· 2017. 2. 9. · texto, notas, vocabulario 4 ptas. para el segundo curso: epitome historiae...

ANN. XIII. - N. 81 SEPTEMBRI - OCTOBRI AN. D. MCMXLlli

OCTAVIUS CAESAR AUGUSTUS(EX MUSAEO VATICANO)

S U M M A R I U MHiimMimiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiimimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMimiiimii

Bibliographla,(Mir. Jiménez, Tejedor)

Augustus, Impera tor pacis?(Jiménez)

Imagunculae Claret ianae,(Marcus)

De Georgli erratione,(Avenarius)

E chartar io scholastico,(Mir)

Com me rc ium Epistulare,(García, Mesa, Ai.ba, Joannes,

Stephanus Joseph)Per Orbem,

Cur iosa et Jocosa.(Mesa)

(Nugator)

www.culturaclasica.com

B i b l i o g r a p h i e s

W . V an R ijc k e v o rse ), S. J. — E x e r c i ces L a tin s , Ctasse de S ix iè m e , Desclée, de B ro u w e r , B ru g es , 1 9 4 1 .

In fasciculo 77 P. L. ex c o m m en ta r io «Les Etudes Classiques» qua ra t ione P. Rijckevorsel magist r i , qui dicitur, lib rum mente conc ipere t, expoSui. Nunc vero libri a l u m n o r u m qui p r imo lat in itat is a n n o in c u m b u n t no t i t i am lector ibus t rad im us . In eo expl anando Cl. P. Ba uw ens praecepta insequi tur , d iu tur no usu et ass idu o labore mel ius facta et ap t iore m odo exposi ta . — His exercit i is p lur im um et facile et juc unde l inguam la t in am —aliis h o r r i d a m —, discet puer, et illa l a t ini ta t is s icci tas his lepidis figuris, his ap t i ss imis dialogis, his na r r a t ion ibus et histori is, hisque praecept is co m m o d e levabitur: ea enim et verti t et in te rpr e ta tu r et com p o n i t pafvulus a- lumn us .

P. Ri jckevorsel di l igentem puerorum cognitorem se praebet , qu ibus sensim sine sensu jam inde a pr imo a n n o pue ri l ibus ment ibus to t an t iqu i ta t i s res et acta et ins t i tu ta quasi inst i l lat . Ex his.

quos cognovimus, libris hu nc o p t i m u m certe ducimus. — M a g is tr i l ib r u m lector ibus c o m m e n d a r e vehementer exspectam us .

J. Mir. C. M. F.

'B. B osch . P b ro . — C ursos de la tin , vol. I, II, I I I , I V . — A n lo lo g ia latina, vol* 1 · ° — P a lm a de M allo rca , 1 9 4 1 y

1 9 4 2 .

F a m a cursus lat ini ta t i s Bar tho lo- maei Bosch clarissimi Ins t i tu t ion is M o derator is , neque inval ida, prius ad nos perveni t q u a m vo lum ina . Q u ib u s a t t e n te conspect is non p o s s u m u s quin a u c to

rem a m b a b u s m an ib us p la udam us , c lar i tate, dexte ri ta te , m e tho do . Magnos fructus tum doc t r ina tum exercitiis a- lumni repor tabunt ; qui sensim sine se n su a simpl ic ior ibus ad difficiliora d u cuntur , ipsis qna*i per t abulas seu schema ta . - haec est rara magist r i dos —leges pr inc ipiaque G r a m m a t i c a e acri ingenio p r o p onendo In ter t io vo lumine offendimus valde mi nu ta s l i t teras sicut in An- thologia.

In secundo volumine e rrata quaedam nota rem ex gr.; «El grupo + c o n s o n a n te pertenece a si laba siguiente m o-s tum » (pag. 59); nemo, neminis etc. (p. 84); legs. scribo (pag. 110) etc. Sed sunt l a c rimae rerum ..

J. J i m é n e z , C. M. F ,

J. M asjuán R au ll. — E lem en to s de G r ie go . I G ra m á tica . P ró lo g o del l im o . S r .D. Je sú s M é r id a . — I I E jercic ios . E jercic ios prác ticos. — Vocabu lar io . — A n to lo g ía — L éx ico G r ie g o -E sp a ñ o l y E sp a ñ o l-G r ieg o « E d i to r ia l Lun», E er - nán d e^ de la H o \ , 2 1 , M a d r id .

Inter sc riptores qui graecis c o m p o nendis gramma t ic i s ope ram im p e n d u n t ut novo l i t te ra rum ordini sa tisfac iant , haud ignobil is Dnus. Joachim Masjuán evaderet , nisi brevitati , plus q u a m par est, praesert im in syntaxi. indulseri t .

Nihilo minus p e rm agna m et a lumn is et magis t ro u t i l i ta tem L ib e r E xe rc i ta to - r iu s afferet, deque graecarum l i t t e ra rum cul tor ibus ma xi m as repor tab i t laudes, cum per fectum in suo genere i l lum re- per iamus et a p tu m qui a lu m n o r u m m e n tes op t ime exerceat.

P a u l i n u s T e j e d o r , C. M F .

90


IH£r'ur

MUM

HLi

n

u

ur'

M ‘"ur'

M

ZXZZ2CZ3CZ2CZ2C=ZXZZ2CZZXZZ:CZZ2CI 3 r ^ g " 3 g ' J g 31»

SANATORIUM fNostin’ novos medicationis naturalis prodoctus? ( jg^ []

Formulae sunt Rdl. Dris. J. Garcia Roca

0 [] [] [] []

Contra Arthritisrmim;S an atoriu m D epurativum .Contra affectiones gastricas:S an atoriu m E urepticum .Contra restrictionem ejusque causas:S an atoriu m P u rgan s.Contra phthislm in omnibus morbi periodis;S an ator iu m R egen erativu mContra anaemiam, cloroslm et organicas feminarum perturbationes;S an atoriu m P ilu la e F errugineae.

Veneunt in pharmacopolis et specificorum sedibusmg—3 g — a g - 3e r ^ 3 r - ^ ;

uf'u

u

U

uJ

u

h

FABRICA DE MEDALLAS C R U C E S :: DISTINTIVOS I N S I G N I A S ; : E T C ·

A U S I O

u

>4IHCZZ2Z: z s c z 2 :

B A R C E L O N AP R O V E N Z A , 3 7 6 U

g — g- ae Jl· -!g— g -ÎE—3grT 3r-^!

M

C o n v e n i e t i s , PAL'AESTRAW LATINAM’n u n t l a n t i b u s r e f e r e t i su

2111


T extos P a laes traP rep arad o s p o r PP . M isioneros del C orazón de M aría

A p artad o 1042. - Lauria, 5. - T eléfon o 15013. - B a rce lo n a

Para el Primer Curso:H istoriae Sacrae Com pendium

Texto, notas, vocabulario 4 ptas.

Para el Segundo Curso:Epitom e H istoriae Graecae(2.a ed.) Texto, notas, vocabulario 5 pts.

Para el Tercer Curso:Ciceronis Epistulae Selectae

Solo texto latino 1 pta.Texto, notas, vocabulario 4 ptas.

Caesaris de Bello CiviliTexto y notas 5 ptas,

Para el Cuarto Curso:Ciceronis pro Archia P oeta

Solo texto latino l 'p ta .Texto, notas, vocabulario 3 ptas.

Ciceronis in Catilinam O ratio ISolo texto latino 1 pta. .Texto, notas, vocabulario 3 ptas.

Para el Quinto Curso:Virgilií Aeneidos liber II

Solo texto latino^ 2 ptas.Texto, notas, vocabulario 4 ptas.

Para el Sexto o Séptimo cursoP ruden tii Carm ina Selecta

(2 a edición, en preparación)Texto, notas, vocabulario

C anto l .° de la O diseaTexto y notas 5 ptas.

P rim er Curso de Lengua Latinaadaptado al Cuestionario Oficial 3 ptas.

Segundo Curso de Lengua Latina adaptado al Cuestionario Oficial 5 ptas.

Tercero y C uartoCurso de Lengua Latina

adaptado al Cuestionarlo Oficial (en preparación)

R e p e t i t o r i u’mLibro de prácticas escolares para las primeras clases de latín. Contiene:Programas, (Vocabularios, Ejer

cicios, Temas, Curiosidades Indices.

Precio en símil tela ,15 ptas.

P a l a e s t r a L a t i n aColección completa, desde Enero de 1930 hasta Diciembre 1942, en fascículos sueltos 100 ptas.

De próxima aparición:

H oratii C arm ina SelectaTexto, notas, vocabulario

Crispi Sallustii SelectaTexto, notas, vocabulario

C anto 2.° y 3.° de la O diseaTexto y notas

EN PREPARACION OTROS TEXTOS

Deven cotos especiales · libraría· y, « podidos de comida ración, a Profesores y Calques


AN. XIII. - N. 81 SEPTEM BRI - O C TO B R I AN. D. MCMXLIII

PA LAESTRA LATIN APretium subnotationis annuae, solutione antelata, est io pesetarum in Hispania et Lusitania, n pes. in America et Philippinis insu- Im, et ia pes. in reliquis civitatibus - Pretium mittatur oportet ad Adm init tratsrcm , Lauria, 5 - Barcinsnt · Apart. 1 0 4 »

Augustus, Impar utor· pacis?Ai nobis Pax alma veni, spicamque teneto (Tib. i . io , 67)

Miraber is forsitan quod de d ivo A u g u r o quaef t ionem inf l i tuam, nec eum jam

nunc abso lute , s ine ambag ibus , qual em scriptores ac oratores tradere sol ent , pacis

impera torem praedicem. Tamen uti aurum haud faci le admi tt i tur quin prius i gne

aut basani te probetur, ita et nos ea qu ibus a d s e n t i m u s , antea exper iamur oportet , i g i tur priusquam A u g u f t u m pacis imperatorem digi to urbi et orbi m o n er em u s

l iceat rat iones dubi tandi , si quae sunt , di l igenter pensare .

N e m o eft qui pacem non quaerat . Sed pax , quid al iud eft nisi t ra n q u i l la l i

ber tas , 1 c iv iu m concord ia , consensus o m n iu m , quies o t iu m q u e a n im i? Q u i d pace

suav ius? quid salutarius? Pax alit artes f ove tque l i t teras, agros servat et nutrit, famem depel l i t , mi seriam levat , arcetque bel la matribus d e te f ta ta . 3

Jam vero O & a v iu s Caesar A u g u f t u squ i in te rn a et ex te rna bella p lu r a in i i t ,

q u i v io le n te r ipse cum c iv ib u s et necessariis se gessit,

qu i p r i v a t o consilio honores in v a s i t ,

adhuc pacis imperator dici potef t? Ade f t igi tur dubi tandi ratio.

Qui a revera: A ) Interna et externa bella plura iniit.Suff iciat tantum bel l orum summarium ab A u g u f t o , suo duf tu vel cons i l i o

patratorum, uti ex Flori Epitomes ob tu tu atque ex M o n u m e n t o An cy ra n u m sponte

patet , tradere:1) B el lu m M u t in e n s e adversus A n to n iu m , q uo d aegre ferret O& a v iu m

avuncu l i heredem evasi sse . 32) B. P eru s inu m quo L. A n to n iu m ad ded i t i onem Perusiae comp ul i t .<3 ) B. P h ilippense adversus Cass ium et Brutum, ini ta soci etate cum A n to n io

et Lepido, perrexi t eo sq u e apud Ph i l ipp os devic i t . 5B. S ic u lu m ubi Po mpe jum S ex tu m poft variam fortunam tandem o p p re s

sit. * 6

1 Cfr. Cic. a Philip. 44. 113. — 2 Hor. Carm. I. t, 25. - 3 Flor. IV. 4. — 4 Ib. IV, 5. - 5 Ib IV, 7. -6 Ib. IV, 8 .

91


5 ) B. A t t i a n u m , in q u o naval i proe l i o , ita in serum d im ica t ione protra&a ut

in nav e A u g u f t u s perno&aver i t , A n t o n i u m apu d A& ium vic i t . 1 ·

6) B . N o r i c u m et I l l y r i c u m . N o r i c o s per D r u s u m perpacavi t ; ipse vero I l l y

r icos im perav i t . 27 ) B. S e r v o r u m in q u o S ic i l iam et Sard in iam occ u p a ta s recuperavi t s e r v o s

q ue «qu i fug erant a d om in i s sui s et arma contra rem pu b l i c am ceperant , tr i ginta

fere mi l ia capta et D o m in i s ad su pp l i c i um su m e n d u m trad id it» . 3

8 ) B. A e t h i o p i c u m , q u o d jussu et au sp i c io Caesar i s in co ep t u m eft d u o b u s

exerc i t ibus «in A e th io p i a m et in A rab iam quae adpdl latur e u d a e m o n » d u & i s .49) C etera bel la . In P a n n on io s d o m a n d o s V in n iu m mitt i t , in D a lm a ta s V i

b ium , in G e r m a n o s D r u s u m ; D a c o s ultra D a n u v i u m perpel l i t , Sarmatas pr oh ibe t

D a n u v io ; M u s u l a n o s a tque G a e t u lo s C o ss o duce compe sc i t ; Marmar idas a tque

Gara ma nta s Q u i r in i o su b i g e n d o s dat; contra A r m e n i o s C. C aesarem nepo tem mi t

tit; Cant ab ros et Af tur es ipse do mat coerce tque . 5

B) Violenter ipse cum civibus et necessariis se gessit

1. S a e v u s in h o t fe s : a) Perusia capta , s cr ibunt qu ida m , 6 trecen tos ex d e

dit ic i is e l e&os u tr i usq ue ord in i s ad aram D i v o Julio ex t ru&am Idibus Mart i i s

ho.fti arum more ma&atos .

b) ? o S t be l lum P h i l ipp ens e cap ut Bruti R o m a m misi t ut Ca esar i s S ta tuae

sub iceretur in e u m q u e v erb oru m con tum e l ia saevi i t et cu idam sepu l tur am supp l i c i t e r

precant i r e s po nd i s s e dic i tur «jam iilam in volucrum fore po te ila tem ».72. D u r u s in c ives: a) A n n o 7 1 3 ab U . C . , co ss . P. S er v i l i o et Luc io

A n t o n i o , C re m o n e n s i b u s et M a n tu a n i s agris s po l i av i t ut int er ve t era no s mi l i t es

dis tr ibueret . 8 H ac data occas ion e V erg i l i u s pr i mam ec lo gam scr ips i t in q u o M e

l ib oeus haec triStis gemebat :

« im piu s h aec tam cul ta no'valia mi les habeb i t ,

b a r b a r u s has seg e te s .................................................................................................... his nos c o n se v im u s agros!» 9

b) P inar ium eq u i t em R . cu r io su m et sp ecu la tor em ratus , coram c o n fo d i im

peravi t ; et T e d iu m A fr u m co nsu le m d es ig n a tu m tant is con terru i t minis ut is se

praec ipi taver i t ; et Q u i n t u m G a l l u m Prae torem, in off icio sa lu ta t i on i s t abe l las d u p l i

ces ve£te te&as t enent em, sus p i ca tus g la d iu m occu lere , nec qu icq u a m inven iretur ,

per cen tur iones et mi l i tes rap tum e t r ibunal i serv i lem in m o d u m tors i t et po ft ea

juss i t occidi prius ocu l i s ejus sua manu effosis . 10

c) T h a l l o a manu , q u o d pro epi f tu la prod ita denar io s q u in g en to s accep is s et ,

crura ei fregi t . 11

d) Q u o d vero v ix crederi s p a e d a g o g u m m in i f t ro sq u c C. f i l i i ,per occas ionem v a

l e tud in i s m or t i squ e ejus on era tos grav i po ndere cerv i c ibus praec ip i tav i t in f lumen. 13

1 Flor. IV, 1 1 . — 3 Ib. 12 — 3 Mon. Ancyr. 25. 27. — 4 Ib. 27. — 5 Flor. IV, 12. — 6 Suetoo., Aug 15- 8 Ib. 13. - 9 Ecl. I, 70-72. - 10 Suet. Aug. 27. — 11 Ib 67. - 12 td. Aug. 67.

92


c) C um de inopia et caritate vini populus quereretur severi ss ima coercui t

voce: €$atis p r o v is u m a genero suo A g r ip p a p e rd u i l i s p lu r ib u s aqu is , ne h om ines s it iren t» . 1

( 3. In m a n is in va tes et m a g is tr a tu s ; a) O v i d iu m N a s o n e m discedere jussit fin ibus extremae Ansoniae , quin fere s ervorum copia nec comi tum, nec apta ve i l e op ib u sv e pro fugo uti l i cuisset . 3

b) Ruf um, quem ad consu latum usque et Cornel ium Gal lum , quem ad praefectu ram A eg y p t i provexerat , damnandos tradidit . 3 I l ie Ga l lus ita V erg i l i o carissi mus fuit ut ei ec logam X dicaveri t , e jusque l audes sub finem IV Georg . libri, uti f erunt , ab eo celebratae fuerint. Sed po£t ejus necem jussu A ug uf t i sublatae , q u i bus Aristaei fabula subfec i t .

q.. Im p iu s in suos; a) Julias, filiam et neptem, omnibus probris contaminatas , relegavit; Ag r ippam nepotem ob ingenium sordidum ac ferox addicavi t s epos u i tque Surrentum. «

b) Proscrips it C. Toran ium tutorem suum et co l l egam patris O& av i i aedi l i tate. 5

c) Agr ipp am generum, antea ad sum mos honores eve i t um, in insulam transportavi t saeps i tqu e insuper cuf todia mi l i tum. Cavi t et iam s. c. ut eodem loci in

perpe tuum co n t i n er e t u r . 6 # ·

C) Privato consilio honores invasit

1. Magi stra tus atque honores et ante t empus et q u os d a m nov i gener is per-

pe tu o sq u e cepit . ?2. A n n o s undev ig int i natus exerci tum priva to cons i l i o et privata impensa

comparav i t . * 83. Con su la tu m vi ce s imo aetatis anno invas i t admot is hosti l i ter ad urbem

l e g i on ibu s mi s s i sque qui sibi nomine exerc i tus deposcerent . 9q,. D e reddenda re publ ica etsi bis cogi taveri t , tamen reputans se privatum

non sine per iculo fore et i l lam plur ium arbitrio temere committ i , in ret inenda per

severavi t . 10Sed unde futuri pericul i t imor? N o n d u m post tot t antasque vi&ortas sum mus

d u x et imperator ad c iv ium con sens ionem pervenerat? N e q u a q u a m , sed erant qui

ruinam ipsi et ins idias mol iebantur; ideoque senatui praesedi sse sc imus lorica sub

vei t e munitus ferroque c in i tus , decem valent iss imi s senatori i ordini s amicis sel lam

suam c ircunf tant ibus . Et Cord us Cremutius scribit ne admis sum q u id em · tunc

qu em q u am senatorum nisi so lum et praetemptato s inu. 11N u n c ergo recte in te l l eges Caesaris r esponsum Tiber io datum v io l en t ius a|*ud

se per ep i s tu lam conquerenti : « A e ta t i tuae n o l i in hac re inJu lg ere et n im iu m indig-

nctri q u e m q u a m esse, q u i de me m a le lo q u a tu r ; sa tis e i t en im si hoc h a b em u s ne quis

nobis m a le fa c e re p o s s i t* . 13

1 Suet. Aug 42. — 2 Trist. I. 3. — 3 Suet. Aug. 6 6 . — 4 Ib. 65. — 5 Ib. 27, — 6 Ib 65. — 7 Ib 26. —8 Mor, Ancjrr. I, 1. — 9 Suet. Aug. 26 — 10 Ib. 28. — 11 Ib. 35. 12 Ib. 51.

93


Q u a e cum ita s int O & a v i u m C a esa rem Au g uS tum pacis impera torem meri to

adh uc d i cemus?* * *

Q u o d om n es mirantur, q u o d o mn es q u o q u e s ine d u b i t a t i on e conf i t en tur hoc

eSt: im p er iu m AuguSt i t em po re ad eum g rad um prosperi tat i s irnmo et tranqu i l l i ta t i s

prove£ tum esse ut, qu ia c o n d id i s s e t imp er i um , R o m u l u m vocare vo luer int ; sed

sancl ius et r everentius v i s um eSt A u g u s t u m adpel l are . 1 Id eo q u e co m p er tu m e St

A u gu S tu m , cum ex H i s p an ia G a l l i a q u e , rebus in his prov inc i i s prosp ere geStis,

R o m a m re.liit , A r a m p a c is A u g u s ta e , e x senatu co n su l to consecras se . Q u o t em po re

« J a n u m Q u i r i t u m q u em c la u s u m esse m a jo re s n o H r i v o l u e r u n t — ita fert au&oratum

M o n u m e n t u m A n c y r a n u m ( i 3 ) — cum per to tum imper ium p op u l i R o m an i terra

marique es set parta v ic to r i i s p a x , cu m p r iu s q u a m n ascerer a c o n d i ta u rbe bis o m n i

no c la u su m fu is se p r o d a t u r m em o r ia e , ter 3, me p r in c ip e sen a tu s , c la u d e n d u m esse cen-

su it» .

Et tunc u b iq u e certa jam a tque c o n t i n u a tot ius gener i s huma ni aut pax fuit

aut pa£tio. Potui t e rgo V e n u s i n u s haec canere:

J a m fid es et P a x et H o n o r P u d o rq u e

p r is c u s et negletda red ire v i r tu s

a u d e t , a d p a r e tq u e bea ta p leno

C o p ia co rn u . 3

Ergo cur non A u g u r i u m , pacis impera torem d i camus?

Q u o d si suis et c i v ib u s q u a n d o q u e inh umani t er fu i ss e v ide tur , ne sc imu s C i c e

ronem de Caesa re Au g u S to s o m n i a s s e 4 p uer um facie l iberal i a· cae lo d e m i s s u m

e iq u e Jovem f lagel lum tradidisse?

M ores q u id em vi coe rcu i s s e verum eSt. Sed n o n n e plura pe s s ima ex em p la in

pern ic i em pub l i cam aut ex co n s u e t u d in e l i c en t iaq ue be l l orum aut per pacem sub-

repseraint?

Plura q u o q u e bel la per se ges s i t , s ed n u n q u a m s ine juStis et neces sar i i s caus i s ,

t a n t u m q u e a fu i t a cu p id i ta t e q u o q u o m o d o im pe r iu m vel bel l icam g lor iam aug en d i

ut q u oru nd am ba rbarorum princ ipes in aede Mart i s U l tor i s jurare coeger i t m a n s u

ros se in fide ac pace qu am peterent: 3

C e te r u m exStant plur ima c l ement iae et c iv i l i t at i s ejus magna d o cu me n ta . 6

1) P lebe i R o m a n a e viriti tn H S t recenos nu merav i t ex t e s tamento patr i s et

H S q u a d r i n ge n os ex be l l orum manib i i s consu l qu in t um ded i t . . . et consu l u n d e c i

mu m d u od ec im f rumenta t iones f rum ento priva t im c o e m p t o e m e n s u s eSt. ?

2 ) A e d e s sacras vetu.ttate co l l a psa s aut in ce n d io a b s u m p t a s refec i t , f e c i tque

n ov a opera: aedem Mart i s , Jovis d o n a n t i s , A p o l l i n i s , d iv i Juli i , Qu ir in i , Mi nervae ,

Jttnonis R eg i na e , Jovis Libertat is , Larum, d e u m Penat ium et Juventu t is . 8

3 ) Spedtacu la p o p u l o dedit : ter m u n u s g l ad ia tor um , q u ib u s d ep u g n a v er u n t

h o m i n u m circ i ter decem milia; ludo s feci t quater; ven a t io nes beStiarium sex i ens et

t Mon. Ancyr 34. — 2 Templum Jani gemini bis ante Augustum clausum fuerat sub Numa Pege (cfr. Liv. I. 19) et victa primum Carthagine (cfr. Flor Eplt. II. 34). — 3 Hor. Carm Saec. 57. — 4 Cfr, Suet. Aug. 94. 9. — 5 lb. 20-21. — 6 Suet. Aug. 51 et Mon. Ancyr. — 7 Mon Ancyr, ¡J5 - 8 Ib. VI, 2.

94


vic i ens , qu ib us confe&a sunt beft iarum circiter tria milia et quingentae; naval i s

proel i spe&acu lum, trans Tiberim in qu o loco nunc nemus eft Caesarum, popu lo

detjit cavato so lo in l ongi tud inem mil le et o&ingentos pedes , in lat i tudinem mille et

ducentos . In q u o triginta rostratae naves triremes aut biremes, plures autem m in o res inter se confl ixerunt . Q u i b u s in c las s ibus p u g n a v e i u n t praeter remiges milia

hominum tria circiter. ’

Q u i d ergo mirum si in rest i tut ione Palat inae domus , incend io consumptae , omnes , tum veterani , turr decuriae atque tribus , tum s ingul i cives l ibenter et pro

facul tate qu i s q u e p ecu n ia s contuleri t? 2q) Ingenia sui saecul i Su e ton ius omnibus modi s fovi sse testatur, 3 Verg il ius

e jus l audes pass im celebrat , 4 Hora t ius quoq ue grato animo scribit:Q u is s ib i res ges tas A u g u s t i scribere sum it?

bella qu is et paces lo n g u m d i f fu n d i t in a e v u m ? 5

Q u o d si A ug us t us ex torrem O v i d iu m fecit Ga l lum qu e da mnandum tradidit, tamen ea fuit animi comi tate ac humani tate ut, audita Gal l i nece, i l lacrimasse fertur.

5 ) Ce terum vi&or omnibus supers t i t ibus pepercit , ext ernasque gentes , q u i

bus tuto ignosc i potuit , conservare quam excidere maluit . 6U n d e L ivius sicut de popu lo R o m a n o ita de A u g u s t o dicere potui t p lus eum

paene parcendo vi&is quam vincendo hoftes imperium auxisse . 7J. JlMENEZ D fLGADO, C. M. F.

Imagunculae ClaretianaeVII angelorum comes

R u re , n i v a l i c o n te d u s ve la m in e , C L A R E T ,

L a tu r u s p o p u l is v e rb a sa lu t is , a d i t .

N i l nisi n ix ' et caeru lus un d iq u e cern itur qether;

O b ru ta n a m gel ido ve llere cunc ta jacen t.

« Q u a n a m -d ix i t- eam , ne certo t r a m i te aberrem ? .

N u l l a h o m in u m p a re n t , n u l la q u e s igna boum».

C o n fe i l im p u b er r o g i ta n t i a d p a re t eunti

S e comitem praebens ipse d ucem que v ia e .

S a n e de caelo m issus; ves iig ia qu ip p e

N u l l a p e d u m l iq u i t , n u l la q u e signa nive.

N e c s im u l h u m a n a fa c ie delapsus ah a lto ,

A n g e lu s angelico g a u d e t adesse v iro .LU D O VICUS M A R C U S, C. M. F%

Tucumani in Argentina. t 1

1 Cfr. Mon. Aucyr 2223 - 2 Suet Aug. 57. — 3 .Suet. 89. - 4 Eel. I. IV: Vlj Geor. III et IV; Aen. 1; 286; VI. 891; VIII, 675; cet. - 5 Hor. Eplst. 1. 3. 8. - 6 Mon. Aocyr. 3 .-7 Livius XXX, 43. 17.

95


De erratione Georgii Pelleterii pueri

VII. G e o r g i o l u s interea pas s ibus , ut erat fa t i gatus , lent is p ro ced eba t illa via

quae sub s ereno d e l l a n t i q u e cae lo sat is i l lustris erat. N a m ea neb u la , quae su b o c

casum sol is terram contexera t , fr i g idu la fugata erat aura, q ua e aff labat ex magna

m o n t i u m corona tum adh uc in spersa n iv ibus ; qui mon te s luna sub lus tres alba et

ingent ia ph antasmata esse v id ebantur . G e o r g i u s subla t i s ad eas co ru sca t i on es Siel-

larum ocul i s : hn, inqui t , eae de m Stellae quae lucen t et iam supra d o m u m paternam

meam; et hic o b tu t u s m a g n o p u e r o erat so la t i o t amq ua m si ex i l lis caeleSt ibus i g n i

bus to t ide m ve t eru m amicorum ocul i su os prospi cerent gre s sus . N a m pro c o g n i t i o

nu m co sm ica ru m et geo gr a p h ic a ru m suarum m o d u l o et i am iSiud caeleSte thea trum,

q u o d ejus tot ies t enuera t oc u lo s ex area paternae d o m u s q u o d q u e tum idem esse

videbatur , laeto a rg u m en t o e s s e Statuebat non se tanto spa t io abe s s e ab agro su o

ex caq ue qua incedere t via, poStea, oS tendente sibi so l e r eg ion em ag n i turum se e x

trema l ineamenta mon t i um , quae l onge , a tqu e l on g i s s ime , consp i c ere n tur ex col l e

paternae d om u s .

Interea tamen fr igus et l a s s i t u d o suade ba nt , ut s ibi quaerere t , ubi t rans igeret

n o d e m , l edut n . N e q u e vero a d m o d u m raro ad viae i l l ius dex tram c o n s p e d a sunt

lumina, q u ib u s conStabat ibi inter agros latere domic i l i a h o m in u m ; s ed i l l i s inf e l i x

puer non au deb at p r o p in q u a r e natural i t imore can um, qui eo d em prorsus m o d o

q u o in sua patria, so l eren t m a g n o cum la t r a tu ' p ror u m p ere in eos , qu i pa ru m caut i

ad ru d ic am v i l lam acces s i s s en t . I taque in u tram qu e p a r te m . v ia e p r o s p e d a n s so l l i

c i te quae reb at , si q u o d foen i l e po l l i cere tur in eam n o d e m h o sp i t iu m . Et proce de ba t

t o tam ho ram et amp l ius , et cu m mise l lus jam sen t i ret crura sibi curvari n isu majore

v i r ib us , c o n d i t u i t a via pub l i ca def l et lere , et se ded i t in s emitam d u cen tem per t e

n eb ros am dens i ta t em arborum ad ru dem a i r a m q u e aedi f icat i onem, vacu am, uti v i

debatur , hab i ta tor ibus . C a u te pr op in q u a t , et cu m abes se t spa t io j a d u s arrep tum

contra tu gu r i u m mi tt i t l ap i de m, ut in t e m p o re exper i re tur , si ibi can is esset . A u d i

tus e d ex eo l oco in quem lapi s cec iderat Strepitus d u m t a x a t a larum a n x iu s q u e

vo la t us m ag n ae al i cujus avis ex frut ice se au feren t i s . G e o r g i u s eam n a d u s ce r t i tu

d in em accedit , sub i t r u d i c u m tuguri i a tr ium, auscu l ta t ad f e n e d r a m male ju n d a m

q u ae p r o s p e d u m dabat in l ocum, sent i t inde afferri od o re m fo l i or um s i ccorum re

cens co ac er va to ru m , per s e p i m en tu m c o m p a d u m ex a s s ibus intrat. Erat c o m m o d i s

s i m u s ad c u b a n d u m acervus fo l i or um , que m ipsa Pr ov ident ia ei offerre v ideba tu r

t eg u m en tu m , fr i g o r i s . Tentaro manu mol l i m o n t e et om n i jam d e p u l s o t imore in

m e d i o a l iqu as s ibi cava t quas i cunas , in q u ib u s cum se qu am poterat c o m m o d i s s i

me co l l ocas se t , pro t e g u m e n t o brachiis sup er to tu m corp us co n ger eb at fol ia.

C la u s i s d e in de ocu l i s , pr ius qu am s o m n u m caperet , e x t r a d a m im a g in em D i v a e

Virg i n i s a d m o v i t labi is , d ux i t supe r co rp u s in n lagnae s i g nu m crucis , ap p l i ca t p e c

tori ore co np ic i ens verba tam cal ida ut d en u o mades cer en t ge n a e pue ro p u g n a n t i

bus inter se sp e auxi l i i D i v a e Macri s et ea amari tud ine , qu am perc ipi ebat ex id a

96


so l i tudine , quam exci tabat in quo cubabat le&us, n imium, ab! diss imi l is leCto illi, quem paratura fui sset matertera, et recordai ione matris suae, quam fingebat tum

i l l ic in casu la impos i ta col l i placide dormientem ignorare Georg io lu m suum. . .

ht vidi t in somnis mammam. Videbatur sibi, sicut so l ebat , cogere in editae

h erb osa equ e planitiei umbras circiter meridianam horam vaccas. Mater illa, q u a c

de casa descendebat semita, per campum Hisp an um tendebat usque ad ipsam p lan i

t iem. Ge or g i u s vaccas agebat versus matrem; sed hae repent ino perculsae t imore

immugiunt et ad torrentem di ffugiunt . Cum his audit l ongum toni trum b o m b u m

que, et poftea, ecce, horrenda caligo! A ud i t u sque in illis tenebris vocem matris se

c lamantem neque cessat 'ad eam currere; sed illa plani t ies vall is infinita fafta erat, in qua q u o c i t ius currebat eo resonabat vox matris tenuior . Tum ei evenit , ut ne

currere qu idem posset . Ferrea manus prehenso brathio ita t enebat immotu m ut si compr imeretur sub pre lo co ihl ea . Ht simul nigra quaedam eum invad it figura, veri facies cu i l od i s publ ici . Geor g iu s lu&atur, lacrimat; suppl i ca t illi cuftodi , ut se p a tiatur abire l iberum; sed il le immemor c l ement iae re luf tantem trahebat versus m u

rum, in quo consp ic i ebantur fusco co lore clatri , carcerem. Et videt in eo muro

aperiri cancel los et se ipsum includi in obscura et magna camera, cujus pavimentum

incern eb at ur vietis fol i is, qua l ibus in suis ¿tabulis pro beCiarum cub i l ibus consues -

sent uti agricolae. Hic somniator exclamat: O me miserum! in tantam qui deje&us

sim miseriam, ut cubem, q u e m a d m o d u m cubent Cabul i mei beCiae! Sed huic c la mori ejus i l l ico respond it terribil is lat ratus vegrandi s canis, qui acut i ss imis praedi tus dent ibus ex ambobus ocul i s mi ttebat ignes . O rem tremendam! Georg io lus

retinet spi ri tum vo cem qu c . Sed illa belua pergit latrare et ita latrat, ut totus per^

sone t carcer et velut i terrae motu excussus contremat. Tanto tamen fragore motuque

experg is c i tur . Ub i aperuit ocu lo s , a l iquamdiu ¿tat anceps , ubinam sit l ocorum. Jam

a l iquid lucis immit tebatur per lat i ss imos l i gneae compag in i s hiatus, quam propter

coacervabantur ea fol ia, quae ei praebuerant le&um. Fortunatus sibi· v idebatur

puer, q uo d neque ille carcer erat, neque ullus il lic latrabat canis . D i ss ipa tae erant

terrificae imagines somni i excep to fusco quodam ex l ong i nq uo murmure, quo adhuc

¿tridentes tremebant asseres. Ge o rg iu s admoto vu l tu fenestel lae l i gneae consp ic i t

supra, a paucis metris, , rem nigram, e du obus ocu l i s radiantem ignem, e v is cer ibus

mont is progressam sibi approp inquantem. Exterrefa&us exsi l i t ex fol i is versus· exi '

tum loci , ut fugam peteret; sed nondum etiam removerat frondeum tegumentum

cum ex ferroviario tramine sibi lus , rerum ei exh ib u i t veritatem;· erat enim supra

i l lud vi le tugur ium, a paucis metris viae agger ferratae: et jam cum sibi lo tradtoriae

machinae agmen in pr ox imum montem ins inuabat .Asper iore aura matut ina fadtum cSl ut peni tus expergi s cere tur puer tri ftem-

que, quae ei obt igerat , sort em, persent iret . Campi adhuc invo lvebantnr umbri s

crepuscul i et Ge or g i o l u s diu ¿letit p r o sp e r a n s , si forte inter dentata l ineamenta

i l lorum mont ium deprehenderet , unde locorum si tum agnosceret . Fru^ra. Insol i tus

il le erat adspectus mont ium et camporum et aedif iciorum jam prope et procul c larescent ium A d n ix u s c i pp o i l l ius v iae principal i s , ad quam reverterat , ne i l lud

97


qu idem satis d i f t in gu eba t ex qua parte pridie ven is s et , a d eo omnia m u ta v tr a t a l

bescens .dies, n eq u e an im ad ver teb a t par o cu lo ru m , qui eum amice ob se rv a b a n t . Et

erant ocul i catel l i , q u e m Cieorgius tum d em u m an imadver t i t , cum il le, ut se n eg l e c

tum vidi t , l a c on ico latratu se ob tu l i t . Erat ut si latratu pu er u m in terrogare t canis:

Q u i s es tu? G e o r g i u s , qui pr inc ip io recordatus canem somni i sui inhorrui t , brevi ,

in te l l e&o bef t iam se seren is a rg u t i sq u e ocu l i s con tem pla r i et mover e cau da m, s u

bridens ei b la n ae q u e a l l oq u en s ad se vocat . C an i s accurri t u lu lans et odorans qu a m

puer porrigi manum; poft ea cum et iam majore audacia po .der ior ibus ann i sus p e d i

bus a l t erum ex an ter i or ib us ped icu l i s porr igens ser iam juSlamque pue ro s a l u t a t i o

nem fecit. B o m b a x ! exc lam at G e o r g i u s , qi iam egreg i e instructos can es habe t r eg io

haec! et arrep to p ed icu lo tes tatur ca te l l o admira t ionem. Se repper is s e rarus amicum

huc des ig na t soc ium sui ad larem su u m redi t ioni s: D u o si er imus , inqu i t , p lus erit

utr ique animi et laet iores ib i mus . S ic l oq u i t u r in via p roc ed en s cum cane puer et

addit: Ve l i em praed i tus et tu l oque la es ses . Sed v ix d u m hanc vocem protul erat cum

procu l scu t i cae iit c rep i t us et inde a metris circi ter qu ad rag in ta a d m o v e t u r l o n g i s

s ima rhaeda d u o b u s juncta eq u i s , q u o r u m qui in s idebat al teri , scut i ca crepabat ,

q u o apparebat canem revocari . . . ·

Q u i prosp i c i ens p au lum puerum, pa u lu m lo n g i n q u a m ad h u c rhaedam incertus

es se v idebatur , a l t erum utrum s eq u er e t u r o f f i c ium, fidel i tat i s an amici t i ae; v incent e

t amen f idel i tate s u b s u l t i m recurrit ad currum ident ide m se c o n v er te n s ad G e o r g i o -

lum ta m q u am si iden t idem juberet valere . Sed pueri ocul i ha erebant in i l lo mo ns tro

currus, qui sa l t i t an do p ro ced eb a t cum pu l su u n gu lar u m d u o r u m caba l l oru m. Erat

i l lud ma gn or u m carrorum g en u s , q u os G e o r g i u s jam videra t in pagi sui l o c o prin*

c ipe , cum ad pa gana l ia accessera t , u nu m ex i l l i s p lau ft r i s ha b i t a b i l ib u s q u i b u s c ir

cu latores et c ingari art ium suarum in f t rumenta to t a sq u e fami l i as suas co mp or t an t .

Q u o d ea non seme l v id i s s e t in patria et i am confident ius Hatui t in t errogare h o mi n es

pr im os s ibi in ea via occurr ente s , daretne ea via in patr iam red i t um necne .

Is q u em inse d i s s e eq u o d ix i m u s cu m v id i s s e t ad se procedere pu er u m , bef t ias

inh ibet , ex e q u o des i l i t , cat e l lum sui s se in t er seren tem p ed ib u s int erc ipi t bra£hiis,

p u er u m q u o n a m il la hora t endere t in t errogat .

A ndreas H aberl, S. V . D . ·• (seq u a r)

N U N C P R O D I I TH isto r ia e S a cra e C om pendium (2.a edición)

E p itom e H isto r ia e G raecae (3.a edición)Libros de t raducc ión e sco lar para lós pr imeros cu rsos de

lat ín prepa rad os por el R . P . J o s é J i m é n e z ,, C . A i . F.

Veneunt apud: “Textos Palaestra**, Lauria, 5 - Barcelona

96


OC

EA

NU

S

E chartario scholasticoRelationes loci f / ' r o a lu m n is m etitis}

Qu on ia m ca quae rat ione et usu di scuntur alt ius in mente inhaerent , hodie in

pav imento creta chartam graphicam Hisp an iae vob is dep inxi ; uti, quandam peregrinat ionem quas i peragentes , nunquam memoria excidat quo modo re la tiones, quae dicuntur loci, comp on ere oporteat .

Au sp icemu r igi tur. Tu, Dn e Felix, si£te ped ibus in urbe G a d ib u s . D i c mihij

ubi es? — Sum in H is p a n ia , nobi l i gente et ingenua, in qua natus — maximas D eo

gra t ias— imbutus sum cathol ica re l i g ione et amore. Pedibus s i s to G a d ib u s , quae ad

ult er iorem romanorum Hispan iam pertinuit: e£t portus niari at l ant ico ablutus . H a u d mul tum di&at urbs Hi spa l is .quae Baeti f luvio irrigatur, et si parum inde

processer i s Ital icae et M u n d a e memorandas ruinas aspicias.— Bene nostrum Felicem! int e l l ego te non m od o lat inum sermonem, sed et,

geograph iam et historiam patriam opt ime cal lere. Bene cSt. Sed perge al iquatenus: e x i G a d ib u s .

— Exeo, D o m in e , G a d ib u s , et vel a u to m olo patris mei terra pervenio Calpem^

vel e m a r i a t la n t ico , perven io in medi t erraneum seu Ibericum pertrans iens p e r F re

tu m G a d i ta n u m . Sum igi tur C a lp e , hodie « G i b r a l t a r », — si mihi per A n g lo s licet.

v i a ) i t g r fec i / t i ?

g r f e c i v i a A g r o i l i f r

► r 0 a H i a n f ) ;

i g r d o m u r o p a t r i / ,

r r » p e t o G g r u n d a m

T r a j e c i m o n te s P y r e n a e o / ,

p a r w o n f t / P y r e n a e o / ,

t o t » T a r r a c o p e ; ¿ 3 , ^

G e r u o d S · T a r r a c ^ n ^ m ^ r , \

m a r i i t e r / J O

--------------1 < yR e d e o a d H i / P f t n i f r t n .

V a l g n t i a n f r i S f f ; p e t r a m .

f r t r a n / q r g A / f t / / u m f l u m e n Q '

u M 1 b a r u r o . ^ Q

9 ^

H a b i t o i o H i / p & n

H u p c e r a m i n b o r t e

G a d i b u / , r u r i , d o m i

„o CarthaqNovaro, d Cttrtbexq Novt>m comm i " a ,

d o r p i r p e a e / i o d o r n o

p a t r i / .

x e o G a d i b u / T

/omo.je) domo"p a t r i / ,

o b u r b e G a d i b u / ,

G a d i b u s a b u r b g n o b i l i ,

/ J t̂ r >^ade/ non looq % di/taot a C

d o m u i w , d o m u m m g & r o

mum Ciceroni/


Hic du ae H er c u l i s c o l u m n a e pos i tae d i ceb an tu r , C a lp e a l tera, A b y l a e altera

in ad ver so Afr icae p ro mu nt ur i o . H i n c mari et viae d e n u o m e co m m it t o et pcrtran-

s i ens a d C a r t e ja m (por los a lred ed o res de T a r i fa J , p r o s p i c io M a la c a m et A lm er i am

et s iCo C a r t h a g i n e N o v a q u a m tanti romani n o b i l i t av er u n t .

— Bene se habe t , r equ ie sce ibi pa rump er . Tu , D n e A lb in e , iter aggredi G e

runda ut cu m Fel ice con v en ia s .— SiC o p ed ib u s G e r u n d a e , sum in urhe G e r u n d a cu ju s gen s n o m i n e , v ir tute ,

f or t i tud ine o b s i d i o n i b u s q u e ce lebrata. Et G e r u n d a ex i en s B a r c in o n e m pe rven io , in

qua urbe parente s , me p u ero , com m ora t i su nt et pu lchra et jucun da mihi de ea

princ ipe urbe narraverunt: de m o n u m en t i s , de aed ibu s , sacris et pu b l i c i s , de v i r i

dari i s , quae loca pub l i ca orn ant , de an im a l ium v ivar i i s in q u ib u s et e l e p h a s et c a

melus et l eones de t ine ba ntur . Sed ego , pro dolor! cum i l luc recreandi animi causa

q u ad am die d e v e n i s s e m , quas i re l i ga tus a d po r tum d e t en t u s su m cum soc i i s v e

n iam qu e c iv i ta t em ingr ed i en d i nob i s de n eg a t a ex n imia forte c i v i um fre quent ia et

per turbat ione .

— V id e b i s , sis , pr o x im a aeCate , nam a lumni fere o m n e s e xc u rs i o n em scient i -

ficam i l luc peragere op tant .

— A i n ’ vero?

— Ea eC mens .

— Interea e p o r tu Barc inonens i , s capha ve£tus mot or ia m a r i M e d i t e r r a n e o

T a r r a c o t i e m appe l l o . EC ex vetus t is H i sp an ia e urb ibus faci le pr inceps . H a b e t moe"

nia q ua e c y c l op ea v o ca n tu r ab iberi s forte exCru&a. Ea urbe p o t i tu s eC a. 2 1 8

ante Ch . n. P. C or n e l iu s S c ip i o A fr i c a n u s Maj or cum H i s p a n i a m , be l l um cu m

Poe n i s et H a n n i b a l e du &u ru s , appu l i t . D e in d e ca p u t H i sp a n i a e c i t er ior i s exCi t i t

m a x i m u m q u e inc rementum et m o m e n tu m te m po r ib us d i c ion i s ro m a n or u m habu it ,

s edes fui t p roc on su l i s , c irco , foro, basi l i ci s a l i i sque m o n u m e n t i s orna ta .

— T u mihi v ider i s T a r r a c o n e n a tu s , adeo i l l ius urb is h iCor iam cal l es .

— M i n i m e vero , D n e . , s ed in per icul i s H i s tor iae de eo o p p i d o p lura su m in.

t e r roga tus et id eo ment i inhaeserunt ac praeterea av u n cu lu s ex ea urbe ad ven ien s

plura mihi rettul i t . T a r r a c o n e defle&ens D er t o sa m et no b i l e Sa g u n t i n o ru m o p p id u m

recordor , cujus nomen et f or t i tud in em s u m m i s l a u d ib u s T i tus L iv iu s ampl if icavit :

t an dem V a l e n t i a m p erv en io . H a u d p r o c u l a ‘V a l e n t i a i n s u la e Baleares d iCant: M a

jorica, Min or i ca , E busus , P i tuys ae . . .

— Bene se habet : ben e et h iC o r i co noCro . V o s Fel ix et A l b i n e , a m b o ‘V a le n t ia ,

et C a r th a g in e N o v a i n t e n d i t e i ter M a t r i t u m ubi c o n d i s c ip u l u s A lo i s iu s c o m m o r a

tur et vos p r a e c o l a t u r . Tres eCis co nd i s c ip u l i et co l l u so re s : inter vos consa lu ta te :

— Bene vo b i s , Fel i x et A lb i ne .

— Salv e et tu, A lo i s i . *

— U n d e ven iCi s ?

F e l ix : — L o n g u m i t ineri s spa t ium emens i su m u s , e g o c om m or at u s G a d i b u s ,

C a lp e , M a l a c a e , C a r th a g in e N o v a , i t e rque fec i · terra, equo i n s idens e o q u e saepe

conc i ta to , a u to m o lo , m a r i s capha v e i l u s ac d e n i q u e p e d ib u s e t i am.

100


A lb in u s : — Kgo fui G eru n d a c , pertransi i B arc in o n em , T a rra co n em , ‘V a le n t i a m .

A lo is ia s : — N u n c ergo tandem M a t r i t i e£tis, quod eft caput tot ius Hi spaniae , vo b i s q u e gratias ago max imas quod me do mum salutatum c o n v e n ir i s . Sed v ideo

caelum admo du m tepescens s u d u m qu e esse, ac si placet , domo exeamus de ambula tum ut quae sunt conspe&u d igni ss ima in liac principe urbe et vos intueri e isque

dele&ari poss i t i s . Vi sere licet Musea , Archiva, Monumenta , Palatia, A ed es M i n i s teriales , Un ivers i ta t em Central em, Civi tatem Univers i tar iam, Ac ademias l inguae

Hispanicae , Hiáloriae, Art ium, .Bibl iothecam Nat iona l em, celebrem Portam Solis , A m p la m Viam, Rega l e Praed ium « £ / P a r d o » et R eces sum in quo Palat ium C r y s

tal l inum et D om u m Piscatoris v ideb i t i s , ac si t empus suppe tat e let trivehá in R e g a le Praedi uni et Monaf l er ium Hscurialense nos conferemus: At . . . ubinam sumus?

A lb in u s : — N is i fal lor in aula lat initatis et s ine M a g i o r i venia hinc exire non licet.

M a g i i l e r : A u d i o vos co l l oquente s , alumni, et summa dexter i tate lat ine con fa bu lan te s , c u m q u e vos impigros v ideam in ed is cendi s ledi ionibus, et veniam ultro

conced o ut d eambu la t ionem peragat is si tamen non p er M a t r i t u m , ubi qu idem v o bis l ocus et t empus suppe tat . Id tamen spero, vos semper in po i l e rum relat ionum

loci memores . Séhola pomeridiana vacat. Va le te , pueri .D is c ip u l i : — Valeat et magifter n oc er i

Leges ExemplaUbi — I. Efferuntur ablativo cum

praep. in: a) nomina communia , b) p ro pria regionum, na t ionum, majorum insularum.

Magnae insulae censentur Britannia, Sicilia,Sardinia, Creta, Euboea cet. parvae vero Chius,Delos, Lemnus, Rhodus, Salamis, Samos,Corcyra

N. E xc ip e ab a) omi t t i tur saepius praep. cum appellat iva terra, mari, loco, n u m ero , cum verbis quibus adjici tur to-tus (o m n is , universus , m ed ius) .

II. Nomina urbium, oppidorum, insularum minorum p r im a e vel secundae, declina t ion is quae per nume rum s in g u la rem f lectuntur, in g en i t ivo (seu veteri lo cativo ) ponuntur .

N. E xc ipe: in apposi t ione et a t t ract ione nominis urbis ad nomen co m m u ne p ra e i t praepositio .

III. Legem II consequun tur domi,

Ubi. — / a ) in herba, in sella, in ponte, in monte, b) in Italia, in H ispan ia , in C a m p a n ia , in A r a g o n ia .

In Britannia, in Creta, in Majorica natus —Chii, Corcyrae natus■ — Melius in Cypro InChersoneso quam Cypri, Chersonesi

N . T e n a m arique; — eo loco (e t in loco) — m ultis locis ( m u l t i s in locis), p a rentis loco habere, in p a ren tis loco a licui esse. «Honesto loco natus». Cic. Tuse. 5, 2 0 , 58 . A l iq u o in n u m ero esse; «Obsidam num ei o mitti», Caes., B. G 5. 2 7 , 2 . — « T o ta Italia vagatur», Cic., Phil. / / , 2 .

II. S u m R om ae, Caesaraugustae, T a renti, M atr i t i .

N . In urbe R o m a , in urbe Corin tho . Romae [in] urbe Amplissima, natus. An- t iaochiae, celebri q u o n d a m urbe et copiosa (Cic., P. Arch., 3 , ,4 ).

I I I . · «Ruri fe re se continebant». TER·,

101


r u r i , h u m i , m ili t iae ( d o m i m i l i t ia eq u e ) , belli, ( d o m i be l l ique) [orbi, T ib u r i , C a r th a g in i , A n x u r i } .

N C um possessivis et a lien u s et a d jecto genitivo possessor i s h abe tu r et iam ablativus: p r aepos i t io omi t t i valet At cu m ceteris adject ivis a d h ib en d a est p r a e posi t io.

IV. N o m in a urb ium op p id o ru m , in su la rum quae per p r im am et se c u n d a m dec l ina t ionem non f l ec tun tur et p lu r a l ia , in ablativo casu p o nunt u r .

V. Verba au t locu tiones quiet is quae vic in iam significant, accusativo cum ad , a p u d (en los a lre d ed o re s ) exigunt.

U n d e . — I. Verba au t m o tu s locut iones quae locum unde quis exit s ignificant a b la t ivu m et p raepos i t io nem ab, e, de, r equi runt cum n o m in a quae s e q u u n tur sunt c o m m u n i a aut na t i o n u m , reg ionum, m a g n a ru m insu la rum propria .

II. Pra epo s i t io ne m r e s p u u n t a) n o m i n a propr ia urb ium et pa rvarum in su la ru m, b) d o m u s , ru s nisi genit ivus p o s sessoris sequa tu r , «-E d o m o Caesaris t am m u l t a de la ta sunt», Cic. P h il . 2 , 14, 35; c) sub s tan t iva quae cum ablat ivo originis exitusve jun guntur ; t amen «Septem ex i tu s e d o m o fecerat», C a e s , B. G. 7, 28.

N. E x c ip e a lege II a); requi runt p ra e p o s i t io n e m : 1) p ropr ia quae sibi p raepos i tam vel app o s i ta m vocem (u r b e m , o p p id u m , in su la m ) habent , 2) u rbium n o mi na cum verbis d is tare , abesse, esse ab, longe , p r o c u l a , 3) cum a, ab, urbis p r o p inq ui t a t em ( lo s a lred ed o res ) no ta t , 4) cum nu me r i s o rd ina i ibus et verbis simil ibus quae pr inc ip ium num era ndi in dican t .

III. Locus unde quis o r tus est, ab la tivo cum urjbium et generis nominibus ; ablativo et p ra ep o s i t io n e cum n a t io num , regionum, ma jo ru m ins u la rum vocibus.

Q u o .— I. . Verba vel locut iones quae m o t u m significant a ccu sa tivu m exigunt ad jecta praepos i t ione in , ad, cum nomi-

P h o r m . 3 6 3 . A es ta te ruri, do m i vi tam agere.

N . Domi meae, d o m i tuae , alienae, d o m i P om p eji , C iceronis; | i n ] d o m o mea,|in] d o m o Ciceronis , In d o m o am pl i s s i ma.

I V . S u m C a r th a g in e N o v a , B a r c in o ne, B u r g is . «Esse A th e n i s tuis», CiC., Att. 1 6 , 6 , 2 . «S i sta t im navigas, nos Leucade consequere». Cic , Fam 1 6 , 1 , 2 .

V. Ad. ( a p u d ) R o m a m , ( u r b e n , s i lvam i |,Y. ad p a tre m — en casa de mi pa- dre] m o ra r i , ca s tr a fa c e r e ; P u g n a ad C a n n a s facta, « P u g n a nava lis ad Tene- dutn», Cic. P. Arch, 9 . 2 1 .

U n d e . — /. P ro fic isc i ab I ta lia , ex i t inere; ex equis p u g n a r e . « A d m e e x Aegypto l i t teras m is i t», Cic., P. Lig. 3 , 7 .

II. a) P ro fic isc i R o m a , C o rcyra ; Delo R o m a m n a v ig a re , b ) Rure' t / j u rb em re d ire, d o m o ex ire . »Se d o m o n o n c o m m o v e ru n t» Cic. . Fam·, 9 , 5, 2 . « V ideo rure re d eu n tem senem« T e r . , Eu n . 9 , 6 , 7 . c ) «Q ui Na rbone reditus?». Cic. Phil. 2 , 3 0 , So leae Syracusis; discessus Alexandr ia, P er ip h a n es Rh o d o m erca to r .

N . P ro fic isc i ab urbe Roma : p r o f i cisci R o m a ab urbe a m p liss im a . T a r q u i n ius S u p e r b u s e x urbe R o m a p u lsu s , p a tr ia carebat». 2 ) Procul a Ro ma ; «Abes t a Larino d u o d ec im m ilia p a s s u m », Cic. P. Clu. 9 , 2 7 . 3 ) P ro fic isc i a Mediolano, a Roma, «C aesar a Gergovia discessisse a u d ieba tur» C a e s ·, B. G. 7 , 5g, 1 , 4.) A d q u a r tu m lap idem a R o m a (a part i r de R )

¡II . M a r iu s , Cicero Arpino [melius A rp in a s} Gn. Magius Cr em ona , ¡me/ms Cremonensis] , sed «L-. J u n i u s ex H isp ania q u id a m . Caes. B. G 5. 2 7 . 1 .

Q u o . — I. Ad C ice ro n em , in u rb em , in I ta l ia m ; «Cum fa c ib u s ad Cu r i am c u cu r re ru n t . , , Cic. P. Mil. 3 3 . g i . «In Ma

102 .


nibus com mu nib us et propriis regionum, majorum insu la rum.

N. E xc ip e: inveniuntur sine praeposit ione non nullae insulae majores et regiones, fere nomine graeco insignitae.

II. Praeit et iam praeposi t io urbium nominibus cum vicinitatem no ta mu s vel direc t ionem .

III. Efferun tur accusat ivo sine p raeposit ione: a) nomina minorum insu la rum et urbium, b) d o m u s et rus, c) si possessiva vel genitivus possessoris accusat ivo d o m u m adjungi tur saepius deest praeposi t io, sed et p ros ta t quan. doque; d) cum adjectivis non possessivis aut cum vox d o m u s respondet fam iliae , adhibenda est praepositio; e) u s u r p a tu r vel omi t t i tu r praeposi t io in apposi t ione et a t t ract ione cum nominibus urbium et minorum insu la rum.

Q ua. — I. A b la t ivu m pos tu la t si viam seu direct ionem p er quam m otus fit vel trans itus , significamus sive n o m i nibus propri is sive com mu nib us et in pr imis cum vocibus terra m a r i et lotus.

II. C u m au te m t rans i tum (a través d e ) aperte notare v o l u m u s praep os i t i o n e m p e r usurp am us .

cedonlam an Gn. P om peji castra venit», Cic P. Lig. g, 2 7 .

N . Proficisci Cretam, Aegyptum, Chersonesum, «Cum se ille eripuisset et Bosforum confugisset», Cic P Mur ¡ 6 , 34-

II. T res viae, su n t ad (que llevan a) Mutinam. Cic. Phil 1 2 , 9. 2 2 , M a r iu s ad Zamam perven it (a los alrededores); «A dulescen tu lus miles ad Capuam p ro fe c - tus sum», Cic. C. M. 4 , / 0.

I II . a ) Proficisci R o m a Athenas. «E pistu las Syracusas com m o d iu s m ittere potero», ClC Att. 1 6 , i t , 7. b) Proficisci domum, rus; domum reduces «Rus ibo», Ter . Eun. 1 8 7 . c ) Proficisci domum meam vel in domu m meam, domu m Ciceronis vel in do mu m iceronis. «Domos suas discedere» Nep. Them. 4 , 2 . « V en ire in M. Leccae domum», Cic. Cat. 1 , 4 8 : d ) In dom um amplam, Octavius in domum (familiam) suam consulatus in tulit, e) Proficisci R o m a m , (in) urbem a m pliss im am : profic isc i in a m pliss im am urbem R o m a m .

Qua. — I, Recta linea deorsum fe r ri; Pado (por el Poo) f r u m e n tu m advehere; Cicero Laodicea iter fecit In tra re Coi l ina porta, Aurelia via. Terra 'M a ce d o niam petere. Mari navigatio.

II. Per Gal l iam. Italiam petere. Itet facere per Alpes, « E q u o per Babylona vectus», Curt. 3 , 3 3 .

J M.a Mir, C M. F.

Commercium EpistolareC ord is M a r i a e P o s tu la n tes A labonenses Scholastic is B uda p es t in en s ib u s , S . P .

Jaiti diu est , cum ad vos scribere affe&abamus, sed aut quia nulla succurrebat

magni moment i res, aut quia vos s tud ios i s s imos et peri t iss imos l inguae lat inae sc i e bamus, id minime perfec imus. N u n c au tem cum epi f tularum commercium non sit

in terc lusum, de a l iqu ibus vos certiores facimus. N o s adulescen tes l i tteris vacamus

bispani s , lat inis et graecis , ut his excul t i ad alt iores sacerdotales disc ipl inas d e v e n iamus. Prope Caesa rauguf tam (in Hi spania ) A la b o n ae gy m n a s iu m nof l rum eft,

a lum no rum vero n u me ru s ad 10^ ascendit . Humani ta t i s curriculum ^ annis apud

103


nos compl e tu r . Pr imo cursui 21 a lu m n i sunt , s e c u n d o au tem 23 , te r t i o 2 3 , quar to

2 4 , in q u in to ta n d em 12 su m u s . In n o P r i s s i h o l i s l i t terari is a m a g i o r i s praec lar i s

s imi s e d o P i su m u s , qu orum qu ida m v o b i s no t i erunt per n o P r a m P a l a e s t r a m Latin a m ( m e n P r u u m de la t in i tate com m en tar ium ) : ut m a g i P e r n o P e r I o s e p b u s M . a

Mir Cor d i s Mar iae Fi l ius . I11 p ro m p t u h a b e o «J u ve n tu te s» a l i qu as vest ras , et mihi

o m n es m a g n o p e r e p lacent , vel ob puldhras eff igies , vel pro pte r v e n u P a t e m suam.

Sed p lur i bu s ver b i s ad v o s s cr ibam, cum p lus ot i i n a P u s ero. Jam l i tteras v eP ra s

s p e P a m u s . D o m i n u s et V ir g o Mar ia vob i s bene d ic an t , ut o p t i mi c ive s ef f ic iamini .

V e P e r in D o m in o :

A lbinus G a r c i a , C. M. P . 1

A la b o n a e - Kal . Febr. M C M X L I I I .1 Claretiani quoque vocamur a Bto. Fundatore Claret.

P o p u la n te s A la b o n e n s e s F r a t r ib u s P o s tu la n t ib u s S e g o n t in i s S . P. D .

Jam d u d u m has l i t teras v ob i s mi t t endas g e P i e b a m scribere; adv en i t t andem

dies qu o , nu l l o m o d o praetermit t ere p o s s u m qu in l iben ter cap iam ca la mu m P u d e n s

plurima et op t i ma q u a m d i l i g en t i s s im e q uea m v ob i s referre.

Jam vero, gra t i s s imi N a t i v i ta t i s Infantis Jesu dies d i l aps i sunt ; sed pro d o

lor! n u n q u a m reversuri nob i s P o p u la n t i b u s ! T a m e n non e P qu er en d u m : ven ien t! et

ven ien t cum te m p o ra mel iora faveant prop ius o p ta t ib u s n oPr i s : tum d e n iq u e nob i s

e x s p e P a t u m aderit T i r oc in iu m .

Ita D e u s M a te r q u e pulcherrima faxint!

Ea mens fui t ut, etsi s eras , g r a t u l a t i o n e s n o P r a s o b a d v e n tu m R e d e m p t o r i s

acc iperet is .

Q u a m ju cu n d u m fratercu los inter se adhortar i , g e P a Priori s Fratris, id eP ,

D o m in i , a sp i c i en te s et aemulantes !

G a u d e t e et i t e rum gaude te ! : Puer n a t u s e P nobi s , q u o ad juv an te , nul l a o b s

tacula n os de t errebunt nec v incent ; qu in e t i am, pos t b rev i s s im os curr i culo s , Il lo

prop i t i o , su s c i p i e m u s pe rm ag n u m o p u s sacerdo ta l e , ru t i lum sc o p u m o m n i u m n o s

trorum co n at u u m .

• U t ho rum P o s t u la n t iu m A l a b o n e n s i u m mem iner i t i s f e rv en t i b u s in vest r i s p re

c ibus , e t i am a tq u e e t i am p e to . . . V a l e t e . H ella diu s G a r c i a , C. M . P.

P o s tu la n te s S e g u n t in i F r a t r i b u s P o s tu la n t ib u s A la b o n e n s ib u s S . P.

Li tt eras vest ras accep imu s , q ua e magna nos p er f u d eru n t laet i t ia . D ie s vero

pro fugere ve loc i t er et a d h u c non p er so lv im u s eis . Ignosci te . U n a cum li tteris, d u l

c i ss imi fratres , d i l e P i o n e m nos t ram acc ipi te , s i m u lq u e p in e t u m s e g u n t in o r u m auras

sa luberr imas .

O c u l is an im i s q u e l i t teras l eg i mus a tque per l eg imu s ves t ras . Sane , pe r l e P i s ,

nihi l es t q u o d d u b i t e m u s et nos et vos i i sdem sens ibus , i i sdem s tud i i s p r o p o s i t i s

q ue e s se im bu tos . N o s q u o q u e s a n P u m c o g i t am u s t i roc in ium, q u o d n o b i s pans i s

f or i bu s c x p e P a t ; nos q u o q u e sacerd o t ium v eh em en te r su s p i r a m u s et im o p e P o r e

104


Christ i caritatem, ad salutem universo mund o per Cor Immaculatum suae Matris

afferendam, nos urgentem sent imus .Ut in ani, placeat Deo , tanta consequamur proposi ta! Q ua e nobi s felicitas! Kam

ad invi cem exo pte m us . N o s vob is sic ferventer des ideramus. D eu mq u e , ut ita fiat, precibus precamur. V o s qu oq u e De um rogate pro Segont iae Postulant ibus , maxime

vero pro me, qui nomine omni um vobis salutem scribo. Valet e .Josephus M esa, C. M. P.

Segont iae . IV Idus Junias. '

«C a r is s im is f r a t r ib u s L u s i ta n is , P ostu la n tes A labonettses V C u rsu s sa lu tem

p lu r i m a m in D om itio dicunt:

Primum an imus gratus et noftra gratulat io erga vos signif icamus, propter

ephemeridem «Alvorecer» quam ad nos misi i t is; hanc laetit ia ac dele&at ione magna

l egimus; Lusi tana, enim, l ingua ab Hi spanica mul tum non differt.N u n c di l igenter vacamus ¿ludio. Ferias magno gaud io derel iquimus; annus

enim vertens pof t remus nobis A lab on ae erit: San&um Tiroc inium nos exspedlat . Horat i i «ad Pisones ep is tu lam», a l iquot O v id i i poemata, ac Vergi l i i eg logas , et

principis poetarum ¿hrif t ianorum, Prudenti i , Carmina Se le i la» l ibrum a noftro

R. P. H enrico Marti ja composi tum: haec omnia in aula v id imus ; nunc Magis ter

nob is loqu i tur de aede romana et de ejus part ibus, de moribus a tque muneribus

romanorum, cet. . . Fratres cariss imi , in veniris ora t ion ibus ad V irg inem a Fatima

fratrum Alabonens iu in mementote , nos q u o q u e ante V ir g in en v d e Co lumna vef l rum

reminiscemur, interea valete.Veftr i addi&iss imus , Felix A lba, C. M. P.

L u s i ta n i P o s tu la n tes a d m o d u m d ilec t iss im is f r a t r ib u s A labo n en s ib u s , 5 . P. D .

Incredibi l i v ero afficimur laetit ia propterea q u o d neque i gnoramus quin

fratrum lus i taniae vos immemores unquam sitis. Praec ipue de s i gni f icat ione veftra

in «A lv o rec er C la re t ia n o » , Seminari i hujusce ed it ione ex imo corde gratias agimus

habemusque . H oc primum. Cum proprius ad rem veniamus nesc io an cogn itum

habeat i s , nos nuper ex A lp end ur ad ens i Mona£ ler io in hunc San£li Vincenti i peramoenum locum, trans latos esse. Hic mul t ip l ic ibus del ici is perfruimur: artus t e nuis s ima aura velut mitis z ephyrus c ircumplect i tur . Tu m aedif icium magnif icum ex

tribus conft i tutum tabulat i s ex imiaque pi&oris manu dep ic tum, caelum c o n

t ingere vult .Mu l t a et iam vobi s de amoen i ta te l ocorum dicenda erant «Sed n unc non erat

his l ocus» .Q u o d ad rat ionem ¿ludii pertinet Horat i i « A d Pisones Epistula, non m o d o

interpretata sed et iam a nobis comprehensa . A d hoc Vergi l i i A en e i d o s Carmina et

Tibul l i Propert i ique e legias , Martial i s , C laudian i A u x o n i i q u e ep igrammata ver

t imus .

105


N c c D e m o s t h e n i s H o m é r iq u e l ingua i t em q u e B o ss u e t despi c i tur .

Carr i s s ime Fel ix, sa lu tem dic f rat ribus o m n i b u s praeser t imque Pa tr ibus sin-

gu la t im q u e P r a e f e d o R e d o r i q u e .

N u m q u a m nos vere an te V ir g in em a Fat ima v e d r i ob l i v i s ce m u r . Et iam a tque

e t i am val et e .

E mmanuel Joannes U reira, C. M . P.(E V cunu)

S a n d i V in ce n t i , pridi e idus Mart i a s A . D . M C M X L I I I .

(ad po r tu m in Lus i tan ia) .

P. S te p h a t tu s a S . J o s e p h , O . C . D . « P a la e s tr a e L a t in a e » M o d e r a to r i , s a lu te m .

Praelector in h u m a n i o r u m l i t terarum co n l e g i o ex o b o e d ie n t ia f a d u s , per p lures

ann os hu mani ta t i s s tud ia ardenti q u id em amore sum p ro sec u t us . Di ff ic i l e e d d i d u

quantam c o n d a n t i a m ad h ib u er i m d i l i g en t ia m q u e ad d i s c i p u lo s in his d i s c ip l in i s

in fo rm an d os . N e s c i o an p r o f e d u s ob ten t i maximi sint: sed cer to sc io ex tanta

ass idu i ta te m a x i m u m erga l i t teras l at inas amorem mihi proven i s s e .

C u m habe nd i prae ocu l i s co mm en tar iu m «Pa laest ram Lat inam» mihi ofccasio

data e d , eum l egi i t e rum a tque i t erum! Et cum v id eam h o d ie m a x i m a s q u a s tum

sdio lare s ad u le sc en te s tum ipsi p ra e l ed or c s ex hujus l e d i o n e po s s en t afferre u t i l i

tates , eum habere ve h em en te r cup io .

A te, ig i tur , hujus c lar i s imi comm ent ar i i M o d e r a to r e , p o d u l o ut om ni a exem -

-plaria anno p ro x im e e laps o ed ita et q ua e in p o d e r u m eda ntu r ad me q u a m p r i

m u m mi tt ere ve l i s .

V o l o e t i am ut mihi s i gni f i ces s u b n o t a t io n i s ann ua e pre t ium.

S u m to tus tuus ,

P. Stephanus a S. Joseph.

D a t u m Vi l l a f rancae in N a v a r r a V K a l e n d a s S ep te m b re s .

J o s e p h u s M . a J i m e n e z , , C . M . F, R d o . P . S t e p h a n o a S to . J o s e p h , O . C . D . , S . P.

G a u d e o te in n u m e r u m l e d o r u m P elaestrae L atinae a d n u m e r a t u m esse . P l u

res p r o f e d o sunt m ag id r i qu i c o m m en ta r i u m n o d r u m si n o v i s s e n t , ex p e d i t i o r e m in

d o c e n d o v iam inv en i s sen t .

Si quos habes amicos qui l i t te ra rum la t inarum d u d i o de le dent u r , eis P alaestrae exemplar mittes; a l iquot ad id fasciculos dono accipies.

T r a n s a d i anni c o l l e d i o n e m ad v os d e v e n i s s e spero . N o n n e et vos a l i q u a n d o

P alaestram n o d r a m scr ipt i s ornab it i s?

S u b n o t a t io an nua i o pese t i s c o n d a t . V a le .

Barc ino ne , n on i s o & o b r i b u s a. 1 9 4 3 .

1 0 6


VINOS d e MISA

J . DE MDLLER, $. 4 .T A R R A G O N A

Casa Fundada en 1851

Medalla de Oro en laExposición Vaticana de 1888 (S. S. León XIII)

Proveedores de Sus Santidades Pío X, Benedicto XV, Pío XI y Pío XII

Garantía de absoluta purezaE X Q U I S I T A C A L I D A D

Certificados del Excmo. Sr. Arzobispo de Tarragona y de muchos otros limos* Prelados

i w fcV.£:w<! sw SV>-S!í·-̂ ,C u m e m e t i · , PALAESTRAM LATINAM n u n t i a n t i b u s r e f e r e t i s


H I J O DE Q U I N T I N R U I Z DE GAUNAV e la s L itú rg icas p ara e l C ulto jj: · : j

j: Economía increíble usando mis velas especiales con el j jjj CAPITEL GAUNA patentado. \\: j LAMPARA DE CERA «GAUNA» para alumbrado del Tabernáculo, de cuatro j :11 días de duración. JLIMPIEZA ABSOLUTA! jTRANQUILIDA COMPLETA! jjH V I T O R I A (Alava) j |...................... ............... ......................................... .............................................. ............................ ...»............ :.s• · . ..... ........................................................................................................................................................5.1

FOTOGRABADOS

M. SOLANO

Aribao, 9, interior > Teléfono, 30255

BARCELONA

Lapiceros Mecánicos y de cuatro colores

Plumillas oro 14 k.y chapadas

Fornituras en General

Casa

T e f l o c a n

Kx ::

PLUMAS Estilográficas Ventas al Mayor

Fontanella , 10, 2.°, 2 .a Teléfono 23750 BARCELONA

! ENCUADERNACION, EDITORIAL Y PARTICULAR ¡i

En las c o m p ra s haced re fe ren c ia a PALAESTRA LATINA 1


Per OrbemU s u s l i n g u a e l a t i n a e . — I. Apud

Boiohoemicos.In Boiohoemia. nunc Germaniae ob

noxia, latine docetur.a) Apud gvm nasia classica, in qu i

bus linguae ac litteris latinis da tur opera a classe tertia ad octavam, idque senis horis hebdomadal ibus in singulis classibus, praeter octavam cui quinque modo horae dest inantur . Graecae autem linguae a classe quinta ad oc tavam stude tur

b) Apud gymnasia realia, in quibus graece non discitur, at lat inae l inguae s tudetur a tertia classe ad octavam, h o rarum numero gradat im decrescente,

c) Apud gymnasia realia emen lata, — horum perexiguus est numerus — in quibus per quadr iennium, sc. a quinta classe ad octavam, quiTiae quaternaeve horae in hebdomade lat inae linguae dest inantur .

O m n i u m frequentissima sunt gymnasia realia. quorum a lumnis discenda proponun tur exempla su m m oru m poeta rum scriptorumque romanoruin , tum et iam auc torum medii et renascentis aevi (Piccolomini et Bracciolini) qui rerum boiohoemicarum memor ias pro diderunt .

II. Apud Bulgaros.Linguae lat inae minima, vel pot ius

nulla, —nisi in publicis scholi s— cura fuit apud bulgaros, quorum gens perpetuo ac diu Oriental i Ecclesiae addicta fuit- Anno 1879 quo quidem ea gens li bertatem adepta, Sophiae pr imum gymnasium ad bonas l itteras pert inens cond itum est.

G. Stamenov, pr imus gymnasii praefectus. celeriter enchiridion composui t t i ronibus satis utile, nec mul to post (a. 1881) grammat icam quanda m pot iss ima praecepta continentem.

Dr. Serov qui de lat ina lingua apud bulgaros agit plures recenset auctores qui g rammat icas, dictionaria, aliosque

libros in usum scholarum composuerunt usque ad an. 1939 quo edi coepta est «Bibliotheca graeca et latina».

Perpauca romanoruin scripta bulga rice conversa sunt, quorum non minima pars ex linguis aliis ac latina, uti Vergilii Horati ique opera ex graeco, gallico imm o et russico sermone.

Pos tremo laudanda est industria «Societatis amicorum classicae erudit ionis» cujus ephemeris nomine "P rome-0theus» jam inde ab an. 1936 condita, veterum res gestas, religiones, civilem cultum, l i t terarum atque opt imarum art ium m o num en ta bulgaris aperire studet.

C u l t o r u m l i t t e r a r u m c o n v e n t u sAlabonae apud Conlegium Claretia-

num, alter de ingenuis disciplinis conventus a die I augusti ad XIV habi tus est, decem et septem professoribus e tri bus hispanis provinciis congregatis eo proposi to ut selectioribus de re graeca, latina hi spanaque omne tempus, ut revera factum, conferrent.

Consil ium ergo humanissimis verbis inchoatum significavit Dr. Arcthurus Tabera, C. M. F. qui supremi studiorum Rectoris vices gerebat; scholis vero praefuit moderator R. P. Daniel Ruiz, Inst ituti sa lmant icensis nobilis professor qui graecas quaest iones i l lust randas suscepit. De litteris latinis egerunt Joseph M. Jimenez et Joseph M. Mir, uterque P ala estrak Latinae collaborator.

Ternae horae singulis diebus disciplinis t r ibuebantur ; quar ta vero rationi seu praxi ingenuas artes docendi ita ut nostrates laetos, et, quod optandum, uberiores s tudiorum fructus percipere possint. Rmus, P. Nicolaus Garcia, Instituti Super ior Generalis, quam semper in litteras contuli t et benevolentiam et voluntatem, eam ornat iss ima epistula docentibus simul ac discentibus reddita, denuo manifestam voluit.

.C arolus E. Mesa, C. M F.

187


Curiosa et Jocosa

2 1 . I n t e r p o e t a m e t j u d i c e m c r i t i

c u m . —Legistine ca rm in a mea?— Eequid non?—Conf ido te ul t ro prof luent ia ea i n

venisse: m in im o enim mihi cons tan t .—Equ ide m nul lum pre t ium haben t .

22. S e r v u s n a v u s —Ehus tu. Cr i s pe, cura u t cras an te lucana hora qua r t a me s o m n o excites; mihi enim proficisce ndu m 'mox est.

—Tranqui l lo fruere somno, mi d o m i ne, a tqu e securum tene, me, ubi p r im um t i n t i n n a b u lu m ( t im b r e ) pulsaver is , sta- t im evo la turum ad so m n o s tuos a b r u m pendos .

23. A d m i m t u m s t a t i o n e m . —D e c u rio, jus ( c a ld o ) hoc nihil sapit .

—Facile concedo; obl i tus en im sum carnem in pu l ta r io ponere. Visne aliq u a n t u l u m salis t ibi p ra ebeam ?

24. Joci v e r b o r u m .

Font ine l lus mo r i ens quae ren t i bus q u o m o d o se haberet :

— « E g o ja m no n m e habeo, inquit , sed abeo».

25, Ce ntu r io adscript ivos mil i tes ( r e c lu ta s ) ins t i tuens inte rroga t .

—Heus tui Si in con spe c tu septem- t r iones habes, ad dex teram or ientem so lem, ad laevam occ identem, quid tibi est pone u m e r u m ?

Typographia — F. Camps

— Mili taris pera ( m o c h i l l a ) domin e mi.

2 6 . M a g n a j a c t u r a .

Villicus q u id am s u m m a f rumenti c a r i tate coac tus de die in d iem m o d iu m as ino a t t e n u a t . D e m u m p a b u l u m nu l lum fere apponi t . Mor ien te denique jam as ino prae fame, ille:

— Magnam, heu! feci j a c tu ra m. C u m enim non comedere didicerat , tun c as i nus m o r tu u s est.

2 7 . C r e d i t o r d e b i t o r i .

—Salve, bone vir!— Ave, op tu m e ; gaudeo quidem tibi

occur risse, in eo e ram ut te conveni rem.

Q u o t a est hora?—Hora solvendi.—Nimis igitur i m m a t u r a adhu c S e

rius te inv isam. Vale.

28. Ebr iosus q u id am m o r i t u ru s m o ne tur ut vo lu n ta te m c o m m o n s t r e t cum h os t ib us in gra t iam revertendi , Tum ille flebiliter.

— Praebe , igitur, quaeso , c ya th um a-· quae.

29. Cr i sp us de Hi s tor ia N a tu ra e per icu lum subit :

M a g i s t e r , — Indices mih i mamife- rum anima l den t ibus carens.

— C r i s p u s . — Faci l l imum quidem: aviam meam .

30. Malus pictor imaginem S u m m i Pontif icis pennicel lo q u o n d a m inepte reddidi t , quem enixe rogaba t ut suscrip- t ionem su a m cum a l iquo sacro versiculo tabulae d ignare tur apponere . T u m S u m m u s Pont ifex a r r ep to ca lamo. — « E g o su m , scripsi t , nolite tim ere».

N u g a t o r .

Calmet. — Teleph. 54. — Tarregae in Prov. Ilcrdenai·


· 2017. 2. 9. · texto, notas, vocabulario 4 ptas. para el segundo curso: epitome historiae...

Documents