BilBoko Plaza BarriaN

6an

MaiaTzarEN

ikertzaile gazteen Euskal Herriko zientzia-azoka

2017

PARTE-HARTZAILEAK5 4 SEIN 5LasaLLe BiLBo - DBH4 BiLBo

Alaia Sasia, Oihana Janices, Estíbaliz Pérez, Leire Romero, Lasalle Bilbo

CANCER’S KEyNuestro proyecto consiste en intentar prevenir el cáncer de mama sin tener que acudir a un profesional para ello. Es decir, saber si se padece o no haciendo algo habitual o del día a día de muchas personas.Queremos buscar unos biomarcadores tumorales que, en vez de hallar el cáncer mediante la sangre, lo detecten a través de la saliva. Vamos a hacer micro-chips capaces de insertarse en un objeto cotidiano para así poder detectar el cáncer de mama (por el que tanta gente muere). Para saber si padeces cáncer o no, vamos a hacer que se cree una reacción química que haga que el objeto cambie de color.Queremos que el objeto donde vayamos a insertar el chip sea algo que la gente utilice diariamente para hacer el análisis sin tener que romper ninguna rutina o perder tiempo. El aparato lo utilizaría mucha gente y al detectarlocon antelación, bajaría la tasa de muertes en el mundo.

6 MoSquISsan nikoLas ikastoLa - DBH4 GetXo

Peru Irastorza Santxo, Xabier Aranburu Kareaga, Xabier Foruria Moral

objEKTuEN gALERA EKIdITEKo ESKuMuTuRREKoAKonturatu gara jende askori objektu pertsonalak zaizkiola eta horri aurre egiteko honako eskumuturreko eta giltzaria asmatu ditugu.Soinean daramazun edozein objektu pertsonalen erorikoaz ohartarazten zaituen eskumuturrekoa disenatuko dugu, objektu pertsonal horiek bluetooth bidez eskumuturrekoarekin konektatzen dituen giltzari bat baliatuz.Gure proiektua Bluetooth bidez funtzionatzen duten bi gailuk osatzen dute, bata eskumuturrean jartzen dena eta bestea soinean daramazun edozein objektutan.Proiektu honen helburua Bluetooth gailua daraman objektua eskumuturrekotik urruntzean honetan soinu eta bibrazioa eragitea da, objektu honen desagerpena saihesteko.

7 ENEgoRMAIsan nikoLas ikastoLa - DBH4 GetXo

Eneko Cacheiro, Gorka Bordegaray, Maider Ibinaga

MoToR-gIdARIEN ISTRIPuAK SAIHESTEN dITuEN oRKATILETARAKo PRoTESIAMotor-gidariek pairatzen dituzten orkatil lesioak ekiditzeko protesi bat asmatu dugu. Honekin, orkatila tolestuegia dagoenean, potentziometro baten bidez, led argi gorri bat piztu egingo da gure orkatila gutxiago tolestu behar dugula jakiteko. Argi berdea dagoenean, ordea, orkatila bere posizio egokian dagoela adieraziko du.

8 MAdENdoIsan nikoLas ikastoLa - DBH4 GetXo

Endika Delgado Onaindia, Maddi Ortueta Uriarte, Oihan Torrontegi Azkorra

uMEEN AuLKIEN ISTRIPuAK EKIdITZEKo SISTEMAUmeen kotxe bat da, zeinek inklinazio sentsore bat txertatuta daukan eta gehiegi inklinatzen denean soinua eta argiak pizten diren. Horrez gain, plaka solar bat izango du ezarrita karritoaren goikaldean, horrela gurasoen erosotasuna bermatuko dugula pentsatuz.

9 TEAM FISIoNsan nikoLas ikastoLa - DBH4 GetXo

Iñaki Trucios, Jon Mikel Jimeno, Pablo Miguel

AAKES (AuToEN ARTEKo KoLISIoAK EKIdITZEKo SISTEMA)Ultrasoinu sentsore bat jarriko diugu autoari, horri esker autoen arteko distantzia kalkulatuko dugu. Hori jakinik dinamikaren eta zinematikaren ekuazioen bidez, autoen abiadura eta haien arteko tarte seguru bat kalkulatuko dugu eta autoari noiz balaztatu esango diogu.

10 AdINERLEIsan nikoLas ikastoLa - DBH5 GetXo

Adirane Gallastegi, Leire Etxebarria, Nerea Lores

MoToR LARRIALdI ETA ISTRIPuAK SAHIESTEKo oSAgARRIAProiektu teknologikoa bat egingo dugu. Istripu asko daude egunero errepideetan, eta horietako asko motorrak dituzte, arazo handiena da, motor bat lurrera jauzterakoan, hor doan pertsona, zauri larri asko eduki dezake. Beste txosten bat dugu, informazioa gordetzen, urtean herrialde desberdinetan eta gorputzeko atal desberdinetan dauden istripuei buruz.Guk egin nahi duguna, hau hainbeste ez gertatzeko, motor larrialdietan lagunduko duen motorraren osagarri bat sortzea. Lan hau, motorraren alde bakoitzean kutxa bat jartzeaz datza. Kutxa bakoitza PVC-koa izango da, euria eta kolpeak aguantatu ahal izateko. Eta barruan arduino programa bat eramango du inklinazio sentsore batekin, horrela motorra neurri bat baino gehiago inklinatzen denean, kutxa horietatik bi gurpil aterako dira.

11 bELIEvEBeGoñazpi ikastoLa - DBH6 BiLBao

Ane Gondra, Xabier Villalmanzo, June Taboada, Mikel Julián

How To SAvE SHEEP FRoM woLvESOtsoaren erasoa jasotzean ardiek pairatzen duten estresa neurtzen duen gailu elektronikoa sortu dute.

12 wANdERINg MINdSLauaXeta - DBH7 amoreieta-etXano

Amaia Etxebarria, Nora Postigo

PRAKTIKA MuSIKALAREN ETA HIRugARREN HIZKuNTZA bATEN IKASKETAREN ARTEAN EgoN dAITEKEAN KoRRELAZIoAREN IKERKETAIkerketa honetan, praktika musikalaren eta, elebidun sistema abiapuntuz hartuz, hirugarren hizkuntza baten artean egon daitekean erlazioa aurkitu gura da. Horretarako, gai honi buruz

lehendik eginda egozan ikerketak behatu eta marko teorikoa garatu da. Jarraitzeko, arlo bi honeetako zein neurologian aditu batentzako elkarrizketak prestatu dira. Behin hori izanda, esperimentua garatzen hasi da, hau da, bi atal daukazan eta musika eta hizkuntza jakintza neurtzen dauan jendeari egindako testa garatzen hasi da. Beraz, emaitzak jasotzerakoan, pertsonen alde kurrikularra (adina, hizkuntza maila eta musika maila) kontuan hartuz, erantzunak konparatu dira.

13b PHMETERLasaLLe BiLBo - DBH8 BiLBo

Ane Cortabarría, Arrate Jaca. María Cano, Alexander Olabarría

PHMETER: PAPEL HIgIéNICo quE dETECTA LA CISTITIS uSANdo uN MEIdoR dE PHLas enfermedades por cistitis son muy comunes en nuestro entorno y por eso hemos querido aportar nuestro nuestro grano de arena fabricando un producto que lo detecte fácil y eficazmente. Es una enfermedad común y fácil de tratar pero que muchas veces se confunden sus síntomas con otro tipo de enfermedades o que en ciertas edades pueden traer consecuencias más graves que solo tomar antibiótico.Nuestro producto trata sobre un papel higiénico, apto para todo el mundo pero en especial para los niños, mujeres y mayores. Las personas que suelen tener mayores problemas con la infección.

13 CHoCo LAdIESBeGoñazpi ikastoLa - DBH4 BiLBo

Andrea Coca, Jana Campillo, Maialen Enriquez

NANo SILvER PARTICLES FoR THE PREvENTIoN oF INFECTIoNS IN SyRIAN REFugEESThe objective of this project is to deal with infectious diseases in refugee camps, providing a solution to prevent the refugees from them. Based on the use of nanosilver particles in socks, our idea is to make bandages with nanosilver particles because of its antibacterial activity.

14 LET THEM bEgINBeGoñazpi ikastoLa - DBH4 BiLBo

Antia Enríquez. Maider García, Naia Mateos

CREAM AgAINST MoSquIToES MAdE FRoM NATIvE gREEK PLANTSOur objective is to try to help the everyday life of refugees inside refugee camps helping them to prevent mosquitoes and other insects that could put in danger their health. For doing our project they are going to be used native Greek plants.

15 FAuNITyBeGoñazpi ikastoLa - DBH4 BiLBao

Ibai Alonso, Miren Alazne Díaz, Marina Mercado, Iñigo Uriarte

ENvIRoNMENTALLy FRIENdLy bAgSAlkohol polibinilozko (PVA) poltsak egin nahi dituzte itsasoaren kutsadura minimizatzeko. PVA uretan desegiten da, horrela itsasora ailegatzen den plastiko kantitatea gutxitzea lortuko

litzateke, itsasoa bera eta bertan bizi diren animaliak salbatuz.

16 RoboTIToSies miGueL De unamuno BiLBo - DBH2 BiLBao

Emma Casado-Eneko Cebrian, Leire Olalde-Irene Rodriguez, Rita Lopez, Victoria Santos-Ainhoa Vazquez

bASToboTSe trata de un bastón para ayudar a las personas ciegas

17 TXERRAPAEies minas - DBH2 BarakaLDo

Eneko Nuñez, Paul SeoaneRaúl Gómez, Txema Fernández

MATERIAREN TENPERATuRAMuturreko tenperaturak aztertu ditugu.Beroenak izarretan aurkitu ditugu, izarraren mota edo tamainaren arabera tenperatura eta kolorea aldatzen dira. Bestetik, hotzenak. Lurrean neurtu dena edo Marten. Gasak likido egoerara pasatzeko beharrezkoa dena edo zero absolututik gertuen dagoena, laborategietan lortu dena.

18 ZERo AZPITIKies unamuno BHi - DBH2 BiLBao

Josu Muñoz de la Brena

EZ bERo EZ HoTZ. by jMT®¿Cansado de esperar a que el café se enfríe? No esperes más y compra nuestra cosa esta rara. (Nesspresos a 1 €)

19 ZIENTZIALARI ZoRRoTZAKartXanDape ikastoLa - DBH2 BiLBo

Alex Baraia, Andoni Manjon, Leire Llorente, Nerea Mozo

bAINu bAT bILboKo ITSASAdARREANAzken boladan gero eta aisialdi aukera gehiago daude Bilboko Itsasadarrean: piraguak, paddle surf,… baina, baina gaitezke lasai itsasadarrean? Nolakoa da uraren kalitatea?Proiektu honen bidez gure itsasadarreko uraren bainurako kalitatea ezagutu nahi dugu, iturriko zein ibai eta itsasokoekin alderatuta. Horrela, jakingo dugu osasunarentzako arriskutsua izan daitekeen ala ez. Murgil gaitezen ikerketan!

20 gENERATIoNartXanDape ikastoLa - DBH2 BiLBo

Irati Antonio, Iván Puerto, Nerea Sáenz

SoINuAREN IRudIAKZentzumenekin hautematen ditugun irudi, soinuak,… fisikarekin daude zuzenean lotuta. Guk, zenbait soinu hartu eta irudi bihurtu nahi ditugu. Nola? Eguneroko bizitzako soinu eta zaratak grabatuko ditugu, haien intentsitatea neurtu eta metalezko gainazal baten kontra anplifikatuko ditugu. Gainazal horretan koloreztatutako hautsak jarriko ditugu eta ikusiko duzue nolako irudi eta forma harrigarriak irudikatzen diren soinuen bibrazioen eraginez!

21 ZIENTIFIKo LoKoAKartXanDape ikastoLa - DBH2 BiLBao

Elia Ortega Gabella, Javier Ruiz Barrena, Pablo Martinez Asensio

Su-ARTIFIZIALAKZergatik egiten dute eztanda petardoek? Zergatik dute su-artifizialek hainbat kolore? Zer egiten du petardo batek zarata gehiago egiteak edo suziri batek altuago igotzea?Ausartu egin gara deskubritzera! Eta ikertu egin dugu zerez dauden eginda petardoak, zein konposatu kimikoren nahasketak eragiten duen soinu edo altueran eta, nola ez, gure petardo propioak ere egin ditugu.

22 bEARSBeGoñazpi ikastoLa - DBH2 BiLBao

Joana Larrazabal, Izaro Gaona, Nerea Pascual, Irati Ocerinjauregui

HARTZ ARREA SALbATZEA bERo KoNTuA dAProiektua hartz arrea salbatzen saiatzean datza, desagertzeko zorian dago eta. Arazo asko aurkitu dira, baina batean bakarrik jarri da fokua. Haien amaren tripan dagozanean ez daukate hotz nahikorik, eta horren ondorioz, kumeak hil egiten dira. Kobetan hibernatzen dabenez eta bertako tenperatura ez danez egokia, beroa xurgatzeko makina bat jartzea erabaki da, hotza ezin dalako sortu.

23 g.E.T. ITBeGoñazpi ikastoLa - DBH2 BiLBao

June Bilbao, Maddi Beaskoetxea, Leire Aresti, Izaro Ruíz

LEbITAZIo MAgNETIKoAREN ERAbILPENAKProiektu hau petrolioaz baliatu gabe zerbait garraiatzean datza, horretarako lebitazio magnetikoa erabili da. Baina nola? Objektu magnetiko bat bere polo berdinaren gainean jartzen bada biratzen dagoan bitartean objetuak lebitatu egingo dau

24 HAPPy PLANTsoLokoetXe BHi institutoa - DBH2 BiLBao

Peio Rubia Rubia, Alvaro Molina Cabezón, Oihana Ruiz, Xabier Aguado Rey

SoLoKoETXEKo LANdARA ZoRIoNTSuAProiektu honetan plantazio txiki bat kontrolatzeko eta ureztatzeko sistema bat jarriko dute martxan, sentsoreak, programazioa eta mekanismo elektronikoak erabilita. Plaka informatiko arin batez eta erraz eraikitzen eta muntatzen diren elementuez baliatuta, hezetasun-sentsore bat egingo dute, pantaila eta guzti, kontrol-informazioa erakusteko. Jarduera bikaina da gazteek elektrizitatearen oinarrizko kontzeptuak ezagut ditzaten eta Micro:Bit erabilita programatzen ikas dezaten.

25 bRAIN FACToRyLauro ikastoLa - DBH2 Loiu

Ander Agirre Robles, Galder Sarria Menchaca, Unax Unzueta Carreras

PLAKA FoToboLTAIKoEN AZTERKETA ETA HAIEN APLIKAZIoA PERTSIANETAN ENERgIA ITuRRI gISAPlaka fotoboltaiko ezberdinak ikertu dira, baita kimikoki sortu ere, ahalik eta energia elektriko gehien lortzeko helburuarekin, eguzkiarekiko egokitzen den pertsiana adimentsu baten diseinua eta prototipoa garatzeko.

26 M.A.S.I.BeasainBHi Loinazpe - DBH2 Beasain

Andrei Filip, Ismael Torres, Markel Garcia, Saioa Etxezarreta

jAboIAREN AZTERKETAJaboi mota ezberdinak egitea substantzia ezberdinak erabiliz eta olioa berrerabiltzea

27 ELEKTRoTEAMLauaXeta - DBH2 amoreBieta-etXano

Ines Arraibi, Irune Iraragorri, Mikelats Pascal, Oier Gallastegui

ELEKTRoSENTSIbILITATEAelektrosentsibilitatea zer den kalera atara nahi dogu guztiok ezagutu ahal izateko. Gaixotasun hau nahiko larria da, baina ez daukate pertsona askok. Zelakoa da gaixotasuna? Konponbiderik ba ahal dauka?

28 TEAM oF THREELauaXeta - DBH2 amoreBieta- etXano

Nadia Pablos, Julene Perez, Unai Carrera

ANIMALIA NAZKAgARRIAKGizaki askori ez zaizkigu animalia txikiak gustatzen, batzuetan gaixotasunak kutsatzen dizkigutelako, ortuetako uzta hondatzen dutelako, bere jana izaten garelako edo bere itxura desatsegina eta nazkagarria iruditzen zaigulako.Gure proiektuaren helburua intsektu guztiak oso garrantzitsuak direla frogatzea da, eta hauek, nekazaritzan agertzen diren gaixotasunak edo eta plagak saihesteko erabil daitezkela pestiziden ordez.

29 joNKER PRojECTSLauro ikastoLa - DBH2 Loiu

Iker Mendo Tejerina, Jon Castro Zabalegui

bATERIAK gEHIAgo IRAuNTZEKoBateriak hobetzeko. Baterietako zeldak handiago egiteko eta bateriak kargatzeko beste moduak desarollatseko proiektua.

31 EXPoRECERCAKo TALdE goNbIdATuA: FuRNAS AXICACoLeXio pLuriLinGüe aLBoraDa - DBH2 ViGo

ESTudIo dE LA IMPoRTANCIA dEL ECoSISTEMA FuRNAS PARA Su CoNSERvACIóN E IdENTIFICACIóN dE Su bIodIvERSIdAdLas Furnas ( cuevas de origen marino) son ecosistemas no estudiados .Analizamos dos situadas en Baredo ( Pontevedra) muestreándolas , analizando las características, su biodiversidad y condiciones de vida. Encontramos indicios de endemismos interesantes. Realizamos salidas en las que cada vez teníamos más información. Nos ayudaron el espeleólogo F. M. Martínez y el biólogo C. Muñoz y descubrimos gran variedad de briófitos, hongos, cianobacterias, artrópodos y ecología de estas especies que pueden vivir con costumbres desconocidas como el caso de la tipula zombie

31b gALICIENCIAKo TALdE goNbIdATuAauLas CientífiCo teCnoLóGiCas isiDro parGa ponDaL - DBH4 ponteCeso

ESPANTALLo 2.0: EvoLuCIóN TECNoLógICA dEL

ESPANTAPÁjARoS TRAdICIoNALEl proyecto propone una actualización tecnológica del espantapájaros tradicional. Partiendo de un análisis de los efectos lumínicos y ruidos que afectan a los pájaros se ha diseñado un prototipo basado en Arduino que incorpora también sensores para la monitorización del suelo. Equipado con sensores de movimiento, una vez se activa emite ruidos y de forma simultánea lanza destellos luminosos preprogramados en su placa Arduino

32 PoRTugALEKo MoSTRA NACIoNAL dE CIêNCIA-Ko TALdE goNbIdATuA:MATH TouRISTS

esCoLa BásiCa e seCunDária De pinHeiro - 12º ano pinHeiro, portuGaL

MATHEMATICAL TouRISMAllying mathematics with tourism is a new form of learning, both cultural and mathematical. Looking at what sorrounds us and understandig which mathematical concepts/procedures are more or less visibily employed is the great challenge. The outlined tourist routes show our purpose of diversifying everyday situations in which mathematics arise associated with different areas of knowledge.

33 ToP-ToPeLorrio BHi - DBH3 eLorrio

Ander Alonso, Andoni Orbegozo, Jone García, Maialen Carlos

PLACEbo EFFECTThe purpose of this experiment is to find out if the placebo effect really works.A placebo is anything that seems to be a real medical treatment, but actually it is not. It could be a pill, a shot, a special diet, some types of exercise, physical therapy or some other type of fake treatment but that they do not contain an active principle meant to affect health.When a person uses any type of placebo as health treatment and sees an improvement in his or her symptoms, this person may be experiencing the placebo effect. For the functionality of this effect the individuals who receive that treatment must be convinced of the effectiveness of the placebo. It is very important for the patients to make sure that the treatment is going to be real, administered by professionals, in an atmosphere of confidence and receiving the proper medical advice. All this guaranties that the placebo effect it is directly associated with the expectation that the treatment generates.

34 SCIENCE 2.0eLorrio BHi - DBH3 eLorrio

Elene Ugaldea, Eneko Chicharro, Eneko Horte, Maider Aranguren

wHy FoodS RoT?Have you ever think about the rotting process of the fruits? Have you ever been looking to a rotten apple? Maybe, a pear? A banana? Rotting process is not simple at all, moreover it´s a really complicated and complex process. In this project, we wanted to demonstrate why and how that happens. We did different types of experiments for it, we’ve mostly focused on two practices that were supposed to support our

hypothesis; one one hand, to demonstrate how the pears and apples lose the starch while the time goes on; and in the other, to look how the pH changes from the first day to the last. We look to information in different places and we saw that in our experiment we have to use the iodine test to test the presence of starch in apples and pears. Using the prove of lugol, we wanted to prove that when the starch reacts with the iodine, the fruit changes the color because the part of the fruit that has starch becomes black. In the experiment of pH, we wanted to prove how the pH increases while the days pass. We measured the pH and tried to prove it, we add NaOH to the juice of fruit and the amount of pH changes. A titration is a controlled addition of one substance into another substance. In an acid-base titration, the experimenter will add a base of known concentration to an acid of unknown concentration. So, in a few words, after the titration we would be able to show the transformation of the starch into malic acid.

35 TEAM woRKeLorrio BHi - DBH3 eLorrio

Ander Zengotita Basauri, Herketz Irañeta Arkarazo

NIKoTINA ZuRgATZEN duTEN MATERIALAKNikotina (C10H14N2 ), munduko droga kontsumo handiena duen produktu bat da, zigarroetan ageri da, bere kontzentrazioa 3,1.10-4 mol.L-1 baino handiagoa bada, letala izan daiteke.Zigarro normal batek 10 mg nikotina badu, orduan zigarro bat erretzea letala izan daiteke (modu aktiboan edo pasiboan)Proiektu honen helburua, material zurgatzailereik onena aukeratzea izan da, eta zenbait ikerketa egin ondoren, esku artean izan ditugun materialetatik, nikotina gehien erauzi duena papera izan da.

36 KoNTAMINAZIoAREN IKERTZAILEAKeLorrio BHi - DBH3 eLorrio

Inge Fondado Eriz, Udane Azkarragaurizar Agirre, Xabier Gallastegi Esteban

PoLLuTIoN LEvELS IN dIFFERENT uRbAN AREASThe main objective of this science fair project was to examine the pollution levels in different urban areas. Specially, what is the air quality of different parts of a city like?We also investigated some car models, comparing them, and we achieved which one is the less pollutant.We’ll share this information with the town council in order to prevent excess pollution, like this, the environment will improve.This science fair project was entirely developed at a Highway route with speed limit of 90km/h and at a Village road with speed limit of 60km/h.The results show that pollution emitted by vehicles is the highest during peak hours - 15:15 pm-16:15 pm. And some cars consume more gases that cause pollution.So we recommend you to buy or use LPG vehicles or hybrids, because they consume less CO2 than the others.

37 MLNeLorrio BHi - DBH3 eLorrio

Luka Lohse, Maite Yu Berriozabal, Nadia Bou-Ali

IMPRovINg CoMPoSTWe were thinking which project we can do and we had a purpose, we propose to do a project to do a very good and fast compost. We started browsing in internet and we had an idea. We took green and brown matter and we decided to find what matter is rotting first.So we started thinking how to do it. In internet we found a interesting project to do but when we started doing that project we thought that we didn’t have enough information to present that in zientzia azoka. With the project we started doing we did another experiment. We thought we can do compost and with the compost we have done we can improve what matter after doing the compost has the most amount of microbes.First we buyed some lettuce and some newspaper and we entered them in plastic bags, so we can see which matter is rotting earlier. We compared the both matters and we saw that the lettuce rots faster than the newspaper.

38 NEELSeLorrio BHi - DBH3 eLorrio

Andoni Torres, Ane Gallastegi, Julen Aranzabal, Julen Eriz

NEELSGure proiektuaren helburua, bi motako janaria konparatzea zen, bat industriala eta bestea etxekoa. Entzunda genuen industriala, etxekoa baino goxoagoa dela. Baina egia al da? Industrialek ezarritako produktuek efektua egiten dute? Honen erantzuna jakin nahi dugu elikagai mota berdinak konparatuz: batzuk etxean sukaldatutakoak eta besteak industrialak. Gehienetan janari azkarra ez da osasuntsua; grasa, kaloria, azukre eta gatz asko dituzte eta gosea eta egarria estimulatu egiten dute.Industriek produktuei janari prozesatuak, azukrea eta gatz askoko osagaiak botatzen dizkie erakargarriagoak eta gozoagoak izatekoJanari industrialak, arrakasta gehiago izaten du gugan, batez ere etxean gutxi sukaldatutako janarietan. Jakinda zer janari gustatu zaigun eta zein ez, ikusi dugu nola industriek, bere lana ondo egiten duten, badakite zer espezie bota eta zein ez, gu ondo asetzeko.Usainak ere eragin handia du gugan, irakurri dugunez,janari industrialek, ez digute dastamenagatik bakarrik erakartzen, usainek eta aromek ere gugan eragin handia dute.

39 KIMI-booMBiHotz Gaztea ikastoLa - DBH3 santurtzi

Eunate Pinedo, Edurne Ruiz de Zarate, Martín Soler, Jessica Etxebarrieta

ERREAKZIo KIMIKoAK: MuNdu bATEguneroko bizitzan gertatzen diren hainbat erreakzio kimiko egin ditugu, hainbat adibide ipiniz. Hauek izango dira: Fruitu batzuk zatituko ditugu, bata limoiarekin igurtziko dugu eta ikusiko dugu zer gertatzen den denborarekin.Nikel Karbonatoaren prezipitazioa egingo duguSodio kloruroaren erreakzioa gertatzean nola gatza sortzen den ikusiko dugu ere.Guzti honekin bideo batzuk egingo ditugu gure klaseko laborategian eta hainbat informazio bilatuko dugu erreakzioak azaltzeko. Amaitzeko, egindako erreakzioen aplikazioa eta kalteak aipatuko ditugu.

40 LNjCBiHotz Gaztea ikastoLa - DBH3 santurtzi

Lexuri Vazquez, Nahia Bausela, Joana Sanchez, Candela Lopez

LCN: LEXuRI, CANdELA ETA NAHIA AKNEAREN KoNTRA!Aknea gutxitzeko krema. Produktu naturalak eta proteinikoak dira zure azalaren koipea gutxiagotzeko. Produktu hauek, zure hormonak kontrolatuko dituzte, zure azala exfoliatuko du eta azal polit polita edukiko duzu. Bere aplikatzeko modu errazak gauzak errazten ditu eta bere pote txikiarekin leku guztietara eraman ahal duzu. Bertsio handia ere dago, hori komunean edukitzeko aholkatzen da baina bidai bate egin nahi baduzu formatu txikia da hoberena. Lehenengo hamarrak, belaki batekin eraman ahal dituzu. Hiru motatako maskarillak ditugu: Marrubizkoa, bananazkoa eta pepinozkoa. Zure gustukoena aukeratu!

41 SgHBiHotz Gaztea ikastoLa - DBH3 santurtzi

Ane Sainz, Naiara Garcia, Atsegiñe Hernandez

AZAZKALAK...Azazkalak zertaz eginda dauden aztertu dugu, zein faktore baldintzatzen dute hazkundea(beroa, hotza, klima aldaketa…) Baita ere zenbat hasten diren urtero eta beste hainbat gauza ere.Proiektu bat egingo dugu horri buruz.

42 MARKER CLoTHESBeGoñazpi ikastoLa - DBH3 BiLBao

Alba Monge, June Orbea, Ainize Salguero, Naia Sanchez

MARKERSThe objective of this project is to find a way to recycle or reuse the inside of a marker the filter. They are many of them without any use so the intention of this project is to have fewer residues from markers.

43 MuovIBeGoñazpi ikastoLa - DBH3 BiLBao

Maider Galindo, Maialen Salvador, Leire Traba, Atsegiñe Urrutia

bubbLEd PLASTIC AS INSuLATINg PANELSThe piece of trash of this scientific project is plastic. Depending on the type of materials can be 3 types of plastic: thermoplastic, thermoseting and elastomers. The plastic contains also a polymer which is made up of different molecules joined together and they are used as insulating materials. The plastic is used because it is very easy to manufacture and very cheap. The aim of this scientific project is to recycle plastic in another way.

44 gARuN-IHESABenGoetXe - DBH3 GaLDakao

Adrián Gonzalez, Ixone Montilla, Mikel Marcos, Naia Puigbó

ESPERIMENTu SoZIALA: RuMoRoLogIAErraz zabaltzen al dira zurrumurruak gure inguruan? Zein motako zurrumurruak zabaltzen dira arinen?

Zurrumurruen difusioan zein alderdik duen eragin handiena ikertu dugu. Horretarako, interes ezberdineko 3 zurrumurru asmatu eta institutuan zabaldu ditugu: bata ikasle baten inguruko zurrumurru positiboa, bigarrena institutuaren inguruko zurrumurru negatiboa eta hirugarrena irakasle baten inguruko kotilleoa. Bi astez zurrumurrua zabaltzen utzi ondoren, gelaz gela igaro gara zurrumurru bakoitza zenbat pertsonak entzun duen galdetzera. Zurrumurruetako zein zabaldu den gehien aztertu dugu; horren arrazoiak ikusi eta ikaskideen kontzientzia hartzea saiatu gara.

45 AuKERATu ZuKBenGoetXe - DBH3 GaLDakao

Erlantz Alvaro, Jon Ander Urrutikoetxea, Karmele Yurrebaso, Maialen Blanca

HILEKoAREN MIToAKHilekoaren inguruan dauden mitoetatik ba al da egia baten bat? Zein da gizartean gai honen inguruan dagoen ezagutza?Hilerokoaren inguruko mito ugari zabaldu dira gizartean. Mito horiek identifikatu, zein heinetan zabaldu diren neurtu eta egia ala gezurra diren aztertu dugu proiektu honekin. Lehenengo hilkoaren mitoen inguruan informazioa bilatu dugu. Bigarrenez hipotesiak sortu eta gure iritziz egia ala gezurra diren aipatu dugu. Ondoren informazio sakonagoa bildu dugu eta helburuak definitu. Esperimentazio atalean galdetegi bat sortu dugu eta adin ezberdineko pertsonen artean zabaldu dugu (email eta sare-sozialak erabiliz), mitoen inguruan duten informazioa biltzeko. Galdetegi horretan erantzundakoak aztertu ditugu ondorioak ateratzeko.

46 LAS MoZASBenGoetXe - DBH3 GaLDakao

Aritz Rivas, Gorka Macarro, Iraide Barrena, Uxue Fernandez

AHARRAuSIA KuTSATZEAZergatik kutsatzen da aharrausia? Zergatik sortzen zaigu aharrausi egiteko gogoa norbait aharrausika ikusten dugunean?Aharrausi egiteko arrazoia aztertu dugu. Informazioa bildu dugu lehenik. Ondoren jendea aharrausika agertzen den bideo bat erabili dugu gure adineko ikasleekin esperimentatzeko. Helburua zein den esan gabe, gela ezberdinetatik igaro gara bideoa jarri eta erantzuna grabatzera. Aharrausiaren kutsakortasuna aztertu dugu modu horretan.

47 gALdAKAoKo IZARRAKBenGoetXe - DBH3 GaLDakao

Adrián Cuadrón, Aketza Calle, Ekain Arroyo, Haizea Uribarri

EguZKIAREN dIAMETRoAZenbat neurtzen du Eguzkiaren diametroak? Teknologia berririk erabili gabe, antzina egin zuten modu berean kalkulatu dugu Eguzkiaren diametroa. Horretarako material oso sinple eta lortzeko errezak erabili ditugu, eta matematikan trebatu gara. Emaitza errealetik oso gertu geratu gara, nahiz eta ez dugun Eguzkiaren diametro zehatza lortu

48 EguRREBenGoetXe - DBH3 GaLDakao

Carlos Izquierdo, Ibai Anzola, Paula Oteo, Unai Gordillo

LIKIdo EZ NEwToNdARRAKErabil daitezke likido ez newtondarrak belaunetakoak eta ukondokoak sortzeko? Likido ez newtondarren erabilgarritasuna aztertu dugu. Bereziki, patinatzen goazenean erabiltzen ditugun ukondoko eta belaunetakoak eraikitzeko balio duten ala ez aztertu dugu. Erosotasun aldetik dituen abantailak kontuan hartu ditugu. Likido ez newtondarrak sortu ditugu eta deformazioa ikertu dugu kolpe mota ezberdinekin.

49 LAu HARRIgARRIAKBenGoetXe - DBH3 GaLDakao

Aimar Sagasti, Haizea San Martín, Irantzu Larruskain, María Durán

ZERgATIK KIZKuRTZEN dA ILEA?Ilea lisatzen dugunean hezetasuna badago kizkurtu egiten da, zergatik? Hezetasuna dagoen egunetan ilea lisu mantendu nahi dugu. Lehenik, informazioa bildu dugu ileraren egiturari buruz, eta kizkurtzeko arrazoiak aztertu ditugu. Ondoren, horren konponbidea bilatu dugu. Horretarako, bi metodo ezberdin erabili ditugu ikaskide baten ilea lisatzeko. Bata keratina erabilita, eta bestea gurea ez den beste kultura batean erabiltzen den metodo natural bat. Ilea lisatu den ala ez, eta zenbat denbora iraun duen behatu dugu ondorioak ateratzeko.

49b SCHNEIdERSBenGoetXe - DBH3 GaLDakao

Amaia Hernandez, Anelis Hermoso, Endika Oleaga, Iraia Pulido

FEMINISMoA ETA MATXISMoAEzagutza nahikoa al dago gure inguruan matxismoaren inguruan? Ba al daki jendeak zer den feminismoa? Orain berba asko egiten da feminismoari buruz eta hilketen % igo egin delako. Lan hau egiteko berrietatik eta internetik informazioa hartu dugu. Gure asmoa jendea matxismoak egiten duen kaltez ohartaraztea da, baina aldi berean gai honen inguruan dagoen ezagutza eta kontzientzia aztertzea. Horretarako, galdetegi bat prestatu dugu eta sare-sozialen bidez zabaldu dugu. Adin tarte ezberdineko 70 pertsonatik gorak erantzun dute galdetegia. Erantzun horietan oinarrituta atera ditugu ondorioak.

51 AKA PowABenGoetXe - DBH3 GaLDakao

Jorge Valero, Maider Perea. Oier Borobia, Paula Macedo

bEgIEN KoLoREANola transmititzen da begien kolore? Zergatik gurasoen eta seme-alaben begien kolorea ez datoz beti bat? Aztertu dugu zergatik guraso eta seme-alaben artean begien koloreetan desberdintasunak dauden. Zergatik gurasoek begi marroiak izanda seme-alabek urdinak izan ditzakete? Genetika eta begi koloreen transmizioaren inguruko informazioa bildu dugu lehenik, alde teorikoa ulertzeko. Ondoren gure familien zuhaitz-genealogikoa egin dugu begien argazkiak erabiliz, teorian ikasitakoa praktikoki frogatzeko.

52 3A-Ko KALITATEABenGoetXe - DBH3 GaLDakao

Dani Gutierrez, María Díaz, Mikel Arenas, Unai Gil

ESPERIMENTu APoLo-jANARIAZergatik aldatzen da janariaren zaporea sukaldatzen dugunean? Nola lor dezakegu produktu berdinak ahalik eta zaporerik onena edukitzea?Elikagai bat sukaldatzean zapore onena nola lor dezakegun ikertu nahi izan dugu. Lehenik eta behin elikagai berdina tenperatura eta denbora desberdinetan sukaldatu dugu. Gero probatu eta gustokoena aukeratu dugu bakoitzak. Elikagai askorekin esperimentua egin ondoren, janari mota bakoitzaren kasuan zein denbora eta tenperatura diren egokienak kalkulatu dugu, batez bestekoa eginez. Gure asmoa, elikagai ezberdinei ahalik eta zapore onena ateratzea izan da.

53 PATATogENoAKBenGoetXe - DBH3 GaLDakao

Alazne Cubería, Miren Agustín, Teddy Maisuru, Urko Araluce

bETAuRREKoAK gARbITZEKo METodo bERRIANola garbitu ditzakegu betaurrekoaren kristalak luze garbi iraun dezaten?Nanoteknologia erabiliz betaurrekoen kristalak luzeago garbi iraungo duten metodo bat aurkitu nahi izan dugu. Nanoteknologiaren inguruko informazioa bildu dugu lehenik. Betaurrekoen kristal zikinak garbitzeko produktu ezberdinak erabili ditugu; xaboia, kristalak garbitzeko produktu bat eta nanoteknologia erabiltzen duen kristalentzako likido bat. Betaurrekoak zein produktuk garbitzen dituen hoberen aztertu dugu, eta aldi berean, zein produkturekin mantentzen diren denbora luzeagoan garbi.

54 PRo oF THE MINIoNLaskorain ikastoLa - DBH3 toLosa

Ekaitz Mitxelena, Irati Manterola, Oier Izagirre, Igor Urdangarin

oRdENAgAILu AuRREAN dENboRA gEHIEgI?Gaur egungo gazteen kornearen lehortasunaren maila asko igo dela publikatu izan da. Ondorioz, jende askok ikusmen arazoak izaten ditu. Hori dela eta, gure proiektuaren helburua aparatu elektronikoek begietan sortu ditzakeen arazoak saihestea da. Nola?

55 uMEEN jARRERALauaXeta - DBH3 amoreBieta

Eneko Peralta Arana, Iker Zubikarai Zabala

uMEEN ENPATIABeti esan da umeak bihotz handia eta garbia dutela, ez direla arazoetan sartzen eta ontasun handikoak direla. Baina, hau zergaitik da? Eta, egia da, edo bakarrik batzuekin gertatzen da? Gainera, zein urtetaraino dira bihotz onekoak? Egiaztapen hauek aztertuko dira eta enpatia zein adinarekin garatzen den zehaztuko da.

56 MATModALauaXeta - DBH3 amoreBieta

Alazne Arteta, Rita Trevilla

MATEModA: ModA jARRAITuZ, MATEMATIKA IKASTEA PoSIbLE dA?

Proiektu honen helburua matematikaren eragina modan zein den ikertzea da. Horretarako batez ere irudietan agertzen diren forma geometrikoak klasifikatuko dira aldizkariak aztertzen eta lagin baten eguneroko arropak aztertzen. Denboraldi ezberdinetako arropak, konplementuak eta motxilak egongo dira aztergai.

57 ALKoHoLA EZLauaXeta - DBH3 amoreBieta-etXano

Irati Martín, Irati Navarro

TRAFIKo ISTRIPuAK SAHIESTEKo ALKoHoLIMETRo Low CoST ETA APLIKAZIo MobIL bATEN ERAbILERAREN PRoPoSAMENAProiektu honekin, alkoholak gidatzerakoan daukazan eraginak aztertu nahi dira. Horretarako, alkoholarekin erlazionatutako hilketa kopurua aztertuko da eta arrazoiak ikertuko dira. Bide batez, sistema batzuk proposatuko dira hau ekiditeko. Proposamen elektroniko bi asmatu dira: lehenengo sistema, kolore eta letrekin erlazionatuta dagoena eta bigarren sistema, arnasarekin funtzionatzen duena.

57A IZEAZ goZATuLauaXeta - DBH3 amoreBieta

Jone Erauskin Martinez, Naia Bilbao Huerta

AIREAREN KuTSAduRA AZTERTZEKo SISTEMA ERRAZ bAT EgITEKo PRoPoSAMENAIkerketa honetan, airearen kutsadura eta bere trataera izango da gai nagusia. Gaur egun airearen kutsadurari buruz asko hitz egiten da, hiri batzuetan kartelak ere jarri dituzte non airearen kalitatea jakinarazten den. Horregatik horren arrazoiak ikasiak izan dira eta filtro desberdinak eta low cost sistema bat erabiliz kutsadura aztertu da. Airea filtratzeko low cost sistema bat gauzatu ahal dela izan da hipotesia eta froga ezberdinak eginez frogatu da.

58 HdAMLauro ikastoLa - DBH3 Loiu

Eider Arana, Ibon Dorronsoro, Liher Heredia, Olatz del Moral

ZIENTZIAREN IKuSPuNTuTIK dAvId ETA goLIATEN KoNdAIRAREN EgIAZTAPENAMito eta kondaira asko ezagutzen dira. Mitoak, aspaldian gertatu omen ziren gertakariak narratzen dituen kontaketa fantastikoa da, haren protagonistak normalean fikziozkoak izaten dira beste alde batetik, kondaira ahozko edo idatzizko narrazio bat da, irudimen elementu gehiago edo gutxiago dituena, egiatzat pasarazi nahi dena edo behintzat, egian oinarrituta edo egiazko konturen batean edo bestean. Mito edo kondaira ospetsuenetako batzuk el Monstruo del lago ness, pie grande, el yeti… Proiektuaren abiapuntua David eta Goliaten istorioa izango da. Hasteko mito eta kondaira baten arteko diferentzia ikertuko da. Horrekin batera David eta Goliaten istorioa mito edo kondaira bat den zihurtatuko da. David eta Goliaten istorioa kristo aurretik gertatutakoa da. Horrekin batera honda eta harri desberdinak ikertu dira, geologia. Artelanetan ere informazio asko lortu daiteke, eskultura eta margolanetan. Artelanak aukitutako informazioa egiaztatzeko informazio iturri oso ona da, haien egiturek mezu ezberdinak dituztelako istorioari buruz edo momentu

ezberdinak erretratatzen dituzte.Aurreko informazio guztiarekin kondaira hau zientifikoki errealitatean gertatu daitekeen edo ez informe polizial baten bitarez azalduko da.

58A THE MARTIANLauro ikastoLa - DBH3 Loiu

Beñat Yañez, Ander Urteaga

bIZITZA MARTEN, ZIENTZIA-FIKZIoA ALA ERREALITATEAMark Watney Ares III izeneko ezpazio-ontzia Martera joan da beste lau kideekin, baina egun batean ekaitz batek tripulazioa ihes egitea lortzen du, hau da The Martian pelikua eta filmaren abiapuntua. Zoritzarrez Mark, atena batek jo egiten du eta Marten geratzen da. Bera bakarrik aurkitzen da kanpamenduan eta ez du janari ugari, bitartean lurrean Nasa-koek hilda dagoela uste dute. Biologoa denez patatak landatzea lortzen du espaziontziko gasolinaren hidogeneoa eta HAB-eko oxigenoa nahasten ura sortzeko patatak bere kideen goroztiekin landatzen ditu ongarri bezala erabiltzeko. Gero Nasarekin komunikatzen lortzen dut eta bere ihesa planifikatzen dute. 461 solen ondoren 90 soleko bidaia planifikatzen du Stiachiapeliko kraterrean dagoen Ares IV -era. Espazio-ontziaren gauza pisutsuak kentzen ditu egan egiteko.Martetik ateratzen da eta Ares III-an igo egiten du.Pelikula hori zientzia fikzioa da baina han agertzen dena erreala izan daiteke ala idazle baten irudimenatik ateratako ideak dira? Marten bizitzea posiblea izango zen?Gizakia Marteko lurrean landatutako patatez elikatu ahal da? Zer gertatuko zen astronautak Martera bidaltzean, posibilitate bat izango litzteke? Galdera horiek erantzuteko patatetatik Nasako material berrietararte ikertuko dugu.

59 APPLEPENLauro ikastoLa - DBH3 Loiu

Aimar, Alain, Julen, Oier

AuToA vS NATuRAF1-ko autoak, mundu osoko auto azkarrenak dira. Baina, nola diseinazten dituzte abiadura hoiek lortzeko? Autorik azkarrena izatera iristeko, aerodinamikaren hainbat aspektu erabili behar dituzte. Autoek, ur-tanta forma izatea, lasterketan azkarrenak izateko, edo indar zentripeta handia eduki, kurbetan azkarrak izateko.Historian zehar, autoak, asko aldatu dira, eta honek, aerodinamikarekin zerikusi handia dauka horregatik guk aerodinamikaren bilakaera aztertu nahi dugu etorkizun batean gure autoak askoz hobeak izateko. Kotxe aerodinamikoena zein den frogatu eta ondorioztatu ondoren hau 3D imprimagailuarekin sortuko dugu.

59A 3A-1urnietako saLesiarrak - DBH3 urnieta

Angela Arias, Asier Irazusta

dENoK KoRRIKA EgITEKo ESKubIdEAGure ideia gerriko moduko bat sortzea da, itsuek bakarrik korrika egin ahal izateko. Hau da, gerrikoan kamera txiki bat jarriko dugu, koloreak detektatzen dituena. Atletismoko pistak bide markatu batzuk ditu, marra txuriekin.Horrela, korrikalaria bere bidetik ateratzen bada, kamerak kolore txuria detektatuko du eta

89

13b

121110090807060576

757473727170696867

31b

323334353637383940414243444546474849

7778

65

13

64

14

63

15

62

62

16

61

17

61A

60

18

60A

59

19

59A

58

20

58A

57

21

57A

56

22

55

23

54

24

53

25

52

26

51

27 29

49b

28 31

66+65A

K14

3K29

guNE

A

PLAZA bARRIA

ERDIGUNEA

eszenatokia

TELE

KO

soinu bat egingo du. Soinua egiterakoan, itsuak jakingo du bere bidetik atera dela eta bueltatu behar duela. Proiektu honekin lortu nahi duguna da, dependentzia duten itsuek korrika agin ahal izatea, horrela ez da beste pertsona bat berarekin egon beharko. Berak nahi duenean joan ahal izango da korrika egitera eta ez du inorekin geratu beharko. Ideia oso ona eta entretenigarria iruditu zaigu.

60 3A-2urnietako saLesiarrak - DBH3 urnieta

Ane Otaegi

jAKIN dEZAguN jATEN duguNAARAZOA: Gaur egun ez daukagu informaziorik supermerkatuetan erosten ditugun produktuen inguruan. - Ez dakigu non ekoitzi diren produktu horiek, zein egoeratan eta jaso duten tratua ona ala txarra izan den.- Ez dakigu produktu horiek supermerkatuetara iritsi aurretik egindako ibilbidea eta ibilbide horretan sortutako kalteak.- Ez dakigu zer momentu eta zer egoeratan bildu diren, eta nola eragin diezaigukeen guri horrek.- Ez dakigu zer prozesu kimiko jasan dituzten eta prozesu kimiko horiek zer efektu negatibo eragiten ditzaketen gure gorputzean.KONPONBIDEA: Informazio falta hau konpontzeko, QR kodeetan oinarritutako web orri bat sortu dugu, produktu bakoitzaren informazio hau jasotzen duena:- INFORMAZIO NUTRIZIONALA: produktu bakoitzak dituen balore nutrizionalak (karbohidratoak, kaloriak, gantzak…) 100g-ko.- PRODUKTUAREN INFORMAZIOA: produktu bakoitzaren markaren web orria, elikagai bakoitzaren informazio guztiarekin.- IBILBIDEA: elikagai bakoitzak egindako ibilbide guztia eta jasan duen prozesua, ibilbideko puntu bakoitzaren informazioa jasotzen duena.

60A 3A-5urnietako saLesiarrak - DBH3 urnieta

Maria Fierro

ITSuENTZAKo gERRIKoAItsuek kaletik doazenean paretak bilatzen dituzte ibiltzeko. Egin dugun proiektuan paretak erraztasun gehiagorekin bilatzea izango da helburua. Orduan pareta metro batera dagoenean gerriko berezi batek bibrazio bat egingo du pareta dagoen aldera, beraiek pareta hor dagoela jakiteko.-Pareta aurretik metro batera dagoenean, aurre aldean egingo du bibrazioa.-Pareta atzetik metro batera dagoenean, atze aldean egingo du bibrazioa.-Pareta ezker aldetik metro batera dagoenean, ezker aldean egongo da bibrazioa.-Pareta eskuin aldetik metro batera dagoenean, eskuin aldean egongo da bibrazioa.

61 3A-6urnietako saLesiarrak - DBH3 urnieta

Ariana Sañudo

ITSuENTZAKo SEMAFoRoALehen esan dugun bezala, itsuek arazo handia dute bere egunerokoan,eta konponbideak jarri behar dituzte dagoenez gero, baina,ezgaitasunarekin eta baztertzearen arriskuan

9.000.000 pertsona daude.Pertsona hauei laguntzen dieten hainbat antolaketa daude, haien arteanONCE, baina, guztiak gure partetik jarri behar dugu.Arazo handienetako bat, errepidea gurutzatzea da. Nahiz eta semaforobatzuk egon soinua dutenak itsuentzat, guztiak ez daude prestatuta.Orduan, mundu guztian funtziona dezakeen sistema bat sortu nahi dugu.Sistema honek, bluetooth-ari esker funtzionatzen du, eta semaforoagorria edo berdea dagoenean, soinu baten bidez, seinale bat iristen zaiomugikorrera.

62 3b-3urnietako saLesiarrak - DBH3 urnieta

Maitane Arretxe

LIZToR ASIATIKoA HARRAPATZEKo METodoAARAZOA: Liztor Asiatikoa gaur egun arazo handi batean bihurtzen ari da hainbatarrazoirengatik:- Erlauntzak eta erleak erasotzen dituzte- Ziztada askorekin pertsona bat hil dezakete- Ingurumena suntsitzen duKONPONBIDEA: Liztor Asiatikoa harrapatzeko sistema diseinatu dugu proiektuan.

63 3b-5urnietako saLesiarrak - DBH3 urnieta

Uxue Mariñelarena

bIZIKLETA SEguRuATxirrindulariak errepidetik doazenean, autoek harrapatzeko arriskua dago. Azken finean, atzetik datorrena zer distantziatan dagoen ez daki eta istripuak gerta daitezke. Gu arazo honi irtenbide bat bilatzen saiatu gara.KONPONBIDEA:Bizikletari atzealdean, sentsore ultrasoinu bat jarriko diogu. Sentsoreak 5 metrotara oztopo bat edo ibilgailu bat detektatuko du eta bizikletaren eskulekuan argi gorri bat piztuko da.

64 3b-6urnietako saLesiarrak - DBH3 urnieta

Naroa Morales

MugIKoRRA HARTu EZIN duEN PERTSoNA bATENTZAKo TRAMANKuLuAArazoa: Mugimendu arazoak dituen pertsona bati lagundu liokeen proiektu bategiten ari gara:● Eskuko hatzak ezin ditu mugitu.● Mugikorra ezin du eskuarekin hartu ezta ere erabili.● Ezin dezake ibili.Konponbidea: Arduino bat erabili dugu eta arduinoan dei modulua jarritamugikorrari seinale batzuk bidaltzen dizkio botoi batzuk sakatu ondoren eta botoia sakatzean ( 3 zenbakiak eta beste 1 mozteko ) pertsona desberdinei deia egiten du eta horrela mugikorra erabili gabe deiak egiteko gai izango da. Botoi bakoitza pertsona ezberdin bat da eta botoiari sakatzean deia egiten du. Beste konponbidea aplikazio baten bidez deiak egitea da.

65 ECoSTEPSLasaLLe BiLBo - DBH3 BiLBo

Rubén López, Ainhoa Vallojera, Irune Gonzalez, Hugo Moneo

INSTALACIóN dE CIRCuIToS CoMPuESToS PoR SENSoRES PIEZoELéCTRICoS PARA LA obTENCIóN dE ENERgíA dE FoRMA LIMPIA y SoSTENIbLEMediante nuestra propuesta proponemos hacer uso de sensores piezoeléctricos para convertir energía propia de la naturaleza (energía mecánica de las pisadas humanas) en electricidad.Estos circuitos constituyen una fuente de energía innovadora, limpia y sostenible donde la sociedad participa de forma activa ya que estos circuitos estarán ubicados en lugares y entidades donde haya tránsito de personas y serán sus pisadas las que generen la energía eléctrica. Además, el bajo precio de los sensores hace que esta solución sea una alternativa de obtención de energía eléctrica económicamente accesible.

65A bRAINoXLasaLLe BiLBo - DBH3 BiLBo

Ane Borrego, Amaia Casas, Ander Arteta, Erlantz Asporosa

bRAINoX: dISPoSITIvo PARA CoNvERTIR EL Co2 dEL AuLA EN o2En los colegios, el consumo de calefacción en esta época del año, es considerable, incrementándose el gasto de energía de forma absurda. En ocasiones, tenemos que abrir las ventanas del aula para airear y conseguir el suministro necesario de oxígeno; con la consiguiente pérdida de calor (energía) y dinero. Esta situación nos ha llevado a desarrollar esta idea. Estamos trabajando en un proyecto con base científica y aplicación tecnológica. Consiste en un dispositivo que convertirá el CO2 en O2. En nuestra investigación, hemos descubierto que existe un mecanismo similar que no está implementado en las aulas de los centros educativos. Esta idea no sólo mejoraría nuestro día a día en el colegio, sino que sería verdaderamente beneficioso para nosotros poder profundizar en este interesante tema. Pasamos muchas horas al día en clase, a medida que transcurren las horas notamos cómo el ambiente en las aulas se va cargando por exceso de CO2 impidiéndonos concentrarnos de forma adecuada o respirar correctamente.

66 SEguRIdAPPLasaLLe BiLBo - DBH3 BiLBo

Amaia López, Idoia San Salvador, Adei Gallego, Amale Ezkur

SEguRIdAPP : APP dE SEguRIdAd CIudAdANA CoNTRA LA vIoLENCIA dE géNERoMentalizados sobre el problema de agresión contra la mujer y la violencia que sufren ellas, por ello hemos decidido concienciar a ambos sexos. Ya sea a las mujeres de no dejarse intimidar por los hombres y sentirse más seguras a la hora de salir a la calle, como a algunos hombres de no creerse superiores al sexo opuesto.Debido al peligro en el que se encuentran las mujeres en algunos puntos de todas las ciudades del mundo creemos necesario dotar a este segmento de población de herramientas para fomentar la seguridad de todas ellas. Hemos decidido crear una App que tras el estudio de la ciudad en la que se va aplicar,

identifique las zonas peligrosas y dote de distintas posibilidades de ayuda que irán desde la identificación de las zonas, hasta medidas de prevención y de denuncia inmediata cuando se es víctima o testigo.

67 uTSEINLasaLLe BiLBo - DBH3 BiLBo

Gabriela Uriarte, Iker Juez, Ane Sanmartín, Mikel López

uTSEIN: RAdIo SoS CREACIóN dE PuESToS dE SoCoRRo CoNECTAdoS A SERvICIoS dE EMERgENCIA EN LoS MoNTES A TRAvéS dE RAdIobALIZASCada verano a través de la televisión o de la prensa aparecen noticias sobre personas perdidas o que han sufrido accidentes en la montaña necesitando urgentemente socorro. Y en esas ocasiones los teléfonos móviles no sirvieron para este cometido ya que o no tenían cobertura o batería o incluso en esos momentos no tenían el teléfono móvil.Nuestra idea es crear algunos un punto de socorro que se basen en un sistema de radiobalizas y que permitan a la persona o grupo de personas en riesgo poder contactar con una base de emergencia que canalizará la ayuda a los grupos de rescate oportunos. Este punto de socorro está dotado de un aparato que captaría ondas electromagnéticas. Este aparato no necesita cobertura ya que se comunica por ondas de radiofrecuencia. Además de que en el móvil hay que entrar en bastantes pestañas para lograr contactar con alguien, en nuestro prototipo solo hay un botón, con una simple pulsación se avisa a la policía, a los bomberos o a los servicios de socorro.

67b bIoPECLasaLLe BiLBo - DBH3 BiLBo

Maitane Gómez, Irune Velasco, Alex Robredo, María Guevara

bIoPEC ELAboRACIóN dE PLÁSTICoS bIodEgRAdAbLES A PARTIR dE RECuRSoS NATuRALES CoMo LA PECTINA dE LA FRuTA PARA HACER FuNdAS dE MóvIL.Queremos que el uso de plásticos biodegradables se implante en nuestra sociedad y por eso nuestro proyecto está dirigido a la elaboración de plásticos biodegradables a partir de recursos naturales que contengan almidón y pectina. La originalidad de este proyecto está en el uso de estos plásticos para crear fundas de móviles con una semilla implantada en su interior.

68 3 SEIN 10LasaLLe BiLBo - DBH3 BiLBo

Xabier Caballero, Markel Abascal, Argi Eizaguirre, Ane Martín

bICICLETA quE gENERA ENERgíA y CAMbIA EL AIREEl origen del diseño de nuestro proyecto surge de la necesidad de poder mejorar la calidad del aire en espacios cerrados. En concreto, reducir los niveles de CO2 y aumentar los de O2.

A día de hoy, existen multitud de prototipos de dispositivos que reducen los niveles de CO2 a través de diferentes reacciones químicas, tales como la fotosíntesis. En este sentido, nuestro objetivo es poder utilizar la fotosíntesis de las algas marinas para llevar a cabo el proceso de conversión del CO2 en O2.La idea de emplear algas en sí mismas no es novedosa. Sin embargo, nuestro propósito es

poder implementar dicha tecnología en ámbitos o lugares donde todavía no sen han diseñado prototipos.

69 buRuKoMIN TALdEAsan fermin ikastoLa - DBH4 zizur tXikia

Beñat Berasategui, Jon Lejardi, Jone Sainz, Martin Cla

ESKuEN EZKuTuKo ALdEAEskuak xaboiez oso gutxi garbitzen direla ikusita, eskuetako garbitasunaren garrantziaz, eta xaboiaren eta mikroorganismoez informazioa jaso dugu.Hipotesia izan da, eskuak ez garbitzeak bakterio kantitate gehiago izatea eta elkarrenganako kontagioak erraztea dakar.Ondoren, eskuetako mikroorganismoen kultiboak egin eta ondorioak atera ditugu. Esterilizazio baldintzak ez ditugu ondo zaindu eta ondorioz kultiboak kutsatu dira. Hala ere, esperimentua burutu eta ondorioak atera genituen. Hauetan goian jarritako hipotesia, hau da, bakteria gehiago agertuko zirela esku zikinetan garbietan baino, ziurtatu genuen.Bigarren kultiboak, autoklabea erabiliaz, jada emaitzak garbiagoak izan dira.

70 ZIENTZIALARIAKBiHotz Gaztea ikastoLa - DBH4 portuGaLete

Olatz Méndez Martínez, Eneritz Ruiz Pérez

ACTIMEL-AIkerketa honetan lortu nahi duguna da aztertzea ea Actimel-a benetan horren ona den osasunerako eta beste edariak baino hobeagoa den edo ez. Horretarako, Actimel-aren ezaugarriak eta beste edariak aztertu ditugu eta konparatu ditugu.

71 jCb3ies JuLio Caro BaroJa - DBH4 iruñea

Joseba Huerta Mayora, Juán Pablo Mendieta Vargas, Julen Setuáin Beramendi, Xabier Galán Navío

¿qué CANTIdAd dE AZÚCAR ToMAMoS EN NuESTRA dIETA? ¿qué PERjuICIoS TIENE EN NuESTRA SALud?Introducción: Azúcar común o sacarosa. Características. Origen y obtención.Beneficios y perjuicios para la salud del consumo de azúcar común.Dietas: 1 dieta con escaso consumo de azúcar, 2 con consumo medio y otra con elevado consumo de azúcar. Azúcar consumido en las dietas: cuadros con la cantidad de azúcar diaria consumida en cada una de las 4 dietas.Cantidad de azúcar contenido en alimentos de consumo habitual.Sustancias sustitutivas del azúcar común. Ventajas e inconvenientes.Enlaces a otros estudios sobre los perjuicios del azúcar común.

72 jCb2ies JuLio Caro BaroJa - DBH4 iruñea

Jessica Rosa Oliveira de Sousa, Nerea Sarasa Gil, Patricia Jesús Santos, Paula García Jaso

PRoyECTo dE INvESTIgACIóN dEL ARgAEl río Arga atraviesa la ciudad de Pamplona, donde residimos. Es un río aparentemente limpio pero, ¿realmente es así? ¿La construcción de la planta de tratamiento de aguas ha tenido algún efecto sobre el río? En este proyecto

estudiaremos la contaminación del agua en distintas áreas del río Arga a su paso por Pamplona, Huarte y Arazuri y trataremos de realizar una comparación histórica con el fin de comprobar si la calidad del agua ha mejorado.

73 jCb5ies JuLio Caro BaroJa - DBH4 iruñea

Paula de la Torre, Cristina Viu, Daniela Cataña, Dayanna Salinas

¿NECESITAMoS SuPLEMENToS dIETéTICoS dE oMEgA 3 EN NuESTRA dIETA?Introducción: Características del omega 3.Necesidades de consumo de omega 3.Beneficios del consumo de omega 3.Alimentos: Contenido de omega 3.Dietas: Estudio del contenido de omega 3 en algunas dietas.Conclusiones sobre las necesidades de suplementos dietéticos de omega 3. Páginas web utilizadas para el estudio.

74 SoMoguERRERASsomorrostro ikastetXea - DBH4 muskiz

Alba Garmendia, Irati de la Cruz, Miren Vila, Sheila Martínez

NuESTRoS INjERToSNuestro trabajo trata de los injertos en las plantas frutales. Empezamos con la búsqueda de información sobre los diferentes tipos de injertos y sus usos. A continuación decidimos el tipo de plantas y el tipo de injertos con los que realizar nuestra investigación. Las plantas que elegimos son zarzamora, mora roja y mora amarilla. Los criterios para nuestra elección, fueron la compatibilidad entre las diferentes tipos de plantas y la falta de investigación sobre ellas. Los injertos que hicimos fueron de varios tipos: Injerto inglés, injerto placa, lateral y el injerto de aproximación. Los injertos los realizamos sobre diferentes plantas, 2 tipos de injertos por planta. Los resultados no han sido satisfactorios de momento.

75 TEKNovoLa saLLe san Jose Beasain - DBH4 Beasain

Haritz Arizmendi, Luis Nunes, Ioritz Garmendia, Maite Perez, Mikel Aldasoro

bIZKARREZuRRA ZuZENA duEN bELAuNALdI bAT SoRTZENProiektuaren helburua: bizkarrezurraren osasuna zaintzea etorkizuneko osasun arazoak saihesteko.Sedentarismoa geroz eta ohikoagoa den bizimodua da, giharrak atrofiatuz eta luzaketa ariketak eguneroko errutinan sartu nahi dira.Hipotesia: Pertsonen bizkarrezurraren malgutasuna hobetzen da, 2 astetan egunero 10 minutuz, luzaketa ariketak eginez.Esperimentua DBHko ikasleekin egin da, bakoitzaren malgutasuna neurtu, bi astez luzaketa-ariketak egin 10 minutuz eta bukatzeko malgutasuna neurtu zaie. Lortutako emaitza: Hipotesia bete da %65ean malgutasuna hobetuz, %27k inolako aldaketarik ez eta kirolariak izango zirelakoan gaude; bukatzeko, %8ak, atzera egin dutenak atzeratzea mesprezagarria izan da.

76 TEKNoLogIA TALdEAsan nikoLas ikastoLa - DBH4 GetXo

Galder Mezo, Iker Maniega, Xabier San Martin

LEbITAZIo MAgNETIKoAAREN bIEZ dAbILEN joKu bATJokoak iman bat du azpialdean, honek jokoaren abiapuntua energia izango da, hau diskoaren mugimendua ahalbidetuko du, bi polo desberdinak enfrentatuz, diskoak lebitatuko du. Egurra horren gainean egongo da, babes moduan. Jokatzeko beharrezko tresnak ere imanak edukiko dute, beheko imanaren aurkakoa eta diskoaren polo berdinarekin, honek bi tresna hauek mahaira itsastea ahalbidetuko du eta diskoa abiadura gehiago hartuko du. Markagailua funtzionatzeko, mugimendu sentsore bat egongo da bi ateetan diskoa sartzean kontagailua aldatuko da.

77 4 SEIN 14LasaLLe BiLBo - DBH4 BiLBo

Xabier González, Arrate Solar, Pedro Corral, Gontzal López

bLyA: dISEño dE uNA REd dE bIdEgoRRIS LuMINISCENTES EN bILbAoDiariamente millones y millones de toneladas de CO2 son expulsadas por los ruidosos carros mecánicos que llamamos coches, y todo para qué, para movernos diez metros desde casa al colegio. Somos usuarios habituales de esta máquina creada para facilitarnos la vida. Nuestras piernas, ruedas, nuestra sangre, gasolina. Nos hemos vuelto coche-adictos. De esta situación surge nuestro proyecto. Somos jóvenes y nos pasamos el día corriendo de aquí para allá, y somos conscientes de lo que supone moverse en la ciudad. Coches, motos,taxis, autobuses, metro e incluso tranvía. Pero Bilbao esconde una séptima maravilla, el bidegorri. Y es esta maravilla la que consideramos clave en la lucha contra la contaminación.¿Cómo? Mediante un carril bici más eficiente, y también más bonito, queremos promover una opción sana y ecológica que reduzca el uso de automóviles. Para ello diseñaremos una red de bidegorris luminiscentes, que no necesitará de iluminación eléctrica, pues gracias a las características de una pintura de poliuretano que puede emanar luminiscencia estas serán

78 4 SEIN 20LasaLLe BiLBo - DBH4 BiLBo

Elisabeth Tombelle, Sara Creo, Nerea Alvarez, Terese Tombelle

EASy MovE MAP APPApp para que las personas con diversidad funcional puedan registrar y buscar las zonas más seguras y cómodas en Bilbao, así como con un foro en el que interactúan aportando su conocimiento sobre zonas y lugares correctamente adaptados para estas personas.

K1 M-MaVeLLaneDa ikastetXea - BatXiLerGoa 1 soDupe

Maitane Alonso Monasterio, Marta Cámara Castresana

CóMo CoNSERvAR LoS ALIMENToS y No MoRIR EN EL INTENToEgunero jaten ditugu elikagaiak, baina askotan ez dugu kontutan hartzen kontserbatzeko modu desberdinek gure osasunean eta jakietan izan ditzaketen ondorioak. Proiektu hau gure elikadurari buruzko larritasunetik sortu da. Izan ere, jaten duguna gara. Gaur egun kezka berria sortu zaigu: produktu kimikoen erabilpena. Duela mende bat arte jaten zituzten elikagai

gehienak modu sinplean prozesatuta zeuden, baina momentu batera heldu gara non ekonomia osasuna baino garrantzitsuagoa bihurtu den.Guk kontserbatzeko modu hauek hobeto ezagutu nahi genituzke zer jaten ari garen jakiteko. Gure proiektuaren lehenengo atalean, zientifikoan, modu desberdinetan kontserbaturiko elikagaiekin esperimentatuko dugu ondorioak ateratzeko. Gure helburua jakiak kontserbatzeko aukerarik onena hautatzea da, iraganekoak, gaur egungoak eta etorkizunekoak kontutan hartuta.Bigarren atalean, teknologikoan, makina bat sortuko dugu. Industrialekin konparatuko dugu jakietan dituzten eragin desberdinak ikertuz eta ontziratzeko prozesuaren atzean gertatzen den guztia ikusiko dugu.Gure helburu nagusia elikagaien kontserbazioa hobeto ulertzea eta existitzen diren aukera desberdinek izan ditzaketen eraginak modu sakonean ikertzea da. Horretaz gain, gure makinarekin gaur egun existitzen diren metodoak hobetzen saiatuko gara beste aukera bat eskainiz.

K2 ASuSAKarizmenDi aLmen - BatXiLerGoa 1 eskoriatza

Danel Luengo, Garikoitz Barandiaran, Olatz Zubizarreta

guRE AHoA gARbI AL dAgo?Askotan ikusten ditugu telebistan dentrifikoen iragarkiak; nola hiltzen dituzten gure ahoko bakterien %99a, nola ekiditzen duten txantxarra. Baina, hau guztia egia al da? Ikerketa honen bidez, haginak garbitzea benetan eraginkorra den jakitea nahi dugu.

K3 ToRNILLERoAKarizmenDi aLmen - BatXiLerGoa 1 eskoriatza

Alex Benitez, Ianire Rabanete, Lierni Rabanete, Nerea Garai

THE HEN HouSEThe farmer is one of the oldest trades that today is known, reason why a lot of farmers have an old age. Because of age, they make it harder to do the jobs they have to do during their day to day life. Therefore, as a solution, we thought to mix the technology with those old works, which has led us to a project called The hen house. To begin little by little, we will establish it only in the chicken coops, to see how this affects the life of the farmer or that person who has a chicken coop.

K4 SoNoMETRoAKarizmenDi aLmen - BatXiLerGoa 1 eskoriatza

Ander Gonzalez, Leire Uribesalgo

ALMENEKo KuTSAduRA AKuSTIKoAK SuNTSITu EgITEN gAITu, ZER EgIN dEZAKEgu?Guk egindako ikerketa Almenen izan da. Ikerketa hau gure ikastolan zarata handia dagoelako egin dugu honen maila gutxitzeko helburuarekin. Sonometroen bitartez neurtu dugu toki desberdinetako zarata. Horrela, zarata maila altuena non dagoen antzeman dugu. Zarata hau murrizteko bi irtenbide proposatu genituen. Alde batetik, geletako egiturak aztertu ondoren, bat aukeratu eta kartoiarekin estali genuen. Beste alde batetik, jangelan, toki zaratatsuena zelako, semaforo bat ezarri nahi genuen gure helburua betetzeko intentzioarekin.

K5 HENCHICKENarizmenDi aLmen - BatXiLerGoa 1 eskoriatza

Amaia Esperesate, Laida Antxia, Malen Herruzo, Nerea Fernandez de Antona

HENCHICKENGure ikerketaren hipotesia, ea arraultzaren oskola arrautzaren masara erorteen bada, arraultza masa hori sukaldatzen jarraitu dezakegun jakitea da. Horretarako laginak hartu ditugu eta hazkuntza medioarekin ea bakterioak hazten diren ikusi dugu.

K6 IZu TALdEAsan fermin ikastoLa - BatXiLerGoa 1 zizur tXikia

Ander Garralda, Ane Gogorza, Itziar de Miguel, Maria Diaz

FRESKAgARRIAK, oSASuNgARRIAK?Ikusita freskagarrien kontsumoa erabaki genuen freskagarrien inguruan ikertzea.Iturri desberdinak erabiliaz, freskagarrien inguruko informazioa bilatu genuen. DBH-ko ikaslen kontsumo maila ezagutzeko galdetegi bat pasa genien eta telebistako iragarkiak aztertu genituen freskagarrien inguruan zer nolako mezuak zabaltzen dituzten identifikatzeko. Azkenik, freskagarrien azukre maila esperimentalki kalkulatu genuen, etiketetan datorrenarekin alderatzeko. Hauek izan dira planteatu ditugun hipotesiak. Freskagarrien azukrea uste den baino handiagoa dela deritzogu eta ondorioak gazteoi ezezagunak zaizkigu. Iragarkiek gure sentimenduei erreferentzia eginez edariak salduko dizkigurtelakoan gaude.

K7 PIRuLETAKarizmenDi aLmen - BatXiLerGoa 1 eskoriatza

Ander Pagalday, Ane Perez, Lide Crespo, Nagore Cebrino

ALELoPATIAZ EgINIKo HERbIZIdANatura eta ingurumenari buruzko ikerketa bat egin dugu, alelopatiaren ingurukoa. Gure ingurunean bi arazo daudela ikusi genuen. Alde batetik pinuen landaketa masiboa, espezie hau oso zabaldua dago Euskal lurretan eta bertako landareen hazkuntzan kalteak eragiten ditu. Beste alde batetik, kalteak eragiten dituen herbizida kimikoen erabilera nekazaritzan. Bi arazoak konpontzeko biak konbinatu ditugu, pinu hostoak herbizida natural bezala erabili daitezkeela bilatu dugu. Horrela, gaur egun ingurumena kaltetzen duten produktu kimikoak ordezkatuz. Esperimentua burutzeko, ortuetan ohikoak diren lau landare aukeratu ditugu: porruak, erremolatxak, letxugak eta idarrak. Hauen haziak hazitegietan landatu ditugu. Bi multzotan banatu genituen landareak: pinu hostoz estalitakoak (alelopatiadunak) eta hostoak ez zituztenak. Bi multzoetako faktoreak berdinak eta konstanteak zirela ziurtatu genuen. Pinu hostoak multzo batera bota eta hilabetez neurketak hartu genituen. Lortu ditugun emaitzek baieztatzen dute herbizida bezala erabili daitezkeela pinu hostoak.

K8 CARbo-bELARRAKies miGueL De unamuno BiLBo - BatXiLerGoa 1 BiLBao

Ekaitz Intxaustegi, Gorka Prieto, Isidro Lopèz, Haizea Bergices, Haizea Crespo, Mikel Sanchez, Xabier Calvo

PASTILA KudATZAILEAMedikamenduaren Kudeaketa, Denboraren Arabera.

K9 PoLLoS uNIdoSamazaBaL BHi - BatXiLerGoa 1 Leitza

Ainhitze Martirena, Uxue Beloki, Aitor Artola, Mattin Ezenarro

LEITZAKo LEITZARAN IbAIA AZTERTZENGure proiektua, Leitzako ibaiaren ur kalitatearen azterketan datza. Horretarako, fisikoki, kimikoki eta biologikoki aztertuko dugu ura, bost puntu ezberdinetan laginketak eginez: bi laginketa herriaren sarreran, bat herrian bertan eta beste biak herria pasata. Puntu horietan hartutako laginen analisi fisiko-kimiko eta biologikoa egin genuen laborategian, prozedura ezberdinak erabiliz. Lortutako datuetatik ondorioztatu dugu, Leitzako ibaiak kalitate bikaina duela, naiz eta puntu batzuetan pixkabat zikindu.

K10 PETATuSamazaBaL BHi - BatXiLerGoa 1 Leitza

Jon Mattin Sukuntza, Leire Erbiti, Oier Goikoetxea, Beñat Etxezarreta

LEITZAKo ERREKEN uR KALITATE AZTERKETALeitzako errekako kalitatea aztertzea izan da gure proiektuaren helburua. Horretarako, aztertzen ahal genituen alderdi edo gaiak aukeratu eta plangintza txosten bat egin genuen, Leitzako zein puntu aztertuko genituen erabakiz. Ondoren, laginketa egitera joan ginen (herri hasieran, herrian bertan eta herria ondoren) eta ondorengo klaseetan azterketa fisiko-kimikoa egin genuen. Gero, azterketa biologikorako laginketa egiin genuen, ondoren, laborategian errekako espezieak sailkatu eta uretako bakteria koloniak aztertzeko. Amaitzeko, herrira iristen den uraren kalitatea oso altua dela ikusi dugu. Herrian, zertxobait zikintzen da, baina ona izaten jarraitzen du. Azkenik, araztegia eta gero, ibaiaren kalitatea berriro hobetzen da.

K11 SCIENTIFIC MINdSarizmenDi GazteLupe - BatXiLerGoa 1 arrasate

Allison Garzia, Maddi Etxabe, Miren Gonzalez, Sara Davila

EMAKuMEEN PENTSAMENdu MATXISTAEmakumeen pentsamendu matxista ikertzea erabaki dugu, matxismoa gizonezkoekin erlazionatzen da eta gure helburu nagusietako bat jarrera hau emakumeetan ere ematen dela adieraztea da. Horretarako lehendabizi hipotesi bat egin dugu galdera bat (gizonezkoetan soilik ematen da matxismoa?) abiapuntu genuela Emakumeek etxeko lanetan jarrera edo pentsamendu matxista dute. Hau baieztatzeko hainbat galdera sorta egin dizkiegu gure herriko emakume desberdinei, hau da, inkesta bat. Hasiera batean elkarrizketa edo inkesta bat egiteko aukera genuen, baina, gure gaia aztertzeko inkesta egokiagoa dela iruditu zitzaigun, elkarrizketa batean ez direlako emaitz objetiboak ematen.

K12 SoLoKoETXE2soLokoetXe - BatXiLerGoa 1 BiLBo

Karla Möbius, Araitz Rocha, Nahia Larrañaga, Jokin Arriaga

bILbo bERdEA ASKoZ HobEAAspaldidanik gure ikastetxean aldaketa klimatikoaren inguruan ari gara lanean eta ildo horretatik jarraituz Bilbon bero boladei aurre egiteko proposamenaren bat egitea izan da gure helburua. Horretarako Bero boladak

era teorikoan eta honen inguruan dauden datuak aztertu ondoren; Bilboko bi eremu mota desberdin eta zehatzak aukeratu ditugu: Abandoko Plaza Biribila –asfalto ugari eta trafiko handia duena- eta bestetik Areatzako Parkea –zuhazti ederra duena-. Bietan tenperatura neurtzen ibili gara sei astetan zehar eta asteko hiru egunetan. Emaitzen arabera, leku bi hauetako batean(asfalto gehien duena) bero boladek sor ditzaketen egoera gogorrak pairatzeko berdeguneen kopurua areagotzea izan da gure proposamena , hau da, lorategi bertikalak egitea Abandoko Plaza biribilean dagoen eraikuntzaren batean.

K13 goZo-gAZIuriBarri BHi - BatXiLerGoa 1 Basauri

David Esteban, Oier Antuñano, Alberto Alonso, Ricardo Peinado

HIdRogENo-PILAKlima aldaketaren arazoa konpontzeko hidrogeno pila erabiltzea proposatzen dugu, helburu hau duen elektrizitatea gordetzeko modu hoberena dela pentsatzen baitugu, energi berriztagarrien aldakortasunaren arazoarekin lagunduz. Hala ere, hidrogeno pilek abantaila ez ezik, eragozpenak ere dituzte, batez ere hidrogenoa gordetzeko orduan.

K14 LoS doodLESies miGueL De unamuno BiLBo - BatXiLerGoa 1 BiLBao

Javier Orbe, Leire Moyano, Jin Ander Jurado, Nerea Mateos, Mikel Ahedo, Monika Batarrita, Stefan Alin Varanau

PILuLA dISPENSATZAILEAHasieran gure asmoa norbaiti laguntzeko proiektu bat egitea izan zen eta pertsona desgaituei edo zaharrei laguntzeko proiektu bat egitea erabaki genuen. Baina azkenean farmazietarako pilula antolatzailea egitea erabaki dugu, pilula ezberdinak antolatzea errazteko. Gure prototipoak 6 ataletako apalategi batean pilulak kolorearen arabera kokatzen ditu automatikoki. Hau dena eraikitzeko Makeblock piezak erabili ditugu, eta programatzeko Scratch programa erabili dugu.

K15 SoLoKoETXE

soLokoetXe BHi - BatXiLerGoa 1 BiLBo

Uxue Elgorriaga, Laida Castañares, Ane Ranero

oRLEgIKlima aldaketak eragindako kalteak aztertu eta gero, Bero boladak izateko arriskua ikusi dugu.Hori baieztatzeko Bilboko bi leku desberdinetan, Legarraburu-zuhaitzez betetako eremua- batetik eta Santutxuko plaza bat-asfaltoduna- bestetik tenperaturak neurtu ditugu sei astetan zehar eta asteko hiru egunetan. Datuak jaso eta gero emaitzen arabera, leku bi hauetako batean (asfalto gehien duena) bero boladek sor ditzaketen egoera gogorrak pairatzeko berdeguneen kopurua areagotzea izan da gure proposamena , hau da, lorategi bertikalak egitea Santutxuko plazan dagoen eraikuntzaren batean.

K16 wATERMELoN ANd CouriBarri BHi - BatXiLerGoa 1 Basauri

Kenar Martinez, Jon Arancon, Mikel Garcia, Garbiñe Almanza

HIdRogENo PILA ERAbIL dAITEKE ENERgIA bERRIZTAgARRIAK APRobETXATZEKo?Hidrogenoa erabili daiteke energia garbi moduan, energia berriztagarriak aprobetxatuz. PEM (Protoi transferentziaren mintza) hidrogeno pilarekin eta ur distilatua erabiltzen hidrogeno eta oxigeno gasak lortzen ditugu, lortutako hidrogenoaren energi kimikoa bildu dezakegu eta behar denean energia elektriko berriz bihurtu. Energia kimiko hori erabilgarria da? Pena merezi du prozesu hau eskala handian egitea?

K17 jCb6ies JuLio Caro BaroJa - BatXiLerGoa 1 iruña

Sofía Arcos, Daniela Cataña, Dayanna Salinas

PRoyECTo dE INvESTIgACIóN dEL ARgAEl río Arga atraviesa la ciudad de Pamplona, donde residimos. Es un río aparentemente limpio pero, ¿realmente es así? ¿La construcción de la planta de tratamiento de aguas ha tenido algún efecto sobre el río? En este proyecto estudiaremos la contaminación del agua en distintas áreas del río Arga a su paso por Pamplona, Huarte y Arazuri y trataremos de realizar una comparación histórica con el fin de comprobar si la calidad del agua ha mejorado.

K18 jCb5ies JuLio Caro BaroJa - BatXiLerGoa 1 iruña

Paula de la Torre, Cristina Viu

PRoyECTo dE INvESTIgACIóN SobRE LA CALIdAd dEL AIRE¿Hasta qué punto pueden llegar a afectar ciertas actividades a la contaminación del aire?Nos interesaba mucho saber si la calidad del aire en el área en la que vivimos es buena, así como conocer si hay más contaminación en el centro de Navarra o en las afueras. ¿Ha mejorado la calidad del aire de unos años a la actualidad? A través de este estudio hemos podido analizar la calidad del aire y nos hemos dado cuenta de qué tipos de contaminantes están presentes en el aire que respiramos, qué actividades los generan y qué podemos hacer para para evitarlo o reducirlo.

K19 oMEgABeGoñazpi ikastoLa - BatXiLerGoa 1 BiLBao

Nerea Gutiérrez, Jon Zamakona, Olatz González

SuSTANTZIA KALTEgARRI gAbEKo KoLoNIA EKoLogIKoAKKolonia ekologikoa egin dute, osasunarentzako kaltegarriak izan daitezkeen sustantziak ekidituz (hidrokarburoak adibidez.

K20 4 SANCHTEgABeGoñazpi ikastoLa - BatXiLerGoa 1 BiLBao

Jon Sánchez, Alex Ortega, Aitor Fournier

ISTRIPuEN KooRdENAdAK ETA INFoRMAZIoA EMATEN duTEN ERREPIdEETAKo bAbESAKErrepideetako babesetan sentsore bat jarri nahi dute, horrela istripu bat dagoenean eta kotxe batek babes hori kolpatzerakoan, sentsoreak neurtzen du zenbateko indarrarekin eman den kolpea eta zuzenean larrialdietara mezua igortzen du, GPS koordenadekin.

K21 ICHAIRLauaXeta - BatXiLerGoa 1 amoreBieta-etXano

Xabier Gutierrez, Maria Burgoa

ICHAIRIChair aulki adimenduaren bitartez, ikasgeletan ohikoa den lan giro desegokia saihestu nahi da. Heziketa metodo berri baten bidez eta ikasgeletan teknologia baliatuz bertan sortzen diren arazo nagusienak akabatzea dauka helburu proiektu honek. Ikasgelan betidanik dauden aulkiak, sentsore eta aparatu teknologikoen bitartez, lan giroa hobetzeko erabiliko dira, ikasleen aditasuna bermatuz eta hezkuntza onena lortuz.

K22 IKERKETA buRILauaXeta - BatXiLerGoa 1 amoreBieta-etXano

Maitane Uribarri Martin, Nerea Bustamante Renedo

ENERgIA bERREZKuRATZE PRoZESuA uHIN MEKANIKoEN bITARTEZIkerketa lan hau, bozgorailu batek askatzen dituen uhinak energian berrerabiltzen dituen sistema bat sortzean datza. Uzta-biltzaile bat erabiliz lortuko da helburua betetzea, hau da, aprobetxatzen ez den energia aprobetxatzea. Lortutako energia mugikor bat edo beste edozein aparatu elektroniko kargatu ahal izango zituen edota bateria baten metatu.

K23 EILMILauro ikastoLa - BatXiLerGoa 1 Loiu

Jon Elizagarai Gonzalez, Iñigo Sena Onandia

uMEEN IKASTEKo TREbETASuNAK LANTZEKo bIdEojoKoADena informatizatzen ari den gaur egungo gizartean, badira arloak oraindik guztiz teknologizatuak ez daudenak. Pixkanaka-pixkanaka geroz eta informatikoak bihurtzen joango dira, garatuago, zehatzago, arinago… Eta prozesu horretan laguntzeko prest egin dugu proiektu hau, gure bizitzako arlo bat teknologikoago bihurtzeko asmoz.Teknologia oso garatuta ez dagoen arlo horietako bat hezkuntza espezifikoa da. 2000 ikasle eta 125 ikasle kurtsoko dituen ikastola batean, Lauro Ikastolan, pixka bat atzeratuta doazen umeei laguntza eskaintzeko produktu guztiak fisikoak dira, ez daude ordenagailuan. Laguntza gelako umeek ondo lan egin dezakete gelan, egurrezko eta plastikozko piezekin, baina ezin dituzte haien etxera eraman eta bertan landu, eta hori arazo bat izan daiteke, ezin dutelako nahikoa aurreratu haien ikaskideen erritmoa hartzeko. Horretarako egiten ari gara gure produktua, minijoko asko dituen bideojoko bat, eta bertan hobetu daitezkeen hainbat arlo daude, arreta, psikomotrizitatea, erreflexuak eta irakurmen-idazmena, besteak beste. Programazioa erabiliz, eta beherago azalduta dauden prototipoak jarraituz, hainbat joko sortu ditugu, denek batera gamifikazioan oinarritutako bideojoko bat sortzen dutelarik.Beraz, gaur egungo gizarteko joera jarraituz, mundu hau pixka bat teknologikoago egiteko proiektu bat da hau, mundua pixka bat garatuagoa egingo duen proiektu bat, eta pertsona askoren bizitza hobetu dezaken proiektu bat.

K24 AToMICLauro ikastoLa - BatXiLerGoa 1 Lauroeta, Loiu

Janire Tapia Herrero, June Arrospide Requejo, Ane Iza Urrutia

ENTZuMEN gALERA duTEN PERTSoNENTZAKo ALARMA-

ESKuMuTuRREKoAGu orokorrean ohartzen ez garen arren, desgaitasunak dituzten pertsona asko daude gaur egun, horien artean entzumen-urritasuna duten pertsonak egonik. Pertsona horiek egunero arazo askori aurre egin behar diete, hala nola, jendearekin komunikatzerakoan edota lan esparruan sortzen diren arazoei. Guk arazo horiei aurre egiten lagundu nahi diegu edo behintzat, arazo horiei aurre egitea errazagoa izatea bihurtu nahi dugu.Aurretik aipatutakoarekin jarraituz, guk gorrei laguntzeko proiektu teknologiko bat garatu dugu. Egia da jadanik gorrei laguntzeko hainbat metodo daudela jadanik, baina metodo horiek ez dira behar diren hainbeste eta gainera batzuk ez daude oso garatuak edo oso garestiak dira.Haiei arazoan laguntzeko, lehenengo ze arazoan lagunduko genien pentsatu behar genuen eta horretarako, lehenengo, gor bati elkarrizketatu genion.Hark berak bizi zuen esperientzia bat kontatu zigun — egun batean hotel batean lotan zegoen bitartean sute bat gertatu zen eta berak alarma ezin zuenez entzun, ez zen ohartu arriskuan egon ahal zitzakeela— beraz, gure proiektua horretan oinarritzea ideia ona iruditu zitzaigun.Gorrek hoteletan daudenean sute bat gertatuz gero ohartaraztuak egoteko sistema askotan pentsatuz gero, azkenean Arduino erabiliz alarma gorrakdaraman eskumuturreko bati edota mugikorrari mezu bat bidaltzea iruditu zitzaigun ideia aproposena eta ideia hori buruan izanda, aurrera jarraitu genuen.Lehengo hoteletan dauden sistemak nolakoak ziren informatu ginen. Gero, sistemaren prototipoa eta algoritmoa egin genuen. Ondoren, sistemaren software-a diseinatzen hasi ginen. Azkenik, hardware-a egiteko eta proiektua amaitutzat emateko. Ondorio bezala, gure ikerketa hoteletarako aparte, ondo egokituz, hainbat leku ezberdinetarako erabili ahal da eta suteaz aparte, hainbat beste gauzetarako ohartarazteko. Gainera, pertsona gorrentzat gain, ikerketa honek funtzio berbera egin ditzake edozein pertsona erabili dezan.

K25 METALIoLauro ikastoLa - BatXiLerGoa 1 Loiu

Leire Urrutia Ruiz, Nerea Albizuri Betanzos

IKuSMEN uRRIKo ATLETENTZAKo PISTA EgoKITuA TEKNoLogIAREN bIdEZBadaude persona batzuk beraien bizitza punturik baxuenean dagoenean edozein moduan aurrera jarraitzeko kemena dutela. Adibide moduan bi pelikula hauetako protagonistetan zentratu gara. Alde batetik daukagu 100 metroko pelikularen protagonista, film hau Ramon Arroyoren istorioa kontatzen digu, gizon hau esclerosis multiplea du, gaixotasun hau izan arren Iron Man bat egitea lortzen du zailtasun guztiak gaindituz. Beste aldetik La teoría del todo pelikula Stephen Hawkingen istorioa kontatzen du. Stephenek esklerosis lateral amiotrikoa du, gaixotasun hau bere bizitzan zailtasunak eman dizkion arren, Stephen fisikari eta astronomo ospetsua da hainbat lan garrantzitsuengatik, hala nola, zulo beltzaren lana. Bere gaixotasunari aurre egiteko eta zailtasun guztiak gainditzeko teknologiari esker hitz egiteko makina berezi bat erabiltzen du. Istorio hauek ezagututa gure ikerketa ezgaitasun bisualak dituzten pertsonen laguntzeko erabiliko

dugu atletismoko esparruan. Alde batetik, Kirolari hauek dituzten zailtasunak ondo ulertzeko esperimentu ezberdinak burutu ditugu, ez gaitasunaren eragina atletismoko marketan aztertu nahian. Beste aldetik, elkarrizketa ezberdinak burutu ditugu aztertu eta hobetu nahi zen esparruan zehazteko asmotan.Honetaz oinarrituta ikusmen urria duten atletentzako teknologia erabiliz laguntzeko tresna bat diseinatu dugu detektatutako bi arazoei aurre egiteko. Luzera jauzi probetan atletak jauzia noiz egin behar duen jakiteko eta lasterketetan kaleetatik ez ateratzeko sentsoreen bidezko sistema bat diseinatu dugu . Proposamenak testeatzeko prototipo ezberdinak burutu ditugu arduino sistema erabiliz. Proposamen ezberdinen bideragarritasuna aztertu eta hobelerroak proposatu dira.

K26 RAdIoACTIvEuriBarri BHi - BatXiLerGoa 1 Basauri

Leire Del Rio, Irene Gamboa, David Martinez

oNdAS ELECTRoMAgNéTICASEn nuestro trabajo, investigaremos y estudiaremos las ondas electromagnéticas y los efectos que pueden tener en nuestra salud. A su vez, buscaremos las precauciones que son recomendables de tomar, experimentamos con un microondas y mostraremos algunos documentos y mapas de contaminación electromagnética a los que hemos podido acceder mediante el ayuntamiento de nuestro municipio.

K27 ENERgy CoNTRoLLER bANdurnietako saLesiarrak - BatXiLerGoa 1 urnieta

Ander Marin, Ander Padilla, Unai Madoz

ENERgy CoNTRoLLER bANdGure helburua, etxean bizi direnei mezu edo abisu bat bidaltzea da. Sabaian mugimendu detektore eta LDR bat ezarri nahi ditugu, horien bitartez argia pizturik dagoen eta gelan norbait dagoen neurtu dezakegu.Behin argia edo mugimendua detektatua lau erlazio mota izan ditzazkegu:

● Argia piztua eta mugimendua detektatua.● Argia itzalia eta mugimendu eza.● Argia itzalia eta mugimendua detektatua.● Argia piztua eta mugimendu eza.

Lehenengo hiruen kasuen ez litzateke ezer gertatuko. Baina azkeneko erlazioa gertatuko balitz, mugikorrera bluetooth bitartez mezu bat iritsiko litzateke eta ondoren mezu bera bidaliz argia itzaliko litzateke.

K28 gAuERAKo ARgIAurnietako saLesiarrak - BatXiLerGoa 1 urnieta

Alex Gago, Odei Jimenez, Yago Garcia

gAuERAKo ARgIAArazoa: Lanpara bat gau guztian zehar piztuta uzteak energia asko kontsumitzen du. Baina, aldi berean, ezin dugu lanpara umea esnadagoenean itzali negarrez hasiko delako.Gure proposamena: Umearen esku-muturrean pultsu sensore bat jarriko dugu, umea lo dagoenean pultsua ere jaitsi egingo da.Momentu horretan arduinoak pultsua jaisten ari dela ohartzean, lanpara barruan dagoen beste arduino bati seinale bat bidaliko dio lanparaitzaltzeko.

K29 REAL gurnietako saLesiarrak - BatXiLerGoa 1 urnieta

Aitor Aldunberri, Alejandro Vazquez, Endika Arocena

bIZI PIRuLo REAL gPolikiroldegian dauden bizikleta estatikoak erabiliz polikiroldegiko energia kontsumoa murriztean datza gure proiektua.

ikertzaile gazteen Euskal Herriko zientzia-azoka

2017

BABESLEAK

kolaBoraTzailEak

aNTolaTzailEa