165 x 210 lib euskera 1-56:maquetación 1 25/4/07 10:57...

45

berreraikitzen zituzten eta txikienek mota guztietako makilak ekartzenzituzten. Eskola-komunitate osoak parte hartzen zuen hezkuntza-proiektu berean.

Gela bakoitzean, ez zeuden behar adina ikasmahai, eta egurrezkomakilez egindako aulkiak inprobisatu behar izaten ziren; zorua bera erebaliagarria izan zitekeen. Eskola-materiala urria zen, materiala zegoe-nean, eta irakasleek benetako sormen-ariketak egin behar izaten zituz-ten materialik eta behar adinako espazio fisikorik ez zuten ikasleekeguneko ikasgaiari jarrai ziezaioten.

Errefuxiatuentzako Jesuiten Zerbitzuak eskoletan egin zuen hezkuntza-lanaren oinarria hurbiltasuna eta laguntza pertsonala ziren funtsean,baina ezin zen eta ez zen nahi neska-mutiko horiek bizitako esperien -tzia traumatikoak albo batera utzi, larriki baldintzatzen baitzituztenhaien sentimenduak eta pentsamenduak. Hezkuntza ez da jarduerahezigarri hutsa; nagusiki, nork bere burua ulertzeko modua da eta, ildohorretan, inguratzen gaituen mundua ulertzeko modua: irekia, malgua,irmoa giza eskubideen defentsan eta, batez ere, elkarrizketarako irekia,gatazkak konpontzeko moduari dagokionez. Eta horregatik erabakigenuen Salala 2 eskolan, irakaskuntza-proiektuaren zati gisa, progra-ma pilotu bat abian jartzea traumari buruzko orientazioa eta laguntzaemateko. Programa horren helburua iraganeko esperientzia mingarrieiorainaldian ekitea zen, etorkizun-aukera berriak –hauskorrak izango ezzirenak– irekitzeko.

Gure lehen urratsa esparruko haur gehienen orainari “laguntzeko”modu onena bilatzea izan zen; haur horien orainak zerikusia zuen ger-tatzen ari zen lekualdatze psikologikoarekin, eta berehalako lekualda -tze fisikoaren aurretiazko egoera zen: itzuleraren aurretiazko egoera,

Proiektua

165 x 210 Lib euskera 1-56:Maquetación 1 25/4/07 10:57 Página 45

46

hain zuzen ere. Lekualdatuen jatorrizko lekuetarako itzulerari buruzkoalbisteak zauri berriak irekitzen ari ziren, baita ezkutuan geratzen zirenitxaropenak agerrarazten ere; itxaropen horiek, kasu askotan, utzibehar izan zuten ingurura itzultzeko beldurraren atzean ezkutatzenziren.

Bagenekien soldadu izatera behartutako haur askoren beldurrak etasegurtasun ezak “moldatzeko” eta adierazteko balio izan zuela marraz-kiak gatazka batzuetan; Sierra Leonako gatazkan, esaterako. FátimaMirallesek2 proiektu horretan egin zuen lan, eta frogatu zuen marraz-kiaren bidez honako helburu hauek lor zitezkeela: maila pertsonalean,bizitzetan ordena pixka bat jartzea, jasandako esperientzia kaotikoenondoren; maila sozialean, berriz, drama eragindako testuinguruarenadierazle eta salaketa bihurtzen zen marrazkia. Mugarik GabekoMedikuak erakundeak errefuxiatu liberiarrekin lan egin zuen SierraLeonan3, eta erakutsi zuen sufrimenduaren esperientziak arintzea lor -tzen dela adierazpenaren bidez, pertsona- eta gizarte-adiskidetzerakobide posible bat irekitzeko adina.

Horrenbestez, pentsatu genuen zenbait esperientzia pertsonal finka -tzeko erabilgarria izan zitekeela marrazkia:

a. oraindik ere hitzez adierazi ezin diren esperientziei forma eman-da; horren bidez,

b. mehatxatzailea izango ez zen leiho bat ireki ahal izango genuenetorkizunera, eta, batez ere, lagundu egingo genuen

c. oraindik ere askok bizi zuten gizarte-indarkeriaren testuinguruasalatzen. Horiek izan behar zuten, argi eta garbi, gure helburuak.

Hala ere, horrez gainera, guk abian jarritako ezein ekimenek gizarte-ildoa izan zezan nahi genuen. Proiektua kalera, lekualdatuen esparru-ko kaleetara eta jende horren bizitzetan eraginik izan dezaketenenkaleetara ateratzeko gai izatea eskatzen zigun ildo horrek. Batean

2 F. MIRALLES, J.M. CABALLERO, Yo no quería hacerlo: los niños forzados a ser soldados en Sierra Leona se expre-san a través del dibujo. UPCO, Madrid 2002.

3 MEDECINS SANS FRONTIERES, Healing Group. Messages nº 132.


47

HEDATZEA

parte-hartzeasent

sibi

lizaz

ioa

Beste ikastetxebatzuk

HORMA-IRUDIA

Lekualdatuenkanpamenduak

ESKOLA

MARRAZKIAK

Bi ziren kontuan izan beharreko erronka nagusiak. Lehenengoa, Salala2 eskolara joaten ziren neska-mutiko guztiei onura egingo zien jardue-ra bat antolatzea; zenbait adinetako 1.500 pertsonarekin baino gehia-gorekin lan egitea eskatzen zuen horrek. Bigarrena, nola joan banako-aren mugetatik haratago. Garbi zegoen jarduera adin guztietako hau-

Jarduera: Etorkizun-aukerak

nahiz bestean, espaloietatik edo lokatzetatik, batzuetan estigmatiza-garria den erantzun pertsonaletik haratago joan nahi genuen, parte-hartzea sustatuta, kontzientziatuta eta sentsibilizatuta. Hori ezinbeste-ko urratsa zen ekintza eraldatzailea eta iraunkorra lortzeko bidean.


48

rrei egokitu behar geniela, eskola guztira zabaltzeko eta jarduerarenahalmena ahalik eta gehiena aprobetxatzeko. Horretarako, eskolarenberaren antolaketa-egituran oinarritu ginen, bi adin-talderen artekobanaketa ematen baitzuen bere horretan: goizeko ikasleak (ABC etaKG) eta arratsaldekoak (1-9 mailak).

Bigarren helburua lortzeko, hau da, banakoaren mugak gainditzeko, bifaseko proiektua diseinatu genuen talde bakoitzarentzat:

• Nagusienek (1-9 mailetakoek) bere adierazpenari, marrazkiari,egin beharko zioten aurre lehenik eta, ondoren, ikaskideek egin-dakoa ikusi, alderatu eta hari buruz hitz egin.

• Txikienekin (ABC-KG), haien marrazkiak baliatuko genituen era-kusketa ireki bat antolatzeko; lekualdatuen esparruko biztanleguztientzat antolatuko zen erakusketa hori.

Baina, zer marraztu? Garbi genuen beren bizitzari buruz nahi zutenaadierazteko aukera eman behar geniela, guk, aurretiaz, indarkeria,galerak eta abar nabarmendu gabe. Beraiek aukeratu behar zuten zerzen garrantzitsuena, zer esanguratsuena, eta ez genituen behartukoadierazi nahi ez zuten hura azaltzera. Horregatik, are esanguratsuagoairuditu zitzaigun marrazkien emaitza: indarkeria oso sustraituta zego-en, gerra bi urte lehenago amaitu arren.


49

1. Fasea: Marratzen

ABC-KG

Marraztu Nolakoa den zure bizitzaesparruan

Marrazkiarenazalpenak –nahiduenak– eta galderak

ABC (10 gela) eta KG (8 gela) taldeetan bildutako txikienei eskatugenien esparruan nola bizi ziren marrazteko, eta jardueraren alderdiludikoena nabarmendu genuen, egungo sentimenduak eta bizipenakadierazteko.

Horixe zen helburu nagusia: bizitako esperientziak adierazteko saregisa erabiltzeko testuinguru ludikoa ematea. Gela bakoitzarekin saiobateko jarduera prestatu genuen, ordubete ingurukoa (kasu batzuetan,marrazkien azalpena zela eta, pixka bat luzeagoa izan zen), gehiegiluzatuz gero bilatzen genuen giroa eta onarpena desager baitzitezkeen.Gainera, jarduera saio bakar batean egitean, oraindik ere egiteko prestez zeuden ahalegin gehigarririk ez egitea lortuko genuen. Garrantzitsuazen jarduera saio bakar batean irekitzea eta ixtea, ondoriozko pentsa-mendua lortu gabe.

Jarduera egitean, neska-mutiko batzuei marrazten lagundu behar izangenien; irakasleek esaten ziguten ez zeudela hartara ohituta. Hurbildu,eta marrak egiten genizkien orrian, koloretako arkatzez, baina formarikeman gabe; eta, gero, gauza bera egitera animatzen genituen.Gehienak, pixka batean pentsatu ondoren, egiten genuena antzeratzenhasten ziren. Deigarria zen, halaber, giza irudiak nola egiten zituztenikustea, hankak erabat luzatuta lurrean. Irakasle batek argitu zigunhorren esanahia: hori zen entrenamendu militarreko eremuetan era-kusten zieten jarrera, inork ikusi gabe mugitzeko.

1.


50

Hiru astez jarraian, talde bakoitzari eskatu genion oraingo esperien -tziak eta bizipenak, iraganeko esperientziak eta etorkizuna marrazteko.Hiru marrazki horien bidez, onartzen erraza izan ez zitzaiena adierazizuten, baina baita etortzeko zeuden nahiak eta beldurrak ere. Hirumarrazki, bizitako gertaeren multzoari nolabaiteko zentzua eta egitura

1. - 9. mailak

Nagusiagoak bederatzi ikasturtetan (16 gela) banatuta zeuden, eta ezzegoen eragozpenik jarduera zenbait saiotan lantzeko. Gainera, aukerahori balia genezakeen espazio pertsonal pribatuagoetara iristeko.

Galdera bat hasi zen gorpuzten, marrazkietan adierazitako indarkeria-ren harira: Zergatik jarraitzen zuten gerrako eszenak margotzen lekual-datuen esparruko bizitzari buruz galdetutakoan?

Marraztu Nolakoa den zure bizitzaesparruan

Marrazkiak jasotzeahurrengo faserako

1.

Marraztu Nolakoa zen hona etorriaurretik


2.

Marraztu Nlakoa izango denhemendik joatean


3.


51

emateko, logika bat osatuz gertaera zehatzekin, ustekabekoekin eta,askotan, zatituekin; hau da, biografia, nortasuna.

Arratsaldeko talde batzuetan jende asko elkartu zen; 100 pertsonabaino gehiago egon ziren espazio murritz batean marrazten saiatzen:batzuk zoruan jarri ziren, beste batzuek ez zuten non jarri… Hala ere,harritu egin gintuen nola egon ziren taldeak lanean, isilik, jarduerakiraun zuen artean. Hain sartuta zeuden marrazkian, ezen ama nerabebatek gelan semeari bularra ematen zion bitartean marrazten baitzuen.

Bitxia bada ere, iraganari buruz marraztean lehenago amaitzen zuten.Pentsatu genuen proposatzen genienak, agian, gehiegizko erresisten -tziaren bat sortzen zuela. Giroan, barre eta txantxa ugari sumatzenziren. Agian, une batzuetan gertatu zitzaienari buruz marrazteak atera -tzen zuen tentsio horrek barre egitera bultzatzen zituen, arnasa hartze-ko bezala, oroitzapenari lotutako larritasuna askatzeko modua balitzbezala.

Hori bezain harrigarriak izan ziren “etorkizunari” buruzko marrazkiak.Batzuek indarkeria-eszenak marrazten jarraitzen zuten: bake iraunko-rrean konfiantzarik ez zutelako; batzuentzat hiru marrazkiak esperien -tzia bera zirelako, eta, saioz saio, pixkanaka sakondu zutelako espe-rientzia hori; edo, agian, batzuk jasandako esperientziek harrapatutageratu zirelako, eszena bera behin eta berriz errepikatuz.

2. Fasea: Jabetzen

Bigarren fasean, bi jarduera egin genituen, txikienen eta nagusiagoentaldeen adierazpen- eta ekoizpen-dinamikak desberdinak izan zirelako.Hala ere, helburu berari eutsi genion: norberaren eta gainerako ikaski-deen marrazkiak ikusteko aukera ematea, nork bere bizipenak parteka-tutako gizarte-testuinguru batean ikusi ahal izateko, eta gainerakoenesperientzietan nork bere burua ikusteko.


52

1. -9. Mailak

Esparruan eta esparrura iritsi aurretik nola bizi ziren marraztu zutennagusienek, baita etorkizuna nola ikusten zuten ere. Marrazkiak hirutaulatan jarri genituen: iraganari buruzko taulan, orainari buruzko tau-lan eta etorkizunari buruzko taulan. Aurretiaz azalpenik eman gabe,gela bakoitzak saio bat izan zuen hiru marrazkiei begiratzeko, haieiburuz hitz egiteko eta erkatzeko. Ondoren, marrazkiak ikustean izanzituzten inpresioei buruzko elkarrizketa egin zen eta, azkenean,marrazkiei hitzak jartzeko eskatu genien, beren bizitzen “kontakizuna”idazteko: nola bizi ziren esparruan, nola bizi ziren esparrura iritsi aurre-tik eta nola biziko ziren ondoren. Modu horretan, iragandako esperien -tzien, orainaren eta iristear zeuden itxaropenen eta zalantzen artekozubia, lotura izango ziren hitzak.

Talde batzuekin bi ordu baino gehiago behar izan ziren prozesua osa -tzeko, eta jarduera eskola-orduetatik kanpo egitea erabaki genuen,presarik ez izateko...

Hasiera batean, marrazkiei aurre egitean, batzuek barre egiten zuten,elkarri deitzen zioten, eta baten batek arkatza eta borragoma ere hartuzituen, marraztutako zenbait gauza zuzentzeko. Eserita geratu zirengutxi batzuk izan ezik, gehienak frenetikoki mugitzen ziren marrazkibatzuetatik besteetara, norberarenaren bila edo deigarri egiten zitzaie-na seinalatuz. Giroa izugarri orbaintzailea zen. Hala ere, marrazkiakbegiratu ondoko elkarrizketan, egoera interesgarriagoak agertu ziren:bat edo beste ausartu zen esaten zer mingarria zitzaion oroitzapenaerretako etxeak agertzen ziren marrazki batzuk ikustean, berriro haraitzuli behar zuten une horretantxe; esaten zuen gauza bakarra nahizuela: ahaztea. Beste batek horren aurkakoa aipatu zuen; hau da,marrazkiak ikustean Lofara, bere herrira, itzultzeko gogoa sentituzuela. Beste batek esan zigun marrazten zuen lehen aldia zela, etamarrazten jarraitzeko gogoz sentitzen zela. Zenbait marrazkitan, auke-ra hori eman izana eskertzen zuten…

Elkarrizketa hori positiboa izan zen, baina nork bere bizitzari buruzidazteko esperientziak gure itxaropenak gaineztatu zituen. Ez genueninolaz ere pentsatzen ordubete baino gehiago emango zutenik nork


53

ABC-KG

Txikienek lekualdatuen esparruko bizimoduari buruz baino ez zutenmarraztu. Etxeak, autoak, haien moduko neska-mutikoak lanean, baitaborrokan ere, eta oso gutxi jolasean; horiek izan ziren marrazkietangehien errepikatu ziren gaietako batzuk. Orduan, txikienei beren“lanak” ikusteko aukera nola eman pentsatzen ari ginela, galdera batsortu zitzaigun: zergatik ez dugu marrazki-erakusketa bat egiten espa-rru guztiarentzat? Hala, beren lanak agertuko lituzkete, eta bertakobizitza nola ikusten zuten erakutsiko genieke erakusketa ikustera hur-bildutako guztiei. Horrela, gainera, hasieratik izan genuen kezkari ereerantzungo genioke; hau da, lekualdatuen esparruko eguneroko errea-litatera zabaltzea jarduera.

Ehunka marrazki eskaneatu eta taulatan bildu genituen, marrazkietangehien agertutako gaiei jarraiki. “Nire bizitza lekualdatuen esparruan”izenburupean, Salalako lekualdatuen esparruko biztanleek aukera izanzuten txikienek lekualdatuen esparruko bizimodua nola ikusten dutenjasotzeko; hau da, etxeak, lanak, autoak, edo oraindik ere hain gogoanzuten indarkeria eta egiteke zegoenaren oroitzapena. Zazpi taula haienbidez, helduak harritu egiten ziren, eta marrazki haietariko bakoitzetikikasten zuten. Gainera, erakusketara hurbildu zen pertsona bakoitzariaukera eman zitzaion taula zuri batean nahi zuena adierazteko eta,harrigarria bada ere, horrexek izan zuen arrakastarik handiena.Marrazteko ilarak amaigabeak ziren.

Asteburu osoan, goizeko 9etatik arratsaldeko 5etara, milaka pertsona(txikiak eta helduak) etorri ziren erakusketara, ikusteko, barre egiteko,marrazteko, eta txikienek lekualdatuen esparruko bizitzari buruz zerikuspegi zuten jakiteko. Eta esanahi handiko une txikien lekuko izanginen: lanetik zetozela erakusketa ikustera sartu ziren hiru amonariberen hizkuntzan azaldu behar izan genizkien taulak, ez zutelako inge-

bere bizitzari buruz idazten, norberarekin, norbere bizipenekin elkarriz-ketan... Ordubetez baino gehiagoz beren eskuetan izan zuten zer diren,zer izan diren, eta zer uste duten izango direla.


54

lesa ulertzen, eta txunditu egin ziren beren eguneroko bizitza marraz-kietan lehen aldiz ikustean. Mutiko bat, marrazkiak ikusi ondoren, eserieta lurrean marrazten hasi zen, eskuz. Neska-mutiko nagusiagoentalde bat taulaz taula ibili zen barrezka, txikienak hori guztia marrazte-ko gai nola ziren galdetuz. 30 orduz jarraian, jendea, nagusiak eta txi-kiak, taula zurian idazten aritu ziren. Dozenaka pertsona, une horre-tantxe zer marrazten ari ziren etengabe begira. Etxe bat marraztu ondo-ren, aita ekarri zuen mutiko batek, zer marraztu zuen erakusteko…

Azkenean, 6 urte baino gehiago izango ez zituen haur haren irudiarekingeratu ginen; egunero etortzen zen erakusketa ikustera, eta denboraluzea ematen zuen marrazki haietako bakoitzarekin hizketan. Azkenbatean, gure asmoaren adibide garbiena zen: marrazkiek elkarrizketapertsonalari eta sozialari bide ematea, banako bakoitzak bizitako espe-rientzien bidez.

3. Fasea: Ebaluatzen

Talde guztiekin amaitu ondoren, eta ebaluazio-saio gisa, ikasleei egitenikusitako jarduera bera egin genuen eskolako irakasleekin, goiz osobatean. Haiek ere lekualdatuak zirenez, eskatu genien nork bere bizi -tzari buruz marrazteko, batetik, beren beldurrak eta itxaropenak adie-razi ahal izateko, eta, bestetik, ikasleen bizitzaren atzean dagoen erre-alitate ez hain akademikoaz jabetu zitezen, errealitate akademikoabezain garrantzitsua baitzen hura.

Jabetu ginen irakasle haietako askorentzat desio zuten etorkizuna gal-dutakora, saminez oroitutakora itzultzea baino ez zela; irakasle batekplanteatu zuen gizarteak bilakatu egin behar zuela, eta, iraganari begi-ratu ordez, haiek lekua izango zuten tokira begiratu behar zutela; bestebatzuentzat, berriz, beren bizimodua eta inguruarekiko harremanaulertzeko modua hausten zuten zerbait ziren aurrerapenaren zeinuak.Azken batean, ordubete baino gehiagoz mahaigaineratu ziren iruzki-nak, galderak eta iritziak, eta ikasleek marrazkien bidez egin zuten ibil-bide pertsonala, modu positiboan ebaluatu zuten hura bera egitekobalio izan zien.


55

Jasotako mila marrazkik baino gehiagok, neska-mutikoek idatzitakokontaketek eta askotan ezkutatuta dagoen sufrimenduaren esperien -tzia pertsonal biziak bizipen-multzo hori nola erakutsi, argitara nolaeman, pentsatzera eraman gaitu hasieratik, betiere protagonisten begi-radatik eta hitzetatik. Eta kondizio ez-duinetan bizi diren haiei duinta-suna itzultzeko moduan egin nahi dugu. Agian, lekualdatuen esparrue-tako bizimoduaren zatirik txarrena ez da elikagai-anoa murritzak iza-tea, beti “mailegatuta”, inoren lurraldean egotearen sentsazioa eta norbere kabuz moldatzeko gai ez izatea baizik.

Proiektu horretan bildutako materialek (marrazkiak, kontakizunak,argazkiak) bizitzei buruz hitz egiten digute, hautsitako bizitzei buruz,galdutako bizitzei buruz… baina hainbeste haustura pertsonalen etasozialen erdian nola biziraun ere erakusten digute. Horregatik ausar -tzen gara lan hau aurkezten: batetik, uste dugulako jarduera horrenbidez neska-mutiko horiek beren zati bat berreskuratu ahal izan dute-la; bestetik, aukerei dagokienez gure bizitzetatik hain desberdinakdiren baina nahiei eta itxaropenei dagokienez gure bizitzetatik hainhurbil dauden bizitzetara gerturatu gaitezkeelako jarduera horri esker;eta, azkenik, banako bakoitzak babesgabeenek eta haurrek jasatenduten injustiziarekin topo egitean, ezin delako eskuak gurutzatutageratu.

Emanaldia


IraganaJames Kesselee (6. maila)Nolakoa zen zure bizitza esparrura etorri aurretik? Esparruraetorri aurretik, nekazaria nintzen. 1991. urtean hasi zen gerraLiberian. Jendea elkar hiltzen hasi zen pistolekin, eta goseakere hiltzen zituen.Esparrura iritsi ginenean, Elikagaien Mundu Programak Carikoeta Salalako lekualdatuen esparruko jendeari laguntzen zion.

Arthur Cooper (3. maila)Hauxe da nire bizitzaren historia: hona iritsi aurretik, gerrahasita zegoen. Jende asko goseak hiltzen zuen; errepidean,berriz, jendeak elkarren aurka borroka egiten zuen. Nire senideasko gerran hil ziren. Soldatuek gerra-arerioak hiltzen zituzten,eta Gobernua guztien aurka borrokan zebilen.

AnonimoGerra hasi aurretik, ongi bizi nintzen. Amarekin eta aitarekin bizinintzen, eta eskola on batera joaten nintzen. Eskolatik itzultzean,anaiak laguntzen zidan ikasgaiarekin. Ikasi ondoren, anaiarekin,ahizparekin eta lagunekin jolasten nintzen. Batzuetan, aitakautoan eramaten ninduen lanera, edo buelta bat ematera. Bestebatzuetan, merkatua zegoen egunean, arropa erosten zidan;adibidez, alkandora bat, txamarra, txapelak, oinetakoak etaeskola-materiala. Pozik bizi nintzen gurasoekin. Hori gerra hasiaurretik zen, 1990. urtearen aurretik.

165 x 210 L euskera color:Maquetación 1 25/4/07 11:03 Página 1

Joseph J. Nuarpah (6. maila)

2000. urtean jarri ginen CARIko esparruan bizitzen;egunero hiltzen zuen jendea goseak. Guztiok geundenesparruan, guztiok geunden CARIn bizitza aldatzen hasizenean.

2002. urtean, eskolara joaten hasi ginen CARIn. Egoeraonean zegoen. CARIko esparruan eserita geunden guztiokGbarngatik pistola-hotsak entzun genituenean, etaSalalara joan ginen korrika. Salalara iristean, ez zegoenlekurik, eta jendea hiltzen ari zen Salalan.

1996an, Ginea utzi eta Liberiara etorri ginen. 1997an,bozkatu genuen eta Taylorrek hartu zuen boterea.Aldaketa batzuk egin zituen, eta arroza ematen zigunhilero, baina ez zen Liberiako eskola-jarduerezarduratzen. Liberian gerra hasi zenean, Taylorpresidenteak eskolara joateko agindu zien soldaduei,gerran aritzeko komunitateko ikasleen bila; egoera horriegin behar izan genion aurre Taylor presidentearenagintaldian.

Salalan libreak gara, eta Jainkoari eskerrak, ez dapistola-hotsik entzuten.


OrainaKorto Dolo (8. maila)Salala Biko ikastetxea • Salala Lower Bong konderria

Goian aipatutako eskolako ikaslea naiz, eta nire esperientzia nirebizitzan gertatutakoa da. Sufritu egin dut gerraren eraginez.1997an hasi nintzen eskolara joatean, baina, gerraren ondorioz,atzeratuta noa. Lofa konderrian joaten nintzen eskolara. Gerrahastean, alde batetik bestera ibili ginen ihesi; ez genuen non loegin, ez zegoen eskolarik eta aitak hona ekarri ninduen. Hemenikasteko aukera izatea espero dut. Laguntzaile maitea, lagunduiezadazu, neure buruari ni neu izaten lagundu ahal izandiezaiodan.Zure etorkizuna garela diozu. Liberia, ikusten al duzu zer ariden gertatzen? Ezerk ez du nire hezkuntza etengo, Jainkoakizan ezik; Jainkoak guztiok bedeinkatuko zaituztete, gurilaguntzeagatik. Gurasoak galtzen ditugu, gure lagunak hil egitendira, gerraren erruz hiltzen gara. Nire bizitza hezkuntza da.Orain, etxera joan nahi dugu, eskolak eraikitzeko. Ez dugugehiago gerrarik nahi gure herrian.Eskerrik asko ulertzeagatik.


Tarnue Mayayeh (3. maila)

Hauxe da nire etxea. Lekualdatuentzako Salala 2 eskolarajoaten naiz.

Lofa konderritik nator, Vonjama hiritik. Etxean, amak arrozaogiarekin prestatzen zigun. Aitak lurra lantzen zuen guretzat.Nire irakaslearen izena Gbouam jauna da. Ama, aita eta anai-arrebok lekualdatuen esparruan bizi gara. ErrefuxiatuentzakoJesuiten Zerbitzuaren eskolara joaten gara; guztiok garalekualdatuak Salalan. Elikagaien Mundu Programak lagunduegiten digu Salalako lekualdatuen esparruan.

Etxera itzuli nahi dugu. Nekatuta gaude lekualdatuak izaten.

Errefuxiatuentzako Jesuiten Zerbitzuak liburuak etabolalumak emanez laguntzen digu.

Aitak Elikagaien Mundu Programarekin egiten du lan.

Anaiak Errefuxiatuentzako Jesuiten Zerbitzuarekin egiten dulan.

Mugarik Gabeko Medikuak erakundeak sendagaien bidezlaguntzen digu.

Gurutze Gorriak gure familia aurkitzen laguntzen digu.

Oxfam erakundeak ura lortzen laguntzen digu.

Munduko Federazio Luteranoak xaboia emanez laguntzen digu.


165 x 210 lib euskera 1-56:maquetación 1 25/4/07 10:57...

Documents