harremana eta koordinazioa 2dbh
Post on 25-Jun-2015
3.777 Views
Preview:
TRANSCRIPT
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAHarremana eta koordinazioa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
IRAKURGAIA
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
Harremanaeta koordinazioa
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAHarremana eta koordinazioa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Lehen irakurgaia
1953an, japoniar zientzialari talde bat egunero joaten zen Koshima irlako hondartzara, Japonian, eta bertan batatak uzten zituzten han bizi ziren makakoak (rhesus tximinoak) elikatzeko. Makako kopurua hainbeste hazia zen, non baliabide naturalak ez ziren nahikoak biztanleria mantentzeko. Modu horretan, ikertzaileek tximinoek basoa utz zezaten eta begi-bistan gera zitezen bilatzen zuten, haien jokabidea gertutik behatu ahal izateko. Egun batean, makakoei jaten eman ondoren, 18 hilabeteko eme batek, Imo deitu zutena, batata uretara eraman zuen, esku batekin urperatu zuen eta bestearekin hondarra kendu zion. Egun batzuen buruan, bere ama gauza bera egiten hasi zen, eta beranduago, Imoren gertuko taldekideek ahoan sartu baino lehen batatak garbitzeko ohitura hartu zuten. Egun, Koshimako makako guztiek garbitzen dituzte batatak itsasoko uretan, eta kopuru handi batek, haginkada bakoitza baino lehen, behin baino gehiagotan urperatzen du, zapore gazia gustuko balu bezala.
Pare bat urte beranduago, zientzialariek gari aleak barreiatu zituzten hondartzan zehar. Makakoek ale horiek banan-banan jasotzen zituzten jateko. Hala ere, egun batean, Imok eskukada bat hondar eta gari hartu zuen eta uretara bota zuen. Hondarra urperatu egin zen eta gari aleak ur gainean geratu ziren; Imok aleak jaso eta jan egin zituen. Pare bat hilabeteren buruan, berriro bere amak, taldekideek eta irlako beste makakoek jokabide hau ikasi zuten.
Makakoak, rhesus tximinoak
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAHarremana eta koordinazioa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Edukien eskema
Harremana eta koordinazioa
izaki bizidunetan
Ezaugarriak
Landareen arteko koordinazioa eta harremanak
EstimuluakTropismoakNastiakLandare-hormonak
Errezeptoreak
Zentzumen-organoakMotak
Koordinazio sistemak
Ezaugarriak
Harremanak organismo zelularretan
Ezaugarriak
Lokomozio-aparatua
OrnogabeakOrnodunak
Animalien arteko koordinazioa eta harremanak
Estimuluak
Sailkapena
Nerbio-sistema
OrnogabeakOrnodunakFuntzionamendua
Sistema endokrinoa
Ezaugarriak
Efektoreak
Ezaugarriak
HASIERA
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAHarremana eta koordinazioa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Unitatearen azalpenerako baliabideak
Izaki bizidunen harremanak eta koordinazioa
Estimulu motak animalietan
Hartzaile motak animalietan
Hartzaileak eta bost zentzumenak
Ornogabeen nerbio-sistema
Ornodunen nerbio-sistema
Nerbio-sistemaren funtzionamendua
Sistema endokrinoa
Ornogabeen lokomozio-aparatua
Ornodunen lokomozio-aparatua
Landareek hautematen dituzten estimuluak
Tropismoak Nastiak
Landare-hormonak
Harremana organismo zelularretan
Koordinazio sistemak
Efektoreak
Estekak
HASIERA
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAHarremana eta koordinazioa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Harremana eta koordinazioa izaki bizidunetan
Harremanen elementuak
1. Estimuluak
• Fisikoak• Kimikoak• Biotikoak
•Barnekoak•Kanpokoak
2. Errezeptoreak Zentzumen organoak
3. Koordinatzaileak• Nerbio-sistema• Sistema endokrinoa edo hormonala
4. Efektoreak• Muskuluak• Guruinak
ERANTZUN MOTAK
1. SAKATU HEMEN
2. SAKATU HEMEN
3. SAKATU HEMEN
1
2
3
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAHarremana eta koordinazioa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Gosea
Harremana eta koordinazioa izaki bizidunetan
Harremanen elementuak
1. Estimuluak• Barnekoa Gosea
• Kanpokoa Intsektua
2. Errezeptoreak Ikusmena
1
Intsektua
ITZULI
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAHarremana eta koordinazioa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Efektoreak
Nerbio-zentroak
Informazioa
Harremana eta koordinazioa izaki bizidunetan
2
Harremanen elementuak
3. Koordinatzaileak Nerbio-zentroak
4. Efektoreak• Muskuluak• Guruinak
ITZULI
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAHarremana eta koordinazioa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Gose asea
Harremana eta koordinazioa izaki bizidunetan
Harremanen elementuak
3. Koordinatzaileak• Nerbio-sistema• Hormona-sistema
3
ITZULI
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAHarremana eta koordinazioa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Jokabidea
Harremana eta koordinazioa izaki bizidunetan
Mugitzekoa
Jariatzailea
Estimulu baten aurreko
erantzunak
Berezkoa
Ikasia
ITZULI
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAHarremana eta koordinazioa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Estimulu motak
Fisikoak Kimikoak Biotikoak
Tenperatura
Presioa
Argia
Soinua
Gatzak
Kutsatzaileak
Ura
Beste organismo
batzuk
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAHarremana eta koordinazioa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Ugaztunen hartzaileak eta bost zentzumenak
Estimulua Hartzailea Zentzumena
Argia Begia Ikusmena
Soinua Belarria Entzumena
UsainaPituitarioa
(sudur-hobiak)Usaimena
ZaporeaDastamen-papila
(mihia)Dastamena
UkipenezkoakKorpuskuluak
(larruazala)Ukipenezkoak
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAHarremana eta koordinazioa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Hartzaile motak
Mekanikoak
• Ukimena
• Presioa
• Soinua
• Mugimendua
Termikoak
• Tenperatura aldaketak
Kimikoak
• Substantziak ingurumenean
Argizkoak
• Argia
Dastamen-zelulak
Usaimen-zelulak
Begi konposatuak
Albo-lerroa
Hobiak
Azala
Begiak
Ozeloak
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAHarremana eta koordinazioa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Sistema endokrinoa
Nerbio-sistema
Koordinazio sistemak
SISTEMA ARTEKO ERKAKETA IKUSI
Animalietan LandareetanNeuronak
Guruin endokrinoak
Substantzia kimikoen ekoizpena
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAHarremana eta koordinazioa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Koordinazio sistemak
Ezaugarriak Nerbio-sistema Sistema endokrinoa
Erabilitako bidea Nerbioak Odola
Zeren bidez helarazten du Nerbio-bulkada Hormonak
Erantzunaren lastertasuna Azkarra Laburra
Erantzunaren iraupena Laburra Iraunkorra
Erregula eta koordinatzen dituen funtzioak
Erantzun azkarrak eskatzen dituztenak, adibidez, lokomozioa.
Erantzun iraunkorrak eskatzen dituztenak, hau da, haztea, garapena eta metabolismoa.
Nerbio-sistema eta endokrinoaren arteko konparaketa
ITZULI
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAHarremana eta koordinazioa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Ornogabeen nerbio-sistema
Nerbio-sareak
Gongoil-sistema
Sare zehaztugabea
Garuna
Nerbio-kordoia
Marmoka
Itsasloreak
Artropodoak Gongoilak
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAHarremana eta koordinazioa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Ornodunen nerbio-sistema
Garuna
Nerbioak
Bizkarrezur-muina
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAHarremana eta koordinazioa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Nerbio-sistemaren funtzionamendua
1
2
3
Estimulua
Garuna
Informazioa
Erantzuna
Organo efektoreak
Nerbio-bulkadak
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAHarremana eta koordinazioa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Sistema endokrinoa
Guruin endokrinoak
HipofisiaGiltzurrun gaineko guruina
TestikuluakPankrea
Tiroidea eta paratiroidea
Tiroidea eta
paratiroidea Hipofisia
PankreaGiltzurrun gaireko guruinaObulutegiak
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAHarremana eta koordinazioa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Estimulua
Jariapen-erantzuna
Mugimendu-erantzuna
Efektoreak
Guruinak
Muskuluak
Lokomozio-aparatua
Sistema endokrinoa
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAHarremana eta koordinazioa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Lokomozio azkarreko animaliak
Ornogabeen lokomozio-aparatua
IRTEN
Substratuari itsatsita bizi
diren animaliak
Muda
Exoeskeleto gogor eta zurruna
Exoeskeleto arina eta artikulazioetan
malgua
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAHarremana eta koordinazioa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Ornodunen lokomozio-aparatua
Ornodun baten sistema eskeletikoa
Buruezurra
Barrunbe torazikoa Bizkarrezurra
Gorputz-adarrak
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAHarremana eta koordinazioa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Landareek hautematen dituzten estimuluak
Argizkoak Grabitaziozkoak Mekanikoak
Kimikoak Termikoak Hidrikoak
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAHarremana eta koordinazioa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Tropismoak
Fototropismoa Geotropismoa
Tigmotropismoa
Hidrotropismoa
SAKATU ANIMAZIOA IKUSTEKO
Erantzun iraunkorrak
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAHarremana eta koordinazioa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
ITZULI
Tropismoak
Fototropismoa Geotropismoa
Tigmotropismoa
Hidrotropismoa
Erantzun iraunkorrak
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAHarremana eta koordinazioa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Nastiak
Gau-loreak
Landare haragijaleak
Idi-bihotzak
Mimosa minberak
Iluntzean zabaltzean dira eta egunez itxi
Hostoak ixten dituzte intsektu
bat bertan gelditzean
Tenperaturaren arabera
zabaltzen edo ixten dira
Ukitzean hostoak biltzen
dituzte
Erantzun iragankorrak
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAHarremana eta koordinazioa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Landare-hormonak
Landare-hormonen ekoizpena
Loraketa Hazkundearen estimulua
Fruituak umotzea Hostoak erortzea
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAHarremana eta koordinazioa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Harremanen funtzioa organismo unizelularretan
Estimulu motak
Fisikoak
Kimikoak
ArgiaTenperatura
Presioa
Substantzia kimikoak
Erantzun motak
Estatikoak Dinamikoak
• Elikagai eza• Idortasuna
• Tenperatura handitzea
Kistaketa
Mugimendu ameboidea
Dardara-mugimendua
Uzkurdura-mugimendua
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAHarremana eta koordinazioa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Esteka interesgarriak
Landareen mugimenduak
WEB GUNE HONETARA JOAN
Naturaren aurpegiak
WEB GUNEHONETARA JOAN
HASIERA
top related