literatura actual

Narrativa, poesía, teatro e ensaio na actualidade

Narrativa actual

• A partir de 1985 consolidación e diversificación temática.• Ensino:

– Ampliación de mercado– Ricaz literatura infantil e xuvenil

• Mundo editorial (aumento): Sotelo Blanco, Ir Indo, Do Cumio e Espiral Maior.

• Premios literarios: relevancia e consolidación.– 1986: Premio Merlín (Xerais)– 1989: García Barros– Eixe Atlántico (galego e portugués)

• Novidade temática e o experimentalismo:– Pouco éxito.– Crise da narrativa sociolóxica substituída por ensaio e crónica.– Desaparición narrativa ruralista.

• Liñas temáticas:

– Narrativa de xénero: • Ciencia ficción (Ramón Caride)• Erótica (Bieito Iglesias)• Sentimental (Ramiro Fonte)• Western (Reigosa)

– Novela policíaca:• Maior difusión• Público xuvenil• Crime en Compostela• Novela negra:

– Costumismo urbano– Crítica social– Experimentalismo expresivo– Roque Morteiro (Xelís de Toro)

– Narrativa humorística:• Humor mesturado coa crítica social e de costumes• Gonzalo Navaza; Xavier Alcalá

– Novela Histórica:• Recollen momentos da nosa historia• Darío Xohán Cabana; María Gándara

• Narrativa fantástica e marabillosa:–Modelos Cunqueiro e tradición artúrica e

cabaleiresca–Darío Xohan Cabana e Xosé Miranda

• Narrativa lírica:

–Tratamento poético da linguaxe

–Anxo Angueira; Ramiro Fonte

• Narrativa urbana e experimental:–Experimentación formal–Exploración de mundos narrativos

infrecuentes (marxinalidade urbana)–Suso de Toro; Cid Cabido; –Fenómeno recente literatura Bravú–Jaureguizar; Fran Alonso

– Autores: Suso de Toro; Xosé Carlos Caneiro; Manuel Rivas

Poesía Actual• Primeira metade dos 80:

– Consolídase a renovación poética– Irrupción numero grupo poetas novos– Idade de ouro

• Elementos de cohesión (Xeración dos 80)– Volumes colectivos:

• De amor e desamor I (1984)• De amor e desmor II (1985)

– Colaboración en revistas (Dorna; Luces de Galicia)

– Festival de Poesía do Condado

• Trazos fundamentais:– Afán culturalista e decadentismo estético

(distanciamento poeta-sociedade)– Síntese entre modernidade e tradición– Experimentación– Integración cultura urbana e marxinal– Temática intimista– Arte da linguaxe– Admiración por Cunqueiro e Manuel Antonio

Xeración dos 90• Modificación profunda e positiva.

• Fenómenos causantes:– Etapa de madurez expresiva e calidade– Aparición de novas voces que por idade

pertencerían ao grupo anterior– Superación por parte dun grupo de epígonos

dos 80 das dificultades para publicar– Aparición de poetas novos (Xeración dos 90)

publican libros (individuais e colectivos) e gañan diversos premios

Teatro actual• Iniciativas:

– Progresiva profesionalización dalgúns grupos (Antroido, Troula)

– Aparición de novos grupos (Teatro do Atlántico, Chévere, Teatro do Morcego)

– Centro Dramático Galego– Convocatorias de premios (Álvaro Cunqueiro, Rafael

Dieste)– Coleccións (Biblioteca do Arlequín, Cadernos na

Escola Dramática Galega)– Edición de monografías, diccionarios, estudos.– Apertura de salas teatrais (Nasa en Santiago)– Revistas de información xeral e crítica sobre o teatro

(Revista Galega de Teatro)

• Liñas Temáticas:– Crítica (Humor; sátira), irónica, lúdica e culta

(teatro dentro do teatro)– Intertextualidade; referencias a grandes obras

do teatro universal– Continúa o teatro histórico.

ENSAIO• Últimas décadas XX:

– Etapa prolífica e fecunda.– Ensaio permite articular o novo pensamento.

• Factores:– Aparición e consolidación de revistas:

• A Trabe de ouro

– Creación de coleccións de ensaio nas editoriais.

– Galeguización da universidade.

• Liñas temáticas:

– Ensaio económico e político• Revista de Economía de Galicia• Temas: desenvolvemento agrario, cooperativismo,

problemática pesquera• Obras:

– O atraso económico de Galicia (Xosé Manuel Beiras)– A Galicia posible (Carlos Mella)

Ensaio sociolingüístico

• Problemática histórica e situación conflictiva do idioma galego

• Obras:– Do galego e da Galiza (Carballo Calero)– O porvir da lingua galega (Alonso Montero)– O galego e as leis (Pilar García Negro)

Ensaio teolóxico e filosófico• Contra a actitude da igrexa galega xorde

un grupo de ensaístas que reintrepretan a fe– O misterio do lume (Chao Rego)– Teoloxía e sociedade (Torres Queiruga)

• Ensaio filosófico:– Menor cultivo– Sobre o tempo e outros desatinos (Antón

Baamonde)

Ensaio antropolóxico e etnográfico

• Romeiros do alén (Marcial Gondar)

• Cultura popular (Mariño Ferro)

Ensaio feminista

• Análise da realidade galega óptica feminista

• Recuperemos as mans (María Xosé Queizán)

Ensaio biocientífico e medioambiental

• Biocientífico: – Disciplinas Medicina-Física-Matemáticas– Déficit notorio

• Medioambiental:– Máis prolífico– Revista: Adega-Cadernos– Obras:

• Os incendios forestais (A. Álvarez Sousa)• As centrais térmicas. A choiva aceda (R. Varela)

Ensaio humanístico-social• Moi abundante

• Diversas materias: Historia, Xeografía, Historia da Arte, Lingua e literatura.

• Psicoloxía e psiquiatría:– O voluntariado social (Santiago González)

– O futbol na sociedade galega (A. Eiré)

• Didáctica e pedagoxía:– Escolas e mestres (Antón Costa)

• Ensaios sobre xornalismo– A prensa local e comarcal en Galicia (G. Llorca)