euskaltzaindiak deklinabideaz eskaintzen duen ...zuen. gero, izenordeen formen aukera egin zuen. eta...

633

D E K L I N A B I D E A

EUSKALTZAINDIAK DEKLINABIDEAZ ESKAINTZEN DUEN ERABAKIA

B e r g a r a k o V I I I : B i l t z a r r a r e n o n d o r i k E u s k a l t z a i n d i a k , o r t o g r a f í a e t a g r a m a t i k a z k o f o r m e n z e n b a i t p u n d u g o g o a n h a r t u r i k , a r g i t a s u n a k e m a t e k o a s m o a a g e r t u z u e n , h i z k u n t z a b a t u a r e n a l d e k o u r r a t s a k , p o l ik i p o l ik i b e d e r e n , a u r r e r a b i d e a n s e n d a e t a b e r m a z i t e z e n . H a s t e k o , k o n t s o n a n t e b u s t i - p a l a t a l e n o r t o g r a f i a k n o l a k o a i z a n b e h a r l u k e e n a d i e r a z i z u e n . G e r o , i z e n o r d e e n f o r m e n a u k e r a e g in z u e n . E t a h i r u g a - r r e n e z , h a u x e b e r a u , d e k l i n a b i d e a r e n a , j a l g i e r a z t e n d u a r g i t a r a , h - a r e n a r e k i n b a t e r a t s u , h i z k u n t z a b a t u r a k o h o b e t z a t e t x e k i t z e n d i t u e n f o r m a k z e in d i r e n a z a l d u r i k .

DE

KL

INA

BID

EA

634 EUSKERA - X X IV (2. aldia)

<P í<

É5 W ¡3 co <

O « N < I—lH

635

tíor t íOtxOtí

<OWN<Opq

WP

í=>MH*-3

ctío

’c/5CD

cdo

MN

ARTI

KULU

GR

ADU

GAB

EKO

AREN

O

ND

OR

IK

636 EUSKERA - X X IV (2. aldia)

is i—< Ctíus

Ai 1 Ai tí H) Q)

OA!S: +-»CU

Aia o^ ' A»

Aí v~ tí

c 9. N• ÍS tí} +3N AÍ C c^ Q) Q) Q)

tí a¥¿3 oc r,a a ok. k.a a «

-*—> -*-j 1-j •v j -«~j +-jQj Qj ü) 5) Qj Qj

Ai

Ai C C a «

o-S tí 'tí j*. k. tí tí

3MaM

Otí

Ai V tí tí

? OSí * tí ó

Ntí

C A £•§ ' K~J r*> ■♦-»Ai g Co> r o»k ltí títí

tíÓ

o•5

tí 3iS o

ü Q S5̂ ̂ Aití O O O O O O

03orQ*+Jo3tí

03 COO o -9 - t í

co rtíCxO ■% íh «oPh W P

tíX5

ART

IKU

LU

GRAD

U H

UR

BIL

EKO

AR

EN

ON

DO

RIK

637

01u2 s

oÁO Ao o

oA

c 2o o

oA

V aAo c

' ?A"• -40tí ^ C SL NCT)

tg A £ £O O O O

A*3 oC A ^tí tí gk. k. Atí tí tí tí

O O O O O

coV .rQ ■ CO.bO

oatí

cof-ico

GW>G

Oco

Otítí

ACD

Ai .O• rH j _ j Q■tí cO X• H (O ^ ' Hti .n ^ cd co

' % 'o 4-> *+-> *+j’w ca p2 r2 ĉOp2CDfH 3 t5 t3 3̂>-H h-1< < C < <

COO'+3cOQ

0)P

638 EUSKERA - X X IV (2. aldia)

O<Phwwl-HWNIHH

639

E u s k a l t z a i n b u r u a r e n e s lc a b id e z h u r r e n g o o h a r r o k e t a e r e d u o lc p r e s t a t u d i t u t .

B i lb o n 1 9 7 9 - g a r r e n e k o I r a i l a r e n 2 7 - a n .

EUSKARA BATURAKO DEKLINABIDEAREN OHARRAK.

L e h e n p a r a d i g m a n m a r k a h u t s a k b e s t e r i k e z d i r a a g e r tz e n .

P a r e n t e s i a r t e a n d a t o z e n a k k o n t e s t o b a t z u e t a n e z d i r e l a a h o s k a t z e n a d i e r a z i n a h i d u e t a b e s t e b a t z u e t a n b a i . E s a t e r a k o : -('r ) i m a r k a k o n t s o n a n t e b a t e n o n d o a n -i d a e t a b o k a l b a t e n o n d o a n -r i . A d la t i b o z k o ~(r)a d e l a k o a k , o r d e a , e z d u z e h a r o b e r d i n b e t e t z e n le g e h o r i a n f i b o l o g i a n e z e r o r t z e a r r e n .

A d i e r a z i b e h a r r a d a g o , o r d e a , l c a s u e n m a r k a k , a l d e r d i b a t e r a u t z i r i k b o k a l a r e n o n d o r i k h a s t a p e n e a n (r) d u t e n a k , -e - e p e n te t i lc o b a t h a r t z e n d u t e l a k o n t s o n a n t e b a t e n a t z e a n j a r r i z g e r o e t a k o n t s o n a n t e b a t e z h a s t e n b a l d i n b a d i r a : e d o z e i n g i z o n + k > e d o z e i n g i z o n e k , l u r + k o > l u r r e k o , u r + t a k o > u r e t a k o , e g o n + z > e g o n e z , b a i n a h a l a e r e z e r z a z e d o z e r t a z , z e r t a n , e d o z e i n g i z o n + g a t i k > e d o z e i n g i z o n e g a t i k , b a i n a h a l a e r e s a k o n + t z a t > s a k o n t z a t , I d i a z a b a l + n > I d i a z a b a - l e n , u r + t a n > u r e t a n , e g u r + t i k > e g u r r e t i k , e t a a b a r .

P a r e n t e s i a r t e a n a g e r t z e n d a -(a j r r e n d e l a k o a r e n -a - e r e . B a i n a h e m e n e z d u g a u z a b e r a a d i e r a z i n a h i , e g u n g o e g u n e o n b e t i - a - h o r i d u e l a e r a b i l t z e n b a i t a . H i s t o r i a n z e h a r h o r i g a b e e r e a z a l t z e n d e n e z g e r o a r t i k u l u f o s i l i z a t u a d e l a e s a n n a h i d u .

B e s te d i s t r i b u z i o k o n p l e m e n t a r i o e z , / e d o / / m a r k a z s e i- n a l a t u r i k d a u d e n e z , a l e g i a , h o r r a e s a n b e h a r r e k o a :

G e n i t ib o e d u t e z k o r a k o -

640 EUSKERA - X X IV (2. aldia)

I n s t r u m é n t a l e a n - z a z e d o - t a z i z e n o r d e , g a l d e t z a i l e e t a a z k e n e k o e t a r i k a t e r a r i k a k o e k i n .

M o t i b a t i b o z k o - g a t i k e t a - a r r e n d i r e l a k o e n a r t e k o d i s t r i b u z i o k o n p l e m e n t a r i o a e z d a l e k u g u z t i e t a n b e r d i n . E r e m u b a t e a n e t o r r i a r r e n , e t o r t z e a r r e n b a d a e r e , b e s t e a n e t o r r i a g a - t i k , e t o r t z e a g a t i k , b a i n a e t o r r i d e n a r r e n h a l a e r e .

L e k u d e n b o r a z k o e t a n d a t o z e n a b l a t i b o z k o - ( r ) ik , a d l a t i b o b u k a t u z k o - i n o e t a d e s t i n a t i b o z k o - k o t z / - t a k o t z e z d i r a g e r o m u g a t z a i l e d u n e i \ a r t e a n a g e r t z e n , p a r t i t i b o a r i g e r t a t z e n z a i o n b e z a l a e z b a i t i r a i z e n s i n t a g m a m u g a t u e n o n d o r i k e r a b i l t z e n : m e n d i r i k m e n d i , o n d o r i k , b i z i d e i n o , h o r t a k o t z , e t a a b a r .

B i f o r m a a g e r t z e n d i r e n e a n / e d o / / m a r k a g a b e , d i s t r i b u z io g e o g r a f i k o a b e s t e r i k e z d u t e l a a d i e r a z i n a h i d a e t a b i a k z i le g i d i r e l a .

A r t i k u l u e z m u g a t u r i k a k o p a r a d i g m e t a n p a r e n t e s i a k b e s t e z e r b a i t a z a l d u n a h i d u . E s a t e r a k o : - a - ( r e n ) - g a t i k m o d u b i t a r a e r a b i l t z e n d é l a , - a g a t i k e d o - a r e n g a t i k . E t a - a k - ( g ) a t i k d e l a k o a - a k a t i k b e s t e r i k e z d é l a a h o s k a t z e n , a s im i l a z i o z . E z d a s a r t u , o r d e a , - e g a t i k , E t x e p a r e X V I - g a r r e n m e n d e k o a r e n b a i t a n e t a E i b a r k o n o r m a n e r a b i l t z e n d e n a , h a u d a , *-eg- g a t i k , j a d a n i k b a z t e r t u x e g e r t a t z e n d e l a k o .

A . I r i g o y e n

Do

no

stia

n,

Gip

uzko

ako

Dip

uta

zio

an

azpi

an

izen

pet

zen

d

ute

nak

bi

ldur

ik

19

79

gar

ren

A

za

rear

en

30ea

n et

a ik

usir

ik

dek

lin

abed

eaz

aurk

eztu

de

n p

rop

osa

me

nd

ua

, ah

o ba

tez

onar

tu

da

E

usk

altz

ain

dia

ren

er

itzi

tzat

bo

to

zuri

ba

t iz

an

ezik

.

641

Dih

arc

ere

n

izen

ean

J.

L.

D

avan

ten

iz

enea

n

P.

La

rza

ba

len

iz

en

ea

rL

afi

tte

J.

H

ari

tsc

he

lha

r J.

H

ari

tsc

he

lha

r

DEK

LIN

ABI

DEA

REN

E

RE

DU

AK

642 EUSKERA - X X IV (2. aldia)

03OrSCD

T?aa?

< ^ w g 1m ^S - Su ctí < M O -c ^ 3 § *5^ ctí

603N(D

OPP

¿¿>s Ai

CCD•bAi A S A AO O O O OP3CD CD CD CD CD

o3o

V»03aSo5

a3

a § « atxo cCW P

oAia

aío?>

643

-S3«o

~cCD

OS5

S 2c 'tj a tí c .•£ ■ti a « a 0)-q ^ *?£ CD CDfe sh ^ ^ ¿¿ ri¿¿¿ o o

•+-> Os e ^tí tí tíc c ctí tí títíi ^ _tíjc "c !?CD CD CD '5̂ ^ ^

A> Aí ¿¿ Ai -V rVO O O O O Otí) tí) tí) tí) CT) tí)CD CD CD ctí

3

CtíO

MN0)5=1CDN2NCD

-a

COorQ+3cotí

cO Ctí rQ X5 X5CO O o O O Oo rQ rQ rQ 5 5rQ ’+J +J ‘■+3 +3 +3

’on r2 ctí Ctí * ctíCD r~i 3 ^3 "3 "3r-HhH < < < <

Kon

tson

ante

z am

aitu

rika

ko

labu

r ad

jeti

boa

644 EUSKERA - X X IV (2. aldia)

tok. k. k. k. k. k. 3 3 3 3 -O -O ¿5a a « a

oaí

a♦ otokk .3

3

O£ Ai to to f c f c 3 3

- Q - O 3 3

3

s ?CÜk .3

►O

A

■S 3 N Ai ID 0) QJk k >*.k. k3 3 3-0 -0-0 3 3 3

OAi3T3Ctof - ° *- Ai3 a- o *-> 3

— 3

« - sa 5N

C Q to N V. w k .

3 3 -O -O 3 3

3- O

3

C3

" Skk3

- O3

« £ cu cu k k k ^ 3 3

- O - Q 3 3

O

•S3

« v

« b k .t o 3 £■ , 0

3 « ►O \

5 o^ -S

3 3 k k t o t o k . ^ k k 3 3

- O - O 3 3

3

3

tok .V.3

- O3

C3k3

tokk3

" O3 O r* Ai

^ 3 t j k

to ÇD5- ^ b * -

3 3- O - O5 i *

S OC Ai 3 3 k . ^ t o t o k . v . k .3 3 -O 43 3 3

OAitok3

- O3

ctíOrQ

a

so£

c0OrQ COo‘■PCO:Sbo"+-JCOW p

COoA í

NCD4->3

X 5CDO

£ ¡*+3• r—i tiCD

O

ctíoA íN

COk .O

r Q 'aQ>

X J

3A lCDO

r Q

J O

2 KJcu - coorQ

co 2 XI 2 ° ^ -í3G a ffi «2 (0 5 -J3 jo« s O f -d O h *£ C/3 ^ P

ou

P - i

CO o o2 rQ rQ^ +3 *43 vd co coCD ti rQ "O < <

cooAíN3

+ JcOAí3rQOrQ4->

J O

" 5

<

COorQ+ 3COa

c0orQ’4->coti

cor t i

645

tí■+-o

'3-o

3-Otí

'5«en£(Dk.

3-Otí

arQ

aa"3-O"ea>

^ 3 b 10 3 ^ -O - a r¿¿

~ T3 c § a 2. 2> «? ? ^ P K b ^ a *°_S o

c c a «?> F>Q) a t -o tí « rQ . tí O

— .g tí" tí c c tí tí CD O* Q) cu ^ L.

tí tí -Q rQ tí tí

tíetí£>Ci)k.k.tí-Otí

O- t í tí Stí « S1 Ç t b 3 3

■° ü~ 1Í3 o' c Ai a « e c

ART

IKU

LU

GRAD

U G

ABE

KO

Z M

UG

ATU

RIK

AK

O

EGO

KI

AD

JET

IBO

A646 EUSKERA - X X IV (2. aldia)

o■ü a¿ a a a2 c a 3 o a tí) o

647

r¿ ^ 'xs £ c 3O

5wj a

“ c 2 o

«c¿¿o

r* BC OO 05

Adc - »o -S a s 05 5 o> -2 ? o ? -3 -2 Crj -2 O ¿¿ »> a; Oí O o ̂Cr> Ol05 05

s o5 £c O^ o>

. § ';

o•S3eoa»•2So0505o"c

3£OO5£•22So0505N

các § ■2 o>

S*1 ^05 o ?> 05

o 0> ¿¿ O) o

orV«£o¿¿•2So05N 0)'

c o K S -* « c a c g c « eOl .g 0>c 5 c•2 O .2 Ai CJl 0 ^ 0 05 05cu oj

cduuctit.s*¿5

£«*3*Q*£05

2̂So0>05£o-5?~£05

rVO0>05

ctíorQ’c/503tí

£« Ai^ ‘C: O■4-0rV tíe 50 5 CD

c ¿çu aV . ■ r-J

AR

TIK

UL

U

GR

AD

U

HU

RB

ILE

KO

Z

MU

GA

TU

RIK

AK

O

EGOK

I A

DJE

TIB

OA

648 EUSKERA - X X IV (2. aldia)

13

5

a í o *42 A tí tí Aí ^o c

oAíocu

Aí c tíq CT)Aí Aí -r̂ c to N A cO O O •2 •2 .O O •2

aí |I S Aí Aí Ai s £ SO 11 O o O O o O oO} Crj tíi CD OíCU cu cu cu cu CU cu cu

Aíocu

tíNc

.oso

•2socu

AT c C tí tí

•*-» -*-Jo o

títí.oso CT) CD O-) j-j oCU CU CU CU CU CU cuo o

cdcd rrj cdtí o °C cd 2 jq cd0) O 5 2 O3 ^ “ -

« a g °

+3 03~ % oO H ^ k00 S Q Ah

co

a í * o _S5 ®

S Gcd

cdo

AíNcd CUo tíAí cuN N3 P-*-> Ncd

Al3

CUT3•rH

cd cd .Q X!o o O OrQ rP rO rQ+3 "-£ +3 "-PiS cd cd cd3 T3 T3 T3< < < <

OrQ

t*> cd cu o

cdaCflcu

cdtícd■a a-O £o scd£ Sfn cd cd ■*-* r̂ í CUbo co .•S J S *OT co< ° tíJS Aí 55■H N rQ Cd +-> b tí *tí tí o o,Q rQ ^. C t í■3 ü -HT3_ CU

rM CU t-H (U +¿

649

c •tá Aía a • 2

r-O a*3- o * 5CS

j¿■2

oCD

e• 2

A• 2

ao

O

■£

Ces

OAes

e s c c c ca es s¡ es es es esCD cd • 2 o> CD S 1c e ¡ c s¡ c c.o • 2 o o * 2 • 2 • 2s a CD A S a a ío o ’+J '+->"cn rS Jtí Jtí rSOf—i 3K-ihH

ARTI

KULU

GR

ADU

GAB

EKO

Z M

UG

ATU

RIKA

KO

LABU

R

AD

JET

IBO

A

650 EUSKERA - X X IV (2. aldia)

¿¡iFc3us

O+3 Aia tí aí xs ? £ k- cd k,3 k -Q 3 Q -O — aaív ^

Ai Ai £OAití N .£A*

-iotíg5

tíNCtí CD CD CD "S CD CD CD CDk k Ss. k k. k. k k.k. k k k. k. k. k.tí 1 3 tí tí tí tí tí tí tí*Q 1 rQ rQ rQ rQ rQ -Q rQ rQtí tí tí tí tí tí tí tí tí

aí

k.-orSA»

títí

ktírQtí

O•5 a '3

tí tí tí a

-*-2 O C Ai-a g 5 tí tí

5) U Qj D H) H) k. k k. 5̂ k k. k.k k. k. k k. k. V-tí tí tí tí tí tí tírQ rQ rQ rQ r-Q rQ rQtí tí tí tí tí tí tí

td£co

a.533

tík.k.tí-Qtí

Ai k tí tí k. k. k. k. tí tí ■Q rQ tí tí

g o£s •$ k. k. k. k. tí tí rQ rQ tí tí

OAití"tí£CDk.tík.tí-Otí

tíc -S? S g9J SN k.tí tí tík. v. k.k k 5̂ >*.tí tí tí tírQ rQ rQ rQ

tí tí tí tí

tík

651

tícuj*.k.3-Otí

ctí-vtíŝ.a

ccscdCCU

'tjtítícd

r¿'Stítí

r¿¿ r* -tí

títítí*¡¿tí?& 3 &■§

tí tícü ^ -tí^ ^ tí¿E

arOtí

tí§ . s

£ 3 £ *o-O ^tí

O V• 5 tí tí tí tí tí tí Cd-K Ctí CD S*. k. k. ^ tí tí -O -O tí tí

NV3 M V3O 2 -O£ tí tícu Os cu' tí 1cu tí

*- 5 ^ -títí tí*Q ^tí

•is tí tí tí tí tí tí tí tí) CD tí tí cu cu5-. i*»tí tí -O -O tí tí

otítítíAitíJ-.5̂.tí-tí

N 3 +-»Sí o tí ^

Ai Q tí CDb ctí CU5 ^'Q tí tí *- -Q tí

03b£

Icn

tícu"tík.tí-Otí

títíO?"tíCUJ*.

títíCD

rjg tí tí • ~ tí g CD -tí"tí C fe^ C_ tí _

tí tí tí b**- -tá **• 3^ tí 5̂ -o3 S 3 «-Otí -Qtí

tí

ART

IKUL

U GR

ADU

HU

RBI

LEK

OZ

MU

GA

TUR

IKA

KO

LA

BUR

AD

JET

IBO

A

652 EUSKERA - X X IV (2. aldia)

¿tí13|£

o

L.-Oa

o o k. ^3 3 -Oa a

oAiC 40O o

^ k.-O -O tí tí

N Ai O O3 3

O■+-J Aití tíAi •X3o Cok. k.3-O 3tí -Ot̂í¡5S VtíCM

tíN

-Q -O -Q -Q tí tí tí tí

Ai

O

3-Otí O•£títí

títíOfc3-O

a oc Ai« 3

o o o o o o o^ í*. í» k.V. ^ ^ k ^ V.3 3 3 3 3 3 3-O -O ~Q -O -O -O -C>tí tí tí tí tí tí tí

cttfcctí

1

CO

03OQ03•S *I £O ctí S FM

c o Ctí

S °:3 rQ c títd ltxo -etn fjfW P

03OMN034->3X5CUOrQ

03Or̂JNcduorQQCDTJ3¿4OX

•3 -aCD CDO O

Oílo•4-JG 03CD Os ah 2 W N,G rSt—i CO

oÍHPL)

03 0303 O OO Q rQ fQ ’£jw o3 (flS 3 5 5 < <

CDrQ XJ

O O O Q Q Q .'■»3 +3 .203 CO 03T3 T3 T3 < < <

cO

C/3CDP

OJ CO M J-H ÍH J-.ctí cOrCO O5 5co CO M M

653

oSs.

-Otí

£tí£ *2 :'3 ’g £ tí O Aíh ° *- s*.3 b -O 3 cá -o

c Aía ÍSAí *tío c fc «

Stítí►o£oSs.Ss.tí-Otí

tí>

tí £ tí AíO „ ^ ►Q 3 «

(073

-O :t í v

— ¿g £ £ t í t í otí} tí) 5̂ £ £ ¡- O O tísZ ŝ k. k. g tí tí S^5 ^3 ^ tí tí

*Ctí O*S tí tí

£ £ tí tí2> 2> £ £ o oSs. k. »*.3 tírO rO tí tí

£tí£tíAíOSs.tí-O

^ t í

f -§ § § § > ! P o ^ b 3 a•o 3 ~ « S de aí a a c e a aS5 05 e e o o t. i. >. 3 3 -O -Oa «

COCO os -s3 to

CÜOx¡ • t—» +-> JS "3 <

cooMN34-5cüAí2

rQO

rQ'+2iS'S<

a>T3orQ• H 4-> 00 »— i XJ <

a3rG

3¿4

COX¡

BO

KA

LEZ

AM

AIT

UR

IKA

KO

G

ERN

IKA

LEKU

IZ

EN

AR

TIK

UL

UR

IK

GA

BE

A654 EUSKERA - X X IV (2.

c Aí£CD

a a tí tí a’S ’S ’S ’S £5̂ 5̂. í̂CD

KO

NTS

ON

AN

TEZ

AM

AIT

UR

IKA

KO

IR

UN

LEKU

IZ

EN

AR

TIK

ULU

RIK

G

AB

EA

655

ai ^3 3 3 33 3 3 35̂. ^'—< ►—t ►—< *—(

O

BOK

ALE

Z A

MA

ITU

RIK

AK

O

ENEK

O

PER

TSO

NA

IZ

EN

A

656 EUSKERA - X X IV (2,

A£ Aí *C

£cuo O O o OAí Ai Ai Aí AíCU cu CU CU

KO

NTS

ON

AN

TEZ

AM

AIT

UR

IKA

KO

K

ATAL

IN

PER

TSO

NA

IZ

EN

A

657

tí-O~£

í tu cu•5 -S -S -5 .5y a y 2 2q j§ « tí tí^ ^ ^ ^ ^

otí tí O) '■tí £ £ 8 (D dj rV£ .£ J3tí tí

-tí£

^ £j S

tS" a ^ e 5 n «•»-> tí +-1 rsN A> Cd £ S