1ud materiaren antolakuntza.zelula.ehunak
TRANSCRIPT
1. UNITATE DIDAKTIKOAMATERIAREN
ANTOLAKUNTZA-MAILAK. ZELULA. EHUNAK.
– Zertan dira berdinak aurreko bi irudi horiek?– Eta zertan ezberdinak?– Zerk definitzen du bizia?
1. BIZIAREN FUNTSA. MATERIAREN ANTOLAKUNTZA-MAILAK
● Izaki oro materiaz osaturik dago.
● Materia, berriz, partikula txikiz osaturik dago, eta partikula horiek elkartuta konplexutasun-maila ezberdinak lortzen dira.
Giza gorputzaren antolakuntza-mailak
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
IRTENAURREKOA
Maila atomikoa
Maila molekularra
Maila subatomikoa
Ura
Proteina
Zelula-maila
Ehun-maila
Organo-maila
Aparatu-maila
Organismo-maila
Sistema-maila
● Bizidunok:● 3 BIZI-FUNTZIOAK betetzen ditugu.● Zelulaz osatuta gaude
BIZI-FUNTZIOAK
• Izaki bizidun orok 3 bizi-funtzio betetzen ditu:•NUTRIZIO-FUNTZIOA•ERLAZIO-FUNTZIOA•UGALKETA-FUNTZIOA
NUTRIZIO-FUNTZIOA
• HELBURUA: Gorputzak bizitzeko beharrezko dituen energia eta materia eskuratzea
• Gizakiaren kasuan parte hartzen duten aparatuak:
• DIGESTIO-APARATUA• ARNAS-APARATUA• ZIRKULAZIO-APARATUA• IRAITZ-APARATUA
ERLAZIO-FUNTZIOA
• HELBURUA: Kanpo- zein barne-ingurunetik datozen aldaketak edo estimuluak jaso eta hautematea eta behar izatekotan erantzun bat ematea.
• Gizakiaren kasuan parte hartzen duten aparatuak:
• NERBIO-SISTEMA• SISTEMA ENDOKRINOA• ZENTZUMENAK• LOKOMOZIO-APARATUA
UGALKETA-FUNTZIOA
• Izaki bizidunek ugaldu eta belaunaldi berriak sortzeko gaitasuna dute.
• Gizakiaren kasuan parte hartzen duten aparatuak:
• UGAL-APARATUAK
2. ZELULA● Izaki bizidun oro zelulaz osaturik dago.● Teoria zelularrak dioen bezala:
1) Zelula izaki bizidunon unitate anatomikoa da, hau da, izaki bizidunak zelulaz osaturik daude.2) Zelula unitate funtzionala da, hau da, 3 bizi-funtzioak betetzen dituen izaki bizidunik txikiena da.3) Zelula jatorrizko unitatea da, zelula oro beste zelula batetik dator.4) Zelula unitate genetikoa da, izaki berri oso bat eratzeko informazioa darama.
Neurona. Izar formakoa.Zentimetro batzuetako luzera
Espermatozoidea. FlagelodunaØ (buruan) 3 μm
Giza zelulen ezaugarriak
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
IRTENAURREKOA
Globulu gorria. AhurbikoaØ 8 μm
Gihar-zelula. FusiformeaØ 10 μm
Zelula epiteliala. ZapalaØ 0,2 - 15 μm
Leukozitoa. EsferikoaØ 12 - 15 μm
Zelula konektiboa. Biribila
Ø 0,5 - 20 μm
Obulua. BiribilaØ 100 - 200 μm
GIZAKION ZELULAGure zelulak EUKARIOTOAK dira. 3 osagai nagusi hauek
ditu:
* Zelula, mintz plasmatikoaz inguratuta dago. Zelulari babesa ematen dio eta substantzien sartu-irtena kontrolatzen du.
* Zitoplasma. Ingurune urtsu batez eta zitoeskeletoz (proteina-zuntzez osatua. Zelulari eutsi eta hainbat egitura eratzen ditu: flageloak, zilioak, zentrioloak) osatua. Hainbat organulu ditu: mitokondriak, erretikulu endoplasmatikoa, erribosomak, lisosomak, golgiren aparatua, bakuoloak,…Bakoitzak, dagokion funtzio espezifikoa beteko du.
* Nukleoa dauka; bere barnean material genetikoa dago. Zelularen funtzioak kontrolatzen ditu.
Giza zelulen egitura
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Giza zelulen egitura
IRTENAURREKOA
IRUDIA HANDITZEKO
Mintz plasmatikoa
Mitokondrioa
Zitoplasma
Golgiren aparatua
Lisosomak
Bakuoloak
Erretikulu endoplasmatikoa
Nukleoa
Zentrosomak
Erribosomak
http://www.lrn.org/Popup/Cells/figure3.2.html
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Giza zelulen egitura
IRTENAURREKOA
Mintz plasmatikoa
Mikroskopio elektronikoz ikusita
Proteina
Mintz plasmatikoaren egitura
Lipidoak ATZERA
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Giza zelulen egitura
IRTENAURREKOA
Mitokondrioa
ATZERA
Mintz bikoitzaGandorra
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Giza zelulen egitura
IRTENAURREKOA
Zitoplasma
ATZERA
Ur-disoluzioa
Proteinak
Organuluak
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Giza zelulen egitura
IRTENAURREKOA
Golgiren aparatua
ATZERA
Xixkuak
Zisternak
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Giza zelulen egitura
IRTENAURREKOA
Nukleoa
ATZERA
Nukleoa, mikroskopio elektronikoz ikusita
Kromosomak, mikroskopio
elektronikoz ikusita
Mintz nuklearra
Poroak
Kromatina
Proteina
ADN
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Giza zelulen egitura
IRTENAURREKOA
Erretikulu endoplasmatikoa
ATZERA
Erretikulu endoplasmatiko leuna
Erretikulu endoplasmatiko pikordunaErribosomak
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Giza zelulen egitura
IRTENAURREKOA
Bakuoloak
ATZERA
Mintzez osatutako xixkuak
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Giza zelulen egitura
IRTENAURREKOA
Lisosomak
ATZERA
Mantenugaiak digeritzen dituzten substantziak
gordetzen dituzten xixkuak
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Giza zelulen egitura
IRTENAURREKOA
Zentrosomak
ATZERA
Zuntzak
Mikrotubuluak
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Giza zelulen egitura
IRTENAURREKOA
Erribosomak
ATZERA
Azpiunitatea
ORGANULUAK FUNTZIOA
MITOKONDRIAK Arnasketa zelularra egin eta energia lortu.
ERRIBOSOMAK Proteinak sintetizatu
ERRETIKULU ENDOPLASMATIKOA(EE)
LEUNA: lipidoak sintetizatu eta garraiatu.BIKORTSUA: erribosomak ditu itsatsita. Proteinak sintetizatu eta garraiatu.
GOLGIREN APARATUA EE-tik datozen substantziak xixku edo besikuletan gorde eta jariatu egiten ditu.
BAKUOLOAK Erreserba edo hondakin-substantziak gordetzen ditu
LISOSOMAK Zelula barneko digestioa
ZENTRIOLOAK Zelularen zatiketan parte hartu eta zilioak eta flageloak eratu.
Mikroskopioa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
IRTENAURREKOA
Mikroskopio elektronikoaMikroskopio optikoa
FUNTZIONAMENDUA
PRESTAKINAK
Mikroskopioa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
IRTENAURREKOA
Mikroskopio optikoa Mikroskopio elektronikoa
ATZERA
Okularra
Leiarrak
Prestakina
Argi-iturria
Elektroi-iturria
Prestakina
Elektroimanak
Okularra
Mikroskopio elektronikoaMikroskopio optikoa
Mikroskopioa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
IRTENAURREKOA
ATZERA
Paramezioa ParamezioaOdola Odola
Bakterioak BakterioakLegamiakLegamiak
3. EHUNAK● Organismo batean antzeko funtzioa betetzen duen zelula-multzoa da.
● Ehunak biltzen direnean organoak sortzen dira: funtzio bat egiten duten ehun desberdinen elkarketa.
● Organoak biltzen direnean aparatuak eta sistemak sortzen dira: funtzio bat egiten duen organo-multzoa.
3.1. EHUNEN OSAGAIAKEhunek bi osagai nagusi dituzte:
1) ZELULAK. Zelulak geruza bat osatuz edo multzokatuta egon daitezke.
2) ZELULARTEKO GAIA EDO MATRIZEA. Zelulak inguratzen dituen, zelulaz kanpoko materiala.
3.2. EHUN MOTAKBost ehun mota bereiz ditzakegu:
A.- EHUN EPITELIALAB.- EHUN KONEKTIBOA .- Ehun konektibo orokorra edo konjuntiboa .- Ehun konektibo bereziak: .- Gantz ehuna .- Kartilago-ehuna .- Hezur ehunaC.- MUSKULU edo GIHAR-EHUNAD.- NERBIO-EHUNAE.- ODOLA
A. EHUN EPITELIALAOSAGAIAK1) ZELULA EPITELIALAK
● Oro har, forma laukikoak dira.● Hainbat kasutan, zelulek egokitzapenak izaten dituzte:
● ZILIODUNAK: arnas bideetan. Funtzioa: kanpotik etorritako partikulak mugitu.
● KERATINADUNAK: azaleko epidermisean. Funtzioa: babesa, epidermisa iragazgaitza bihurtzen dutelako.
● MIKROBILOSKADUNAK: heste meharrean. Funtzioa: azalera handitzen dutenez, xurgapena errazten dute.
● Substantziak JARIATZEKO gaitasuna dutenak: batez ere, mukia jariatzen dute eta “kaliz” itxura daukate: kaliziformeak deitzen dira. Digestio hodian eta arnas bideetan. Funtzioa: babesa (arnas bideetako partikulak itsatsi eta digestio hodian urradurak eragotzi).
2) ZELULARTEKO GAIA EDO MATRIZEA: Zelulak elkarrengandik oso gertu egoten direnez, zelularteko gai edo matrize gutxi dauka.
3) MINTZ BASALA: epitelioak elkarrekin batuta mantentzen duen lodiera ezberdineko mintza, epitelioak eta ehun konektiboak bereizten dituena.
FUNTZIOAK:● Gorputzaren barnealdeko hodiak, organoak eta barrunbeak estaltzen ditu.● Gorputza kanpotik ere estaltzen du (azala).● Hainbat kasutan, zelulek guruinak sortzen dituzte:
● Guruin endokrinoak: jariakina odol-hodietara jariatzen dute (hormonak). Adb: tiroidea, obulutegia,…
● Guruin exokrinoak: jariakina gorputzetik kanpo edo bere barrunbe batera jariatzen dutenak. Adb: izerdi-guruinak, listu-guruinak,…
● Guruin mistoak: aurreko bi eginkizunak betetzen dituztenak. Adb: barea.
MOTAK● Funtzioaren arabera 3 epitelio bereizten dira:
1) ESTALDURA-EPITELIOAK
2) ZENTZUMEN-EPITELIOAK
3) GURUIN-EPITELIOAK
● Zelulen multzokatze eta egituraren arabera, berriz, 2 mota:
1) EPITELIO SOILA edo BAKUNA
2) EPITELIO GERUZATUA
EPITELIO MOTAK
Solairuzko epitelio geruzatua (keratinagabea). Ahoko mukosa.
Ahoko mukosaren zelulak lauak dira, nukleo
esferikoa dute. Bakterio batzuek estaltzen dute zelulen kanpoko azalera.
EPITELIO KUBIKO ARRUNTA. Eskema
Epitelio kubiko bakuna. (Giltzurrun hodiak)
Zelula horiek, zeharkako ebakiduran, itxura karratua dute. Nukleo borobila eta handia dute.
EHUN ZILINDRIKO ARRUNTA. Eskema.
Epitelio zilindrikoa bakuna (giza heste meharra)
Zelula zilindriko horiek prisma hexagonalak dira. Mikrobiloek osatzen dute heste mehearen argira aurkezten duten lerro
gorri iluna.
Zelula zilindrikoen artean, zelula kaliziformeak daude. Horiek mukia gordetzen duen bakuolo bat dute (kolore urdinean), eta
bakuolo honek nukleoa bultzatzen du zelularen oinaldera.
Epitelio zilindriko bakuna zilioduna(Giza Falopioren Tronpa)
Falopioren tronparen epitelioan zelula zilindriko ziliodunak eta zelula mukijariatzaileak daude (azken hauek argazkian ez dira bereizten). Zilioek obulua aurrera bultzatzen dute.
Epitelio zilindriko sasigeruzatua eta zilioduna (Trakea)
Zelula kaliziformez (urdinez tintatutako bakuoloa dutenak)eta zelula zilindriko ziliodunez (nukleo gorria dutenak) osatutako epitelioa da.
Slide 3 Unicellular glands. Notice the mucous being secreted from the apical end of the goblet cells. Also notice the microvilli which make up the brush border (arrow).
Stratified Columnar epithelium is rare. One place you can find it is in the largest ducts of salivary glands (parotid, submandibular, etc). The basal layer of cells are cuboidal cells and the layer nearest the apical surface includes columnar cells. The large droplets are mucus, in Goblet cells.
LISTU-GURUINAKGuruin
exokrinoak
EPITELIO LAU ESTRATIFIKATU KERATINIZATUA
Microvilli
B. EHUN KONEKTIBOA● Oro har, euskarri funtzioak betetzen dituzten
ehunek osatzen dute, bai euste mekanikoa bai betelan edo konektatze-funtzio gisa.
● Mota ezberdinetakoak izan daitezke:1. EHUN KONEKTIBO OROKORRA edo KONJUNTIBOA2. HEZUR-EHUNA3. KARTILAGO-EHUNA4. GANTZ-EHUNA
B.1.- EHUN KONEKTIBO OROKORRA EDO EHUN KONJUNTIBOA: OSAGAIAK
.- Mota desberdineko zelulak: fibroblastoak (zuntzak sintetizatu), makrofagoak (fagozitatu), mesenkima zelulak (totipotenteak, batez ere, enbrioi garaian), leukozitoak edo globulu zuriak (infekzioetatik babestu).
.- Zelulak modu sakabanatuan kokatuta daude, zelularteko gai ugariz inguratuta. Bertan kolagenozko zuntzak daude: ehunari luzatzeko gaitasuna eta sendotasuna ematen diote. Baita elastina-zuntzak ere: ehunari elastikotasuna ematen diote.
FUNTZIOAK:
.- Ehunak eta organoak lotu eta beraien arteko hutsuneak betetzen ditu.
.- Defentsa lanean ere parte hartzen du.
Ehun konjuntibo lasa(dermisa).
1: zelulak; 2: gai amorfoa; 3: kolagenoa; 4: elastina.
LOOSE CONNECTIVE TISSUE. Ehun konektibo harroa edo lasa
Konjuntibo trinkoa (Giza tendoia)
Fibroblastoak.
Zuntzak sintetizatzen dituzte
Kolageno zuntzak
B.2.- GANTZ EHUNA
OSAGAIAK:
.- Zelulak: adipozitoak. Zelula esferikoak dira eta beraien zitoplasman gantz-tanta handi bat daukate
.- Zelularteko gaia edo matrizea. Bertan kolagenozko zuntz meheak daude.
FUNTZIOAK..- Erreserba energetikoa..- Isolatzaile termikoa. Azalaren azpian gantz panikulua
eratzen du; panikulua oso lodia da hotz handia egiten duen eskualdeetan bizi diren animalietan.
.- Organoak babesten ditu kolpeen aurrean (gibela, bihotza, birikak…)
EZAUGARRIAK:
.- Bi gantz mota bereiztu behar dira:
* Metaketa- gantza: elikaduraren araberakoa. Batez ere, azal azpian agertzen da. Elikagai eskasiaren aurrean energia-iturri gisa erabiltzen da.
* Egiturazko gantza: artikulazioetan, bizkarrezur muinean…
.- Gizonezkoen gorputz-masa osoaren %15-20a osatzen du eta emakumeen % 20-25ª
Giza gantz-ehuna (tintatuta)
1.Adipozitoen nukleoak; 2.Zitoplasma; 3.Gantz tanta; 4.Gantz tanta eratzeko prozesua; 5.Zuntz erretikularrak; 6.Ehun konektibo; 7.Adipozitoen taldeak; 8.Odol hodiak.
6
Tecido Adiposo Unilocular Coloração Hematoxilina e Eosina 1 – Adipócitos 2 - Fibras musculares
estriadas
B.3.- KARTILAGO- EHUNA.
Osagaiak:.- Zelulak: kondrozitoak. Aintzira deitzen diren hutsune
batzuetan kokatzen dira..- Zelularteko gaia edo matrizea: bertan kolagenozko zuntz ugari
daude. Zelularteko gaia solido samarra, baina, malgua da.Ezaugarriak:.- Perikondrio izeneko ehun konektibo batez inguratuta dago
FUNTZIOA
.- EUSTE FUNTZIOA. Sudurrean, arnas-bideetan (epiglotian), ahots kordak lotzen dituzten laringeko kartilagoetan,….
.- HIGADURATIK BABESTEN GAITU. Artikulazioak estaltzen dituztenak, saihetsezurretan,…
Kartilago hialinoa.(Giza sudurra)
Kondrozitoaren nukleoa
Kondrozitoen talde bat aintziraren barruan
Gai amorfoa
Kartilago mota hau sudurrean egoteaz gain, enbrioiaren eskeletuan, brokioetan, trakean, hezur luzeen muturretan eta saihets-hezurretan ere aurki dezakegu.
KARTILAGO HIALINOA
Zuntzezko kartilagoa (Ornoen arteko diskak)
Kondrozito bat aintzira batean
Kolageno zuntzak
Zuntzezko kartilagoa oso erresistentea da eta, horregatik, erabilera handiko tokietan agertzen da (meniskoak, ornoen arteko diskak)
Kartilago elastikoa ( Giza kanpo belarria)
Zuntz elastikoak dituenez, kurruska hau kurruska hialinoa baino deformagarriagoa da.
kondrozitoa
Zuntz elastikoa
ELASTIC CARTILAGEEpiglottis
Dog, Zenker's* fluid, H. & E., 162 x.
B.4.- HEZUR-EHUNA
OSAGAIAK..- ZELULAK * Osteoblastoak: zelula gazteak. Hezurra eratzen dute. * Osteozitoak: zelula helduak. * Osteoklastoak: hezurraren berritze-prozesuetan parte hartzen dute. .- ZELULARTEKO GAIA EDO MATRIZEA. Solidoa eta zurruna da. * Osagai inorganikoa: kaltzio-gatzak (batez ere, fosfato eta karbonatoak). Gogortasuna ematen dio hezurrari. * Osagai organikoa: batez ere, kolagenozko zuntzak. Iraupena eta elastikotasuna ematen die hezurrari.
FUNTZIOAK:
.- Eskeletoa eratzen duenez, euste funtzioa dauka
.- Babes funtzioa. Nerbio-sistema zentrala eta hainbat organo babesten ditu.
.- Lokomozio funtzioa. Lokomozio aparatuaren atal pasiboa da.
.- Hematopoiesia: odol-zelulen sintesia
.- Gatzen biltokia: Ca, P eta Mg-a batez ere.
SAILKAPENA
.- Hezur-ehun trinkoa:
* Osteoblastoek jariatutako matrizea geruza edo xafla kontzentrikotan antolatzen da.
* Hezur dentso eta gogorra da. Hezurren kanpo aldean agertzen da. Bertara lotzen dira muskuluak.
.- Hezur-ehun harroa:
* Hezur xaflak elkar gurutzatuz kokatzen dira eta tartean hutsuneak geratzen dira. Hori dela eta, oso arina da.
* Hainbat hezurretan (bizkarrezurra, saihetsezurra, omoplatoa..), hutsuneak, hezur muin gorriz beteta daude: funtzio hematopoietikoa.
* Beste hezur batzuetan, gantz ehunez beteta daude. Hezur-muin horia.
HEZURRA INGURATZEN PERIOSTIOA DAGO. Ehun konektiboa
Hezur ehun trinkoa (Giza tibia)
Havers-en erretena
Osteozitoen aintzirak
Odol hodiak Havers-en erretenean
Hezur ehun harroa (hezurren epifisia)
Hezur muin gorria
Hezur xaflak
HEZUR-EHUN HARROA
HEZUR-EHUN HARROA ETA TRINKOA
Fetuaren hatzaren garapena (luzetarako ebakidura)
Kurruska (kartilagoa) hialinoa
Osteoblastoa (kondroklastoek kurruska suntsitu eta osteoblastoek hezur berria eratzen dute)
C. MUSKULU-EHUNA OSAGAIAK
.- Uzkurtzeko gaitasuna duten zelulak ditu: muskulu-zuntzak. Zelula luzeak dira.
.- Zelularteko gaia edo matrizea: gutxi
FUNTZIOA
Muskulu-sistema osatu eta mugimendua ahalbideratu.
SAILKAPENA:
.- Muskulu eskeletikoa: hezurrak mugitzen dituzten muskuluetan aurkitzen da. Zelula zilindriko luzez (15 cm) osatuta. Nukleo bat edo gehiago. Uzkurketa azkarra eta nahitakoa.
.- Muskulu leuna: bere zelulek (luzeak eta nukleo bakarrekoak) uzkurdura erritmikoak egiten dituzte (geldoak). Erraietan, hodietan e.a…daude. Nahigabeko uzkurketa eta geldoa.
.- Muskulu kardiakoa: bihotzean dago. Zelula zilindrikoz eta nukleo bakardunez osatua. Uzkurdura azkarra eta nahigabekoa.
Muskulu ehun zerrendatua edo eskeletikoa. Hezurrak mugitzen dituzten muskuluetan aurkitzen da
Luzetarako ebakidura.
Zelulek nukleo asko dituzte. Sarkomeroetan banda argiak (I) eta ilunak (A) bereizten dira.
Uzkurketa azkarra eta nahitakoa
Zeharkako ebakidura.
Endomisioa urdinez tintatuta agertzen da. Punto gorriak nukleoak dira.
Muskulu ehun leuna.
Erraietan agertzen den muskulu ehuna da. Zuntz muskularrak zelula fusiforme eta nukleobakarrekoak dira.
Uzkurketa geldoa edo erritmikoa eta nahigabekoa
Nukleoa
Muskulu kardiakoa
Nukleoa (bat edo, batzuetan, bi egon daitezke zelula bakoitzean).
Zelulek zerrenda ilun eta argiak dituzte.
Uzkurketa azkarra eta nahigabekoa
D. NERBIO-EHUNAOSAGAIAK:
.- Nerbio-bulkada edo korrontea transmititzeko gaitasuna duten zelulez osatuta dago: neuronak..- Neuronen arteko hutsuneetan, beste zelula mota batzuk ere
badaude: neurogliak (funtzio ezberdinak betetzen dituzte: neuronetara elikagaiak garraiatu, neuronak eutsi,nerbio-sistemako lesioen birsortze- lanetan parte hartu, fagozitosiaren bidezko babes lana, mielina jariatu,…).FUNTZIOA:
.- Nerbio-sistema zentrala osatzen du: entzefaloa eta bizkarrezur-muina..- Horietatik gorputz osora doazen nerbioak ere osatzen ditu.
Neuronak
Nukleoa eta bere nukleoloa
Dendrita. Luzakin laburra
Axoia. luzakin luzea eta bakarra
Bukaera nerbiosoa muskulu eskeletikoan
Axoiaren bukaera adarkatzen da eta muskuluan plaka motorea osatzen du
NeurogliaAstrozitoak (entzefalora doazen sustantzien garraioa erregulatzen dute )
Zelula sateliteak (gongoiletan euste funtzioa egiten dute)
Mikroglia (defentsa: hondakinak fagozitatzen dituzte)
Oligodendrozitoak (NSZean axoien inguruko mielinazko zorroak egiten dituzte)
Schwann-en zelulak (NSPan axoien inguruko mielinazko zorroak egiten dituzte)
Zelula ependimarioak (Likido zefalorrakideoa dagoen espazioak tapizatzen dituzte)
E. ODOLAOSAGAIAK:
.- Zelularteko gaia edo matrizea: Plasma, zati likidoa
.- Zelulak: * Eritrozitoak (globulu gorriak edo hematieak) Funtzioa: Oxigenoaren eta karbono dioxidoaren garraioa * Globulu zuriak (leukozitoak). Funtzioa: Defentsa lanetan parte hartzen dute. *Tronbozitoak edo plaketak. Funtzioa: odolaren gatzatze- prozesuetan parte hartzen dute.
Odola1.- Eritrozitoak (globulu gorriak)
2.- Plaketak (odolaren gatzapena)
3.1.-Eosinofiloak (fagozitoak); 4
3.2.-Neutrofiloak (fagozitoak); 5
3.3.-Basofiloak (antikoagulatzaileak jariatu);6
3.4.- Monozitoak (fagozitoak); 7
3.5.- Linfozitoak (prozesu inmunologikoak); 8
Odola
3.- Leukozitoak
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Ehunen ezaugarriak
IRTENAURREKOA
Ehun epiteliala
Ehuna: zelulen multzoa • Mota berekoak• Egitura berdintsua• Funtzio bera betetzen dute
Zelula epitelialak
Estaldura-epitelioa
Epidermisa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Ehun epiteliala
IRTENAURREKOA
Guruin-epitelioa
Muki-mintzak
Endotelioak
Guruin exokrinoak
Bilgor-guruina
Guruin mistoak
Guruin endokrinoak
Pankrea
Hipofisia
Ehun konjuntiboa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Ehun konektiboa
IRTENAURREKOA
Gantz-ehuna
Glándulas endocrinas
Kartilago-ehuna Hezur-ehuna
Adipozitoa
KondrozitoaOsteozitoa
Gihar-ehun ildaskatua
Gihar-ehun leuna
Gihar-ehuna
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
IRTENAURREKOA
Bihotzeko gihar-ehuna
Eskeleto-giharra
Nukleo asko
Bizepsa
Nukleo bakarra
Odol-hodiak Bihotza
Nukleo bakarra
Zelula glialak
Schwann-en zelula
Neuronak
Nerbio-ehuna
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
IRTENAURREKOA
Astrozitoa
Nerbio-ehuna
Neurona
Mielina
Zelula-gorputza
Axoia
Dendritak Mantenugaiak
Organoak
IRTENAURREKOA
Gantz-ehuna
Bihotzeko ehunak
Ehun konjuntiboaGihar-ehuna
Estaldura-ehun epiteliala
Sistema endokrinoaNerbio-
sistemaEskeleto-sistema
Gihar-sistema
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Sistemak
IRTENAURREKOA
Sistema endokrinoaNerbio-
sistemaEskeleto-sistema
Gihar-sistema
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Sistemak
IRTENAURREKOA
Arnas aparatua
Ugaltze-aparatuak
Iraitz-aparatua
Digestio-aparatua
Lokomozio-aparatua
Zirkulazio-aparatua
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Aparatuak
IRTENAURREKOA