A PENNSULA IBRICA DURANTE A IDADE MEDIA: OS REINOS CRISTINS

2ESO (CIENCIAS SOCIAIS, XEOGRAFA E HISTORIA)SERGIO FOLGUEIRA ARIAS

-Caracterzase pola presenza musulm.

-Os reinos cristins que se forman tras a conquista islmica avanzarn sobre o territorio de Al-Andalus a partir do sculo XI.

-Este proceso, que dura at o ano 1492, deuse en chamar co nome de Reconquista.

-Con todo, non debemos entender a Reconquista como un proceso lineal, no que os cristins avanzaron de xeito continuo sobre territorio islmico.

-Pola contra, producronse:- Avances e retrocesos.- pocas de paz e coexistencia.- Pactos entre musulmns e cristins.- Alianzas de reis cristins cos musulmns para facer fronte a outros monarcas cristins.- Expedicins de castigo para conseguir riquezas.- Pago de parias para evitar ser invadidos.

A IDADE MEDIA NA PENNSULA IBRICA

VISIGODOS

MUSULMNS

Cando os musul-mns chegan Pennsula (711), moitos visigodosfuxen s montaas do norte. Al apa-recen os primeiros ncleos de resistencia.

A resistencia na metade occidental da Pennsula organzase arredor do reino de Asturias, que ten a sa orixe na resistencia dos pobos da Cordilleira Cantbrica fronte inxerencia islmica.Ten a sa orixe -en gran medida mtica- na batalla de Covadonga (722), que, malia ter sido mitificada polas fontes cristis, posibelmente non fora mis que unha simple escaramuza. O seu primeiro rei foi un aristcrata de orixe incerta chamado Pelayo.

Covadonga (Asturias)

Tras frear a expansin islmica -batalla de Poitiers, 732-, os francos sentiron a necesidade de protexer a sa fronteira sur. Para iso, conquistaron unha serie de territorios ao sur dos Pireneos, aos que deron o nome da Marca Hispnica. Co tempo, coa crise do Imperio Carolinxio, estes territorios atinxiran a sa independencia.

At o sculo XI os reinos cristins apenas avanzan sobre territorio musulmn. At ese momento non se pode falar de conquista cristi, xa que os nicos territorios cos que se fan son aqueles que os musulmns abandonaran, como os situados ao norte do Douro.

A EXPANSIN TERRITORIAL DOS SCULOS XI E XII

- A reconquista propiamente dita comeza cando, no ano 1031, se descompuxo o Califato de Crdoba.

- Al-Andalus dividiuse en pequenos reinos de taifas, que por si ss non podan facer fronte s embestidas cristis.

- Para evitar ser atacados tiveron que pagar aos reinos cristins uns tributos, denominados parias.

- Cos ingresos das parias, os reinos cristins do norte puideron reforzar o seu poder militar, o que lles permitiu, nun primeiro momento, avanzar ao sur do Douro.

- Durante o ltimo terzo do sculo XI e o primeiro do sculo XII deuse un dos maiores saltos da conquista cristis. Este avance deuse en das fases.

- A primeira delas foi a conquista de Toledo (1085) polo rei Afonso VI de Len e Castela. Esta conquista tivo unha enorme carga simblica, ao tratarse da antiga capital visigoda.

- A cada de Toledo fixo que cundira o pnico en Al-Andalus, e facilitou a chegada dos guerreiros almorbides.

- O segundo paso foi ca conquista de Zaragoza

(1118) por Afonso I o Batallador de Aragn.

- Estas conquistas levaron as fronteiras cristis aos ros Texo e Ebro. A chegada dos almohades (1046) freou o avance cristin at 1212.

REPOBOACIN

Ocupacin das terras que se mantiveran deshabitadas ou que os reis cristins lle arrebataran aos musulmns

PROPIEDADE DO REI

entrega a

Nobres

Monxes

Campesios libresCarta de poboamento

Liberdade persoal

Exencin impostos e servizo militar

Permiso de comercio

REPOBOACINLIBREREPOBOACINDOS CONCELLOS

-S. XI no val do Douro e ao sur dos condados pirenaicos.

-Comunidades de campesios libres que ocupaban pequenas parcelas de terra.

EVOLUCIN:

-A necesidade de defender o territorio deu poder a nobres e monxes.

-Moitos campesios perden as sas terras e convrtense en servos.

-S. XII no val do Texo e do Ebro, moi poboados por musulmns.

-Existencia de cidades fronteirizas.

-Os reis outorgan foros nos que se recoecen dereitos e privilexios aos seus habitantes.

-Durante a Idade Media coexistiron as tres grandes culturas e relixins monotestas: xudeus, cristins emusulmns.

-Esta coexistencia foi, normalmente, pacfica.

-Un exemplo desta coexistencia e do intercambio cultural entre estas comunidades foi a Escola de Tradutores de Toledo.

-A partir do sculo XIV viviuse un aumento da intolerancia da maiora cristi con respecto s minoras. Isto tivo a sa traducin, incluso, en episodios de violencia e persecucin. Finalmente foron expulsados.

-A coexistencia destas tres culturas foi un elemento esencial para a configuracin das culturas hispnicas.

A PENNSULA IBRICA: ENCONTRO DE CULTURAS

Sinagoga de Santa Mara a Branca (Toledo)

SOCIEDADE NOS REINOS CRISTINS

CRISTINS

Poboacindominante

MUDXARES

Musulmns enterritorio cristin

Nas capitulacinsos reis cristinscomprometansea respectalos, peromoitos emigraron aterritorio musulmn

XUDEUS

Minora que mantivoRelacins tensasCoa maiora cristi

Expulsados deEspaa polos ReisCatlicos en 1492

VIVAN NA MEIRANDE PARTE DA CIDADE

VIVAN NA MOURARA

VIVAN NA ALXAMA OU XUDARA

XUDEUS

Cristins

Causas:

Obriga de saldar dbedas

Envexa pola sa situacin econmica

Realizaban prstamos con xuros, mentres que os cristins non podan facelo

Clpanos das fames e da peste do sculo XIV

Odio comunidade xuda

Consecuencias:

Asalto s xudaras

Conversin obrigada ao cristianismo

Fuxida da Pennsula Ibrica

MOURISCOS

Foron os musulmns convertidos ao cristianismo.

Os mudxares -musulmns en terras cristis- foron obrigados a converterse ao catolicismo durante o reinado dos Reis Catlicos (1502), e pasaron a denominarse mouriscos.

Vivan principalmente en Valencia e en Aragn.

No sculo XVI foron expulsados de Espaa.

Conversin dos mouriscos

Expulsin dos mouriscos no porto de Denia (Alacante)

Arte mudxar

A GRANDE EXPANSIN CRISTI DO SCULO XIII

COROA DE CASTELA: un s reino, coas mesmas institucins e coa autoridade do rei indiscutible.

COROA DE ARAGN: varios reinos cun mesmo rei, pero cada un coas sas institucins.

A ORGANIZACIN DOS REINOS CRISTINS A FINAIS DA IDADE MEDIA