emakumeak zientziaren historian
Post on 08-Aug-2015
42 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Emakumeak zientziaren historianAmaia Larruzea
Libe De La Puente 2014-2015
1-E
Testuingurua
I-X X-XV 1600 1700 1800 1900 2000 2015
Maria Hebrearra
Hipatia
Caroline Lucretia Herschel
Sophie Germain
Mary Anning
Marie Curie
Rita Levi-Montalcini
Chien-Shiung Wu
Hedy Lamarr
Rosalind Franklin
Emmy Noether
Lise Meitner
Dorothy Crowfoot Hodging
Augusta Ada Byron
Jane Goodall
Evelyn Boyd Granville
Zuzen kronologikoa
Maria Hebrearra
● I. eta II. mendeetan.
● Lehen emakume alkimista.
● Asmakizunak:
o Tribikosa (destilatzeko).
o Maria bainua.
● Kimika modernoko aintzindaria: urrea, azido azetikoa… sortzeko
prozedura.
Hipatia● IV. mendean.
● Aitari (Teon) esker heziketa intelektuala.
● Irakasle ospetsua.
● Kristautasunari uko.
● 40 liburu.
● Asmakizunak:
o Planisferioa
o Astrolabio laua.
● Kristau talde batek hil zuen
Caroline Lucretia Herschel
● (1750) Prusian, erdi mailako familia.
● Bere anaiak Urano aurkitu.
● Izar bikoitzak aurkitu.
● Kometa bat aurkitu zuen lehenengo emakumea.
● Zientziare urrezko domina.
Sophie Germain
● Parisen (1776).
● Familiak ez zion ikasten uzten.
● Gizon baten izenean aurkeztu ikerketak.
● Fermaten Teoreman aurrepausoak.
● Zientzien Akademiako Saria jaso.
Mary Anning
● Ingalaterran, oso familia txiro batean.
● Bere lana: fosilak aurkitu eta saldu.
● Aditu bihurtu zen.
● Antzinako dinosauroen bi eskeleto aurkitu.
● Historiaurrea ulertu, paleontologia jaio.
● Ez zuten bere izenik ematen, emakumea zelako.
Marie Curie
● Varsovian, Polonian (1867).
● Fisika eta kimikan litzentziatu, doktoretza.
● Erradiaktibitate hitza lehena erabili.
● Gizonarekin batera, polonioa eta erradioa aurkitu.
● Bi Nobel Sari jaso (1903 eta 1911).
● Erradiaktibitateak sortutako leuzemiaz hil.
Augusta Ada Byron● Londres 1815.
● Konputagailuen mundua.
● Gaixotasunak,14 urte --> elbarri.
● 17 urte matematika ikasi.
● Makina analitikoa: hiru bider gehiagoko kapazitatea.
● Letra inizialekin sinatu.
● Konputagailuen munduan ADA izeneko hizkera.
Emmy Noether● Alemania (1882).
● XX. mendeko algebran aditua.
● Erlatibitatearen eraikuntzarako ezinbesteko kontzeptuak argitu.
● Matematikaren alde abstraktuak landu zituen, adibidez, algebra ez kommutatua.
● “Noethriaz eraztuna”.
● Göttingengo Unibertsitatean irakasle.
● AEBra emigratu, naziek boterea eskuratu.
Lise Meitner
● Austria (1878).
● Fisikaria.
● Erradiaktibitatea eta fisika nuklearra.
● Fisio nuklearra aurkitu zuen taldearen parte.
● 109. elementu kimikoa, meitnerioa.
Rita Levi-Montalcini
● Turin (1909).
● 20 urte arte batxilergorik ez.
● Medikuntza ikasi,neurokirurgian espezializatu.
● Isilpeko laborategian lan egin zuen.
● NGF proteina aurkitu (San Luise).
● 1986. urtean medikuntza Nobel Saria .
● Gaixotasun neurologiko aztertu eta kantzerra ere.
Dorothy Crowfoot Hodgkin● Ingalaterra (1910).
● Kimikaria eta unibertsitateko irakaslea.
● Kimikako Nobel saria.
● Biokimika ikerketa ugari egin zituen X izpiei
esker.
● Teknika kristalografikoa hobetzea erabaki zuen
hurrengo biomolekulen estruktura
tridimentsionala zehaztuz
-Kolesterola, 1937.-Penizilina, 1945.-B12 bitamina, 1954.-intsulina, 1969.
Chien-Shiung Wu
● Shangai ondoko herritxo batean.
● Fisika nuklearrean doktoratu (AEB).
● Honoris kausa jaso zuen lehen emakumea.
● Manhattan proiektuan parte hartu.
● Nobel Sarietan bidegabekeria.
● 1997. urtean hil, bihotzekoa.
Hedy Lamarr
● Austriar aktore eta asmatzailea zen (1914).
● Ingeniaritza ikasten hasi zen, baina, antzerki munduan sartu
zen.
● Spread spectrum sistema asmatu.
● Ez zuen dirurik irabazi.
Rosalind Elsie Franklin
● Ingalaterran (1920).
● Cambridge-ko unibertsitatean fisika-kimikan doktoratu.
● 51. argazkia, bertan ADNaren argazkirik zehatzena.
● Bere ikasleek 1962an Fisiologiako eta Medikuntzako Nobel Saria
jaso zuten proposaturiko ADN aren ereduarekin.
● Ez zen bere izena aipatu, obarioetako kantzerra zela eta hilda
baitzegoen X izpiek eraginda.
Evelyn Boyd Granville
● Washington, 1924.
● Matematika doktoretza lortu zuen bigarren emakumea.
● Espazio orbitak kalkulatzeko programa.
● IBM, Vanguard,Mercury, Apolo proiektuak.
● Kausa Honoris lortu zuen lehen emakume beltza.
● Diskriminazioaren kontra ihardun zuen.
Jane Goodall
● Londresen familia xume batean jaio (1934).
● Idazkaritza ikasi eta zerbitzari lanetan ibili.
● 1960an Tanzaniara joan zen.
● Tximinoen giza eta familia portaerak aztertu.
● 1965an etologian doktoratua lortu.
● Institutu bat sortu, ehundaka sari, defentsan jarraitu...
top related