ayuntamiento de leioa web oficial - pinosolo …de 7 hectáreas multitud de especies vegetales,...
Post on 13-May-2020
6 Views
Preview:
TRANSCRIPT
PINOSOLO PARKEAREN HISTORIA
Pinosoloren historia ezagutzeko XX. mendeko bigarren hamarkadaraino joan behar da (hain zuzen ere, “20ko hamarkadako une zoriontsuak” izenaz ezagutzen den garairaino). Lursaila, artean, landa-ingurukoa zen, eta Bartolo Expósito Sesumaga zen jabea, harik eta Aznar familiari saldu zion arte. Aznartarrak garai hartako Bizkaiko burgesia altuko familietako bat ziren, eta, besteak beste, hainbat negozio zituzten, Sota sendiarekin batera. Ezagunena Sota y Aznar ontzi-enpresa izan zen.
Aznartarrek lursaila erosi zuten, alboan zeuden beste orube batzuekin batera, ondasun bakar batean batzeko asmoz. Lursailak erosteko arrazoi nagusiena jauregi itxurako egoitza eraikitzea zen, Getxo inguruan (Neguri, Zugazarte…) eta Leioako mugan eraiki ziren etxeen antzean. Horren adibide garbia dugu Leioako Artatza Jauregia, XX. mendearen lehen urteetan eraikia eta Chávarri familiaren egoitza zena.
Familiak eskuratu zituen onibarretan, baserri bat mantendu (gaur egun oraindik lursailean dago), eta fatxadaren aurrean pinu bat landatu zuten (Pinus nigra). Horren ondorioz, diotenez, lursailak Pinosolo izena hartu zuen.
Familiak eta beren gonbidatuek aisialdirako eta olgetarako erabiltzen zuten lursaila, eta, luze barik, tenisean jokatzeko, ehizan aritzeko eta zaldiz ibiltzeko leku gisa erabiltzen hasi zen. Horrekin batera, familiak bertako landare eta landare exotiko anitz zituzten lorategiak sortu zituen, eta aniztasun handia eman zien. Gainera, hainbat egonleku eraiki ziren: - Itxura biribileko urmael bat, hurritzez osatutako basotxoan kokaturik. Urmaelak hainbat funtzio zituen, hala nola, lursail osoa
urez hornitzea, batez ere, teniseko pista ureztatzeko eta arrainek bertan biziraun zezaten. - Gaur egun erortzeko zorian dagoen beste egonleku txiki bat (urmaelatik oso gertu). Uste da garbitegi edo negutegi txiki
moduan erabili zela. - Aurrekotik gertu, madariondo baten alboan, eguzki-erloju bat eraiki zen, baina gaur egun ez dago horren arrastorik. Teniseko
pista bat, sei magnoliak mugaturik. Gaur egun, ordea, belarrez estalirik dago. - Harrizko eskalinata zabala, harriz egindako plaza batera irteten dena. Eskaileren albo bietan arrosa-landare andana landatu
zen, eta, esaten denaren arabera, baita banderak sostengatzen zituzten burdinazko euskarri batzuk ere. Plazaren jatorrizko irudia eta eskailerak goitik ikusten badira, erraketa baten itxura islatzen zuela antzeman zitekeen. Plazaren erdigunean, harrizko monolito bat zegoen, gaur egun ez badago ere.
- Zaldientzako aska txikia zegoen, plazaren aldamenean.- Lursailean zehar, hainbat bide zeuden. Horietako batzuk oraindik daude, esaterako, ezkien artean doana eta eskalinatatik
eta teniseko pistatik igarotzen dena, pixka bat aurrerago bukatu arte. Halaber, badago baserriaren azpiko zelaia gurutzatzen duen beste bat, luma-landaretik gertu pasatzen dena, plazaren erdira arte heldu arte; eta, egun dagoen basotxoaren barruan, zenbait bidezidor.
Familiaren egoitza izango zenez, etxe handia eraikitzen hasi ziren, baina, ezagutzen ez diren arrazoiak direla-eta (litekeena da familiaren patriarka zendu izana), ez zuten eraikitzen bukatu. Hala, eraikinaren hormigoizko egitura bakarrik gelditu zen ikusgai, baina, 2009. urtean, eraitsi egin zen, segurtasun arrazoiengatik.
Nola edo hala, familiak aisialdirako onibarra eraikitzeko ideia baztertu zuen, eta, ondorioz, parkea bera bertan behera utzi zuten. Gisa horretan, parkean dagoen baserrian bizi zen zaindaria soilik gelditu zen. Denbora pasa ahala, sasiak eta sastraka orubea estaltzen hasi ziren, eta gaur egun ikus daitekeen naturalizazio prozesua pairatzen hasi zen. Era berean, perretxikotan joaten zirenen leku bihurtu zen, bait,a ehiza-debekualdia bukatzean, ehiztariena ere. Zoritxarrez, egon bazegoen hondakinak isurtzeko leku moduan erabili zuena, legez kontra joan arren.
Azkenik, 2000. urteetako lehen hamarkadan, historia hau hasi eta 100 urte geroago, Leioako Udalak jatorrizko orubearen lursailak eskuratu ahal izan zituen eta, hainbat urtez, gunea berreskuratzeko lanak gauzatu zituen, egungo parkea eta basotxoa atontzeko. Emaitza hiriaren erdigunean dagoen naturaren benetako altxorra da.
Pinosolo bioaniztasunaren irla eta naturaren balio handia da, erabat antropizatutako ingurune batean. 7 hektareako espazio batean, landare-espezieak, landare exotikoak edo kanpokoak eta bertakoak bizi dira. Elkarrekin eboluzionatu dute, eta fauna ugari baten habitat bihurtu da, bizigaiak eman eta babesteko. Fauna eta flora, animaliak eta landareak, den-denak aniztasun eta aberastasun handikoak dira, eta harmonia perfektuan bizi dira.
Landarediaren barruan, onddo eta belarkara andana aurki daiteke. Zuhaitzen artean, besteak beste, aipatzekoak dira: urkiak, akaziak, hurritzak, indigaztainondoak, zedroak, gereziondoak, makalak, eukaliptoak, lizarrak, pagoak, ereinotzak, magnoliak, ezkiak eta sahatsak. Halaber, badaude fruta-arbola ugari ere, eta, horretaz gain, gune oihantsu bereziak ere bai. Zuhaitzak zuhaixka-formako landaredi elikatuarekin batera daude (elorri zuriak, arbustuak, arrosak, sasiak, zuhandorrak, intsusak, sahats ilunak, iratzeak, huntzak, suge-belarrak, otxarrak, orein-mihiak, apomahatsak), eta, askotan, harritzen gaituen oihanpea osatzen dute. Nabarmentzekoa da katalogatu gabeko gorosti bat dagoela, baita banbuzko hainbat ale ere. Horiek guztiek, ezbairik gabe, espazioaren aniztasuna areagotzen dute.
HISTORIA DEL PARQUE PINOSOLO
La historia de Pinosolo se remonta a la segunda década del pasado siglo XX (los conocidos como “felices años 20”), cuando por aquel entonces la finca, que tenía un carácter rural, pertenecía a Bartolo Expósito Sesumaga, quien la vendió a la familia Aznar. Era ésta una de las familias de la alta burguesía bizkaina de la época, dueña, entre otros negocios, junto con la familia Sota, de la famosa Naviera Sota y Aznar.
Los Aznar adquirieron la finca junto con otros terrenos adyacentes al objeto de unirlos en una única propiedad. El motivo de la compra fue el de construir una residencia palaciega, al estilo de otras que se habían edificado en el entorno de Getxo (Neguri, Zugazarte...) y en su colindancia con Leioa. Claro ejemplo de ello, en este último municipio, es el cercano Palacio Artatza construido, unos pocos años antes también a principios del siglo XX, como residencia de la familia Chávarri.
En sus nuevas propiedades la familia mantuvo un caserío (el que actualmente hay en la finca), en cuya fachada delantera se plantó un pino (Pinus nigra), consecuencia de lo cual, dicen, la finca toma su nombre como Pinosolo.
La finca, que se adquirió como destino de ocio y recreo de la familia y sus invitados, se comenzó a habilitar como un lugar donde poder practicar el tenis, la caza, y la monta de caballo. Junto con ello, la familia creo unos jardines con numerosas plantas autóctonas y exóticas, dotándola de una gran diversidad. Además, se construyeron varias estancias: - Un estanque con forma circular, situado en el bosquete de avellanos, que tenía varias funciones como abastecer
de agua a toda la finca, sobre todo para regar la pista de tenis, y servir como lugar de estancia de peces. - Una pequeña estancia (muy cercana al estanque) que actualmente esta en ruinas, cuya función se cree pudo ser
la de lavadero o pequeño invernadero. - Cercano a la estancia anterior, junto a un peral, se construyó un reloj de sol que actualmente ha desaparecido.
Una pista de tenis, delimitada por seis magnolios, que actualmente está cubierta de hierba. - Una amplia escalinata de piedra que culmina en una plaza también hecha de piedra. A ambos lados de estas
escaleras se plantaron gran cantidad de rosales y unos soportes de hierro que se dice que sujetaban unas banderas. Si se observaba el dibujo original de la plaza y las escaleras desde arriba, se podía apreciar cómo recreaba la forma de una raqueta. En el centro de la plaza se encontraba un monolito de piedra ya desaparecido.
- Un pequeño bebedero para los caballos, cercano a la plaza.- Varios caminos a lo largo y ancho de la finca, de los cuales permanecen algunos como el que transcurre entre
los tilos y pasa entre la escalinata y la pista de tenis finalizando poco más adelante, otro que cruza la campa de debajo del caserío, pasando cerca del plumífero y llegando hasta mitad de la plaza, y unos senderos en el interior del actual bosquete.
Como residencia de la familia se comenzó a construir una gran casa aunque, por razones desconocidas (la más probable parece deberse al fallecimiento del patriarca de la familia), nunca se concluyó, quedando únicamente visible la estructura en hormigón del edificio, cuyas ruinas han sido demolidas en 2009 por razones de seguridad.
De una forma u otra, la familia abandonó la idea original de construir su finca de recreo y el parque se abandonó, permaneciendo en la misma únicamente el guarda que residía en el caserío que hay en el parque. Con el paso del tiempo las zarzas y maleza fueron cubriendo el terreno y la finca comenzó a sufrir un proceso de naturalización que ha llegado hasta hoy en día. Igualmente fue lugar ocupado por buscadores de setas y cazadores cuando se levantaba la veda. Desgraciadamente, también hubo quien lo utilizó como lugar donde verter residuos de modo ilegal.
Finalmente, en la primera década de los años dos mil, casi 100 años después del comienzo de esta historia, el Ayuntamiento de Leioa pudo adquirir los terrenos de la finca original y acometió, durante varios años de trabajo, la actuación de recuperación de la zona con objeto de habilitar el actual parque y bosquete: una auténtica joya de la naturaleza en el corazón de la ciudad.
Pinosolo constituye una isla de biodiversidad y gran valor natural en un entorno sumamente antropizado. En un espacio de 7 hectáreas multitud de especies vegetales, exóticas o foráneas y autóctonas que han evolucionado conjuntamente, sirven de hábitat, por darles sustento y cobijo, a un abundante elenco faunístico. Fauna y flora, animales y plantas, destacan por su enorme variedad y riqueza, al tiempo que viven en perfecta armonía.
Dentro de la vegetación se pueden encontrar gran diversidad de hongos y herbáceas. De entre los árboles cabe destacar, abedules, acacias, arces, avellanos, castaños de indias, cedros, cerezos, chopos, eucaliptos, fresnos, hayas, laureles, magnolios, tilos, sauces, así como varios frutales que se agrupan en diferentes y, en ocasiones, singularizadas zonas boscosas existentes en la finca. Los árboles están acompañados de una nutrida vegetación arbustiva (majuelos, aligustres, rosas, zarzas, cornejos, saucos, salgueros negros, helechos, hiedra, aros, rubias, lenguas de ciervo, nueza negra), que forma un sotobosque y que, en ocasiones, nos sorprende con un aspecto selvático. Cabe destacar un pequeño acebo sin catalogar, así como ejemplares de bambú, lo que contribuye a aumentar, si cabe, su diversidad.
ERRIBERAKO BASOA
EZKI ETA URKI BASOA
ZEDROA
EUKALIPTOAK
INDIGAZTAINONDOA
ZUME NEGARTIA
AKAZIA HIRUARANTZA
MAKALAK
ERRAMUA
EZKIA
ASTIGAR
PIKONDOA
BANBUA
ERRAMUAK ETA GEREZI-ERRAMUA
MAGNOLIAK
PAGOA
SASI-ARKAZIA
ASTIGARRAK ETA MAKALAK
HIRRITZA
ARANONDOAK ETA ERRAMUA
ASTIGAR ZURIA
ZUMAR HOSTOTXIKIA
PLATANOA
HARITZ GORRIA
EZKI HOSTOZABALA
URKIA
EZPELA
LARIZIO PINUA
ARBUSTUA
HISTORIAREN ENBORRA
URMAELA
GIMNASIOA
BOSQUE DE RIBERA
BOSQUE DE TILOS Y ABEDULES
CEDROS
EUCALIPTOS
CASTAÑOS DE INDIAS
SAUCE LLORÓN
ACACIA DE TRES ESPINAS
CHOPOS
LAUREL
TILO
ARCE
HIGUERA
BAMBÚ
LAURELES Y LAUREL-CEREZO
MAGNOLIOS
HAYAS
FALSAS ACACIAS
ARCES Y CHOPOS
AVELLANOS
CIRUELOS Y LAUREL
ARCE
OLMO
PLÁTANO
ROBLE AMERICANO
TILO DE HOJA GRANDE
ABEDULES
BOJ
PINO LARICIO
ALIGUSTRE
ÁRBOL DE LA HISTORIA
ESTANQUE
GIMNASIO
ZUHAITZAK
ÁRBOLES
Pinosolo Parkea Parque Pinosolo
1
18
2
3
3
22 23
24
17
17
3
8
14
17
19
9
20
34
623
7
811
10
9
7
912
13
139
17
16
21
10
5
59
1
1
13
7
19
22
3
15
9
21
242526272829
5
17
11
12
9
15
4
1919
2
14
8
20
23
4
16
10
6
18
12
13
7
19
22
3
15
9
21
242526272829
5
17
11
2
14
8
20
23
4
16
10
6
18
12
IZEN ZIENTIFIKOACincindela campestrisEUSKERALandako zizindelaCASTELLANOCicindela campreste
IZEN ZIENTIFIKOAPyrrhula pyrrhulaEUSKERAGailupaCASTELLANOCamachuelo común
IZEN ZIENTIFIKOAErithacus rubeculaEUSKERATxantxangorriaCASTELLANOPetirrojo
ITURRIA
FUENTE
10
9
9
9
19
25
26
27
28
29
LEIOAKO ARGAZKI ARTXIBOAARCHIVO DE IMÁGENES DE LEIOA
top related