fábulas en versoweb.seducoahuila.gob.mx/biblioweb/upload/fabulas_en... · 2020. 2. 4. · mas...

Post on 01-Apr-2021

8 Views

Category:

Documents

0 Downloads

Preview:

Click to see full reader

TRANSCRIPT

FábulasenVerso

Por

ConcepciónArenal

FABULAPRIMERA.

ELSOBRIOYELGLOTON.

Habíaenunlugarón

Doshombresdemuchaedad,

Unodegransobriedad

Yelotrograncomilón.

Lamejorsaluddelmundo

Gozabasiempreelprimero,

EstandodeEneroaEnero

Débilyentecoelsegundo.

¿Porqué,eltragóndijoundía,

Comiendoyomuchomas

Tumuchomásgordoestás?

Nolocomprendoafemía.

—Es,lereplicóelfrugal,

Ymuypresenteloten,

Porqueyodigierobien,

Porquetudigieresmal.

Hagadeestoaplicación

Elpedantepresumido

Siporquemuchohaleído

Creetenerinstrucción,

Ysiemprequeajuzgarfuere

Lareglaparasítome:

—Nonutreloquesecome

Sinoloquesedigiere.

FABULAII.

ELRIOYELARROYO.

Naciendounodeellaalpar

Elotroenremotosuelo,

Unrioyunarroyuelo

Llegabanjuntosalmar.

Enanchocauceyprofundo

Turbiocorríaelprimero;

Estrecho,claroysomero

Deslizábaseelsegundo.

Huyendolamuchedumbre

Ydeunniñoencompañía,

Unhombreadaracudía

Supaseodecostumbre.

Esteratodesolaz

Aprovechóleencorrer,

Hizoganadebeber

Ybeberquisoelrapaz.

Díjoleelpadre—¿Noves

Queestasensudorbañado?

Reposauntantoamilado

Paraquebebasdespués.

Elmuchachoobedeció,

Queeradecondiciónbuena,

Ysentándoseenlaarena

Arefrescarseesperó.

Comoestáimpaciente,muda

Unayotravezdeasiento,

Masparándoseunmomento

Formalexponeunaduda.

—¿Porquéserá,padremío,

Estoquesiemprereparo?

¿Comoestáelarroyoclaro

Ynoloestánuncaelrio?

—Hijo,allícercadelmar

Nacepuroelarroyuelo,

Ynadaencuentraenelsuelo

Conquesepuedaenturbiar.

Sihallarecasualmente

Tierraqueenturbiarledeba

Nuncaalosmareslalleva

Suescasaydébilcorriente.

Vienedelejanastierras

Esteriocaudaloso

Yporterrenofangoso

Ypormontesyporsierras.

Ypasaporlasciudades

Cuyainmundicia,hijomío,

Enturbiaelaguadelrio

Comoelalmasusmaldades.

Ymáslaorilladilata

Ycadavezmáspotente

Suirresistiblecorriente

Todoalpasarloarrebata.

Enturbiadoeste,yprofundo,

Claroynoprofundoaquel,

Nospresentauncuadrofiel

Deloquepasaenelmundo.

Elqueapacibleyserena

Buscasencillalavida

¿Habrácosaqueleimpida

Hallarladichosaybuena?

Massintiendolainquietud

Dealgunagrandepasión

Peligraenelcorazón

Laventuraylavirtud.

Noolvidesnunca,hijomío,

Queesdifícil,telojuro,

Sercomoelarroyopuro

Ysergrandecomoelrio.

FABULAIII

ELOSOYELLOBO.

Enlacristalinafuente

Quetanpuraelagualleva

Ensurápidacorriente

YsellamarioDeva

Cuandollegaalmarpotente.

YdeJuliocaluroso

Comoalasdocedeldía,

Llegóabeberpresuroso

Deunloboenlacompañía

Grandeycorpulentounoso.

Elaurasuaveypura,

Ylapraderaflorida,

Ylafuentequemurmura,

Todoadescansarconvida

Ypazofreceyventura.

Sentáronseadescansar

Elloboyelosojuntos

Noviendoanadiellegar,

Ydespuésdeotrosasuntos

Pónensedeesteatratar.

Yameacercoalavejez,

Dijoellobo,ypormástraza

Queenellopongo¡pardiez!

Cadadíahaymenoscaza

Ymáshambrecadavez.

PasandelAbrillasflores,

PasanlasnievesdeEnero

Sinqueenestosalrededores

Logreatraparuncordero

Alosmalditospastores.

—Teestámuybienempleado,

Respondiólegraveeloso,

¿Porquédelhambreacosado

Nohasdetragar,melindroso,

Deyerbaunsolobocado?

¿Porquénocomesmanzanas

Niperasnimoscatel,

Quedenombrarleentroenganas,

Nimaíz,niricamiel,

Nicerezas,niavellanas?

¿Tienederazónasomo

Tucarniceramanía?

Comedetodo,cualcomo,

Quesino,porvidamía,

Flacohasdetenerellomo.

Siacasodehambretemueres

Demicariñoleal

Nielmenorauxilioesperes;

Noesloquetepasaunmal

Sinoporquetúloquieres.

Maselloboreplicó:

—Sicomerfrutasnopuedo.—

—Puesqué,nolascomoyo?

Noauxiliaré,nohavamiedo

Alquelarazónnooyó.

Asíhallamosenlavida

Moralistascomoeloso

Queintentan,cosaessabida,

Conairemajestuoso

Cortarnosasumedida.

Pocoesquelahumanidad

Contrasusdogmasarguya,

Nohayotrafelicidad

Niotrarazónquelasuya,

Nitampocootraverdad.

Sídeunpechodolorido

Nocomprendenlaamargura

Exclaman:¡dolorfingido!

Yesnecedadólocura

Lapasiónquenohansentido.

Pornoséquefacultad

Delmundosejuzgandueños,

Ysugravenecedad

Creced;dicealospequeños,

Yalosgrandes,acortad.

Añoshacequeleoí

Decircomoreglaaunviejo

Ylaguardéparamí,

«Queelsabioaldarunconsejo

»Seacuerdapocodesí.»

FABULAIV.

ELLEONENFERMO.

Enfermoygravemente

Delosbosqueshallóseelsoberano

LEON,comodecimosvulgarmente.

Suestómagohastaallícualpocossano,

Nielmáslevesustentodigería

Sindolorinfinito,

Aunquesumajestadsolocomía

Lechón,tiernocordero,algúncabrito.

Sieraefectodeltiempoestadolencia,

Sidegravepesar,deincontinencia

Odelrudotrabajoylosdesvelos

Conque,gratoalosdioses,seafanaba

Elcetroasostenerdesusabuelos

Paraelpúblicobienyporsugloria,

Esunpuntodudosodelahistoria.

Masloqueestáprobado

Deunmodopositivoyconcluyente,

Esquealversedoliente

Tuvosumajestadlaextrañaidea

Dereuniralpuntounaasamblea

Yenelladiscutirdecuálsustento

Asuestómagodébilconvendría,

Ydecuálseabstendría

Pornocivoéindigesto.

Laturbacortesana,porsupuesto,

Alescuchardelreyelpensamiento,

Lepareciómuybiensegúncostumbre,

Envíansecorreos

Quevelocesrecorranlosestados

Paraquediputados

Enviécadaespeciealgrancongreso.

Reunidaporfinlamuchedumbre

Juradarenconciencia

Suhumildeparecer,decuyopeso

Serájuezelmonarca;yélprimero

Exponeconvozdébilsudolencia.

Hablarletoca,yhablauncarnicero

Diciendoqueelenfermosealimente

Conabundantecarneensangrentada.

Levántaseotroquedeaqueldisiente,

Puesaunqueseacierto

Queeslacarnealimentogratoysano,

Massaludablefueraalsoberano

Deanimalqueyadíasllevemuerto.

Unherbívoroenturnoestabaluego,

Elcualconvozsonoraymuchofuego,

Dijoqueelreyenbrevemoriría

Siobstinadoseguía

Cubriendodecadáveressumesa.

Laverdeyerba,lasabrosafruta,

Elrubiogranoyelpanaldorado,

Quelavistarecreayembelesa,

Decíaeloso,ledaránlavida.

Fuesuideaaplaudida

Perotrabóseenbreveunadisputa

Entrelospitagóricosseñores.

Elmaíz,lacebadayelcenteno,

Lauva,lacastaña,labellota,

Elregaliz,elheno

Ycuantosvegetales

Alimentalatierraensuanchoseno,

Tuvieronentreaquellosanimales,

Fieles,sinoilustradosdefensores.

Ycadacualalreylerecetaba

Elalimentomismoqueélusaba.

Despuésdemuchotiempoygranruido

Elpuntodiosumajestadleonesa

Porsuficientementediscutido;

Lepusoavotaciónycongranpriesa

Enlugardepesarlosvotoscuenta.

LaPrudencia(aunqueextrañacosasea

Verlaenunaasamblea,)

Estabaallí,(depasoporsupuesto)

Queentalesreunionesnosesienta,

Eimponiendosilencioconungesto:

«Reyinfeliz,ledijo,eresperdido

»Sienrecibirconsejoasíconsientes

»Deseresquedetisondiferentes,

»Yunavezqueconsejohayaspedido

»Tienestanpocoseso,

»Queelnúmerocalculasynoelpeso.»

Elmonarcalaoyósinhacercaso

Yviendoquedeaquellosanimales

Elnúmeromenorporcarneestaba,

Resolvióseavivirdevegetales.

Peroelnuevoalimento

Detalmodoalmonarcarepugnaba

Quemuypocotragaba

Yesoconascomuchoygrantormento.

Apocoqueesteplanhuboentablado

Muriódeinanicióneldesdichado.

Cuandomuchosvotosson

Comoeranenestahistoria,

Nocuentesconlamemoria

Pésalosconlarazón;

Nibusquesjamásconsejo

Enhombrequenoestuigual,

Aconsejarátemal

Aunquebueno,sabioyviejo,

Cadacualjuzgaporsí;

Dirátelaverdadfiel;

¿Peroquéverdad?Ladeél

Quenoesverdadparati.

FABULAV.

LAPERAVERDEYPODRIDA.

Ibaundíaconsuabuelo

Paseandouncolegial,

Ydebajodeunperal

Hallóunaperaenelsuelo.

Mírala,cógela,muerde,

Masprestoarrojaelbocado

Quemuypodridodeunlado

Estaba,ydelotroverde.

Abuelo,cómoserá,

Decíaelchicoescupiendo,

Queestaperaqueestoyviendo

Podridaaunqueverdeestá?

Elancianocondulzura

Dijo,vínoleesemal

Porcaersedelperal

Sinqueestuvieramadura.

Lopropiosucedealnecio

Queestandoenlaadolescencia

Desatiendelaprudencia

Desuspadrescondesprecio.

Alqueensípropioconfía

Comoenrecursofecundo

Eignorandoloqueesmundo

Engólfaseenélsinguía.

Quienasíintentanegar

Laveneracióndebida

Enelcampodelavida

Sepudresinmadurar.

FABULAVI.

LAVERDADENLAFERIA.

Polvosdenoenvejecer

Pregonabaenunaferia

Unhombredemejortraza

Quetienenporcomúnregla

Losqueaexplotarsededican

Lacredulidadajena.

Unosporvercomomiente,

Otrosporverquérevela,

Losmássinsaberporqué,

Engrannúmerolecercan.

Elrepitesupregón

Diciendoquelaexperiencia,

Excepciónnohapresentado

Ninguna,grandeópequeña

Quelaadmirableeficacia

Deaquellospolvosdesmienta.

Crecelacuriosidad,

Crecelabullaylagresca,

Unosempujanyríen

Entantoqueotrosreniegan;

Enfin,otrosimpacientes

Sacanalgunasmonedas

Yalpuntoalcambioreciben

Delospolvoslareceta.

Desdobláronlacuriosos

Eimpacientesdeleerla.

Decíaasí:«Corporal,

»Lagallardía,ylafuerza,

»Losatractivosyencantos

»Deesoquellamanbelleza,

»Gócesemientrassetiene,

»Massiempreenpocosetenga,

»Queenbreveeltiempolaarrastra

»Comoelvientounahojaseca.

»Maslahermosuradelalma

»Eltiemponoselalleva.

»Quienaprendeloqueesútil,

»Yloquesabeaprovecha,

»Quienconformeasuaptitud

»Cultivaelarteólaciencia,

»Quiendelasmalaspasiones

»Elperversoinstintoenfrena,

»Lafelicidadbuscando

»Dondeestarpuede,enlasbuenas,

»Susatractivoshará

»Queesténdeltiempoalaprueba,

»Yaquídenoenvejecer

»Elgransecretoseencierra.»

Lagentequeseesperaba

Hallarcosasestupendas

Gritadelchascocorrida:

¡Puestraenoticiasfrescas!

¿Yporestoelgranbribón

Nuestrodineronoslleva?

Enarbolanlosgarrotes,

Amenázanleconpiedra,

Elhombreyaintimidado

Lesdevuelvelasmonedas

Yhuyendolasilvaygrita

Vásealacasamáscerca.

Eraelamohombrediscreto

Debuenjuicioyalmarecta,

Yacogiéndolebenigno

Ledijodeestamanera.

—¡Perohombredemispecados!

¿Habéistenidolaidea

Dedaralpueblorazones

Cuandoprodigiosdesea

Ycreídoqueapagarlas

Ibaencorrientemoneda?

Dijeraisquevuestrospolvos

Sehacíanconunasyerbas

Quecrecenenlasorillas

DeunríoquecorreenPersia,

Mezclandoelastadeunciervo

QuevienedeFiladelfia,

Elpicodeunavestruz,

Eldientedeunaculebra,

Yunalavaportentosa

QuedeIslandiaseacarrea,

Cogidacongraveriesgo

DeloscráteresdelYecla.

Conestosyotrosdislates

Quedaramuysatisfecha

Lagente,buscaraluego

Elpico,eldiente,lasyerbas,

yelmineral,porboticas

Pordrogueríasytiendas,

Yvosquedaraispagado

Dejándolaasícontenta.

—¿Ydespués?—Seibanacasa.

—¿Yyo?—Ibaisaotraferia.

—¿Quedebementirsealvulgo

Sacáisenconsecuencia?—

—Nolodigohablandoenserio

Aunquetalvezlomerezca

Yaqueaplaudealqueleengaña,

Yescarnecealqueleenseña.

Masdigoquelarazón,

Yestopropioafirmaella,

Esgéneropocousado

Quenohallaenlaplazaventa,

Yreservarleescordura

Paraalgunoquelequiera.

—¿Yviviroscurecido

Ytalvezenlamiseria?

—Esposible.—¿Ypresenciar

Deunimpostorlaopulencia?

—Posibletambién.—¿Yver

Comounainmoralleyenda

Enqueelmisteriodelcrimen

Concinismoserevela,

Unahistoriamonstruosa

Deinsulsasfábulasllena,

Undramaquenielpudor

Nielbuensentidorespeta,

Otroqueacordarnoshace

DelgrancercodeViena

Asusautoresprocuran

Honores,fama,yhacienda,

Mientrasoscuroyhambriento

Sucumbeunhombredeciencia?

Yocreíquelaexcepción

Esaquedecísfuera

Ylojuzgotodavía.

—Puesamigono,eslaregla.

—¿Ypensáisquetaldesorden

Muchotiempodurarpueda?

—Nosolotemoquedure.

—Puesquéteméis?—Quecrezca.

¿Porventuraseestimula

Conhonoresniriquezas

Alqueenútilesestudios

Consumesuvidaentera?

¿Porventurasepersigue

Niaunenlaformaindirecta,

Alqueespeculaendecir

Loqueignorarsedebiera,

Ydelcrimenalformar

Laescandalosaepopeya,

Nobastándolecopiar

Fecundoenmaldadinventa?

¿Porventuraenestesiglo

Sontanvivaslascreencias

Quesehagaelbienporelbien

Sinesperarrecompensa,

Yserehúsedelmal

Lalucrativacarrera?

Mientrasloshombresdeestado

Losquedicenquegobiernan,

Deloqueesgobiernoyorden

Noseformenotraidea;

Mientrasjuzgueinapreciable

Atodoescritorlaventa

Quedesdeñaloqueinstruye

Ybuscaloquedeleita;

Mientrastriunfelaignorancia

Ytrocadaslasideas

Lalibertaddehacermal

Llamadalibertadsea,

Nofaltaráquienexplote

Minadetanricavena,

Niquienverdadessecalle,

Niquienpordineromienta,

Niquientomelalección

QueaUd.lehandadoenlaferia.

FABULAVII.

ELPERROYELGATO.

Sinohubomaliciaóyerro

Délahistoriaenelrelato,

Estábaseciertogato

Manoamanoconunperro.

Ponderabaentusiasmado

Desumañaenrecompensa,

Susasaltosdedespensa

Susvictoriasdetejado.

Yadescuelgounamorcilla

Aunqueestélejosdelsuelo,

Yaenelsótanomecuelo,

Yasorprendounaguardilla.

Sieslerdalafregatriz

¡Ayquéalmuerzos!unapolla

Olacarnedelaolla

Yelbesugoylaperdiz.

Aunquemedicen—¡Maldito!—

Lamaldiciónnomealcanza,

Tengayollenalapanza

Lodemásimportaunpito.

Noséyoporqueaprensión

Estássiemprecontutema,

Esmuysencilloeldilema

Comermalóserladrón.

Nosabesloqueesbuenqueso,

Nibuenpescado,niflan,

Niotracosaquemalpan

Oalgúndescarnadohueso.

Yenvezdelalibertad

Queenmitejadoposeo,

Ircontuamodepaseo

Sujetoasuvoluntad

¿Ycuálesdeestavirtud

Elgranpremio,lasdelicias?

Cuatroinútilescaricias,

Elhambreylaesclavitud.

TelucesporSanMartin,

Sitalgalardónpretendes.

—Hablasdeloquenoentiendes,

Respondiógraveelmastín,

Notengograndesregalos

Comotesucedeati;

Mastampocoandantrasmí

Amaldicionesyapalos.

Dirásqueentrevecesmil

Diezapenastedarán,

Masvalecariñoypan

Queodiocondulceypernil.

¿Tesonríesconmalicia?

Tesonríesynolloras,

¡Miserable!porqueignoras

Loquevaleunacaricia.

Gustáraslaunavezsola,

Estaqueventurallamo

Cuandomeacariciaelamo

Yyomeneolacola.

Cuandoalgunomehacemal

Osihacérmelopretende,

Midefensaalpuntoemprende

Aunconriesgopersonal.

Conelafányelahínco

Quemeabalanzoasucuello

Yelplacerquetengoenello

Yasualrededorcorroybrinco.

Entoncesnoesclavitud

Enlamansedumbrevieras,

Nitonteríadijeras

Queesladulcegratitud.

¡Quenotengolibertad!

¡Quelatienestumayor!

¿Nosigoamibienhechor

Porcariñoyvoluntad?

¿Dequenopuedesgozar,

Quegozarnodeboinfieres?

¡Miserable!haymásplaceres

Queeldecomeryrobar,

HaymásPerofuerayerro

Decírseloalmentecato

Que…¿puedeentenderungato

Lafelicidaddeunperro?

¿Sabeelgolosoruin

Ladichaexentadehiel

Queenserqueridoyserfiel

Puedetenerunmastín?

Ydelperroentusiasmado

Eraelrazonartangrave

Queresponderlenosabe

Elgato,yvasecortado.

Consejoencierrayprofundo

Delperroygatolahistoria,

Trayendoanuestramemoria

Loquesucedeenelmundo.

Elbienqueatodosexcede

Suelenollamarsebien,

Yaunlemiracondesdén

Elquealcanzarlenopuede.

Maseljuegoylacarroza

Ylaalfombradaescalera,

Esoloentiendecualquiera,

Porquecualquieralogoza.

Ylacomúnmedianía

Nimuybuenanimuymala,

Vedelperversolagala

Sincomprendersuagonía.

Quejuzgandoporsímismo

Juzgaelvulgosiempremal

Eldolordelcriminal

Yelplacerdelheroísmo.

Ysipenetrarpudiera

Deentramboselcorazón,

Quehaenvidiadosinrazón

Yquehadesdeñadoviera.

Extraviadamultitud,

Nocreasenlaventura

Delaindignacriatura

Queescarnecelavirtud.

FABULAVIII.

LOSDOSCABALLOS.

Cuidabamuchounfrancés

Doscaballosporsumano;

Eraelunojerezano

YeraelotroCordobés.

Ambosdeardientemirada,

Ambosdefuerteresuello,

Gruesoyencorvadoelcuello,

Lacabezadescarnada.

Eratantasuapostura

Queyoafirmosinrecelo

Pudieranserelmodelo

DePabloenlafielpintura.

Teníaelcordobésya

Dada,yconbastanteesmero,

Lainstruccióndepicadero

Queaunbuencaballoseda.

Corbetas,saltosatrás,

Consolturabracear,

Pasodeposta,trotar,

Grangalopeynadamás.

Educadoeljerezano

Condestrezaytinorara

Bailaba,saltabaunaro,

Respondíaconlamano.

Ynoconpocasorpresa,

Justoelpúblicoaplaudió

Cuandolapolcabailó

Ycuandocomióalamesa.

Otrasmilhabilidades

Hacíaquenorefiero,

Ganandomuybuendinero

Porvillas,yporciudades.

Enuna(sunombreignoro)

Quínolauningléscomprar

Yporélllegabaadar

Cantidad,ygrande,deoro.

Hizoinstanciaselinglés

Peroelamoresistía,

Ofreciendosiquería

Masbaratoelcordobés.

Yapodéis,dijoelbritano,

Puesdelosdosanimales

Masqueelcordobésreales

Durosvaleeljerezano.

Pardiez,singularajuste,

Dijoalverlounmozalbete

Boqui-rubioyregordete

Depocosañosyfuste.

¡Lindaidea!¿Padremío,

Sisonestosanimales

Absolutamenteiguales

Enhermosurayenbrío,

Serácuerdoyoportuno

Ounasolemnesandez

PorllevarseeldeJerez

Ofrecerveinteporuno?

Elmismopeloyalzada,

Elmismocuelloencorvado.

—Hijo,elunoestáeducado

Yelotronosabenada.

Alhacerlatasación

Delvalordecadacual

Olvidaste,yhacesmal,

Deapreciarlaeducación.

Parangónapenascabe,

Deescucharlonoteasombres,

Encaballoscomoenhombres

Entrequienignoraysabe.

Laproporciónquehasoído

Noesniconmuchobastante,

Sivaleunoelignorante

Valemilelinstruido.

FABULAIX.

ELESPEJOYLAVERDAD.

Enunodelosviajes

Quetuvolamalaidea

Dehacernoseconqueobjeto

Laverdadsobrelatierra,

Oyódeunespejoamigo

Sentidasyamargasquejas.

¿Dequémesirve,decía,

Quefielatusadvertencias

Repitaformaycolores

Consemejanzaperfecta,

Lomismoalpobremendigo

Yalquenadaenlaopulencia,

Allabradoryalherrero

Comoalosreyesyreinas,

Ydigalaverdadpura

Sinrodeosnicautelas?

Vánsedemísatisfechos

Aunqueincreíbleparezca,

Igualmenteloshermosos

Quelosdehorriblepresencia.

Digoaunviejo:—Esapeluca

Sevedesdemedialegua,

Yélvamuyhuecopensando

—Nadiequeespelucaacierta.

Dígole:—Tienesarrugas

Aunaremilgadavieja,

Yellapiensaalláentresí

—Puestengolacaratersa.—

Póneseelchatonarices,

Otrovayselascercena,

Elgordosequitacarnes,

Elqueesflacolasaumenta,

Multiplícaseelpequeño,

Elqueesmuyaltoséresta,

Yenfinaningunoheoído

Quéfeosoy,oquefea.

Sialgúnremedioeficaz

Nobuscasdeestaepidemia,

Temequetusantoimperio

Delmundodesaparezca.

No,respondiólaverdad.

Conlafazgraveyserena,

Midominaciónesjusta

Yseráporesoeterna.

Sitalvezporexcepción

Sesustraeelhombreaella,

Estaexcepciónqueteirrita

Casoshayenqueaprovecha.

Di:¿sisordoelamorpropio

Atusverdadesnofuera,

Cómoseconsolarían

Loshorriblesylasfeas?

¿Quémalhaysivaunajoven

Muyerguidaysatisfecha,

Sufealdadostentando

Comosifuerabelleza?

¡Esridícula!¿Quéimporta

Siemprequedichosasea?

Abundalavanidad

Porqueelméritoescasea,

Yenpazvivecadacual

Ignorandosumiseria.

Alverunenterisible

Quehuecosepavonea,

Masvanoconsusdefectos

Queotroshayconsusbellezas,

Lossabiosdebrochagorda

Elabsurdocacarean,

Yelhombrebuenoyprudente

BendicealaProvidencia.

FABULAX.

ELTESTAMENTODELLEON.

Cercasehallabaunleón

Desusdolorespostreros,

Ytigres,Panteras,lobos,

Todosamigosódeudos.

Dábanlemuycompungidos

Milinútilesconsejos,

Meditandocadacual

Porquéindustriaóporquémedio

Pescarálamayorparte

Delosbienesdelenfermo,

Quesemurióhastalacola

Sinhacerelmenorgesto,

Sindecirunapalabra

Niotorgarsutestamento.

Notáronlocuatroóseis

Quealejarondeallíelresto,

Porversilogra,decían,

Élpacientealgúnsosiego.

Enbuscadeunescribano

Unodeellosfuecorriendo

Entantoquelosdemás

Atanalrealpescuezo

Condisimulouncordel

Queenlamelenaencubierto,

Yentrelaropadespués

Bajahastacercadelsuelo,

Abeneficiodelcual

Tirando,singranesfuerzo,

Deldifuntoalacabeza

Comuniquemovimiento.

Cuandoasusatisfacción

Todosehallabadispuesto,

Danentradaalostestigos

Yalescribanoconellos,

Queeraunrespetablezorro

Notariomayordelreino,

Alcualhicieronpresente

Elestadodelenfermo,

Quehablarnolepermitía,

Aunqueeloídoperfecto

Conservaba,ylacabeza

Encabalconocimiento.

Presentáronleunasnotas

Queelreymismohabíapuesto,

Enlascualesexpresaba

Suvoluntadydeseo.

Masporsihubiesecambiado

Enelinstantesupremo,

Lascláusulasunaauna

Irlepodíaleyendo.

Yélporseñasledaría,

Ono,suconsentimiento.

Hízoseasí;preguntaba

Elescribano,ycorriendo

Tirabadelcordelito

Unodelosherederos,

Einclinabalacabeza

Paradecirquesí,elmuerto.

Hechólodeverelzorro,

(Quenodebíaserlerdo)

Yquisotenersuparte

Lucrativaenelenredo.

Preguntacongravedad

Sielreydesuamorenpremio,

Alinfrascritoescribano

Dejatrescientosmilpesos.

Alapreguntasiguióse

Delasorpresaelsilencio,

Sinqueeltestadorhiciera

Elmáslevemovimiento,

Locualvistoporelzorro

Dijoalvecinomuyquedo;

Osetiraparatodos

Oestáparatodosmuerto.

Eldelacuerda,pensando

Quenohabíaotroremedio,

Tiróparaelescribano

Ehízolecoheredero;

Quemalpuedecastigar

Quienesdecrímenesreo.

Poresohacetantodaño

Desdearribaelmalejemplo.

Cómplicesóacusadores

Handeserlossubalternos

Deljefequeloesenvano

Nosiendoenvirtudprimero

Parareprenderalmalo

Eslacondiciónserbueno,

Sinlocuallaautoridad

Esvana,vanoelderecho.

FABULAXI.

ELATURDIDO.

Dequímicaunprofesor

Porqueasuintentoconvino,

Conespíritudevino

Lahumedece,ysintemor

Asumanoaplicafuego,

Queardíasinpropiodaño,

Ydelfenómenoextraño

Laexplicacióndabaluego.

Violounmozocasquivano

Quelaexplicaciónnooyó,

Ylopropioejecutó

Mojandoenagualamano.

Demásestáelafirmar

Queseabrasó,elmentecato

Vinoelpadreapocorato

Yleovóasílamentar:

¡0h!quéterribledolor,

Vedcomotengoelpellejo;

Porseguirvuestroconsejo

Estomepasa,señor,

—¿Miconsejoporseguir?

Díjoleelpadreasombrado,

—¿Loqueenclasehayaobservado

Nomemandáisrepetir?

Siessencilloexperimento

(¡Ay!lamanosemeabrasa!)

Nomedecís«hazleencasa,

»Hazleotravez,hazleciento?»

Puesbien:hoyelprofesor

Conaguaunvasosacó

Ylamanoenelmetió

Mojándolaenellicor.

Luegovaconmuchaflema,

Laponejuntoalallama

Ylamanoseleinflama,

Y(estopasma)nosequema;

Yolomismopractiqué

Cuandoacasahubellegado,

Yhartocaromehacostado,

Viéndoloestáis,meabrasé.

¡Ah!¡señor!Elotrodía

Decíais,«laimitación

»Ayudalaeducación.»

—Ylorepitoafemía.

Tornóelpadreareplicar:

Niseyoporquétequejas;

Loquereferidodejas

¿Esporventuraimitar?

Elqueenayunassequeda

Delacausaylarazón

Yarepetirvaunaacción,

Estenoimita,remeda.

Elquelarazónmedita

Yalrepetirloqueve

Sabeelcómoyparaqué.

Estenoremeda,imita.

Yyaquedártelapuedo

Noolvidesestalección:

Esútillaimitación

Esperniciosoelremedo.

FABULAXII[3]

ELMASTINYELGALLO.

Sabidoesdecadacual

Queaúnmuchomásqueelcaballo,

Entrelosvanos,elgallo

Esvanidosoanimal.

Habíaenciertolugar

Unoqueelcuelloinclinaba

Cuandolapuertapasaba

Portemordetropezar;

Yerarisibleeltemor,

Queenunportóncomoaquel

Nollegaríaaldintel

Siendocienvecesmayor.

Estábaseenelcorral

Delacasaporguardián

Unjuiciosísimocan,

Ycansadodevertal

Díjole:señorgigante,

Elevelacabezainhiesta,

Queantesdedarconlacresta

Aunhadecrecerbastante.

¿Novescómonosebaja

Unhombreaunqueestémontado,

Yquenaneahantropezado

Loscarrosquetraenpaja?

¿Cómo¡votoaBelcebú!

Dondenopuedenllegar

Imaginasalcanzar

Siendomáspequeñotú?

Quedóseelgallocorrido

Nosabiendoquédecir,

Ycuandovolvióasalir

Fueseconelcuelloerguido;

Noporquetuvieraprisa

Suerrordereconocer,

Sinoquellegóatemer

Delcanmachucholarisa.

Delacienciaenelumbral

Lomismísimoseviera

Sipuertavisiblehubiera

Comohabíaenelcorral.

**

ELNIÑOYLAORTIGA.

Enundíadesolaz

Yporelcampocorriendo,

Unagrandeortigaviendo

Cogiólaincautounrapaz.

Costólecaroelerror

Alainfelizcriatura,

Ycualdeunaquemadura,

Sentíaelterribleardor.

Asubuenpadrebuscando

Quedelejoslehaobservado,

Mohínoyatribulado

Cuéntalesumalllorando.

Señor,nosécómofue,

Elmíserorepetía.

Osloaseguroafemía

Quecasinolatoqué.

—Deahívienetuperdición,

Quesiapretándolahubieras,

Dijoelpadre,nosintieras

Laterriblecomezón.

—¿Apretándola?—Cabal,

Asícomotelodigo,

Esecruelenemigo

Esdébil,superficial.

¿Vescómolaaprietoyo?

Puesnadatienedeextraño;

Tocándolateharádaño,

Masdestruyéndolano.

Sientremalvadosteobliga,

Aqueviviereslasuerte,

Estacualidadadvierte

Quetienencomolaortiga.

Eselperversoinsolente,

Porqueeselbuenoapacible;

Paraelquetiemblatemible.

Medrosoparaelvaliente.

ElsupremoHacedorpió,

Nególegrancorazón;

Nosésitendráexcepción,

Peroeslaregla,hijomío.

FABULAXIII.

LOSGEMELOS.

Robustasucesiónynumerosa

Recibióelamorpropiodeloscielos,

Orgulloyvanidad,tuvogemelos

Ariesgodelavidadesuesposa.

Ellaenana,detallaélprodigiosa,

Sonloshermanosdesdepequeñuelos

Exentodetemorunoyrecelos,

Otraapocada,débilymedrosa.

Júpiterqueobservóenlosdoshermanos

Elcarácter,lafuerzayproporciones

Dijo:«Queenmisdominiossoberanos,

Hayadosrazonablesdivisiones,

TúVanidad,inspiraalosmedianos,

YtúOrgullo,alosgrandescorazones.»

FABULAXIV.

ELOSOYELRELÓ.

Solíaunpiamontés

Darleccionesaungranoso,

Queportorpeóperezoso

Danzabamalendospies.

Aunquefácillalección,

Hartopocoadelantaba,

Yelhombreyasecansaba

Detantarepetición.

Díjole,voyasalir,

Tuentretantobailarás,

Ysinoadelantasmas

Apalostehabrédehundir.

Compasiónelosoimplora,

Peroelmaestroimplacable

Daporplazoimprorrogable

Paraaprenderunahora.

Sujetabienlacadena,

Renuévalelapromesa,

Vadespuésjuntoaunamesa,

Davueltaaunrelódearena

Diciendo:aquíestá¿leves?

Notedejohuesosano

Sialcaerelpostrergrano

Lohacesmal;hastadespués.

Yapenashubosalido

Recapacitandoeloso,

Concibióunplaningenioso

Yejecutóloatrevido.

Laarena,segúnreparo,

Llevaseeltiempoalcaer,

Silalogrodetener

Nocorreeltiempo,estoesclaro.

¡Granidea!deestemodo

Ahoradescansounpoquito,

Luegoladanzaejército,

Asíhaytiempoparatodo.

Pusoeldeseoporobra

Diestroinclinandoelreló.

Yadescansarseacostó

Sininquietudnizozobra.

Durmióse,eranatural;

Hastaqueoyendolapuerta.

Asustadosedespierta

Ytiemblaelpobreanimal.

Viendoasumaestroentrar,

Mientraslaropamudaba,

Pusoelrelócomoestaba

Yélcomosiempreabailar.

Puesadelantasbastante!

Díjolefueradesí

Elamo,¿quéhashechodi

Mientrasfaltéyotunante?

—Peroseñornoeslahora…

—Elrelódeposición

Cambiaste,¡miraelbribón

Conloquenossaleahora!

¿Atuinteligenciaescasa

Parecióleideabuena.

Decirquecuandolaarena

Nocae,eltiemponopasa?

Yenarbolandoelbastón

Conincreíblepresteza,

Dióledepiesacabeza

Elpremiodesuinvención.

Deesteanimallaignorancia,

Sinquererlonosrecuerda

Nomásingeniosaycuerda

Comúnunaextravagancia.

Entiéndesevulgarmente

Porelquitarselosaños

Cuandodeltiempolosdaños

Talesrestasnoconsiente.

¿Habrámayoridiotismo,

Nihabrápretensiónmásrara

Quenocambiandolacara

Negarlafedebautismo?

Noagreguéisalavejez,

Viejosdeincógnitafecha,

Unmaldevuestracosecha

Cualeslaridiculez.

Devuestrafamaenperjuicio

Nodigalarazóndura

Queperdéisenhermosura

Sinhaberganadoenjuicio.

Deesetrabajopenoso

Dejadladurafaena

Ydejadcaerlaarena

Odiránquehacéiseloso.

FABULAXV.

ElJUGADORGRAVE.

Enamorycompañía,

Connumerosostestigos,

Doshombres,nosésiamigos,

Estabanjugandoundía.

Yatiquevasaescuchar

Elcuento,dirédepaso

Porsercosaquehacealcaso,

Quenoerajuegodeazar.

Estabaeluncampeón

Silencioso,concentrado,

Sinmiraraningúnlado

Nioírlaconversación.

Ycontraídalafrente

Ysurostroechandofuego

Cualsituvieradeljuego

Honoryvidapendiente.

Elotro,quelasjugadas

Piensamuypocosinstantes,

Charlaconloscircunstantes,

Ydagrandescarcajadas.

Ysincuidadomaldito,

Nicalladoestániquedo;

Sigana,leimportaunbledo,

Sipierde,seledaunpito.

Habíaenlaconcurrencia,

Dediversacatadura,

Unhombredeedadmadura,

Yunjovensinexperiencia.

Preguntóleelviejo:—¿Cuál

Deaquellosdosjugadores

Concircunstanciasmejores

Teparece,ymásformal?

—Bah!dijoelmozo,puescabe

Buenadudaenmiopinión,

Elunounbotaratón,

Tanserioelotro,tangrave.

—Quésolemnedisparate

Crees,repusoelanciano,

Apostarayounamano

Enfavordelbotarate.

PorDios,quehadetenerseso:

Yserungrancalabaza

Contodasugravetraza

Pensativoelotroytieso.

Eldeactividadfebril,

Eldemeditarcapaz,

Buscaunratodesolaz

Enladiversiónpueril.

Maslapuerildiversión,

Esobjetodegranprecio

Porquebuscaenellaelnecio

Nodescanso,ocupación.

Miraelunocondesdén

Lasvictoriasdetablero,

Piensaelotromajadero

Quemucholustreleden.

Malsientalagravedad

Ennegocioquenoesgrave.

Amajaderíasabe

Ytrasciendeavanidad.

Alnotarestaseñal

Quedoparamidudando,

Siquienesformaljugando

Jugaráencosaformal.

FABULAXVI.

LOSCUMPLIMIENTOS.

Unmozalbeteespigado

Delosquehatiempogallean,

Perotancortodegenio

Comoeralargodepiernas,

Suinvencibleencogimiento

Sentíasobremanera.

Noesqueeralerdoelrapaz,

Distinguíaseenlasletras,

Peroentertuliayvisita,

Leaventajabacualquiera,

Ynuncalogróaprender

Esoquebuenasmaneras

Llamanunos,ybuentono,

Otrosdeeducaciónprueba,

Otroselegancia,mundo,

Yalgunospocossimpleza.

Reducidoenlasustancia

(Casoquesustanciatenga)

Aunafraseologíavana

Taninútilcomohueca,

Enquesemientecariño,

Enqueamistadseremeda,

Enqueseahorratalento,

Yenquesegastapaciencia.

Veíalonuestromozo

Demuydistintamanera

Yescarnecidoyburlado

Porgalanesybellezas,

Elmíserosejuzgaba

Sinoaprendíataljerga,

Yestedolor,paraélgrande,

Contóleundíaasuabuela.

Eraunacabalseñora

Machucha,cristiana,vieja.

Unpoquitosocarrona,

Yunmuchosesudaycuerda.

Lacualoyendoelapuro

Enquesunietoseencuentra,

Dejandoaunladolasgafas

Yconlasgafaslamedia,

Dijo:pocofundamento

Nirazóntienentusquejas.

Eresrobusto,capaz

Debuennaturalyprendas,

Paralasartesnomanco,

Nizurdoparalasciencias,

Estoesloquesobra,óbasta

Paraestarendondequiera

Sintemordeexcitarrisa,

Sinempachonivergüenza,

Tusafectosyrazones

Expresandoatumanera.

¿Quéteimportasinosabes

Convanaspalabrashuecas

Mentircomomiententodos

Paraquenadietecrea?

¿Nieljuicio,quedetiformen

Portrasgresordelaregla,

Cuatromozoscasquivanos

Ycuatrovanascoquetas?

¿Porquésientesignorar

Esoquesabecualquiera?

Notengasloquetedigo

Porelvotodeunavieja.

Yoconocíaunreligioso

Pájaroafemuydecuenta,

Yoílemásdeunavez

Quetodasesaslindezas

Quecumplimientossellaman,

Sonparalagentenecia,

Yqueelgenioyeltalento

Puedendispensarsedeellas.

FABULAXVII.

QUIENAQUIEN.

Unhombremuychiquitín,

Lahistoriasunombrecalla,

Mediraotrodegrantalla

Selepusoenelmagín.

Encontróunasillaamano,

Masapartólaconceño,

Quealaparqueendebleypequeño,

Eramentecatoyvano.

Pormásquehacialacabeza

Delotro,subrazoestira,

Mide,rectifica,mira,

Yotrayotravezempieza.

Ypormássolicitud

Queenlaoperaciónemplea,

Medidanohallaquesea

Detalcualexactitud.

Unoqueallíestabaviendo

Deesteneciolaocurrencia,

Perdiendoyalapaciencia,

lnterrumpiólediciendo:

Sinoesnecedadeslocura

Quefísicaómoralmente

Medirelpequeñointente

Aldemayorestatura.

FABULAXVIII.

LASDOSPERRAS.

Ciertodíadeverano

Yenlafaldadeunassierran,

Enconversacióndosperras

Estábansemanoamano.

Mastina,joven,valiente

Conlosloboscualninguna,

Eraresueltalauna

Alaparqueinteligente.

Largohocicoymalatraza

Teníasucompañera,

Mestiza,yquenodijera

ElmismoBuffonsuraza.

Conlosperrosacontece

Cualconhombreóconmujer,

Nosiempreesfácilsaber

Aquécastapertenece.

Digoqueenconversación

Estabanlosanimales,

Yentreotrascosasformales,

Tratarondeeducación.

—Barato,pacienteydiestro,

Paraqueenseñeamihijo,

Busco,lamastinadijo,

Hacedíasunmaestro.

—¡Unmaestro!tuestasloca,

Lereplicólamestiza,

Miraaversidescuartiza

Uncabritoconlaboca.

Siconunlobolalucha

Puedefuertesostener

Ylasvacasdefender,

Lodemásespaparrucha.

Yonadaenseñoalosmíos

Yellossabenmuybastante:

Esideaextravagante

Darentalesdesvaríos.

Yeslocuraesetucelo

Excesivo,aunparamadre,

Comohavividosupadre

Vivan,ycomosuabuelo.

Mascuerdatecreí;¡Bah!

Dejatamañaquimera

Quesiellohacersepudiera,

Otrolohubierahechoya.

Loquenadieosóintentar

¿Quiénintentarimagina?

—Ello,dijolamastina,

Poralgunohadeempezar.

Yciertovalelapena

Debuscarcosamejor

Quelavidadeunpastor,

Noesalaverdadmuybuena

Siempreporbreñasycerros,

Mucholoboypocopan,

Nodicemalelrefrán

Quedice:«vidadeperros.»

Cuandistintalaexistencia

Fueradeunperroinstruido!

Carne,pescado,embutido,

Lecheyquesoconfrecuencia,

Ygrandescomodidades

Decamayhabitación,

Conlasolaobligación

Dehacersushabilidades.

—Cómodeliras!—¿Porqué?

—Esoquediciendoestás

Ciertonoserájamás.

—Larazón?—Quenuncafue.

—Ysifuese?—Bah!patrañas,

Digoqueesliadaocurrencia.—

—Puescontodatuprudencia,

Amigamía,teengañas.

Sédeunperroquetrabaja

Desuamoenlacompañía,

Yjuegaalalotería

Ytambiénalabaraja.

Entremásdecuatrocientas

Personas,miraunoelamo,

Yélcorreylellevaunramo,

Yadivinayechacuentas.

Elhambreleesconocida

Soloporlosdemáscanes;

Paraotrosllenadeafanes,

Esdulceparaéllavida.

Conestosumercedvea

Comoeljuicionoheperdido,

Ycomoelquenohayasido

Noesrazóndequenosea.

Comoestaperramestiza,

Quiénnohavistoalgúnvarón

Consuinflexiblerazón,

Yconsucienciapostiza!

Simedianoómedianía

Tuvieraquedefinir,

Comotengodemorir

Asilodefiniría

Medianociertoanimal

Quesedicepensador,

Paraquieninnovador

Ylocoónecioesigual.

FABULAXIX.

LOSMONOSARQUITECTOS.

Demonosunacuadrilla

Gentestodasprincipales,

Quisosentarsusreales

EnunpueblodeCastilla,

Nosesabeapuntofijo

Elobjetodelviaje,

Peroungravepersonaje

Hablandodelcasodijo:

Queveníanaensayar

Dereformaunvastoplan

QueelgobiernodeTetuán

Noquisoallítolerar.

Segúnotrounacucaña

Buscabanlosmuypillastres,

Ypornosufrirdesastres

DieronlavelahaciaEspaña.

Conrefinadamaldad

Oconnobleintentoypuro,

Ellosapuertoseguro

Llegaronsinnovedad.

YenCastilla,comohedicho,

Amuypocodellegar

Quisiéronseavecindar

Porrazónóporcapricho.

Pensaronyafeconjuicio,

Quealasociedadnaciente

Seríamuyconveniente

Tenerpropiounedificio.

Sihablalahistoriaverdad

Supusieron,¡cosaextraña!

QuenosetieneenEspaña

Ideadepropiedad.

Puesllegadosaunsolar,

Sinpreguntarporsudueño,

Congranesfuerzoyempeño

Pusiéronseatrabajar.

Yfuegrandesualborozo,

Yfuemuchosucontento

Alhallarhechoelcimiento

Yaundeparedunbuentrozo.

Cadacualufanoempieza.

Ponenmanosalaobra,

Yenactividadlessobra

Loquelesfaltaencabeza.

Entretodosseconcierta

Comocosamuyurgente

Denecesidadpatente

Ponerdintelalapuerta.

Mashallalaejecución

Ungravetropiezo,yera

Nohallarpiedranimadera

Deoportunadimensión;

Páraseentonceslagente

Condesalientoprofundo,

Masciertoingeniofecundo

Lesproponeunexpediente,

Únasecadafragmento

Condiligenciaoportuna.

Ydemuchaspiezas,una

Hágase,propiaalintento,

Ysicadacualseesfuerza

Esteconsejoaseguir,

Habremosdeconseguir

Nuestroobjeto,uniónesfuerza,

Estohadichonosequien,

Ytansublimeverdad

Siesciertaenlahumanidad.

Aquíloserátambién.

Todosclaman;¡granidea!

Ysecundandoélintento,

Cadacualenunmomento

Piedraabundanteacarrea.

Elinventormuypaciente

Ydiestrolasvacasando,

—Yaestá,dicealfinjuzgando

Queeltamañoessuficiente.

—¡Alzad!Lasuertecorona

Nuestraconstanciayardor!—

Levantan,peroohdolor!

Lapiedrasedesmorona.

Hayquienjuzgacasual

Laconsecuenciaprecisa,

Yhacenotroensayoaprisa

Yotro,conéxitoigual.

Ysacanenconclusión

Conlógicorigorismo,

Queunapiedranoeslomismo

Quedepiedrasunmontón.

Quiénnoveenlasociedad

Pordesgraciaejemplosmil,

Delcortéstratopueril

Sincariñoysinverdad!

¿Hayparaesperarrazón,

Queeseremedoimpostor

Enlosdíasdedolor

Consolaráelcorazón?

Yporventura¿eseimpío

Mentir,afectosublime

Deunaalmaquetristegime

Podrállenarelvacío?

Niaunelcorazónvulgar

Queestafarsanoimportuna,

Siledejalafortuna

Puedeconsueloshallar.

Yesadichaderetazos

Quealgunostienenporbuena,

Cuandoladesgraciatruena

Caedeshechaenpedazos.

¿Silaexperienciacruel

Tieneestareglaensuabono,

Porquéimitamosalmono

Conlapiedradeldintel?

FABULAXX.

ELGORRIONYLAHORMIGA.

Ibaundíaciertahormiga

Delveranoenlomásrecio,

Sudandoamásymejor

Caminodesugranero.

Salióalpasoyladetuvo

Ungorriónmuyatento,

Haciendounacortesía

Cualpudieraunpalaciego.

Ellafríacontestóle

Fundadaaloqueyocreo,

Deprevisoraenlafama

Quegozaenelmundoentero.

Seacercóelpájaromas

Ydijoensumisoacento,

—Yovoy,señora,apediros

Unfavordemuchoprecio,

Yasuvalorseráigual

Migratitudyrespeto.

Único,hermoso,querido,

Muyjovenunhijotengo

Yquisieraeducación

Darlemejorquemedieron.

Sequedebieraenseñarle

Yomismoconelejemplo,

Mascriémeeneldesorden

Yreformarmenopuedo.

Paracorregirsusvicios

Hallapocafuerzaunviejo,

Peroelrapaznolostiene

Niinveteradosdefectos,

Yalvervuestraeconomía,

Vuestraexactitudyarresto.

Yquedeprevisióntanta

Porfrutodebidoycierto

Tenéislamismaabundancia

EnAgostoqueenEnero,

Mientraselhambredevora

Atodossuscompañeros

Queacentenaresperecen

Siesrigurosoelinvierno,

Comprenderácuantoimporta

Serparcoenelalimento.

Siquisieraisenseñarle

Suapetitoconteniendo,

Conunañodelecciones

Yacaso,acasoconmenos,

Llegaratalvezaser

Ungorrióndeprovecho.

Encuantoaloshonorarios

Nodudéisqueseráelpremio

Proporcionadoalservicio

Queyomásquenadieprecio.

Quisoexcusarselahormiga

Conmilfrívolospretextos

Queelpájaroconrazones

Echabaportierraluego,

Hastaquéalfinacosada

Díjoleclaro,noquiero.

Impelidoelgorrión

Porelcariñopaterno,

Escuchandolarepulsa

Irritósehastaelextremo

Deamenazarconlamuerte

Aldesventuradoinsecto.

Ellaalverletanfurioso.

Todatemblandodemiedo,

Contonohumildeycontrito

Echóseasuspiesdiciendo:

—Piedad,señor!Yodisfruto

Lafamaquenomerezco,

Yonoguardoenelverano

Víveresparaelinvierno.

Quepasocomodormida

Enprofundísimosueño,

Yheaquíporquelosrigores

Nuncadelhambrepadezco.

Admiróseelgorrión

Delreveladosecreto,

Yaunqueleparecióver

Ensuenergíayacento

Elairedelaverdad,

Quedóseuntantoperplejo,

Locualnotadoquefue

Porelafligidoinsecto

Dijo:—Siporeltemor

Habéiscreídoquemiento,

Unsabionaturalista

Quevivedeaquínolejos,

Decirpuedesobreelcaso,

Loquehayadefalsoócierto.

Pareciólealgorrión

Muyrazonableaquelmedio,

Ybuscóalnaturalista

Yhallólepordichaluego.

Díjoleencuatropalabras

Deeducaciónsuproyecto,

Lasescusasdelahormiga,

Susdudasysusdeseos.

Elsabiolerespondió:

—Diceverdadelinsecto—

—Peroseñor,todoelmundo

Piensaalrevés.—Yalocreo

Unhombreconojossanos

Vemásqueunmillóndeciegos.

Comojuzgarquierentodos,

Yelobservaresmolesto,

Asalgaloquesaliere

Horaadiestro,horaasiniestro,

Alprójimoleatribuyen

Cualidadesódefectos,

Deprimiendolavirtud

Oquemandoalvicioincienso.

Yestemal,queyaesantiguo,

Tienedifícilremedio

Sinoadquierenpropiavoz

Loshombresqueahorasonecos.—

Despidióseelgorrión

Cabizbajoaloíresto,

Ycuandoestuvoasussolas

Dijoparasucoleto:

—Asídeprudenteygrave

Famaseadquiereyprovecho.

¡Asísejuzganlascosas!

¡Puesseñor,estamosfrescos!

Segúnmehadichoestehombre

Queparecehombredeseso,

Enelmundoseequivoca

Loblancoconloqueesnegro,

Ysipersistoenbuscar

Mentoramirapazuelo

Hedehallarmuchasvirtudes

Comoestadelhormiguero.

FABULAXXI.

ELDAGUEROTIPOYLAPINTURA.

Orgullosalapintura

Aldaguerotipodijo:

Pormásqueteempeñes,hijo,

Nollegarásamialtura.

Alvulgoretratarás,

Quealvulgodesdeñoyo,

Peroalagentedepro

Alospríncipes,jamás.

Tutamañoreducido…

Luego,elnopodermirarte

Comoamídecualquierparte…

Lafaltadecolorido…

Trabajasconequidad,

Poresohashechofortuna,

Masnotienedudaalguna

Quesincolornohayverdad.

Yaunqueavecesaturuego

Iluminotusmonotes,

¿Quiénnovequesonpegotes.

Siidiotanoesóestáciego?

—Bien,dijoeldaguerotipo,

Aunciertoelhechoencuestión

Amiga,detuopinión,

Dispensa,noparticipo.

Juzgasquecelebridad

Entrelosgrandesnoadquiero,

Porquenosoyverdadero,

Yesporquedigoverdad.

Esporqueamentirnoacierto,

Yalcontemplarsuretrato

Seencuentrachatoelqueeschato,

Ysaletuertoelqueestuerto.

Porunainflexibleley

Sinconsultarsunobleza,

Tratoconigualllaneza

Alpordioseroyalrey,

Ynocualtúenmentirdiestro,

¡Cuántasveceshecopiado

Elsemblantedelmalvado

Comoera,vilysiniestro!

Nadahayenelloqueasombre

Obedeciendolosdos,

YoalavoluntaddeDios,

Tualavoluntaddelhombre.

Quientesorosacumule,

Enellienzoóelpapel,

Conlaplumaóelpincel,

Puedepagarquienleadule.

Yenestemundoembustero

Seguracosaestambién,

Quenuncahadefaltarquien

Mentirasdepordinero.

Sitúconservaslapalma,

Esqueelhombreensuabyección

Noquieremostrarcualson

Nisucuerponisualma.

FABULAXXII.

ELTEMPLE.

—¿Decidme,porquérazón

Unoalhierro,otroalacero

ComparabaD.Antero

ANemesioyaLeón?—

—Porqueconlosdosmetales

Gransemejanzaseadvierte,

Unodébil,otrofuerte,

Vinieronalmundoiguales.

Fiero,dealtivomirar,

Deindomablecorazón,

LimapareceLeón

Quenosedejarayar.

Maspatentesernopuede

Enlosdosladiferencia,

Nemesiosinresistencia

Dóblasealinstanteycede.

—¿Porquétandébilserá

Yelotrotanesforzado?—

—Muysencillo,estátemplado

Uno,elotronoloestá.

—¿Mascuálfuerzaesaeficacia

Tiene?decidmesunombre,

¿Quiénesetempledaalhombre?

—Hijomío,ladesgracia

FABULAXXIII.

ELMURCIÉLAGOYELRUISEÑOR.

—Oh!Enojosaluzdeldía!

Delsolhorriblepresencia!

¡Ycuandulcelaexistencia

Sinvosotrosgozaría!

Entoncesconlibertad

Salierayoacualquierhora,

Sinhuir,comohagoahora

Laenemigaclaridad!

¿LaProvidenciaestáciega?…

SilaProvidenciaexiste,

¿Cómoenmiquerellatriste

Siemprejusticiameniega?

Estounmurciélagodijo

Pocoantesdeamanecer,

Altiempodeirseameter

Cualsolía,ensuescondrijo.

Escuchóleunruiseñor

Causándoleindignación

Verconquépocarazón

BlasfemadelCriador.

Ydíjole:—Miserable!

Cómohasosadojuzgar

Loquenopuedealcanzar

Tupequeñezdespreciable?

¿Nituestólidaosadía

Cómoconseguirpretende

Porquetusojosofende,

Queennochesetorneeldía?

¿Sabesquesicomplacerte

QuisieraDiosporcapricho,

Necioyrepugnantevicho,

Hallarasluegolamuerte?

Atiinsolentehablador

Fuérateelcambiofatal,

Quesilaluztehacemal

Hasmenesterelcalor.

¿Quiénenmásdeunaocasión

Nohavistolacopiafiel

Delmurciélagoenaquel

Quemaldicelarazón?

Quéhicierassinella,di,

Maldiciente,aquiéndeslumbra?

Ellaaunospocosalumbra,

Yestosteguíanati.

FABULAXXIV

LOSMONOSFABRICANTES.

DosmonosalláenTetuán,

Personasmuyprincipales,

Eranentodorivales

Yentodocongrandeafán.

Dióleslarivalidad

Porhacerseaestosseñores

Delaindustriaprotectores

Conpúblicautilidad.

Losilustresadversarios

Dosfábricasdetejidos

Establecen,escogidos

Llevandolosoperarios.

Peroelmásinteligente

Niconmuchoseaproxima

Alosproductosqueelclima

Exige,enextremoardiente.

¿Cómohacertelasligeras,

Decíanconimpaciencia,

Siabsolutaeslacarencia

Delasmateriasprimeras?

Yhabiendoreflexionado

Losdirectoresrivales,

Enbuscademateriales

Mandansucomisionado.

Elunoteniendoencuenta

Nomásdelaeconomía,

Aunmonoignoranteenvía

Queconpocosecontenta.

Elotrounmonoinstruido

Buscaparaestamisión,

Dandoporcomisión

Salariofijoycrecido.

VienenacompraraEspaña.

Pagandoenbuenamoneda,

Unocapullosdeseda,

Yelotrotelasdearaña.

¡Quécompra!decíaelnecio,

¡Quésutilsaldráelvestido!

¡Siestáyamediotejido!

¡Yportanínfimoprecio!

Lleganalsuelonatal

Confeliznavegación,

Ycuentadesumisión

Póneseadarcadacual.

Entonceselgranseñor

Queporahorrardinero

Sevaliódeunmajadero,

Conocetardesuerror.

Conpacienciaycapital

Pagótangrannecedad,

Dejandolautilidad

Ylagloriaasurival.

Supartealainteligencia

Negándole,comoelmico,

Siempreleparecealrico

Queexigemucholaciencia,

Ysuobtusoentendimiento

Novequeenunsolodía

Destruyelatontería

Masqueexigieraeltalento

**

ELMONOARTISTA.

RecorríalaEuropaciertomono

Paraestudiarlosusosylasleyes,

Mandadoexpresamenteporsusreyes.

Personadistinguidaydebuentono.

Ansiosodellenardebidamente

Laregiacomisiónaélconfiada,

Desdeelalbaalanochemuyentrada

Corríaaverlotododiligente.

Bibliotecas,escuelas,parlamentos,

Fábricasytalleresyhospitales,

Coleccionesdeplantasyanimales,

Teatros,arsenales,monumentos.

Enfin,cuantonotablehayycurioso

Paraelhombredecienciaóelartista,

Filólogo,mecánicoóhumanista,

Loveíaómirabacuidadoso.

Llegóundía,siacasonoseengaña

Larelaciónquesusviajescuenta,

Deestesigloenelañodecuarenta

Acasadeunpintor,aquíenEspaña.

Presentólecualgravepersonaje,

Otromonodeentrambosconocido,

Acogióleelartistamuycumplido

Juzgandosolamenteporeltraje.

Suspinturassolícitolemuestra

Deméritoytamañodiferente,

Yunaentrelasmejoresexcelente,

DeMurilloinmortalobramaestra.

Noséporquérazónóquecapricho

Cubiertoconunlienzobarnizado,

Enlugarpreferenteyelevado

Habíapuestoelcuadrosusodicho.

Yenlacubiertamismaunagujero

Queunapartetansoloverdejaba,

Masqueelméritogranderevelaba

Quepodíatenerelcuadroentero.

Sinecharlodeverpasóadelante

Elviajeroilustreynoilustrado,

Quehabíagrandementeexagerado

Elméritodetodolorestante.

Velepasar,yadmíraseelartista

Quetaldesvíoacomprendernoacierta.

—Lapartedeesecuadrodescubierta

Nohará,señor,queenélfijéislavista?

¡Oh!reparadlebien.—Nomeparece,

Dijoconeldesdéndelaignorancia,

Quedesatinotalóextravagancia

Niprofundaatención,nihonormerece.

Unpie,yunasnarices,yunamano

Alparecerdehombre,yelhocico

Deunperroconlapatadeunborrico

Revuelto,esunpotajesoberano.

Puessiestoesenelplan,lasproporciones

Correspondenalplanperfectamente.

¡Noverqueesetamañonoconsiente

Pintarlasnaturalesdimensiones!

Yhabiendointerpretadoasídelarte

Lasreglasendiscursosindigestos,

Hizounacortesía,cuatrogestos,

Ysefueconlamúsicaaotraparte.

Sindudaesbienridículoestemono;

¿Peroesmásrazonablelaarrogancia

Conquelafilosóficaignorancia

HabladelCriadorengravetono?

«¿Yporquéhadehabermalgritanennecio?

»¿YporquésuexistenciaDiosconsiente?

»¿E1granSerbueno,sabio,omnipotente

»Veránuestrosdolorescondesprecio?

»Onopuede,ónoquiere:loprimero,

»Contrasuomnipotencianosarguye;

»Labondadlosegundoenélexcluye.»

Estodicenlossabiosdeagujero.

¡Lacreación!Elgrancuadrocubierto

Cuyamínimaparteveresdado

¿Quémedioelhombreciego,limitado,

Tieneparajuzgarleconacierto?

Saberquehaymásallá,¡cuánvanoempeño!

Elbuensentidoylarazónadvierte

Queentalempresaesdébilelmásfuerte,

Ymásgrandequiensientequeespequeño.

Poresofuerabienbajareltono,

Noridículoserópernicioso,

Noecharlaencosasgravesdegracioso,

Nisacarconsecuenciasalomono.

FABULAXXV.

ELANTEOJO.

JuanyPedro,unadisputa

Trabaronestrepitosa,

Sobresigrandeunacosa

Era,ósieradiminuta.

Lamanoenelcorazón

Jurabandecirverdad

Ambosconsinceridad,

Yunosoloconrazón.

Mirabanconanteojo,

Estandotodoelsecreto

Enqueelvidriodelobjeto

AplicabaJuanaelojo.

—¡Queesmuygrande,votoaCristo!

Exclamaba,mienteelculto.

Noeserror,esuninsulto

Negarmeloqueyohevisto.—

Ynolehicierancreer

Aunrompiéndolelacrisma,

Quenoesunacosamisma

Eltenerojosyelver.

Necioquelascosasves

Delsabioencontradicción,

¿Habráentuorganización

Unanteojoalrevés?

FABULAXXVI.

LOSSENTIDOS.

Trabajéayerconahínco

Lossentidosporcontar,

Oír,olerygustar,

Tocaryversonloscinco.

MimaestroD.Fortun,

Aseguraquenohaymás;

Papá¿decirmequerrás

Dóndecolocoelcomún?

—D.Fortunhablóenrazón,

Diolareglageneral,

Esesentidoideal

Setieneporexcepción.

—Dehablarsonextrañosmodos.—

¿Porquécomúnledijeran?

—Porquetenerledebieran,

Noporqueletengantodos,—

FABULAXXVII.

ELCHAPARRONDELASTRUCHAS.

Habíaenunaocasión

Encasadeciertoconde,

Queviveyonosédónde,

Numerosareunión.

Porcostumbrequealeypasa,

Yenverdadmuyracional,

Alasonce,cadacual

Retirábaseasucasa.

Puesbien:lasoncesonaron,

Paraotranocheaplazada

Dejaronunacharada,

Ytodosselevantaron.

Unodelosconcurrentes

Oyóunextrañoruido,

Aplicóatentoeloído,

Yexclamó¡llueveatorrentes!

Fuegenerallasorpresa

Habiendotodosdejado

Elcielomuydespejado;

Ydijoasílacondesa.

—Mientrasaclaralanoche,

Tomad,señores,asiento

Porquenotengo(ylosiento)

Paraconduciroscoche.

Sisiguelatempestad,

Preparandoestánlacena,

Aunquenoserátanbuena

Comoloesmivoluntad.—

Aesteagasajosincero

Elvalordanquesedebe.

Masjuzganpasaráenbreve

Porserfuerteelaguacero.

Ysiéntansemuyserenos

Aesperarcercadelfuego,

Quedejedelloverluego,

Oquelluevaunpocomenos.

Unoqueacansarseempieza

—Quieroverelchaparrón

Dijo:yabriendoelbalcón

Sacófueralacabeza.

Puesseñor,ónoséjota,

Onohaynubesenelcielo

Ysequísimoestáelsuelo

Ydeaguanocaegota.—

Dice:yvánsedecontado

Todosalpropiobalcón,

Ycongrandeadmiración,

Venqueestáelcieloestrellado.

Causalesnopocarisa

Elquidproquosingular,

Ytratandeaveriguar

Lacausa,aunqueesténdeprisa,

Peroestacausa¿cuálera?

Sencillacomootrasmuchas,

Queestabafriendotruchas

Maricalacocinera.

Yeltalpescadoalcaer

Enelaceitequehervía,

Unruidoproducía

Semejantealdellover.

Yeratallasemejanza

Altravésdelasparedes,

Que(nolotomenustedes

Aponderaciónóchanza)

Elmásperspicazoído

Puestoenigualcondición.

Lamismísimailusión

Porverdadhubieratenido.

lmaginecadacual,

Sienlacosamássencilla

(Testigoestafabulilla)

Hayriesgodejuzgarmal.

Sienelejemploencuestión

Unodeesperarcansado,

Aélnosehubieraasomado,

Osinohubierabalcón,

Cenarandebuenagana,

Marcháransearecoger.

Yaquelsoñadollover,

Juraranporlamañana.

Estorecuerdaelcalor

Conquegritansatisfechos

Ciertosprójimos:loshechos,

Peroloshechos,señor!

Siyosolodehechostrato

Yconfirmanmiopinión.

¿Dóndeestálaobservación

Deesoshechos,mentecato?

Tienestuseguridad

Queunhombreseaelquefuere.

Cuandounhechoterefiere,

Nohafaltadoalaverdad?

¿Ysiverídicofue

Afirmarásporventura,

Queunerrornoteasegura,

Ilusodebuenafe?

¿Ignoratuinsuficiencia

Loshechosalinvocar,

Quelacienciadeobservar

Esdemuypocoslaciencia?

Difícillaobservación,

Escasalavoluntad,

Grandelacomodidad

Detenerfijaopinión.

Poresocundeelerror

Llegandoanuestrosoídos

Estosgritosrepetidos:

¡Peroloshechos,señor!

Aellosdeberesponder

Elhombrecuerdoymachucho:

—Loshechosenseñanmucho,

Peroesaquiensabever.—

FABULAXXVIII.

ELHIERROYELTOPACIO.

Porquétanprecisoalmundo

Dijoelhierroamostazado,

Soymenosquetupagado

Yexcitodesdénprofundo?

Nicabana,nipalacio,

Existirpuedesinmí,

¿Túparaquesirves,di?

Ylerespondióeltopacio:

Unasencillaverdad

Tedarálaexplicación:

Tusirvesalarazón,

Yosirvoalavanidad.

Fijosdoshechosverás

Aunquedejusticiaajenos,

Quelarazónpagamenos,

Lavanidadpagamás.

FABULAXXIX.

ELCORDEROCONGARRASDELEON.

Sintiéndoseenferma,vieja,

Yviendocercalamuerte,

Conhartopesaradvierte

Sufinpróximounaoveja.

Ysielmomentopostrero

Miracondolorprofundo,

Masquepordejarelmundo

Esporsutiernocordero.

Delospeligroselnombre

Dice,ignoras,pobrebobo,

Loqueeselhambreenellobo

Yloqueesgulaenelhombre.

Masyosédóndetedejo

Ypocoenlasuerteespero,

Puescomoelrey,elcarnero

Raravezmueredeviejo.

Afligidaypesarosa

Inclinalatristefrente,

Masleocurrederepente

Unaidealuminosa.

¡Ideadesalvación!

¡Consueloamaltanacerbo!

Exclama,sí,yoconservo

Lasgarrasdeungranleón.

¡Ah!Micorazónpredijo

Cuandolasocultéundía

Queconellasdarpodría

Defensaamipobrehijo!

Haceunesfuerzopostrero,

Lasbuscaenpocosinstantes,

Yalamaneradeguantes

Selascolocaalcordero.

Saleelpobreteacampaña

Yaunquetarde,echadever

Queenquererledefender

Así,sumadreseengaña.

Vésetanembarazado

Conlasgarrasparaandar,

Queaunqueriéndoloevitar

Quédaseatrásrezagado.

Ycuandosumadrellena

Dedulceconsueloespira

Porquesegurolemira,

Sirvealoslobosdecena.

Quesielmaternalamor

Pordisculpablequimera

Lediolasgarrasdefiera,

Nolafuerzanielvalor.

Siempreunéxitofatal

Guardalanaturaleza

Alqueincurreenlatorpeza

Deolvidarsunatural.

Enllegandolaocasión,

Elmásvanoyaltanero

Haráloquehizoelcordero

Conlasgarrasdelleón.

FABULAXXX.

ELVASOROTO.

Unchicotraviesoytal

Comolosmássuelenser,

Porjugaróporcorrer

Rompióunvasodecristal,

Eragrande,hermoso,claro,

Suspirando,sedecía,

Tanhermoso,queafemía

Hubodecostarbiencaro.

¡Biencaro,válgameDios!

¿Yquéhabréderesponder?…

Massepuedecomponer…

Solosehapartidoendos.

Guardaréle,sí,mimadre

Quienlecompongahallará;

Yenestopensandoestá

Cuandoaparecesupadre.

Algoalverleseasustó

Deaquellavisitaajeno;

Mascomoelhombreerabueno

Elmuchachonomintió.

—Padre,tendrácompostura,

Serámenorasíelmal.

—No,hijomío,queelcristal

Tienemalasoldadura.

—Puesvicomponerunjarro,

Yunafuente,yunbarreño

Muygrande,yotropequeño.

—Cierto,porqueerandebarro.

Yaunqueesposiblequizás

Delcristallacompostura,

Quedarápocosegura,

Siendoinútilademás.

Debarrounatoscapieza

Sirveaunqueestéremendada;

Mascondiciónnoescusada

Esencristallabelleza.

Conservarotoesevaso,

Encierraentiunalección

Quesitienescorazón

Undíatevendráalcaso:

Comoelbarrocompostura,

Tieneennuestrasociedad

Todavulgaramistad,

Yrotaycompuestadura;

Peronosiendovulgar,

Sifueregrande,sublime,

Yserompe,sufreygime,

Masnolaquierassoldar.

**

LAENVIDIAYLAVANIDAD.

DicenqueundíaenelOlimpo

Armósegrantremolina

Entredioses,semi-dioses,

Héroesydemásfamilia,

Yeralacausadelmal,

Segúnunahistoriaafirma

Lasdisputasyloscuentos,

Loschismesylasrencillas,

Queperversasatizaban

LaVanidadylaEnvidia.

Noeralaprimeravez

Queelcotarrorevolvían,

YJúpiteraburrido,

Porquitárselasdeencima

Alatierralasmandó.

;Lindoregaloafemía!

Fueronperversasabajo

Lasqueeranmalasarriba,

Ycadaunaporsulado

Talesestragoshacían

Quefueprecisoremedio

Arbitrar,yatodaprisa.

JúpitermandaalDesprecio

Quelascustodieylassiga,

Yporqueseamásfácil

Guardaralassusodichas,

Queatadasunaconotra

Siemprecaminenunidas,

Conlocual,yaquenotodo

Granpartedelmalseevita

Yasí,desdeaquellafecha.

Sinoporafectoamigas,

Sonporfuerzacompañeras

LaVANIDADylaENVIDIA.

FABULAXXXI.

LATORRECUADRADA.

Habráslectoroído,

Sino,looyesahora,

Queunatorrecuadrada

Porilusióndeóptica

Alquelavedelejos

Paréceleredonda.

Lopropiosucedióle

AJuanitoCarmona,

Queacreersenegaba

Suverdaderaforma.

Losángulosdecerca

Alfinmirayseasombra.

Dijoentoncessupadre:

—Tenpresenteunacosa

Quesucedeenelmundo

Lopropioalaspersonas.

Lasesquinasdelejos

Parécenteredondas,

Teacercasytropiezas,

Telastimasylloras.

Juzgasiempredecerca,

Adistanciamuycorta,

Mira,yamirarvuelve,

Queaunasínadasobra.

FABULAXXXII.

ELLOBOMURMURADOR.

Entrelasbreñasdeuncerro

Undíadegrannevada,

Unloboasucamarada

Hablábaleasídeunperro:

—Esunmalditovecino,

Tancamorristaycruel.

Queparaestarlibredeél,

Yasenecesitatino.

Ladradorparalagente,

Entrometido,goloso,

Suspicazycauteloso,

Enfin,unperroindecente.

Pasabaenestaocasión

Cercadeallíunaraposa,

Paróseuntantocuriosa,

Yaloírlaacusación

Dijoparasucoleto:

—Andaquetecreaunbobo,

Perroaquienacusaunlobo

Debeserperrocompleto.

Encasoprósperoóadverso

Noecharásnuncaenolvido,

Queeselogioelmáscumplido

Lacensuradelperverso.

FABULAXXXIII.

EL.PAJARERO.

Enciertolugarhabía

Unricachosolterón,

Conlamásraraafición,

Osisequieremanía.

Yerapájarosjuntar,

Conmañadomesticarlos,

Yaunalgunosenseñarlos

Palabrasapronunciar.

Paróseallíunviajero

Sabio,modestoeignorado.

Hablárosledecontado

Delfamosopajarero.

Ansiosodeconocer

Cuantohallareútilóextraño,

Ypornosufrirengaño,

Fuloporsímismoaver.

Pájaroshallaenlaera,

Pájarosdoquierquepasa,

Estandotodalacasa

Convertidaenpajarera.

Mascuandocrecesupasmo,

Esalescucharaldueño

Quelehablacongrandeempeño,

Conincreíbleentusiasmo.

—Oh!ledice:escompasión,

Porquetú,señor,nosabes

Loqueserpuedenlasaves

Dándoleseducación.

Milespeciesquehoysecrían,

Yvivenabandonadas,

Siestuvieraneducadas.

Nolodudes,hablarían.

¿Enlaramadeabedul

Vesesaavenopequeña,

Quebatiéndolasenseña,

Susalasdehermosoazul?

Unañoharáparamayo

Quelaenseñocualsedebe,

Yesperoquehablaráenbreve

Tanbiencomounpapagayo.

—Escucha,santovarón,

Respondióleelviajero,

Quetupacienciaydinero

Gastascontalprofusión.

Dequienladichaselabra

Conqueasíextiendasprofuso,

Noyaderazóneluso

Massoloeldelapalabra?

Envezdeenseñarahablar,

Fuerasalahumanidad

Muymásútilenverdad

Sienseñarasacallar.

FABULAXXXIV.

ELVIDRIOYELBRILLANTE.

Enelpuntoculminante

Deunacoronaimperial,

Unpedazodecristal

Tenidofueporbrillante.

Ydepreciomuysubido

Estabaenunmuladar

Unbrillante,queapreciar

Ningunohabíasabido.

Estecambioestrafalario

Añosysiglosdurara,

Sialmuladarnollegara

Ciertodíaunlapidario,

Queobservandoporacaso

Elvidriodélacorona,

Portodaspartespregona

Serpurofondodevaso.

Desmintiéronle;¿enlugar

Tanalto,tanbajacosa,

Yotratanraraypreciosa

Enunsitioinmundoestar?

¡Absurdo!Barbaridad!

Yaunqueeraelhombremarrajo,

Costólemuchotrabajo

Probarquehablabaverdad.

YesqueloshijosdeAdán

Noapreciancomoesrazón,

Lascosasenloqueson

Sinoellugardondeestán.

FABULAXXXV.

ELJUGADORAFORTUNADO.

Conindeciblealegría

Tuvounjovenlanoticia

Dequelasuertepropicia

Lepremióenlalotería.

Tomaendurosunmillón,

Llevaasupadreeldinero,—

Queentonograveysevero

Daleestasantalección.

—Dime¿palabraformal

Nomehasdadodeenmendarte

Yaljuegolamenorparte

Noexponerdetucaudal?

—Tengoamásfavorderecho,

Yojuguésindudaalguna,

Perogané.—Ylafortuna

Acasovaríaelhecho?

Unaacciónmalanoestal

Deléxitocoronada?

Tufaltafuecalculada

Yelaciertocasual.

Comoestejustificados

Hállansepocosvarones,

Quejuzguenporlasacciones

Ynoporlosresultados.

Siquieresserjustoadvierte

Queenelcaosmásprofundo,

Confundidaestáenelmundo

Laprudenciaconlasuerte.

FABULAXXXVI.

LOSHIJOSDELUCIA.

PreguntábanleaLucía,

Madrededosrapazuelos

Iguales,erangemelos,

Cómoellalosdistinguía.

—Muyfácilmenteafemía.

—Nohalloyotaldiferencia.

—Larazónenmiconciencia

Estáalalcancedeunniño.

Señor,entodoelcariño

Vemásquelaindiferencia.

FABULAXXXVII.

LAFUENTE.

SosteníaDonCipriano

Queelaguadeciertafuente,

Seencontrabamáscaliente

Eninviernoqueenverano.

Quisosuinterlocutor

Saberporcuálilusión,

Aparienciaderazón

Teníatamañoerror.

—Silamanoenelestío,

Gravementerespondió,

MeteV.cualmetoyo,

Veráquéterriblefrio.

Siundíadeinviernocrudo

Repitelaoperación,

Decalorgrataimpresión

Sentirá.—Deellonodudo.

Refiriéndosealamano,

Grandeelerrorserdebía,

Estandoeninviernofría

Ycalienteenelverano.

Sabiendovuestraprudencia,

Parécenlesorprendente,

Queatribuyáisalafuente

Ynoavosladiferencia.—

Sólidofueelargumento,

Masaunasínobastó,

Comodicen,nocayó

Elhombredesujumento.

HastaqueenJulioyEnero,

Eltermómetroaplicando,

Yalbuensentidoapelando,

Saliódesuerrorprimero.

Nomiremoscondesprecio

Aunqueelcasonosasombre,

Larazóndeestebuenhombre,

Noera,niconmucho,unnecio,

Peroarraigadoyprofundo

Estáentodosciertovicio,

Yesalformularunjuicio

Hacerseelcentrodelmundo.

Convertirnosenmedida

Queatodossehadeaplicar,

Yvidayrazónjuzgar

Pornuestrarazónyvida.

Trasformarlassensaciones

Comoelhéroedeestecuento

Enapoyoyfundamento

Deextraviadasopiniones.

Pensemosquealjuzgarmal

Conpropioyajenodaño,

Paraenmendarelengaño.

Nohaytermómetromoral.

FABULAXXXVIII.

ELRETRATISTA.

Quisoretratarseuntuerto,

—Llamóalefectoaunpintor,

Ynotuvoelbuenseñor,

Enverdadmuybuenacierto.

Retratóledeperfil

Delladodelojosano

Yelhombreledijo:—Hermano

EstenoesMateoGil.

Yesgrandepuerilidad,

Tuertosoydetodosmodos,

¿Cuandopuedenverlatodos,

Aquéocultarlaverdad?

Vengapuesotroretrato.

Queprontoapagarleestoy,

Masnoquieroporquiensoy

Pasarporunmentecato.—

Yhaciendonuevoconcierto

Elpintoradocenado,

Llevaelperfildibujado

Delladodelojotuerto.

Gilledice—puesreniego

Detansingularartista;

¿Conqueallíconbuenavista

Aparezco,yaquíciego?

Esunaideaexcelente,

Ydeadmirarlanoacabo,

Onotedoyniunochavo.

Omeretratasdefrente.

—Ensubterfugiossutiles

Aquéandar,esescusado.

Confiesoaustedmipecado,

Noséhacermásqueperfiles.—

Lomismoqueestepintor

Haceelvulgodelosjueces,

Perjudicandounasveces,

Yotrashaciendofavor.

Yesabsurdo,viveDios,

Queportorpezaópordolo,

Nospintendeunladosolo

Nosiendoigualeslosdos.

FABULAXXXIX.

ELPERROHAMBRIENTOYELHARTO.

Ellonosesabecómo

Unperrodenarizlista,

Deunadespensaprovista

Robódecerdoungranlomo.

Deaquellastajadastiernas

Llenarlatripavacía

Pensaba,yserelamía

Huyendoraboentrepiernas.

Cuandoenparajesevio,

Seguroasuparecer,

Ansiosoempezóacomer,

Yunamigoquelevio

Perrodeunasolterona,

Quehartopordemásestaba

Dormíaencama,ypasaba

Lavidamásregalona;

Viendoconquébuenagana

Cuentaibaadardesupresa.

Dijo,—veoconsorpresa

Quenopiensasenmañana.

Comeshastareventar

Yesbienabsurdoafemía,

Sabiendoquealotrodía

Notienesparaalmorzar.

Unpocodesobriedad

Cualperroavisadoten,

Mañanatesabrábien

Encontrarlaotramitad.—

—Quientalabsurdoaconseja

Yenesetonotangrave,

Respondióelotro,nosabe

Loquepuedeelhambreañeja.

Alquedesdelaniñez

Latripavacíatenga,

Nohaycosaquelecontenga

Sipuedehartarseunavez.

Viciosellameódelito

Esmásfácilenverdad.

Sufrirlanecesidad,

Queenfrenarelapetito.

—Fuera,dijoelregalón,

Insistirtiempoperdido;

Eresperroenvilecido

Dignodetucondición.

Diciendoestosealejó.

Apocomuriósuama

Yniregalosnicama,

Niaunquecomerencontró.

Trasmuchosdíashambriento

Logróhacerunagranpresa,

Ydándoseacomerpriesa

Devorólaenunmomento.

Elotroquefuetestigo

Desugranvoracidad,

Díjole:—¿ylasobriedad

Quepredicabas,amigo?

—Ah!replicóelconsejero,

Muyneciofui,bienlosé

Cuandodemaleshablé

Queyonosentíprimero.—

Estancomúncomoinjusto

Deuncuitadoalverlapena,

«Suconductanofuebuena»

Exclamarconceñoadusto.

Tuqueasíairadorepruebas,

Queacusasconacritud,

Dime,¿tuausteravirtud

Hasufridomuchaspruebas?

Tuqueexigesheroísmo,

Quejuzgascontalrigor,

Fuerasacasomejor

Viéndoteenelcasomismo?

Nocondenescondureza

Creyéndolepervertido,

AImíseroquehasufrido

Ladesgraciaylapobreza.

Ycuandotufallodes,

Noteolvidesdeunacosa,

Queeslaculpamuydudosa

Yqueeldolornoloes.

Casisiempreesinjusticia

Laausteraseveridad,

Yladulcecaridad

Escasisiemprejusticia.

FABULAXL.

LOSNAUFRAGOS.

Unaventurosatropa

Deactivosaventureros,

Despuésdeallegardineros

DabalavueltahaciaEuropa.

Unoconmenosvehemencia,

Seafanóporjuntaroro

Buscandoansiosoeltesoro

Queinstrucciónsellamayciencia.

Laestrañaresolución

Repruebansuscamaradas,

Llamándoleacarcajadas

PormoteD.Excepción.

Comoencasossemejantes

Sucederáalqueasíobre,

Elvolvióinstruidoypobre,

Ellosricoseignorantes.

Diceunpresencialtestigo,

Queaquellahuesteopulenta,

Enunbuqueporsucuenta

Suhaberembarcóconsigo.

Yqueagranproximidad,

Delpatrioyqueridosuelo,

Denubessecubreelcielo

Yrugelatempestad.

Lasolasembravecidas

Lanzanlanaveaunaroca,

Yconfatiganopoca,

Loshombressalvanlasvidas.

Deaquelpeligroenpresencia

Dejantodosutesoro,

Losqueeranricosenoro;

Nadaelqueeraricoenciencia

Esteencuéntrasealmomento,

Mediosdevivirhonrosos,

Ellosporlosvergonzosos

Hallanapenassustento.

Enépocadepravada

Porelcultodelmetal

Presentarejemplotal.

Sejuzgaráinocentada.

Peroenépocaninguna

Esrazóncifrarelbien

Enloqueelmenorvaivén,

Arrastradelafortuna.

Yelquedeelloestéenedad,

Formarprocureensímismo

Untesoroquealabismo,

Nolancelatempestad.

FABULAXLI.

LOSDOSPERROS.

Dosperros,unosapiente

Yotroquenadasabia,

Estabanhablandoundía

Desuvidadiferente.

Lamia,dijoelprimero,

Estállenadedelicias,

Hácenmetodoscaricias,

Cómobien,ycuantoquiero.

—Puesyo,exclamabaelsegundo,

Hambrientoyapaleado.

Soyelmásdesventurado

Perro,queexisteenelmundo.

—Miamo,elsapienteañadió,

Bienpuedeenseñarteati;

Siaprendes,comoaprendí,

Estaráscomoestoyyo.

Trabajandoconafán,

Teinstruiríasdecontado,

Ycuandoestéseducado,

Viviráscomounsultán.

—Yoeducarme!¡Quéocurrencia!

Envano,amigo,teempeñas,

BailarEntenderporseñas…

¡Puesyaesmenesterpaciencia!

—Entonces¿porquétequejas

Siporvivirenholganza

Lamásrisueñaesperanza

Indolenteyneciodejas?

Comoelperroobservoyo,

Quetodosquierentener

Lasventajasdelsaber,

Perosutrabajono.

FABULAXLII.

LAROSAYLAESPINA.

Detentarlemuycapaz,

Cogióunarosaunrapaz

Demayociertamañana.

Eltristenoimaginó

Queenobjetoasíprecioso,

Nadahubieradedañoso,

Yunaespinaseclavó.

—Padre¿aquétantabelleza?

Sihacedaño¿aquéeseolor?

—Hijoelplaceryeldolor,

Mezclólanaturaleza.

Misterioenverdadprofundo,

Perocomoenelrosal,

Mezcladoselbienyelmal

Hasdeencontrarenelmundo.

FABULAXLIII.

LAPARCIALIDAD.

Porlosrelievesdeunplato,

Restodeunagranmerienda,

Armaronbravacontienda

Unperrochicoyungato.

Elperroanterioridad

Alegadeposesión

Yalegabaconrazón,

Queeralapuraverdad.

Peronohabiendotestigo

Queensuapoyodepusiera,

Agriasemáslaquimera

Yllegaunnuevoenemigo.

Esteignoralacuestión,

Causadetantofuror,

Masdelcompadreenfavor

Fallasinapelación.

Elperrocuandoestooyó

Dijo:—Sondosyyouno,

Alejarmeesoportuno—

Yafuerdeprudentehuyó.

Entonceselgatojuez,

Muygravepuntoporpunto

Enterósedelasunto

¡Yerabuentiempopardiez!

Muchasvecesconpasión

Lopropioelhombreejecuta

Atendiendoaquiendisputa

Ynoaquientienerazón.

FABULAXLIV.

ELOSOACUSADOPORELBUEY

ydefendidoporellobo.

Dioensercarnívorounoso

Ytantodañocausó,

Queenbreveseleformó

Unprocesoruidoso.

Fijóenbreveeltribunal

Paraversucausadía,

Unloboledefendía

Yeraunmansobueyfiscal.

Siendodeentrambosnotorio

Elcarácteryelinstinto,

Hablarentonodistinto

Oyeabsortoelauditorio.

Trataellobodepiedad,

Decompasión,deternura,

Ycuantoessublimeypura

Ladulcefraternidad.

Ycomodebeobtener

Clemenciasudefendido;

Aunqueunmomentoenolvido

Hayapuestosudeber.

Elbueyhabladecastigo,

Dejusticiayescarmiento:

Finmerecidoysangriento

Pideparasuenemigo.

Alqueosódeaquellasuerte

Hollarlaleynatural

Haciendoasurazamal

Espocodarlelamuerte.

Habíaenlaconcurrencia

Oyendoelcélebrejuicio

Uncachorrillonovicio

Sinmundoysinexperiencia.

Queadefensoryfiscal

Oyendohablar,elmuybobo,

Creyóqueeramansoellobo

Yelbueyunfieroanimal.

Contusjuiciosmáscuidado,

Díjolesumadre,ten

Quesueleserlotambién

Elquedefiendeaunmalvado.

Indicioes,ymuyfatal,

Encontrardelmalescusa;

Quienalmalvadonoacusa

Noaborrecemuchoelmal.

Envezdeesacompasión

Delcrimenenlapresencia,

Elbuenoporexcelencia

Irasiente,indignación.

Esdelmaloelegoísmo

Quienleimpeleaserclemente

Conelcrimen,porquesiente

Quesedefiendeasímismo.

Esagranfacilidad

Queabsuelveelcrimenajeno,

Bondadindicaenelbueno,

Yenelperversomaldad.

FABULAXL.

ELARTISTAYELARTESANO.

Murió,yonoséenquéparte,

Unescultorafamado

Muydignodesercontado

Entrelosgeniosdelarte.

Vendióalpuntoelheredero

Susestatuasdemásprecio,

Lamásbellacompróunnecio

Escultormuychapucero.

Ysinquenadalearguya

Sobreelcasolaconciencia,

Tienelabellaocurrencia

Dehacerlapasarporsuya.

—Faltaelropajeyunpie,

Puesbien,lohagoenunmomento

Comopropialapresento

Dice,yfamaganaré.—

Elrobador,dichoyhecho,

(Aprisaqueeltiempoapremia)

Vístela,yenlaAcademia

Lapresentasatisfecho.

Ábreselaexposición,

Pasanlosindiferentes;

Masdelosinteligentes

Fijaalpuntolaatención.

—Queesobradicen,seve

Deunartistadetalento

Fueraenverdadunportento;

Peroesetraje…esepie…

Yeraasí,queelpersonaje,

Destellodeungenioaudaz.

Raroygrotescodisfraz

Teníaenvezderopaje.

Llegóeldíaseñalado,

Váseenfinelpremioadar,

Massufalloalpronunciar,

Dudaelimparcialjurado.

—Bellaestatua!obramaestra!

Dicen,notienerival,

Peroesetrajefatal

Grandeestupidezdemuestra.—

Delosjuecesunseñor

Quesindudanaciójuez

Lesdijo:—Porestavez

Llamemosaquíalautor.

Vuestranobleprobidad

Trate,comoaelloseinclina,

Nodeseguirlarutina

Sinodehallarlaverdad.

Tieneporjustoelmotivo

Laartísticareunión,

Ydelaestatuaencuestión

Vieneelpadreputativo.

Eljuezquelehizollamar,

Despuésdeobservarlebien,

Conmalocultodesdén

Empiézaleainterrogar.

—Deestaestatua(habladaquí

Delaverdadellenguaje)

Hicisteisvoselropaje?—

Yelhombreafirmaquesí.

—EntoncesandadconDios,

Elquetalobrahaesculpido

Yelautordeesevestido

Porfuerzadebenserdos.

Deartesanosenelgremio

Talvezpodréisconseguir

Dineroconquevivir,

Masnodelartistaelpremio.

Hombrevanoqueteempleas

Enpescaracáyallá

Alquevieneyalqueya

Lasmásnotablesideas;

Miraqueestiempoperdido,

Sualcanceelnecionosiente,

Yapercíbeseelprudente

Queessolotuyoelvestido.

FABULAXLVI.

LASDOSRAPOSAS.

Ibanafuerdehambrientascavilosas

Conalgunainquietudymasgalbana,

Dejuliocalurosounamañana

Muycercadeunaaldeadosraposas.

Teníalaunadeellasbravatraza,

Equívocasmanerasygazmoñas;

Peroentrambasadoseranbisoñas

Enelartedifícildelacaza.

Lleganaunapraderaquevecina

Estádeciertamíseraaldehuela,

Páraselamásdiestraconcautela

Atisbandomuygordaunagallina.

Elpájarodomésticohaciacasa

Iba,yparóseconvisiblepasmo,

Admiraciónprofundayentusiasmo

Alcontemplarunaperdizquepasa

—Ave,ledice,queconraudovuelo

Atraviesasdenubeselcelaje.

Deadmiraciónrecibeelhomenaje

Queextasiadateenvíadesdeelsuelo!…

Entonceslaraposainteligente

—Acometamos,dice,esteavechucho,

—Vásenosaescapar,volarámucho.

—Apostaraaquenomimejordiente.

—¿Sábeslotú?—PorvidadelDiosBaco!

¿Puesqué,siollavolaracondestreza

Porventuraelogiaralatorpeza

Conquesemueveeseotropajarraco?

Biendiscurrenaveceslasraposas;

Sabe,sigeniosenbuscarteafanas,

Queelhombreaquienadmiranlasmedianas

Nuncaserácapazdegrandescosas.

FABULAXLVII.

ELCALCULO.

Jacintoelestudiante,

Dispuesto,vivaracho,

Excelentemuchacho,

Eraunpocopedante.

Undíaqueasaltar

Conmásafánseesfuerza,

Ocúrrelelafuerza

Delsaltocalcular.

Somosmuymajaderos,

Sinreglatrabajamos,

Yasínosfatigamos

Dijoasuscompañeros.

Formemosecuación:

Yfuerza,Edistancia;

Tododesdelainfancia

Debehacerseenrazón.

Maslosotrosrapaces

Menosadelantados,

Cálculoscomplicados

Dehacernoerancapaces.

Yprosiguensaltando

Conlamayordestreza,

Singastarlacabeza

Susfuerzascalculando.

Buscapapelypluma

Elmozo,ycongranflema

Elpropuestoproblema

Daporresueltoensuma.

—¡Lacienciacómoeleva!

Dice,¡oh!cuántofecunda!—

Yunazanjaprofunda

Saltarquiereporprueba,

Alcálculosujeta

Suesfuerzo,perozas,

Cae,yapocomas

Llévaselepateta.

Diotanfuerteporrazo

Quepormuybienlibrado

Setuvoeldesdichado

Condislocarseunbrazo.

Enestounalección

NosdaelpobreJacinto:

Nuncaloqueesdeinstinto

Pidasalarazón.

FABULAXLVIII.

ELPARROCOYLOSFELIGRESES.

Unpueblo,quesegúndicelahistoria

SehallaenelinteriordeAndalucía

Padeció,comadeotranohaymemoria,

Unahorriblesequía.

Consternadalagente

Miraelcampoasolado,

Ysielaguanoacudedecontado

Lamejorfincadeaquelpingüesuelo

Nodarálasimiente.

Losojosvuelventodoshaciaelcielo

Imploranconfervorypiedadmucha

Remediobreveatanacerbosmales,

Maselcielonoescucha

Porrazonesqueignoranlosmortales.

Viendoqueinútilmente

Supiedadimploraban,

Impíoslosmásdeellosblasfemaban

Conbocamaldiciente.

Eraelcuradelpueblounvirtuoso

Varón,modestoygrave,

Yoyendoaquellenguajeescandaloso

Pormásquedeldeberbollenlosfueros,

Diceconvozsuave

Asusmalresignadosfeligreses,

—Unadeclaracióntengoquehaceros.

Hoycesandelasuertelosreveses:

Amí,aunquepecadorflacoeindigno,

Elpiadosocielo

Deestarevelaciónmecreyódigno.

Sucólerajustísimadepone,

Yparaenviaralabrasadosuelo

Lalluviadeseada

Quecadacualimplora,

Solaunacondiciónsencillaimpone.

«Queunánimedéelpuebloylibrevoto

»Porelcualdetermineclaramente

»Deempezarallovereldíayhora;

»Siasínofuere,elpactoquedaroto.»

Cuandoestooyólagente

Cadacualavotarseprecipita;

Unoquierequelluevaenseguidita.

Otroqueelsolseveleconcelaje;

Porquetienequehacerciertoviaje,

Queleimportamuymasquelacosecha;

Votandoasíqueeldía

Siguientehadelloverdesuregreso.

No,legritamuypocosatisfecha

Unamoza,pardiez,nohadesereso,

Precisamenteestoyderomería.

Otroyerbasegada

Tiene,yleharíaelaguagravedaño

Hastaverlaencerrada;

Otroelaguanoquiereenaquelaño

Porquenoescosechero

Sinotratanteengranos

Cuyaabundanciaatascasugranero.

Yotros,enfin,conmilprotestosvanos.

Pornohacerelrelatomásprolijo,

Tantasdificultadesopusieron

Quedeacuerdocomúnnoconsiguieron

Señalaralalluviadíafijo;

Diosnoescuchólacharlainoportuna

Yelagualesmandóporsufortuna.

Entonceselbuencuraasílesdijo:

«Oh!juiciosdeloshombres,juiciosvanos,

»¡Ohdesdichadasuerte!

»SilapusieraDiosennuestrasmanos

»Fueravidainfelizytristemuerte!

»Limitadarazónyvanaciencia

»¿Porquéacusasimpía

»LadulceProvidencia

»Diciendo—ensulugarmejorsería?

»Sellayaellabioinmundo,

»QuesiDiosunmomento

»Sudirecciónfiaseatutalento,

»Nuevocaostornaraaserelmundo.»

FABULAXLIX.

LACORZAYLARAPOSA.

Trasunalargacamorra

Conmastinesysabuesos,

Molidashastaloshuesos

Unacorzayunazorra,

Yaladébilclaridad

QuedespedíalaLuna,

Desuprecariafortuna

Hablabancongravedad.

—¡Ah!Decíalaraposa,

Siyoalanaturaleza

Debieratuligereza,

Fueramisuerteotracosa.

Ciertamentenoimagino

Porquéutilizastanmal,

Esepoderespecial

Dandocarrerassintino.

—Sintino!¿Poresoscerros

Hacerpuedomásquehuir

Sidecercaoigolatir

Alosmaldecidosperros?

Pueslleváramepateta

Sienvezdecorrerligera

Apensarmeentretuviera…

—Nodigoqueteestésquieta.

—¿Puesentoncesquédirás?

—Quesisalvartepretendes

Cuandolacarreraemprendes

Miresbienadóndevas.

¡Correr,correr,mascorrer,

Yporuninstintociego,

Avecesalmismofuego

Dequehashuidovolver.

Ysintinonimedida

Tumuchafuerzaemplear,

Paraveniraparar

Dondehassidoperseguida!

¡Hacerdetuperdición

Instrumentolastimoso

Esemediopoderoso

Quetienesdesalvación!

Así¡votoaBelcebú!

Muriótupadreytuabuelo,

Yenverdadmuchorecelo

Queasíhabrásdemorirtú.

Tomeparasuconciencia

Estaleccióncadacual,

Quenohadevenirlemal,

Aunquepresumadeciencia.

Cualquierpersonadejuicio

Entodoeventoposible,

Porquesabequeestemible,

Estáenguardiacontraelvicio

Peroaquellasdemásseso,

Lasdegrandescualidades,

Desusbuenasfacultades

Notemennuncaelexceso.

Resultandoenconclusión.

Sergravecausademal,

Loquedebienmanantial,

Fuerasujetoarazón.

Juzguealadichanocivo

Cualquieraquenoestéloco.

Lomalo,yamuchoópoco,

Lobuenosiesexcesivo.

FABULAL.

LOSDOSHERRADORES.

Yoconocíunmariscal,

Vulgoalbéitaróherrador,

Sempiternoclavador

Detodopobreanimal.

Loparece,masnoescuento,

Tanbuenamañasedaba,

Queloscaballosclavaba

Noventaynuevedeciento.

Eraantiguoenellugar,

Yhabíaenlavecindad

Unmozodehabilidad

Queacababadellegar.

Pasarondosviajeros,

Cuyasdoscabalgaduras,

Veníansinherraduras

Enlosremosdelanteros.

Infórmensedeunvecino

Quelesdacuentacabal

Delantiguomariscal,

Ydelquehacepocovino

—Elviejoesmaloenverdad,

Elotronosehaestrenado,

Variosmehanasegurado

Queesmozodehabilidad.

—Conélvoy,dijoPerico,

Quesiendoelotrotanlerdo

Enprobar,quédiablospierdo?

¿Túquépiensashacerchico?

—Loqueesrazónhedehacer

Andrésreplicóatrevido.

Valemásmalconocido

Quebuenoporconocer.

Ydiciendoestasandez

Vásealviejosindemora;

Alcabodemediahora

Pénenseenmarchaotravez.

VueladePericoeljaco,

ApocodíceleAndrés:

—Estacojea¿noves?

SíporvidadelDiosBaco.—

Yeratanurgenteelcaso

Queantesdeandarmedialegua,

Clavadalapobreyegua

Nopodíadarunpaso.

—MealegroporSanBeltrán,

ExclamóPedroconrisa,

Veteahorasitienesprisa

Caballeroenturefrán.

Cuandoelrefránesprudente

Yocomonadieleaprecio,

Masdelosqueestánennecio

Meriobonitamente,

Ycreorazóntener,

Cuandosiemprehepreferido

Alomaloconocido

Lobuenoporconocer.

¿Tegustóestelibro?Paramáse-BooksGRATUITOSvisitafreeditorial.com/es

top related