84. zenbakia (2009ko ekaina)

aarrttzzaappee84. zenbakia - 2009ko ekaina

] DANTZARI TXIKI EGUNA

PILOTA FINALAK]

GE

TAR

IAR

RO

NT

OP

AG

UN

EA

BAZKIDETZA KANPAINA

400 zentilitroBorondatezko

]]5/Inkesta: Gaztetape hondartza

]]6-7/Getarian zer berri?

Dantzari Txiki EgunaPilotako finalak

]]8-9/Elkarrizketa: Odol emaileak

]]10-11/Erreportajea:

Artzapeko bazkidetza kanpaina

]]12-13/Argazkien Txokoa: Euskal Astea

]]16-18/Erreportajea: Gipuzkoako Kaia

]]20/Historiaren katebegiak:

Behe Erdi Aroan Getariako itsas jarduerak

]]23/Akordatzen: San Juanak

artzape84. zenbakia

2009ko ekaina

“Urak dakarrena, urak darama…”

[argitaratzailea] Gure Txeru Elkartea [koordinazioa] Amaia Iribar eta Maider Ostolaza [lan taldea] Izaskun Larrañaga, Monika Uzkiza, Ane Azkue, Jon Illarramendi, Josune Urresti,Kepa Iribar, Imanol Iribar, Zigor Saizar, Amets Etxabe, Irantzu Ezenarro, Aitor Irigoien, Beñat Gereka,Mikel Mugika [kolaboratzaileak] Cesar Blanco, Nika Lertxundi, Xabier Alberdi eta Suso Perez [argaz-

kiak] Artzape [publizitatea] Artzape[inprimaketa] Gertu [tirada] 1.150 ale [lege gordailua] SS-504/01 [ISSN] 1578-469X

Getariako Udalak, Foru Aldundiak eta Eusko Jaurlaritzak diruz lagundutako aldizkaria

artzapeEskualtxeta kulturguneaKrixketaneko Iturrigaina

Tel.: 943 00 05 [email protected]

2009ko ekaina artzape-3

Gure Txeru Elkartea

4-artzape @topagunea.com

gutunak]

Zure gutuna Artzapen argitaratzea nahibaduzu, Txeruko postontzian utzi, Eskualtxetaraekarri edo [email protected] helbiderabidali zure izen-abizenekin. Gutunak gehienez200 hitz izan beharko ditu eta luzeagoak direnakmozteko eskubidea izango du Artzapek. Ez dugutestu iraingarririk onartuko eta Artzapek ez dubere gain hartuko argitaratzen diren iritziengaineko erantzukizunik.

aarrttzzaappeeEKAINEKO GALDERA:

Noiz eraiki zen Zarautz Jauregiaren dorrea?

MAIATZEKO ERANTZUNA: 1.296 urtean sortu zen

IRABAZLEA: Maria Francisca Berasaluze

Artzapen bazkidea bazara eta erantzuna baldin badakizu, e-mailez([email protected]), edo gutunez bidal dezakezu (kale nagusia 1-3 z/g) edo bestela, deitu (943 000 548) UZTAILAREN 27a BAINO LEHEN.

Artzape aldizkariaren aldeko zozketaren

zenbaki saritua 0762 izan da eta epea 30

egunekoa da.

Oharra

Saria: Hiru botilako Larchago ardo kaxa bat.

0762ZENBAKI SARITUA

Hizkuntzaren basoa

inkesta Aitor Irigoien, Beñat Gereka eta Mikel Mugika ]]Gaztetape hondartza urte guztian zehar

herrian estimazio handia duen leku ederra da.Itsaso biziak hondar-kopuru handia eraman

zuenetik, ordea, harrizko hondartza bilakatuda, aspaldian ezagutu duen hondar-kopuru txi-

kienarekin. Batzuk aparteko ezer egin ez etanaturari bere bidea egiten uztearen alde azaldudira; harriak kendu eta kanpotik hondarra ekar-

tzea proposatu duenik ere bada. Zein iritziduzu zuk gai honen inguruan? Zein iruditzen

zaizu konponbide egokiena?

Egia esan, momentu honetan dauden haitz handiekin eta harripiloarekin, nahiko gaizki dago Gaztetape hondartza. Hori, ordea,naturak eragin duen zerbait da, eta haitz handiak ere ezin dirakendu. Nire iritziz, harri guztiak kendu gabe, hondartza apur battxukundu edo garbitu beharko litzateke. Bestela, ezer egiten ezbada, jendeak bertan bainua hartzea edo surf ikastaroak egiteanahiko zaila eta arriskutsua izango da, eta ezin da ahaztu hondar-tza honetan herriko zein kanpoko jende ugari ibiltzen dela.

Eneko Etxegoien

Nik, ezer egin baino lehen, gaian adituak direnekin edota ekolo-gistekin hitz egin eta horien iritziak ezagutuko nituzke. Izan ere,gaia nahiko konplexua dela iruditzen zait. Hala ere, bat-bateanzerbait esaten jarrita, hondartza pixka bat txukuntzea eta egoki-tzea ondo legoke; hori bai, aldaketa edo gauza handiegirik egingabe. Aurretik ere, gune eraldatua da Gaztetape inguru hori,errepidea eta hondartzako tunelak egiteko obrak egin baitzirenduela zenbait urte. Hori baino lehen, Flysch-ak zeuden gunenaturala zen, baina errepidea... egin zirenean nahiko eraldatutageratu zen. Beraz, gaur egun ere ezin da esan gune guztiz natu-

ral edo birjina denik. Hori dela-eta, une honetan hondartza pixka bat ukitu eta txukun-tzearen aldekoa naiz, baina gehiegikeriarik egin gabe.

Angel Mari Errasti

Guk, Getariako Surf Elkartetik, bi proposamen zehatz egitenditugu hondartza hobetzeko: batetik, harri txikiak soilik kendueta gero itsasoari bere lana egiten uztea proposatu dugu; bigarrenaukera hondartzaren goiko aldean dagoen harri piloa beherantzbota (hondartza zapaldu eta orekatzeko) eta, gero, aurrekokasuan bezala, itsasoari bere lana egiten uztea. Aldiz, kanpotikhondarra ekarri eta hondartzan hondar hori botatzea ez zaiguiruditzen konponbide ona, alferrikako zerbait baizik. Gu, egiaesan, nahiko arduratuta gaude gai horrekin, eta bada denboraGetariako Udalarekin gai horren inguruan lanean gogoz ari

garela. Horren harira, Udala ari da ahaleginak egiten konponbide egoki bat aurkitunahian; baina, oraindik Euskadiko hondartzen eskumena duen Costas edota Espainiakoestatuko gobernua nahiko geldirik daude. Hori guztia dela-eta, momentuz ez da aurre-rapen handiegirik lortu.

Zurhitz Lasa

Cesar Blanco

Artzapetik begira

Taberna batean lagun batzuk. Euskararentransmisioa mintzagai. Erdara nagusi denherrietan, guraso euskaldunok gure umeakeuskaraz hezi ahal izateko ditugun arazoezohartarazi du batek -“Getarian horrekin ezdaukagu arazorik, gure umeek berez era-biltzen dute euskara-eta” -bertako batek-.

Gizakiok, jaiotzez, hizkuntzaz (edozeindela ere) jabetzeko tresna neuronala duguherentzia genetiko barruan; gure burmui-naren parte bat hizkuntzaz jabetzeko ego-kitua da. Esan ahal da amarengatik gurebarnean hazi bat dakargula: “lurra”, “ura”eta “berotasuna” une egokian aurkituzgero zuhaixka ederra bilakatuko dena.Murgilduko garen gizarteko hizkuntzazjabetzen lagunduko diguna. Hazia esna-tzeko berezko aldia: ernalkuntzatik 3-4urtera. Lurra: helduekin (familiakoekin,batez ere, gurasoengandik hasita) izangodituen ohiko elkarreragin-testuinguruak.Ura: helduok elkarreragin egoera horietanhizkuntza transmititzeko darabiltzatenestrategiak. Batetik berezkoak: hizkuntzazjabetzeko joera eta gaitasuna genetikokijaso ditugun bezalaxe, hizkuntza haurreitransmititzeko joera eta gaitasun geneti-koak ditugu, izaki kooperatiboak, elkarlanerako sortuak eta egokituak baikara.Bestetik kulturaren bitartez jasotakoak(gurasoengandik, aitona-amonengandik...).Berotasuna: heldu horiek egoera komuni-katibo haietara eramaten duten arreta- etamaitasun-maila. Arreta eta maitasuna baiumearekin, bai hizkuntzaren herriarekin.Hurbileko helduen bidez, herriak mende-tan mamitu duen hizkuntza-kultura-ideosinkrazia jasoko ditu haurrak, eta,haien bitartez, mundua irudikatu, interpre-tatu eta beste gizakiekin komunikatuko da.

Aurrerantzean haurraren bizitza sozialafamiliatik harago zabalduz joango da, baitaelkarreragin-une eta -guneak ere. Zuhaixkazuhaitza izateko bidea basoaren osasunakbaldintzatuko du, gero eta gehiago. Basokoosasuna herriak bere hizkuntzarekin duenasmoak eta atxikimenduak.

Hau guztia ozenki ohartarazi nahi dizuetguraso, aitona-amona edota osaba-izekoizango zareten getariarroi: Euskal Herrikohainbat herritan dagoenekoz ezin dutehaien haurrek euskara berez erabiltzendutela esan, eta guk etorkizunean hori esa-ten jarraitu ahal izateko bide bakarra dau-kagu. Zain ditzagun, epelkeriarik gabe,hizkuntzaren lurra, ura, berotasuna, basoa.Gure erabakia da.

Gure Txeruk antolatutako 31. Eskuz Binakako Pilota Txapelketako finalakjokatu ziren ekainaren 1ean. Guztira, bost final jokatu ziren, eta, hurrenezhurren, honako pilotari hauek garaitu ziren: benjamin A mailan, Gorka Egu-ren eta Aimar Alberdi; benjamin B mailan, Aratz Lertxundi eta Aritz Isasti;alebin A mailan, Aitor Aranguren eta Iker Castillo; alebin B mailan, GorkaAristi eta Ibai Aranguren, eta, azkenik, infantil mailan, Unai Eizmendi etaAntton Goikoetxea. Zorionak guztioi!


] getarian zer berri?

Dantzari Txiki Eguna

Eskuz Binakako Pilota Txapelketako finaleko partaideak.

Pilotari gazteen arroila

Ekainaren 15ean eman zitzaion hasierahegalaburraren arrantza-aldiari, eta halajarraituko dute uztaila bitartean Geta-riako 14 itsasontzik. Antxoari dagokio-nez, Europako Arrantza Batzordeak har-tuko du erabakia, eta, beraz, horren zainegon beharko dute, ekainaren 30a arte.

Hegalaburrarentxanda

Aurtengo Ibilaldi Neurtuan 18 bikotekhartu zuten parte, eta San Prudentzio etaAskizu inguruan 10,800 kilometroko ibil-bidea egin zuten. Erregulartasun onenaizan zuen, eta, horrenbestez, ibilaldiarenirabazle izan zen bikotea Rosana Egigu-renek eta Joserra Kortabitartek osatuzuten. Udalak antolatzen duen ekimenhorren helburua, kirola egiteaz gain,inguruko hainbat leku garrantzitsurenhistoria ezagutzea da: Askizuko gal-tzada, Arriaundi haitza, Otaolako gaina,Askizu auzoa, San Martin ermita, Aski-zuko iturria, San Prudentzioko ermita…

V. Ibilaldi Neurtua

Joan den ekainaren 14an ospatu zen Getariako Dantzari Txiki Eguna; bertara hain-bat herritako dantza-taldeak gonbidatu ziren: Urretxuko Lurra dantza-taldea,Mutrikuko Gure Ametsa, Lesakako Tantirumairu eta Zarauzko Mollarri. Horiekguztiak, herriko Gure Txeru dantza-taldearekin batera, kalez kale ibili ziren eurendantzak eskainiz, eta, eguerdi aldera, frontoian eman zioten ekitaldiari amaiera.

Gure Txeru Elkarteko dantzari txikiak Balentziaga kalean.

Txapelketako irabazle eta irabazle-ordeak.

Andima Iribar etaKepa LarrañagairabazleGetariako IV. Mus Txapelketako irabaz-leak Andima Iribar eta Kepa Larrañagaizan ziren. Aurtengoan 26 bikote ani-matu ziren parte hartzera, iaz bainogehiago. Txapelketan lortutako diruguztia Artzape herri aldizkariari lagun-tzeko izango da.

Getariako Guraso Elkarteak urtero antolatzen duen Zaharren OmenaldianMartina Olaizola Balerdi (96 urte) eta Salbador Uzin Berasaluze (ekainarenbigarren hastean zendua) omendu zituen. Egun horretarako, kalejira, meza,Getariako Abesbatzak eta Musika Bandak elkarrekin eskainitako kontzertuaeta bazkaria antolatu zituzten; azken hori, zehazki, San Prudentzio jatetxeanegin zen, eta 120 bat lagunek hartu zuten parte.


Martina Olaizola eta Salbador Uzin omenduak

Dagoeneko amaitu dute 08/09 ikasturtea, eta hori ospatzeko, kurtso amaierakofesta izan zuten Iturzaeta Herri Eskolako ikasle, irakasle eta gurasoek. Eskolanhaurrek emanaldia eskaintzeaz gain, tailerrak ere izan zituzten. Ondoren, Zan-buka Guraso Elkarteak antolatuta, bazkaria eta festa izan zen kiroldegian; ber-tara, 260 lagunetik gora bildu ziren bazkaltzera, eta, ondoren, play back ikuski-zunak, jolasak eta bota ura... izan zituzten, guztien gozamenerako.

LH 6 mailakoek eskainitako play-backa.

Zaharren Omenaldian elkartutako bi omenduen familiarrak.

Iturzaeta Herri Eskolako kurtso amaierako festa

Berotegi efektuko gas gutxiago isur-tzeko aholkuak ematen jarraitzen dugu.Etxeko atalarekin jarraituz, honako hauaholkatzen dugu.

Hotza:- Pertsianak itxita eta gortinak botataedukiz gero, etxea gutxiago berotuko da. - Hozteko aparatu bat erostean, garran-tzitsua da zenbateko energia-eraginkor-tasuna duen jakitea, desberdintasunhandiak izan baitaitezke antzeko erren-dimendua dutenen artean. - Udan, 25 ºC-ko tenperatura edukizgero eta arropa arinak erabiliz gero,energia-kontsumoa murriztuko da, eta,gainera, ondo sentituko gara. - Aire girotuaren sistema piztean, auke-ratu nahi duzun tenperatura; tenpera-tura txikiagoarekin etxea edo lekua ezda azkarrago hoztuko, eta gainera ener-gia-kontsumoa asko igoko da.

Argia:- Ahal den guztietan eguzki-argia era-bili argia egiteko; argi hori indartuegingo da kolore argiko hormak etasabaiak izanez gero. - Lanparak eta pantailak ondo garbituzeta kontsumo txikiko bonbillak erabilizere, energia asko aurreztu ahal izangoda. - Hodi fluoreszenteak leku jakinbatzuetan soilik erabiltzea komeni da,argi asko behar den eta denbora luzeanitzali gabe eduki behar diren lekuetan,zehazki. - Itzali erabiltzen ari ez garen gela edolekuetako argiak, eta eman lehentasunaleku jakin batzuk argi fokalizatuenbidez argitzeari, leku edo gela osoakargitu ordez.

Informazio gehiago:Tel.: 943 896024

[email protected]

] bi hitzetan

Azken odol ematea 50. aldiaizan da Trinirentzat; ez daahuntzaren gauerdiko estula!

Noiz hasi zinen odola ematen?Garai batean nire aita odolematearen batzordeanzegoen, Zestoan, eta hala ani-matu ginen; harrezkero, gaurartean odola emateko ez dutinongo arazorik izan, 20 baturtetan inongo gorabeherarikgabe ibili naiz.

Beraz, 40. aldiko oroigarriaemango zizuten? zer sentitzen da?

Gustura egiten den gauza da,eta ongi sentitu nintzen.

Beharrezkoa da, ezta?Bai, hori ikusia dago, ematendena baino behar handiagoaegoten da beti. Gainera, kan-paina bereziak ere egiten dira;batez ere, uda hasieran izatendiren istripuak direla-eta,odol gehiago behar izaten da.

Zer esango zenioke odolemaile izan nahi duen edonori?Animatzeko, gustura egitenden zerbait da, eta beharrez-koa, gainera.


Amaia Iribar] elkarrizketa

Bada zeini ikara pixka bat ematen diona, edo beldurra,edo… Baina badira beste hainbat lagun pentsamenduhoriek albo batean utzi eta odol ematera animatzendirenak; joan den ekainaren 4an, hain justu, 40 herritaringuru gerturatu zen Osasun Zentrora borondatezkoekintza hori burutzera. Getarian, urtean hiru aldiz (otsai-lean, ekainean eta azaroan) ematen da odola, etaGure Txeru Elkarteak antolatzen du: Gipuzkoako OdolEmaileen Elkartearen bidez odola emateko deialdiaegin, behin odola emandakoan indarrak berreskura-tzeko ogitarteko batzuk prestatu… Odol emaileez gain,sendagilea eta erizainak izaten dira, zeinak guztia kon-trolpean dagoela ziurtatzen duten.

Odol mota guztiak izaten dira beharrezkoak, bainabadira aldeak euren artean: “O”, “A”, “B”, “AB”.Horien artean:

- “A” odol motak “A” eta “O” har ditzake, baina ez“AB” (“B” sartzen baita).

- “B” odol motak “B” eta “O” har ditzake, baina ez“AB” (“A” sartzen baita).

- “O” odol motak ezin du hartu ez “A”, ez “B” eta ez“AB”; “O” bakarrik har dezake.

- “AB” odol motak guztiengandik har dezake odola:“A”, “B” eta “O”.

Bestalde, negatiboa den odol mota bati, ezin zaio posi

tiborik sartu; alderantziz, ordea, positiboari negatiboasartu Sdakioke:

- “O(-)” da odol mota unibertsala: guztiei eman die-zaioke, baina ezin du inorena hartu, “O(-)”rena izanezik.

- “AB(+)” odol motak, berriz, guztiena har dezake,baina “AB (+)” odol motari eman bakarrik.

Badira herrian hainbat lagun ohiko odol emaile direnak,eta horietako zenbaitek dagoeneko jaso dute odol-emate kopuru zehatz batera iristean ematen duten oroi-garria:

√ 25 aldiz eman eta gero.√ 50 aldiz eman eta gero (emakumezkoetan 40 aldiz)Horiengana jo dugu gauza gehiago jakin nahian:

Odol emaile izatearen aukera

Odol emaile izatearen aukera

Trini Etxabe


] elkarrizketa] odol emaileak

Ohiko odol emailea izateazgain, Getarian odol ematea-ren lehen urratsetan partehartu zuen Jose Agustinek.Laster 50. aldia beteko du.

Nola sortu zen odola ematearen ideia? Marinelak Elkartea eraikizenean sortu zen odol ematea-ren ideia, 1972an; jan eta edanegiteaz gain, beste zerbaitgehiago egin behar zela-eta,Odol Emaileen delegazioa har-tzea pentsatu zen. Hasierabatean, Jose Luis Azkue Idia-kez hasi zen antolatzen, eta nik1977tik aurrera jardun nuenlaguntzen, hamar bat urtez.

Zein izaten zen zuen zeregina?Odol Emaileen Elkartetik abi-sua jasotzen genuenean, jende-ari abisatzea eta ogitartekoakprestatzea izaten zen gurezeregina. Urtean lau aldiz iza-ten zen; oro har, ostiraletan,arrantzale gehiago etorrikozirelakoan. Gerora, konturatuginen ez zela egunik egokiena;izan ere, arrantzale gutxi etor-tzen zen, eta eurak etxeanizanda, etxekoak, ere ez zirenagertzen. Zailena odola ema-teko egun egokiena asmatzeaizaten zen.

Hasiera hartan, odol emaileugari hurbiltzen al zen?Bai, bai, jendeak beti erantzunnahiko ona eman izan du.Garai hartan, 1974/1975urtean, ez zegoen gaur egungokulturarik odola ematearidagokionez, eta lagunen atze-tik ibiltzen ginen odol emaileizan zitezen. Hasierako urtehaietan, Lormendiko aldapanzegoen anbulatorioa; gerorapasa zuten moilara. Urtebatean, biztanleriaren odolemaile kopurua kalkulatu

nuen, eta Getaria bigarren pos-tua zegoen, Bergararen atzetik.20.000. odol emailea ere geta-riarra izan zen!

Noiz hartu zuen Gure Txerukodol ematearen ardura?Nik usten dut 1986/1987 ingu-ruan izan zela.

Zer aldaketa nabarmendukozenituzke ordutik hona?Nik esango nuke orain hurbil-tzen den odol emailea gaztea-goa dela, eta, gainera, emaku-mezkoak gero eta gehiagodira; bestalde, lehen marinelgehiago izaten zen, orain ezhorrenbeste. Bestalde, erabil-tzen den materiala askohobetu da; lehen ez zuten iagalderarik egiten, orain berrizbai: ea azkenaldian bidaiatuden edota arrisku-taldeekinharremana izan den, ea dentis-tarengana joan garen, senda-gairik hartzen den… Azke-nean, sinatu egin behar da.Kontrol gehiago izaten daorain: tentsioa hartu, koagula-zio-proba egin… Gainera,lehen baraurik joan behar zen;orain, berriz, koipe gutxi duenzerbait jan daiteke. Denaden,lehen erizainekin eta sendagi-leekin izaten zen harremanaestuagoa zen; bukatzean, elka-rrekin afaltzera joaten ginen.

Ba al dago mugarik?18 urtetik 65 urtera arte emandaiteke odola, eta 50 kilotikgora pisatu behar da.

Zenbat odol ateratzen da?400 zentilitro; kopuru horreta-tik gora, ontzi txiki bat bete-tzen da.

Laster 50. aldia beteko duzu;gustura?Bai, horixe da une honetandudan helburu txikia.

Duela hogei bat urte Txerunsartu zenetik, herrian odolematearen antolakuntzanparte hartu izan du Asunek.

Nolatan horrenbeste urtezantolakuntzan parte hartzen?Ni Txerun sartu nintzenean,Urola Kosta mailan odol ema-tearen bilera egin zen; izan erezonaldeko arduraduna auke-ratu behar zen hilean behinDonostiara joateko. Gurezonaldea Aizarnazabal,Azpeitia, Azkoitia, Arroa,Itziar, Zarautz, Zumaia, Zes-toa eta Getaria udalerriekosatzen zuten, eta, bilerahorretan, Getariari tokatuzitzaion zonaldeko ardurahartzea. Hori dela-eta, biurtez hilero Donostiara joatenibili nintzen, informazioa era-man eta jasotzera.

Eta ordutik gaur egun artezabiltza lan horretan?Bai; izan ere, bi urte pasa zire-

nean pena eman zidan uztea,eta hala jarraitzen dut, bainaez zonaldeko arduradunbezala, baizik eta Getariakoordezkari bezala.

Noiz elkartzen zarete zonaldeko herrietako ordezkariak?Urtean behin elkartzen gara;lehen herriz herri txandatzenzen elkartzeko lekua, bainaiaztik Azpeitian elkartzengara, leku egokia eskaintzenbaitu. Bertara odol emaileguztiak daude gonbidatuta,eta, horiez gain, GipuzkoakoOdol Emaileen Elkarteko sen-dagilea eta lehendakaria iza-ten dira. Normalean meza iza-ten da, eta, gero, asanbladaantzeko bat egiten da; bertan,sendagileak urteko balantzeairakurtzen du eta diruzainak,berriz, diru kontuen berriematen du. Azkenik, kopurujakin batera iritsi diren odolemaileei oroigarriak banatzenzaizkie.

Asun Uzin

Joxe Agustin Larrañaga

Gure helburua aldizkariak, gutxienez,400 harpide izatea da, 222 harpidegehiago; kopuru horrekin, egoera zer-bait orekatzea lortuko da. Tamalez,kopuru horretara iristen ez bada, bestebide bat hartzera behartuta egongo gara;hau da, harpidedun diren eta publizita-tearekin laguntzen duten herritarrei soi-lik banatzea, beste era batean esanda,banaketa selektiboa egitea. Argi etagarbi esan nahi dugu aldizkariaren hel-burua herri-informazioa lantzea eta eus-

karaz irakurtzeko ohitura sustatzeadela; beraz, banaketa selektiboa egiteaez da guretzat izan daitekeen irtenbide-rik gozoena. Baina zoritxarrez, ez dagobesterik.

Beraz, harpide egitearen bidea erraztunahian, ondoko orrialdean ebaki daite-keen harpidetza-orria jarri dugu; izanere, azken asteetan lagun ugari gertu-ratu da harpidedun izateko zer eginbehar den galdezka. Orria bete ostean, bi

Amaia Iribar] erreportajea

Helburua: gutxienez 400 harpide izatea


Diru-sarrera horiekin guztiekinmomentuko egoera kaxkarra apur batarintzea lortu da; baina, aurrera begira,ez da nahikoa, partxe txiki bat baino ez.Izan ere, hilero sortzen diren gastueiaurre egiteko, unean uneko “tapetana”baino zerbait ziurragoa behar da, aldiz-kariari gutxieneko segurtasuna emangodion diru-sarrera: harpidedunen diru-sarrera, alegia.

178 harpide ditugu, horietatik 60 inguruherritik kanpora bizi dira; hilero 1.150ale banatzen dira (banaketa masiboa),beraz herritarren %15en laguntza jaso-tzen da, gutxi gorabehera. Eta ez danahikoa. Ez aldizkaria aurrera erama-teko, behintzat. Beraz, eskatzen dugunaargi dago:

aldizkariaren harpide izateko

ahalegina egitea.

Artzape aldizkariaren aurreko alean argi azaldu zen egun bizi duen egoera ekono-

miko kezkagarria; hau da, gaur egungo diru-baliabideekin ezingo duela aurrera

jarraitu. Azken asteetan, egoera hori hobetu nahian, hainbat ekimen burutu dira,

eta hauek izan dira horiekin lortu diren diru-sarrerak:

- Azken urteetan egin ohi den Bigarren Eskuko Euskarazko Liburuen Azo-karekin 150 euro lortu dira.

- Getariako IV. Mus Txapelketa Herrikoian iaz baino parte hartzaile gehiagoizan dira, eta, hori dela-eta, iaz baino diru sarrera handiagoa lortu da: 466euro.

- Udalak, Artzape aldizkariari aurten esleitu behar zion diru-laguntzaaurreratzeaz gain (5.000 euro), datorren urterako diru-laguntza kopuruberean mantentzea lortu da.

- Landa-etxe batean asteburu bat pasatzeko antolatu den zozketan jendeakgogoz erantzun du.

] erreportajea ] Artzapeko bazkidetza


Egin zaitez harpidedun

Bazkide zenbakia:....................Alta Eguna: .............................

Zure datuak paper honetan bete ondoren,utz ezazu Txeruko buzoian edo

Eskualtxeta Kulturgunera eraman.

Tel.:943 00 05 48

e-maila: [email protected]

Izen-deiturak:.....................................................................................Helbidea:...........................................................................................Herria:...............................P.K...................Telefonoa:........................Kontu zenbakia (20 zenbaki) ...... ....................................................Sukurtsala.........................................................................................

Sinadura:___________________________________

Getariatik kanpo bizi bazara eta aldizkaria etxean jaso nahi baduzu, bidali zure helbidea eta bidaliko dizugu!

aarrttzzaappeeGETARIARRON TOPAGUNEA

aukera daude: Gure Txeruko poston-tzira bota edo Liburutegiko arduradu-nari eman (Eruni).

Bukatzeko, eskerrak eman nahi dizkieguazokan liburuak erosi zituzten herritarguztiei, Mus Txapelketan parte hartu etagerturatu ziren guztiei, Udalari, bestehainbat txartelen artean Artzaperen txar-telak erostera animatu diren guztiei, eta,batez ere, azken asteetan harpide egindiren eta hemendik aurrera egingo direnherritar guztiei: mila esker!!!


Maiatzaren 25etik 31ra, aurtengo Euskal Astea ospatu zen, eta,bertan, ekitaldi ugariz gozatzeko aukera izan genuen, giro ezinhobean: hitzaldiak, emanaldiak, zinema, antzerkia, dantza, 2.Eskuko Euskarazko Liburuen Azoka…

Gure Txeru Elkarteko dantzariek ostiralean izan zuten urte guz-tian zehar ikasitakoa plazan erakusteko aukera; frontoia izan zenerakusleihoa, bertan eskaini baitzituzten haurren, gazteen etahelduen dantza-emanaldiak. Aurtengoan, akelarrea izan zen gainagusia.

Euskal Jai Egunean nonahi dasta eta ikus zitekeen euskal-kutsua: txistularien alardea, dultzaineroak, dantzak, taloak etasagardoa Berdura Plazan. Bestalde, hainbat lehiaketa egin ziren.Batetik, II. Irrintzi Lehiaketa egin zen, eta Yoana Gomez getaria-rra izan zen garaile; eta bestetik, Trikitilari Gazteen Getariako X.Txapelketa ere egin zuten, eta Monik Valor eta Eider Iraola zes-toarrek irabazi zuten. Azkenik, jaiei amaiera emateko, PatxiPerezek plaza bete zuen euskal dantzetako pausoekin dantza-tzen eta gozatzen: erdixka, jauzi, dobla…

Amaia Iribar eta Maider Ostolaza

Doinuz eta dantzaz jantzitako Euskal Astea

Argazkia: Azkue

14- artzape @topagunea.com14-artzape @topagunea.com

putzeko atal desberdinak mugitzen, eta,bukaeran, dantza bat egitea lortugenuen”.

4. mailako ikasleak


] harritarten txutxupeka / herri eskola

ziren: Frantzia, Katalunia, Valentzia,Euskal Herria...Bukaeran, galderak egiteko aukera izangenuen, eta, egunero, astelehenetik osti-ralera, zortzi ordutan lan egiten dutelaesan ziguten, batzuetan baita larunbateta igandeetan ere.Dantza egiten zuten bezala egiteko,seguru beharrezkoa dela hainbeste ordusartzea.Egun batzuetara Josu eskolara etorri zeneta ordubeteko saio bat egin genuen gor-

Ikasturte hasieran “DANTZAZ ELKAR-TEA” gure ikastetxearekin harremane-tan jarri zen Dantzarekiko topaketa egi-teko proposamenarekin.

Programa Europan ezagutuak diren bikoreografoen obrekin osatua da: “Son-geurs”, Quebec eta Frantzian bizi denChristophe Garcia-rena eta “EarthApples”, Nederland-eko Itzik Galili-rena.Erakustaldia bukatzean, DANTZAZkonpainiako dantzari eta ikasleen artekosolasaldiarekin egiten da.Eskaintza hori eskola bertan egitekodantza tailer batekin osa daiteke. Tailerarduraduna ballet irakaslea den JosuMujika elgoibartarra da.

Gure eskolako 3. eta 4. mailako ikasleokparte hartu dugu programa honetan etahau da guri iruditu zaiguna:

“Donostiara dantza saioa ikustera joanginenean, aretoa hainbat herritako hau-rrez bete zen eta bi obra oso politak ikusigenituen. Lehenengoa mutilek dantzatuzuten eta bigarrena neskek. Dantza kla-sikoa izan arren, guri asko gustatuzitzaigun.Dantzariak hainbat herrialdetakoak

Haurrak dantzan

Urtero, uda iristen ari den hei-nean, Gobernuz KanpokoErakundeen telefonoak sutanjartzen dira; izan ere, jendeakdeitu eta deitu egiten du,udan boluntario joan nahiduela-eta. Boluntario horieninteresak neurtzea zaila izatenda askotan; batzuentzat, aben-tura bat da, eta ez dira ohar-tzen, beste herrialdeetakoerrealitatea oso desberdinaizanik, mendebaldeko herrita-rrok, lagundu beharrean,traba egiten dugula.

GKEak konturatu dira gaz-teek kanpora laguntzera joa-teko irrika dutela; hori dela-eta, zenbait elkartekboluntario joateko eskaintzakegin dituzte azken urte haue-tan. Baina, noski, gauza hauekez dira doakoak. Jendeak ezdu ulertzen bidaia ordaindubehar izatea. Orokorrean,

GKEak janaria eta ohea ema-ten die gazteei, lanaren ordai-netan, eta, horrenbestez, gaz-teek bidaia eta seguruaordaindu behar izaten dituzte.Noski, diru hori ordaindubeharrak gazte asko atzerabotatzen ditu.

Hirugarren mundura etahegoaldeko hainbat lurralde-tara bi hilabetez laguntzerajoateko ahalegin berezia eginbehar da; horretarako, beraz,GKEn barneratze sakon bategin behar da. Erakundeaskok derrigorrean bete beha-rreko neurriak zehaztudituzte, jendea herrialdehorietara bidali aurretik betebehar direnak; neurri horie-tako bat, zehazki, honako hauda: asteburuetan ikastarotrinko bat egitea, erakundeabarrutik nolakoa den ezagu-tzeko. Horrez gain, gazteari

edo joateko interesa duen per-tsonari bertako egoitzanboluntario-lanak egitekoaukera ematen zaio.

Holako proposamen batenaurrean, gazte askok atzeraegiten du; hala eta guztiz ere,gero eta eskaera gehiago egi-ten direnez, GKEak eskaintzasendotzen hasi dira azkenurtetan. Komite Internaziona-listek urteak daramatzatehorrelako alternatibak eskain-tzen; ostera, "NazioartekoElkartasuna" edo antzekobeste erakunde batzuek urtegutxian garatu dute eskaintzaberri hori.

Beraz, herrialde horietara joannahi duenak gogoan izanbehar du ez doala turismoaegitera, baizik eta esku batbotatzera; horretarako, joanbehar duen lurraldeko histo-

ria, ohiturak, pentsaerak, kul-tura eta beste hainbat ezauga-rri ezagutu eta errespetatubehar ditu. Gainera, gutakoinor ez da Superman, eta,beraz, hara joateak ez du adie-razi nahi haien arazo guztiakkonponduko ditugula; hauda, gure presentziari eta lanariesker, desberdinen artekokomunikazioa sortuko dugu.

Informazio gehiago eskuratunahi duenak, ikusi honakolotura hauek:

www.turismoresponsable.netwww.canalsolidario.org

] elan-euskadi

OPORRALDI SOLIDARIOAK UDARAN

Amaia Iribar] erreportajea

Getaria 1209-2009 proiektuko lan-taldeak “Getaria 1029-2009:Gipuzkoako Kaia” izeneko erakusketa ireki berri du; bertan,2007. urtean Zarautz Jauregian, San Prudentzion, Askizun etaSan Anton mendian egindako indusketetan bildu zuten infor-mazioa ikus daiteke. Erakusketa Turismo Bulegoaren ondoandago, eta, irailaren 15a bitartean egongo da irekita.

Euskaraz eta gaztelaniaz irakur daitezkeen paneletan, kronolo-gikoki eta arloka antolatutako informazioa dago; horrez gain,hainbat garaitako objektu eta tresnak ere bildu dituzte erakus-ketan. Laburbilduz, Getariak itsasorekin izan duen lotura etazergatia, Itsaso bidezko merkataritza eta herriko gertaerak etabizimodua landu dira, besteak beste, erakusketa berri honetan.

Gipuzkoako Kaia: altxor preziatuen kokalekua

“Portu baten historia, itsasoa eta lurraren artean kokatua,

bere paretetan, lur-azpiko aztarnetan, eta jendearen bizitza

eta lanean irakur daiteke… ”


2.- Historiaurrea

Garai horretako biztanleen bizimodua eta ingurune natu-ralarekin zuten lotura estua nabarmendu da; hau da, his-toriaurreari dagokionez Getaria inguruan egin diren aurki-kuntzak. Aztarnak: harriz eta hezurrez eginiko tresnak(suharria, gezi-punta, hezurrezko arpoia, zeramika, kaiku-harriak, tumuluak… ).

Historiaren atzerako begirada honetan, beraz, honako zati hauek aurkitu ahal izango ditugu:

1.- Sarrera

Erakusketaren sarrera txiki bat egin da, eta,bertan, Getariaren geografiak historian izanduen eragina nabarmendu da.

1

2


] erreportajea ] Gipuzkoako kaia

3.-Erromatar Garaia

Bi zatitan dago banatuta: batean, Erromatar InperioarenZabalkundea azaldu da, eta, bestean, Inperioaren gain-behera. Aurkitutako aztarnak: Akitaniatik ekarritako zeramikazkoontziak, harrizko aingura, zeramikazko sare-pisua, harrizkosare-pisua, txanponak, beirazko ontzi ertzak, oindun eda-lontziak, sukaldeko zeramika, teilak…

4.- Goi Erdi Aroa

Getaria artean herrixka bat zenean aurkituzituzten aztarnak aurki ditzakegu; besteakbeste, bale-hezurrak eta txanponak.

5.- Erdi Aro Betea

Hiri gutuna: 1209.urtean, herrixka iza-tetik hiribildua izatera pasa zen.

6.- Behe Erdi Aroa

Merkataritzaren berpizkundearen aroa, Getaria itsas potentzia garrantzitsu zenekoa. Aldihorri dagokionez, hainbat gai landu dira: etxebizitza gotikoa, 1397an Gipuzkoako probin-tziaren eratzea, jauntxokeria, komunitatea eta hierarkia esparru erlijiosoetan, bandogerrak…Garai horretakoa da San Prudentzio baselizan topaturiko altxorra: gerrikoen belarri eta pla-kez osatutako 200 pieza baino gehiago (XIII. Mendekoa, gutxi gorabehera).

6

5

3

4


Zein da erakusketaren helbu-rua?Batez ere arkeologoek egin-dako aurkikuntzen bidez Geta-riaren historiaren gainbegiratubat ematea.

Hiru urteko proiektua izanda, ezta?Bai, hala da. 2007an hasi ginenindusketekin, eta, 2008an, jaso-tako materiala artxibatzen jar-dun genuen; orain, 2009an,hori guztia jendeari erakutsinahi zaio. Berez, proiektuhonen baitan, zenbait ekintzaegitea aurreikusi zen: kongresubat antolatzea, bi argitalpenateratzea (bata, dibulgaziozkoaeta, bestea, zientifikoa) edotaerakusketa bat egitea. Baina,proiektuak Diputazioaren etaUdalaren diru-laguntzei esker

gikoak ere egiten ari dira, etahor ere ezusteak izango dira

Nora bidaltzen dituzue aztar-nak datatzera?Suediako Uppsala hiriko FisikaUnibertsitateko laborategianikertzen dira isotopoak.

Karbono 14a?Bai, baina baita ere Karbono 12eta Karbono13; bidaltzen denlaginaren arabera, informaziobat do bestea ikertzen dute(aztarnaren data, dieta… )

Gure inguru honetan, errazaal da aztarnak aurkitzea?Ez, ez da hain erraza; izan ere,

bizi garen inguruan erosioa daprozesu nagusiena. Adibidez,erromatar garaiko eraikuntzagehienak egurrezkoak ziren,eta horiek usteldu egiten dira.

Aztarna ugari aurkitu duzue;nabarmentzekorik?Guztiak dira garrantzitsuak,baina San Prudentzioko baseli-zan aurkitutako altxorra ikus-garria da. Bestalde, aurkitudiren aztarna horiek guztiakoinarri hartuta, frogatu ahalizan da Getarian gutxienez2.000 urtean bizi izan dela jen-dea, inolako etenik gabe, etahori ikaragarrizko aberasta-suna da.

egin du aurrera, eta, horiekgutxitu egin direnez, ez dakongresurik antolatuko; horrezgain, argitalpen bakarra egingoda, dibulgaziozko esparrua etaesparru zientifikoa batukodituena. Udalak lokalak uztendizkigu, eta erakusketarenaaukera ezin hobea da.

Erakusketan jarri diren aztar-nak lehen emaitzak dira;gehiago izango al da?Noski, datozen urteetangehiago aterako dira; izan ere,hainbat datazioren erantzunajasotzeko daukagu. Gainera,ezustekoren bat izan daiteke,bale-harrapaketaren kasua,adibidez; baliteke Europakobalerik zaharrenetakoa izatea.Horrez gain, oraindik iritsi ezzaizkigun azterketa antropolo-

8.- Aro Garaikidea

Garai horretako ezaugarria tradizioaren eta iraultzaren artekoerlazioa zen. XVIII. mendearen bukaeran eta XIX. mende guz-tian, Getarian etengabekoak izan ziren gerra-istiluak: Konben-tzio Gerra, Gerra Karlistak… Hainbat gudarostetako soldaduenbotoiak, balak, pipak, fitxak… aurkitu dira, besteak beste, arohorretako aztarnen artean.

7.-Aro Berria

Ozeanoen konkista, Elkanoren bidaia…Zati honetan, itsasoarekin lotura izan zuten getariarrak aipa-tzen dira: Juan Sebastian de Elkano (1480-1526), Manuel deAgote (1775-1803), Domingo de Bonechea (1711-1775), Cristo-bal de Basurto (XVII. mende hasierako armadorea), Angela deMirubia (XVIII. mendeko armadorea), Antonio de Urquiola (XVI.mendeko militarra).

Xabier Alberdi dugu, Suso Perezekinbatera, indusketa horien arduraduna, etaberak argitu dizkigu erakusketaren nondiknorakoak:

7

8

] erreportajea ] Gipuzkoako kaia

- Natura gutxiesteko joera orokortua eta onartua dagoen gizarte batean bizi gara. Begirunea eta esker ona adie-razi beharrean, ama naturaren aurka ekin eta unean uneko interesen arabera ustiatzen dugu, egunetik egunera bereheriotza modu larrian azeleratuz. Ispilutzat baino, produkzio baliabide soiltzat hartzen dugu (pertsonekin egin ohidugun gisara), zentzugabeki. Harago, azken hamarkada luzeotan, sarraski mingotsak jasanarazi dizkiogu, guztionadena inorena bilakatu nahiko bagenu bezala.

Izan ere, garapena eta aurrerapena, ke eta zementuzko gune erraldoi bilakatu diren metropoli eta hiri amai-gabeetan kontzentratzen direla irakatsi digute. Aldiz, landagune, mendi, baso nahiz lautada zabalak, non oraindikere naturarekiko zuzeneko harremanak nolabait bizirauten duen, gune atzerakoi, ezjakin eta azpigaratutzat hartzenditugu.

Era berean, Babelgo dorrearen imitazio hutsal diruditen etxe-orratzetako batetik irteten den negozio ema-kume zein gizona arrakastarekin lotzen ikasi dugu inkontzienteki; bitartean, errespetuzko harremanean oinarrituz,lurra ereitetik bizi den nekazaria iragan mendeetan geratutako izaki arraroa bailitzan begiratzen dugu.

XXI. mendean eta mendebaldeko jendartean, natura eta azpigarapena elkarren eskutik doazen anai-arrebakdira, antza. Merkatu ekonomia deituriko sistemak, berriz, aberastasun eta ongizate sortzaile miragarria dirudi; kapi-tala eta merkatua, guztion onura bermatuko duten santu gorenak. Natura basatia dela argudiatzen dugu, eraikidugun zibilizazioaren ankerkeria neurrigabea ahantziz. Ez gara konturatzen suntsiketari garapena deitzera ohitugarela.

Naturak, bien bitartean, beste ezer eta inor baino jakitun eta eskuzabalago, oinarrizko irakasgaiak eskain-tzen dihardu, etengabe, zilborretik at begiratzen ahazten ari zaion gizarte itsuari. Trukean, eraso eta umiliazio han-diagoak soilik jasotzen jarraitu arren...

- Iragan ostiraleko gauerdian, nahi gabean, Puerto Rico uharteari buruzko dokumental baten zati txiki bat ikus-teko parada izan nuen: Karibeko uharte honetan, zorigaiztoko sarritasuna duten urakanen gaia jorratu zuten, Ibanurakan indartsuaren ondorioak oinarri hartuta. Abiadura handiko haize boladek, hildako ugari eragin, eta eraikinnahiz etxebizitza andana guztiz birrinduta utzi zituen. Mendigunetan eragindako kalteak ere nabariak izan ziren,baso hektarea zabalak deseginda utzi baitzituen.

Txikizioaren erdian ordea, zuhaitz mota zehatz bateko ale denek zutik irautea lortu zuten; gainontzeko iazuhaitz guztiak (handi eta sendoagoak barne) errotik aterata eta erauzita amaitu zuten. Aipatu zuhaitzek, ordea,hosto eta adar batzuk baino ez zituzten galdu. Sekretua? Ez da magia, ezta zoria ere. Urte luzeetako esperientziarenondorioz (tifoi, urakan,...), zuhaitzok bizirauteko modu eraginkorra aurkitu dute: elkarren sustraiak batu eta elkar-lotzen joan dira, pixkanaka lur azpian aingura sendoak osatuz eta, horrela, haize bortitzei aurre egitea lortuz. Kasuhonetan, naturako fenomenoetara ongien egokitu direnak ez dira animaliak izan, zuhaitzak baizik. Noski, zuhaitzmota guztiek ez dute auzokoen artean adostasun eta elkarlan bera lortu.

- Eredu ezin hobea iruditu zitzaidan honakoa, zatiketa eta ulertu ezina eguneroko ogi dituen euskal jendearen-tzat. Ez da ezer berria; urteak daramatzagu berdina errepikatzen, eskaera bera egiten data zehatzetan gugatik hain-beste arduratzen den klase politikoari. Baina betikoan gaude... edo gero eta okerrago, itxaropentsuen zirenen arteanere etsipena nagusitzen ari den heinean. Urteak zertan igaro ditugun, zenbat aukerei ihes egiten utzi diegun edotaegun ere zertan dihardugun galdetu beharrean aurkitzen gara. “Sustraiak barrenago, zuhaitza gorago” dio euskal esaera zaharretako batek ere. Elkarren sustraiak batzen hastekogaraia da. Guztion iraupena lortzeko, norbere interesak alboratu eta elkar ulertzen jakin behar dugu. Begi bistakoaizan beharko luke bakarka ez dugula etorkizunik, haize bolada txikienak ere erraz menderatu ahalko gaituelako. Denbora dagoen arren, beranduegi ez izateko marjina oso txikia da dagoeneko.


]] Aitor Irigoien [[

Puerto Rico-ko zuhaitzak“Contemplar la magia de la naturaleza es sembrar en el alma lo especial de la vida”

Jose Martí

I.

II.

III.

Geroztik, Zarauz familiakoak berenbizilekua ahalik eta gehien handitzensaiatu ziren, nahiz eta legez kanpo eginbehar izan bazuten ere. Horrela, jaure-giaren zabalpenak lur eremu publikobat okupatu zuen, Kale Nagusiarenazpiko kainoizuloaren eraikuntza apro-betxatuz; XV. mendearen bukaerakoagiri batean, lur zati honen ingurukoeliza eta familiaren arteko auzia azal-tzen da. Azkenean, elizak irabazi zue-nez, familiak lursaila itzuli behar izanzuen, Kale Nagusira ematen duenpareta eta portura ematen duen paretabota behar izan zuten, Elizak berezabaltze lanak aurrera eramateko. Eli-zak, horretaz baliatuz, jauregiarenbarruan kokatzen den ertza eraiki zuen.Guzti honen ondorioz, Zarauz familiak,bi horma horiek berreraiki behar izanzituen. Momentu hartan, Ekialdeaneraikin ireki bat sortu zuten, eta bara-tzea edota jardinak bertan jarraituzuten.

Zarautz Jauregiaren hormetan egin-dako ikerketak bilakaera handia bizi

izan zutela erakutsi digu. XIV. men-deko dorre txikiarekin hasi eta eraikinagero eta zabalagoa eta altuagoa bila-katu da. Lehendabizi, solairua ekialde-rantz zabaldu zen. Gero, altuagoabihurtu eta iparraldeko zatia zabalduzuten. 1456an Lope Martínez deZarauz-ek alboko orubea erosi zuenez,hurrengo bi mendeetan jauregiarenhegoaldeko atala eraiki zuten.

1597.urtean, hiribilduak jasandakosutearen ondorioz, Zarauz familiak jau-regia konpondu zuen. Urte gutxira,ordea, 1638.an itsas-bataila ikaragarriagertatu zen Getariako badian; harenondorioz, itsasora ematen duten pare-tetan kalte handiak izan ziren, paretazatiak suntsituz eta artileriaren aztar-nak utziz.

Ana de Zarauz-en testamentuan (1637)Jauregiaren okupazioa argi gelditzenda. 1691ean, Jauregia jada abandona-tuta zegoen, eta XVIII.mendean, “erori-tako dorre” bezala agertuko da doku-mentazioan.


] Historiaren katebegiak/ Xabier Alberdi eta Suso Perez

Kale Nagusiak gaur egun daukanitxura gutxi gorabehera, Behe ErdiAroan eta Aro Berriaren lehen mendee-tan eman zioten bera da. Bertan, parro-kia (XV.-XVI. mendeetan handituzutena), Zarauz leinuaren dorretxearenfatxada nagusia, eta herriako KaleNagusia, (elizaren azpitik pasatzen da),biltzen dira. Elizaren, udalbatzaren etaleinuen boterea islatzen dituzten ele-mentuak, alegia.

Lurraldeko leinu nagusiek bertan eraikizituzten beren dorretxeak, Zarauz fami-liarena, besteak beste. Hauek, XIV.mendean Getarian beren dorrea eraikizuten. Dorrearen kokalekua ezinhobeada: portuaren gainean eta elizarenondoan, hiribilduaren “botere erdigu-nean”. Izan ere, familiak itsasoarekinloturiko jarduera guztiak menderatzenzituen: arrantza, merkataritza, baitaitsasontzien eraikuntza ere. Esanbezala, XIV. mendean, Zarauz familiakbere dorrea altxatu zuen, egungo jaure-gia baino askoz ere txikiagoa zena etabere alboan baratze bat zeukana.

Dorretxe izateatik jauregi izatera 11

IRUDIA: Jatorrizko dorrearen marrazkia

Aurten, orain dela gutxi,argia ikusi duen liburu bate-kin natorkizue hilabete hone-tan: Zazpi etxe Frantzian. Ber-nardo Atxaga aski ezagunada euskaldunon nahiz atze-rriko irakurleen artean, etaoraingoan aurkezten dizue-dan lan honek kritika zorro-tza egiten dio urteetan aldatuez den gizarteko multzo bati.

XX. mendearen hasieran ger-tatzen da istorioa Afrikan;zehazki, Kongo herrialdeankokatzen ditu Bernardokgorabehera guztiak. Afrikaeta Europaren artean egondiren eta dauden desberdin-tasun ekonomiko eta sozialakagerian jartzen ditu, baita Bel-gikako Leopoldo II.aren ejer-tzitoak izan zuen gehiegizkoautoritatea eta inposaketa ere.

Lalande Birane da istorioko

literatur txokoa / Izaskun Larrañaga]] moniren errezeta [[

Zazpi etxe frantzianIndioilar haragia laranjarekin

Prestaketa:

Tipula eta piper berdea gatzapur batekin potxatu su hileanzartagi batean. Azenarioa etaardoa bota, ondoren bi laran-jen zukua haragiarekin eta 10minututan eduki.

On egin!

protagonista; aurretik aipatudizuedan ejertzitoko buruadugu. Honako gizon haumilitarra izateaz gain, poetafrustratu bat dela esan gene-zake: Kongoko oihaneanborrokan ibili baino nahiagodu bere denbora Parisko edo-zein kafetegitan poesiariburuz hitz eginez pasa.

Istorio hunkigarri eta gor-dina da honako hau. Atxa-gak abenturazko nobela bataurkeztu digu baina irakur-leak entretenitzea ez da idaz-leak duen helburu nagusia.Abenturazko tonu honekin,gizartearen eta bertako zatidiren pertsonaia batzuenzenbait gehiegikeria adierazinahi ditu.

Idazlea: Bernardo Atxaga (Asteasu, 1951)Argitaletxea: PamielaArgitalpen urtea: 2009Orri kopurua: 252

KULTURA SAILAK DIRUZ LAGUNDUTAKO HEDABIDEA

Osagaiak:

250 g indiolilar haragi

Tipula erdi bat

2 laranja

Piper berde bat

2 azenario

Ardo txuria

Olioa

Gatza

Uztailan eta irailanikastaro trinkoak


] uztaileko agenda

Udal bulegoa ....943 896 024Faxa ............943 140 190e-mail: [email protected]

Kiroldegia ........943 140 432Kirol-portua ......943 580 959Taxiak

Segundo ......607 720 242Jose Mari ....607 403 498

Udaltzaingoa ....943 896 146Liburutegia ......943 896 147Anbulatorioa ....943 140 653Botika ..............943 140 441 Herri Eskola.......943 140 729SOSdeiak ......................112Kofradia............943 140 200

artzape aldizkaria943 000 548

[email protected]

Telefono interesgarriak

besteak… igerilekua, futboltxapelketak eta abarAntolatzailea: Gaglo Gaztelekua

[Uztailaren 5a, igandea]BIZIKLETA IRTEERAAntolatzailea: Gure Txeru

] JaiakABUZTUAREN 5etik 9raSALBADORE JAIAK 2009TXAPELKETAK:- KOADRILEN ARTEKOHERRI KIROLEN VI. OLIN-PIADAK, UR-JOLASAK,BALTSA TXAPELKETA …- XIII. MARMITAKO TXAPELKETA

] Kirolak“UDA 2009” KIROL JAR-DUERETAKO KANPAINAIzen-ematea eta informazioa:udaletxean (tel.:943 896024),liburutegian (tel.:943 896147)eta Turismo Bulegoan (tel.:943 140957)

[Abuztuaren 1a, larunbata]GETARIAKO VIII. SALBATORE BIATLOIAEpea: abuztuak 1 (11:00 arte),udaletxean

SALBATORE DEUNA XII.PILOTA TXAPELKETAAntolatzailea :Gure Txeru * Salbatoretan txapelketarenFINALA jokatuko da

] GaztelekuaUdako ordutegia: Al – Or, 10:30-13:30 eta 16:30-19:30 (goizetik ekintzak etaarratsaldez topaguneak)Txapelketak, tailerrak, ginkanaerraldoia, jolasak, irteera, festa…Abuztuan itxita

[Uztailaren 24a, ostirala]GAZTE ASANBLADARENURTEURRENAREN FESTA

] Txapelketak[Uztailaren 3a, ostirala]MUS TXAPELKETAAZKARRAInskripzioa: 15€Noiz: 21:30eanNon: Meagako “Artelatz”elkartean

] Zinea[Uztailaren 30a, osteguna]KALEKO ZINEAEUSKARAZ Noiz: 22:00etanNon: Harritarten

] Erakusketak[Abuztuan]HEGOARI BEGIRA 2009 (XI. EDIZIOA)Non: Gure TxerunAntolatzailea: ELAN-EUSKADI GKE

] Dantza[Abuztuaren 1a, larunbata]ESKOLA DANTZATALDEAREN EMANALDIA

] KZguneaNoiz: 10:00etatik 13:00etaraTutorearen uztaileko bisitak: 3an, 09:00etatik13:00etara; 10 eta 24an16:00etatik 20:00etaraNon: Kultur Etxeko lehen solairuanAbuztuan itxita

] Irteerak[Uztailaren 15a eta 16a]BAZTANERA IRTEERA(BERTIZ ETA LEKAROZ):Abenturazko ekintzak eta

] Hitzaldiak[Uztailaren 9a, osteguna]GETARIAKO HISTORIA-REN BERRIKUSKETARIBURUZKO HITZALDISORTA“KONBENTZIOA GETA-RIAN” (ROMERO)Noiz: 19:30eanNon: Udal aretoanHizlaria: Joseba Goñi (Deustuko Unibertsitatekoirakaslea)

[Uztailaren 16a, osteguna]GETARIAKO HISTORIA-REN BERRIKUSKETARIBURUZKO HITZALDISORTA“KARLISMOA GETARIAN”Noiz: 19:30eanNon: Udal aretoanHizlaria: Carlos Rilova (Historian doktorea)

FULDAIN farmaziaren zain-tza egunak: uztailaren 6tik

11ra arte (biak barne)

zorion agurrak] akordatzen

San Juanak

Onditz Galdos Uztailak 10

Zorionik beroenak zure 7.urtebetetzean.

Aita, Ama eta Amets

Kepa eta Markel Uztailak 5 eta abuztuak 1

Zorionak famli danan partez eta muxu potolo bat.

Atal honetan jartzeko moduko argazki zaharren bat baduzu,deitu943000548 telefonora edo [email protected] helbidera bidali.

Suaren aitzakia hartuta, duela hogeita zortzi bat urte antolatu zituzten lehenaldiz San Juan festak Balentziaga kaleko hainbat auzokidek. Garai hartan,herri-kirol gehiago izaten zen, trontza, txingak, sokatira (emakumezkoen soka-tira ere izaten zen); lehiaketak ere egiten ziren: tortilla-lehiaketa, tripakienaedota mozorroena.

Goiko argazkian hainbat emakume ikus daitezke herri kiroletan parte har-tzen: batetik, sokatiran, Mari Karmen Alkorta, Simona Zumeta, Olatz de laHoz, Maria Jesus Iturralde, Juanita Lertxundi, Segundi Agirrezabalaga, MariKarmen Manterola eta Anparo Larrañaga; bestetik, txingak eramaten, MariKarmen Alkorta.

Mari Karmen Alkortak utzitako argazkia.

Norbait zoriondu nahi izanez gero,argazkia bere testutxoarekin Txerukopostontzian utzi edo eta Eskualtxetaraeraman. Gogoratu! bazkideok doan dau-kazue eta bazkide ez zaretenok 4 €ordaindu beharko dituzue argazki bakoi-tzagatik.

UD

AAAA

A!!!

!!!

Arg

azkia

k: A. M

an

zisido

r

84. zenbakia (2009ko ekaina)

Documents