1833 31
TRANSCRIPT
![Page 1: 1833 31](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062313/558456ded8b42a6a6d8b5310/html5/thumbnails/1.jpg)
1833-1931ko ekonomia,demografia eta gizartea
![Page 2: 1833 31](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062313/558456ded8b42a6a6d8b5310/html5/thumbnails/2.jpg)
Manos Muertas. Eta bi dira ondorioak, biak argiak, nahiz eta batzuk ilundu nahi dituzten. Bata: gehienetan “Manos muertas”ekoek erosten dituztela eta hain prezio garestian, beste inork
ez dezakeela egin ez eta merkeago izanda ere, eta honela Erresumako lurrik eta ondasunik onenak eramaten dituztela, ohiturak erakutsi eta kleroak dioen bezala.
Bestea: nekazariei lurrak maiztergoan utzi beharrean, Komunitate hauek gehiegitan irabazteari ekiten diotela, honela beraietako kideak ugaritu dira eta inor ohartu gabe, kokatuta dauden herriak menperatu dituzte. Herritarrrak lurretatik atera behar zuren guztia, Komunitateek aprobetxatzen dute. Honela Komunitate hauek agertzen diren herri eta lurretan, belategiak beraientzako dira, lurrik onenak erosten dituzte, hamarrena kobratzen dute , eta Errege errentak ere jasotzen dituzte, biztanleak jornalariak bilakatuz.
Hainbeste adibide daude, edozein patrizio ezin dela negarrari eman gabe geratu, Komunitate hauek ez dutela ezertarako balio jakinik.
Honela ulertzen da hainbeste landa hutsik egotea eta besteak itotzen aritzea, zergapean eta hau arintze premiazkoa da. Hemendik ateratzen da taldeak ugaritzea, irabazteari ematen dioten neurrian.
Erregalia Tratatua . Campomanes.1765. Madril.
![Page 3: 1833 31](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062313/558456ded8b42a6a6d8b5310/html5/thumbnails/3.jpg)
NEKAZARITZA
DESAMORTIZAZIOAK Elizarenak. 1836. Mendizabal. Herriarenak. 1855. Madoz.
DESAMORTIZAZIOEN HELBURUAK Diru sarrera Lurjabe txikiak sortu Lurjabetza pribatuaren nagusigoa
DESAMORTIZAZIOEN ONDORIOAK Gerran irabazle, estatua aberastu Lurjabetza handiak. Latifundismoa gehitu. Produkzioa gehitu
![Page 4: 1833 31](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062313/558456ded8b42a6a6d8b5310/html5/thumbnails/4.jpg)
Eskuratzearen alderdi onak
“Mendizabalen legearen onuradunak zor tituluak zituzten kapitalistak edo.. apur bat harago joanda,probintzietako burgesia diruduna ere bai. Burgesek lurrean inbertitu zuten dirura eta irabazi handiak lurtu zituzten eragiketa haietan. Izan ere, enkante ofizialetan era guztietako amarruak,gehiegikeriak eta maltzurkeriarik bihurrienak egiten zituzten”.
Tomás y Valiente,F. El marco político de la desamortización. Barcelona. Ariel.
Nekazaritzaren hedapena
“Lurren salerosketa erraldoi horrek, zelako eragina izan zuen nekazaritzan? Bistan da eragin handia izan zuela. Alde batetik saldutako lurraren tamaina. Bestetik lur landua gehiago izatea eta nekazaritzatik gehiago lortze ekarri zuela …agian eragin handiagoa izan zuten laborantzan hamarrena ezereztea,Mesta ezabatzea,zerealen aldeko politika eta populaketaren hazkundeak “.
Tortilla,G. El desarrollo de la España contemporánea. Madril.Alianza 1995
![Page 5: 1833 31](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062313/558456ded8b42a6a6d8b5310/html5/thumbnails/5.jpg)
Mendizabal eta Madoz desamortizaizoak
![Page 6: 1833 31](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062313/558456ded8b42a6a6d8b5310/html5/thumbnails/6.jpg)
Madozen desamortizazio orokorra (1855) Pascual Madoz, Ogasun Ministroak, Desamortizazio Orokorrari
buruzko Legea argitaratu zuen. “Orokor” izena jarri zion, jabetza kolektiboko ondasun guztiak salgai jarri baitzituen: batetik, Mendizabalen etapan saldu ez zirenak; bestetik, udalerrien ondasunak (“Propioak eta Komunalak”); hortik datorkio emandako izena (“zibila”).
Saltzeko erabilitako prozedura Mendizabalen kopia izan zen, hau da, lehenbizi ondasunak konfiskatu enkante publikoan saltzeko, baina bi aspektutan bereizten zen: Dirua industria eta azpiegitura-lanetan inbertitu zen, trenbidegintzan
bereziki. (ez ahaztu urte berean Burdinbideen Lege Orokorra aprobatu zela).
Diru horren jabea ez zen Estatua, Udalak baizik.
![Page 7: 1833 31](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062313/558456ded8b42a6a6d8b5310/html5/thumbnails/7.jpg)
LANDAKETAK
Trilogia - Garia / mahastiak / olibondoak Patata / artoa Espezializapena - Zitrikoak (mediterranear kostaldean) - Ardoa (Errioxa eta Andaluzian) - Zeta
![Page 8: 1833 31](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062313/558456ded8b42a6a6d8b5310/html5/thumbnails/8.jpg)
INDUSTRIALIZAZIOA
ATZERAPENAREN ARRAZOIAKGerrak (gerra karlista)ErliebeaNekazari gehiegiEnergi iturri gutxi
![Page 9: 1833 31](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062313/558456ded8b42a6a6d8b5310/html5/thumbnails/9.jpg)
INDUSTRIALIZAZIOA
BURDINGINTZA / MEAGINTZA Andaluzia
ikatza falta
Asturias kalitate txarreko ikatza eta burdinik ez
Bizkaia Boluetako Santa Ana (1841)
1855ean inportazioak onartu
![Page 10: 1833 31](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062313/558456ded8b42a6a6d8b5310/html5/thumbnails/10.jpg)
![Page 11: 1833 31](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062313/558456ded8b42a6a6d8b5310/html5/thumbnails/11.jpg)
INDUSTRIALIZAZIOA
EHUNGINTZA Katalunia Valentzia Artilez egindakoak (Bejar, Segovia)
![Page 12: 1833 31](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062313/558456ded8b42a6a6d8b5310/html5/thumbnails/12.jpg)
![Page 13: 1833 31](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062313/558456ded8b42a6a6d8b5310/html5/thumbnails/13.jpg)
TRENBIDEAREN ERAKETA Berandu Enpresa pribatuen esku
![Page 14: 1833 31](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062313/558456ded8b42a6a6d8b5310/html5/thumbnails/14.jpg)
![Page 15: 1833 31](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062313/558456ded8b42a6a6d8b5310/html5/thumbnails/15.jpg)
Trenbidearen hedapena Espainian
![Page 16: 1833 31](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062313/558456ded8b42a6a6d8b5310/html5/thumbnails/16.jpg)
DEMOGRAFIA
GARAPEN GELDOA Hazkundea 11-tik 23,5 milioi biztanlera Hilkortasuna gutxitu Jaiotze tasa altua Gehienak nekazariak EMIGRAKETAK Ameriketara Afrikara BARNEKALDEAREN EXODOA Madrilera edo kostaldera
![Page 17: 1833 31](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062313/558456ded8b42a6a6d8b5310/html5/thumbnails/17.jpg)
Hazkundea eta emigraketa
![Page 18: 1833 31](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062313/558456ded8b42a6a6d8b5310/html5/thumbnails/18.jpg)
GIZARTEA
GOI MAILAKOAK (ARISTOKRATA PATRIMONIALAK) Garai bateko nobleak Goi burgesak
ERDI MAILAKOAK Tailerretako jabeak Lanbide liberala medikuak, funtzionariak,
dendariak Militarrak
![Page 19: 1833 31](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062313/558456ded8b42a6a6d8b5310/html5/thumbnails/19.jpg)
GIZARTEA
LANGILEGOA Nekazaritza
(jornalariak) Industria
ELIZA Kopurua txikitu Eragina mantendua
![Page 20: 1833 31](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062313/558456ded8b42a6a6d8b5310/html5/thumbnails/20.jpg)
![Page 21: 1833 31](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062313/558456ded8b42a6a6d8b5310/html5/thumbnails/21.jpg)
![Page 22: 1833 31](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062313/558456ded8b42a6a6d8b5310/html5/thumbnails/22.jpg)
LANGILE MUGIMENDUAK
1830 ggb LUDITAK 1839-40 LANGILE ELKARTEAK
Elkar laguntzarako
1848tik aurrera Sozialismo utopikoa Prudhon, Cabet
ANARKISMOA MARXISMOA
![Page 23: 1833 31](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022062313/558456ded8b42a6a6d8b5310/html5/thumbnails/23.jpg)
LANGILE MUGIMENDUAK
Langile mugimendua: geroz
eta indar gehiago
1881 FTRE. Mano Negra.1911 CNT (Confederación Nacional del Trabajo).FAI 1927
UGT (Unión General de Trabajadores) 1888
PSOE (Partido Socialista Obrero Español) 1879
Sindikalismo kristaua.