkey in terms of various variables it is a descriptive study
The universe of the study comprised of 15-years old 475 40 students selected
randomly from 65 states participating in PISA 2009 Turkey sample of the
research consists of 4996 Turkish students attending to 170 schools determined
by random designation method by PISA international center by stratification by
11 different school types and 56 provinces from 12 statistical region unit Before
starting analysis lost data were examined and lost data were not included in the
analysis and the study was conducted on 4634 persons
Computer self-efficacy belief scale and computer attitude scale were used as the tool of data collection in the research Before analysis it was examined whether
the data has univariate normal distribution or not and it was determined that
skewness and kurtosis values of all study groups were between -10 and +10 and
it was seen that data has univariate normal distribution Moreover to determine
whether multicollinearity problem was present or not correlations between
variables in all groups were examined The fact that correlation value is 90 and
lower than this value shows that multicollinearity problem is not applicable In
data analysis construction validity of computer self-efficacy and computer
attitude scales was examined by confirmatory factor analysis (CFA) and
Cronbach alpha coefficient was calculated based on internal consistency CFA is
used to examine the conformity of factor structure and validity of the scale
described empirically or theoretical studies before In other words a measurement model determined by the researcher is in question and validity of
this model is tested in the analysis To assess the validity of factor structure of
scale in CFA in addition to chi-square statistics goodness of fit index (GFI)
among frequently-used fit statistics adjusted goodness of fit index (AGFI) root
mean of square error (RMR) and approximate root mean of square error
(RMSEA) are used For model-data fit it is expected that chi-square value will
not be significant value of ldquochi-squaresdrdquo will be lower than three values of
GFI and AGFI will be higher than 90 value of RMSEA and RMR will be lower
than 05 It was seen that fit index found by DFA analysis and Cronbach alpha
value meet the criteria values requested
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 201
T test was conducted for significance of variation between sexes and computer
self-efficacy beliefs of students and no significant variation was determined T
test was applied for significance of the variation between sexes of students and
computer attitudes point average and although there was a significant variance it
was determined that this significance was not significant at the practical level
PISA 2003 results showed that students taking the exam from Turkey have more
positive attitudes about the computer compared to the students from OECD
states and male students have more significant and more positive attitudes than
female students Although computer self-efficacy varied in favour of male
students in all states this variance between students participating from Turkey is
quite a little It was determined in many studies that computer self-efficacy belief does not differ by gender
One way variance analysis for computer self-efficacy belief level of students by
types of school was carried out and no significant variation was found It was
seen that variation was lower for students attending to primary school for their
computer self-efficacy beliefs than students attending to general high school and
vocational high school No study result to support this finding is available
One way variance analysis for computer attitudes of students by school type was
performed and a significant variation was found It can be said that computer
attitudes of students attending to primary school are lower than students of general and vocational high school and computer attitude of students of general
high school is higher than students of vocational high school This case may
arise from change of attitude in time
One way variance analysis for computer self-efficacy beliefs of students by
region was performed and a significant variation was found For the significant
variation point average of students in the Mediterranean Middle East Anatolia
and South-east Anatolia is lower than students in Istanbul West Marmara
Aegean East Marmara and West Anatolia This finding shows parallelism with
the results of PISA 2003 Australia and PISA 2006 Italy This case may arise
from development of these regions
One way variance analysis for computer attitudes of students by region was
carried out and a significant variation was found For the significant variation
point average of computer attitude of students in Middle East Anatolia and
Southeast Anatolia is lower than point average of computer attitude of students
in Istanbul East Black Sea Aegean East Marmara and West Anatolia
Moreover point average of computer attitude of students in the Mediterranean
Middle Anatolia and West Black Sea is lower than students in Istanbul Aegean
and East Marmara region It was determined that a significant lower 19 (plt01)
was present between computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of
students This case may arise from the fact that the region is an industry area and
its economy and opportunities are better than other regions
202 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of students are required to
be developed in positive way Computer self-efficacy belief level and computer
attitude of students vary on school types Although this variation is minor it
conflicts with the principle of equality in terms of non-equal distribution of
education opportunities and principle of equality in terms of benefiting from
them Computer self-efficacy belief level and computer attitude of students vary
on regions However this variation is minor In a social state the opportunity of
benefiting from equal conditions should be granted to everyone However this is
not achieved exactly
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 203
Ekler
Ek 1 Bilgisayar oumlz-yeterlik oumllccedileği maddeleri
Bilgisayarda aşağıdaki işlemlerden her birini ne kadar iyi yapabilirsiniz
a) Dijital fotoğraf ya da diğer grafik goumlruumlntuumllerini biccedilimlendirme
b) Veri tabanı oluşturma (oumlrneğin Microsoft Access reg ile)
c) Grafik ccedilizmek iccedilin elektronik tablolama programı kullanma
d) Sunum oluşturma (oumlrneğin Microsoft PowerPoint reg kullanarak)
e) Ccediloklu ortam sunusu hazırlamak (ses resim ve video ile)
Oumllccedilekteki maddeler ldquoBunu kendi başıma ccedilok iyi yapabilirimldquo(=4) ldquoBunu birinin
yardımı ile yapabilirimrdquo(=3)
ldquoBunun ne demek olduğunu biliyorum fakat yapamamrdquo (=2) ve ldquoBunun ne
demek olduğunu bilmiyorumrdquo (=1) şeklinde belirtilen 4rsquoluuml dereceleme oumllccedileğinde
duumlzenlenmiştir
Ek 2 Bilgisayar tutumu oumllccedileği maddeleri
Bilgisayar ile ilgili deneyimleriniz duumlşuumlnduumlğuumlnuumlzde aşağıdaki anlatımlara ne
oumllccediluumlde katılıyorsunuz
a) Bir bilgisayarla ccedilalışmak benim iccedilin ccedilok oumlnemlidir
b) Bir bilgisayarla oynamanın ya da ccedilalışmanın gerccedilekten eğlenceli
olduğunu duumlşuumlnuumlyorum
c) Bir bilgisayarı kullanıyorum ccediluumlnkuuml ccedilok ilgileniyorum
d) Bilgisayarla ccedilalışırken zamanın nasıl geccediltiğini anlamıyorum
Oumllccedilekteki maddeler ldquoKesinlikle katılmıyorumrdquo (=1) ldquoKatılmıyorumrdquo(=2)
ldquoKatılıyorumrdquo (=3) ldquoKesinlikle katılıyorumrdquo (=4) şeklinde belirtilen 4rsquoli
dereceleme oumllccedileğinde duumlzenlenmiştir
192 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
sahip olmakla birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir Buna goumlre
bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları accedilısından boumllgeler arasında farklılıklar olduğu
soumlylenebilir Gruplar arası farkın kaynağını belirlemek iccedilin yapılan Dunnett C
testinin sonuccedillarına goumlre Akdeniz ( X =3025) Ortadoğu Anadolu ( X =2952)
ve Guumlneydoğu Anadolu ( X =2984) boumllgelerinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterlik inancı puan ortalaması İstanbul ( X =3240) Batı
Marmara ( X =3272) Ege ( X =3207) Doğu Marmara ( X =3226) ve Batı
Anadolu ( X =3178) boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin ortalamasından
daha duumlşuumlktuumlr
Tablo 9 Oumlğrencilerin Oumlğrenim Goumlrduumlkleri Boumllgelerine Goumlre Bilgisayar
Tutumlarına İlişkin Ortalama ve Standart Sapma Değerleri
Boumllgeler N X SS
1 İstanbul 762 3021 784 2 Batı Marmara 228 2938 771 3 Ege 574 3064 749 4 Doğu Marmara 495 3010 762
5 Batı Anadolu 466 2979 778 6 Akdeniz 584 2884 784 7 Orta Anadolu 281 2805 850 8 Batı Karadeniz 348 2811 805 9 Doğu Karadeniz 200 2976 701 10 Kuzeydoğu Anadolu 126 2944 813 11 Ortadoğu Anadolu 201 2716 795 12 Guumlneydoğu Anadolu 369 2716 852 Toplam 4634 2929 793
Tablo 9rsquo da oumlğrencilerin oumlğrenim goumlrduumlkleri boumllgelere goumlre bilgisayar tutum
puanlarına ilişkin ortalama ve standart sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre ilkoumlğretim oumlğrencilerinin oumlğrenim goumlrduumlkleri boumllgelere goumlre bilgisayara tutum
ortalaması İstanbul 3021 batı Marmara 2938 ege 3064 doğu Marmara 3010
batı Anadolu 2979 Akdeniz 2884 orta Anadolu 2805 batı Karadeniz 2811
doğu Karadeniz 2976 kuzeydoğu Anadolu 2944 Ortadoğu Anadolu 2716
guumlneydoğu Anadolu 2716rsquodır Bu ortalama değerler arasında manidar bir fark
olup olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve aşağıdaki bulgulara
ulaşılmıştır
Tablo 10 Oumlğrencilerin Oumlğrenim Goumlrduumlkleri Boumllgelerine Goumlre Bilgisayar
Tutumlarına İlişkin Tek Youmlnluuml Varyans Analizi Sonuccedilları
Kareler
toplamı sd Kareler ortalaması F p Manidar Fark
Gruplar arası 57952 11 5268 8538 000 13459-11
Gruplar iccedili 2851929 4622 617 13459-12
Toplam 2909882 4633
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 193
Tablo 10rsquoda oumlğrencilerin bilgisayar tutumları ile boumllgeler arasında manidar bir
farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(11-4622)=8538 plt01 η2=02] Etki buumlyuumlkluumlkleri
incelendiğinde boumllgeler arasındaki farklılıkların kuumlccediluumlk etkiye sahip olmakla
birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir Buna goumlre bilgisayar tutumları
accedilısından boumllgeler arasında farklılıklar olduğu soumlylenebilir Gruplar arası farkın
kaynağını belirlemek iccedilin yapılan Dunnett C testinin sonuccedillarına goumlre Ortadoğu
Anadolu ( X =2716) ve Guumlneydoğu Anadolu ( X =2929) boumllgelerinde oumlğrenim
goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanı ortalaması İstanbul ( X =3021) Doğu
Karadeniz ( X =2976) Ege ( X =3064) Doğu Marmara ( X =3010) ve Batı
Anadolu ( X =2979) boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum
puanı ortalamasından daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca Akdeniz (2884) Orta Anadolu
( X =2805) ve batı Karadeniz ( X =2811) boumllgelerinde oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanı ortalaması İstanbul ( X =3021) Ege
( X =3064) ve Doğu Marmara ( X =3010) boumllgesinde oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanı ortalamasından daha duumlşuumlktuumlr
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasındaki
manidar duumlşuumlk duumlzeyde bir 19 (plt01) olduğu tespit edilmiştir
TARTIŞMA
Bu ccedilalışmanın amacı PISA 2009 Tuumlrkiye oumlrnekleminde oumlğrencilerin bilgisayar
oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar tutumlarını belirlemektir Araştırmada
oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar tutumlarının cinsiyet okul
tuumlruuml ve boumllge değişkenleri farklılık goumlsterip goumlstermediği ve bilgisayar oumlz-
yeterlik inanccedilları ile tutumları arasındaki ilişki incelenmiştir Oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar tutum ortalaması 4 uumlzerinden sırasıyla
X =314 ve X =293 olarak bulunmuştur Araştırmanın bulgularına goumlre
oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları cinsiyet accedilısından
farklılaşmamaktadır Ancak oumlğrencilerin bilgisayar tutumları cinsiyete goumlre
farklılık goumlstermekle birlikte pratik accedilıdan bu manidar değildir PISA 2003
sonuccedilları sınava Tuumlrkiyersquoden katılan oumlğrencilerin OECD uumllkelerinden katılan
oumlğrencilere goumlre nispeten bilgisayara ilişkin daha olumlu tutumlara ve erkek
oumlğrencilerin kız oumlğrencilere goumlre manidar ve daha olumlu tutumlara sahip
olduğunu goumlstermiştir Buumltuumln uumllkelerde (Tayland hariccedil) bilgisayar oumlz-yeterliği erkek oumlğrencilerin lehine farklılık goumlstermesine rağmen Tuumlrkiyersquoden sınava
katılan oumlğrenciler arasındaki bu fark oldukccedila azdır (Şahinkayası 2008 Thomson
amp De Bortoli 2007) Yılmaz Gerccedilek Koumlseoğlu amp Soran (2006) Seferoğlu
(2005) Akkoyunlu ve Orhan (2003) Yağızrsquoın (2007) araştırmalarında da
bilgisayar oumlz-yeterlik inancının cinsiyete goumlre farklılaşmadığı tespit etmiştir
194 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları oumlğrenim
goumlruumllen okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmaktadır Genel lise ve meslek lisesinde
oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterliği puan ortalamaları ilkoumlğretim
okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha yuumlksektir İlkoumlğretim
okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar tutum puanı ortalaması
genel lise ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin puan ortalamalarına
goumlre daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca genel lisede oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar
tutum puanı ortalaması meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha
yuumlksektir Benzer şekilde Tutirsquonin (2005) yaptığı bir araştırma oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterliklerinin okul tuumlrlerine goumlre farklılaştığını ve oumlzel okullarda
oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin genel okullarda oumlğrenim goumlren oumlğrencilere goumlre manidar ve daha yuumlksek bilgisayar oumlz-yeterlik puan ortalamasına sahip olduğunu
goumlstermiştir Akkoyunlu ve Orhan (2003) yaptığı araştırmada da BOumlTE boumlluumlmuuml
oumlğrencilerinin bilgisayar kullanım oumlzguumlvenlerinin oumlğrencilerin mezun oldukları
okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmış ve bilgisayar meslek liseleri ve genel liselerden
mezun olan oumlğrencilerin lehine bir manidar farklılık bulunmuştur
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları oumlğrenim
goumlruumllen boumllgeler goumlre farklılaşmaktadır Akdeniz Orta Anadolu ve Guumlneydoğu
Anadolu boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı
puanları İstanbul Batı Marmara Ege Doğu Marmara ve Batı Anadolu
boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha duumlşuumlktuumlr Orta Anadolu ve Guumlneydoğu Anadolu boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutumları
İstanbul Doğu Karadeniz Ege Doğu Marmara ve Batı Marmara boumllgesinde
oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinden daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca Akdeniz Orta Anadolu ve
Batı Karadeniz boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanları
İstanbul Ege Doğu Marmara boumllgelerinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden
daha duumlşuumlktuumlr Ancak bu farklar oldukccedila duumlşuumlktuumlr ve kapatılamayacak duumlzeyde
değildir PISA 2003 sonuccedilları sınava Avustralyarsquodan katılan oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterlikleri ve bilgisayar tutumlarının coğrafik boumllgelere goumlre ccedilok
az değiştiğini ortaya ccedilıkarmıştır (Thomson amp De Bortoli 2007) PISA 2006rsquoa
İtalyarsquodan katılan oumlğrencilerin ileri duumlzey kullanım oumlzguumlvenleri coğrafik
boumllgelere goumlre manidar farklılık goumlstermekle birlikte farklılık oldukccedila duumlşuumlktuumlr
Uumllkenin sanayisinin ve ekonomisinin gelişmiş olduğu Bolzano ve Trento boumllgesindeki oumlğrencilerin bilgisayar oumlzyeterlikleri diğer boumllgelere goumlre oldukccedila
yuumlksek duumlzeydedir (Mallon Monseur Quittre amp Wastiau 2010) Benzer şekilde
PISA 2009rsquoa Tuumlrkiyenin İstanbul Ege Doğu Marmara Batı Marmara
boumllgelerinden katılan oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlikleri ve bilgisayar
tutumlarının diğer boumllgelerde oumlğrenim goumlren oumlğrencilere goumlre manidar ve yuumlksek
duumlzeyde olması bu boumllgelerin sanayilerinin ekonomilerinin ve imkacircnlarının
diğer boumllgelere goumlre daha iyi olmasından kaynaklanabilir
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasındaki
ilişki duumlzeyi 19 (plt001) olduğu tespit edilmiştir Literatuumlrdeki araştırmalarda
(oumlrn Contreras 2004 Gardner Dukes ve Discenzarsquonın (1993) Levine ve Donitsa-Schmidt (1998)) bilgisayar oumlzguumlveni ve tutumu arasında ilişki olduğu
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 195
goumlruumllmuumlştuumlr Gardner Dukes ve Discenzarsquonın (1993) 723 ilkoumlğretim oumlğrencisine
youmlnelik yaptıkları araştırma sonucunda bilgisayar oumlz-yeterliğinin de bilgisayar
tutumunu pozitif youmlnde etkilediği goumlruumllmuumlştuumlr Levine ve Donitsa-Schmidt
(1998) 7ndash12 sınıfta okuyan 309 oumlğrenci uumlzerinde bilgisayar tutumu bilgisayar
oumlz-yeterliği ve bilgisayar okuryazarlığı arasındaki ilişkiyi incelemiştir
Ccedilalışmanın sonucunda bilgisayar tutumuyla bilgisayar oumlz-yeterliği arasında
karşılıklı pozitif bir ilişkinin olduğu ve bu iki faktoumlruumln de bilgisayar
okuryazarlığını olumlu youmlnde etkilediği bulunmuştur Bu ccedilalışmada da
literatuumlrdeki ccedilalışmaların bulgularına paralel olarak oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-
yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasında manidar ve pozitif bir ilişki
bulunmuştur
SONUCcedil ve OumlNERİLER
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumlarının olumlu
youmlnde geliştirilmesine ihtiyaccedil duyulmaktadır
Bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ve bilgisayara youmlnelik tutumları oumlğrencilerin
oumlğrenim goumlrduumlkleri okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmaktadır Bu farklılık kuumlccediluumlk
olmakla birlikte eğitim olanaklarının eşit dağıtılması ve yararlanılması
bakımından eşit ilkesi ile ccedilelişmektedir
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterliği inanccedil duumlzeyi ve bilgisayara youmlnelik
tutumları boumllgesel olarak farklılaşmaktadır Ancak bu farklılık oldukccedila
kuumlccediluumlktuumlr Sosyal bir uumllkede herkese eşit koşullardan yararlanma fırsatı
verilmelidir Ancak bu durum tam olarak gerccedilekleşmemektedir
Bu ccedilalışma sonucunda eğitim politikaları accedilısından alınması gereken bazı
kararlar bulunmaktadır Boumllge ve okul tuumlruuml bakımından kaynaklı farklılıkları
azaltacak yatırımların yapılması Milli Eğitim Bakanlığı kontroluumlnde hazırlanan
bilgisayar ders programlarının hızla goumlzden geccedilirerek yenilenmesi ve
oumlğrencilerin boş vakitlerinde yararlanabilecekleri bilgisayar olanaklarının
sağlanması gerekmektedir
KAYNAKLAR
Akın A (2007) Oumlz-guumlven oumllccedileğinin geliştirilmesi ve psikometrik oumlzellikleri [Self-
confidence scale development and psychometric properties] Abant İzzet Baysal
Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 7(2) 165ndash175 Akkoyunlu B amp Kurbanoğlu S (2003) Oumlğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı ve
bilgisayar oumlz-yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 24 1-10
Akkoyunlu B amp Orhan F (2003) Bilgisayar ve Oumlğretim teknolojileri eğitimi (BOumlTE) boumlluumlmuuml oumlğrencilerinin bilgisayar kullanma oumlz-yeterlik inancı ile demografik oumlzellikleri arasındaki ilişki The Turkish Online Journal of Educational Technology 2(3) 86-93
Algan C E (2006) Oumlzel okullarda goumlrev yapan sınıf oumlğretmenlerinin eğitiminde bilgi
teknolojileri kullanımı oumlz yeterlikleri ve derslerinde bilgi teknolojilerinden
196 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
yararlanma durumları Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml
Yayınlanmamış yuumlksek lisans tezi İstanbul Tuumlrkiye Allison P D (2001) Missing data Sage University Papers Series on Quantitative
Applications in Social Science 07-136 Thousand Oaks CASage Aşkar P amp Umay A (2001) İlkoumlğretim matematik oumlğretmenliği oumlğrencilerinin
bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algısı Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 21 1-8
Ataseven F (1999) Teknoloji ve ccedilağdaş okullara paralel modeller BTIE 99 Bildiriler Kitabı 121-124
Attewell P amp Battle J (1999) Home computers and school performance Information Society 15 1ndash10
Bandura A (1997) Self-efficacy The exercise of control New York Freeman Berger C F Lu C R Beltzer S J amp Voss B E (1994) Research on the uses of
technology in science education In D L Gabel (Ed) Handbook of research in science teaching and learning (pp 469-490) New York Macmillan
Berkant HG amp Efendioğlu A (2010) Sınıf oumlğretmenliği boumlluumlmuuml oumlğrencilerinin bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algıları ve bilgisayar destekli eğitim yapmaya ilişkin tutumları 9 Ulusal Sınıf Oumlğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildiri Kitabı 951-
955 Brosnan M amp Lee W (1988) A cross-cultural comparison of gender differences in
computer attitudes and anxieties The United Kingdom and Hong Kong Computers in Human Behavior 14 559-577
Bruce C (1997) The relational approach a new model for information literacy New Review of Information and Library Research 3 1ndash22
Cassidy S amp Eachus P (2002) Developing the computer self-efficacy scale Investigating the relationship between computer self-efficacy and experience with
computers Journal of Educational Computing Research 26(2)133-153 Cassidy S amp Eachus P (2000) Learning style academic belief systems self-report
student proficiency and academic achievement in higher education Educational Psychology 20(3) 307-22
Chase M A (1998) Sources of self-efficacy in physical education and sport Journal of Teaching in Physical Education 18 76-89
Compeau D R amp Higgins C A (1995) Computer self-efficacy Development of a measure and initial test MIS Quarterly 19(2) 189-212
Contreras C L M (2004) Predicting computer self-confidence from demographic and personality variables and computer use The Quarterly Review of Distance Education 5(3) 173-181
Delcourt M amp Kinzie M (1993) Computer technologi- es in teacher education The measurement of attitu- des and self-efficacy Journal of Research and Development in Education 27 31-37
Demir K (2005) Oumlğretmen adaylarının iletişim ve bilgi teknolojilerine tutumlarını etkileyen faktoumlrler 5 Uluslararası Eğitim Teknolojileri Konferansı Sakarya
Deniz L (1994) Bilgisayar tutum oumllccedileğinin geccedilerlik guumlvenirlik ve norm ccedilalışması ve oumlrnek bir uygulama [Development of the attitudes toward computers A preliminary study] Unpublished doctoral dissertation Marmara University Istanbul Turkey
Deniz L (2000) Oumlğretmen adaylarının bilgisayar yaşantıları ve bilgisayar tutumları Marmara Uumlniversitesi Atatuumlrk Eğitim Fakuumlltesi Eğitim Bilimleri Dergisi 12 135-166
Ekici G amp Berkant H G (2007) Bilgisayar ve oumlğretim teknolojileri eğitimi (boumlte) lisans oumlğrencilerinin oumlğrenme stilleri ile bilgisayara youmlnelik tutumları ve
bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algıları arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi 1th
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 197
International Computer and Educational Technology Symposium Ccedilanakkale 16-
18 Mayıs 2007 Ersoy A 2000 Bilgi toplumu olma suumlrecindeki Tuumlrkiye ilkoumlğretimde bilgisayar
kullanımı yoluyla bilgisayar okuryazarlığı kazandırılması ve internet BTIE 2000 Bildiriler Kitabı 7-15
Gardner D G Dukes R L amp Discenza R (1993) computer use self-confidence and attitudes a causal analysis Computers in Human Behavior 9(4) 427-440
Guumlrcan A (2005)Bilgisayar oumlzyeterliliği ile bilişsel oumlğrenme stratejileri arasındaki ilişkiler Eğitim Araştırmaları Dergisi 19 179-193
Hair EC amp Graziano W G (2003) Self-Esteem personality and achievement in high School a prospective longitudinal study in Texas Journal of Personality 71(6) 971ndash994
Hair JF Anderson RE Tahtam RL amp Black WC (1998) Multivariate data analysis New Jersey Pearson
Hannafin R D amp Scott B N (2001) Teaching and learning with dynamic geometry programs in student-centered learning environments a mixed method inquiry Computers in the Schools 17 121ndash141
Hasan B amp Ali J (2006) The impact of general and system-specific self-efficacy on
computer training learning and reactions Academy of Information and Management Sciences 9(1) 17-35
Hashim H R ve Mustapha W N (2004) Attitudes toward learning about and working with computers of student at Uitm The Turkish Online Journal of Educational Technology 3(2)
Hashim H R amp Mustapha W N (2004) Attitudes toward learning about and working with computers of student at Uitm The Turkish Online Journal of Educational Technology 3(2) Article 1
Henderson MV amp Scheffler A J (2003) New literacies standards and teacher education Education 124(2) 390-396
Işıksal M amp Aşkar P (2003) İlkoumlğretim oumlğrencileri iccedilin matematik ve bilgisayar oumlz-yeterlik algısı oumllccedilekleri Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 25 1ndash8
James R amp Lamb C (2000) Integrating science mathematics and technology in middle school technology-rich environments a study of implementation and change School Science and Mathematics 100 27ndash36
Joumlreskog KG amp Soumlrbom D (2004) LISREL 87 for Windows [Computer Software]
Lincolnwood IL Scientific Software International Inc Joumlreskog K G amp Soumlrbom D (1993) LISREL 8 Structural equation modeling with the
SIMPLIs command language Scientific Software Mooresville IL Kaptan S (1998) Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri Ankara Tekışık Ofset Karsten R amp Roth M R (1998) The relationship of computer experience and computer
self-efficacy to performance in introductory computer literacy courses Journal of Research on Technology Education 31(1) 14-24
Khorrami O (2001) Researcing computer self-efficacy International Educational
Journal 2(4) 17-25 Kim H Seo J amp Park H (2008) The impact of ICT use on students academic
performance based on PISA 2006 Korean data The Journal of Korean Education 35(4) 107ndash129
Kline P (2000) An easy guide to factor analysis London and New York Routledge Koumlkluuml N Buumlyuumlkoumlztuumlrk Ş amp Boumlkeoğlu Ouml Ccedil (2006) Sosyal bilimler iccedilin istatistik
Pegem A Yayıncılık Ankara Koumlse S amp Gezer K (2006) Buldan (Denizli) ilccedilesi lise oumlğrencı lerinin bilgisayara
youmlnelı k tutumları Buldan Sempozyumu Bildiri Kitabı 79-86 Pamukkale
Uumlniversitesi
198 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Kubiatko M amp Vlckova K (2010) The relationship between ICT use and science
knowledge for Czech students a secondary analysis of PISA 2006 International Journal of Science and Mathematics Education 8 523-543
Kurbanoğlu S amp Akkoyunlu B (2001) Oumlğrencilere bilgi okuryazarlığı becerilerinin kazandırılması Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 21 81ndash89
Langford M amp Reeves T E (1998) The relationship between computer self-efficacy and personal characteristics of the beginning information systems student Journal of Computer Information Systems 38 (4) 41-45
Lee J (2009) Universals and specifics of math self-concept math self-efficacy and math
anxiety across 41 PISA 2003 participating countries Learning Individual Differences 19 355ndash365
Lev E L (1997) Bandurarsquos theory of self-efficacy applications to oncology Scholarly Inquiry for Nursing Practice 11(1) 21-42
Levine T amp Donitsa-Schmidt S (1998) Computer use confidence attitudes and knowledge a causal analysis Computers in Human Behavior 14(1) 125-146
Levine T ve Donitsa-Schmidt S (1998) Computer use confidence attitudes and knowledge A causal analysis Computers in Human Behavior 14(1) 125-146
Liao Y-K C (1999) Gender differences on attitudes toward computers A meta
analysis Society For Information Technology amp Teacher Education International Conferance San Antonio
Mallon M Monseur C Quittre V amp Wastiau P (2010) The contribution of ICT to education Comparative findings from international surveys and some innovative practice programma education FGA working paper
Marsh H W amp Hocevar D (1988) A new more powerful approach to multitrait-multimethod analysis Application of second-order confirmatory factor analysis Journal of Applied Psychology 73(1) 107-117
MEB (2006) Mesleki eğitim ve oumlğretim sisteminin guumlccedillendirilmesi projesi Tuumlrkiyersquonin başarısı iccedilin itici guumlccedil hayat boyu oumlğrenme politikası belgesi Ankara
MEB (2011) Oumlğretmen yetiştirme ve eğitimi genel muumlduumlrluumlğuuml oumlğretmen yeterlikleri-oumlğretmenlik mesleği genel ve oumlzel alan yeterlikleri Ankara httpotmgmebgovtrogretmen_yeterlikleri_kitabi adresinden 21 Mart 2011 tarihinde indirilmiştir
MEB (1999) Eğitimde ccedilağı yakalama 2000 projesi Ankara Muthen BO amp Kaplan D (1985) A comparison of some methodologiesfor the factor
analysis of non-normal Likert variables British Journal of Mathematical and Statistical Psychology 38 171ndash189
Myers J M amp Halpin R (2002) Teachersrsquo attitudes and use of multimedia technology in the classroom Constructivist-based professional development training for school districts Journal of Computing in Teacher Education 18(4) 133-140
Naeligvdal F (2007) Home-PC usage and achievement in English Computers amp Education 49(4) 1112ndash1121
Nielsen IL amp Moore AM 2003 Psychometric data on the mathematics self-efficacy
scale Educational and Psychological Measurement 63(1) 128ndash138 Nunnally JC amp Bernstein IJ (1994) Psychometric Theory New York McGraw-Hill OrsquoLeary A (1985) Self-efficacy and health Behavioral Research amp Technology 23
437-51 PISA (2009) Information communication technology (ICT) questionnaire
httpPISA2009acereduaudownloadsphp 20 Nisan 2011 tarihinde indirilmiştir Schunk D H (1985) Self-efficacy and classroom learning Psychology in the Schools
22 208-223 Seferoğlu S amp Akbıyık C (2005) İlkoumlğretim oumlğretmenlerinin bilgisayara youmlnelik oumlz-
yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Eğitim Araştırmaları Dergisi 19 89ndash101
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 199
Shrauger J S amp Schohn M (1995) Self-confidence in college students
Conceptualization measurement and behavioral implications Assessment 2 255-278
Stephens L J amp Konvalina J (2001) Factors influencing success in intermediate algebra Computers in the Schools 17 77-84
Suumlmer N (2000) Yapısal eşitlik modelleri Temel kavramlar ve oumlrnek uygulamalar Tuumlrk Psikoloji Yazıları 3(6) 49-74
Şahinkayası Y (2008) A cross-cultural comparison modeling of information and communication technologies aspects affecting mathematical and problem solving
literacy and perceptions of policy makers Unpublished doctoral dissertation Orta Doğu Teknik University Ankara Turkey
Şimşek N (2002) Derste eğitim teknolojisi kullanımı Nobel yayınları Ankara Tabachnick B G amp Fidell S L (1996) Using multivariate statistics (3Edition) Harper
Collins College Publishers New York Thomson S amp De Bortoli L (2007) PISA 2003 Australia ICT use and familiarity at
school and home Camberwell Australian Council for Educational Research Thomson S amp De Bortoli L (2007) PISA 2003 Australia ICT use Familiarity at
School and Home ACER Research Monograph Number 62
Topccedilu P(2009) Cinsiyetin bilgisayar tutumu uumlzerindeki etkisi Bir meta analiz ccedilalışması Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml İstanbul Tuumlrkiye
TTKB (2005) İlkoumlğretim programları genel yaklaşım-yeni ilkoumlğretim programları ve yaklaşımlar httpiogmmebgovtrpagesphppage=program adresinden 21 Mart 2011 tarihinde indirilmiştir
Tuti S (2005) Eğitimde bilişim teknolojileri kullanımı performans goumlstergeleri Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Hacettepe Uumlniversitesi Fen Bilimleri
Enstituumlsuuml Ankara Tuumlrkiye Uzun N Ekici G amp Sağlam N (2010) İlkoumlğretim ikinci kademe oumlğrencilerinin
bilgisayar oumlz-yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Kastamonu Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 18(3) 775-788
Uumlstuumlndağ N (2001) Muumlfredat laboratuar okullarında goumlrev yapan youmlnetici ve oumlğretmenlerin bilgisayar tutumları ile kaygı duumlzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml İstanbul Tuumlrkiye
Vealey R (1986) Conceptualization of sport confidence and competitive orientation Preliminary investigation and instrument development Journal of Sport Psychology 8 221ndash246
Webster J amp Martocchio J J (1993) Turning work into play implications for microcomputer software training Journal of Management 19 1127 ndash 1146
Yağız E (2007) The effects of game-based learning environments on studentsrsquo achievement and self-efficacy in ilkoumlğretimcomputer course Unpublished master thesis Hacettepe University Ankara Turkey
Yılmaz M Koumlseoğlu P Gerccedilek C amp Soran H (2006) Hacettepe uumlniversitesi biyoloji oumlğretmen adaylarının bilgisayarla ilgili oumlzyeterlik inanccedillarının incelenmesi Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 30 278ndash287
Yu F (1998) The effects of cooperation with inter-group competition on performance and attitudes in a computer-assisted science instruction Journal of Computers in Mathematics and Science Teaching 17 381-395
Zhang Y amp Espinoza S (1998) Relationships among computer self-efficacy attitudes toward computers and desirability of learning computing skills Journal of Research on Technology in Education 30 (4) 420-436
200 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
SUMMARY
The purpose of this study is to determine the level of computer self-efficacy
belief and computer attitude of students in the sample of PISA 2009 Turkey
Moreover it was analyzed whether computer self-efficacy beliefs and computer
attitudes differed by various variables (gender region and type of school) or not
and there was a relation between computer self-efficacy beliefs and attitudes or
not
Since the study is a study aiming to examine computer self-efficacy beliefs and
computer attitudes of students participating in PISA 2009 from Turkey in terms of various variables it is a descriptive study
The universe of the study comprised of 15-years old 475 40 students selected
randomly from 65 states participating in PISA 2009 Turkey sample of the
research consists of 4996 Turkish students attending to 170 schools determined
by random designation method by PISA international center by stratification by
11 different school types and 56 provinces from 12 statistical region unit Before
starting analysis lost data were examined and lost data were not included in the
analysis and the study was conducted on 4634 persons
Computer self-efficacy belief scale and computer attitude scale were used as the tool of data collection in the research Before analysis it was examined whether
the data has univariate normal distribution or not and it was determined that
skewness and kurtosis values of all study groups were between -10 and +10 and
it was seen that data has univariate normal distribution Moreover to determine
whether multicollinearity problem was present or not correlations between
variables in all groups were examined The fact that correlation value is 90 and
lower than this value shows that multicollinearity problem is not applicable In
data analysis construction validity of computer self-efficacy and computer
attitude scales was examined by confirmatory factor analysis (CFA) and
Cronbach alpha coefficient was calculated based on internal consistency CFA is
used to examine the conformity of factor structure and validity of the scale
described empirically or theoretical studies before In other words a measurement model determined by the researcher is in question and validity of
this model is tested in the analysis To assess the validity of factor structure of
scale in CFA in addition to chi-square statistics goodness of fit index (GFI)
among frequently-used fit statistics adjusted goodness of fit index (AGFI) root
mean of square error (RMR) and approximate root mean of square error
(RMSEA) are used For model-data fit it is expected that chi-square value will
not be significant value of ldquochi-squaresdrdquo will be lower than three values of
GFI and AGFI will be higher than 90 value of RMSEA and RMR will be lower
than 05 It was seen that fit index found by DFA analysis and Cronbach alpha
value meet the criteria values requested
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 201
T test was conducted for significance of variation between sexes and computer
self-efficacy beliefs of students and no significant variation was determined T
test was applied for significance of the variation between sexes of students and
computer attitudes point average and although there was a significant variance it
was determined that this significance was not significant at the practical level
PISA 2003 results showed that students taking the exam from Turkey have more
positive attitudes about the computer compared to the students from OECD
states and male students have more significant and more positive attitudes than
female students Although computer self-efficacy varied in favour of male
students in all states this variance between students participating from Turkey is
quite a little It was determined in many studies that computer self-efficacy belief does not differ by gender
One way variance analysis for computer self-efficacy belief level of students by
types of school was carried out and no significant variation was found It was
seen that variation was lower for students attending to primary school for their
computer self-efficacy beliefs than students attending to general high school and
vocational high school No study result to support this finding is available
One way variance analysis for computer attitudes of students by school type was
performed and a significant variation was found It can be said that computer
attitudes of students attending to primary school are lower than students of general and vocational high school and computer attitude of students of general
high school is higher than students of vocational high school This case may
arise from change of attitude in time
One way variance analysis for computer self-efficacy beliefs of students by
region was performed and a significant variation was found For the significant
variation point average of students in the Mediterranean Middle East Anatolia
and South-east Anatolia is lower than students in Istanbul West Marmara
Aegean East Marmara and West Anatolia This finding shows parallelism with
the results of PISA 2003 Australia and PISA 2006 Italy This case may arise
from development of these regions
One way variance analysis for computer attitudes of students by region was
carried out and a significant variation was found For the significant variation
point average of computer attitude of students in Middle East Anatolia and
Southeast Anatolia is lower than point average of computer attitude of students
in Istanbul East Black Sea Aegean East Marmara and West Anatolia
Moreover point average of computer attitude of students in the Mediterranean
Middle Anatolia and West Black Sea is lower than students in Istanbul Aegean
and East Marmara region It was determined that a significant lower 19 (plt01)
was present between computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of
students This case may arise from the fact that the region is an industry area and
its economy and opportunities are better than other regions
202 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of students are required to
be developed in positive way Computer self-efficacy belief level and computer
attitude of students vary on school types Although this variation is minor it
conflicts with the principle of equality in terms of non-equal distribution of
education opportunities and principle of equality in terms of benefiting from
them Computer self-efficacy belief level and computer attitude of students vary
on regions However this variation is minor In a social state the opportunity of
benefiting from equal conditions should be granted to everyone However this is
not achieved exactly
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 203
Ekler
Ek 1 Bilgisayar oumlz-yeterlik oumllccedileği maddeleri
Bilgisayarda aşağıdaki işlemlerden her birini ne kadar iyi yapabilirsiniz
a) Dijital fotoğraf ya da diğer grafik goumlruumlntuumllerini biccedilimlendirme
b) Veri tabanı oluşturma (oumlrneğin Microsoft Access reg ile)
c) Grafik ccedilizmek iccedilin elektronik tablolama programı kullanma
d) Sunum oluşturma (oumlrneğin Microsoft PowerPoint reg kullanarak)
e) Ccediloklu ortam sunusu hazırlamak (ses resim ve video ile)
Oumllccedilekteki maddeler ldquoBunu kendi başıma ccedilok iyi yapabilirimldquo(=4) ldquoBunu birinin
yardımı ile yapabilirimrdquo(=3)
ldquoBunun ne demek olduğunu biliyorum fakat yapamamrdquo (=2) ve ldquoBunun ne
demek olduğunu bilmiyorumrdquo (=1) şeklinde belirtilen 4rsquoluuml dereceleme oumllccedileğinde
duumlzenlenmiştir
Ek 2 Bilgisayar tutumu oumllccedileği maddeleri
Bilgisayar ile ilgili deneyimleriniz duumlşuumlnduumlğuumlnuumlzde aşağıdaki anlatımlara ne
oumllccediluumlde katılıyorsunuz
a) Bir bilgisayarla ccedilalışmak benim iccedilin ccedilok oumlnemlidir
b) Bir bilgisayarla oynamanın ya da ccedilalışmanın gerccedilekten eğlenceli
olduğunu duumlşuumlnuumlyorum
c) Bir bilgisayarı kullanıyorum ccediluumlnkuuml ccedilok ilgileniyorum
d) Bilgisayarla ccedilalışırken zamanın nasıl geccediltiğini anlamıyorum
Oumllccedilekteki maddeler ldquoKesinlikle katılmıyorumrdquo (=1) ldquoKatılmıyorumrdquo(=2)
ldquoKatılıyorumrdquo (=3) ldquoKesinlikle katılıyorumrdquo (=4) şeklinde belirtilen 4rsquoli
dereceleme oumllccedileğinde duumlzenlenmiştir
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 193
Tablo 10rsquoda oumlğrencilerin bilgisayar tutumları ile boumllgeler arasında manidar bir
farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(11-4622)=8538 plt01 η2=02] Etki buumlyuumlkluumlkleri
incelendiğinde boumllgeler arasındaki farklılıkların kuumlccediluumlk etkiye sahip olmakla
birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir Buna goumlre bilgisayar tutumları
accedilısından boumllgeler arasında farklılıklar olduğu soumlylenebilir Gruplar arası farkın
kaynağını belirlemek iccedilin yapılan Dunnett C testinin sonuccedillarına goumlre Ortadoğu
Anadolu ( X =2716) ve Guumlneydoğu Anadolu ( X =2929) boumllgelerinde oumlğrenim
goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanı ortalaması İstanbul ( X =3021) Doğu
Karadeniz ( X =2976) Ege ( X =3064) Doğu Marmara ( X =3010) ve Batı
Anadolu ( X =2979) boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum
puanı ortalamasından daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca Akdeniz (2884) Orta Anadolu
( X =2805) ve batı Karadeniz ( X =2811) boumllgelerinde oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanı ortalaması İstanbul ( X =3021) Ege
( X =3064) ve Doğu Marmara ( X =3010) boumllgesinde oumlğrenim goumlren
oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanı ortalamasından daha duumlşuumlktuumlr
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasındaki
manidar duumlşuumlk duumlzeyde bir 19 (plt01) olduğu tespit edilmiştir
TARTIŞMA
Bu ccedilalışmanın amacı PISA 2009 Tuumlrkiye oumlrnekleminde oumlğrencilerin bilgisayar
oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar tutumlarını belirlemektir Araştırmada
oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar tutumlarının cinsiyet okul
tuumlruuml ve boumllge değişkenleri farklılık goumlsterip goumlstermediği ve bilgisayar oumlz-
yeterlik inanccedilları ile tutumları arasındaki ilişki incelenmiştir Oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar tutum ortalaması 4 uumlzerinden sırasıyla
X =314 ve X =293 olarak bulunmuştur Araştırmanın bulgularına goumlre
oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları cinsiyet accedilısından
farklılaşmamaktadır Ancak oumlğrencilerin bilgisayar tutumları cinsiyete goumlre
farklılık goumlstermekle birlikte pratik accedilıdan bu manidar değildir PISA 2003
sonuccedilları sınava Tuumlrkiyersquoden katılan oumlğrencilerin OECD uumllkelerinden katılan
oumlğrencilere goumlre nispeten bilgisayara ilişkin daha olumlu tutumlara ve erkek
oumlğrencilerin kız oumlğrencilere goumlre manidar ve daha olumlu tutumlara sahip
olduğunu goumlstermiştir Buumltuumln uumllkelerde (Tayland hariccedil) bilgisayar oumlz-yeterliği erkek oumlğrencilerin lehine farklılık goumlstermesine rağmen Tuumlrkiyersquoden sınava
katılan oumlğrenciler arasındaki bu fark oldukccedila azdır (Şahinkayası 2008 Thomson
amp De Bortoli 2007) Yılmaz Gerccedilek Koumlseoğlu amp Soran (2006) Seferoğlu
(2005) Akkoyunlu ve Orhan (2003) Yağızrsquoın (2007) araştırmalarında da
bilgisayar oumlz-yeterlik inancının cinsiyete goumlre farklılaşmadığı tespit etmiştir
194 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları oumlğrenim
goumlruumllen okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmaktadır Genel lise ve meslek lisesinde
oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterliği puan ortalamaları ilkoumlğretim
okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha yuumlksektir İlkoumlğretim
okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar tutum puanı ortalaması
genel lise ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin puan ortalamalarına
goumlre daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca genel lisede oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar
tutum puanı ortalaması meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha
yuumlksektir Benzer şekilde Tutirsquonin (2005) yaptığı bir araştırma oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterliklerinin okul tuumlrlerine goumlre farklılaştığını ve oumlzel okullarda
oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin genel okullarda oumlğrenim goumlren oumlğrencilere goumlre manidar ve daha yuumlksek bilgisayar oumlz-yeterlik puan ortalamasına sahip olduğunu
goumlstermiştir Akkoyunlu ve Orhan (2003) yaptığı araştırmada da BOumlTE boumlluumlmuuml
oumlğrencilerinin bilgisayar kullanım oumlzguumlvenlerinin oumlğrencilerin mezun oldukları
okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmış ve bilgisayar meslek liseleri ve genel liselerden
mezun olan oumlğrencilerin lehine bir manidar farklılık bulunmuştur
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları oumlğrenim
goumlruumllen boumllgeler goumlre farklılaşmaktadır Akdeniz Orta Anadolu ve Guumlneydoğu
Anadolu boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı
puanları İstanbul Batı Marmara Ege Doğu Marmara ve Batı Anadolu
boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha duumlşuumlktuumlr Orta Anadolu ve Guumlneydoğu Anadolu boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutumları
İstanbul Doğu Karadeniz Ege Doğu Marmara ve Batı Marmara boumllgesinde
oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinden daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca Akdeniz Orta Anadolu ve
Batı Karadeniz boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanları
İstanbul Ege Doğu Marmara boumllgelerinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden
daha duumlşuumlktuumlr Ancak bu farklar oldukccedila duumlşuumlktuumlr ve kapatılamayacak duumlzeyde
değildir PISA 2003 sonuccedilları sınava Avustralyarsquodan katılan oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterlikleri ve bilgisayar tutumlarının coğrafik boumllgelere goumlre ccedilok
az değiştiğini ortaya ccedilıkarmıştır (Thomson amp De Bortoli 2007) PISA 2006rsquoa
İtalyarsquodan katılan oumlğrencilerin ileri duumlzey kullanım oumlzguumlvenleri coğrafik
boumllgelere goumlre manidar farklılık goumlstermekle birlikte farklılık oldukccedila duumlşuumlktuumlr
Uumllkenin sanayisinin ve ekonomisinin gelişmiş olduğu Bolzano ve Trento boumllgesindeki oumlğrencilerin bilgisayar oumlzyeterlikleri diğer boumllgelere goumlre oldukccedila
yuumlksek duumlzeydedir (Mallon Monseur Quittre amp Wastiau 2010) Benzer şekilde
PISA 2009rsquoa Tuumlrkiyenin İstanbul Ege Doğu Marmara Batı Marmara
boumllgelerinden katılan oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlikleri ve bilgisayar
tutumlarının diğer boumllgelerde oumlğrenim goumlren oumlğrencilere goumlre manidar ve yuumlksek
duumlzeyde olması bu boumllgelerin sanayilerinin ekonomilerinin ve imkacircnlarının
diğer boumllgelere goumlre daha iyi olmasından kaynaklanabilir
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasındaki
ilişki duumlzeyi 19 (plt001) olduğu tespit edilmiştir Literatuumlrdeki araştırmalarda
(oumlrn Contreras 2004 Gardner Dukes ve Discenzarsquonın (1993) Levine ve Donitsa-Schmidt (1998)) bilgisayar oumlzguumlveni ve tutumu arasında ilişki olduğu
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 195
goumlruumllmuumlştuumlr Gardner Dukes ve Discenzarsquonın (1993) 723 ilkoumlğretim oumlğrencisine
youmlnelik yaptıkları araştırma sonucunda bilgisayar oumlz-yeterliğinin de bilgisayar
tutumunu pozitif youmlnde etkilediği goumlruumllmuumlştuumlr Levine ve Donitsa-Schmidt
(1998) 7ndash12 sınıfta okuyan 309 oumlğrenci uumlzerinde bilgisayar tutumu bilgisayar
oumlz-yeterliği ve bilgisayar okuryazarlığı arasındaki ilişkiyi incelemiştir
Ccedilalışmanın sonucunda bilgisayar tutumuyla bilgisayar oumlz-yeterliği arasında
karşılıklı pozitif bir ilişkinin olduğu ve bu iki faktoumlruumln de bilgisayar
okuryazarlığını olumlu youmlnde etkilediği bulunmuştur Bu ccedilalışmada da
literatuumlrdeki ccedilalışmaların bulgularına paralel olarak oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-
yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasında manidar ve pozitif bir ilişki
bulunmuştur
SONUCcedil ve OumlNERİLER
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumlarının olumlu
youmlnde geliştirilmesine ihtiyaccedil duyulmaktadır
Bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ve bilgisayara youmlnelik tutumları oumlğrencilerin
oumlğrenim goumlrduumlkleri okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmaktadır Bu farklılık kuumlccediluumlk
olmakla birlikte eğitim olanaklarının eşit dağıtılması ve yararlanılması
bakımından eşit ilkesi ile ccedilelişmektedir
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterliği inanccedil duumlzeyi ve bilgisayara youmlnelik
tutumları boumllgesel olarak farklılaşmaktadır Ancak bu farklılık oldukccedila
kuumlccediluumlktuumlr Sosyal bir uumllkede herkese eşit koşullardan yararlanma fırsatı
verilmelidir Ancak bu durum tam olarak gerccedilekleşmemektedir
Bu ccedilalışma sonucunda eğitim politikaları accedilısından alınması gereken bazı
kararlar bulunmaktadır Boumllge ve okul tuumlruuml bakımından kaynaklı farklılıkları
azaltacak yatırımların yapılması Milli Eğitim Bakanlığı kontroluumlnde hazırlanan
bilgisayar ders programlarının hızla goumlzden geccedilirerek yenilenmesi ve
oumlğrencilerin boş vakitlerinde yararlanabilecekleri bilgisayar olanaklarının
sağlanması gerekmektedir
KAYNAKLAR
Akın A (2007) Oumlz-guumlven oumllccedileğinin geliştirilmesi ve psikometrik oumlzellikleri [Self-
confidence scale development and psychometric properties] Abant İzzet Baysal
Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 7(2) 165ndash175 Akkoyunlu B amp Kurbanoğlu S (2003) Oumlğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı ve
bilgisayar oumlz-yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 24 1-10
Akkoyunlu B amp Orhan F (2003) Bilgisayar ve Oumlğretim teknolojileri eğitimi (BOumlTE) boumlluumlmuuml oumlğrencilerinin bilgisayar kullanma oumlz-yeterlik inancı ile demografik oumlzellikleri arasındaki ilişki The Turkish Online Journal of Educational Technology 2(3) 86-93
Algan C E (2006) Oumlzel okullarda goumlrev yapan sınıf oumlğretmenlerinin eğitiminde bilgi
teknolojileri kullanımı oumlz yeterlikleri ve derslerinde bilgi teknolojilerinden
196 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
yararlanma durumları Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml
Yayınlanmamış yuumlksek lisans tezi İstanbul Tuumlrkiye Allison P D (2001) Missing data Sage University Papers Series on Quantitative
Applications in Social Science 07-136 Thousand Oaks CASage Aşkar P amp Umay A (2001) İlkoumlğretim matematik oumlğretmenliği oumlğrencilerinin
bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algısı Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 21 1-8
Ataseven F (1999) Teknoloji ve ccedilağdaş okullara paralel modeller BTIE 99 Bildiriler Kitabı 121-124
Attewell P amp Battle J (1999) Home computers and school performance Information Society 15 1ndash10
Bandura A (1997) Self-efficacy The exercise of control New York Freeman Berger C F Lu C R Beltzer S J amp Voss B E (1994) Research on the uses of
technology in science education In D L Gabel (Ed) Handbook of research in science teaching and learning (pp 469-490) New York Macmillan
Berkant HG amp Efendioğlu A (2010) Sınıf oumlğretmenliği boumlluumlmuuml oumlğrencilerinin bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algıları ve bilgisayar destekli eğitim yapmaya ilişkin tutumları 9 Ulusal Sınıf Oumlğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildiri Kitabı 951-
955 Brosnan M amp Lee W (1988) A cross-cultural comparison of gender differences in
computer attitudes and anxieties The United Kingdom and Hong Kong Computers in Human Behavior 14 559-577
Bruce C (1997) The relational approach a new model for information literacy New Review of Information and Library Research 3 1ndash22
Cassidy S amp Eachus P (2002) Developing the computer self-efficacy scale Investigating the relationship between computer self-efficacy and experience with
computers Journal of Educational Computing Research 26(2)133-153 Cassidy S amp Eachus P (2000) Learning style academic belief systems self-report
student proficiency and academic achievement in higher education Educational Psychology 20(3) 307-22
Chase M A (1998) Sources of self-efficacy in physical education and sport Journal of Teaching in Physical Education 18 76-89
Compeau D R amp Higgins C A (1995) Computer self-efficacy Development of a measure and initial test MIS Quarterly 19(2) 189-212
Contreras C L M (2004) Predicting computer self-confidence from demographic and personality variables and computer use The Quarterly Review of Distance Education 5(3) 173-181
Delcourt M amp Kinzie M (1993) Computer technologi- es in teacher education The measurement of attitu- des and self-efficacy Journal of Research and Development in Education 27 31-37
Demir K (2005) Oumlğretmen adaylarının iletişim ve bilgi teknolojilerine tutumlarını etkileyen faktoumlrler 5 Uluslararası Eğitim Teknolojileri Konferansı Sakarya
Deniz L (1994) Bilgisayar tutum oumllccedileğinin geccedilerlik guumlvenirlik ve norm ccedilalışması ve oumlrnek bir uygulama [Development of the attitudes toward computers A preliminary study] Unpublished doctoral dissertation Marmara University Istanbul Turkey
Deniz L (2000) Oumlğretmen adaylarının bilgisayar yaşantıları ve bilgisayar tutumları Marmara Uumlniversitesi Atatuumlrk Eğitim Fakuumlltesi Eğitim Bilimleri Dergisi 12 135-166
Ekici G amp Berkant H G (2007) Bilgisayar ve oumlğretim teknolojileri eğitimi (boumlte) lisans oumlğrencilerinin oumlğrenme stilleri ile bilgisayara youmlnelik tutumları ve
bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algıları arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi 1th
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 197
International Computer and Educational Technology Symposium Ccedilanakkale 16-
18 Mayıs 2007 Ersoy A 2000 Bilgi toplumu olma suumlrecindeki Tuumlrkiye ilkoumlğretimde bilgisayar
kullanımı yoluyla bilgisayar okuryazarlığı kazandırılması ve internet BTIE 2000 Bildiriler Kitabı 7-15
Gardner D G Dukes R L amp Discenza R (1993) computer use self-confidence and attitudes a causal analysis Computers in Human Behavior 9(4) 427-440
Guumlrcan A (2005)Bilgisayar oumlzyeterliliği ile bilişsel oumlğrenme stratejileri arasındaki ilişkiler Eğitim Araştırmaları Dergisi 19 179-193
Hair EC amp Graziano W G (2003) Self-Esteem personality and achievement in high School a prospective longitudinal study in Texas Journal of Personality 71(6) 971ndash994
Hair JF Anderson RE Tahtam RL amp Black WC (1998) Multivariate data analysis New Jersey Pearson
Hannafin R D amp Scott B N (2001) Teaching and learning with dynamic geometry programs in student-centered learning environments a mixed method inquiry Computers in the Schools 17 121ndash141
Hasan B amp Ali J (2006) The impact of general and system-specific self-efficacy on
computer training learning and reactions Academy of Information and Management Sciences 9(1) 17-35
Hashim H R ve Mustapha W N (2004) Attitudes toward learning about and working with computers of student at Uitm The Turkish Online Journal of Educational Technology 3(2)
Hashim H R amp Mustapha W N (2004) Attitudes toward learning about and working with computers of student at Uitm The Turkish Online Journal of Educational Technology 3(2) Article 1
Henderson MV amp Scheffler A J (2003) New literacies standards and teacher education Education 124(2) 390-396
Işıksal M amp Aşkar P (2003) İlkoumlğretim oumlğrencileri iccedilin matematik ve bilgisayar oumlz-yeterlik algısı oumllccedilekleri Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 25 1ndash8
James R amp Lamb C (2000) Integrating science mathematics and technology in middle school technology-rich environments a study of implementation and change School Science and Mathematics 100 27ndash36
Joumlreskog KG amp Soumlrbom D (2004) LISREL 87 for Windows [Computer Software]
Lincolnwood IL Scientific Software International Inc Joumlreskog K G amp Soumlrbom D (1993) LISREL 8 Structural equation modeling with the
SIMPLIs command language Scientific Software Mooresville IL Kaptan S (1998) Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri Ankara Tekışık Ofset Karsten R amp Roth M R (1998) The relationship of computer experience and computer
self-efficacy to performance in introductory computer literacy courses Journal of Research on Technology Education 31(1) 14-24
Khorrami O (2001) Researcing computer self-efficacy International Educational
Journal 2(4) 17-25 Kim H Seo J amp Park H (2008) The impact of ICT use on students academic
performance based on PISA 2006 Korean data The Journal of Korean Education 35(4) 107ndash129
Kline P (2000) An easy guide to factor analysis London and New York Routledge Koumlkluuml N Buumlyuumlkoumlztuumlrk Ş amp Boumlkeoğlu Ouml Ccedil (2006) Sosyal bilimler iccedilin istatistik
Pegem A Yayıncılık Ankara Koumlse S amp Gezer K (2006) Buldan (Denizli) ilccedilesi lise oumlğrencı lerinin bilgisayara
youmlnelı k tutumları Buldan Sempozyumu Bildiri Kitabı 79-86 Pamukkale
Uumlniversitesi
198 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Kubiatko M amp Vlckova K (2010) The relationship between ICT use and science
knowledge for Czech students a secondary analysis of PISA 2006 International Journal of Science and Mathematics Education 8 523-543
Kurbanoğlu S amp Akkoyunlu B (2001) Oumlğrencilere bilgi okuryazarlığı becerilerinin kazandırılması Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 21 81ndash89
Langford M amp Reeves T E (1998) The relationship between computer self-efficacy and personal characteristics of the beginning information systems student Journal of Computer Information Systems 38 (4) 41-45
Lee J (2009) Universals and specifics of math self-concept math self-efficacy and math
anxiety across 41 PISA 2003 participating countries Learning Individual Differences 19 355ndash365
Lev E L (1997) Bandurarsquos theory of self-efficacy applications to oncology Scholarly Inquiry for Nursing Practice 11(1) 21-42
Levine T amp Donitsa-Schmidt S (1998) Computer use confidence attitudes and knowledge a causal analysis Computers in Human Behavior 14(1) 125-146
Levine T ve Donitsa-Schmidt S (1998) Computer use confidence attitudes and knowledge A causal analysis Computers in Human Behavior 14(1) 125-146
Liao Y-K C (1999) Gender differences on attitudes toward computers A meta
analysis Society For Information Technology amp Teacher Education International Conferance San Antonio
Mallon M Monseur C Quittre V amp Wastiau P (2010) The contribution of ICT to education Comparative findings from international surveys and some innovative practice programma education FGA working paper
Marsh H W amp Hocevar D (1988) A new more powerful approach to multitrait-multimethod analysis Application of second-order confirmatory factor analysis Journal of Applied Psychology 73(1) 107-117
MEB (2006) Mesleki eğitim ve oumlğretim sisteminin guumlccedillendirilmesi projesi Tuumlrkiyersquonin başarısı iccedilin itici guumlccedil hayat boyu oumlğrenme politikası belgesi Ankara
MEB (2011) Oumlğretmen yetiştirme ve eğitimi genel muumlduumlrluumlğuuml oumlğretmen yeterlikleri-oumlğretmenlik mesleği genel ve oumlzel alan yeterlikleri Ankara httpotmgmebgovtrogretmen_yeterlikleri_kitabi adresinden 21 Mart 2011 tarihinde indirilmiştir
MEB (1999) Eğitimde ccedilağı yakalama 2000 projesi Ankara Muthen BO amp Kaplan D (1985) A comparison of some methodologiesfor the factor
analysis of non-normal Likert variables British Journal of Mathematical and Statistical Psychology 38 171ndash189
Myers J M amp Halpin R (2002) Teachersrsquo attitudes and use of multimedia technology in the classroom Constructivist-based professional development training for school districts Journal of Computing in Teacher Education 18(4) 133-140
Naeligvdal F (2007) Home-PC usage and achievement in English Computers amp Education 49(4) 1112ndash1121
Nielsen IL amp Moore AM 2003 Psychometric data on the mathematics self-efficacy
scale Educational and Psychological Measurement 63(1) 128ndash138 Nunnally JC amp Bernstein IJ (1994) Psychometric Theory New York McGraw-Hill OrsquoLeary A (1985) Self-efficacy and health Behavioral Research amp Technology 23
437-51 PISA (2009) Information communication technology (ICT) questionnaire
httpPISA2009acereduaudownloadsphp 20 Nisan 2011 tarihinde indirilmiştir Schunk D H (1985) Self-efficacy and classroom learning Psychology in the Schools
22 208-223 Seferoğlu S amp Akbıyık C (2005) İlkoumlğretim oumlğretmenlerinin bilgisayara youmlnelik oumlz-
yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Eğitim Araştırmaları Dergisi 19 89ndash101
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 199
Shrauger J S amp Schohn M (1995) Self-confidence in college students
Conceptualization measurement and behavioral implications Assessment 2 255-278
Stephens L J amp Konvalina J (2001) Factors influencing success in intermediate algebra Computers in the Schools 17 77-84
Suumlmer N (2000) Yapısal eşitlik modelleri Temel kavramlar ve oumlrnek uygulamalar Tuumlrk Psikoloji Yazıları 3(6) 49-74
Şahinkayası Y (2008) A cross-cultural comparison modeling of information and communication technologies aspects affecting mathematical and problem solving
literacy and perceptions of policy makers Unpublished doctoral dissertation Orta Doğu Teknik University Ankara Turkey
Şimşek N (2002) Derste eğitim teknolojisi kullanımı Nobel yayınları Ankara Tabachnick B G amp Fidell S L (1996) Using multivariate statistics (3Edition) Harper
Collins College Publishers New York Thomson S amp De Bortoli L (2007) PISA 2003 Australia ICT use and familiarity at
school and home Camberwell Australian Council for Educational Research Thomson S amp De Bortoli L (2007) PISA 2003 Australia ICT use Familiarity at
School and Home ACER Research Monograph Number 62
Topccedilu P(2009) Cinsiyetin bilgisayar tutumu uumlzerindeki etkisi Bir meta analiz ccedilalışması Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml İstanbul Tuumlrkiye
TTKB (2005) İlkoumlğretim programları genel yaklaşım-yeni ilkoumlğretim programları ve yaklaşımlar httpiogmmebgovtrpagesphppage=program adresinden 21 Mart 2011 tarihinde indirilmiştir
Tuti S (2005) Eğitimde bilişim teknolojileri kullanımı performans goumlstergeleri Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Hacettepe Uumlniversitesi Fen Bilimleri
Enstituumlsuuml Ankara Tuumlrkiye Uzun N Ekici G amp Sağlam N (2010) İlkoumlğretim ikinci kademe oumlğrencilerinin
bilgisayar oumlz-yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Kastamonu Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 18(3) 775-788
Uumlstuumlndağ N (2001) Muumlfredat laboratuar okullarında goumlrev yapan youmlnetici ve oumlğretmenlerin bilgisayar tutumları ile kaygı duumlzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml İstanbul Tuumlrkiye
Vealey R (1986) Conceptualization of sport confidence and competitive orientation Preliminary investigation and instrument development Journal of Sport Psychology 8 221ndash246
Webster J amp Martocchio J J (1993) Turning work into play implications for microcomputer software training Journal of Management 19 1127 ndash 1146
Yağız E (2007) The effects of game-based learning environments on studentsrsquo achievement and self-efficacy in ilkoumlğretimcomputer course Unpublished master thesis Hacettepe University Ankara Turkey
Yılmaz M Koumlseoğlu P Gerccedilek C amp Soran H (2006) Hacettepe uumlniversitesi biyoloji oumlğretmen adaylarının bilgisayarla ilgili oumlzyeterlik inanccedillarının incelenmesi Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 30 278ndash287
Yu F (1998) The effects of cooperation with inter-group competition on performance and attitudes in a computer-assisted science instruction Journal of Computers in Mathematics and Science Teaching 17 381-395
Zhang Y amp Espinoza S (1998) Relationships among computer self-efficacy attitudes toward computers and desirability of learning computing skills Journal of Research on Technology in Education 30 (4) 420-436
200 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
SUMMARY
The purpose of this study is to determine the level of computer self-efficacy
belief and computer attitude of students in the sample of PISA 2009 Turkey
Moreover it was analyzed whether computer self-efficacy beliefs and computer
attitudes differed by various variables (gender region and type of school) or not
and there was a relation between computer self-efficacy beliefs and attitudes or
not
Since the study is a study aiming to examine computer self-efficacy beliefs and
computer attitudes of students participating in PISA 2009 from Turkey in terms of various variables it is a descriptive study
The universe of the study comprised of 15-years old 475 40 students selected
randomly from 65 states participating in PISA 2009 Turkey sample of the
research consists of 4996 Turkish students attending to 170 schools determined
by random designation method by PISA international center by stratification by
11 different school types and 56 provinces from 12 statistical region unit Before
starting analysis lost data were examined and lost data were not included in the
analysis and the study was conducted on 4634 persons
Computer self-efficacy belief scale and computer attitude scale were used as the tool of data collection in the research Before analysis it was examined whether
the data has univariate normal distribution or not and it was determined that
skewness and kurtosis values of all study groups were between -10 and +10 and
it was seen that data has univariate normal distribution Moreover to determine
whether multicollinearity problem was present or not correlations between
variables in all groups were examined The fact that correlation value is 90 and
lower than this value shows that multicollinearity problem is not applicable In
data analysis construction validity of computer self-efficacy and computer
attitude scales was examined by confirmatory factor analysis (CFA) and
Cronbach alpha coefficient was calculated based on internal consistency CFA is
used to examine the conformity of factor structure and validity of the scale
described empirically or theoretical studies before In other words a measurement model determined by the researcher is in question and validity of
this model is tested in the analysis To assess the validity of factor structure of
scale in CFA in addition to chi-square statistics goodness of fit index (GFI)
among frequently-used fit statistics adjusted goodness of fit index (AGFI) root
mean of square error (RMR) and approximate root mean of square error
(RMSEA) are used For model-data fit it is expected that chi-square value will
not be significant value of ldquochi-squaresdrdquo will be lower than three values of
GFI and AGFI will be higher than 90 value of RMSEA and RMR will be lower
than 05 It was seen that fit index found by DFA analysis and Cronbach alpha
value meet the criteria values requested
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 201
T test was conducted for significance of variation between sexes and computer
self-efficacy beliefs of students and no significant variation was determined T
test was applied for significance of the variation between sexes of students and
computer attitudes point average and although there was a significant variance it
was determined that this significance was not significant at the practical level
PISA 2003 results showed that students taking the exam from Turkey have more
positive attitudes about the computer compared to the students from OECD
states and male students have more significant and more positive attitudes than
female students Although computer self-efficacy varied in favour of male
students in all states this variance between students participating from Turkey is
quite a little It was determined in many studies that computer self-efficacy belief does not differ by gender
One way variance analysis for computer self-efficacy belief level of students by
types of school was carried out and no significant variation was found It was
seen that variation was lower for students attending to primary school for their
computer self-efficacy beliefs than students attending to general high school and
vocational high school No study result to support this finding is available
One way variance analysis for computer attitudes of students by school type was
performed and a significant variation was found It can be said that computer
attitudes of students attending to primary school are lower than students of general and vocational high school and computer attitude of students of general
high school is higher than students of vocational high school This case may
arise from change of attitude in time
One way variance analysis for computer self-efficacy beliefs of students by
region was performed and a significant variation was found For the significant
variation point average of students in the Mediterranean Middle East Anatolia
and South-east Anatolia is lower than students in Istanbul West Marmara
Aegean East Marmara and West Anatolia This finding shows parallelism with
the results of PISA 2003 Australia and PISA 2006 Italy This case may arise
from development of these regions
One way variance analysis for computer attitudes of students by region was
carried out and a significant variation was found For the significant variation
point average of computer attitude of students in Middle East Anatolia and
Southeast Anatolia is lower than point average of computer attitude of students
in Istanbul East Black Sea Aegean East Marmara and West Anatolia
Moreover point average of computer attitude of students in the Mediterranean
Middle Anatolia and West Black Sea is lower than students in Istanbul Aegean
and East Marmara region It was determined that a significant lower 19 (plt01)
was present between computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of
students This case may arise from the fact that the region is an industry area and
its economy and opportunities are better than other regions
202 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of students are required to
be developed in positive way Computer self-efficacy belief level and computer
attitude of students vary on school types Although this variation is minor it
conflicts with the principle of equality in terms of non-equal distribution of
education opportunities and principle of equality in terms of benefiting from
them Computer self-efficacy belief level and computer attitude of students vary
on regions However this variation is minor In a social state the opportunity of
benefiting from equal conditions should be granted to everyone However this is
not achieved exactly
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 203
Ekler
Ek 1 Bilgisayar oumlz-yeterlik oumllccedileği maddeleri
Bilgisayarda aşağıdaki işlemlerden her birini ne kadar iyi yapabilirsiniz
a) Dijital fotoğraf ya da diğer grafik goumlruumlntuumllerini biccedilimlendirme
b) Veri tabanı oluşturma (oumlrneğin Microsoft Access reg ile)
c) Grafik ccedilizmek iccedilin elektronik tablolama programı kullanma
d) Sunum oluşturma (oumlrneğin Microsoft PowerPoint reg kullanarak)
e) Ccediloklu ortam sunusu hazırlamak (ses resim ve video ile)
Oumllccedilekteki maddeler ldquoBunu kendi başıma ccedilok iyi yapabilirimldquo(=4) ldquoBunu birinin
yardımı ile yapabilirimrdquo(=3)
ldquoBunun ne demek olduğunu biliyorum fakat yapamamrdquo (=2) ve ldquoBunun ne
demek olduğunu bilmiyorumrdquo (=1) şeklinde belirtilen 4rsquoluuml dereceleme oumllccedileğinde
duumlzenlenmiştir
Ek 2 Bilgisayar tutumu oumllccedileği maddeleri
Bilgisayar ile ilgili deneyimleriniz duumlşuumlnduumlğuumlnuumlzde aşağıdaki anlatımlara ne
oumllccediluumlde katılıyorsunuz
a) Bir bilgisayarla ccedilalışmak benim iccedilin ccedilok oumlnemlidir
b) Bir bilgisayarla oynamanın ya da ccedilalışmanın gerccedilekten eğlenceli
olduğunu duumlşuumlnuumlyorum
c) Bir bilgisayarı kullanıyorum ccediluumlnkuuml ccedilok ilgileniyorum
d) Bilgisayarla ccedilalışırken zamanın nasıl geccediltiğini anlamıyorum
Oumllccedilekteki maddeler ldquoKesinlikle katılmıyorumrdquo (=1) ldquoKatılmıyorumrdquo(=2)
ldquoKatılıyorumrdquo (=3) ldquoKesinlikle katılıyorumrdquo (=4) şeklinde belirtilen 4rsquoli
dereceleme oumllccedileğinde duumlzenlenmiştir
194 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları oumlğrenim
goumlruumllen okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmaktadır Genel lise ve meslek lisesinde
oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterliği puan ortalamaları ilkoumlğretim
okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha yuumlksektir İlkoumlğretim
okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar tutum puanı ortalaması
genel lise ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin puan ortalamalarına
goumlre daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca genel lisede oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar
tutum puanı ortalaması meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha
yuumlksektir Benzer şekilde Tutirsquonin (2005) yaptığı bir araştırma oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterliklerinin okul tuumlrlerine goumlre farklılaştığını ve oumlzel okullarda
oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin genel okullarda oumlğrenim goumlren oumlğrencilere goumlre manidar ve daha yuumlksek bilgisayar oumlz-yeterlik puan ortalamasına sahip olduğunu
goumlstermiştir Akkoyunlu ve Orhan (2003) yaptığı araştırmada da BOumlTE boumlluumlmuuml
oumlğrencilerinin bilgisayar kullanım oumlzguumlvenlerinin oumlğrencilerin mezun oldukları
okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmış ve bilgisayar meslek liseleri ve genel liselerden
mezun olan oumlğrencilerin lehine bir manidar farklılık bulunmuştur
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları oumlğrenim
goumlruumllen boumllgeler goumlre farklılaşmaktadır Akdeniz Orta Anadolu ve Guumlneydoğu
Anadolu boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı
puanları İstanbul Batı Marmara Ege Doğu Marmara ve Batı Anadolu
boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha duumlşuumlktuumlr Orta Anadolu ve Guumlneydoğu Anadolu boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutumları
İstanbul Doğu Karadeniz Ege Doğu Marmara ve Batı Marmara boumllgesinde
oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinden daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca Akdeniz Orta Anadolu ve
Batı Karadeniz boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanları
İstanbul Ege Doğu Marmara boumllgelerinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden
daha duumlşuumlktuumlr Ancak bu farklar oldukccedila duumlşuumlktuumlr ve kapatılamayacak duumlzeyde
değildir PISA 2003 sonuccedilları sınava Avustralyarsquodan katılan oumlğrencilerin
bilgisayar oumlz-yeterlikleri ve bilgisayar tutumlarının coğrafik boumllgelere goumlre ccedilok
az değiştiğini ortaya ccedilıkarmıştır (Thomson amp De Bortoli 2007) PISA 2006rsquoa
İtalyarsquodan katılan oumlğrencilerin ileri duumlzey kullanım oumlzguumlvenleri coğrafik
boumllgelere goumlre manidar farklılık goumlstermekle birlikte farklılık oldukccedila duumlşuumlktuumlr
Uumllkenin sanayisinin ve ekonomisinin gelişmiş olduğu Bolzano ve Trento boumllgesindeki oumlğrencilerin bilgisayar oumlzyeterlikleri diğer boumllgelere goumlre oldukccedila
yuumlksek duumlzeydedir (Mallon Monseur Quittre amp Wastiau 2010) Benzer şekilde
PISA 2009rsquoa Tuumlrkiyenin İstanbul Ege Doğu Marmara Batı Marmara
boumllgelerinden katılan oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlikleri ve bilgisayar
tutumlarının diğer boumllgelerde oumlğrenim goumlren oumlğrencilere goumlre manidar ve yuumlksek
duumlzeyde olması bu boumllgelerin sanayilerinin ekonomilerinin ve imkacircnlarının
diğer boumllgelere goumlre daha iyi olmasından kaynaklanabilir
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasındaki
ilişki duumlzeyi 19 (plt001) olduğu tespit edilmiştir Literatuumlrdeki araştırmalarda
(oumlrn Contreras 2004 Gardner Dukes ve Discenzarsquonın (1993) Levine ve Donitsa-Schmidt (1998)) bilgisayar oumlzguumlveni ve tutumu arasında ilişki olduğu
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 195
goumlruumllmuumlştuumlr Gardner Dukes ve Discenzarsquonın (1993) 723 ilkoumlğretim oumlğrencisine
youmlnelik yaptıkları araştırma sonucunda bilgisayar oumlz-yeterliğinin de bilgisayar
tutumunu pozitif youmlnde etkilediği goumlruumllmuumlştuumlr Levine ve Donitsa-Schmidt
(1998) 7ndash12 sınıfta okuyan 309 oumlğrenci uumlzerinde bilgisayar tutumu bilgisayar
oumlz-yeterliği ve bilgisayar okuryazarlığı arasındaki ilişkiyi incelemiştir
Ccedilalışmanın sonucunda bilgisayar tutumuyla bilgisayar oumlz-yeterliği arasında
karşılıklı pozitif bir ilişkinin olduğu ve bu iki faktoumlruumln de bilgisayar
okuryazarlığını olumlu youmlnde etkilediği bulunmuştur Bu ccedilalışmada da
literatuumlrdeki ccedilalışmaların bulgularına paralel olarak oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-
yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasında manidar ve pozitif bir ilişki
bulunmuştur
SONUCcedil ve OumlNERİLER
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumlarının olumlu
youmlnde geliştirilmesine ihtiyaccedil duyulmaktadır
Bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ve bilgisayara youmlnelik tutumları oumlğrencilerin
oumlğrenim goumlrduumlkleri okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmaktadır Bu farklılık kuumlccediluumlk
olmakla birlikte eğitim olanaklarının eşit dağıtılması ve yararlanılması
bakımından eşit ilkesi ile ccedilelişmektedir
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterliği inanccedil duumlzeyi ve bilgisayara youmlnelik
tutumları boumllgesel olarak farklılaşmaktadır Ancak bu farklılık oldukccedila
kuumlccediluumlktuumlr Sosyal bir uumllkede herkese eşit koşullardan yararlanma fırsatı
verilmelidir Ancak bu durum tam olarak gerccedilekleşmemektedir
Bu ccedilalışma sonucunda eğitim politikaları accedilısından alınması gereken bazı
kararlar bulunmaktadır Boumllge ve okul tuumlruuml bakımından kaynaklı farklılıkları
azaltacak yatırımların yapılması Milli Eğitim Bakanlığı kontroluumlnde hazırlanan
bilgisayar ders programlarının hızla goumlzden geccedilirerek yenilenmesi ve
oumlğrencilerin boş vakitlerinde yararlanabilecekleri bilgisayar olanaklarının
sağlanması gerekmektedir
KAYNAKLAR
Akın A (2007) Oumlz-guumlven oumllccedileğinin geliştirilmesi ve psikometrik oumlzellikleri [Self-
confidence scale development and psychometric properties] Abant İzzet Baysal
Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 7(2) 165ndash175 Akkoyunlu B amp Kurbanoğlu S (2003) Oumlğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı ve
bilgisayar oumlz-yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 24 1-10
Akkoyunlu B amp Orhan F (2003) Bilgisayar ve Oumlğretim teknolojileri eğitimi (BOumlTE) boumlluumlmuuml oumlğrencilerinin bilgisayar kullanma oumlz-yeterlik inancı ile demografik oumlzellikleri arasındaki ilişki The Turkish Online Journal of Educational Technology 2(3) 86-93
Algan C E (2006) Oumlzel okullarda goumlrev yapan sınıf oumlğretmenlerinin eğitiminde bilgi
teknolojileri kullanımı oumlz yeterlikleri ve derslerinde bilgi teknolojilerinden
196 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
yararlanma durumları Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml
Yayınlanmamış yuumlksek lisans tezi İstanbul Tuumlrkiye Allison P D (2001) Missing data Sage University Papers Series on Quantitative
Applications in Social Science 07-136 Thousand Oaks CASage Aşkar P amp Umay A (2001) İlkoumlğretim matematik oumlğretmenliği oumlğrencilerinin
bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algısı Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 21 1-8
Ataseven F (1999) Teknoloji ve ccedilağdaş okullara paralel modeller BTIE 99 Bildiriler Kitabı 121-124
Attewell P amp Battle J (1999) Home computers and school performance Information Society 15 1ndash10
Bandura A (1997) Self-efficacy The exercise of control New York Freeman Berger C F Lu C R Beltzer S J amp Voss B E (1994) Research on the uses of
technology in science education In D L Gabel (Ed) Handbook of research in science teaching and learning (pp 469-490) New York Macmillan
Berkant HG amp Efendioğlu A (2010) Sınıf oumlğretmenliği boumlluumlmuuml oumlğrencilerinin bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algıları ve bilgisayar destekli eğitim yapmaya ilişkin tutumları 9 Ulusal Sınıf Oumlğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildiri Kitabı 951-
955 Brosnan M amp Lee W (1988) A cross-cultural comparison of gender differences in
computer attitudes and anxieties The United Kingdom and Hong Kong Computers in Human Behavior 14 559-577
Bruce C (1997) The relational approach a new model for information literacy New Review of Information and Library Research 3 1ndash22
Cassidy S amp Eachus P (2002) Developing the computer self-efficacy scale Investigating the relationship between computer self-efficacy and experience with
computers Journal of Educational Computing Research 26(2)133-153 Cassidy S amp Eachus P (2000) Learning style academic belief systems self-report
student proficiency and academic achievement in higher education Educational Psychology 20(3) 307-22
Chase M A (1998) Sources of self-efficacy in physical education and sport Journal of Teaching in Physical Education 18 76-89
Compeau D R amp Higgins C A (1995) Computer self-efficacy Development of a measure and initial test MIS Quarterly 19(2) 189-212
Contreras C L M (2004) Predicting computer self-confidence from demographic and personality variables and computer use The Quarterly Review of Distance Education 5(3) 173-181
Delcourt M amp Kinzie M (1993) Computer technologi- es in teacher education The measurement of attitu- des and self-efficacy Journal of Research and Development in Education 27 31-37
Demir K (2005) Oumlğretmen adaylarının iletişim ve bilgi teknolojilerine tutumlarını etkileyen faktoumlrler 5 Uluslararası Eğitim Teknolojileri Konferansı Sakarya
Deniz L (1994) Bilgisayar tutum oumllccedileğinin geccedilerlik guumlvenirlik ve norm ccedilalışması ve oumlrnek bir uygulama [Development of the attitudes toward computers A preliminary study] Unpublished doctoral dissertation Marmara University Istanbul Turkey
Deniz L (2000) Oumlğretmen adaylarının bilgisayar yaşantıları ve bilgisayar tutumları Marmara Uumlniversitesi Atatuumlrk Eğitim Fakuumlltesi Eğitim Bilimleri Dergisi 12 135-166
Ekici G amp Berkant H G (2007) Bilgisayar ve oumlğretim teknolojileri eğitimi (boumlte) lisans oumlğrencilerinin oumlğrenme stilleri ile bilgisayara youmlnelik tutumları ve
bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algıları arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi 1th
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 197
International Computer and Educational Technology Symposium Ccedilanakkale 16-
18 Mayıs 2007 Ersoy A 2000 Bilgi toplumu olma suumlrecindeki Tuumlrkiye ilkoumlğretimde bilgisayar
kullanımı yoluyla bilgisayar okuryazarlığı kazandırılması ve internet BTIE 2000 Bildiriler Kitabı 7-15
Gardner D G Dukes R L amp Discenza R (1993) computer use self-confidence and attitudes a causal analysis Computers in Human Behavior 9(4) 427-440
Guumlrcan A (2005)Bilgisayar oumlzyeterliliği ile bilişsel oumlğrenme stratejileri arasındaki ilişkiler Eğitim Araştırmaları Dergisi 19 179-193
Hair EC amp Graziano W G (2003) Self-Esteem personality and achievement in high School a prospective longitudinal study in Texas Journal of Personality 71(6) 971ndash994
Hair JF Anderson RE Tahtam RL amp Black WC (1998) Multivariate data analysis New Jersey Pearson
Hannafin R D amp Scott B N (2001) Teaching and learning with dynamic geometry programs in student-centered learning environments a mixed method inquiry Computers in the Schools 17 121ndash141
Hasan B amp Ali J (2006) The impact of general and system-specific self-efficacy on
computer training learning and reactions Academy of Information and Management Sciences 9(1) 17-35
Hashim H R ve Mustapha W N (2004) Attitudes toward learning about and working with computers of student at Uitm The Turkish Online Journal of Educational Technology 3(2)
Hashim H R amp Mustapha W N (2004) Attitudes toward learning about and working with computers of student at Uitm The Turkish Online Journal of Educational Technology 3(2) Article 1
Henderson MV amp Scheffler A J (2003) New literacies standards and teacher education Education 124(2) 390-396
Işıksal M amp Aşkar P (2003) İlkoumlğretim oumlğrencileri iccedilin matematik ve bilgisayar oumlz-yeterlik algısı oumllccedilekleri Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 25 1ndash8
James R amp Lamb C (2000) Integrating science mathematics and technology in middle school technology-rich environments a study of implementation and change School Science and Mathematics 100 27ndash36
Joumlreskog KG amp Soumlrbom D (2004) LISREL 87 for Windows [Computer Software]
Lincolnwood IL Scientific Software International Inc Joumlreskog K G amp Soumlrbom D (1993) LISREL 8 Structural equation modeling with the
SIMPLIs command language Scientific Software Mooresville IL Kaptan S (1998) Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri Ankara Tekışık Ofset Karsten R amp Roth M R (1998) The relationship of computer experience and computer
self-efficacy to performance in introductory computer literacy courses Journal of Research on Technology Education 31(1) 14-24
Khorrami O (2001) Researcing computer self-efficacy International Educational
Journal 2(4) 17-25 Kim H Seo J amp Park H (2008) The impact of ICT use on students academic
performance based on PISA 2006 Korean data The Journal of Korean Education 35(4) 107ndash129
Kline P (2000) An easy guide to factor analysis London and New York Routledge Koumlkluuml N Buumlyuumlkoumlztuumlrk Ş amp Boumlkeoğlu Ouml Ccedil (2006) Sosyal bilimler iccedilin istatistik
Pegem A Yayıncılık Ankara Koumlse S amp Gezer K (2006) Buldan (Denizli) ilccedilesi lise oumlğrencı lerinin bilgisayara
youmlnelı k tutumları Buldan Sempozyumu Bildiri Kitabı 79-86 Pamukkale
Uumlniversitesi
198 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Kubiatko M amp Vlckova K (2010) The relationship between ICT use and science
knowledge for Czech students a secondary analysis of PISA 2006 International Journal of Science and Mathematics Education 8 523-543
Kurbanoğlu S amp Akkoyunlu B (2001) Oumlğrencilere bilgi okuryazarlığı becerilerinin kazandırılması Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 21 81ndash89
Langford M amp Reeves T E (1998) The relationship between computer self-efficacy and personal characteristics of the beginning information systems student Journal of Computer Information Systems 38 (4) 41-45
Lee J (2009) Universals and specifics of math self-concept math self-efficacy and math
anxiety across 41 PISA 2003 participating countries Learning Individual Differences 19 355ndash365
Lev E L (1997) Bandurarsquos theory of self-efficacy applications to oncology Scholarly Inquiry for Nursing Practice 11(1) 21-42
Levine T amp Donitsa-Schmidt S (1998) Computer use confidence attitudes and knowledge a causal analysis Computers in Human Behavior 14(1) 125-146
Levine T ve Donitsa-Schmidt S (1998) Computer use confidence attitudes and knowledge A causal analysis Computers in Human Behavior 14(1) 125-146
Liao Y-K C (1999) Gender differences on attitudes toward computers A meta
analysis Society For Information Technology amp Teacher Education International Conferance San Antonio
Mallon M Monseur C Quittre V amp Wastiau P (2010) The contribution of ICT to education Comparative findings from international surveys and some innovative practice programma education FGA working paper
Marsh H W amp Hocevar D (1988) A new more powerful approach to multitrait-multimethod analysis Application of second-order confirmatory factor analysis Journal of Applied Psychology 73(1) 107-117
MEB (2006) Mesleki eğitim ve oumlğretim sisteminin guumlccedillendirilmesi projesi Tuumlrkiyersquonin başarısı iccedilin itici guumlccedil hayat boyu oumlğrenme politikası belgesi Ankara
MEB (2011) Oumlğretmen yetiştirme ve eğitimi genel muumlduumlrluumlğuuml oumlğretmen yeterlikleri-oumlğretmenlik mesleği genel ve oumlzel alan yeterlikleri Ankara httpotmgmebgovtrogretmen_yeterlikleri_kitabi adresinden 21 Mart 2011 tarihinde indirilmiştir
MEB (1999) Eğitimde ccedilağı yakalama 2000 projesi Ankara Muthen BO amp Kaplan D (1985) A comparison of some methodologiesfor the factor
analysis of non-normal Likert variables British Journal of Mathematical and Statistical Psychology 38 171ndash189
Myers J M amp Halpin R (2002) Teachersrsquo attitudes and use of multimedia technology in the classroom Constructivist-based professional development training for school districts Journal of Computing in Teacher Education 18(4) 133-140
Naeligvdal F (2007) Home-PC usage and achievement in English Computers amp Education 49(4) 1112ndash1121
Nielsen IL amp Moore AM 2003 Psychometric data on the mathematics self-efficacy
scale Educational and Psychological Measurement 63(1) 128ndash138 Nunnally JC amp Bernstein IJ (1994) Psychometric Theory New York McGraw-Hill OrsquoLeary A (1985) Self-efficacy and health Behavioral Research amp Technology 23
437-51 PISA (2009) Information communication technology (ICT) questionnaire
httpPISA2009acereduaudownloadsphp 20 Nisan 2011 tarihinde indirilmiştir Schunk D H (1985) Self-efficacy and classroom learning Psychology in the Schools
22 208-223 Seferoğlu S amp Akbıyık C (2005) İlkoumlğretim oumlğretmenlerinin bilgisayara youmlnelik oumlz-
yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Eğitim Araştırmaları Dergisi 19 89ndash101
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 199
Shrauger J S amp Schohn M (1995) Self-confidence in college students
Conceptualization measurement and behavioral implications Assessment 2 255-278
Stephens L J amp Konvalina J (2001) Factors influencing success in intermediate algebra Computers in the Schools 17 77-84
Suumlmer N (2000) Yapısal eşitlik modelleri Temel kavramlar ve oumlrnek uygulamalar Tuumlrk Psikoloji Yazıları 3(6) 49-74
Şahinkayası Y (2008) A cross-cultural comparison modeling of information and communication technologies aspects affecting mathematical and problem solving
literacy and perceptions of policy makers Unpublished doctoral dissertation Orta Doğu Teknik University Ankara Turkey
Şimşek N (2002) Derste eğitim teknolojisi kullanımı Nobel yayınları Ankara Tabachnick B G amp Fidell S L (1996) Using multivariate statistics (3Edition) Harper
Collins College Publishers New York Thomson S amp De Bortoli L (2007) PISA 2003 Australia ICT use and familiarity at
school and home Camberwell Australian Council for Educational Research Thomson S amp De Bortoli L (2007) PISA 2003 Australia ICT use Familiarity at
School and Home ACER Research Monograph Number 62
Topccedilu P(2009) Cinsiyetin bilgisayar tutumu uumlzerindeki etkisi Bir meta analiz ccedilalışması Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml İstanbul Tuumlrkiye
TTKB (2005) İlkoumlğretim programları genel yaklaşım-yeni ilkoumlğretim programları ve yaklaşımlar httpiogmmebgovtrpagesphppage=program adresinden 21 Mart 2011 tarihinde indirilmiştir
Tuti S (2005) Eğitimde bilişim teknolojileri kullanımı performans goumlstergeleri Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Hacettepe Uumlniversitesi Fen Bilimleri
Enstituumlsuuml Ankara Tuumlrkiye Uzun N Ekici G amp Sağlam N (2010) İlkoumlğretim ikinci kademe oumlğrencilerinin
bilgisayar oumlz-yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Kastamonu Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 18(3) 775-788
Uumlstuumlndağ N (2001) Muumlfredat laboratuar okullarında goumlrev yapan youmlnetici ve oumlğretmenlerin bilgisayar tutumları ile kaygı duumlzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml İstanbul Tuumlrkiye
Vealey R (1986) Conceptualization of sport confidence and competitive orientation Preliminary investigation and instrument development Journal of Sport Psychology 8 221ndash246
Webster J amp Martocchio J J (1993) Turning work into play implications for microcomputer software training Journal of Management 19 1127 ndash 1146
Yağız E (2007) The effects of game-based learning environments on studentsrsquo achievement and self-efficacy in ilkoumlğretimcomputer course Unpublished master thesis Hacettepe University Ankara Turkey
Yılmaz M Koumlseoğlu P Gerccedilek C amp Soran H (2006) Hacettepe uumlniversitesi biyoloji oumlğretmen adaylarının bilgisayarla ilgili oumlzyeterlik inanccedillarının incelenmesi Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 30 278ndash287
Yu F (1998) The effects of cooperation with inter-group competition on performance and attitudes in a computer-assisted science instruction Journal of Computers in Mathematics and Science Teaching 17 381-395
Zhang Y amp Espinoza S (1998) Relationships among computer self-efficacy attitudes toward computers and desirability of learning computing skills Journal of Research on Technology in Education 30 (4) 420-436
200 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
SUMMARY
The purpose of this study is to determine the level of computer self-efficacy
belief and computer attitude of students in the sample of PISA 2009 Turkey
Moreover it was analyzed whether computer self-efficacy beliefs and computer
attitudes differed by various variables (gender region and type of school) or not
and there was a relation between computer self-efficacy beliefs and attitudes or
not
Since the study is a study aiming to examine computer self-efficacy beliefs and
computer attitudes of students participating in PISA 2009 from Turkey in terms of various variables it is a descriptive study
The universe of the study comprised of 15-years old 475 40 students selected
randomly from 65 states participating in PISA 2009 Turkey sample of the
research consists of 4996 Turkish students attending to 170 schools determined
by random designation method by PISA international center by stratification by
11 different school types and 56 provinces from 12 statistical region unit Before
starting analysis lost data were examined and lost data were not included in the
analysis and the study was conducted on 4634 persons
Computer self-efficacy belief scale and computer attitude scale were used as the tool of data collection in the research Before analysis it was examined whether
the data has univariate normal distribution or not and it was determined that
skewness and kurtosis values of all study groups were between -10 and +10 and
it was seen that data has univariate normal distribution Moreover to determine
whether multicollinearity problem was present or not correlations between
variables in all groups were examined The fact that correlation value is 90 and
lower than this value shows that multicollinearity problem is not applicable In
data analysis construction validity of computer self-efficacy and computer
attitude scales was examined by confirmatory factor analysis (CFA) and
Cronbach alpha coefficient was calculated based on internal consistency CFA is
used to examine the conformity of factor structure and validity of the scale
described empirically or theoretical studies before In other words a measurement model determined by the researcher is in question and validity of
this model is tested in the analysis To assess the validity of factor structure of
scale in CFA in addition to chi-square statistics goodness of fit index (GFI)
among frequently-used fit statistics adjusted goodness of fit index (AGFI) root
mean of square error (RMR) and approximate root mean of square error
(RMSEA) are used For model-data fit it is expected that chi-square value will
not be significant value of ldquochi-squaresdrdquo will be lower than three values of
GFI and AGFI will be higher than 90 value of RMSEA and RMR will be lower
than 05 It was seen that fit index found by DFA analysis and Cronbach alpha
value meet the criteria values requested
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 201
T test was conducted for significance of variation between sexes and computer
self-efficacy beliefs of students and no significant variation was determined T
test was applied for significance of the variation between sexes of students and
computer attitudes point average and although there was a significant variance it
was determined that this significance was not significant at the practical level
PISA 2003 results showed that students taking the exam from Turkey have more
positive attitudes about the computer compared to the students from OECD
states and male students have more significant and more positive attitudes than
female students Although computer self-efficacy varied in favour of male
students in all states this variance between students participating from Turkey is
quite a little It was determined in many studies that computer self-efficacy belief does not differ by gender
One way variance analysis for computer self-efficacy belief level of students by
types of school was carried out and no significant variation was found It was
seen that variation was lower for students attending to primary school for their
computer self-efficacy beliefs than students attending to general high school and
vocational high school No study result to support this finding is available
One way variance analysis for computer attitudes of students by school type was
performed and a significant variation was found It can be said that computer
attitudes of students attending to primary school are lower than students of general and vocational high school and computer attitude of students of general
high school is higher than students of vocational high school This case may
arise from change of attitude in time
One way variance analysis for computer self-efficacy beliefs of students by
region was performed and a significant variation was found For the significant
variation point average of students in the Mediterranean Middle East Anatolia
and South-east Anatolia is lower than students in Istanbul West Marmara
Aegean East Marmara and West Anatolia This finding shows parallelism with
the results of PISA 2003 Australia and PISA 2006 Italy This case may arise
from development of these regions
One way variance analysis for computer attitudes of students by region was
carried out and a significant variation was found For the significant variation
point average of computer attitude of students in Middle East Anatolia and
Southeast Anatolia is lower than point average of computer attitude of students
in Istanbul East Black Sea Aegean East Marmara and West Anatolia
Moreover point average of computer attitude of students in the Mediterranean
Middle Anatolia and West Black Sea is lower than students in Istanbul Aegean
and East Marmara region It was determined that a significant lower 19 (plt01)
was present between computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of
students This case may arise from the fact that the region is an industry area and
its economy and opportunities are better than other regions
202 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of students are required to
be developed in positive way Computer self-efficacy belief level and computer
attitude of students vary on school types Although this variation is minor it
conflicts with the principle of equality in terms of non-equal distribution of
education opportunities and principle of equality in terms of benefiting from
them Computer self-efficacy belief level and computer attitude of students vary
on regions However this variation is minor In a social state the opportunity of
benefiting from equal conditions should be granted to everyone However this is
not achieved exactly
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 203
Ekler
Ek 1 Bilgisayar oumlz-yeterlik oumllccedileği maddeleri
Bilgisayarda aşağıdaki işlemlerden her birini ne kadar iyi yapabilirsiniz
a) Dijital fotoğraf ya da diğer grafik goumlruumlntuumllerini biccedilimlendirme
b) Veri tabanı oluşturma (oumlrneğin Microsoft Access reg ile)
c) Grafik ccedilizmek iccedilin elektronik tablolama programı kullanma
d) Sunum oluşturma (oumlrneğin Microsoft PowerPoint reg kullanarak)
e) Ccediloklu ortam sunusu hazırlamak (ses resim ve video ile)
Oumllccedilekteki maddeler ldquoBunu kendi başıma ccedilok iyi yapabilirimldquo(=4) ldquoBunu birinin
yardımı ile yapabilirimrdquo(=3)
ldquoBunun ne demek olduğunu biliyorum fakat yapamamrdquo (=2) ve ldquoBunun ne
demek olduğunu bilmiyorumrdquo (=1) şeklinde belirtilen 4rsquoluuml dereceleme oumllccedileğinde
duumlzenlenmiştir
Ek 2 Bilgisayar tutumu oumllccedileği maddeleri
Bilgisayar ile ilgili deneyimleriniz duumlşuumlnduumlğuumlnuumlzde aşağıdaki anlatımlara ne
oumllccediluumlde katılıyorsunuz
a) Bir bilgisayarla ccedilalışmak benim iccedilin ccedilok oumlnemlidir
b) Bir bilgisayarla oynamanın ya da ccedilalışmanın gerccedilekten eğlenceli
olduğunu duumlşuumlnuumlyorum
c) Bir bilgisayarı kullanıyorum ccediluumlnkuuml ccedilok ilgileniyorum
d) Bilgisayarla ccedilalışırken zamanın nasıl geccediltiğini anlamıyorum
Oumllccedilekteki maddeler ldquoKesinlikle katılmıyorumrdquo (=1) ldquoKatılmıyorumrdquo(=2)
ldquoKatılıyorumrdquo (=3) ldquoKesinlikle katılıyorumrdquo (=4) şeklinde belirtilen 4rsquoli
dereceleme oumllccedileğinde duumlzenlenmiştir
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 195
goumlruumllmuumlştuumlr Gardner Dukes ve Discenzarsquonın (1993) 723 ilkoumlğretim oumlğrencisine
youmlnelik yaptıkları araştırma sonucunda bilgisayar oumlz-yeterliğinin de bilgisayar
tutumunu pozitif youmlnde etkilediği goumlruumllmuumlştuumlr Levine ve Donitsa-Schmidt
(1998) 7ndash12 sınıfta okuyan 309 oumlğrenci uumlzerinde bilgisayar tutumu bilgisayar
oumlz-yeterliği ve bilgisayar okuryazarlığı arasındaki ilişkiyi incelemiştir
Ccedilalışmanın sonucunda bilgisayar tutumuyla bilgisayar oumlz-yeterliği arasında
karşılıklı pozitif bir ilişkinin olduğu ve bu iki faktoumlruumln de bilgisayar
okuryazarlığını olumlu youmlnde etkilediği bulunmuştur Bu ccedilalışmada da
literatuumlrdeki ccedilalışmaların bulgularına paralel olarak oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-
yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasında manidar ve pozitif bir ilişki
bulunmuştur
SONUCcedil ve OumlNERİLER
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumlarının olumlu
youmlnde geliştirilmesine ihtiyaccedil duyulmaktadır
Bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ve bilgisayara youmlnelik tutumları oumlğrencilerin
oumlğrenim goumlrduumlkleri okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmaktadır Bu farklılık kuumlccediluumlk
olmakla birlikte eğitim olanaklarının eşit dağıtılması ve yararlanılması
bakımından eşit ilkesi ile ccedilelişmektedir
Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterliği inanccedil duumlzeyi ve bilgisayara youmlnelik
tutumları boumllgesel olarak farklılaşmaktadır Ancak bu farklılık oldukccedila
kuumlccediluumlktuumlr Sosyal bir uumllkede herkese eşit koşullardan yararlanma fırsatı
verilmelidir Ancak bu durum tam olarak gerccedilekleşmemektedir
Bu ccedilalışma sonucunda eğitim politikaları accedilısından alınması gereken bazı
kararlar bulunmaktadır Boumllge ve okul tuumlruuml bakımından kaynaklı farklılıkları
azaltacak yatırımların yapılması Milli Eğitim Bakanlığı kontroluumlnde hazırlanan
bilgisayar ders programlarının hızla goumlzden geccedilirerek yenilenmesi ve
oumlğrencilerin boş vakitlerinde yararlanabilecekleri bilgisayar olanaklarının
sağlanması gerekmektedir
KAYNAKLAR
Akın A (2007) Oumlz-guumlven oumllccedileğinin geliştirilmesi ve psikometrik oumlzellikleri [Self-
confidence scale development and psychometric properties] Abant İzzet Baysal
Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 7(2) 165ndash175 Akkoyunlu B amp Kurbanoğlu S (2003) Oumlğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı ve
bilgisayar oumlz-yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 24 1-10
Akkoyunlu B amp Orhan F (2003) Bilgisayar ve Oumlğretim teknolojileri eğitimi (BOumlTE) boumlluumlmuuml oumlğrencilerinin bilgisayar kullanma oumlz-yeterlik inancı ile demografik oumlzellikleri arasındaki ilişki The Turkish Online Journal of Educational Technology 2(3) 86-93
Algan C E (2006) Oumlzel okullarda goumlrev yapan sınıf oumlğretmenlerinin eğitiminde bilgi
teknolojileri kullanımı oumlz yeterlikleri ve derslerinde bilgi teknolojilerinden
196 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
yararlanma durumları Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml
Yayınlanmamış yuumlksek lisans tezi İstanbul Tuumlrkiye Allison P D (2001) Missing data Sage University Papers Series on Quantitative
Applications in Social Science 07-136 Thousand Oaks CASage Aşkar P amp Umay A (2001) İlkoumlğretim matematik oumlğretmenliği oumlğrencilerinin
bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algısı Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 21 1-8
Ataseven F (1999) Teknoloji ve ccedilağdaş okullara paralel modeller BTIE 99 Bildiriler Kitabı 121-124
Attewell P amp Battle J (1999) Home computers and school performance Information Society 15 1ndash10
Bandura A (1997) Self-efficacy The exercise of control New York Freeman Berger C F Lu C R Beltzer S J amp Voss B E (1994) Research on the uses of
technology in science education In D L Gabel (Ed) Handbook of research in science teaching and learning (pp 469-490) New York Macmillan
Berkant HG amp Efendioğlu A (2010) Sınıf oumlğretmenliği boumlluumlmuuml oumlğrencilerinin bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algıları ve bilgisayar destekli eğitim yapmaya ilişkin tutumları 9 Ulusal Sınıf Oumlğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildiri Kitabı 951-
955 Brosnan M amp Lee W (1988) A cross-cultural comparison of gender differences in
computer attitudes and anxieties The United Kingdom and Hong Kong Computers in Human Behavior 14 559-577
Bruce C (1997) The relational approach a new model for information literacy New Review of Information and Library Research 3 1ndash22
Cassidy S amp Eachus P (2002) Developing the computer self-efficacy scale Investigating the relationship between computer self-efficacy and experience with
computers Journal of Educational Computing Research 26(2)133-153 Cassidy S amp Eachus P (2000) Learning style academic belief systems self-report
student proficiency and academic achievement in higher education Educational Psychology 20(3) 307-22
Chase M A (1998) Sources of self-efficacy in physical education and sport Journal of Teaching in Physical Education 18 76-89
Compeau D R amp Higgins C A (1995) Computer self-efficacy Development of a measure and initial test MIS Quarterly 19(2) 189-212
Contreras C L M (2004) Predicting computer self-confidence from demographic and personality variables and computer use The Quarterly Review of Distance Education 5(3) 173-181
Delcourt M amp Kinzie M (1993) Computer technologi- es in teacher education The measurement of attitu- des and self-efficacy Journal of Research and Development in Education 27 31-37
Demir K (2005) Oumlğretmen adaylarının iletişim ve bilgi teknolojilerine tutumlarını etkileyen faktoumlrler 5 Uluslararası Eğitim Teknolojileri Konferansı Sakarya
Deniz L (1994) Bilgisayar tutum oumllccedileğinin geccedilerlik guumlvenirlik ve norm ccedilalışması ve oumlrnek bir uygulama [Development of the attitudes toward computers A preliminary study] Unpublished doctoral dissertation Marmara University Istanbul Turkey
Deniz L (2000) Oumlğretmen adaylarının bilgisayar yaşantıları ve bilgisayar tutumları Marmara Uumlniversitesi Atatuumlrk Eğitim Fakuumlltesi Eğitim Bilimleri Dergisi 12 135-166
Ekici G amp Berkant H G (2007) Bilgisayar ve oumlğretim teknolojileri eğitimi (boumlte) lisans oumlğrencilerinin oumlğrenme stilleri ile bilgisayara youmlnelik tutumları ve
bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algıları arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi 1th
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 197
International Computer and Educational Technology Symposium Ccedilanakkale 16-
18 Mayıs 2007 Ersoy A 2000 Bilgi toplumu olma suumlrecindeki Tuumlrkiye ilkoumlğretimde bilgisayar
kullanımı yoluyla bilgisayar okuryazarlığı kazandırılması ve internet BTIE 2000 Bildiriler Kitabı 7-15
Gardner D G Dukes R L amp Discenza R (1993) computer use self-confidence and attitudes a causal analysis Computers in Human Behavior 9(4) 427-440
Guumlrcan A (2005)Bilgisayar oumlzyeterliliği ile bilişsel oumlğrenme stratejileri arasındaki ilişkiler Eğitim Araştırmaları Dergisi 19 179-193
Hair EC amp Graziano W G (2003) Self-Esteem personality and achievement in high School a prospective longitudinal study in Texas Journal of Personality 71(6) 971ndash994
Hair JF Anderson RE Tahtam RL amp Black WC (1998) Multivariate data analysis New Jersey Pearson
Hannafin R D amp Scott B N (2001) Teaching and learning with dynamic geometry programs in student-centered learning environments a mixed method inquiry Computers in the Schools 17 121ndash141
Hasan B amp Ali J (2006) The impact of general and system-specific self-efficacy on
computer training learning and reactions Academy of Information and Management Sciences 9(1) 17-35
Hashim H R ve Mustapha W N (2004) Attitudes toward learning about and working with computers of student at Uitm The Turkish Online Journal of Educational Technology 3(2)
Hashim H R amp Mustapha W N (2004) Attitudes toward learning about and working with computers of student at Uitm The Turkish Online Journal of Educational Technology 3(2) Article 1
Henderson MV amp Scheffler A J (2003) New literacies standards and teacher education Education 124(2) 390-396
Işıksal M amp Aşkar P (2003) İlkoumlğretim oumlğrencileri iccedilin matematik ve bilgisayar oumlz-yeterlik algısı oumllccedilekleri Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 25 1ndash8
James R amp Lamb C (2000) Integrating science mathematics and technology in middle school technology-rich environments a study of implementation and change School Science and Mathematics 100 27ndash36
Joumlreskog KG amp Soumlrbom D (2004) LISREL 87 for Windows [Computer Software]
Lincolnwood IL Scientific Software International Inc Joumlreskog K G amp Soumlrbom D (1993) LISREL 8 Structural equation modeling with the
SIMPLIs command language Scientific Software Mooresville IL Kaptan S (1998) Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri Ankara Tekışık Ofset Karsten R amp Roth M R (1998) The relationship of computer experience and computer
self-efficacy to performance in introductory computer literacy courses Journal of Research on Technology Education 31(1) 14-24
Khorrami O (2001) Researcing computer self-efficacy International Educational
Journal 2(4) 17-25 Kim H Seo J amp Park H (2008) The impact of ICT use on students academic
performance based on PISA 2006 Korean data The Journal of Korean Education 35(4) 107ndash129
Kline P (2000) An easy guide to factor analysis London and New York Routledge Koumlkluuml N Buumlyuumlkoumlztuumlrk Ş amp Boumlkeoğlu Ouml Ccedil (2006) Sosyal bilimler iccedilin istatistik
Pegem A Yayıncılık Ankara Koumlse S amp Gezer K (2006) Buldan (Denizli) ilccedilesi lise oumlğrencı lerinin bilgisayara
youmlnelı k tutumları Buldan Sempozyumu Bildiri Kitabı 79-86 Pamukkale
Uumlniversitesi
198 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Kubiatko M amp Vlckova K (2010) The relationship between ICT use and science
knowledge for Czech students a secondary analysis of PISA 2006 International Journal of Science and Mathematics Education 8 523-543
Kurbanoğlu S amp Akkoyunlu B (2001) Oumlğrencilere bilgi okuryazarlığı becerilerinin kazandırılması Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 21 81ndash89
Langford M amp Reeves T E (1998) The relationship between computer self-efficacy and personal characteristics of the beginning information systems student Journal of Computer Information Systems 38 (4) 41-45
Lee J (2009) Universals and specifics of math self-concept math self-efficacy and math
anxiety across 41 PISA 2003 participating countries Learning Individual Differences 19 355ndash365
Lev E L (1997) Bandurarsquos theory of self-efficacy applications to oncology Scholarly Inquiry for Nursing Practice 11(1) 21-42
Levine T amp Donitsa-Schmidt S (1998) Computer use confidence attitudes and knowledge a causal analysis Computers in Human Behavior 14(1) 125-146
Levine T ve Donitsa-Schmidt S (1998) Computer use confidence attitudes and knowledge A causal analysis Computers in Human Behavior 14(1) 125-146
Liao Y-K C (1999) Gender differences on attitudes toward computers A meta
analysis Society For Information Technology amp Teacher Education International Conferance San Antonio
Mallon M Monseur C Quittre V amp Wastiau P (2010) The contribution of ICT to education Comparative findings from international surveys and some innovative practice programma education FGA working paper
Marsh H W amp Hocevar D (1988) A new more powerful approach to multitrait-multimethod analysis Application of second-order confirmatory factor analysis Journal of Applied Psychology 73(1) 107-117
MEB (2006) Mesleki eğitim ve oumlğretim sisteminin guumlccedillendirilmesi projesi Tuumlrkiyersquonin başarısı iccedilin itici guumlccedil hayat boyu oumlğrenme politikası belgesi Ankara
MEB (2011) Oumlğretmen yetiştirme ve eğitimi genel muumlduumlrluumlğuuml oumlğretmen yeterlikleri-oumlğretmenlik mesleği genel ve oumlzel alan yeterlikleri Ankara httpotmgmebgovtrogretmen_yeterlikleri_kitabi adresinden 21 Mart 2011 tarihinde indirilmiştir
MEB (1999) Eğitimde ccedilağı yakalama 2000 projesi Ankara Muthen BO amp Kaplan D (1985) A comparison of some methodologiesfor the factor
analysis of non-normal Likert variables British Journal of Mathematical and Statistical Psychology 38 171ndash189
Myers J M amp Halpin R (2002) Teachersrsquo attitudes and use of multimedia technology in the classroom Constructivist-based professional development training for school districts Journal of Computing in Teacher Education 18(4) 133-140
Naeligvdal F (2007) Home-PC usage and achievement in English Computers amp Education 49(4) 1112ndash1121
Nielsen IL amp Moore AM 2003 Psychometric data on the mathematics self-efficacy
scale Educational and Psychological Measurement 63(1) 128ndash138 Nunnally JC amp Bernstein IJ (1994) Psychometric Theory New York McGraw-Hill OrsquoLeary A (1985) Self-efficacy and health Behavioral Research amp Technology 23
437-51 PISA (2009) Information communication technology (ICT) questionnaire
httpPISA2009acereduaudownloadsphp 20 Nisan 2011 tarihinde indirilmiştir Schunk D H (1985) Self-efficacy and classroom learning Psychology in the Schools
22 208-223 Seferoğlu S amp Akbıyık C (2005) İlkoumlğretim oumlğretmenlerinin bilgisayara youmlnelik oumlz-
yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Eğitim Araştırmaları Dergisi 19 89ndash101
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 199
Shrauger J S amp Schohn M (1995) Self-confidence in college students
Conceptualization measurement and behavioral implications Assessment 2 255-278
Stephens L J amp Konvalina J (2001) Factors influencing success in intermediate algebra Computers in the Schools 17 77-84
Suumlmer N (2000) Yapısal eşitlik modelleri Temel kavramlar ve oumlrnek uygulamalar Tuumlrk Psikoloji Yazıları 3(6) 49-74
Şahinkayası Y (2008) A cross-cultural comparison modeling of information and communication technologies aspects affecting mathematical and problem solving
literacy and perceptions of policy makers Unpublished doctoral dissertation Orta Doğu Teknik University Ankara Turkey
Şimşek N (2002) Derste eğitim teknolojisi kullanımı Nobel yayınları Ankara Tabachnick B G amp Fidell S L (1996) Using multivariate statistics (3Edition) Harper
Collins College Publishers New York Thomson S amp De Bortoli L (2007) PISA 2003 Australia ICT use and familiarity at
school and home Camberwell Australian Council for Educational Research Thomson S amp De Bortoli L (2007) PISA 2003 Australia ICT use Familiarity at
School and Home ACER Research Monograph Number 62
Topccedilu P(2009) Cinsiyetin bilgisayar tutumu uumlzerindeki etkisi Bir meta analiz ccedilalışması Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml İstanbul Tuumlrkiye
TTKB (2005) İlkoumlğretim programları genel yaklaşım-yeni ilkoumlğretim programları ve yaklaşımlar httpiogmmebgovtrpagesphppage=program adresinden 21 Mart 2011 tarihinde indirilmiştir
Tuti S (2005) Eğitimde bilişim teknolojileri kullanımı performans goumlstergeleri Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Hacettepe Uumlniversitesi Fen Bilimleri
Enstituumlsuuml Ankara Tuumlrkiye Uzun N Ekici G amp Sağlam N (2010) İlkoumlğretim ikinci kademe oumlğrencilerinin
bilgisayar oumlz-yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Kastamonu Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 18(3) 775-788
Uumlstuumlndağ N (2001) Muumlfredat laboratuar okullarında goumlrev yapan youmlnetici ve oumlğretmenlerin bilgisayar tutumları ile kaygı duumlzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml İstanbul Tuumlrkiye
Vealey R (1986) Conceptualization of sport confidence and competitive orientation Preliminary investigation and instrument development Journal of Sport Psychology 8 221ndash246
Webster J amp Martocchio J J (1993) Turning work into play implications for microcomputer software training Journal of Management 19 1127 ndash 1146
Yağız E (2007) The effects of game-based learning environments on studentsrsquo achievement and self-efficacy in ilkoumlğretimcomputer course Unpublished master thesis Hacettepe University Ankara Turkey
Yılmaz M Koumlseoğlu P Gerccedilek C amp Soran H (2006) Hacettepe uumlniversitesi biyoloji oumlğretmen adaylarının bilgisayarla ilgili oumlzyeterlik inanccedillarının incelenmesi Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 30 278ndash287
Yu F (1998) The effects of cooperation with inter-group competition on performance and attitudes in a computer-assisted science instruction Journal of Computers in Mathematics and Science Teaching 17 381-395
Zhang Y amp Espinoza S (1998) Relationships among computer self-efficacy attitudes toward computers and desirability of learning computing skills Journal of Research on Technology in Education 30 (4) 420-436
200 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
SUMMARY
The purpose of this study is to determine the level of computer self-efficacy
belief and computer attitude of students in the sample of PISA 2009 Turkey
Moreover it was analyzed whether computer self-efficacy beliefs and computer
attitudes differed by various variables (gender region and type of school) or not
and there was a relation between computer self-efficacy beliefs and attitudes or
not
Since the study is a study aiming to examine computer self-efficacy beliefs and
computer attitudes of students participating in PISA 2009 from Turkey in terms of various variables it is a descriptive study
The universe of the study comprised of 15-years old 475 40 students selected
randomly from 65 states participating in PISA 2009 Turkey sample of the
research consists of 4996 Turkish students attending to 170 schools determined
by random designation method by PISA international center by stratification by
11 different school types and 56 provinces from 12 statistical region unit Before
starting analysis lost data were examined and lost data were not included in the
analysis and the study was conducted on 4634 persons
Computer self-efficacy belief scale and computer attitude scale were used as the tool of data collection in the research Before analysis it was examined whether
the data has univariate normal distribution or not and it was determined that
skewness and kurtosis values of all study groups were between -10 and +10 and
it was seen that data has univariate normal distribution Moreover to determine
whether multicollinearity problem was present or not correlations between
variables in all groups were examined The fact that correlation value is 90 and
lower than this value shows that multicollinearity problem is not applicable In
data analysis construction validity of computer self-efficacy and computer
attitude scales was examined by confirmatory factor analysis (CFA) and
Cronbach alpha coefficient was calculated based on internal consistency CFA is
used to examine the conformity of factor structure and validity of the scale
described empirically or theoretical studies before In other words a measurement model determined by the researcher is in question and validity of
this model is tested in the analysis To assess the validity of factor structure of
scale in CFA in addition to chi-square statistics goodness of fit index (GFI)
among frequently-used fit statistics adjusted goodness of fit index (AGFI) root
mean of square error (RMR) and approximate root mean of square error
(RMSEA) are used For model-data fit it is expected that chi-square value will
not be significant value of ldquochi-squaresdrdquo will be lower than three values of
GFI and AGFI will be higher than 90 value of RMSEA and RMR will be lower
than 05 It was seen that fit index found by DFA analysis and Cronbach alpha
value meet the criteria values requested
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 201
T test was conducted for significance of variation between sexes and computer
self-efficacy beliefs of students and no significant variation was determined T
test was applied for significance of the variation between sexes of students and
computer attitudes point average and although there was a significant variance it
was determined that this significance was not significant at the practical level
PISA 2003 results showed that students taking the exam from Turkey have more
positive attitudes about the computer compared to the students from OECD
states and male students have more significant and more positive attitudes than
female students Although computer self-efficacy varied in favour of male
students in all states this variance between students participating from Turkey is
quite a little It was determined in many studies that computer self-efficacy belief does not differ by gender
One way variance analysis for computer self-efficacy belief level of students by
types of school was carried out and no significant variation was found It was
seen that variation was lower for students attending to primary school for their
computer self-efficacy beliefs than students attending to general high school and
vocational high school No study result to support this finding is available
One way variance analysis for computer attitudes of students by school type was
performed and a significant variation was found It can be said that computer
attitudes of students attending to primary school are lower than students of general and vocational high school and computer attitude of students of general
high school is higher than students of vocational high school This case may
arise from change of attitude in time
One way variance analysis for computer self-efficacy beliefs of students by
region was performed and a significant variation was found For the significant
variation point average of students in the Mediterranean Middle East Anatolia
and South-east Anatolia is lower than students in Istanbul West Marmara
Aegean East Marmara and West Anatolia This finding shows parallelism with
the results of PISA 2003 Australia and PISA 2006 Italy This case may arise
from development of these regions
One way variance analysis for computer attitudes of students by region was
carried out and a significant variation was found For the significant variation
point average of computer attitude of students in Middle East Anatolia and
Southeast Anatolia is lower than point average of computer attitude of students
in Istanbul East Black Sea Aegean East Marmara and West Anatolia
Moreover point average of computer attitude of students in the Mediterranean
Middle Anatolia and West Black Sea is lower than students in Istanbul Aegean
and East Marmara region It was determined that a significant lower 19 (plt01)
was present between computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of
students This case may arise from the fact that the region is an industry area and
its economy and opportunities are better than other regions
202 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of students are required to
be developed in positive way Computer self-efficacy belief level and computer
attitude of students vary on school types Although this variation is minor it
conflicts with the principle of equality in terms of non-equal distribution of
education opportunities and principle of equality in terms of benefiting from
them Computer self-efficacy belief level and computer attitude of students vary
on regions However this variation is minor In a social state the opportunity of
benefiting from equal conditions should be granted to everyone However this is
not achieved exactly
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 203
Ekler
Ek 1 Bilgisayar oumlz-yeterlik oumllccedileği maddeleri
Bilgisayarda aşağıdaki işlemlerden her birini ne kadar iyi yapabilirsiniz
a) Dijital fotoğraf ya da diğer grafik goumlruumlntuumllerini biccedilimlendirme
b) Veri tabanı oluşturma (oumlrneğin Microsoft Access reg ile)
c) Grafik ccedilizmek iccedilin elektronik tablolama programı kullanma
d) Sunum oluşturma (oumlrneğin Microsoft PowerPoint reg kullanarak)
e) Ccediloklu ortam sunusu hazırlamak (ses resim ve video ile)
Oumllccedilekteki maddeler ldquoBunu kendi başıma ccedilok iyi yapabilirimldquo(=4) ldquoBunu birinin
yardımı ile yapabilirimrdquo(=3)
ldquoBunun ne demek olduğunu biliyorum fakat yapamamrdquo (=2) ve ldquoBunun ne
demek olduğunu bilmiyorumrdquo (=1) şeklinde belirtilen 4rsquoluuml dereceleme oumllccedileğinde
duumlzenlenmiştir
Ek 2 Bilgisayar tutumu oumllccedileği maddeleri
Bilgisayar ile ilgili deneyimleriniz duumlşuumlnduumlğuumlnuumlzde aşağıdaki anlatımlara ne
oumllccediluumlde katılıyorsunuz
a) Bir bilgisayarla ccedilalışmak benim iccedilin ccedilok oumlnemlidir
b) Bir bilgisayarla oynamanın ya da ccedilalışmanın gerccedilekten eğlenceli
olduğunu duumlşuumlnuumlyorum
c) Bir bilgisayarı kullanıyorum ccediluumlnkuuml ccedilok ilgileniyorum
d) Bilgisayarla ccedilalışırken zamanın nasıl geccediltiğini anlamıyorum
Oumllccedilekteki maddeler ldquoKesinlikle katılmıyorumrdquo (=1) ldquoKatılmıyorumrdquo(=2)
ldquoKatılıyorumrdquo (=3) ldquoKesinlikle katılıyorumrdquo (=4) şeklinde belirtilen 4rsquoli
dereceleme oumllccedileğinde duumlzenlenmiştir
196 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
yararlanma durumları Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml
Yayınlanmamış yuumlksek lisans tezi İstanbul Tuumlrkiye Allison P D (2001) Missing data Sage University Papers Series on Quantitative
Applications in Social Science 07-136 Thousand Oaks CASage Aşkar P amp Umay A (2001) İlkoumlğretim matematik oumlğretmenliği oumlğrencilerinin
bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algısı Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 21 1-8
Ataseven F (1999) Teknoloji ve ccedilağdaş okullara paralel modeller BTIE 99 Bildiriler Kitabı 121-124
Attewell P amp Battle J (1999) Home computers and school performance Information Society 15 1ndash10
Bandura A (1997) Self-efficacy The exercise of control New York Freeman Berger C F Lu C R Beltzer S J amp Voss B E (1994) Research on the uses of
technology in science education In D L Gabel (Ed) Handbook of research in science teaching and learning (pp 469-490) New York Macmillan
Berkant HG amp Efendioğlu A (2010) Sınıf oumlğretmenliği boumlluumlmuuml oumlğrencilerinin bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algıları ve bilgisayar destekli eğitim yapmaya ilişkin tutumları 9 Ulusal Sınıf Oumlğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildiri Kitabı 951-
955 Brosnan M amp Lee W (1988) A cross-cultural comparison of gender differences in
computer attitudes and anxieties The United Kingdom and Hong Kong Computers in Human Behavior 14 559-577
Bruce C (1997) The relational approach a new model for information literacy New Review of Information and Library Research 3 1ndash22
Cassidy S amp Eachus P (2002) Developing the computer self-efficacy scale Investigating the relationship between computer self-efficacy and experience with
computers Journal of Educational Computing Research 26(2)133-153 Cassidy S amp Eachus P (2000) Learning style academic belief systems self-report
student proficiency and academic achievement in higher education Educational Psychology 20(3) 307-22
Chase M A (1998) Sources of self-efficacy in physical education and sport Journal of Teaching in Physical Education 18 76-89
Compeau D R amp Higgins C A (1995) Computer self-efficacy Development of a measure and initial test MIS Quarterly 19(2) 189-212
Contreras C L M (2004) Predicting computer self-confidence from demographic and personality variables and computer use The Quarterly Review of Distance Education 5(3) 173-181
Delcourt M amp Kinzie M (1993) Computer technologi- es in teacher education The measurement of attitu- des and self-efficacy Journal of Research and Development in Education 27 31-37
Demir K (2005) Oumlğretmen adaylarının iletişim ve bilgi teknolojilerine tutumlarını etkileyen faktoumlrler 5 Uluslararası Eğitim Teknolojileri Konferansı Sakarya
Deniz L (1994) Bilgisayar tutum oumllccedileğinin geccedilerlik guumlvenirlik ve norm ccedilalışması ve oumlrnek bir uygulama [Development of the attitudes toward computers A preliminary study] Unpublished doctoral dissertation Marmara University Istanbul Turkey
Deniz L (2000) Oumlğretmen adaylarının bilgisayar yaşantıları ve bilgisayar tutumları Marmara Uumlniversitesi Atatuumlrk Eğitim Fakuumlltesi Eğitim Bilimleri Dergisi 12 135-166
Ekici G amp Berkant H G (2007) Bilgisayar ve oumlğretim teknolojileri eğitimi (boumlte) lisans oumlğrencilerinin oumlğrenme stilleri ile bilgisayara youmlnelik tutumları ve
bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algıları arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi 1th
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 197
International Computer and Educational Technology Symposium Ccedilanakkale 16-
18 Mayıs 2007 Ersoy A 2000 Bilgi toplumu olma suumlrecindeki Tuumlrkiye ilkoumlğretimde bilgisayar
kullanımı yoluyla bilgisayar okuryazarlığı kazandırılması ve internet BTIE 2000 Bildiriler Kitabı 7-15
Gardner D G Dukes R L amp Discenza R (1993) computer use self-confidence and attitudes a causal analysis Computers in Human Behavior 9(4) 427-440
Guumlrcan A (2005)Bilgisayar oumlzyeterliliği ile bilişsel oumlğrenme stratejileri arasındaki ilişkiler Eğitim Araştırmaları Dergisi 19 179-193
Hair EC amp Graziano W G (2003) Self-Esteem personality and achievement in high School a prospective longitudinal study in Texas Journal of Personality 71(6) 971ndash994
Hair JF Anderson RE Tahtam RL amp Black WC (1998) Multivariate data analysis New Jersey Pearson
Hannafin R D amp Scott B N (2001) Teaching and learning with dynamic geometry programs in student-centered learning environments a mixed method inquiry Computers in the Schools 17 121ndash141
Hasan B amp Ali J (2006) The impact of general and system-specific self-efficacy on
computer training learning and reactions Academy of Information and Management Sciences 9(1) 17-35
Hashim H R ve Mustapha W N (2004) Attitudes toward learning about and working with computers of student at Uitm The Turkish Online Journal of Educational Technology 3(2)
Hashim H R amp Mustapha W N (2004) Attitudes toward learning about and working with computers of student at Uitm The Turkish Online Journal of Educational Technology 3(2) Article 1
Henderson MV amp Scheffler A J (2003) New literacies standards and teacher education Education 124(2) 390-396
Işıksal M amp Aşkar P (2003) İlkoumlğretim oumlğrencileri iccedilin matematik ve bilgisayar oumlz-yeterlik algısı oumllccedilekleri Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 25 1ndash8
James R amp Lamb C (2000) Integrating science mathematics and technology in middle school technology-rich environments a study of implementation and change School Science and Mathematics 100 27ndash36
Joumlreskog KG amp Soumlrbom D (2004) LISREL 87 for Windows [Computer Software]
Lincolnwood IL Scientific Software International Inc Joumlreskog K G amp Soumlrbom D (1993) LISREL 8 Structural equation modeling with the
SIMPLIs command language Scientific Software Mooresville IL Kaptan S (1998) Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri Ankara Tekışık Ofset Karsten R amp Roth M R (1998) The relationship of computer experience and computer
self-efficacy to performance in introductory computer literacy courses Journal of Research on Technology Education 31(1) 14-24
Khorrami O (2001) Researcing computer self-efficacy International Educational
Journal 2(4) 17-25 Kim H Seo J amp Park H (2008) The impact of ICT use on students academic
performance based on PISA 2006 Korean data The Journal of Korean Education 35(4) 107ndash129
Kline P (2000) An easy guide to factor analysis London and New York Routledge Koumlkluuml N Buumlyuumlkoumlztuumlrk Ş amp Boumlkeoğlu Ouml Ccedil (2006) Sosyal bilimler iccedilin istatistik
Pegem A Yayıncılık Ankara Koumlse S amp Gezer K (2006) Buldan (Denizli) ilccedilesi lise oumlğrencı lerinin bilgisayara
youmlnelı k tutumları Buldan Sempozyumu Bildiri Kitabı 79-86 Pamukkale
Uumlniversitesi
198 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Kubiatko M amp Vlckova K (2010) The relationship between ICT use and science
knowledge for Czech students a secondary analysis of PISA 2006 International Journal of Science and Mathematics Education 8 523-543
Kurbanoğlu S amp Akkoyunlu B (2001) Oumlğrencilere bilgi okuryazarlığı becerilerinin kazandırılması Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 21 81ndash89
Langford M amp Reeves T E (1998) The relationship between computer self-efficacy and personal characteristics of the beginning information systems student Journal of Computer Information Systems 38 (4) 41-45
Lee J (2009) Universals and specifics of math self-concept math self-efficacy and math
anxiety across 41 PISA 2003 participating countries Learning Individual Differences 19 355ndash365
Lev E L (1997) Bandurarsquos theory of self-efficacy applications to oncology Scholarly Inquiry for Nursing Practice 11(1) 21-42
Levine T amp Donitsa-Schmidt S (1998) Computer use confidence attitudes and knowledge a causal analysis Computers in Human Behavior 14(1) 125-146
Levine T ve Donitsa-Schmidt S (1998) Computer use confidence attitudes and knowledge A causal analysis Computers in Human Behavior 14(1) 125-146
Liao Y-K C (1999) Gender differences on attitudes toward computers A meta
analysis Society For Information Technology amp Teacher Education International Conferance San Antonio
Mallon M Monseur C Quittre V amp Wastiau P (2010) The contribution of ICT to education Comparative findings from international surveys and some innovative practice programma education FGA working paper
Marsh H W amp Hocevar D (1988) A new more powerful approach to multitrait-multimethod analysis Application of second-order confirmatory factor analysis Journal of Applied Psychology 73(1) 107-117
MEB (2006) Mesleki eğitim ve oumlğretim sisteminin guumlccedillendirilmesi projesi Tuumlrkiyersquonin başarısı iccedilin itici guumlccedil hayat boyu oumlğrenme politikası belgesi Ankara
MEB (2011) Oumlğretmen yetiştirme ve eğitimi genel muumlduumlrluumlğuuml oumlğretmen yeterlikleri-oumlğretmenlik mesleği genel ve oumlzel alan yeterlikleri Ankara httpotmgmebgovtrogretmen_yeterlikleri_kitabi adresinden 21 Mart 2011 tarihinde indirilmiştir
MEB (1999) Eğitimde ccedilağı yakalama 2000 projesi Ankara Muthen BO amp Kaplan D (1985) A comparison of some methodologiesfor the factor
analysis of non-normal Likert variables British Journal of Mathematical and Statistical Psychology 38 171ndash189
Myers J M amp Halpin R (2002) Teachersrsquo attitudes and use of multimedia technology in the classroom Constructivist-based professional development training for school districts Journal of Computing in Teacher Education 18(4) 133-140
Naeligvdal F (2007) Home-PC usage and achievement in English Computers amp Education 49(4) 1112ndash1121
Nielsen IL amp Moore AM 2003 Psychometric data on the mathematics self-efficacy
scale Educational and Psychological Measurement 63(1) 128ndash138 Nunnally JC amp Bernstein IJ (1994) Psychometric Theory New York McGraw-Hill OrsquoLeary A (1985) Self-efficacy and health Behavioral Research amp Technology 23
437-51 PISA (2009) Information communication technology (ICT) questionnaire
httpPISA2009acereduaudownloadsphp 20 Nisan 2011 tarihinde indirilmiştir Schunk D H (1985) Self-efficacy and classroom learning Psychology in the Schools
22 208-223 Seferoğlu S amp Akbıyık C (2005) İlkoumlğretim oumlğretmenlerinin bilgisayara youmlnelik oumlz-
yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Eğitim Araştırmaları Dergisi 19 89ndash101
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 199
Shrauger J S amp Schohn M (1995) Self-confidence in college students
Conceptualization measurement and behavioral implications Assessment 2 255-278
Stephens L J amp Konvalina J (2001) Factors influencing success in intermediate algebra Computers in the Schools 17 77-84
Suumlmer N (2000) Yapısal eşitlik modelleri Temel kavramlar ve oumlrnek uygulamalar Tuumlrk Psikoloji Yazıları 3(6) 49-74
Şahinkayası Y (2008) A cross-cultural comparison modeling of information and communication technologies aspects affecting mathematical and problem solving
literacy and perceptions of policy makers Unpublished doctoral dissertation Orta Doğu Teknik University Ankara Turkey
Şimşek N (2002) Derste eğitim teknolojisi kullanımı Nobel yayınları Ankara Tabachnick B G amp Fidell S L (1996) Using multivariate statistics (3Edition) Harper
Collins College Publishers New York Thomson S amp De Bortoli L (2007) PISA 2003 Australia ICT use and familiarity at
school and home Camberwell Australian Council for Educational Research Thomson S amp De Bortoli L (2007) PISA 2003 Australia ICT use Familiarity at
School and Home ACER Research Monograph Number 62
Topccedilu P(2009) Cinsiyetin bilgisayar tutumu uumlzerindeki etkisi Bir meta analiz ccedilalışması Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml İstanbul Tuumlrkiye
TTKB (2005) İlkoumlğretim programları genel yaklaşım-yeni ilkoumlğretim programları ve yaklaşımlar httpiogmmebgovtrpagesphppage=program adresinden 21 Mart 2011 tarihinde indirilmiştir
Tuti S (2005) Eğitimde bilişim teknolojileri kullanımı performans goumlstergeleri Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Hacettepe Uumlniversitesi Fen Bilimleri
Enstituumlsuuml Ankara Tuumlrkiye Uzun N Ekici G amp Sağlam N (2010) İlkoumlğretim ikinci kademe oumlğrencilerinin
bilgisayar oumlz-yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Kastamonu Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 18(3) 775-788
Uumlstuumlndağ N (2001) Muumlfredat laboratuar okullarında goumlrev yapan youmlnetici ve oumlğretmenlerin bilgisayar tutumları ile kaygı duumlzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml İstanbul Tuumlrkiye
Vealey R (1986) Conceptualization of sport confidence and competitive orientation Preliminary investigation and instrument development Journal of Sport Psychology 8 221ndash246
Webster J amp Martocchio J J (1993) Turning work into play implications for microcomputer software training Journal of Management 19 1127 ndash 1146
Yağız E (2007) The effects of game-based learning environments on studentsrsquo achievement and self-efficacy in ilkoumlğretimcomputer course Unpublished master thesis Hacettepe University Ankara Turkey
Yılmaz M Koumlseoğlu P Gerccedilek C amp Soran H (2006) Hacettepe uumlniversitesi biyoloji oumlğretmen adaylarının bilgisayarla ilgili oumlzyeterlik inanccedillarının incelenmesi Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 30 278ndash287
Yu F (1998) The effects of cooperation with inter-group competition on performance and attitudes in a computer-assisted science instruction Journal of Computers in Mathematics and Science Teaching 17 381-395
Zhang Y amp Espinoza S (1998) Relationships among computer self-efficacy attitudes toward computers and desirability of learning computing skills Journal of Research on Technology in Education 30 (4) 420-436
200 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
SUMMARY
The purpose of this study is to determine the level of computer self-efficacy
belief and computer attitude of students in the sample of PISA 2009 Turkey
Moreover it was analyzed whether computer self-efficacy beliefs and computer
attitudes differed by various variables (gender region and type of school) or not
and there was a relation between computer self-efficacy beliefs and attitudes or
not
Since the study is a study aiming to examine computer self-efficacy beliefs and
computer attitudes of students participating in PISA 2009 from Turkey in terms of various variables it is a descriptive study
The universe of the study comprised of 15-years old 475 40 students selected
randomly from 65 states participating in PISA 2009 Turkey sample of the
research consists of 4996 Turkish students attending to 170 schools determined
by random designation method by PISA international center by stratification by
11 different school types and 56 provinces from 12 statistical region unit Before
starting analysis lost data were examined and lost data were not included in the
analysis and the study was conducted on 4634 persons
Computer self-efficacy belief scale and computer attitude scale were used as the tool of data collection in the research Before analysis it was examined whether
the data has univariate normal distribution or not and it was determined that
skewness and kurtosis values of all study groups were between -10 and +10 and
it was seen that data has univariate normal distribution Moreover to determine
whether multicollinearity problem was present or not correlations between
variables in all groups were examined The fact that correlation value is 90 and
lower than this value shows that multicollinearity problem is not applicable In
data analysis construction validity of computer self-efficacy and computer
attitude scales was examined by confirmatory factor analysis (CFA) and
Cronbach alpha coefficient was calculated based on internal consistency CFA is
used to examine the conformity of factor structure and validity of the scale
described empirically or theoretical studies before In other words a measurement model determined by the researcher is in question and validity of
this model is tested in the analysis To assess the validity of factor structure of
scale in CFA in addition to chi-square statistics goodness of fit index (GFI)
among frequently-used fit statistics adjusted goodness of fit index (AGFI) root
mean of square error (RMR) and approximate root mean of square error
(RMSEA) are used For model-data fit it is expected that chi-square value will
not be significant value of ldquochi-squaresdrdquo will be lower than three values of
GFI and AGFI will be higher than 90 value of RMSEA and RMR will be lower
than 05 It was seen that fit index found by DFA analysis and Cronbach alpha
value meet the criteria values requested
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 201
T test was conducted for significance of variation between sexes and computer
self-efficacy beliefs of students and no significant variation was determined T
test was applied for significance of the variation between sexes of students and
computer attitudes point average and although there was a significant variance it
was determined that this significance was not significant at the practical level
PISA 2003 results showed that students taking the exam from Turkey have more
positive attitudes about the computer compared to the students from OECD
states and male students have more significant and more positive attitudes than
female students Although computer self-efficacy varied in favour of male
students in all states this variance between students participating from Turkey is
quite a little It was determined in many studies that computer self-efficacy belief does not differ by gender
One way variance analysis for computer self-efficacy belief level of students by
types of school was carried out and no significant variation was found It was
seen that variation was lower for students attending to primary school for their
computer self-efficacy beliefs than students attending to general high school and
vocational high school No study result to support this finding is available
One way variance analysis for computer attitudes of students by school type was
performed and a significant variation was found It can be said that computer
attitudes of students attending to primary school are lower than students of general and vocational high school and computer attitude of students of general
high school is higher than students of vocational high school This case may
arise from change of attitude in time
One way variance analysis for computer self-efficacy beliefs of students by
region was performed and a significant variation was found For the significant
variation point average of students in the Mediterranean Middle East Anatolia
and South-east Anatolia is lower than students in Istanbul West Marmara
Aegean East Marmara and West Anatolia This finding shows parallelism with
the results of PISA 2003 Australia and PISA 2006 Italy This case may arise
from development of these regions
One way variance analysis for computer attitudes of students by region was
carried out and a significant variation was found For the significant variation
point average of computer attitude of students in Middle East Anatolia and
Southeast Anatolia is lower than point average of computer attitude of students
in Istanbul East Black Sea Aegean East Marmara and West Anatolia
Moreover point average of computer attitude of students in the Mediterranean
Middle Anatolia and West Black Sea is lower than students in Istanbul Aegean
and East Marmara region It was determined that a significant lower 19 (plt01)
was present between computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of
students This case may arise from the fact that the region is an industry area and
its economy and opportunities are better than other regions
202 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of students are required to
be developed in positive way Computer self-efficacy belief level and computer
attitude of students vary on school types Although this variation is minor it
conflicts with the principle of equality in terms of non-equal distribution of
education opportunities and principle of equality in terms of benefiting from
them Computer self-efficacy belief level and computer attitude of students vary
on regions However this variation is minor In a social state the opportunity of
benefiting from equal conditions should be granted to everyone However this is
not achieved exactly
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 203
Ekler
Ek 1 Bilgisayar oumlz-yeterlik oumllccedileği maddeleri
Bilgisayarda aşağıdaki işlemlerden her birini ne kadar iyi yapabilirsiniz
a) Dijital fotoğraf ya da diğer grafik goumlruumlntuumllerini biccedilimlendirme
b) Veri tabanı oluşturma (oumlrneğin Microsoft Access reg ile)
c) Grafik ccedilizmek iccedilin elektronik tablolama programı kullanma
d) Sunum oluşturma (oumlrneğin Microsoft PowerPoint reg kullanarak)
e) Ccediloklu ortam sunusu hazırlamak (ses resim ve video ile)
Oumllccedilekteki maddeler ldquoBunu kendi başıma ccedilok iyi yapabilirimldquo(=4) ldquoBunu birinin
yardımı ile yapabilirimrdquo(=3)
ldquoBunun ne demek olduğunu biliyorum fakat yapamamrdquo (=2) ve ldquoBunun ne
demek olduğunu bilmiyorumrdquo (=1) şeklinde belirtilen 4rsquoluuml dereceleme oumllccedileğinde
duumlzenlenmiştir
Ek 2 Bilgisayar tutumu oumllccedileği maddeleri
Bilgisayar ile ilgili deneyimleriniz duumlşuumlnduumlğuumlnuumlzde aşağıdaki anlatımlara ne
oumllccediluumlde katılıyorsunuz
a) Bir bilgisayarla ccedilalışmak benim iccedilin ccedilok oumlnemlidir
b) Bir bilgisayarla oynamanın ya da ccedilalışmanın gerccedilekten eğlenceli
olduğunu duumlşuumlnuumlyorum
c) Bir bilgisayarı kullanıyorum ccediluumlnkuuml ccedilok ilgileniyorum
d) Bilgisayarla ccedilalışırken zamanın nasıl geccediltiğini anlamıyorum
Oumllccedilekteki maddeler ldquoKesinlikle katılmıyorumrdquo (=1) ldquoKatılmıyorumrdquo(=2)
ldquoKatılıyorumrdquo (=3) ldquoKesinlikle katılıyorumrdquo (=4) şeklinde belirtilen 4rsquoli
dereceleme oumllccedileğinde duumlzenlenmiştir
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 197
International Computer and Educational Technology Symposium Ccedilanakkale 16-
18 Mayıs 2007 Ersoy A 2000 Bilgi toplumu olma suumlrecindeki Tuumlrkiye ilkoumlğretimde bilgisayar
kullanımı yoluyla bilgisayar okuryazarlığı kazandırılması ve internet BTIE 2000 Bildiriler Kitabı 7-15
Gardner D G Dukes R L amp Discenza R (1993) computer use self-confidence and attitudes a causal analysis Computers in Human Behavior 9(4) 427-440
Guumlrcan A (2005)Bilgisayar oumlzyeterliliği ile bilişsel oumlğrenme stratejileri arasındaki ilişkiler Eğitim Araştırmaları Dergisi 19 179-193
Hair EC amp Graziano W G (2003) Self-Esteem personality and achievement in high School a prospective longitudinal study in Texas Journal of Personality 71(6) 971ndash994
Hair JF Anderson RE Tahtam RL amp Black WC (1998) Multivariate data analysis New Jersey Pearson
Hannafin R D amp Scott B N (2001) Teaching and learning with dynamic geometry programs in student-centered learning environments a mixed method inquiry Computers in the Schools 17 121ndash141
Hasan B amp Ali J (2006) The impact of general and system-specific self-efficacy on
computer training learning and reactions Academy of Information and Management Sciences 9(1) 17-35
Hashim H R ve Mustapha W N (2004) Attitudes toward learning about and working with computers of student at Uitm The Turkish Online Journal of Educational Technology 3(2)
Hashim H R amp Mustapha W N (2004) Attitudes toward learning about and working with computers of student at Uitm The Turkish Online Journal of Educational Technology 3(2) Article 1
Henderson MV amp Scheffler A J (2003) New literacies standards and teacher education Education 124(2) 390-396
Işıksal M amp Aşkar P (2003) İlkoumlğretim oumlğrencileri iccedilin matematik ve bilgisayar oumlz-yeterlik algısı oumllccedilekleri Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 25 1ndash8
James R amp Lamb C (2000) Integrating science mathematics and technology in middle school technology-rich environments a study of implementation and change School Science and Mathematics 100 27ndash36
Joumlreskog KG amp Soumlrbom D (2004) LISREL 87 for Windows [Computer Software]
Lincolnwood IL Scientific Software International Inc Joumlreskog K G amp Soumlrbom D (1993) LISREL 8 Structural equation modeling with the
SIMPLIs command language Scientific Software Mooresville IL Kaptan S (1998) Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri Ankara Tekışık Ofset Karsten R amp Roth M R (1998) The relationship of computer experience and computer
self-efficacy to performance in introductory computer literacy courses Journal of Research on Technology Education 31(1) 14-24
Khorrami O (2001) Researcing computer self-efficacy International Educational
Journal 2(4) 17-25 Kim H Seo J amp Park H (2008) The impact of ICT use on students academic
performance based on PISA 2006 Korean data The Journal of Korean Education 35(4) 107ndash129
Kline P (2000) An easy guide to factor analysis London and New York Routledge Koumlkluuml N Buumlyuumlkoumlztuumlrk Ş amp Boumlkeoğlu Ouml Ccedil (2006) Sosyal bilimler iccedilin istatistik
Pegem A Yayıncılık Ankara Koumlse S amp Gezer K (2006) Buldan (Denizli) ilccedilesi lise oumlğrencı lerinin bilgisayara
youmlnelı k tutumları Buldan Sempozyumu Bildiri Kitabı 79-86 Pamukkale
Uumlniversitesi
198 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Kubiatko M amp Vlckova K (2010) The relationship between ICT use and science
knowledge for Czech students a secondary analysis of PISA 2006 International Journal of Science and Mathematics Education 8 523-543
Kurbanoğlu S amp Akkoyunlu B (2001) Oumlğrencilere bilgi okuryazarlığı becerilerinin kazandırılması Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 21 81ndash89
Langford M amp Reeves T E (1998) The relationship between computer self-efficacy and personal characteristics of the beginning information systems student Journal of Computer Information Systems 38 (4) 41-45
Lee J (2009) Universals and specifics of math self-concept math self-efficacy and math
anxiety across 41 PISA 2003 participating countries Learning Individual Differences 19 355ndash365
Lev E L (1997) Bandurarsquos theory of self-efficacy applications to oncology Scholarly Inquiry for Nursing Practice 11(1) 21-42
Levine T amp Donitsa-Schmidt S (1998) Computer use confidence attitudes and knowledge a causal analysis Computers in Human Behavior 14(1) 125-146
Levine T ve Donitsa-Schmidt S (1998) Computer use confidence attitudes and knowledge A causal analysis Computers in Human Behavior 14(1) 125-146
Liao Y-K C (1999) Gender differences on attitudes toward computers A meta
analysis Society For Information Technology amp Teacher Education International Conferance San Antonio
Mallon M Monseur C Quittre V amp Wastiau P (2010) The contribution of ICT to education Comparative findings from international surveys and some innovative practice programma education FGA working paper
Marsh H W amp Hocevar D (1988) A new more powerful approach to multitrait-multimethod analysis Application of second-order confirmatory factor analysis Journal of Applied Psychology 73(1) 107-117
MEB (2006) Mesleki eğitim ve oumlğretim sisteminin guumlccedillendirilmesi projesi Tuumlrkiyersquonin başarısı iccedilin itici guumlccedil hayat boyu oumlğrenme politikası belgesi Ankara
MEB (2011) Oumlğretmen yetiştirme ve eğitimi genel muumlduumlrluumlğuuml oumlğretmen yeterlikleri-oumlğretmenlik mesleği genel ve oumlzel alan yeterlikleri Ankara httpotmgmebgovtrogretmen_yeterlikleri_kitabi adresinden 21 Mart 2011 tarihinde indirilmiştir
MEB (1999) Eğitimde ccedilağı yakalama 2000 projesi Ankara Muthen BO amp Kaplan D (1985) A comparison of some methodologiesfor the factor
analysis of non-normal Likert variables British Journal of Mathematical and Statistical Psychology 38 171ndash189
Myers J M amp Halpin R (2002) Teachersrsquo attitudes and use of multimedia technology in the classroom Constructivist-based professional development training for school districts Journal of Computing in Teacher Education 18(4) 133-140
Naeligvdal F (2007) Home-PC usage and achievement in English Computers amp Education 49(4) 1112ndash1121
Nielsen IL amp Moore AM 2003 Psychometric data on the mathematics self-efficacy
scale Educational and Psychological Measurement 63(1) 128ndash138 Nunnally JC amp Bernstein IJ (1994) Psychometric Theory New York McGraw-Hill OrsquoLeary A (1985) Self-efficacy and health Behavioral Research amp Technology 23
437-51 PISA (2009) Information communication technology (ICT) questionnaire
httpPISA2009acereduaudownloadsphp 20 Nisan 2011 tarihinde indirilmiştir Schunk D H (1985) Self-efficacy and classroom learning Psychology in the Schools
22 208-223 Seferoğlu S amp Akbıyık C (2005) İlkoumlğretim oumlğretmenlerinin bilgisayara youmlnelik oumlz-
yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Eğitim Araştırmaları Dergisi 19 89ndash101
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 199
Shrauger J S amp Schohn M (1995) Self-confidence in college students
Conceptualization measurement and behavioral implications Assessment 2 255-278
Stephens L J amp Konvalina J (2001) Factors influencing success in intermediate algebra Computers in the Schools 17 77-84
Suumlmer N (2000) Yapısal eşitlik modelleri Temel kavramlar ve oumlrnek uygulamalar Tuumlrk Psikoloji Yazıları 3(6) 49-74
Şahinkayası Y (2008) A cross-cultural comparison modeling of information and communication technologies aspects affecting mathematical and problem solving
literacy and perceptions of policy makers Unpublished doctoral dissertation Orta Doğu Teknik University Ankara Turkey
Şimşek N (2002) Derste eğitim teknolojisi kullanımı Nobel yayınları Ankara Tabachnick B G amp Fidell S L (1996) Using multivariate statistics (3Edition) Harper
Collins College Publishers New York Thomson S amp De Bortoli L (2007) PISA 2003 Australia ICT use and familiarity at
school and home Camberwell Australian Council for Educational Research Thomson S amp De Bortoli L (2007) PISA 2003 Australia ICT use Familiarity at
School and Home ACER Research Monograph Number 62
Topccedilu P(2009) Cinsiyetin bilgisayar tutumu uumlzerindeki etkisi Bir meta analiz ccedilalışması Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml İstanbul Tuumlrkiye
TTKB (2005) İlkoumlğretim programları genel yaklaşım-yeni ilkoumlğretim programları ve yaklaşımlar httpiogmmebgovtrpagesphppage=program adresinden 21 Mart 2011 tarihinde indirilmiştir
Tuti S (2005) Eğitimde bilişim teknolojileri kullanımı performans goumlstergeleri Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Hacettepe Uumlniversitesi Fen Bilimleri
Enstituumlsuuml Ankara Tuumlrkiye Uzun N Ekici G amp Sağlam N (2010) İlkoumlğretim ikinci kademe oumlğrencilerinin
bilgisayar oumlz-yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Kastamonu Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 18(3) 775-788
Uumlstuumlndağ N (2001) Muumlfredat laboratuar okullarında goumlrev yapan youmlnetici ve oumlğretmenlerin bilgisayar tutumları ile kaygı duumlzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml İstanbul Tuumlrkiye
Vealey R (1986) Conceptualization of sport confidence and competitive orientation Preliminary investigation and instrument development Journal of Sport Psychology 8 221ndash246
Webster J amp Martocchio J J (1993) Turning work into play implications for microcomputer software training Journal of Management 19 1127 ndash 1146
Yağız E (2007) The effects of game-based learning environments on studentsrsquo achievement and self-efficacy in ilkoumlğretimcomputer course Unpublished master thesis Hacettepe University Ankara Turkey
Yılmaz M Koumlseoğlu P Gerccedilek C amp Soran H (2006) Hacettepe uumlniversitesi biyoloji oumlğretmen adaylarının bilgisayarla ilgili oumlzyeterlik inanccedillarının incelenmesi Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 30 278ndash287
Yu F (1998) The effects of cooperation with inter-group competition on performance and attitudes in a computer-assisted science instruction Journal of Computers in Mathematics and Science Teaching 17 381-395
Zhang Y amp Espinoza S (1998) Relationships among computer self-efficacy attitudes toward computers and desirability of learning computing skills Journal of Research on Technology in Education 30 (4) 420-436
200 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
SUMMARY
The purpose of this study is to determine the level of computer self-efficacy
belief and computer attitude of students in the sample of PISA 2009 Turkey
Moreover it was analyzed whether computer self-efficacy beliefs and computer
attitudes differed by various variables (gender region and type of school) or not
and there was a relation between computer self-efficacy beliefs and attitudes or
not
Since the study is a study aiming to examine computer self-efficacy beliefs and
computer attitudes of students participating in PISA 2009 from Turkey in terms of various variables it is a descriptive study
The universe of the study comprised of 15-years old 475 40 students selected
randomly from 65 states participating in PISA 2009 Turkey sample of the
research consists of 4996 Turkish students attending to 170 schools determined
by random designation method by PISA international center by stratification by
11 different school types and 56 provinces from 12 statistical region unit Before
starting analysis lost data were examined and lost data were not included in the
analysis and the study was conducted on 4634 persons
Computer self-efficacy belief scale and computer attitude scale were used as the tool of data collection in the research Before analysis it was examined whether
the data has univariate normal distribution or not and it was determined that
skewness and kurtosis values of all study groups were between -10 and +10 and
it was seen that data has univariate normal distribution Moreover to determine
whether multicollinearity problem was present or not correlations between
variables in all groups were examined The fact that correlation value is 90 and
lower than this value shows that multicollinearity problem is not applicable In
data analysis construction validity of computer self-efficacy and computer
attitude scales was examined by confirmatory factor analysis (CFA) and
Cronbach alpha coefficient was calculated based on internal consistency CFA is
used to examine the conformity of factor structure and validity of the scale
described empirically or theoretical studies before In other words a measurement model determined by the researcher is in question and validity of
this model is tested in the analysis To assess the validity of factor structure of
scale in CFA in addition to chi-square statistics goodness of fit index (GFI)
among frequently-used fit statistics adjusted goodness of fit index (AGFI) root
mean of square error (RMR) and approximate root mean of square error
(RMSEA) are used For model-data fit it is expected that chi-square value will
not be significant value of ldquochi-squaresdrdquo will be lower than three values of
GFI and AGFI will be higher than 90 value of RMSEA and RMR will be lower
than 05 It was seen that fit index found by DFA analysis and Cronbach alpha
value meet the criteria values requested
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 201
T test was conducted for significance of variation between sexes and computer
self-efficacy beliefs of students and no significant variation was determined T
test was applied for significance of the variation between sexes of students and
computer attitudes point average and although there was a significant variance it
was determined that this significance was not significant at the practical level
PISA 2003 results showed that students taking the exam from Turkey have more
positive attitudes about the computer compared to the students from OECD
states and male students have more significant and more positive attitudes than
female students Although computer self-efficacy varied in favour of male
students in all states this variance between students participating from Turkey is
quite a little It was determined in many studies that computer self-efficacy belief does not differ by gender
One way variance analysis for computer self-efficacy belief level of students by
types of school was carried out and no significant variation was found It was
seen that variation was lower for students attending to primary school for their
computer self-efficacy beliefs than students attending to general high school and
vocational high school No study result to support this finding is available
One way variance analysis for computer attitudes of students by school type was
performed and a significant variation was found It can be said that computer
attitudes of students attending to primary school are lower than students of general and vocational high school and computer attitude of students of general
high school is higher than students of vocational high school This case may
arise from change of attitude in time
One way variance analysis for computer self-efficacy beliefs of students by
region was performed and a significant variation was found For the significant
variation point average of students in the Mediterranean Middle East Anatolia
and South-east Anatolia is lower than students in Istanbul West Marmara
Aegean East Marmara and West Anatolia This finding shows parallelism with
the results of PISA 2003 Australia and PISA 2006 Italy This case may arise
from development of these regions
One way variance analysis for computer attitudes of students by region was
carried out and a significant variation was found For the significant variation
point average of computer attitude of students in Middle East Anatolia and
Southeast Anatolia is lower than point average of computer attitude of students
in Istanbul East Black Sea Aegean East Marmara and West Anatolia
Moreover point average of computer attitude of students in the Mediterranean
Middle Anatolia and West Black Sea is lower than students in Istanbul Aegean
and East Marmara region It was determined that a significant lower 19 (plt01)
was present between computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of
students This case may arise from the fact that the region is an industry area and
its economy and opportunities are better than other regions
202 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of students are required to
be developed in positive way Computer self-efficacy belief level and computer
attitude of students vary on school types Although this variation is minor it
conflicts with the principle of equality in terms of non-equal distribution of
education opportunities and principle of equality in terms of benefiting from
them Computer self-efficacy belief level and computer attitude of students vary
on regions However this variation is minor In a social state the opportunity of
benefiting from equal conditions should be granted to everyone However this is
not achieved exactly
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 203
Ekler
Ek 1 Bilgisayar oumlz-yeterlik oumllccedileği maddeleri
Bilgisayarda aşağıdaki işlemlerden her birini ne kadar iyi yapabilirsiniz
a) Dijital fotoğraf ya da diğer grafik goumlruumlntuumllerini biccedilimlendirme
b) Veri tabanı oluşturma (oumlrneğin Microsoft Access reg ile)
c) Grafik ccedilizmek iccedilin elektronik tablolama programı kullanma
d) Sunum oluşturma (oumlrneğin Microsoft PowerPoint reg kullanarak)
e) Ccediloklu ortam sunusu hazırlamak (ses resim ve video ile)
Oumllccedilekteki maddeler ldquoBunu kendi başıma ccedilok iyi yapabilirimldquo(=4) ldquoBunu birinin
yardımı ile yapabilirimrdquo(=3)
ldquoBunun ne demek olduğunu biliyorum fakat yapamamrdquo (=2) ve ldquoBunun ne
demek olduğunu bilmiyorumrdquo (=1) şeklinde belirtilen 4rsquoluuml dereceleme oumllccedileğinde
duumlzenlenmiştir
Ek 2 Bilgisayar tutumu oumllccedileği maddeleri
Bilgisayar ile ilgili deneyimleriniz duumlşuumlnduumlğuumlnuumlzde aşağıdaki anlatımlara ne
oumllccediluumlde katılıyorsunuz
a) Bir bilgisayarla ccedilalışmak benim iccedilin ccedilok oumlnemlidir
b) Bir bilgisayarla oynamanın ya da ccedilalışmanın gerccedilekten eğlenceli
olduğunu duumlşuumlnuumlyorum
c) Bir bilgisayarı kullanıyorum ccediluumlnkuuml ccedilok ilgileniyorum
d) Bilgisayarla ccedilalışırken zamanın nasıl geccediltiğini anlamıyorum
Oumllccedilekteki maddeler ldquoKesinlikle katılmıyorumrdquo (=1) ldquoKatılmıyorumrdquo(=2)
ldquoKatılıyorumrdquo (=3) ldquoKesinlikle katılıyorumrdquo (=4) şeklinde belirtilen 4rsquoli
dereceleme oumllccedileğinde duumlzenlenmiştir
198 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Kubiatko M amp Vlckova K (2010) The relationship between ICT use and science
knowledge for Czech students a secondary analysis of PISA 2006 International Journal of Science and Mathematics Education 8 523-543
Kurbanoğlu S amp Akkoyunlu B (2001) Oumlğrencilere bilgi okuryazarlığı becerilerinin kazandırılması Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 21 81ndash89
Langford M amp Reeves T E (1998) The relationship between computer self-efficacy and personal characteristics of the beginning information systems student Journal of Computer Information Systems 38 (4) 41-45
Lee J (2009) Universals and specifics of math self-concept math self-efficacy and math
anxiety across 41 PISA 2003 participating countries Learning Individual Differences 19 355ndash365
Lev E L (1997) Bandurarsquos theory of self-efficacy applications to oncology Scholarly Inquiry for Nursing Practice 11(1) 21-42
Levine T amp Donitsa-Schmidt S (1998) Computer use confidence attitudes and knowledge a causal analysis Computers in Human Behavior 14(1) 125-146
Levine T ve Donitsa-Schmidt S (1998) Computer use confidence attitudes and knowledge A causal analysis Computers in Human Behavior 14(1) 125-146
Liao Y-K C (1999) Gender differences on attitudes toward computers A meta
analysis Society For Information Technology amp Teacher Education International Conferance San Antonio
Mallon M Monseur C Quittre V amp Wastiau P (2010) The contribution of ICT to education Comparative findings from international surveys and some innovative practice programma education FGA working paper
Marsh H W amp Hocevar D (1988) A new more powerful approach to multitrait-multimethod analysis Application of second-order confirmatory factor analysis Journal of Applied Psychology 73(1) 107-117
MEB (2006) Mesleki eğitim ve oumlğretim sisteminin guumlccedillendirilmesi projesi Tuumlrkiyersquonin başarısı iccedilin itici guumlccedil hayat boyu oumlğrenme politikası belgesi Ankara
MEB (2011) Oumlğretmen yetiştirme ve eğitimi genel muumlduumlrluumlğuuml oumlğretmen yeterlikleri-oumlğretmenlik mesleği genel ve oumlzel alan yeterlikleri Ankara httpotmgmebgovtrogretmen_yeterlikleri_kitabi adresinden 21 Mart 2011 tarihinde indirilmiştir
MEB (1999) Eğitimde ccedilağı yakalama 2000 projesi Ankara Muthen BO amp Kaplan D (1985) A comparison of some methodologiesfor the factor
analysis of non-normal Likert variables British Journal of Mathematical and Statistical Psychology 38 171ndash189
Myers J M amp Halpin R (2002) Teachersrsquo attitudes and use of multimedia technology in the classroom Constructivist-based professional development training for school districts Journal of Computing in Teacher Education 18(4) 133-140
Naeligvdal F (2007) Home-PC usage and achievement in English Computers amp Education 49(4) 1112ndash1121
Nielsen IL amp Moore AM 2003 Psychometric data on the mathematics self-efficacy
scale Educational and Psychological Measurement 63(1) 128ndash138 Nunnally JC amp Bernstein IJ (1994) Psychometric Theory New York McGraw-Hill OrsquoLeary A (1985) Self-efficacy and health Behavioral Research amp Technology 23
437-51 PISA (2009) Information communication technology (ICT) questionnaire
httpPISA2009acereduaudownloadsphp 20 Nisan 2011 tarihinde indirilmiştir Schunk D H (1985) Self-efficacy and classroom learning Psychology in the Schools
22 208-223 Seferoğlu S amp Akbıyık C (2005) İlkoumlğretim oumlğretmenlerinin bilgisayara youmlnelik oumlz-
yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Eğitim Araştırmaları Dergisi 19 89ndash101
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 199
Shrauger J S amp Schohn M (1995) Self-confidence in college students
Conceptualization measurement and behavioral implications Assessment 2 255-278
Stephens L J amp Konvalina J (2001) Factors influencing success in intermediate algebra Computers in the Schools 17 77-84
Suumlmer N (2000) Yapısal eşitlik modelleri Temel kavramlar ve oumlrnek uygulamalar Tuumlrk Psikoloji Yazıları 3(6) 49-74
Şahinkayası Y (2008) A cross-cultural comparison modeling of information and communication technologies aspects affecting mathematical and problem solving
literacy and perceptions of policy makers Unpublished doctoral dissertation Orta Doğu Teknik University Ankara Turkey
Şimşek N (2002) Derste eğitim teknolojisi kullanımı Nobel yayınları Ankara Tabachnick B G amp Fidell S L (1996) Using multivariate statistics (3Edition) Harper
Collins College Publishers New York Thomson S amp De Bortoli L (2007) PISA 2003 Australia ICT use and familiarity at
school and home Camberwell Australian Council for Educational Research Thomson S amp De Bortoli L (2007) PISA 2003 Australia ICT use Familiarity at
School and Home ACER Research Monograph Number 62
Topccedilu P(2009) Cinsiyetin bilgisayar tutumu uumlzerindeki etkisi Bir meta analiz ccedilalışması Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml İstanbul Tuumlrkiye
TTKB (2005) İlkoumlğretim programları genel yaklaşım-yeni ilkoumlğretim programları ve yaklaşımlar httpiogmmebgovtrpagesphppage=program adresinden 21 Mart 2011 tarihinde indirilmiştir
Tuti S (2005) Eğitimde bilişim teknolojileri kullanımı performans goumlstergeleri Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Hacettepe Uumlniversitesi Fen Bilimleri
Enstituumlsuuml Ankara Tuumlrkiye Uzun N Ekici G amp Sağlam N (2010) İlkoumlğretim ikinci kademe oumlğrencilerinin
bilgisayar oumlz-yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Kastamonu Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 18(3) 775-788
Uumlstuumlndağ N (2001) Muumlfredat laboratuar okullarında goumlrev yapan youmlnetici ve oumlğretmenlerin bilgisayar tutumları ile kaygı duumlzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml İstanbul Tuumlrkiye
Vealey R (1986) Conceptualization of sport confidence and competitive orientation Preliminary investigation and instrument development Journal of Sport Psychology 8 221ndash246
Webster J amp Martocchio J J (1993) Turning work into play implications for microcomputer software training Journal of Management 19 1127 ndash 1146
Yağız E (2007) The effects of game-based learning environments on studentsrsquo achievement and self-efficacy in ilkoumlğretimcomputer course Unpublished master thesis Hacettepe University Ankara Turkey
Yılmaz M Koumlseoğlu P Gerccedilek C amp Soran H (2006) Hacettepe uumlniversitesi biyoloji oumlğretmen adaylarının bilgisayarla ilgili oumlzyeterlik inanccedillarının incelenmesi Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 30 278ndash287
Yu F (1998) The effects of cooperation with inter-group competition on performance and attitudes in a computer-assisted science instruction Journal of Computers in Mathematics and Science Teaching 17 381-395
Zhang Y amp Espinoza S (1998) Relationships among computer self-efficacy attitudes toward computers and desirability of learning computing skills Journal of Research on Technology in Education 30 (4) 420-436
200 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
SUMMARY
The purpose of this study is to determine the level of computer self-efficacy
belief and computer attitude of students in the sample of PISA 2009 Turkey
Moreover it was analyzed whether computer self-efficacy beliefs and computer
attitudes differed by various variables (gender region and type of school) or not
and there was a relation between computer self-efficacy beliefs and attitudes or
not
Since the study is a study aiming to examine computer self-efficacy beliefs and
computer attitudes of students participating in PISA 2009 from Turkey in terms of various variables it is a descriptive study
The universe of the study comprised of 15-years old 475 40 students selected
randomly from 65 states participating in PISA 2009 Turkey sample of the
research consists of 4996 Turkish students attending to 170 schools determined
by random designation method by PISA international center by stratification by
11 different school types and 56 provinces from 12 statistical region unit Before
starting analysis lost data were examined and lost data were not included in the
analysis and the study was conducted on 4634 persons
Computer self-efficacy belief scale and computer attitude scale were used as the tool of data collection in the research Before analysis it was examined whether
the data has univariate normal distribution or not and it was determined that
skewness and kurtosis values of all study groups were between -10 and +10 and
it was seen that data has univariate normal distribution Moreover to determine
whether multicollinearity problem was present or not correlations between
variables in all groups were examined The fact that correlation value is 90 and
lower than this value shows that multicollinearity problem is not applicable In
data analysis construction validity of computer self-efficacy and computer
attitude scales was examined by confirmatory factor analysis (CFA) and
Cronbach alpha coefficient was calculated based on internal consistency CFA is
used to examine the conformity of factor structure and validity of the scale
described empirically or theoretical studies before In other words a measurement model determined by the researcher is in question and validity of
this model is tested in the analysis To assess the validity of factor structure of
scale in CFA in addition to chi-square statistics goodness of fit index (GFI)
among frequently-used fit statistics adjusted goodness of fit index (AGFI) root
mean of square error (RMR) and approximate root mean of square error
(RMSEA) are used For model-data fit it is expected that chi-square value will
not be significant value of ldquochi-squaresdrdquo will be lower than three values of
GFI and AGFI will be higher than 90 value of RMSEA and RMR will be lower
than 05 It was seen that fit index found by DFA analysis and Cronbach alpha
value meet the criteria values requested
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 201
T test was conducted for significance of variation between sexes and computer
self-efficacy beliefs of students and no significant variation was determined T
test was applied for significance of the variation between sexes of students and
computer attitudes point average and although there was a significant variance it
was determined that this significance was not significant at the practical level
PISA 2003 results showed that students taking the exam from Turkey have more
positive attitudes about the computer compared to the students from OECD
states and male students have more significant and more positive attitudes than
female students Although computer self-efficacy varied in favour of male
students in all states this variance between students participating from Turkey is
quite a little It was determined in many studies that computer self-efficacy belief does not differ by gender
One way variance analysis for computer self-efficacy belief level of students by
types of school was carried out and no significant variation was found It was
seen that variation was lower for students attending to primary school for their
computer self-efficacy beliefs than students attending to general high school and
vocational high school No study result to support this finding is available
One way variance analysis for computer attitudes of students by school type was
performed and a significant variation was found It can be said that computer
attitudes of students attending to primary school are lower than students of general and vocational high school and computer attitude of students of general
high school is higher than students of vocational high school This case may
arise from change of attitude in time
One way variance analysis for computer self-efficacy beliefs of students by
region was performed and a significant variation was found For the significant
variation point average of students in the Mediterranean Middle East Anatolia
and South-east Anatolia is lower than students in Istanbul West Marmara
Aegean East Marmara and West Anatolia This finding shows parallelism with
the results of PISA 2003 Australia and PISA 2006 Italy This case may arise
from development of these regions
One way variance analysis for computer attitudes of students by region was
carried out and a significant variation was found For the significant variation
point average of computer attitude of students in Middle East Anatolia and
Southeast Anatolia is lower than point average of computer attitude of students
in Istanbul East Black Sea Aegean East Marmara and West Anatolia
Moreover point average of computer attitude of students in the Mediterranean
Middle Anatolia and West Black Sea is lower than students in Istanbul Aegean
and East Marmara region It was determined that a significant lower 19 (plt01)
was present between computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of
students This case may arise from the fact that the region is an industry area and
its economy and opportunities are better than other regions
202 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of students are required to
be developed in positive way Computer self-efficacy belief level and computer
attitude of students vary on school types Although this variation is minor it
conflicts with the principle of equality in terms of non-equal distribution of
education opportunities and principle of equality in terms of benefiting from
them Computer self-efficacy belief level and computer attitude of students vary
on regions However this variation is minor In a social state the opportunity of
benefiting from equal conditions should be granted to everyone However this is
not achieved exactly
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 203
Ekler
Ek 1 Bilgisayar oumlz-yeterlik oumllccedileği maddeleri
Bilgisayarda aşağıdaki işlemlerden her birini ne kadar iyi yapabilirsiniz
a) Dijital fotoğraf ya da diğer grafik goumlruumlntuumllerini biccedilimlendirme
b) Veri tabanı oluşturma (oumlrneğin Microsoft Access reg ile)
c) Grafik ccedilizmek iccedilin elektronik tablolama programı kullanma
d) Sunum oluşturma (oumlrneğin Microsoft PowerPoint reg kullanarak)
e) Ccediloklu ortam sunusu hazırlamak (ses resim ve video ile)
Oumllccedilekteki maddeler ldquoBunu kendi başıma ccedilok iyi yapabilirimldquo(=4) ldquoBunu birinin
yardımı ile yapabilirimrdquo(=3)
ldquoBunun ne demek olduğunu biliyorum fakat yapamamrdquo (=2) ve ldquoBunun ne
demek olduğunu bilmiyorumrdquo (=1) şeklinde belirtilen 4rsquoluuml dereceleme oumllccedileğinde
duumlzenlenmiştir
Ek 2 Bilgisayar tutumu oumllccedileği maddeleri
Bilgisayar ile ilgili deneyimleriniz duumlşuumlnduumlğuumlnuumlzde aşağıdaki anlatımlara ne
oumllccediluumlde katılıyorsunuz
a) Bir bilgisayarla ccedilalışmak benim iccedilin ccedilok oumlnemlidir
b) Bir bilgisayarla oynamanın ya da ccedilalışmanın gerccedilekten eğlenceli
olduğunu duumlşuumlnuumlyorum
c) Bir bilgisayarı kullanıyorum ccediluumlnkuuml ccedilok ilgileniyorum
d) Bilgisayarla ccedilalışırken zamanın nasıl geccediltiğini anlamıyorum
Oumllccedilekteki maddeler ldquoKesinlikle katılmıyorumrdquo (=1) ldquoKatılmıyorumrdquo(=2)
ldquoKatılıyorumrdquo (=3) ldquoKesinlikle katılıyorumrdquo (=4) şeklinde belirtilen 4rsquoli
dereceleme oumllccedileğinde duumlzenlenmiştir
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 199
Shrauger J S amp Schohn M (1995) Self-confidence in college students
Conceptualization measurement and behavioral implications Assessment 2 255-278
Stephens L J amp Konvalina J (2001) Factors influencing success in intermediate algebra Computers in the Schools 17 77-84
Suumlmer N (2000) Yapısal eşitlik modelleri Temel kavramlar ve oumlrnek uygulamalar Tuumlrk Psikoloji Yazıları 3(6) 49-74
Şahinkayası Y (2008) A cross-cultural comparison modeling of information and communication technologies aspects affecting mathematical and problem solving
literacy and perceptions of policy makers Unpublished doctoral dissertation Orta Doğu Teknik University Ankara Turkey
Şimşek N (2002) Derste eğitim teknolojisi kullanımı Nobel yayınları Ankara Tabachnick B G amp Fidell S L (1996) Using multivariate statistics (3Edition) Harper
Collins College Publishers New York Thomson S amp De Bortoli L (2007) PISA 2003 Australia ICT use and familiarity at
school and home Camberwell Australian Council for Educational Research Thomson S amp De Bortoli L (2007) PISA 2003 Australia ICT use Familiarity at
School and Home ACER Research Monograph Number 62
Topccedilu P(2009) Cinsiyetin bilgisayar tutumu uumlzerindeki etkisi Bir meta analiz ccedilalışması Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml İstanbul Tuumlrkiye
TTKB (2005) İlkoumlğretim programları genel yaklaşım-yeni ilkoumlğretim programları ve yaklaşımlar httpiogmmebgovtrpagesphppage=program adresinden 21 Mart 2011 tarihinde indirilmiştir
Tuti S (2005) Eğitimde bilişim teknolojileri kullanımı performans goumlstergeleri Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Hacettepe Uumlniversitesi Fen Bilimleri
Enstituumlsuuml Ankara Tuumlrkiye Uzun N Ekici G amp Sağlam N (2010) İlkoumlğretim ikinci kademe oumlğrencilerinin
bilgisayar oumlz-yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Kastamonu Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 18(3) 775-788
Uumlstuumlndağ N (2001) Muumlfredat laboratuar okullarında goumlrev yapan youmlnetici ve oumlğretmenlerin bilgisayar tutumları ile kaygı duumlzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml İstanbul Tuumlrkiye
Vealey R (1986) Conceptualization of sport confidence and competitive orientation Preliminary investigation and instrument development Journal of Sport Psychology 8 221ndash246
Webster J amp Martocchio J J (1993) Turning work into play implications for microcomputer software training Journal of Management 19 1127 ndash 1146
Yağız E (2007) The effects of game-based learning environments on studentsrsquo achievement and self-efficacy in ilkoumlğretimcomputer course Unpublished master thesis Hacettepe University Ankara Turkey
Yılmaz M Koumlseoğlu P Gerccedilek C amp Soran H (2006) Hacettepe uumlniversitesi biyoloji oumlğretmen adaylarının bilgisayarla ilgili oumlzyeterlik inanccedillarının incelenmesi Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 30 278ndash287
Yu F (1998) The effects of cooperation with inter-group competition on performance and attitudes in a computer-assisted science instruction Journal of Computers in Mathematics and Science Teaching 17 381-395
Zhang Y amp Espinoza S (1998) Relationships among computer self-efficacy attitudes toward computers and desirability of learning computing skills Journal of Research on Technology in Education 30 (4) 420-436
200 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
SUMMARY
The purpose of this study is to determine the level of computer self-efficacy
belief and computer attitude of students in the sample of PISA 2009 Turkey
Moreover it was analyzed whether computer self-efficacy beliefs and computer
attitudes differed by various variables (gender region and type of school) or not
and there was a relation between computer self-efficacy beliefs and attitudes or
not
Since the study is a study aiming to examine computer self-efficacy beliefs and
computer attitudes of students participating in PISA 2009 from Turkey in terms of various variables it is a descriptive study
The universe of the study comprised of 15-years old 475 40 students selected
randomly from 65 states participating in PISA 2009 Turkey sample of the
research consists of 4996 Turkish students attending to 170 schools determined
by random designation method by PISA international center by stratification by
11 different school types and 56 provinces from 12 statistical region unit Before
starting analysis lost data were examined and lost data were not included in the
analysis and the study was conducted on 4634 persons
Computer self-efficacy belief scale and computer attitude scale were used as the tool of data collection in the research Before analysis it was examined whether
the data has univariate normal distribution or not and it was determined that
skewness and kurtosis values of all study groups were between -10 and +10 and
it was seen that data has univariate normal distribution Moreover to determine
whether multicollinearity problem was present or not correlations between
variables in all groups were examined The fact that correlation value is 90 and
lower than this value shows that multicollinearity problem is not applicable In
data analysis construction validity of computer self-efficacy and computer
attitude scales was examined by confirmatory factor analysis (CFA) and
Cronbach alpha coefficient was calculated based on internal consistency CFA is
used to examine the conformity of factor structure and validity of the scale
described empirically or theoretical studies before In other words a measurement model determined by the researcher is in question and validity of
this model is tested in the analysis To assess the validity of factor structure of
scale in CFA in addition to chi-square statistics goodness of fit index (GFI)
among frequently-used fit statistics adjusted goodness of fit index (AGFI) root
mean of square error (RMR) and approximate root mean of square error
(RMSEA) are used For model-data fit it is expected that chi-square value will
not be significant value of ldquochi-squaresdrdquo will be lower than three values of
GFI and AGFI will be higher than 90 value of RMSEA and RMR will be lower
than 05 It was seen that fit index found by DFA analysis and Cronbach alpha
value meet the criteria values requested
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 201
T test was conducted for significance of variation between sexes and computer
self-efficacy beliefs of students and no significant variation was determined T
test was applied for significance of the variation between sexes of students and
computer attitudes point average and although there was a significant variance it
was determined that this significance was not significant at the practical level
PISA 2003 results showed that students taking the exam from Turkey have more
positive attitudes about the computer compared to the students from OECD
states and male students have more significant and more positive attitudes than
female students Although computer self-efficacy varied in favour of male
students in all states this variance between students participating from Turkey is
quite a little It was determined in many studies that computer self-efficacy belief does not differ by gender
One way variance analysis for computer self-efficacy belief level of students by
types of school was carried out and no significant variation was found It was
seen that variation was lower for students attending to primary school for their
computer self-efficacy beliefs than students attending to general high school and
vocational high school No study result to support this finding is available
One way variance analysis for computer attitudes of students by school type was
performed and a significant variation was found It can be said that computer
attitudes of students attending to primary school are lower than students of general and vocational high school and computer attitude of students of general
high school is higher than students of vocational high school This case may
arise from change of attitude in time
One way variance analysis for computer self-efficacy beliefs of students by
region was performed and a significant variation was found For the significant
variation point average of students in the Mediterranean Middle East Anatolia
and South-east Anatolia is lower than students in Istanbul West Marmara
Aegean East Marmara and West Anatolia This finding shows parallelism with
the results of PISA 2003 Australia and PISA 2006 Italy This case may arise
from development of these regions
One way variance analysis for computer attitudes of students by region was
carried out and a significant variation was found For the significant variation
point average of computer attitude of students in Middle East Anatolia and
Southeast Anatolia is lower than point average of computer attitude of students
in Istanbul East Black Sea Aegean East Marmara and West Anatolia
Moreover point average of computer attitude of students in the Mediterranean
Middle Anatolia and West Black Sea is lower than students in Istanbul Aegean
and East Marmara region It was determined that a significant lower 19 (plt01)
was present between computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of
students This case may arise from the fact that the region is an industry area and
its economy and opportunities are better than other regions
202 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of students are required to
be developed in positive way Computer self-efficacy belief level and computer
attitude of students vary on school types Although this variation is minor it
conflicts with the principle of equality in terms of non-equal distribution of
education opportunities and principle of equality in terms of benefiting from
them Computer self-efficacy belief level and computer attitude of students vary
on regions However this variation is minor In a social state the opportunity of
benefiting from equal conditions should be granted to everyone However this is
not achieved exactly
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 203
Ekler
Ek 1 Bilgisayar oumlz-yeterlik oumllccedileği maddeleri
Bilgisayarda aşağıdaki işlemlerden her birini ne kadar iyi yapabilirsiniz
a) Dijital fotoğraf ya da diğer grafik goumlruumlntuumllerini biccedilimlendirme
b) Veri tabanı oluşturma (oumlrneğin Microsoft Access reg ile)
c) Grafik ccedilizmek iccedilin elektronik tablolama programı kullanma
d) Sunum oluşturma (oumlrneğin Microsoft PowerPoint reg kullanarak)
e) Ccediloklu ortam sunusu hazırlamak (ses resim ve video ile)
Oumllccedilekteki maddeler ldquoBunu kendi başıma ccedilok iyi yapabilirimldquo(=4) ldquoBunu birinin
yardımı ile yapabilirimrdquo(=3)
ldquoBunun ne demek olduğunu biliyorum fakat yapamamrdquo (=2) ve ldquoBunun ne
demek olduğunu bilmiyorumrdquo (=1) şeklinde belirtilen 4rsquoluuml dereceleme oumllccedileğinde
duumlzenlenmiştir
Ek 2 Bilgisayar tutumu oumllccedileği maddeleri
Bilgisayar ile ilgili deneyimleriniz duumlşuumlnduumlğuumlnuumlzde aşağıdaki anlatımlara ne
oumllccediluumlde katılıyorsunuz
a) Bir bilgisayarla ccedilalışmak benim iccedilin ccedilok oumlnemlidir
b) Bir bilgisayarla oynamanın ya da ccedilalışmanın gerccedilekten eğlenceli
olduğunu duumlşuumlnuumlyorum
c) Bir bilgisayarı kullanıyorum ccediluumlnkuuml ccedilok ilgileniyorum
d) Bilgisayarla ccedilalışırken zamanın nasıl geccediltiğini anlamıyorum
Oumllccedilekteki maddeler ldquoKesinlikle katılmıyorumrdquo (=1) ldquoKatılmıyorumrdquo(=2)
ldquoKatılıyorumrdquo (=3) ldquoKesinlikle katılıyorumrdquo (=4) şeklinde belirtilen 4rsquoli
dereceleme oumllccedileğinde duumlzenlenmiştir
200 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
SUMMARY
The purpose of this study is to determine the level of computer self-efficacy
belief and computer attitude of students in the sample of PISA 2009 Turkey
Moreover it was analyzed whether computer self-efficacy beliefs and computer
attitudes differed by various variables (gender region and type of school) or not
and there was a relation between computer self-efficacy beliefs and attitudes or
not
Since the study is a study aiming to examine computer self-efficacy beliefs and
computer attitudes of students participating in PISA 2009 from Turkey in terms of various variables it is a descriptive study
The universe of the study comprised of 15-years old 475 40 students selected
randomly from 65 states participating in PISA 2009 Turkey sample of the
research consists of 4996 Turkish students attending to 170 schools determined
by random designation method by PISA international center by stratification by
11 different school types and 56 provinces from 12 statistical region unit Before
starting analysis lost data were examined and lost data were not included in the
analysis and the study was conducted on 4634 persons
Computer self-efficacy belief scale and computer attitude scale were used as the tool of data collection in the research Before analysis it was examined whether
the data has univariate normal distribution or not and it was determined that
skewness and kurtosis values of all study groups were between -10 and +10 and
it was seen that data has univariate normal distribution Moreover to determine
whether multicollinearity problem was present or not correlations between
variables in all groups were examined The fact that correlation value is 90 and
lower than this value shows that multicollinearity problem is not applicable In
data analysis construction validity of computer self-efficacy and computer
attitude scales was examined by confirmatory factor analysis (CFA) and
Cronbach alpha coefficient was calculated based on internal consistency CFA is
used to examine the conformity of factor structure and validity of the scale
described empirically or theoretical studies before In other words a measurement model determined by the researcher is in question and validity of
this model is tested in the analysis To assess the validity of factor structure of
scale in CFA in addition to chi-square statistics goodness of fit index (GFI)
among frequently-used fit statistics adjusted goodness of fit index (AGFI) root
mean of square error (RMR) and approximate root mean of square error
(RMSEA) are used For model-data fit it is expected that chi-square value will
not be significant value of ldquochi-squaresdrdquo will be lower than three values of
GFI and AGFI will be higher than 90 value of RMSEA and RMR will be lower
than 05 It was seen that fit index found by DFA analysis and Cronbach alpha
value meet the criteria values requested
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 201
T test was conducted for significance of variation between sexes and computer
self-efficacy beliefs of students and no significant variation was determined T
test was applied for significance of the variation between sexes of students and
computer attitudes point average and although there was a significant variance it
was determined that this significance was not significant at the practical level
PISA 2003 results showed that students taking the exam from Turkey have more
positive attitudes about the computer compared to the students from OECD
states and male students have more significant and more positive attitudes than
female students Although computer self-efficacy varied in favour of male
students in all states this variance between students participating from Turkey is
quite a little It was determined in many studies that computer self-efficacy belief does not differ by gender
One way variance analysis for computer self-efficacy belief level of students by
types of school was carried out and no significant variation was found It was
seen that variation was lower for students attending to primary school for their
computer self-efficacy beliefs than students attending to general high school and
vocational high school No study result to support this finding is available
One way variance analysis for computer attitudes of students by school type was
performed and a significant variation was found It can be said that computer
attitudes of students attending to primary school are lower than students of general and vocational high school and computer attitude of students of general
high school is higher than students of vocational high school This case may
arise from change of attitude in time
One way variance analysis for computer self-efficacy beliefs of students by
region was performed and a significant variation was found For the significant
variation point average of students in the Mediterranean Middle East Anatolia
and South-east Anatolia is lower than students in Istanbul West Marmara
Aegean East Marmara and West Anatolia This finding shows parallelism with
the results of PISA 2003 Australia and PISA 2006 Italy This case may arise
from development of these regions
One way variance analysis for computer attitudes of students by region was
carried out and a significant variation was found For the significant variation
point average of computer attitude of students in Middle East Anatolia and
Southeast Anatolia is lower than point average of computer attitude of students
in Istanbul East Black Sea Aegean East Marmara and West Anatolia
Moreover point average of computer attitude of students in the Mediterranean
Middle Anatolia and West Black Sea is lower than students in Istanbul Aegean
and East Marmara region It was determined that a significant lower 19 (plt01)
was present between computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of
students This case may arise from the fact that the region is an industry area and
its economy and opportunities are better than other regions
202 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of students are required to
be developed in positive way Computer self-efficacy belief level and computer
attitude of students vary on school types Although this variation is minor it
conflicts with the principle of equality in terms of non-equal distribution of
education opportunities and principle of equality in terms of benefiting from
them Computer self-efficacy belief level and computer attitude of students vary
on regions However this variation is minor In a social state the opportunity of
benefiting from equal conditions should be granted to everyone However this is
not achieved exactly
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 203
Ekler
Ek 1 Bilgisayar oumlz-yeterlik oumllccedileği maddeleri
Bilgisayarda aşağıdaki işlemlerden her birini ne kadar iyi yapabilirsiniz
a) Dijital fotoğraf ya da diğer grafik goumlruumlntuumllerini biccedilimlendirme
b) Veri tabanı oluşturma (oumlrneğin Microsoft Access reg ile)
c) Grafik ccedilizmek iccedilin elektronik tablolama programı kullanma
d) Sunum oluşturma (oumlrneğin Microsoft PowerPoint reg kullanarak)
e) Ccediloklu ortam sunusu hazırlamak (ses resim ve video ile)
Oumllccedilekteki maddeler ldquoBunu kendi başıma ccedilok iyi yapabilirimldquo(=4) ldquoBunu birinin
yardımı ile yapabilirimrdquo(=3)
ldquoBunun ne demek olduğunu biliyorum fakat yapamamrdquo (=2) ve ldquoBunun ne
demek olduğunu bilmiyorumrdquo (=1) şeklinde belirtilen 4rsquoluuml dereceleme oumllccedileğinde
duumlzenlenmiştir
Ek 2 Bilgisayar tutumu oumllccedileği maddeleri
Bilgisayar ile ilgili deneyimleriniz duumlşuumlnduumlğuumlnuumlzde aşağıdaki anlatımlara ne
oumllccediluumlde katılıyorsunuz
a) Bir bilgisayarla ccedilalışmak benim iccedilin ccedilok oumlnemlidir
b) Bir bilgisayarla oynamanın ya da ccedilalışmanın gerccedilekten eğlenceli
olduğunu duumlşuumlnuumlyorum
c) Bir bilgisayarı kullanıyorum ccediluumlnkuuml ccedilok ilgileniyorum
d) Bilgisayarla ccedilalışırken zamanın nasıl geccediltiğini anlamıyorum
Oumllccedilekteki maddeler ldquoKesinlikle katılmıyorumrdquo (=1) ldquoKatılmıyorumrdquo(=2)
ldquoKatılıyorumrdquo (=3) ldquoKesinlikle katılıyorumrdquo (=4) şeklinde belirtilen 4rsquoli
dereceleme oumllccedileğinde duumlzenlenmiştir
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 201
T test was conducted for significance of variation between sexes and computer
self-efficacy beliefs of students and no significant variation was determined T
test was applied for significance of the variation between sexes of students and
computer attitudes point average and although there was a significant variance it
was determined that this significance was not significant at the practical level
PISA 2003 results showed that students taking the exam from Turkey have more
positive attitudes about the computer compared to the students from OECD
states and male students have more significant and more positive attitudes than
female students Although computer self-efficacy varied in favour of male
students in all states this variance between students participating from Turkey is
quite a little It was determined in many studies that computer self-efficacy belief does not differ by gender
One way variance analysis for computer self-efficacy belief level of students by
types of school was carried out and no significant variation was found It was
seen that variation was lower for students attending to primary school for their
computer self-efficacy beliefs than students attending to general high school and
vocational high school No study result to support this finding is available
One way variance analysis for computer attitudes of students by school type was
performed and a significant variation was found It can be said that computer
attitudes of students attending to primary school are lower than students of general and vocational high school and computer attitude of students of general
high school is higher than students of vocational high school This case may
arise from change of attitude in time
One way variance analysis for computer self-efficacy beliefs of students by
region was performed and a significant variation was found For the significant
variation point average of students in the Mediterranean Middle East Anatolia
and South-east Anatolia is lower than students in Istanbul West Marmara
Aegean East Marmara and West Anatolia This finding shows parallelism with
the results of PISA 2003 Australia and PISA 2006 Italy This case may arise
from development of these regions
One way variance analysis for computer attitudes of students by region was
carried out and a significant variation was found For the significant variation
point average of computer attitude of students in Middle East Anatolia and
Southeast Anatolia is lower than point average of computer attitude of students
in Istanbul East Black Sea Aegean East Marmara and West Anatolia
Moreover point average of computer attitude of students in the Mediterranean
Middle Anatolia and West Black Sea is lower than students in Istanbul Aegean
and East Marmara region It was determined that a significant lower 19 (plt01)
was present between computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of
students This case may arise from the fact that the region is an industry area and
its economy and opportunities are better than other regions
202 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of students are required to
be developed in positive way Computer self-efficacy belief level and computer
attitude of students vary on school types Although this variation is minor it
conflicts with the principle of equality in terms of non-equal distribution of
education opportunities and principle of equality in terms of benefiting from
them Computer self-efficacy belief level and computer attitude of students vary
on regions However this variation is minor In a social state the opportunity of
benefiting from equal conditions should be granted to everyone However this is
not achieved exactly
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 203
Ekler
Ek 1 Bilgisayar oumlz-yeterlik oumllccedileği maddeleri
Bilgisayarda aşağıdaki işlemlerden her birini ne kadar iyi yapabilirsiniz
a) Dijital fotoğraf ya da diğer grafik goumlruumlntuumllerini biccedilimlendirme
b) Veri tabanı oluşturma (oumlrneğin Microsoft Access reg ile)
c) Grafik ccedilizmek iccedilin elektronik tablolama programı kullanma
d) Sunum oluşturma (oumlrneğin Microsoft PowerPoint reg kullanarak)
e) Ccediloklu ortam sunusu hazırlamak (ses resim ve video ile)
Oumllccedilekteki maddeler ldquoBunu kendi başıma ccedilok iyi yapabilirimldquo(=4) ldquoBunu birinin
yardımı ile yapabilirimrdquo(=3)
ldquoBunun ne demek olduğunu biliyorum fakat yapamamrdquo (=2) ve ldquoBunun ne
demek olduğunu bilmiyorumrdquo (=1) şeklinde belirtilen 4rsquoluuml dereceleme oumllccedileğinde
duumlzenlenmiştir
Ek 2 Bilgisayar tutumu oumllccedileği maddeleri
Bilgisayar ile ilgili deneyimleriniz duumlşuumlnduumlğuumlnuumlzde aşağıdaki anlatımlara ne
oumllccediluumlde katılıyorsunuz
a) Bir bilgisayarla ccedilalışmak benim iccedilin ccedilok oumlnemlidir
b) Bir bilgisayarla oynamanın ya da ccedilalışmanın gerccedilekten eğlenceli
olduğunu duumlşuumlnuumlyorum
c) Bir bilgisayarı kullanıyorum ccediluumlnkuuml ccedilok ilgileniyorum
d) Bilgisayarla ccedilalışırken zamanın nasıl geccediltiğini anlamıyorum
Oumllccedilekteki maddeler ldquoKesinlikle katılmıyorumrdquo (=1) ldquoKatılmıyorumrdquo(=2)
ldquoKatılıyorumrdquo (=3) ldquoKesinlikle katılıyorumrdquo (=4) şeklinde belirtilen 4rsquoli
dereceleme oumllccedileğinde duumlzenlenmiştir
202 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller
Computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of students are required to
be developed in positive way Computer self-efficacy belief level and computer
attitude of students vary on school types Although this variation is minor it
conflicts with the principle of equality in terms of non-equal distribution of
education opportunities and principle of equality in terms of benefiting from
them Computer self-efficacy belief level and computer attitude of students vary
on regions However this variation is minor In a social state the opportunity of
benefiting from equal conditions should be granted to everyone However this is
not achieved exactly
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 203
Ekler
Ek 1 Bilgisayar oumlz-yeterlik oumllccedileği maddeleri
Bilgisayarda aşağıdaki işlemlerden her birini ne kadar iyi yapabilirsiniz
a) Dijital fotoğraf ya da diğer grafik goumlruumlntuumllerini biccedilimlendirme
b) Veri tabanı oluşturma (oumlrneğin Microsoft Access reg ile)
c) Grafik ccedilizmek iccedilin elektronik tablolama programı kullanma
d) Sunum oluşturma (oumlrneğin Microsoft PowerPoint reg kullanarak)
e) Ccediloklu ortam sunusu hazırlamak (ses resim ve video ile)
Oumllccedilekteki maddeler ldquoBunu kendi başıma ccedilok iyi yapabilirimldquo(=4) ldquoBunu birinin
yardımı ile yapabilirimrdquo(=3)
ldquoBunun ne demek olduğunu biliyorum fakat yapamamrdquo (=2) ve ldquoBunun ne
demek olduğunu bilmiyorumrdquo (=1) şeklinde belirtilen 4rsquoluuml dereceleme oumllccedileğinde
duumlzenlenmiştir
Ek 2 Bilgisayar tutumu oumllccedileği maddeleri
Bilgisayar ile ilgili deneyimleriniz duumlşuumlnduumlğuumlnuumlzde aşağıdaki anlatımlara ne
oumllccediluumlde katılıyorsunuz
a) Bir bilgisayarla ccedilalışmak benim iccedilin ccedilok oumlnemlidir
b) Bir bilgisayarla oynamanın ya da ccedilalışmanın gerccedilekten eğlenceli
olduğunu duumlşuumlnuumlyorum
c) Bir bilgisayarı kullanıyorum ccediluumlnkuuml ccedilok ilgileniyorum
d) Bilgisayarla ccedilalışırken zamanın nasıl geccediltiğini anlamıyorum
Oumllccedilekteki maddeler ldquoKesinlikle katılmıyorumrdquo (=1) ldquoKatılmıyorumrdquo(=2)
ldquoKatılıyorumrdquo (=3) ldquoKesinlikle katılıyorumrdquo (=4) şeklinde belirtilen 4rsquoli
dereceleme oumllccedileğinde duumlzenlenmiştir
Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 203
Ekler
Ek 1 Bilgisayar oumlz-yeterlik oumllccedileği maddeleri
Bilgisayarda aşağıdaki işlemlerden her birini ne kadar iyi yapabilirsiniz
a) Dijital fotoğraf ya da diğer grafik goumlruumlntuumllerini biccedilimlendirme
b) Veri tabanı oluşturma (oumlrneğin Microsoft Access reg ile)
c) Grafik ccedilizmek iccedilin elektronik tablolama programı kullanma
d) Sunum oluşturma (oumlrneğin Microsoft PowerPoint reg kullanarak)
e) Ccediloklu ortam sunusu hazırlamak (ses resim ve video ile)
Oumllccedilekteki maddeler ldquoBunu kendi başıma ccedilok iyi yapabilirimldquo(=4) ldquoBunu birinin
yardımı ile yapabilirimrdquo(=3)
ldquoBunun ne demek olduğunu biliyorum fakat yapamamrdquo (=2) ve ldquoBunun ne
demek olduğunu bilmiyorumrdquo (=1) şeklinde belirtilen 4rsquoluuml dereceleme oumllccedileğinde
duumlzenlenmiştir
Ek 2 Bilgisayar tutumu oumllccedileği maddeleri
Bilgisayar ile ilgili deneyimleriniz duumlşuumlnduumlğuumlnuumlzde aşağıdaki anlatımlara ne
oumllccediluumlde katılıyorsunuz
a) Bir bilgisayarla ccedilalışmak benim iccedilin ccedilok oumlnemlidir
b) Bir bilgisayarla oynamanın ya da ccedilalışmanın gerccedilekten eğlenceli
olduğunu duumlşuumlnuumlyorum
c) Bir bilgisayarı kullanıyorum ccediluumlnkuuml ccedilok ilgileniyorum
d) Bilgisayarla ccedilalışırken zamanın nasıl geccediltiğini anlamıyorum
Oumllccedilekteki maddeler ldquoKesinlikle katılmıyorumrdquo (=1) ldquoKatılmıyorumrdquo(=2)
ldquoKatılıyorumrdquo (=3) ldquoKesinlikle katılıyorumrdquo (=4) şeklinde belirtilen 4rsquoli
dereceleme oumllccedileğinde duumlzenlenmiştir
top related